BỒI DƯỠNG cán bộ CHÍNH QUYỀN cấp xã TRÊN địa bàn HUYỆN lệ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

ĐINH THỊ THIÊN HƯƠNG

BỒI DƯỠNG CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP
XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH
QUẢNG BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
................./.................

BỘ NỘI VỤ
........./........
H
Ọ
C
V
I
Ệ
N
H
À
N
H

C
H
Í
N
H
Q
U
Ố
C
G
I
A


ĐINH THỊ THIÊN
HƯƠNG

BỒI DƯỠNG CÁN BỘ
CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LỆ
THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
Mã số: 8 34 04 03
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. NGUYỄN MINH
SẢN

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM
2018

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự
của cá nhân được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của Tiến sĩ
Nguyễn Minh Sản - Học viện hành chính quốc gia, Hà Nội. Các số liệu,
những kết luận nghiên cứu được trình bày trong luận văn này là trung
thực và chưa từng được công bố dưới bất kỳ hình thức nào. Tác giả xin
chịu toàn bộ trách nhiệm về công trình nghiên cứu của mình.

Thừa Thiên Huế, ngày tháng năm 2018
Học viên

Đinh Thị Thiên Hương


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành và trân trọng nhất, tác giả luận văn xin
bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc tới thầy giáo Tiến sĩ Nguyễn Minh Sản vì sự
hướng dẫn tận tình, đầy trách nhiệm của thầy giáo đã quan tâm, giúp
đỡ tác giải trong quá trình thực hiện Luận văn Thạc sỹ với đề tài: “ Bồi
dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình”.
Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo ở Học viện
hành chính quốc gia đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu
cũng như tạo mọi điều kiện quan tâm, giúp đỡ để tác giả có thể hoàn
thành khóa học và nghiên cứu để hoàn thiện đề tài luận văn của mình.

Xin chân thành cảm ơn Sở Nội vụ tỉnh Quảng Bình, cán bộ,
công chức phòng Nội vụ huyện Lệ Thủy, các phòng ban trực
thuộc UBND huyện, UBND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Lệ

Thủy đã tạo điều kiện quan tâm giúp đỡ tác giả trong quá trình
học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Tác giả xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè là những
người luôn bên cạnh, ủng hộ và động viên tác giả trong quá trình
học tập cũng như thực hiện đề tài nghiên cứu của mình.
Xin chân thành cảm ơn!
Học viên
Đinh Thị Thiên Hương


MỤC LỤC
Trang bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục các chữ cái viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục các biểu đồ
MỞ ĐẦU....................................................................................................................................... 1
Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ BỒI DƯỠNG CÁN BỘ CHÍNH
QUYỀN CẤP XÃ..................................................................................................................... 7
1.1. Cán bộ chính quyền cấp xã................................................................................. 7
1.1.1. Khái niệm cán bộ chính quyền cấp xã.................................................... 7
1.1.2. Đặc điểm của cán bộ chính quyền cấp xã......................................... 11
1.1.3. Vị trí, vai trò của cán bộ chính quyền cấp xã................................... 12
1.1.4. Nhiệm vụ của cán bộ chính quyền cấp xã......................................... 15
1.2. Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã.................................................... 18
1.2.1. Khái niệm bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã....................... 18
1.2.2. Xác định nhu cầu bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã.....19
1.2.3. Chương trình, nội dung, phương pháp bồi dưỡng cán bộ chính quyền

cấp xã......................................................................................................................................... 20
1.2.4. Đánh giá sau bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã................21
1.2.5. Chế độ, kinh phí đối với bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã
......................................................................................................................................................... 23

1.2.6. Nguyên tắc bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã....................24
1.2.7. Sự cần thiết khách quan phải bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã
............................................................................................................................ 25

1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng bồi dưỡng.........................28


1.3.1. Sự quan tâm của cấp ủy, thủ trưởng đơn vị.................................... 28


1.3.2. Tính khoa học của quy hoạch, kế hoạch bồi dưỡng.................29
1.3.3. Tính khoa học, hợp lý trong việc lựa chọn chương trình, cơ sở đào tạo,

bồi dưỡng để cử cán bộ chính quyền tham gia bồi dưỡng...............30
1.3.4. Thực hiện chế độ, chính sách bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã .. 33
1.4. Kinh nghiệm bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã ở một số địa phương

và bài học rút ra.................................................................................................................. 35
1.4.1. Kinh nghiệm bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã ở một số địa

phương..................................................................................................................................... 35
1.4.2. Bài học rút ra từ bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã ở các địa

phương áp dụng cho huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình........................ 38

Tiểu kết Chương 1............................................................................................................ 40
Chương 2. THỰC TRẠNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN
CẤP XÃ HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH............................................. 41
2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động đến bồi dưỡng cán bộ chính

quyền cấp xã của huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình................................. 41
2.1.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Lệ Thủy, tỉnh

Quảng Bình............................................................................................................................ 41
2.1.2. Sự tác động của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội đến bồi dưỡng cán

bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình..................... 49
2.2. Phân tích thực trạng bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã, huyện Lệ

Thủy............................................................................................................................................. 51
2.2.1 Cơ sở pháp lý thực hiện bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã
......................................................................................................................................................... 51

2.2.2 Thực trạng bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh

Quảng Bình…………………………………………………………………52
2.3. Đánh giá chung về bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã, huyện Lệ Thủy,

tỉnh Quảng Bình.................................................................................................................. 59
2.3.1.Những kết quả đạt được.................................................................................. 59


2.3.2. Những hạn chế, bất cập.................................................................................. 63
2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập....................................... 66
Tiểu kết Chương 2............................................................................................................ 70

Chương 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN BỒI DƯỠNG
CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LỆ
THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH........................................................................................... 71
3.1. Quan điểm hoàn thiện bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ

Thủy, tỉnh Quảng Bình................................................................................................... 71
3.1.1. Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã phải trên cơ sở nhận thức đúng

đắn vị trí, vai trò, đặc điểm của cán bộ chính quyền cấp xã..............71
3.1.2. Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã phải trên cơ sở quán triệt mục

tiêu, ý nghĩa của bồi dưỡng cán bộ chính quyền xã................................ 73
3.1.3. Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã phải trên cơ sở phù hợp với thực
tiễn nhằm xây dựng cán bộ chính quyền cấp xã ngày một chính quy, hiện đại . 75

3.2. Giải pháp hoàn thiện bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ

Thủy tỉnh Quảng Bình.................................................................................................... 79
3.2.1. Nhóm giải pháp đối với các chủ thể quản lý bồi dưỡng cán bộ chính

quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình........................................... 83
3.2.2. Nhóm giải pháp đối với các cơ sở tham gia bồi dưỡng cán bộ chính

quyền cấp xã trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.............91
3.2.3. Nhóm giải pháp đối với cán bộ chính quyền cấp xã tham gia bồi dưỡng 101

3.3. Một số đề xuất, kiến nghị đối với cấp có thẩm quyền................102
3.3.1. Đối với Đảng ủy, UBND cấp xã................................................................ 103
3.3.2. Đối với huyện Lệ Thủy và tỉnh Quảng Bình................................... 104
3.3.3. Đối với các cơ sở bồi dưỡng................................................................... 105

3.3.4. Đối với các bộ, ngành ở Trung ương................................................. 106
Tiểu kết Chương 3.......................................................................................................... 108


KẾT LUẬN............................................................................................................................. 109
TÀI LIỆU THAM KHẢO1
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
BD

Bồi dưỡng

CBCQCX

Cán bộ chính quyền cấp xã

HĐND

Hội đồng dân dân

HTX

Hợp tác xã

NXB

Nhà xuất bản

ThS

Thạc sĩ

TS

Tiến sĩ

UBMTTQ

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

UBND

Ủy ban nhân dân

CNH-HĐH

Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.3. Giá trị và cơ cấu giá trị sản xuất theo ngành kinh tế của huyện Lệ

Thủy giai đoạn 2006 – 2010........................................................................................ 44
Bảng 2.4. Thống kế đánh giá của UBND huyện về mức độ thành thạo các kỹ

năng nghề nghiệp của cán bộ chính quyền cấp xã.................................. 56
Bảng 2.5. Thống kê kết quả phỏng vấn cán bộ chính quyền về một số kỹ

năng, kiến thức cần thiết và nhu cầu bồi dưỡng....................................... 56
Bảng 2.6. Kết quả phỏng vấn người dân về tinh thần, thái độ phục vụ, kết quả

giải quyết công việc của người dân.................................................................... 57


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong 5 năm của huyện Lệ Thủy44

Biểu 2.2. Số lượng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng

Bình theo từng chức danh.......................................................................................... 50
Biểu 2.3: Cơ cấu theo độ tuổi cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy
......................................................................................................................................................... 50


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài luận văn

Đội ngũ cán bộ cấp xã có vai trò hết sức quan trọng trong việc đảm bảo
thực hiện thành công các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước trên các
lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội, quốc phòng an ninh. Trong hệ thống chính trị ở
nước ta, cấp xã là đơn vị hành chính cấp cơ sở, trực tiếp tiếp xúc và giải quyết
các công việc hàng ngày của nhân dân, là cầu nối giữa chính quyền nhà nước với
nhân dân, thực hiện hoạt động quản lý nhà nước về kinh tế, xã hội, an ninh trật tự,
an toàn xã hội ở địa phương, bảo đảm cho chủ trương chính sách, pháp luật của
nhà nước được triển khai thực hiện trong cuộc sống. Bồi dưỡng cán bộ xấp xã là
một nội dung quan trọng trong xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức thuộc
chương trình cải cách hành chính nhà nước hiện nay.

Hiệu lực, hiệu quả của bộ máy chính quyền cấp xã nói riêng và hệ thống
chính trị nói chung, xét đến cùng được quyết định bởi phẩm chất, năng lực và
hiệu quả công tác của đội ngũ cán bộ công chức cơ sở. Cán bộ cấp xã có vai
trò trong tổ chức các công việc của chính quyền cơ sở, giải thích các chủ
trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước đến với nhân dân; đồng
thời phản ánh nguyện vọng của quần chúng nhân dân với Đảng và Nhà nước
để có sự điều chỉnh, bổ sung chính sách cho phù hợp với thực tiễn.

Vì vậy, nhằm thực hiện mục tiêu xây dựng đội ngũ cán bộ,
công chức, viên chức có đủ phẩm chất, năng lực và trình độ, đáp
ứng yêu cầu phục vụ nhân dân và sự phát triển của đất nước,
Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 20112020 đã đề ra giải pháp “Tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ,
công chức, viên chức bằng các hình thức phù hợp, hiệu quả”.

1


Huyện Lệ Thủy thuộc tỉnh Quảng Bình có bề dày truyền thống
lịch sử, nhân dân cần cù lao động sáng tạo, đội ngũ cán bộ cấp xã

có phẩm chất tốt, bản lĩnh chính trị vững vàng. Huyện đặc biệt quan
tâm đến đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức nói chung và cán bộ
xã nói riêng, xây dựng chính quyền cơ sở vững vàng.
Vì vậy, tôi chọn việc nghiên cứu, xây dựng Đề tài “ Bồi dưỡng cán
bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình” làm luận văn
Thạc sĩ. Đây là một đề tài có ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn to lớn
nhằm đưa ra các giải pháp để đổi mới căn bản chương trình nội dung
bồi dưỡng, đề xuất ban hành chính sách hỗ trợ, khuyến khích bồi
dưỡng, lựa chọn cán bộ tham gia bồi dưỡng, sử dụng cán bộ sau bồi
dưỡng, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán
bộ cấp xã trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Vấn đề bồi dưỡng cán bộ, công chức nói chung và cán bộ cấp
xã nói riêng là một nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên được
Đảng, Nhà nước ta và nhiều nhà khoa học quan tâm. Đồng thời đây
cũng là chủ đề nghiên cứu của nhiều đề tài của các cơ quan Trung
ương như Ban Tổ chức Trung ương, Bộ Nội vụ, Học viện Hành
chính... từ nhiều năm nay. Tuy đây không phải là vấn đề mới, nhưng
luôn là đề tài có tính thời sự và cũng không kém phần phức tạp.
Trong điều kiện cải cách hành chính nhà nước, vấn đề đội ngũ cán bộ
chính quyền cấp xã được đặc biệt quan tâm. Một số đề tài khoa học, công
trình nghiên cứu, luận văn đã đề cập trực tiếp đến vấn đề này và hoàn chỉnh
hơn. Chẳng hạn: phó giáo sư, tiến sĩ Bùi Tiến Quý “ Một số vấn đề về tổ chức
và hoạt động của chính quyền địa phương trong giai đoạn hiện nay ở nước
ta” , Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2000, “Xây dựng đội ngũ cán bộ, công

2

chức đáp ứng yêu cầu của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa”.
Đề tài khoa học cấp nhà nước KX.04.09 của TS, Thăng Văn Phúc - Bộ
Nội vụ. Đề tài đã đánh giá thực trạng và đề xuất quan điểm, giải pháp
xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị nói
chúng và cán bộ, công chức trong các cơ quan Đảng, tổ chức chính
trị - xã hội, cơ quan nhà nước. Đề tài đã có chương trình riêng về
thực trạng và giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã.
“Hệ thống chính trị cơ sở - Thực trạng và một số giải pháp đổi
mới”. Viện nghiên cứu khoa học tổ chức nhà nước, NXB. Chính trị quốc
gia.2004. Cuốn sách có phần phân tích, đánh giá thực trạng về số
lượng, chất lượng cấp ủy viên Đảng bộ cơ sở: Chủ tịch, Phó Chủ tịch
Hội đồng nhân dân và Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân các xã,
phường, thị trấn. Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu đề ra phương
hướng, giải pháp đổi mới và nâng cao chất lượng của hệ thống chính
trị cơ sở, trong đó có đề xuất, giải pháp đối với đội ngũ các bộ cơ sở.
Trần Văn Thanh: Đào tạo đội ngũ cán bộ, công chức hành chính cấp
phường (xã) thành phố Quy Nhơn, Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh,
Đà Nẵng, 2012. Luận văn này đã đề cập đến cơ sở lý luận và thực tiễn đào
tạo, bồi dưỡng công chức cấp phường (xã) ở thành phố tập trung đông
dân cư, tốc độ đô thị hóa nhanh, có tiềm năng về khoáng sản, kinh tế biển
và phát triển du lịch biển - thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định và đã đánh
giá việc đào tạo, bồi dưỡng, đưa ra các giải pháp hoàn thiện hoạt động đào
tạo công chức phường (xã) nhằm nâng cao chất lượng của đội ngũ này.
Nguyễn Thị Mỹ Dung: Nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã
trên địa bàn huyện A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế, Luận văn Thạc sĩ Quản lý
Hành chính công, Học viện Hành chính, Thừa Thiên Huế, 2014. Luận văn này
đã đề cập cơ sở lý luận và thực tiễn chất lượng công chức cấp xã ở huyện

3

miền núi A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế, luận văn phân tích vị trí, đặc điểm vai trò
của chính quyền cơ sở, đưa ra nhiều giải pháp, trong đó có đào tạo, bồi
dưỡng để nâng cao chất lượng công chức cấp xã ở trên địa bàn huyện.

Ngoài ra còn có sách chuyên khảo của các nhà khoa học có uy
tín, nhiều bài báo, bài viết trên các tạp chí, trong các hội thảo như:

Nguyễn Thị Hồng Hải chủ biên: Hỏi đáp về quản lý cán bộ
công chức cấp xã, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013.
Các công trình, đề tài nghiên cứu nêu trên đề cập những vấn đề
luận về cán bộ, công chức cấp xã như vị trí, vai trò vằ đặc điểm đội ngũ
cán bộ, công chức cấp xã, thực trạng số lượng và chất lượng đội ngũ
cán bộ, công chức và các giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả đào
tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức cấp xã đáp ứng đòi hỏi của thời kỳ
CNH-HĐH đất nước. Do vậy, đây là cơ sở lý luận và phương pháp luận
bổ ích cho học viên kế thừa trong việc nghiên cứu hoàn thành đề tài
Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
- Mục đích: Đề xuất những quan điểm, giải pháp nhằm hoàn

thiện công tác bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ
Thủy, tỉnh Quảng Bình trong giai đoạn hiện nay.
- Nhiệm vụ:

Để thực hiện được mục đích nói trên, luận văn có những
nhiệm vụ cụ thể sau:
+ Hệ thống hóa và phân tích làm rõ những vấn đề cơ sở và thực tiễn về
cán bộ chính quyền cấp xã và chất lượng đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã.
Trong đó hệ thống hóa những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng

Hồ Hồ Chí Minh và của Đảng. Nhà nước ta về đội ngũ cán bộ chính quyền

4


cấp xã; khái niệm và những tiêu chí đánh giá, những yếu tố ảnh
hưởng đến chất lượng đội ngũ chính quyền cấp xã.
+ Khảo sát, thống kê, phân tích thực trạng chất lượng bồi

dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng
Bình qua đó chỉ ra những kết quả, hạn chế, vướng mắc, nguyên
nhân cũng như vấn đề cần quan tâm giải quyết.
+ Đề xuất quan điểm và các phương hướng, giải pháp hoàn thiện

bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình
nhằm đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh cải cách hành chính xây dựng Nhà
nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân ở nước ta hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
- Đối tượng nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu công tác bồi

dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã chỉ tập trung vào cán bộ của Hội đồng
nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về nội dung: Làm rõ cơ sở lý luận, thực trạng và giải pháp

về nhu cầu, chương trình, nội dung, phương pháp, đánh giá sau
bồi dưỡng, chế độ, kinh phí đối với người đi học.
+ Về không gian: 28 xã, thị trấn trong đó điều tra khảo sát cụ

thể 28 xã, thị trấn và thống kê công tác bồi dưỡng đội ngũ cán bộ

chính quyền cấp xã, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.
+ Về thời gian: từ năm 2011 đến hết năm 2017.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
- Phương pháp luận:

Đề tài nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng, Nhà nước và pháp luật,

5


về vấn đề bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã; về khoa học
quản lý nhân sự và quản lý hành chính.
- Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp luận: Luận văn được nghiên cứu dựa trên phương
pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử
có liên quan đến vấn đề bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã.

Luận văn sử dụng các phương pháp cụ thể sau: các phương
pháp lịch sử - thực tiển; phân tích tổng hợp, điều tra xã hội học,
thu thập, nghiên cứu tài liệu...
Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Ý nghĩa lý luận: Luận văn góp phần vào việc bổ sung hoàn

thiện những vấn đề mang tính lý luận chung về bồi dưỡng cán bộ
chính quyền cấp xã ở một huyện phía nam của tỉnh Quảng Bình.
- Ý nghĩa thực tiễn của luận văn:

Trên cơ sở đánh giá thực trạng về công tác bồi dưỡng cán
bộ chính quyền cấp xã của huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình , các
giải pháp nêu ra trong luận văn có thể sử dụng cho các cấp lãnh

đạo huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình về bồi dưỡng cán bộ cấp xã.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và các tài liệu tham khảo, luận
văn gồm 3 chương chính sau:
Chương 1: Cơ sở khoa học về bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã.

Chương 2: Thực trạng bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã
huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.
Chương 3: Quan điểm và giải pháp hoàn thiện về bồi dưỡng
cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.

6


Chương 1
CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ BỒI DƯỠNG
CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ
1.1. Cán bộ chính quyền cấp xã
1.1.1. Khái niệm cán bộ chính quyền cấp xã
a) Khái niệm chung về chính quyền cấp xã
Trong hệ thống hành chính nước ta, chính quyền xã - phường
- thị trấn ( gọi chung là cấp xã) là chính quyền thấp nhất trong hệ
thống chính quyền 4 cấp hoàn chỉnh: Trung ương, tỉnh, huyện, xã.
Chính quyền cấp xã là nơi trực tiếp thực hiện nhiệm vụ cụ thể quản lý
hành chính nhà nước trên tất cả các lĩnh vực chính trị, an ninh, quốc phòng,
kinh tế, văn hóa, xã hội ở cơ sở, đảm bảo các chủ trương, chính sách của
Đảng, pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống, nâng cao mọi mặt đời sống
của nhân dân. Sự trong sạch vững mạnh, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả của
chính quyền cấp xã đóng vai trò rất quan trọng trong toàn bộ hoạt động quản
lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công phục vụ nhân dân.

Trong quá trình xây dựng, hoàn thiện bộ máy nhà nước, Đảng và
nhân dân ta luôn dành sự quan tâm đối với chính quyền cấp xã. Cùng với
việc hoàn thiện thể chế, chính sách đãi ngộ và đầu tư cơ sở vật chất, Đảng
và Nhà nước luôn chăm lo xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao phẩm
chất đạo đức, trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã.
Chính quyền cấp xã là chính quyền gần dân nhất, là cầu nối trực tiếp giữa hệ
thống chính quyền cấp trên với nhân dân, hằng ngày tiếp xúc, nắm bắt và phản
ảnh tâm tư nguyện vọng của nhân dân. Cấp xã có vai trò rất quan trọng trong tổ
chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật
của Nhà nước, tăng cường đại đoàn két toàn dân, phát huy

7


quyền làm chủ của nhân dân, huy động mọi khả năng phát triển
kinh tế - xã hội, tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cư.
Chính quyền được hiểu là bộ máy điều khiển, quản lý công việc của nhà
nước và hoạt động của nó mang tính chất quyền lực của Nhà nước, bằng
phương pháp tác động của Nhà nước. Cấp xã là đơn vị cấp dưới cùng, vì thế
chính quyền cấp xã chỉ bao gồm HĐND và UBND. Qua đó có thể hiểu, chính
quyền cấp xã là một cấp cuối cùng trong một hệ thống chính quyền 4 cấp của
Việt Nam, là nơi trực tiếp thực hiện các chủ trương chính sách của Đảng và
Nhà nước, các mục tiêu kinh tế, xã hội, văn hóa, an ninh quốc phòng ở cơ sở,
thực hiện việc quản lý hành chính nhà nước trên địa bàn.
Từ những phân tích trên, có thể nêu khái quát khái niệm chính quyền cấp
xã như sau: Chính quyền cấp xã bao gồm HĐND và UBND là cấp thấp nhất
trong hệ thống chính quyền 4 cấp ở Việt Nam, thực hiện quyền lực nhà nước
ở địa phương, có chức năng thay mặt nhân dân địa phương, căn cứ

vào nguyện vọng của nhân dân địa phương, quyết định và tổ chức
thực hiện những vấn đề có liên quan đến phát triển kinh tế, văn hóa,
xã hội, an ninh, quốc phòng và đời số ng của nhân dân địa phương,
theo Hiến pháp, pháp luật và các mệnh lệnh, quyết định của cấp trên.
b) Đặc điểm của chính quyền cấp xã Chính
quyền cấp xã có những đặc điểm sau:
Thứ nhất, chính quyền cấp xã có HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước
ở địa phương và UBND do HĐND bầu ra là cơ quan chấp hành của

HĐND, cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương. Vì thế, chính
quyền cấp xã là cấp trực tiếp thực hiện nhiệm vụ cụ thể về quản lý hành
chính nhà nước trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế - xã hội, an ninh
quốc phòng ở cơ sở, là cầu nối trực tiếp giữa nhà nước và nhân dân,
xử lý trực tiếp, kịp thời những yêu cầu hàng ngày của nhân dân.

8


Thứ hai, chính quyền cấp xã khác với chính quyền cấp tỉnh, cấp
huyện: Tổ chức bộ máy chính quyền cấp xã chỉ bao gồm cơ quan
quyền lực nhà nước là HĐND là cơ quan đại diện cho ý chí và nguyện
vọng của nhân dân ở địa phương và UBND là cơ quan chấp hành của
HĐND và là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, không có các
cơ quan tư pháp: Viện kiểm sát nhân dân và Tòa án nhân dân.
Thứ ba, chính quyền cấp xã là nơi trực tiếp tiếp xúc với nhân dân;
cán bộ chính quyền cấp xã là người hàng ngày trực tiếp giải quyết những
vấn đề liên quan đến mọi quyền lợi và nghĩa vụ của nhân dân đảm bảo
theo đúng đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, các
văn bản pháp luật của cấp trên. UBND còn có trách nhiệm rất nặng nề phải
quản lý mọi mặt đời sống của nhân dân địa phương cho nên trong hoạt

động mang nhiều tính chất hành chính địa phương.
Thứ tư, trong hoạt động của chính quyền cấp xã, giữa HĐND và UBND
khó tách biệt nhau về các lĩnh vực thẩm quyền và UBND có ưu thế vượt trội:
Chính quyền cấp xã được coi là một cấp chính quyền hoàn chỉnh, bao quát
toàn diện đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng ở địa bàn cơ
sở. Nội dung các nghị quyết của HĐND và quyết định của UBND nhìn chung là
giống nhau, chỉ khác ở chỗ: HĐND quyết định biện pháp, còn UBND tổ chức
thực hiện. Trong khi đó, tổ chức bộ máy của HĐND không đủ sức hoạt động
độc lập mà chủ yếu dựa vào bộ máy của UBND để soạn thảo các nghị quyết.
Theo Điều 5, Luật tổ chức HĐND và UBND (sửa đổi): "Hội đồng nhân dân cấp
xã có Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân" [35, tr. 7]. Đối với cấp tỉnh và
cấp huyện: "Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện có Thường trực Hội đồng
nhân dân và các ban của Hội đồng nhân dân" [35, tr. 7]. Với cơ cấu tổ chức
như trên, các ban của HĐND cấp tỉnh và cấp huyện có khả năng soạn thảo các
nghị quyết, thức hiện chức năng quyết định các biện pháp,

9


chủ trương về các vấn đề thuộc thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh,
cấp huyện. Trong khi đó, ở cấp xã, do không có bộ máy giúp việc,
đại biểu HĐND lại kiêm nhiệm, việc chuẩn bị các kỳ họp hoàn toàn
dựa vào bộ máy của UBND và mỗi năm chỉ họp từ 3 - 4 lần. Trong
điều kiện đó, hoạt động của UBND sẽ có ưu thế vượt trội hơn, dễ
lấn át HĐND, dễ lâm vào tình trạng "vừa đá bóng, vừa thổi còi".
Thứ năm, các đơn vị hành chính cấp xã, được hình thành trên nền
tảng những địa điểm quần cư, nó liên kết dân cư trong một khối liên hoàn
thống nhất. Mọi vấn đề của địa phương đều liên quan chặt chẽ với nhau và
cần phải được giải quyết trên cơ sở kết hợp hài hòa các lợi ích: Nhà nước,
dân cư và giữa dân cư với nhau. Chính quyền ở đây không chỉ là cơ quan

cai trị- quản lý mà còn là cơ quan thể hiện lợi ích chung của dân cư.
Trong khi tổ chức quyền lực nhà nước ở cấp trung ương có việc phân
chia, hoặc phân công phân nhiệm một cách rạch ròi giữa lập pháp, hành pháp
và tư pháp. Cấp tỉnh, cấp huyện cũng có cơ quan tư pháp - Viện kiểm sát nhân
dân và Tòa án nhân dân. Riêng cấp xã, trong cơ cấu tổ chức bộ máy chính
quyền chỉ có HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương và UBND là
cơ quan chấp hành của HĐND và là cơ quan hành chính nhà nước ở địa
phương, thậm chí UBND cấp xã, phường, thị trấn trong nhiều trường hợp còn
phải kiêm nhiệm luôn cả chức năng tư pháp (xét xử, hòa giải).

c) Khái niệm cán bộ chính quyền cấp xã
Cán bộ chính quyền cấp xã là công dân Việt Nam trong biên chế; được
hưởng lương từ ngân sách Nhà nước, gồm những người được bầu giữ chức
Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban
nhân dân có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành thực hiện chức năng,
nhiệm vụ của Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân theo quy định của Hiến

10


pháp và pháp luật, bảo đảm phát triển kinh tế - xã hội, ổn định
chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn xã, phường, thị trấn.
1.1.2. Đặc điểm của cán bộ chính quyền cấp xã
Cán bộ chính quyền cấp xã là những người gần dân, sát dân,
biết dân, trực tiếp triển khai đường lối của Đảng, chính sách pháp
luật của Nhà nước vào dân, gắn bó với nhân dân.
Cán bộ chính quyền cấp xã có tính ổn định thấp so với cán bộ, công
chức nhà nước cấp trên, có tính chuyên môn hóa thấp, kiêm nhiệm nhiều,

Cán bộ chính quyền cấp xã là người đại diện cho quần chúng nhân

dân lao động ở cơ sở. Vì vậy cán bộ luôn bám sát dân, gần dân lắng
nghe ý kiến nguyện vọng của nhân dân từ đó có những cách thức tiến
hành công việc phù hợp và đảm bảo lợi ích chính đáng của nhân dân.

Cán bộ chính quyền cấp xã là người trực tiếp giải quyết tất cả
các yêu cầu, quyền lợi chính đáng từ nhân dân, là cầu nối giữa
Đảng, Nhà nước với nhân dân.
Cán bộ chính quyền cấp xã là những người xuất phát từ cơ sở (người
của địa phương), họ trực tiếp tham gia lao động sản xuất, vừa là người đại
diện cho nhân dân thực hiện chức năng quản lý nhà nước, giải quyết các
công việc của nhà nước. Do đó xét ở khía cạnh nào đó cán bộ cấp xã bị chi
phối, ảnh hưởng rất nhiều bởi những phong tục tập quán làng quê, những
nét văn hóa bản sắc riêng đặc thù của địa phương, của dòng họ.
Cán bộ chính quyền cấp xã do dân bầu ra chính vì vậy số lượng thường
xuyên bị biến động do hết nhiệm kỳ nhân dân lại bầu những đại diện mới.

Cán bộ cấp xã cả nước hiện rất đông, tuy nhiên về chất lượng
lại rất yếu, độ tuổi tương đối già, chính vì vậy nó là những nguyên
nhân dẫn đến hiệu quả công việc không cao.

11


1.1.3. Vị trí, vai trò của cán bộ chính quyền cấp xã
Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến cán bộ, coi đây là
vấn đề then chốt. Người khẳng định: “ Cán bộ là người đem chính
sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và
thi hành, đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho
Đảng, Chính phủ hiểu rõ để đặt chính sách cho đúng” [21.tr.269].
Khẳng định vị trí, vai trò của người cán bộ, đòi hỏi người cán bộ phải

có những đức tính tốt, Hồ Chí Minh cũng không cực đoan cho rằng cán bộ
chỉ có tính tốt hay toàn tính tốt, mà cán bộ trước hết cũng là con người, có
thể có cả tính xấu. Những người cán bộ phải biết nhận biết, sửa chữa, loại
bỏ tính xấu, phát triển tính tốt của mình; đồng thời Hồ Chí Minh cũng
không cho rằng cán bộ là nhân tố quyết định tất cả, mà “ Cách mạng là sự
nghiệp của quần chúng nhân dân” [21, tr.197], còn vai trò quyết định của
cán bộ là ở chỗ nhận thức được để đi trước, làm gương, lãnh đạo.
Vai trò hết sức quan trọng của cán bộ đối với sự nghiệp cách mạng còn
thể hiện ở chỗ: nếu thiếu họ thì không có cách mạng, mục tiêu để ra không
thể hoàn thành, cán bộ có vai trò quyết định đối với công việc “ Muôn việc
thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém” [20, tr.240].

Cán bộ có vị trí, vai trò quan trọng đối với cơ quan, tổ chức. Cán bộ là
thành viên, thành phần cấu thành tổ chức bộ máy. Cán bộ có quan hệ mật
thiết với tổ chức và quyết định mọi sự hoạt động của tổ chức. Hiệu quả
hoạt động trong tổ chức, bộ máy phụ thuộc vào cán bộ. Cán bộ tốt sẽ làm
cho bộ máy hoạt động nhịp nhàng, cán bộ kém sẽ làm cho bộ máy tê liệt “
Cán bộ là cái dây chuyền của bộ máy. Nếu dây chuyền không tốt, không
chạy thì động cơ dù tốt, dù chạy toàn bộ máy cũng tê liệt” [21, tr.54].
Đối với công việc “ Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “ Muôn việc
thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém” [21, tr 269, 240].

12