Thiết kế hệ thống ly hợp cho xe tải 8 tấn 1

§å ¸n tèt nghiÖp §Æng ViÖt Th¾ng - ¤t« K47
Ch¬ng I
Tæng quan vÒ hÖ thèng phanh
- -
5

Đồ án tốt nghiệp Đặng Việt Thắng - Ôtô K47
1. công dụng, phân loại và yêu cầu
Hệ thống phanh có chức năng giảm tốc độ chuyển động của xe tới vận
tốc chuyển động nào đó, dừng hẳn hoặc giữ xe đỗ ở một vị trí nhất định.
Đối với ôtô hệ thống phanh là một trong những cụm quan trọng nhất, bởi
vì nó bảo đảm cho ôtô chạy an toàn ở tốc độ cao, do đó có thể nâng cao đợc
năng suất vận chuyển.
Hệ thống phanh gồm có cơ cấu phanh để hãm trực tiếp tốc độ góc của
các bánh xe hoặc một trục nào đấy của hệ thống truyền lực và truyền động
phanh để dẫn động cơ cấu phanh.
Trên ôtô sự phanh xe đợc tiến hành bằng cách tạo ma sát giữa phần quay
và phần đứng yên của các cụm liên kết với bánh xe: giữa tang trống với má
phanh hoặc đĩa phanh với má phanh. Quá trình ma sát trong các cơ cấu phanh
dẫn tới mài mòn và nung nóng các chi tiết ma sát, nếu không xác định kịp thời
và tiến hành hiệu chỉnh thì có thể dẫn tới làm giảm hiệu quả phanh.
H hỏng trong hệ thống phanh thờng kèm theo hậu quả nghiêm trọng, làm
mất tính an toàn chuyển động của ôtô. Các h hỏng rất đa dạng và phụ thuộc vào
kết cấu hệ thống phanh.
Có nhiều cách phân loại hệ thống phanh.
a) Theo công dụng
Hệ thống phanh chính (phanh chân);
Hệ thống phanh dừng (phanh tay);
Hệ thống phanh chậm dần (phanh bằng động cơ, thủy lực
hoặc điện từ).
b) Theo kết cấu của cơ cấu phanh

- -
6

Đồ án tốt nghiệp Đặng Việt Thắng - Ôtô K47
Hệ thống phanh với cơ cấu phanh guốc;
Hệ thống phanh với cơ cấu phanh đĩa.
c) Theo dẫn động phanh
Hệ thống phanh dẫn động cơ khí;
Hệ thống phanh dẫn động thủy lực;
Hệ thống phanh dẫn động khí nén;
Hệ thống phanh dẫn động kết hợp khí nén-thủy lực;
Hệ thống phanh dẫn động điện;
Hệ thống phanh dẫn động có cờng hóa.
d) Theo khả năng điều chỉnh mômen phanh ở cơ cấu phanh
Theo khả năng điều chỉnh mômen phanh ở cơ cấu phanh chúng ta có
hệ thống phanh với bộ điều hòa lực phanh.
e) Theo khả năng chống bó cứng bánh xe khi phanh
Theo khả năng chống bó cứng bánh xe khi phanh chúng ta có hệ
thống phanh với bộ chống hãm cứng bánh xe (hệ thống ABS).
Hệ thống phanh cần bảo đảm các yêu cầu sau:
Quãng đờng phanh ngắn nhất khi phanh đột ngột trong trờng hợp
nguy hiểm. Muốn có quãng đờng ngắn nhất thì phải đảm bảo gia
tốc chậm dần cực đại;
Phanh êm dịu trong bất kì mọi trờng hợp để đảm bảo sự ổn định
của ôtô khi phanh;
Điều khiển nhẹ nhàng, nghĩa là lực tác dụng lên bàn đạp hay đòn
điều khiển không lớn;
- -
7

Đồ án tốt nghiệp Đặng Việt Thắng - Ôtô K47
Dẫn động phanh có độ nhạy cao;
Đảm bảo việc phân bố mômen phanh trên các bánh xe phải theo
quan hệ sử dụng hoàn toàn trọng lợng bám khi phanh với bất kì c-
ờng độ nào;
Không có hiện tợng tự xiết khi phanh;
Cơ cấu phanh thoát nhiệt tốt;
Giữ đợc tỉ lệ thuận giữa lực trên bàn đạp hoặc đòn điều khiển với
lực phanh trên bánh xe;
Có hệ số ma sát giữa phần quay và má phanh cao và ổn định trong
điều kiện sử dụng;
Có khả năng phanh ôtô khi đứng trong thời gian dài.
2. Kết cấu chung của hệ thống phanh
Hệ thống phanh trên ôtô gồm có phanh chính (phanh bánh xe hay thờng
gọi là phanh chân) và phanh dừng (phanh truyền lực hay thờng gọi là phanh
tay). Sở dĩ phải làm cả phanh chính và phanh dừng là để đảm bảo an toàn khi
ôtô chuyển động.Phanh chính và phanh dừng có thể có cơ cấu phanh và truyền
động phanh hoàn toàn riêng rẽ hoặc có thể có chung cơ cấu phanh (đặt ở bánh
xe) nhng truyền động hoàn toàn riêng rẽ. Truyền động phanh của phanh dừng
thờng dùng là loại cơ khí.
Phanh chính thờng dùng truyền động thuỷ lực gọi là phanh dầu hoặc
truyền động loại khí nén gọi là phanh khí. Khi dùng phanh dầu thì lực tác
dụng lên bàn đạp phanh sẽ lớn hơn so với phanh khí, vì lực này là để sinh ra áp
suất của dầu trong hệ thống phanh, còn ở phanh khí lực này chỉ cần thắng lực
cản lò xo để mở van phân phối của hệ thống phanh. Vì vậy phanh dầu chỉ nên
- -
8

Đồ án tốt nghiệp Đặng Việt Thắng - Ôtô K47
dùng ở ôtô du lịch, vận tải cỡ nhỏ và trung bình vì ở các loại ôtô này mômen

phanh ở các bánh xe bé, do đó lực trên bàn đạp cũng bé. Ngoài ra phanh dầu th-
ờng gọn gàng hơn phanh khí vì nó không có các bầu chứa khí kích thớc lớn và
độ nhạy khi phanh tốt, cho nên bố trí nó dễ dàng và sử dụng thích hợp với các
ôtô kể trên. Phanh khí thờng sử dụng trên ôtô vận tải trung bình và lớn.
Ngoài ra các loại ôtô vận tải trung bình và lớn còn dùng hệ thống phanh
thuỷ khí. Dùng hệ thống phanh này ta có thể kết hợp u điểm của phanh khí và
phanh dầu là lực bàn đạp phanh nhỏ, độ nhậy tốt, tạo ra mômen phanh lớn.
3. Cấu tạo chung của hệ thống phanh
Cấu tạo chung của hệ thống phanh trên ôtô đợc mô tả trên hình 1.1.
Từ sơ đồ cấu tạo, chúng ta thấy hệ thống phanh bao gồm hai phần chính:
Cơ cấu phanh:
Cơ cấu phanh đợc bố trí ở các bánh xe nhằm tạo ra mômen hãm trên
bánh xe khi phanh ôtô.
Dẫn động phanh:
Dẫn động phanh dùng để truyền và khuếch đại lực điều khiển từ bàn đạp
phanh đến cơ cấu phanh. Tùy theo dạng dẫn động: cơ khí, thủy lực, khí
nén hay kết hợp thủy khí mà trong dẫn động phanh có thể bao gồm các
phần tử khác nhau. Ví dụ dẫn động cơ khí thì dẫn động phanh bao gồm
bàn đạp và các thanh, đòn cơ khí. Nếu là đẫn động thủy lực thì dẫn động
phanh bao gồm: bàn đạp, xi lanh chính (tổng phanh), xi lanh công tác (xi
lanh bánh xe) và các ống dẫn.
- -
9

Đồ án tốt nghiệp Đặng Việt Thắng - Ôtô K47
4. Cơ cấu phanh
4.1. Kết cấu chung
Kết cấu cơ cấu phanh dùng trên ôtô tùy thuộc bởi vị trí đặt nó (phanh ở
bánh xe hoặc ở truyền lực), bởi loại chi tiết quay và chi tiết tiến hành phanh.
Cơ cấu phanh ở bánh xe thờng dùng loại guốc và gần đây sử dụng nhiều

loại đĩa.
4.2.Cơ cấu phanh guốc (phanh trống)
- -
10

Hình 1.1 Hệ thống phanh trên ôtô