cải cách thủ tục hành chính tại ủy ban nhân dân huyện trà bồng, tỉnh quảng ngãi

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là sản phẩm của quá trình tìm tòi, nghiên cứu
của tôi. Đề tài luận văn được nghiên cứu một cách độc lập với sự hướng
dẫn khoa học của PGS.TS. Nguyễn Văn Hậu, Học viện Hành chính Quốc
gia. Các số liệu, ví dụ trích dẫn trong luận văn đảm bảo tính chính xác, tin
cậy, trung thực, có nguồn gốc rõ ràng.

Thừa Thiên Huế, ngày tháng
Học viên

Nguyễn Quang Tuấn

năm 2019.


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám đốc, các Thầy (cô) giáo Học
viện Hành chính Quốc gia và Cơ sở Đào tạo của Học viện Hành chính
Quốc gia tại miền Trung đã cung cấp cho tôi những tri thức quý báu
trong quá trình học tập, nghiên cứu.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Nguyễn
Văn Hậu, Học viện Hành chính Quốc gia, người thầy đã trực tiếp và tận
tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn này.

Chân thành cảm ơn UBND huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi, các
phòng, ban chức năng huyện Trà Bồng, các đồng nghiệp, bạn bè và
người thân đã hết lòng giúp đỡ, động viên, khích lệ, tạo mọi điều kiện
thuận lợi cho tôi có được kết quả ngày hôm nay.
Mặc dù rất tâm huyết với đề tài luận văn và đã có rất nhiều cố gắng nhưng
không thể tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót, học viên mong nhận được những
ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, quý thầy cô giáo tiếp tục chỉ dẫn, bạn bè,

đồng nghiệp góp ý để luận văn được hoàn thiện hơn.

Học viên
Nguyễn Quang Tuấn


MỤC LỤC
Trang bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục viết tắt
Danh mục sơ đồ, hình
MỞ ĐẦU....................................................................................................................................... 1
Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ CẢI CÁCH THỦ
TỤC HÀNH CHÍNH.............................................................................................................. 11
1.1. Những vấn đề chung về thủ tục hành chính............................................... 11
1.1.1. Khái niệm thủ tục hành chính và đặc điểm:............................................ 11
1.1.2. Vai trò của thủ tục hành chính......................................................................... 15
1.1.3. Phân loại thủ tục hành chính........................................................................... 18
1.2. Cải cách thủ tục hành chính................................................................................. 21
1.2.1. Khái niệm.................................................................................................................... 21
1.2.2. Sự cần thiết phải cải cách thủ tục hành chính....................................... 22
1.2.3. Nội dung thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại UBND cấp huyện 23

1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến cải cách thủ tục hành chính..............24
1.3.1. Hệ thống văn bản Quy phạm pháp luật..................................................... 24
1.3.2. Năng lực của cán bộ, công chức thực hiện cải cách thủ tục hành chính........25

1.3.3. Cơ sở hạ tầng........................................................................................................... 26

1.3.4. Trình độ dân trí......................................................................................................... 27
1.4. Thực hiện giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa

liên thông................................................................................................................................... 28
1.4.1. Khái niệm cơ chế một cửa, một cửa liên thông; bộ phận một cửa, đánh

giá việc giải quyết thủ tục hành chính...................................................................... 28
1.4.2. Nguyên tắc thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông...........29


1.4.3. Phạm vi, quy trình thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông ........29
1.5.1. Kinh nghiệm về thực hiện cải cách thủ tục hành chính và thực hiện cơ

chế một cửa tại Ủy ban nhân dân huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi ........34
1.5.2. Kinh nghiệm về thực hiện cải cách thủ tục hành chính và thực hiện cơ

chế một cửa liên thông hiện đại tại Ủy ban nhân dân huyện Sơn Hà, tỉnh

Quảng Ngãi.............................................................................................................................. 36
Tiểu kết Chương 1............................................................................................................... 42
Chương 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH
CHÍNH TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN TRÀ BỒNG, TỈNH
QUẢNG NGÃI......................................................................................................................... 43
2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động đến cải cách thủ tục hành

chính của Uỷ ban nhân dân huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngăi................43
2.1.1. Điều kiện tự nhiên và tình hình kinh tế - xã hội..................................... 43
2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy của UBND huyện Trà Bồng........................ 46
2.1.3. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động đến cải cách thủ tục hành

chính tại Ủy ban nhân dân huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi...................47
2.2. Thực trạng thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân Trà

Bồng, tỉnh Quảng Ngãi...................................................................................................... 48
2.2.1. Công tác chỉ đạo, điều hành, triển khai thực hiện............................... 48
2.2.2. Kết quả thực hiện cải cách thủ tục hành chính..................................... 50
2.3. Đánh giá kết quả thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân

dân huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.................................................................... 61
2.3.1. Những kết quả đạt được.................................................................................... 61
2.3.2. Tồn tại, hạn chế, khó khăn và nguyên nhân:.......................................... 63
Tiểu kết Chương 2............................................................................................................... 65
Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO THỰC
HIỆN CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN


HUYỆN TRÀ BỒNG, TỈNH QUẢNG NGÃI............................................................ 67
3.1. Phương hướng thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân

huyện huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi............................................................... 67
3.1.1. Quy định nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan hành

chính nhà nước cấp huyện:........................................................................................... 67
3.1.2. Tiếp tục kiểm soát, đơn giản hóa thủ tục hành chính:...................... 68
3.1.3. Đẩy mạnh việc đầu tư và ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện

cải cách thủ tục hành chính........................................................................................... 69
3.1.4. Củng cố và nâng cao hoạt động của Bộ phận một cửa liên thông hiện
đại của huyện và Bộ phận một cửa hiện đại ở các xã, thị trấn trong giải quyết

thủ tục hành chính............................................................................................................... 71
3.2. Các giải pháp nâng cao thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại UBND

huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.............................................................................. 72
3.2.1. Thực hiện tốt công tác tuyên tuyền; tiếp nhận và xử lý phản ánh, kiến

nghị của cá nhân, tổ chức về quy định thủ tục hành chính.......................... 72
3.2.2. Giải pháp về tăng cường hoạt động giám sát đối với thực hiện cải cách

thủ tục hành chính............................................................................................................... 74
3.2.3. Giải pháp về giải quyết và tổ chức thực hiện cải cách thủ tục hành

chính............................................................................................................................................ 78
3.2.4. Giải pháp về áp dụng ứng dụng bộ chỉ số đánh giá đối với cải cách thủ

tục hành chính (có 05 tiêu chí và 09 tiêu chí thành phần: có bảng tính điểm

kèm theo):................................................................................................................................. 86
Tiểu kết chương 3................................................................................................................ 89
KẾT LUẬN................................................................................................................................ 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CCHC: Cải cách hành chính
HĐND: Hội đồng nhân dân
QPPL: Quy phạm pháp luật
TTHC: Thủ tục hành chính
UBND: Ủy ban nhân dân

DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ, HÌNH
Hình 2.1.: Bản đồ huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi...................................... 44
Sơ đồ2.2. Tổ chức bộ máy của UBND huyện..................................................... 46
Bảng 2.3. Bảng so sánh tình hình niêm yết công khai, rà soát thủ tục hành
chính theo mô hình một cửa liên thông hiện đại của UBND huyện Trà Bồng,

phản ánh kiến nghị của công dân năm 2016 đến năm 2018:.....................51



MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay, cải cách hành chính đang là tâm điểm trong các nỗ lực của
Đảng và Nhà nước với mục tiêu xây dựng một nền hành chính công trong
sạch vững mạnh, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả góp phần xây dựng một nhà
nước kiến tạo phát triển, “Nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân
dân”; trong đó, cải cách thủ tục hành chính là yêu cầu cấp thiết của nhân
dân, tổ chức, doanh nghiệp, các nhà đầu tư, là một trong các khâu đột phá
của tiến trình cải cách hành chính Nhà nước. Đây cũng là điều kiện căn bản
góp phần đạt được các mục tiêu mà Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đề
ra. Đẩy mạnh cải cách hành chính là nội dung lớn, trong phạm vi luận văn chỉ
đề cập đến cải cách thủ tục hành chính (cải cách TTHC) trong tiến trình phát
triển và hội nhập (đây thuộc 1 trong 6 nội dung của công tác cải cách hành
chính nói chung).
Với mục đích đơn giản, công khai và minh bạch thủ tục hành chính nhằm đáp ứng
yêu cầu của sự phát triển kinh tế - xã hội, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 38/CP
ngày 04/5/1994 về cải cách một bước thủ tục hành chính trong việc giải quyết công việc
của công dân và tổ chức, mở đầu cho hoạt động thực hiện đơn giản hóa thủ tục hành
chính, đã tạo bước đột phá lớn trong hoạt động nâng cao hiệu quả quản lý của các cơ

quan nhà nước đối với mọi lĩnh vực, là sự chuyển biến rõ rệt trong việc xây dựng và
hoàn thiện thể chế Nhà nước. Tiếp đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành hàng loạt các
quy định về cải cách thủ tục hành chính, tạo hành lang pháp lý cơ bản cho việc triển
khai thực hiện các thủ tục hành chính theo hướng đổi mới, đáp ứng được nhu cầu của
xã hội. Như: Nghị quyết 30c/NQ-CP ngày 08/11/2011 của Chính phủ về ban hành
chương trình tổng thể cải cách hành chính (CCHC) nhà nước giai đoạn 2011-2020; Nghị
quyết 76/NQ-CP ngày 13/6/2013 của Chính phủ

1


về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 30c/NQ-CP; Nghị quyết
36a/NQ-CP ngày 14/10/2015 của Chính phủ về Chính phủ điện tử; Nghị định
61/2018/NĐ-CP ngày 23/4/2018 của Chính phủ về thực hiện cơ chế một cửa,
một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính.
Thủ tục hành chính là cơ sở, điều kiện cần thiết để cơ quan nhà nước giải quyết
công việc của công dân và các tổ chức theo quy định pháp luật, bảo đảm quyền và lợi
ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức, phản ánh bản chất dân chủ, tính phục vụ, khoa học
và hiện đại của nền hành chính. Trong giai đoạn hiện nay, cùng với hội nhập kinh tế,
quốc tế thì công tác cải cách thủ tục hành chính, nhất là những thủ tục liên quan đến đời
sống, sản xuất, kinh doanh của người dân, doanh nghiệp đã được Đảng và Nhà nước ta
xác định là khâu đột phá trong công tác cải cách hành chính. Việc thực hiện cơ chế “một
cửa liên thông hiện đại” là giải pháp để đổi mới về phương thức làm việc của cơ quan
hành chính nhà nước ở địa phương các cấp, nhằm tạo chuyển biến cơ bản trong quan
hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước với các tổ chức và công dân.

Chủ trương này của Đảng được thể hiện cụ thể tại Nghị quyết số 17-NQ/TW
ngày 01/8/2007 của Hội nghị Trung ương 5 khóa X về đẩy mạnh cải cách hành
chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ máy nhà nước; một lần nữa trong
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Đảng ta lại xác định nhiệm vụ, giải pháp trong

phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016-2020 là “Tập trung cải cách thủ tục hành
chính theo hướng tinh giản, gắn với nâng cao chất lượng chính sách, pháp luật; quy
định rõ cơ quan chịu trách nhiệm đối với từng thủ tục hành chính. Chỉ quy định
những thủ tục hành chính thực sự cần thiết, hợp lý, đúng pháp luật và tạo thuận lợi
nhất cho người dân, doanh nghiệp. Công khai, minh bạch các quy trình, thủ tục
hành chính. Bảo đảm quyền tự do của người dân, doanh nghiệp trong hoạt động
kinh tế đi đôi với tuân thủ pháp luật. Thiết lập hệ thống thông tin tiếp nhận, xử lý kiến
nghị

2


và kết quả giải quyết thủ tục hành chính. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông
tin trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, cung cấp dịch vụ công và thực
hiện Chính phủ điện tử. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát nâng cao hiệu
lực, hiệu quả thực thi chính sách, pháp luật”.
Thực hiện cải cách TTHC được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy
Đảng và điều hành, thực hiện của Ủy ban nhân dân (UBND) huyện Trà Bồng. Cán
bộ, công chức luôn phấn đấu thực hiện tốt cải cách TTHC, góp phần tạo chuyển
biến đáp ứng nhu cầu giải quyết TTHC cho các cá nhân và tổ chức. TTHC ngày
càng được công khai, minh bạch; từng bước giải quyết đúng thời gian. Hoạt động
kiểm soát TTHC được UBND huyện quan tâm triển khai thực hiện thường xuyên.
Công tác xây dựng ban hành, hướng dẫn triển khai, phổ biến văn bản quy phạm
pháp luật được tổ chức thực hiện nghiêm túc, đúng quy định. Tổ chức bộ máy các
cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp được quan tâm rà soát sửa đổi, bổ sung
chức năng nhiệm vụ thường xuyên theo quy định hiện hành, đảm bảo hoạt động
hiệu lực, hiệu quả.
Mặc dù người đứng đầu cơ quan hành chính rất quan tâm và quyết liệt trong
thực hiện cải cách TTHC nhưng công chức thừa hành còn chưa chủ động và tích
cực; chất lượng giải quyết TTHC chưa cao. Tính chuyên nghiệp, năng động, tinh

thần thái độ phục vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, còn có mặt hạn chế, vẫn còn
trường hợp người dân, tổ chức phản ánh về việc trễ hẹn, phiền hà trong giải quyết
TTHC… Phương pháp quản lý, cách thức làm việc, phối hợp thực hiện công việc
trong các cơ quan hành chính trong việc luân chuyển, giải quyết TTHC chưa thực
sự hợp lý, kịp thời.
Một số cơ quan, đơn vị, địa phương chưa chủ động trong việc rà soát, kiến
nghị đơn giản hóa TTHC. Bộ TTHC liên quan đến lĩnh vực đất đai, tài nguyên – môi
trường đề nghị đơn giản hóa chưa nhiều; chưa kịp thời kiến nghị sửa đổi, bổ sung,
bãi bỏ những TTHC không còn phù hợp. Công tác cải

3


cách TTHC gắn với mô hình một cửa, một cửa liên thông hiện đại còn ít, chưa
được nhân rộng đến các xã, thị trấn để thực hiện một cách đồng bộ. TTHC tuy
đã có việc đơn giản hóa nhưng hiện nay vẫn còn một số thủ tục chồng chéo và
quy trình giải quyết còn rườm rà, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế của xã
hội, mức độ hài lòng của cá nhân, tổ chức với các cơ quan chuyên môn thuộc
UBND cấp huyện mới ở mức “vừa lòng”.
Một hạn chế nữa đó là trình độ giữa cán bộ, công chức có sự chênh lệch
nhất định, nhất là cán bộ, công chức là người đồng bào dân tộc thiểu số. Vai trò,
trách nhiệm của người đứng đầu trong việc đánh giá, phân loại và đánh giá mức
độ hoàn thành nhiệm vụ điều hành, thực hiện cải cách TTHC tại đơn vị, địa
phương chưa cao, chưa làm tròn hết chức trách nhiệm vụ được giao. Chưa thực
hiện nghiêm túc việc kiểm tra, đánh giá định kỳ; xử lý hoặc kiến nghị cấp có thẩm
quyền xử lý các vấn đề về phân cấp, đối với các nhiệm vụ quản lý nhà nước đã
được phân cấp.
Bên cạnh những kết quả đạt được, thì nội dung thực hiện cải cách TTHC đối
với UBND huyện Trà Bồng, cần phải tiếp tục có những giải pháp khả thi, khai thác
hiệu quả nguồn lực để thực hiện tốt hơn, đem lại kết quả cao hơn.

Để đi sâu nghiên cứu, đánh giá tình hình thực tế về thực hiện cải
cách TTHC tại UBND huyện Trà Bồng, đề xuất một số giải pháp để tiếp
tục nâng cao hiệu quả thực hiện cải cách TTHC tác giả lựa chọn đề tài
“Cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân huyện Trà Bồng, tỉnh
Quảng Ngãi” để làm luận văn Thạc sĩ lớp Quản lý công.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Cải cách thủ tục hành chính là đề tài thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học,
chuyên gia, nhà quản lý. Những vấn đề này được nêu lên và thảo luận ở nhiều hội thảo,
bài viết, các công trình nghiên cứu về quá trình cải cách thủ tục hành chính ở Việt Nam.
Có thể kể đến một số nghiên cứu tiêu biểu như:

4


“Cải cách hành chính nhà nước - Lý luận và thực tiễn” (Nxb Chính trị Quốc
gia – Sự thật, Hà Nội, năm 2016) do PGS.TS: Nguyễn Hữu Hải chủ biên. Sách
gồm 5 chương, đề cập đến các vấn đề về quyền hành pháp và các cách tiếp cận
về hành chính nhà nước, các mô hình hành chính nhà nước và xu hướng cải
cách hành chính trên thế giới, cải cách hành chính nhà nước Việt Nam qua các
thời kỳ (từ 1945-2012; từ năm 2013 đến nay).
“Quản trị công trong thời kỳ cải cách hành chính Việt Nam” (Nxb Chính trị
Quốc gia – Sự thật, Hà Nội, năm 2016) do TS: Lê Văn Chiến chủ biên. Sách gồm 5
Chương, nghiên cứu, cung cấp một số vấn đề lý luận về quản trị, hành chính công
và đo lường chất lượng quản trị, hành chính công; những yếu tố tác động đến chất
lượng quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam.
“Cải cách hành chính công phục vụ phát triển kinh tế, cải thiện môi trường kinh
doanh” (Nxb Chính trị Quốc gia – Sự thật, Hà Nội, năm 2016) do TS: Đoàn Duy
Khương chủ biên. Nội dung sách đề cập, phân tích quá trình cải cách hành chính ở

một số Quốc gia trong khu vực ASEAN và nhận định xu thế cải cách hành chính
trong khu vực; tác động của cải cách hành chính đến tiến trình phát triển kinh tế - xã
hội của Việt Nam; nhấn mạnh những thay đổi của cải cách hành chính gắn với cải
thiện môi trường kinh doanh.
“Kỹ năng quản lý hành chính” (Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, năm 2014) của
TS. Phạm Đức Chính và PGS.TS. Ngô Thành Can; Cuốn sách đã cho thấy những
kiến thức cơ bản về một số kỹ năng trong quản lý hành chính như tư duy, phân tích,
giao tiếp, quản lý thời gian làm việc… giúp nhà quản lý nắm bắt được những kỹ
năng cơ bản trong quản lý hành chính từ đó hoàn thiện chức năng và nhiệm vụ
được giao, đạt kết quả cao trong quản lý.

“Thủ tục hành chính - Lý luận và thực tiễn” do GS.TSKH Nguyễn Văn
Thâm và PGS.TS Võ Kim Sơn biên soạn, Nhà xuất bản Chính trị Quốc
gia, năm 2002. Cuốn sách đã nêu ra những kiến thức cơ bản và

5


những vấn đề lý luận về thủ tục hành chính, minh chứng bằng thực tiễn
trong TTHC ở nước ta và ở một số nước trên thế giới.
Luận văn thạc sĩ của tác giả Đỗ Ngọc Lan về ” Quản lý chất lượng cải
cách thủ tục hành chính theo mô hình một cửa liên thông tại UBND các quận
thành phố Hải Phòng”, năm 2011; Luận văn thạc sĩ của tác giả Vũ Thị Thanh
Hương về ”Cải cách thủ tục hành chính tại UBND huyện Kim Động, tỉnh
Hưng Yên”, năm 2017; Luận văn thạc sĩ của tác giả Lương Thị Thu Huỳnh về
” cải cách hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại UBND thành phố
Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn”, năm 2017.
Đề án thành lập Trung tâm hành chính công tỉnh Quảng Ngãi là đầu mối tập
trung có chức năng thực hiện việc công khai, hướng dẫn thủ tục hành chính; tiếp
nhận hồ sơ; đôn đốc, theo dõi việc giải quyết hồ sơ và trả kết quả cho cá nhân, tổ

chức theo cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông trên một số lĩnh vực thuộc
thẩm quyền xử lý, giải quyết của cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh và một số
cơ quan được tổ chức theo ngành dọc đặt tại địa phương. Đồng thời, theo dõi, đôn
đốc các cơ quan, đơn vị liên quan trong việc giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính
đảm bảo tiến độ và thời hạn trả kết quả cho tổ chức, cá nhân. Nhận kết quả giải
quyết từ các sở, ban ngành, cơ quan, đơn vị liên quan để trả cho cá nhân, tổ chức
đúng thời gian quy định... Những nghiên cứu này đã tập trung phân tích những nội
dung cơ bản về quản lý hành chính Nhà nước trong một số lĩnh vực cụ thể như:
đăng ký tờ khai, cấp phép xây dựng, cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “Một
cửa”… góp phần quan trọng vào việc phân tích lý luận và thực tiễn về CCHC. Nêu
cao vai trò của các quy định pháp luật về TTHC đối với cơ quan nhà nước, tổ chức
và công dân có ảnh hưởng lớn đến môi trường đầu tư, kinh doanh, hiệu quả của
chính sách thu hút vốn đầu tư của quốc gia, cải cách TTHC và quyền tự do tổ chức
và công dân. Các chương trình cải cách TTHC trên các lĩnh vực dù có

6


khác nhau về cách thức tiến hành nhưng đều hướng đến đảm bảo cho
việc thành lập và hoạt động của công dân ngày càng thuận lợi và ít tốn
kém hơn. Các công trình nghiên cứu đều xác định các quy định pháp luật
về TTHC đối với tổ chức và công dân luôn có mặt tích cực và hạn chế tác
động đến quyền lợi của tổ chức và công dân.
Những công trình, bài viết trên có giá trị lớn về lý luận và thực tiễn về cải
cách TTHC. Các tác giả đã nêu những lý luận cơ bản nhất về cải cách hành
chính, cải cách TTHC đánh giá thực trạng cải cách hành chính nước ta trong
thời gian qua và đưa ra những những giải pháp rất quan trọng về cải cách hành
chính ở Việt Nam trong những năm tới. Đây là các tư liệu khoa học quý để học
viên tham khảo chọn lọc trong quá trình làm luận văn. Với luận văn này, học viên
sẽ cố gắng tìm hiểu một khía cạnh mới trong cách tiếp cận và cách nhìn nhận

khác về thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân huyện Trà
Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.
Tuy nhiên, vấn đề thực hiện cải cách TTHC tại Ủy ban nhân dân huyện Trà Bồng,
tỉnh Quảng Ngãi chưa có công trình nào nghiên cứu một cách toàn diện, hệ thống. Đề
tài nghiên cứu của tác giả không trùng lắp với các công trình khoa học đã được công bố
và có ý nghĩa cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích của đề tài là nghiên cứu lý luận về cải cách TTHC và thực
tiễn thực hiện cải cách TTHC trên địa bàn huyện Trà Bồng, luận văn đề xuất các giải
pháp thực hiện cải cách TTHC, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn hiện nay.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục tiêu trên, Luận văn nghiên cứu và giải quyết ba
nhiệm vụ chính sau:
- Một là, hệ thống hóa và làm rõ cơ sở lý luận về cải cách TTHC.

7


- Hai là, phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện cải cách TTHC tại
UBND huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi từ năm 2016 - 2018, qua đó chỉ
ra những mặt hạn chế và các nguyên nhân hạn chế đó.

- Ba là, đề xuất các giải pháp để thực hiện cải cách TTHC tại Ủy
ban nhân huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi đến năm 2020 và các năm
tiếp theo tốt hơn.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
4.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là thực hiện cải cách TTHC tại
UBND huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi. Trong đó, luận văn tập trung
nghiên cứu đối với một số lĩnh vực thường xuyên phát sinh nhu cầu
giải quyết: thực hiện TTHC đối với lĩnh vực đất đai, tư pháp, đăng ký
kinh doanh và thực hiện cải cách TTHC gắn với thực hiện cơ chế “một
cửa”, “một cửa liên thông hiện đại” .
4.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài:
- Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng thực hiện
cải cách TTHC tại UBND huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.
- Về không gian: Tại UBND huyện Trà Bồng.
- Về thời gian: Từ năm 2016 - 2018.
5. Phương pháp nghiên cứu của luận
văn * Phương pháp luận:
Luận văn dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, vận

dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong giải quyết các vấn đề lý luận và thực
tiễn liên quan, dựa trên quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách
của Nhà nước về cải cách TTTHC.

8


* Luận văn được thực hiện dựa trên các phương pháp nghiên cứu

sau:
- Phương pháp phân tích, tổng hợp: luận văn kế thừa, tổng kết lại
những kết quả của các nghiên cứu về cải cách hành chính nói chung,
cải cách thủ tục hành chính nói riêng.
- Phương pháp so sánh: Thông qua một số dẫn chứng về triển
khai thực hiện cải cách TTHC trên địa bàn huyện Trà Bồng.

- Phương pháp lịch sử: xem xét thực hiện cải cách TTHC trong từng giai

đoạn.
- Phương pháp thống kê: Từ những kết quả thống kê, đánh giá về thực trạng
thực hiện cải cách TTHC và thực hiện cải cách TTHC gắn với thực hiện cơ chế “một
cửa”, “một cửa liên thông hiện đại” tại các cơ quan chuyên môn cấp huyện và UBND
các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Trà Bồng.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn:
Các số liệu, thông tin thực tế của luận văn có thể giúp các nhà quản lý, các
nhà hoạch định chính sách làm cơ sở để xây dựng các quy định phù hợp với
thực tế hơn. Trên cơ sở đánh giá được những kết quả đạt được, hạn chế trong
quá trình thực hiện cải cách TTHC tại UBND huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.
Chỉ ra được nguyên nhân, đề xuất các giải pháp khả thi về thực hiện cải cách
TTHC tại UBND huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi; tạo điều kiện thuận lợi thúc
đẩy tiến trình phát triển kinh tế, xã hội, giữ vững an ninh, quốc phòng trên địa
bàn huyện. Giúp đội ngũ cán bộ, công chức các cấp nhận thức sâu sắc hơn, đầy
đủ hơn về thực hiện cải cách TTHC nhà nước. Ngoài ra, kết quả của luận văn
còn có giá trị cho việc tham khảo của các lãnh đạo địa phương nhằm thực hiện
hiệu quả hơn các nội dung thực hiện cải cách TTHC nhà nước.

9


7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mục lục, mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham
khảo và phụ lục. Luận văn gồm ba chương:
- Chương 1. Những vấn đề lý luận chung về cải cách thủ tục hành chính.

- Chương 2. Thực trạng thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại

UBND huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.
- Chương 3. Phương hướng và giải pháp nâng cao thực hiện cải cách thủ tục
hành chính tại Ủy ban nhân dân huyện huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.

10


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG
VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH
1.1. Những vấn đề chung về thủ tục hành chính
1.1.1. Khái niệm thủ tục hành chính và đặc điểm:
* Khái niệm:
Theo cuốn Đại từ điển tiếng Việt, NXB Đại học quốc gia Thành phố
Hồ Chí Minh thủ tục là những việc cụ thể phải làm theo một trật tự quy
định để tiến hành một công việc có tính chất chính thức. Cuốn từ điển
chính tả Tiếng việt, NXB Từ điển Bách khoa thủ tục là thứ tự và cách thức
làm việc theo một lề lối đã được quy định. Từ điển Hán Việt, NXB Khoa
học xã hội của Giáo sư Đào Duy Anh quan niệm rằng thủ tục là các trình
tự và phương pháp làm việc.
Với những quan niệm trên cho thấy thủ tục là hoạt động được thực hiện theo
trình tự trước sau và cách thức từng bước với những quy định chặt chẽ, thống nhất;
hay nói cách khác trình tự được xem là yếu tố quan trọng, không thể thiếu của thủ
tục nói chung và TTHC nói riêng. Theo quy định của pháp luật và thực tiễn quản lý
nhà nước ở nước ta, hoạt động chấp hành và điều hành (gọi là hoạt động hành
pháp) của các cơ quan hành chính nhà nước được thực hiện phải tuân thủ theo
pháp luật, theo quy định trình tự về thời gian và cách sử dụng thẩm quyền của từng
cơ quan để giải quyết những công việc được giao nhằm đạt được mục tiêu quản lý
đề ra. Đó là những thủ tục quản lý hành chính nhà nước, được gọi là TTHC.

Cuốn Đại từ điển tiếng việt của NXB Văn hóa thông tin năm 1998, TTHC là
cách thức tiến hành một công việc với nội dung và trình tự nhất định theo quy
định của cơ quan nhà nước. Giáo trình Luật Hành chính Việt

11


Nam của Đại học Luật Hà Nội quan niệm: “thủ tục hành chính là cách thức tổ
chức thực hiện hoạt động quản lý hành chính nhà nước được quy định trong
các quy phạm pháp luật hành chính, bao gồm trình tự, nội dung, mục đích,
cách thức tiến hành các hoạt động cụ thể trong quá trình giải quyết các công
việc của quản lý hành chính nhà nước”.
Tại Khoản 1 Điều 1 Nghị định số 63/2010/NĐ-CP ngày 08/6/2010 của
Chính phủ về kiểm soát TTHC quy định “TTHC là trình tự, cách thức thực
hiện, hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ quan nhà nước, người có thẩm
quyền quy định để giải quyết một công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ
chức”. Quy định nêu trên có tính khái quát cao về TTHC. Từ định nghĩa có
tính khái quát đó, Khoản 2 Điều 8 Nghị định số 63/2010/NĐ-CP quy định một
TTHC phải có 08 bộ phận cấu thành bắt buộc, gồm: Tên thủ tục; hồ sơ của
thủ tục; trình tự thực hiện; cách thức thực hiện; thời hạn giải quyết; đối tượng
thực hiện; cơ quan có thẩm quyền giải quyết; kết quả của thủ tục và 03 bộ
phận cấu thành không bắt buộc gồm: yêu cầu, điều kiện; mẫu đơn, tờ khai;
phí, lệ phí.
Từ các khái niệm trên, có thể nhận thấy rằng TTHC là trình tự và cách thức
do văn bản QPPL quy định để các cơ quan hành chính nhà nước, người có
thẩm quyền hành chính thực hiện những hoạt động cụ thể trong quá trình quản
lý hành chính nhà nước, cung cấp dịch vụ công và thực hiện các giao dịch hành
chính trong mối quan hệ nội bộ hành chính và mối quan hệ giữa cơ quan hành
chính nhà nước với tổ chức, công dân nhằm đảm bảo tính công bằng, nghiêm
minh trong xã hội khi thực thi pháp luật.

* Đặc điểm:
Khác biệt với thủ tục lập pháp và thủ tục tố tụng tư pháp, thủ tục
hành chính có những đặc điểm sau:

12


- Thứ nhất, TTHC được điều chỉnh bằng quy phạm thủ tục – là cơ sở
pháp lý cho các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng của mình. Thủ tục
hành chính là một bộ phận cấu thành của hệ thống quy phạm thủ tục. Hệ
thống quy phạm thủ tục là toàn bộ các quy tắc pháp lý quy định về trình tự,
trật tự thực hiện thẩm quyền của các cơ quan nhà nước trong việc giải quyết
công việc công việc nhà nước và thực hiện nghĩa vụ hành chính đối với các
cơ quan nhà nước, tổ chức và công dân. Đó cũng chính là các hệ thống các
nguyên tắc quản lý và điều hành bắt buộc các cơ quan nhà nước cũng như
các công chức phải tuân theo trong giải quyết công việc thuộc thẩm quyền
của mình.
Là quy phạm thủ tục, TTHC có chức năng làm cho các quy phạm nội dung của
luật pháp được thực hiện thuận lợi. Thiếu TTHC việc thực thi luật pháp sẽ gặp khó
khăn, thậm chí không có khả năng đi vào đời sống thực tế.

Ví dụ: Nhà nước muốn thu thuế thì cần có thủ tục để người dân thực
hiện việc nộp thuế. Còn muốn quản lý an toàn giao thông thì cần có thủ tục
để hướng dẫn người dân tham gia giao thông tuân theo, v.v.
Hoạt động quản lý chủ yếu là hoạt động áp dụng pháp luật mà ở đó, hành

vi áp dụng pháp luật liên quan chủ yếu đến việc xác định tình trạng
thực tế của vụ việc, lựa chọn quy phạm pháp luật tương ứng và ra
quyết định về vụ việc đó.

Các hành vi áp dụng pháp luật này được tiến hành theo những TTHC nhất
định. Như vậy nếu thiếu các thủ tục cần thiết thì quyền và nghĩa vụ của các bên
tham gia trọng hoạt động quản lý sẽ không được đảm bảo thực hiện.
TTHC là một nhân tố bảo đảm cho sự hoạt động chặt chẽ, thuận lợi và đúng
chức năng quản lý của cơ quan nhà nước, vì nó là chuẩn mực hành vi cho công dân
và công chức nhà nước để họ tuân theo và thực hiện nghĩa vụ

13


của mình đối với nhà nước. Dựa vào các TTHC các công việc hành chính sẽ
được xử lý và đạt được những hiệu quả pháp luật đúng như dự định.

- Thứ hai, TTHC là trình tự thực hiện thẩm quyền trong hoạt động
quản lý hành chính nhà nước.
Xét trong quá trình giải quyết công việc của các cơ quan hành
chính nhà nước thì TTHC là cách thức, trình tự mà các cơ quan hành
chính nhà nước áp dụng để giải quyết các nhiệm vụ theo quy định của
pháp luật. Trình tự này có thể từ dưới lên, từ cấp trên xuống mà cũng
có những trình tự thực hiện song hành.
Nói như vậy có nghĩa là TTHC được phân biệt với thủ tục lập pháp
và thủ tục tố tụng pháp.
Thủ tục lập pháp là trình tự, cách thức xây dựng Hiến pháp và ban
hành luật thuộc thẩm quyền của cơ quan lập pháp; thủ tục tố tụng tư
pháp thuộc thẩm quyền của cơ quan tư pháp liên quan đến những hoạt
động điều tra, truy tố, xét xử, định tội.
- Thứ ba, TTHC rất đa dạng và phức tạp. Tính đa dạng phức tạp
được biểu hiện như sau:
+ Do nhiều cơ quan và công chức nhà nước thực hiện;
+ Quy định quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia mối quan hệ hành

chính, trong đó bao gồm cả công việc của Nhà nước và công dân;

+ Việc quy định TTHC phải kết hợp với những khuôn mẫu ổn định
tương đối và chặt chẽ với các biện pháp thích ứng cho từng loại công
việc và từng loại đối tượng;
+ Nền hành chính nhà nước hiện nay đang chuyển từ hành chính cai
quản sang hành chính phục vụ đã tác động mạnh mẽ vào TTHC;

+ Thực hiện chủ yếu ở công sở nhà nước, gắn liền với công tác
văn thư và tổ chức ban hành, quản lý văn bản, giấy tờ;

14


+ Do chủ thể cơ quan hành chính nhà nước xây dựng để giải quyết công việc
nên phụ thuộc rất nhiều vào ý chí chủ quan của chủ thể ban hành.

+ Trong bối cảnh của quá trình hội nhập khu vực và quốc tế hiện
nay, các thủ tục hành chính có yếu tố nước ngoài cần phải phù hợp với
thông lệ quốc tế.
- Thứ tư, TTHC có tính năng động hơn so với các quy phạm nội
dung của luật hành chính, đòi hỏi phải thay đổi nhanh hơn để thích ứng
và phù hợp với nhu cầu thực tế của đời sống xã hội.
Đây chính là yếu tố cần nhận thức đúng đắn giúp cho các nhà ban
hành các quy định TTHC ban hành các quy định phù hợp với thực tế
khách quan và tiến trình phát triển kinh tế xã hội.
1.1.2. Vai trò của thủ tục hành chính
TTHC có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, ảnh hưởng trực tiếp đến
hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp và đời sống nhân dân. Thông qua
TTHC, các cá nhân, tổ chức thực hiện được quyền lợi, nghĩa vụ của mình đồng

thời các cơ quan hành chính nhà nước thực hiện chức năng quản lý nhà nước.
Nếu không có TTHC thì mọi chính sách, chủ trương của Đảng, pháp luật của
Nhà nước ban hành khó được thực thi; đồng thời còn là công cụ và phương tiện
để đưa pháp luật vào đời sống. Vai trò của TTHC được thể hiện qua những nội
dung cơ bản sau:
Thứ nhất, TTHC là cơ sở pháp lý quan trọng hình thành nên các hoạt động
quản lý hành chính nhà nước, công cụ để các cơ quan nhà nước thực hiện chức
năng quản lý hành chính. Ví dụ: công dân muốn kinh doanh dịch vụ Internet thì phải
thực hiện đúng quy trình, thủ tục các bước Phòng Văn hóa – Thông tin mới thực
hiện thủ tục cấp giấy phép kinh doanh; Nhà nước muốn thu Lệ phí trước bạ cần có
thủ tục cụ thể để người dân thực hiện việc nộp Lệ

15


phí. Vì vậy, nếu thiếu các thủ tục cần thiết thì quyền và nghĩa vụ của các
bên tham gia trong hoạt động quản lý sẽ không thể thực hiện.
Thứ hai, TTHC có vai trò quan trọng, là một trong 6 nội dung cơ bản của cải
cách hành chính nhà nước, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa của nhân dân, do nhân dân, và vì nhân dân. Được thể hiện rất rõ tại các văn
kiện của Đảng tại các Kỳ Đại hội như: Đại hội lần thứ VIII, Nghị quyết Hội nghị lần
thứ III, Ban chấp hành Trung ương Đảng, khóa VIII, văn kiện Đại hội lần thứ IX điều
có nội dung trọng tâm là cải cách hành chính, trong đó lấy cải cách thủ tục hành
chính là nhiệm vụ trọng tâm.

Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011-2020, Đảng ta xác
định hoàn thiện bộ máy nhà nước, tạo bước chuyển mạnh mẽ về CCHC là một
trong các biện pháp để nâng cao hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm thực hiện thắng lợi
chiến lược, trong đó phải “Đặt yêu cầu cải cách thủ tục hành chính ngay trong
quá trình xây dựng thể chế, tổng kết kinh nghiệm thực tiễn…; mở rộng dân chủ,

phát huy vai trò của các tổ chức và chuyên gia tư vấn độc lập trong việc xây
dựng thể chế, chuẩn mực quốc gia về thủ tục hành chính; giảm mạnh các thủ
tục hiện hành. Công khai các chuẩn mực, các quy định hành chính để Nhân dân
giám sát việc thực hiện…”. Cải cách TTHC tiếp tục được xác định là nhiệm vụ
trọng tâm trong Văn kiện Đại hội XII của Đảng “Tập trung cải cách thủ tục hành
chính theo hướng tinh giản, gắn với nâng cao chất lượng chính sách, pháp luật;
quy định rõ cơ quan chịu trách nhiệm đối với từng thủ tục hành chính. Chỉ quy
định những thủ tục hành chính thực sự cần thiết, hợp lý, đúng pháp luật và tạo
thuận lợi nhất cho người dân, doanh nghiệp. Công khai, minh bạch các quy trình
thủ tục hành chính,… Thiết lập hệ thống thông tin tiếp nhận, xử lý kiến nghị và
kết quả giải quyết thủ tục hành chính…”.

16


Khi TTHC được xây dựng rõ ràng, hợp lý và được công bố, công khai
đúng quy định thì việc triển khai thực hiện sẽ thuận lợi, công việc được giải
quyết nhanh chóng, chính xác theo đúng pháp luật, hạn chế tình trạng gây
phiền hà, sách nhiễu đối với người dân, doanh nghiệp.
Thứ ba, TTHC biểu hiện trình độ văn hóa của tổ chức, là văn hóa giao tiếp,
điều hành trong bộ máy hành chính nhà nước. Việc tiếp nhận và giải quyết TTHC
cho người dân, doanh nghiệp được nhanh chóng, kịp thời, mang lại sự hài lòng cho
cá nhân, tổ chức sẽ đánh giá được năng lực điều hành của người đứng đầu các cơ
quan chuyên môn thuộc UBND các cấp, là tiêu chí để đánh giá về tính chuyên
nghiệp, hiện đại của cơ quan hành chính nhà nước.
Thứ tư, TTHC là yếu tố ảnh hưởng chung đến sự phát triển kinh tế - xã hội, mở
rộng quan hệ, hợp tác quốc tế và kêu gọi thu hút đầu tư. Trong xu thế đẩy mạnh hội
nhập kinh tế, quốc tế như hiện nay việc quy định TTHC của các quốc gia trên thế giới
cũng như của nước ta đều có sự ảnh hưởng và tác động lẫn nhau. Trong giai đoạn đổi
mới và xu hướng toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay, Đảng và Nhà nước

ta đã và đang đề ra nhiều biện pháp để cải cách thủ tục hành chính nhằm góp phần
quan trọng cho nền kinh tế quốc gia có điều kiện phát triển nhanh, bền vững, tránh nguy
cơ tụt hâu về kinh tế.

Với vai trò cụ thể nêu trên, có thể khẳng định TTHC là phương tiện và là
chiếc cầu nối quan trọng giữa nội bộ các cơ quan hành chính nhà nước, giữa cơ
quan nhà nước với người dân và tổ chức. Vì vậy, việc tuân thủ TTHC là yếu tố
bảo đảm hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước được thông suốt, bảo
đảm thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của cá nhân, tổ chức. Việc không
tuân thủ các nguyên tắc này sẽ làm giảm sút niềm tin của người dân với chính
quyền các cấp, ảnh hưởng kìm hãm đến sự phát triển kinh tế - xã hội, mở rộng
giao lưu hợp tác quốc tế.

17