GIÁO ÁN LÍ 12 CB (cả năm)

Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
Chơng I: Dao động cơ
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
DAO NG ĐIềU HO
Tiết theo ppct:
Giáo án giảng dạy tại lớp:
I. MC TIấU
1. Kin thc:
- Nờu c:
+ nh ngha dao ng iu ho.
+ Li , biờn , tn s, chu kỡ, pha, pha ban u l gỡ?
- Vit c:
+ Phng trỡnh ca dao ng iu ho v gii thớch c cỏ i lng trong phng trỡnh.
+ Cụng thc liờn h gia tn s gúc, chu kỡ v tn s.
+ Cụng thc vn tc v gia tc ca vt dao ng iu ho.
- V c th ca li theo thi gian vi pha ban u bng 0.
- Lm c cỏc bi tp tng t nh Sgk.
2. K nng:
3. Thỏi :
II. CHUN B
1. Giỏo viờn: Hỡnh v mụ t dao ng ca hỡnh chiu P ca im M trờn ng kớnh P
1
P
2
v thớ
nghim minh ho.
2. Hc sinh: ễn li chuyn ng trũn u (chu kỡ, tn s v mi liờn h gia tc gúc vi chu kỡ
hoc tn s).
III. HOT NG DY HC
Hot ng 1 ( phỳt): Tỡm hiu v dao ng c
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn

- Ly cỏc vớ d v cỏc vt dao ng
trong i sng: chic thuyn nhp nhụ
ti ch neo, dõy n ghita rung ng,
mng trng rung ng ta núi nhng
vt ny ang dao ng c Nh th
no l dao ng c?
- Kho sỏt cỏc dao ng trờn, ta nhn
thy chỳng chuyn ng qua li khụng
mang tớnh tun hon xột qu lc
ng h thỡ sao?
- Dao ng c cú th tun hon hoc
khụng. Nhng nu sau nhng khong
thi gian bng nhau (T) vt tr li v
trớ nh c vi vt tc nh c dao
ng tun hon.
- L chuyn ng qua li ca
mt vt trờn mt on ng
xỏc nh quanh mt v trớ cõn
bng.
- Sau mt khong thi gian
nht nh nú tr li v trớ c
vi vn tc c dao ng
ca qu lc ng h tun hon.
I. Dao ng c
1. Th no l dao ng c
- L chuyn ng cú gii
hn trong khụng gian lp i
lp li nhiu ln quanh mt
v trớ cõn bng.
- VTCB: thng l v trớ

ca vt khi ng yờn.
2. Dao ng tun hon
- L dao ng m sau
nhng khong thi gian
bng nhau, gi l chu kỡ,
vt tr li v trớ nh c vi
vt tc nh c.
Hot ng 2 ( phỳt): Tỡm hiu phng trỡnh ca dao ng iu ho
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Minh ho chuyn ng trũn u ca
mt im M
II. Phng trỡnh ca dao
ng iu ho
1. Vớ d
- Gi s mt im M
chuyn ng trũn u trờn
ng trũn theo chiu
dng vi tc gúc .
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 1/115
M
M
0
P
1
x
P
O
t

+
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
- Nhn xột gỡ v dao ng ca P khi M
chuyn ng?
- Khi ú to x ca im P cú
phng trỡnh nh th no?
- Cú nhn xột gỡ v dao ng ca im
P? (Bin thiờn theo thi gian theo nh
lut dng cos)
- Y/c HS hon thnh C1
- Hỡnh dung P khụng phi l mt im
hỡnh hc m l cht im P ta núi
vt dao ng quanh VTCB O, cũn to
x chớnh l li ca vt.
- Gi tờn v n v ca cỏc i lng
cú mt trong phng trỡnh.
- Lu ý:
+ A, v trong phng trỡnh l nhng
hng s, trong ú A > 0 v > 0.
+ xỏc nh cn a phng trỡnh
v dng tng quỏt x = Acos(t + )
xỏc nh.
- Vi A ó cho v nu bit pha ta s xỏc
nh c gỡ? ((t + ) l i lng
cho phộp ta xỏc nh c gỡ?)
- Tng t nu bit ?
- Qua vớ d minh ho ta thy gia
chuyn ng trũn u v dao ng iu
ho cú mi liờn h gỡ?
- Trong phng trỡnh: x = Acos(t + )

ta quy c chn trc x lm gc tớnh
pha ca dao ng v chiu tng ca pha
tng ng vi chiu tng ca gúc
ã
1
POM
trong chuyn ng trũn u.
- Trong quỏ trỡnh M chuyn
ng trũn u, P dao ng trờn
trc x quanh gc to O.
x = OMcos(t + )
- Vỡ hm sin hay cosin l mt
hm iu ho dao ng ca
im P l dao ng iu ho.
- Tng t: x = Asin(t + )
- HS ghi nhn nh ngha dao
ng iu ho.
- Ghi nhn cỏc i lng trong
phng trỡnh.
- Chỳng ta s xỏc nh c x
thi im t.
- Xỏc nh c x ti thi im
ban u t
0
.
- Mt im dao ng iu ho
trờn mt on thng luụn luụn
cú th c coi l hỡnh chiu
ca mt im tng ng
chuyn ng trũn u lờn

ng kớnh l on thng ú.
- P l hỡnh chiu ca M lờn
Ox.
- Gi s lỳc t = 0, M v trớ
M
0
vi
ã
1 0
POM

=
(rad)
- Sau t giõy, vt chuyn
ng n v trớ M, vi
ã
1
( )POM t

= +
rad
- To x =
OP
ca im
P cú phng trỡnh:
x = OMcos(t + )
t OM = A
x = Acos(t + )
Vy: Dao ng ca im P
l dao ng iu ho.

2. nh ngha
- Dao ng iu ho l dao
ng trong ú li ca vt
l mt hm cosin (hay sin)
ca thi gian.
3. Phng trỡnh
- Phng trỡnh dao ng
iu ho:
x = Acos(t + )
+ x: li ca dao ng.
+ A: biờn dao ng, l
x
max
. (A > 0)
+ : tn s gúc ca dao
ng, n v l rad/s.
+ (t + ): pha ca dao
ng ti thi im t, n v
l rad.
+ : pha ban u ca dao
ng, cú th dng hoc õm.
4. Chỳ ý (Sgk)
Hot ng 3 ( phỳt): Tỡm hiu v chu kỡ, tn s, tn s gúc ca dao ng iu ho
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Dao ng iu ho cú tớnh tun hon
t ú ta cú cỏc nh ngha
- HS ghi nhn cỏc nh ngha
v chu kỡ v tn s.
III. Chu kỡ, tn s, tn s
gúc ca dao ng iu ho

1. Chu kỡ v tn s
- Chu kỡ (kớ hiu v T) ca
dao ng iu ho l
khong thi gian vt
thc hin mt dao ng
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 2/115
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
- Trong chuyn ng trũn u gia tc
gúc , chu kỡ T v tn s cú mi
liờn h nh th no?
2
2 f
T


= =
ton phn.
+ n v ca T l giõy (s).
- Tn s (kớ hiu l f) ca
dao ng iu ho l s dao
ng ton phn thc hin
c trong mt giõy.
+ n v ca f l 1/s gi l
Hộc (Hz).
2. Tn s gúc
- Trong dao ng iu ho
gi l tn s gúc. n v
l rad/s.
2

2 f
T


= =
Hot ng 4 ( phỳt): Tỡm hiu v vn tc v gia tc trong dao ng iu ho
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Vn tc l o hm bc nht ca li
theo thi gian biu thc?
Cú nhn xột gỡ v v?
- Gia tc l o hm bc nht ca vn
tc theo thi gian biu thc?
- Du (-) trong biu thc cho bit iu
gỡ?
x = Acos(t + )
v = x = - Asin(t + )
- Vn tc l i lng bin
thiờn iu ho cựng tn s vi
li .
a = v = -
2
Acos(t + )
- Gia tc luụn ngc du vi li
(vect gia tc luụn luụn
hng v VTCB)
IV. Vn tc v gia tc
trong dao ng iu ho
1. Vn tc
v = x = - Asin(t + )
- v trớ biờn (x = A):

v = 0.
- VTCB (x = 0):
|v
max
| = A
2. Gia tc
a = v = -
2
Acos(t + )
= -
2
x
- v trớ biờn (x = A):
|a
max
| = -
2
A
- VTCB (x = 0):
a = 0
Hot ng 5 ( phỳt): V th ca dao ng iu ho
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Hng dn HS v th ca dao
ng iu ho x = Acost ( = 0)
- Da vo th ta nhn thy nú l
mt ng hỡnh sin, vỡ th ngi ta
gi dao ng iu ho l dao ng
hỡnh sin.
- HS v th theo hng dn
ca GV.

V. th trong dao ng
iu ho
Hot ng 6 ( phỳt): Giao nhim v v nh.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Nờu cõu hi v bi tp v nh.
- Yờu cu: HS chun b bi sau.
- Ghi cõu hi v bi tp v
nh.
- Ghi nhng chun b cho bi
sau.
IV. RT KINH NGHIM
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 3/115
A
t
0
x
A
2
T
T
3
2
T
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................

CON LC Lề XO
Tiết theo ppct:
Giáo án giảng dạy tại lớp:
I. MC TIấU
1. Kin thc:
- Vit c:
+ Cụng thc ca lc kộo v tỏc dng vo vt dao ng iu ho.
+ Cụng thc tớnh chu kỡ ca con lc lũ xo.
+ Cụng thc tớnh th nng, ng nng v c nng ca con lc lũ xo.
- Gii thớch c ti sao dao ng ca con lc lũ xo l dao ng iu ho.
- Nờu c nhn xột nh tớnh v s bin thiờn ng nng v th nng khi con lc dao ng.
- p dng c cỏc cụng thc v nh lut cú trong bi gii bi tp tng t trong phn bi tp.
- Vit c phng trỡnh ng lc hc ca con lc lũ xo.
2. K nng:
3. Thỏi :
II. CHUN B
1. Giỏo viờn: Con lc lũ xo theo phng ngang. Vt m cú th l mt vt hỡnh ch V ngc
chuyn ng trờn ờm khụng khớ.
2. Hc sinh: ễn li khỏi nim lc n hi v th nng n hi lp 10.
III. HOT NG DY HC
Hot ng 1 ( phỳt): Kim tra bi c.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
Hot ng 2 ( phỳt): Tỡm hiu v con lc lũ xo
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Minh ho con lc lũ xo trt trờn
mt mt phng nm ngang khụng ma
sỏt v Y/c HS cho bit gm nhng gỡ?
- HS da vo hỡnh v minh ho
ca GV trỡnh by cu to
ca con lc lũ xo.

- HS trỡnh by minh ho
chuyn ng ca vt khi kộo
vt ra khi VTCB cho lũ xo
dón ra mt on nh ri buụng
tay.
I. Con lc lũ xo
1. Con lc lũ xo gm vt
nh khi lng m gn vo
u mt lũ xo cú cng
k, khi lng khụng ỏng
k, u kia ca lũ xo c
gi c nh.
2. VTCB: l v trớ khi lũ xo
khụng b bin dng.
Hot ng 3 ( phỳt): Kho sỏt dao ng ca con lc lũ xo v mt ng lc hc.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Vt chu tỏc dng ca nhng lc
no?
- Trng lc
P
r
, phn lc
r
N

ca mt phng, v lc n hi
F
r
ca lũ xo.
- Vỡ

0P N
+ =
r r
nờn hp lc tỏc
II. Kho sỏt dao ng ca
con lc lũ xo v mt ng
lc hc
1. Chn trc to x song
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 4/115
k
m
N
r
P
r
F
r
v = 0
k
F = 0
m
N
r
P
r
k
m
N
r

P
r
F
r

O
A
A
x
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
- Ta cú nhn xột gỡ v 3 lc ny?
- Khi con lc nm ngang, li x v
bin dng l liờn h nh th no?
- Giỏ tr i s ca lc n hi?
- Du tr ( - ) cú ý ngha gỡ?
- T ú biu thc ca a?
- T biu thc ú, ta cú nhn xột gỡ v
dao ng ca con lc lũ xo?
- T ú v T c xỏc nh nh th
no?
- Nhn xột gỡ v lc n hi tỏc dng
vo vt trong quỏ trỡnh chuyn ng.
- Trng hp trờn lc kộo v c th l
lc no?
- Trng hp lũ xo treo thng ng?
dng vo vt l lc n hi
ca lũ xo.
x = l
F = -kx
- Du tr ch rng

F
r
luụn luụn
hng v VTCB.
k
a x
m
=
- So sỏnh vi phng trỡnh vi
phõn ca dao ng iu ho
a = -
2
x dao ng ca con
lc lũ xo l dao ng iu ho.
- i chiu tỡm ra cụng
thc v T.
- Lc n hi luụn hng v
VTCB.
- Lc kộo v l lc n hi.
- L mt phn ca lc n hi
vỡ F = -k(l
0
+ x)
song vi trc ca lũ xo,
chiu dng l chiu tng
di l ca lũ xo. Gc to
O ti VTCB, gi s vt
cú li x.
- Lc n hi ca lũ xo
F k l

=
r
r
F = -kx
2. Hp lc tỏc dng vo
vt:
P N F ma
+ + =
r r r
r
- Vỡ
0P N
+ =
r r

F ma=
r
r
Do vy:
k
a x
m
=
3. - Dao ng ca con lc
lũ xo l dao ng iu ho.
- Tn s gúc v chu kỡ ca
con lc lũ xo
k
m

=
v
2
m
T
k

=
4. Lc kộo v
- Lc luụn hng v VTCB
gi l lc kộo v. Vt dao
ng iu ho chu lc kộo
v cú ln t l vi li .
Hot ng 4 ( phỳt): Kho sỏt dao ng ca lũ xo v mt nng lng.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Khi dao ng, ng nng ca con lc
lũ xo (ng nng ca vt) c xỏc
nh bi biu thc?
- Khi con lc dao ng th nng ca
con lc c xỏc nh bi biu thc
no?
- Xột trng hp khi khụng cú ma sỏt
c nng ca con lc thay i nh
th no?
- C nng ca con lc t l nh th no
vi A?
2
ủ
1
W

2
mv=
2 2
1 1
( )
2 2
t
W k l W kx
= =
- Khụng i. Vỡ
cos
2 2 2
2 2
1
( )
2
1
( )
2
W m A sin t
kA t


= +
+ +
Vỡ k = m
2
nờn
2 2 2
1 1

2 2
W kA m A const

= = =
III. Kho sỏt dao ng ca
lũ xo v mt nng lng
1. ng nng ca con lc
lũ xo
2
ủ
1
W
2
mv=
2. Th nng ca con lc lũ
xo
2
1
2
t
W kx
=
3. C nng ca con lc lũ
xo. S bo ton c nng
a. C nng ca con lc lũ
xo l tng ca ng nng
v th nng ca con lc.
2 2
1 1
2 2

W mv kx
= +
b. Khi khụng cú ma sỏt
2 2
1 1
2 2
W kA m A const

= = =
- C nng ca con lc t l
vi bỡnh phng biờn
dao ng.
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 5/115
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
- W t l vi A
2
. - Khi khụng cú ma sỏt, c
nng ca con lc n c
bo ton.
Hot ng 5 ( phỳt):
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
Hot ng 6 ( phỳt): Giao nhim v v nh.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Nờu cõu hi v bi tp v nh.
- Yờu cu: HS chun b bi sau.
- Ghi cõu hi v bi tp v
nh.
- Ghi nhng chun b cho bi
sau.

IV. RT KINH NGHIM
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 6/115
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
CON LC N
Tiết theo ppct:
Giáo án giảng dạy tại lớp:
I. MC TIấU
1. Kin thc:
- Nờu c cu to ca con lc n.
- Nờu c iu kin con lc n dao ng iu ho. Vit c cụng thc tớnh chu kỡ dao ng
ca con lc n.
- Vit c cụng thc tớnh th nng v c nng ca con lc n.
- Xỏc nh c lc kộo v tỏc dng vo con lc n.
- Nờu c nhn xột nh tớnh v s bin thiờn ca ng nng v th nng ca con lc khi dao ng.
- Gii c bi tp tng t nh trong bi.
- Nờu c ng dng ca con lc n trong vic xỏc nh gia tc ri t do.
2. K nng:
3. Thỏi :
II. CHUN B
1. Giỏo viờn: Chun b con lc n.
2. Hc sinh: ễn tp kin thc v phõn tớch lc.
III. HOT NG DY HC

Hot ng 1 ( phỳt): Kim tra bi c.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
Hot ng 2 ( phỳt): Tỡm hiu th no l con lc n
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Mụ t cu to ca con lc n
- Khi ta cho con lc dao ng, nú s
dao ng nh th no?
- Ta hóy xột xem dao ng ca con lc
n cú phi l dao ng iu ho?
- HS tho lun a ra nh
ngha v con lc n.
- Dao ng qua li v trớ dõy
treo cú phng thng ng
v trớ cõn bng.
I. Th no l con lc n
1. Con lc n gm vt
nh, khi lng m, treo
u ca mt si dõy khụng
dón, khi lng khụng
ỏng k, di l.
2. VTCB: dõy treo cú
phng thng ng.
Hot ng 3 ( phỳt): Kho sỏt dao ng ca con lc n v mt ng lc hc.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- HS ghi nhn t hỡnh v,
nghiờn cu Sgk v cỏch chn
II. Kho sỏt dao ng ca
con lc n v mt ng
lc hc
1. Chn chiu (+) t phi

sang trỏi, gc to ti O.
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 7/115
m
l

M
l
> 0
< 0
O
+
T
ur
P
ur
n
P
uur
t
P
ur
s = l
C
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
- Con lc chu tỏc dng ca nhng lc
no v phõn tớch tỏc dng ca cỏc lc
n chuyn ng ca con lc.
- Da vo biu thc ca lc kộo v
núi chung con lc n cú dao ng

iu ho khụng?
- Xột trng hp li gúc nh
sin (rad). Khi ú tớnh nh th
no thụng qua s v l.
- Ta cú nhn xột gỡ v lc kộo v trong
trng hp ny?
- Trong cụng thc mg/l cú vai trũ l
gỡ?

l
g
cú vai trũ gỡ?
- Da vo cụng thc tớnh chu kỡ ca
con lc lũ xo, tỡm chu kỡ dao ng ca
con lc n.
chiu dng, gc to
- Con lc chu tỏc dng ca hai
lc
T
r
v
P
r
.
- P.tớch
t n
P P P
= +
r r r

n
T P
+
r r

khụng lm thay i tc ca
vt lc hng tõm gi vt
chuyn ng trờn cung trũn.
- Thnh phn
t
P
r
l lc kộo v.
- Dự con lc chu tỏc dng ca
lc kộo v, tuy nhiờn núi
chung P
t
khụng t l vi nờn
núi chung l khụng.
s = l
s
l

=
- Lc kộo v t l vi s (P
t
= -
k.s) dao ng ca con lc
n c xem l dao ng
iu ho.

- Cú vai trũ l k.

l
g
cú vai trũ
m
k
2 2
m l
T
k g

= =
+ V trớ ca vt c xỏc
nh bi li gúc
ã
OCM

=

hay bi li cong
ẳ
s OM l

= =
.
+ v s dng khi con lc
lch khi VTCB theo chiu
dng v ngc li.
2. Vt chu tỏc dng ca

cỏc lc
T
r
v
P
r
.
- Phõn tớch
t n
P P P
= +
r r r

thnh phn
t
P
r
l lc kộo v
cú giỏ tr:
P
t
= -mg.sin
NX: Dao ng ca con lc
n núi chung khụng phi
l dao ng iu ho.
- Nu nh thỡ sin
(rad), khi ú:
t
s
P mg mg

l

= =
Vy, khi dao ng nh
(sin (rad)), con lc
n dao ng iu ho vi
chu kỡ:
2
l
T
g

=
Hot ng 4 ( phỳt): Kho sỏt dao ng ca con lc n v mt nng lng.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Trong quỏ trỡnh dao ng, nng
lng ca con lc n cú th cú
nhng dng no?
- ng nng ca con lc l ng nng
ca vt c xỏc nh nh th no?
- Biu thc tớnh th nng trng
trng?
- Trong quỏ trỡnh dao ng mi quan
h gia W

v W
t
nh th no?
- Cụng thc bờn ỳng vi mi li
gúc (khụng ch trong trng hp

nh).
- HS tho lun t ú a ra
c: ng nng v th nng
trng trng.
- HS vn dng kin thc c
hon thnh cỏc yờu cu.
W
t
= mgz trong ú da vo
hỡnh v z = l(1 - cos)
W
t
= mgl(1 - cos)
- Bin i qua li v nu b
qua mi ma sỏt thỡ c nng
c bo ton.
III. Kho sỏt dao ng
ca con lc n v mt
nng lng
1. ng nng ca con lc
2
ủ
1
W
2
mv
=
2. Th nng trng trng
ca con lc n (chn mc
th nng l VTCB)

W
t
= mgl(1 - cos)
3. Nu b qua mi ma sỏt,
c nng ca con lc n
c bo ton.
cos
2
1
W (1 )
2
mv mgl

= +
= hng s.
Hot ng 5 ( phỳt): Tỡm hiu cỏc ng dng ca con lc n.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Y/c HS c cỏc ng dng ca con - HS nghiờn cu Sgk v t ú IV. ng dng: Xỏc nh
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 8/115
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
lc n.
- Hóy trỡnh by cỏch xỏc nh gia tc
ri t do?
nờu cỏc ng dng ca con lc
n.
+ o chiu di l ca con lc.
+ o thi gian ca s dao
ng ton phn tỡm T.
+ Tớnh g theo:

2
2
4 l
g
T

=
gia tc ri t do
- o gia tc ri t do
2
2
4 l
g
T

=
Hot ng 6 ( phỳt): Giao nhim v v nh.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Nờu cõu hi v bi tp v nh.
- Yờu cu: HS chun b bi sau.
- Ghi cõu hi v bi tp v
nh.
- Ghi nhng chun b cho bi
sau.
IV. RT KINH NGHIM
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 9/115
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
DAO NG TT DN. DAO NG CNG BC
Tiết theo ppct:
Giáo án giảng dạy tại lớp:
I. MC TIấU
1. Kin thc:
- Nờu c nhng c im ca dao ng tt dn, dao ng duy trỡ, dao ng cng bc, s cng
hng.
- Nờu c iu kin hin tng cng hng xy ra.
- Nờu c mt vi vớ d v tm quan trng ca hin tng cng hng.
- Gii thớch c nguyờn nhõn ca dao ng tt dn.
- V v gii thớch c ng cong cng hng.
- Vn dng c iu kin cng hng gii thớch mt s hin tng vt lớ liờn quan v gii
bi tp tng t nh trong bi.
2. K nng:
3. Thỏi :
II. CHUN B
1. Giỏo viờn: Chun b mt s vớ d v dao ng cng bc v hin tng cng hng cú li, cú hi.
2. Hc sinh: ễn tp v c nng ca con lc:
2 2
1
2
W m A

=
.

III. HOT NG DY HC
Hot ng 1 ( phỳt): Kim tra bi c.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
Hot ng 2 ( phỳt): Tỡm hiu v dao ng tt dn.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Khi khụng cú ma sỏt tn s dao ng
ca con lc?
- Tn s ny ph thuc nhng gỡ?
tn s riờng.
- Xột con lc lũ xo dao ng trong
thc t ta cú nhn xột gỡ v dao
ng ca nú?
- Ta gi nhng dao ng nh th l
dao ng tt dn nh th no l dao
ng tt dn?
- Ti sao dao ng ca con lc li tt
dn?
- Hóy nờu mt vi ng dng ca dao
ng tt dn? (thit b úng ca t
ng, gim xúc ụ tụ )
- HS nờu cụng thc.
- Ph thuc vo cỏc c tớnh
ca con lc.
- Biờn dao ng gim dn
n mt lỳc no ú thỡ
dng li.
- HS nghiờn cu Sgk v tho
lun a ra nhn xột.
- Do chu lc cn khụng khớ
(lc ma sỏt) W gim dn

(c nhit).
- HS nờu ng dng.
- Khi khụng cú ma sỏt con
lc dao ng iu ho vi tn
s riờng (f
0
). Gi l tn s
riờng vỡ nú ch pthuc vo
cỏc c tớnh ca con lc.
I. Dao ng tt dn
1. Th no l dao ng tt
dn
- Dao ng cú biờn gim
dn theo thi gian.
2. Gii thớch
- Do lc cn ca mụi
trng.
3. ng dng (Sgk)
Hot ng 3 ( phỳt): Tỡm hiu v dao ng duy trỡ
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Thc t dao ng ca con lc tt dn - Sau mi chu kỡ cung cp cho II. Dao ng duy trỡ
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 10/115
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
lm th no duy trỡ dao ng (A
khụng i m khụng lm thay i T)
- Dao ng ca con lc c duy trỡ
nh cung cp phn nng lng b mt
t bờn ngoi, nhng dao ng c
duy trỡ theo cỏch nh vy gi l dao

ng duy trỡ.
- Minh ho v dao ng duy trỡ ca
con lc ng h.
nú phn nng lng ỳng bng
phn nng lng tiờu hao do
ma sỏt.
- HS ghi nhn dao ng duy trỡ
ca con lc ng h.
1. Dao ng c duy trỡ
bng cỏch gi cho biờn
khụng i m khụng lm
thay i chu kỡ dao ng
riờng gi l dao ng duy
trỡ.
2. Dao ng ca con lc
ng h l dao ng duy
trỡ.
Hot ng 4 ( phỳt): Tỡm hiu v dao ng cng bc
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Ngoi cỏch lm cho h dao ng
khụng tt dn tỏc dng mt ngoi
lc cng bc tun hon, lc ny
cung cp nng lng cho h bự li
phn nng lng mt mỏt do ma sỏt
Dao ng ca h gi l dao ng
cng bc.
- Hóy nờu mt s vớ d v dao ng
cng bc?
- Y/c HS nghiờn cu Sgk v cho bit
cỏc c im ca dao ng cng

bc.
- HS ghi nhn dao ng cng
bc.
- Dao ng ca xe ụ tụ ch tm
dng m khụng tt mỏy
- HS nghiờn cu Sgk v tho
lun v cỏc t im ca dao
ng cng bc.
III. Dao ng cng bc
1. Th no l dao ng
cng bc
- Dao ng chu tỏc dng
ca mt ngoi lc cng
bc tun hon gi l dao
ng cng bc.
2. Vớ d (Sgk)
3. c im
- Dao ng cng bc cú
A khụng i v cú f = f
cb
.
- A ca dao ng cng
bc khụng ch ph thuc
vo A
cb
m cũn ph thuc
vo chờnh lch gia f
cb
v
f

o
. Khi f
cb
cng gn f
o
thỡ A
cng ln.
Hot ng 5 ( phỳt): Tỡm hiu v hin tng cng hng
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Trong dao ng cng bc khi f
cb

cng gn f
o
thỡ A cng ln. c bit,
khi f
cb
= f
0
A ln nht gi l
hin tng cng hng.
- Da trờn th Hỡnh 4.4 cho bit
nhn xột v mi quan h gia A v lc
cn ca mụi trng.
- Ti sao khi f
cb
= f
0
thỡ A cc i?
- Y/c HS nghiờn cu Sgk tỡm hiu

tm quan trng ca hin tng cng
hng.
+ Khi no hin tng cng hng cú
hi (cú li)?
- HS ghi nhn hin tng cng
hng.
- A cng ln khi lc cn mụi
trng cng nh.
- HS nghiờn cu Sgk: Lỳc ú
h c cung cp nng lng
mt cỏch nhp nhng ỳng lỳc
A tng dn lờn, A cc i
khi tc tiờu hao nng lng
do ma sỏt bng tc cung
cp nng lng cho h.
- HS nghiờn cu Sgk v tr li
cỏc cõu hi.
+ Cng hng cú hi: h dao
ng nh to nh, cu, b
mỏy, khung xe
+ Cng hng cú li: hp n
ca cỏc n ghita, viụlon
IV. Hin tng cng
hng
1. nh ngha
- Hin tng biờn dao
ng cng bc tng n
giỏ tr cc i khi tn s f
ca lc cng bc tin n
bng tn s riờng f

0
ca h
dao ng gi l hin tng
cng hng.
- iu kin f
cb
= f
0

2. Gii thớch (Sgk)
3. Tm quan trng ca hin
tng cng hng
+ Cng hng cú hi: h
dao ng nh to nh, cu,
b mỏy, khung xe
+ Cng hng cú li: hp
n ca cỏc n ghita,
viụlon
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 11/115
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
Hot ng 6 ( phỳt): Giao nhim v v nh.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Nờu cõu hi v bi tp v nh.
- Yờu cu: HS chun b bi sau.
- Ghi cõu hi v bi tp v
nh.
- Ghi nhng chun b cho bi
sau.
IV. RT KINH NGHIM

TNG HP HAI DAO NG IU HO CNG PHNG, CNG TN S
PHNG PHP GIN FRE-NEN
Tiết theo ppct:
Giáo án giảng dạy tại lớp:
I. MC TIấU
1. Kin thc:
- Biu din c phng trỡnh ca dao ng iu ho bng mt vect quay.
- Vn dng c phng phỏp gin Fre-nen tỡm phng trỡnh ca dao ng tng hp ca hai
dao ng iu ho cựng phng, cựng tn s.
2. K nng:
3. Thỏi :
II. CHUN B
1. Giỏo viờn: Cỏc hỡnh v 5.1, 5.2 Sgk.
2. Hc sinh: ễn tp kin thc v hỡnh chiu ca mt vect xung hai trc to .
III. HOT NG DY HC
Hot ng 1 ( phỳt): Kim tra bi c.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
Hot ng 2 ( phỳt): Tỡm hiu v vect quay
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- bi 1, khi im M chuyn ng
trũn u thỡ hỡnh chiu ca vect v trớ
OM
uuuuur
lờn trc Ox nh th no?
- Cỏch biu din phng trỡnh dao
ng iu ho bng mt vect quay
c v ti thi im ban u.
- Y/c HS hon thnh C1
- Phng trỡnh ca hỡnh chiu
ca vect quay lờn trc x:

x = Acos(t + )
I. Vect quay
- Dao ng iu ho
x = Acos(t + ) c
biu din bng vect quay
OM
uuuuur
cú:
+ Gc: ti O.
+ di OM = A.
+
( ,Ox)OM

=
uuuuur
(Chn chiu dng l chiu
dng ca ng trũn lng
giỏc).
Hot ng 3 ( phỳt): Tỡm hiu phng phỏp gin Fre-nen
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Gi s cn tỡm li ca dao ng
tng hp ca hai dao ng iu ho
cựng phng cựng tn s:
x
1
= A
1
cos(t +
1
)

x
2
= A
2
cos(t +
2
)
Cú nhng cỏch no tỡm x?
- Tỡm x bng phng phỏp ny cú c
im nú d dng khi A
1
= A
2
hoc ri
vo mt s dng c bit Thng
dựng phng phỏp khỏc thun tin hn.
- Li ca dao ng tng hp
cú th tớnh bng: x = x
1
+ x
2
II. Phng phỏp gin
Fre-nen
1. t vn
- Xột hai dao ng iu ho
cựng phng, cựng tn s:
x
1
= A
1

cos(t +
1
)
x
2
= A
2
cos(t +
2
)
- Li ca dao ng tng
hp: x = x
1
+ x
2
2. Phng phỏp gin
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 12/115
O
x
M
+

O
x
M
3

Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
- Y/c HS nghiờn cu Sgk v trỡnh by

phng phỏp gin Fre-nen
- Hỡnh bỡnh hnh OM
1
MM
2
b bin
dng khụng khi
1
OM
uuuur
v
2
OM
uuuur
quay?
Vect
OM
uuuur
cng l mt vect quay
vi tc gúc quanh O.
- Ta cú nhn xột gỡ v hỡnh chiu ca
OM
uuuur
vi
1
OM
uuuur
v
2
OM

uuuur
lờn trc Ox?
T ú cho phộp ta núi lờn iu gỡ?
- Nhn xột gỡ v dao ng tng hp x
vi cỏc dao ng thnh phn x
1
, x
2
?
- Y/c HS da vo gin xỏc nh
A v , da vo A
1
, A
2
,
1
v
2
.
- HS lm vic theo nhúm va
nghiờn cu Sgk.
+ V hai vect quay
1
OM
uuuur
v
2
OM
uuuur
biu din hai dao ng.

+ V vect quay:

1 2
OM OM OM
= +
uuuur uuuur uuuur
- Vỡ
1
OM
uuuur
v
2
OM
uuuur
cú cựng
nờn khụng b bin dng.
OM = OM
1
+ OM
2

OM
uuuur
biu din phng trỡnh
dao ng iu ho tng hp:
x = Acos(t + )
- L mt dao ng iu ho,
cựng phng, cựng tn s vi
hai dao ng ú.
- HS hot ng theo nhúm v

lờn bng trỡnh by kt qu ca
mỡnh.
Fre-nen
a.
- Vect
OM
uuuur
l mt vect
quay vi tc gúc
quanh O.
- Mc khỏc: OM = OM
1
+ OM
2

OM
uuuur
biu din phng
trỡnh dao ng iu ho
tng hp:
x = Acos(t + )
Nhn xột: (Sgk)
b. Biờn v pha ban u
ca dao ng tng hp:
os(
c
2 2 2
1 2 1 2 2 1
2 )A A A A A

= + +
1 1 2 2
1 1 2 2
s s
tan
cos cos
A in A in
A A



+
=
+
Hot ng 4 ( phỳt): Tỡm hiu nh hng ca lch pha n dao ng tng hp
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- T cụng thc biờn dao ng tng
hp A cú ph thuc vo lch pha
ca cỏc dao ng thnh phn.
- Cỏc dao ng thnh phn cựng pha

1
-
1
bng bao nhiờu?
- Biờn dao ng tng hp cú giỏ tr
nh th no?
- Tng t cho trng hp ngc
pha?
- Trong cỏc trng hp khỏc A cú giỏ

tr nh th no?
- HS ghi nhn v cựng tỡm hiu
nh hng ca lch pha.
=
1
-
1
= 2n
(n = 0, 1, 2, )
- Ln nht.
=
1
-
1
= (2n + 1)
(n = 0, 1, 2, )
- Nh nht.
- Cú giỏ tr trung gian
|A
1
- A
2
| < A < A
1
+ A
2
3. nh hng ca lch
pha
- Nu cỏc dao ng thnh
phn cựng pha

=
1
-
1
= 2n
(n = 0,

1,

2, )
A = A
1
+ A
2
- Nu cỏc dao ng thnh
phn ngc pha
=
1
-
1
= (2n + 1)
(n = 0,

1,

2, )
A = |A
1
- A
2

|
Hot ng 5 ( phỳt): Vn dng
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Hng dn HS lm bi tp vớ d
Sgk.
( ,Ox)OM

=
uuuuur
bng bao nhiờu?
+ V hai vect quay
1
OM
uuuur
v
2
OM
uuuur
biu din 2 dao ng
thnh phn thi im ban u.
+ Vect tng
OM
uuuur
biu din
cho dao ng tng hp
x = Acos(t + )
Vi A = OM v
( ,Ox)OM

=

uuuuur
- Vỡ MM
2
= (1/2)OM
2
nờn
OM
2
M l na u OM
nm trờn trc Ox = /2
4. Vớ d
cos
1
4 (10 ) ( )
3
x t cm


= +
cos
1
2 (10 ) ( )x t cm

= +
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 13/115
O
x
y
y

1
y
2
x
1
x
2

1

2

M
1
M
2
M
A
A
1
A
2
y
x
O
M
1
M
2
M

3

Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
A = OM = 2
3
cm
(Cú th: OM
2
= M
2
M
2
M
2
O
2
)
- Phng trỡnh dao ng
tng hp
cos2 3 (10 ) ( )
2
x t cm


= +
Hot ng 6 ( phỳt): Giao nhim v v nh.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Nờu cõu hi v bi tp v nh.
- Yờu cu: HS chun b bi sau.
- Ghi cõu hi v bi tp v

nh.
- Ghi nhng chun b cho bi
sau.
IV. RT KINH NGHIM
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 14/115
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
Tit: 0 Thc hnh: KHO ST THC NGHIM CC NH LUT DAO NG
CA CON LC N
Tiết theo ppct:
Giáo án giảng dạy tại lớp:
I. MC TIấU
1. Kin thc:
- Nhn bit cú 2 phng phỏp dựng phỏt hin ra mt nh lut vt lớ.
- Phng phỏp suy din toỏn hc: Da vo mt thuyt hay mt nh lut ó bit suy ra nh lut
mi ri dựng thớ nghim kim tra s ỳng n ca nú.
- Phng phỏp thc nghim: Dựng mt h thng thớ nghim lm bc l mi quan h hm s gia
cỏc i lng cú liờn quan nhm tỡm ra nh lut mi.
Bit dựng phng phỏp thc nghim :
- Chu kỡ dao ng T ca con lc n khụng ph thuc vo biờn khi biờn dao ng nh, khụng
ph thuc khi lng, ch ph thuc vo chiu di l v gia tc ri t do ca ni lm thớ nghim.
- Tỡm ra bng thớ nghim
T a l

=
, vi h s a 2, kt hp vi nhn xột t s
2
2
g


vi g =
9,8m/s
2
, t ú nghim li cụng thc lớ thuyt v chu kỡ dao ng ca con lc n. ng dng kt qu
o a xỏc nh gia tc trng trng g ti ni lm thớ nghim.
2. K nng:
- La chn c cỏc di l ca con lc v cỏch o ỳng xỏc nh l vi sai s nh nht cho phộp.
- La chn c cỏc loi ng h o thi gian v d tớnh hp lớ s ln dao ng ton phn cn thc
hin xỏc nh chu kỡ ca con lc n vi sai s t i t 2% n 4%.
- K nng thu thp v x lớ kt qu thớ nghim: Lp bng ghi kt qu o kốm sai s. X lớ s liu
bng cỏch lp cỏc t s cn thit v bng cỏch v th xỏc nh giỏ tr ca a, t ú suy ra cụng
thc thc nghim v chu kỡ dao ng ca con lc n, kim chng cụng thc lớ thuyt v chu kỡ dao
ng ca con lc n, v vn dng tớnh gia tc g ti ni lm thớ nghim.
3. Thỏi :
II. CHUN B
1. Giỏo viờn:
- Nhc HS chun b bi theo cỏc ni dung phn bỏo cỏo thc hnh trong Sgk.
- Chn b 3 qu cõn cú múc treo 50g.
- Chn ng h bm giõy hin s cú chia nh nht 0,01s, cng thờm sai s ch quan ca ngi
o l 0,2s thỡ sai s ca phộp o s l t = 0,01s + 0,2s = 0,21s. Thớ nghim vi con lc n cú chu
kỡ T 1,0 s, nu o thi gian ca n = 10 dao ng l t 10s, thỡ sai s phm phi l:
0,21
2%

10
t T
t T

=
. Thớ nghim cho
2
1. 0,02
100
T s

. Kt qu ny chớnh xỏc, cú th
chp nhn c. Trong trng hp dựng h o thi gian hin s vi cng quang in, cú th o
T vi sai s 0,001s.
2. Hc sinh: Trc ngy lm thc hnh cn:
- c k bi thc hnh nh rừ mc ớch v quy trỡnh thc hnh.
- Tr li cỏc cõu hi cui bi nh hng vic thc hnh.
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 15/115
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
- Chun b mt t giy k ụ milimột v th v lp sn cỏc bng ghi kt qu theo mu phn
bỏo cỏo thc hnh trong Sgk.
III. HOT NG DY HC
Hot ng 1 ( phỳt): Kim tra bi c.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS
Hot ng 2 ( phỳt):
Hot ng ca GV Hot ng ca HS
Hot ng 3 ( phỳt):
Hot ng ca GV Hot ng ca HS
Hot ng 4 ( phỳt):

Hot ng ca GV Hot ng ca HS
Hot ng 5 ( phỳt):
Hot ng ca GV Hot ng ca HS
Hot ng 6 ( phỳt): Giao nhim v v nh.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS
IV. RT KINH NGHIM
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 16/115
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
Chng II SểNG C V SểNG M
----------------------------------------------------------------------------------------
SểNG C V S TRUYN SểNG C
Tiết theo ppct:
Giáo án giảng dạy tại lớp:
I. MC TIấU
1. Kin thc:
- Phỏt biu c nh ngha ca súng c.
- Phỏt biu c nh ngha cỏc khỏi nim liờn quan vi súng: súng dc, súng ngang, tc truyn
súng, tn s, chu kỡ, bc súng, pha.
- Vit c phng trỡnh súng.
- Nờu c cỏc c trng ca súng l biờn , chu kỡ hay tn s, bc súng v nng lng súng.
- Gii c cỏc bi tp n gin v súng c.
- T lm c thớ nghim v s truyn súng trờn mt si dõy.

2. K nng:
3. Thỏi :
II. CHUN B
1. Giỏo viờn: Cỏc thớ nghim mụ t v súng ngang, súng dc v s truyn ca súng.
2. Hc sinh: ễn li cỏc bi v dao ng iu ho.
III. HOT NG DY HC
Hot ng 1 ( phỳt): Kim tra bi c.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
Hot ng 2 ( phỳt): Tỡm hiu v súng c
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Mụ t thớ nghim v tin hnh thớ
nghim.
- Khi O dao ng ta trụng thy gỡ trờn
mt nc?
iu ú chng t gỡ?
(Dao ng lan truyn qua nc gi l
súng, nc l mụi trng truyn súng).
- HS quan sỏt kt qu thớ
nghim.
- Nhng gn súng trũn ng
tõm phỏt i t O.
Súng truyn theo cỏc
phng khỏc nhau vi cựng
mt tc v.
I. Súng c
1. Thớ nghim
a. Mi S cao hn mt nc,
cho cn rung dao ng
M vn bt ng.
b. S va chm vo mt

nc ti O, cho cn rung
dao ng M dao ng.
Vy, dao ng t O ó
truyn qua nc ti M.
2. nh ngha
- Súng c l s lan truyn
ca dao ng trong mt
mụi trng.
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 17/115
M
S
O
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
- Khi cú súng trờn mt nc, O, M dao
ng nh th no?
- Súng truyn t O n M theo
phng no?
Súng ngang.
- Tng t nh th no l súng dc?
(Súng truyn trong nc khụng phi
l súng ngang. Lớ thuyt cho thy rng
cỏc mụi trng lng v khớ ch cú th
truyn c súng dc, ch mụi trng
rn mi truyn c c súng dc v
súng ngang. Súng nc l mt trng
hp c bit, do cú sc cng mt
ngoi ln, nờn mt nc tỏc dng nh
mt mng cao su, v do ú cng
truyn c súng ngang).

- Dao ng lờn xung theo
phng thng ng.
- Theo phng nm ngang.
- Tng t, HS suy lun tr
li.
3. Súng ngang
- L súng c trong ú
phng dao ng (ca cht
im ta ang xột) vi
phng truyn súng.
4. Súng dc
- L súng c trong ú
phng dao ng // (hoc
trựng) vi phng truyn
súng.
Hot ng 3 ( phỳt): Tỡm hiu v s truyn súng c.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Lm thớ nghim kt hp vi hỡnh v
7.2 v s truyn ca mt bin dng.
Cú nhn xột gỡ thụng qua thớ
nghim v hỡnh v?
Tc truyn bin dng c xỏc
nh nh th no?
(Bin dng ca dõy, gi l mt xung
súng, truyn tng i chm vỡ dõy
mm v lc cng dõy nh).
Bin dng truyn trờn dõy thuc
loi súng gỡ ó bit?
- Y/c HS hon thnh C2.
- Trong thớ nghim 7.2 nu cho u A

dao ng iu ho hỡnh dng si
dõy cỏ thi im nh hỡnh v 7.3
cú nhn xột gỡ v súng truyn trờn
dõy?
- Sau thi gian T, im A
1
bt u dao
ng ging nh A, dao ng t A
1

tip trc truyn xa hn.
- Xột hai im cỏch nhau mt khong
, ta cú nhn xột gỡ v hai im ny?
Cựng pha.
- Gi M l im cỏch A mt khong l
x, tc súng l v thi gian
súng truyn t A n M?
Phng trỡnh súng ti M s cú dng
nh th no?
(Trng thỏi dao ng ca M ging nh
trng thỏi dao ng ca A trc ú
mt thi gian t)
- Hng dn HS bin i biu thc
- Bin dng truyn nguyờn vn
theo si dõy.
- HS suy ngh v vn dng
kin thc tr li.
- L súng ngang.
- HS lm thớ nghim theo C2.
- HS quan sỏt hỡnh v 7.3. Dõy

cú dng ng hỡnh sin, m
cỏc nh khụng c nh nhng
dch chuyn theo phng
truyn súng.
- Khụng i, chuyn ng
cựng chiu, cựng v.
x
t
v
=
u
M
= Acos(t - t)
II. S truyn súng c
1. S truyn ca mt bin
dng
- Gi x v t l quóng
ng v thi gian truyn
bin dng, tc truyn
ca bin dng:
x
v
t
=

2. S truyn ca mt súng
hỡnh sin
- Sau thi gian t = T, súng
truyn c mt on:
= AA

1
= v.t
- Súng truyn vi tc v,
bng tc truyn ca bin
dng.
- Hai nh liờn tip cỏch
nhau mt khong khụng
i, gi l bc súng.
- Hai im cỏch nhau mt
khong thỡ dao ng
cựng pha.
3. Phng trỡnh súng
- Gi s phng trỡnh dao
ng ca u A ca dõy l:
u
A
= Acost
- im M cỏch A mt
khong x. Súng t A truyn
n M mt khong thi
gian
x
t
v
=
.
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 18/115
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
súng ti M thụng qua

2
T


=
v =
vT.
- Phng trỡnh dao ng
ca M l:
u
M
= Acos(t - t)
cos
cos2
x
A t
v
t x
A
T




=
ữ


=
ữ

Vi
2
T


=
v = vT
Phng trỡnh trờn l
phng trỡnh súng ca mt
súng hỡnh sin theo trc x.
Hot ng 4 ( phỳt): Tỡm hiu v cỏc c trng ca súng
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Súng c c trng bi cỏc i
lng A, T (f), v nng lng súng.
- Da vo cụng thc bc súng cú
th nh ngha bc súng l gỡ?
Lu ý: i vi mi mụi trng , tc
súng v cú mt giỏ tr khụng i, ch
ph thuc mụi trng.
- Cng nh nng lng dao ng W ~
A
2
v f
2
.
- T phng trỡnh súng:
cos2
M
t x

u A
T



= +
ữ

ta thy TTD
ti mt im ca mụi trng l mt
hm cosin hai bin c lp t v x. M
hm cosin l mt hm tun tun
phng trỡnh súng l mt hm tun
hon.
+ Vi mt im xỏc nh (x = const)
u
M
l mt hm cosin ca thi gian
t. TTD cỏc thi im t + T, t + 2T
hon ton ging nh TTD ca nú
thi im t.
+ Vi mt thi im (t = conts) l mt
hm cosin ca x vi chu kỡ . TTD
ti cỏc im cú x + , x + 2 hon
ton ging TTD ti im x.
- Mụ t thớ nghim quan sỏt s truyn
ca mt súng dc bng mt lũ xo ng
di v mm.
- HS ghi nhn cỏc i lng
c trng ca súng.

- Bc súng l quóng ng
súng truyn trong thi gian
mt chu kỡ.
- HS ghi nhn tớnh tun hon
ca súng.
- HS da vo hỡnh v 7.4 v
ghi nhn s truyn ca súng
dc trờn lũ xo.
- Ghi nhn v s truyn súng
dc trờn lũ xo ng.
4. Cỏc c trng ca súng
- Biờn A ca súng.
- Chu kỡ T, hoc tn s f
ca súng, vi
1
f
T
=
.
- Bc súng , vi
v
vT
f

= =
.
- Nng lng súng: l nng
lng dao ng ca cỏc
phn t ca mụi trng m
súng truyn qua.

5. Tớnh tun hon ca súng
- Phng trỡnh súng l mt
hm tun hon.
6. Trng hp súng dc
- Súng truyn trờn mt lũ
xo ng di v mm: cỏc
vũng lũ xo u dao ng
hai bờn VTCB ca chỳng,
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 19/115
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
nhng mi vũng dao ng
mun hn mt chỳt so vi
vũng trc nú.
Hot ng 5 ( phỳt): Giao nhim v v nh.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Nờu cõu hi v bi tp v nh.
- Yờu cu: HS chun b bi sau.
- Ghi cõu hi v bi tp v
nh.
- Ghi nhng chun b cho bi
sau.
IV. RT KINH NGHIM
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
GIAO THOA SểNG
Tiết theo ppct:
Giáo án giảng dạy tại lớp:
I. MC TIấU
1. Kin thc:

- Mụ t c hin tng giao thoa ca hai súng mt nc v nờu c cỏc iu kin cú s giao
thoa ca hai súng.
- Vit c cụng thc xỏc nh v trớ ca cc i v cc tiu giao thoa.
2. K nng: Vn dng c cỏc cụng thc 8.2, 8.3 Sgk gii cỏc bi toỏn n gin v hin tng
giao thoa.
3. Thỏi :
II. CHUN B
1. Giỏo viờn: Thớ nghim hỡnh 8.1 Sgk.
2. Hc sinh: ễn li phn tng hp dao ng.
III. HOT NG DY HC
Hot ng 1 ( phỳt): Kim tra bi c.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
Hot ng 2 ( phỳt): Tỡm hiu v s giao thoa ca hai súng mt nc
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Mụ t thớ nghim v lm thớ nghim
hỡnh 8.1
- HS ghi nhn dng c thớ
nghim v quan sỏt kt qu thớ
nghim.
- HS nờu cỏc kt qu quan sỏt
c t thớ nghim.
- Nhng im khụng dao ng
nm trờn h cỏc ng
hypebol (nột t). Nhng im
dao ng rt mnh nm trờn
h cỏc ng hypebol (nột
lin) k c ng trung trc
ca S
1
S

2
.
- Hai h cỏc ng hypebol
ny xen k nhau nh hỡnh v..
I. S giao thoa ca hai
súng mt nc
- Gừ cho cn rung nh:
+ Trờn mt nc xut hin
nhng lot gn súng c
nh cú hỡnh cỏc ng
hypebol, cú cựng tiờu im
S
1
v S
2
. Trong ú:
* Cú nhng im ng yờn
hon ton khụng dao ng.
* Cú nhng im ng yờn
dao ng rt mnh.
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 20/115
S
1
S
2
S
1
S
2

Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
Lu ý: H cỏc ng hypebol
ny ng yờn ti ch.
Hot ng 3 ( phỳt): Tỡm hiu v cc i v cc tiu giao thoa.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Ta cú nhn xột gỡ v A, f v ca
hai súng do hai ngun S
1
, S
2
phỏt ra?
Hai ngun phỏt súng cú cựng A, f
v gi l hai ngun ng b.
- Nu 2 ngun phỏt súng cú cựng f v
cú hiu s pha khụng ph thuc thi
gian (lch pha vi nhau mt lng
khụng i) gi l hai ngun kt hp.
- Nu phng trỡnh súng ti S
1
v S
2

l: u = Acost
Phng trỡnh mi súng ti M do S
1

v S
2
gi n cú biu thc nh th
no?

- Dao ng tng hp ti M cú biu
thc?
- Hng dn HS a tng 2 cosin v
tớch.
cos2 cos2
cos cos2
1 2
2 1 1 2
( )
2
2
d d
t t
u A A
T T
d d d d
t
A
T






= +
ữ ữ


+

=
ữ

- Da vo biu thc, cú nhn xột gỡ v
dao ng tng hp ti M?
- Biờn dao ng tng hp a ph
thuc yu t no?
- Nhng im dao ng vi biờn
cc i l nhng im no?
- Hng dn HS rỳt ra biu thc cui
cựng.
- Y/c HS din t iu kin nhng
im dao ng vi biờn cc i.
- Nhng im ng yờn l nhng
- Vỡ S
1
, S
2
cựng c gn vo
cn rung cựng A, f v .
- HS ghi nhn cỏc khỏi nim 2
ngun kt hp, 2 ngun ng
b v súng kt hp.
cos2
1
1
d
t
u A
T

=
ữ

v
cos2
2
2
d
t
u A
T



=
ữ

u = u
1
+ u
2
- HS lm theo hng dn ca
GV, ý:
cos cos cos cos2
2 2

+
+ =
- HS nhn xột v dao ng ti
M v biờn ca dao ng
tng hp.
- Ph thuc (d
2
d
1
) hay l
ph thuc v trớ ca im M.
cos
2 1
( )
1
d d



=

cos
2 1
( )
1
d d



=

Hay
2 1
( )d d
k




=
d
2
d
1
= k (k = 0, 1, 2)
II. Cc i v cc tiu
giao thoa
1. Biu thc dao ng ti
mt im M trong vựng
giao thoa
- Hai ngun ng b: phỏt
súng cú cựng f v .
- Hai ngun kt hp: phỏt
súng cú cựng f v cú hiu
s pha khụng ph thuc
thi gian.
- Hai súng do hai ngun kt
hp phỏt ra gi l hai súng
kt hp.
- Xột im M trờn mt
nc cỏch S

1
, S
2
nhng
khong d
1
, d
2
.
+ = d
2
d
1
: hiu ng i
ca hai súng.
- Dao ng t S
1
gi n M
cos2
1
1
d
t
u A
T



=
ữ

- Dao ng t S
2
gi n M
cos2
2
2
d
t
u A
T



=
ữ

- Dao ng tng hp ti M
u = u
1
+ u
2
Hay:
cos cos2
2 1 1 2
( )
2
2
d d d d
t

u A
T




+
=
ữ

Vy:
- Dao ng ti M vn l
mt dao ng iu ho vi
chu kỡ T.
- Biờn ca dao ng ti M:
cos
2 1
( )
2
d d
a A



=
2. V trớ cỏc cc i v cc
tiu giao thoa
a. Nhng im dao ng
vi biờn cc i (cc
i giao thoa).

d
2
d
1
= k
Vi k = 0, 1, 2
b. Nhng im ng yờn,
hay l cú dao ng trit
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 21/115
S
1
S
2
d
2
d
1
M
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
im no?
- Hng dn HS rỳt ra biu thc cui
cựng.
- Y/c HS din t iu kin nhng
im ng yờn.
- Qu tớch nhng im dao ng vi
biờn cc i v nhng im ng
yờn?
2 1
1

hoaởc
2
d d k k


= +
ữ

cos
2 1
( )
0
d d



=
Hay
2 1
( )
2
d d
k





= +

2 1
1
2
d d k


= +
ữ

(k = 0, 1, 2)
- L mt h hypebol m hai
tiờu im l S
1
v S
2
.
tiờu (cc tiu giao thoa).
2 1
1
2
d d k


= +
ữ

Vi (k = 0, 1, 2)
c. Vi mi giỏ tr ca k, qu
tớch ca cỏc im M c xỏc
nh bi:

d
2
d
1
= hng s
ú l mt h hypebol m
hai tiờu im l S
1
v S
2
.
Hot ng 4 ( phỳt): Tỡm hiu v hin tng giao thoa
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Qua hin tng trờn cho thy, hai
súng khi gp nhau ti M cú th luụn
luụn hoc tng cng ln nhau, hoc
trit tiờu ln nhau tu thuc vo
hoc gia hai súng ti M.
- Hin tng c trng ngha l sao?
- HS ghi nhn v hiu s pha
hin tng giao thoa.
- Ngha l mi quỏ trỡnh súng
u cú th gõy l hin tng
giao thoa v ngc li quỏ
trỡnh vt lớ no gõy c s
giao thoa cng tt yu l mt
quỏ trỡnh súng.
III. Hin tng giao thoa
- Hiu s pha gia hai súng
ti M

2 1
2 1
2 ( )
2
d d





= = =
- Hin tng giao thoa: l
hin tng khi hai súng kt
hp gp nhau, cú nhng
im chỳng luụn luụn tng
cng nhau, cú nhng
im chỳng luụn luụn trit
tiờu nhau.
- Hin tng giao thoa l
mt hin tng c trng
ca súng.
- Cỏc ng hypebol gi l
võn giao thoa ca súng mt
nc.
Hot ng 5 ( phỳt):
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
Hot ng 6 ( phỳt): Giao nhim v v nh.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Nờu cõu hi v bi tp v nh.
- Yờu cu: HS chun b bi sau.

- Ghi cõu hi v bi tp v
nh.
- Ghi nhng chun b cho bi
sau.
IV. RT KINH NGHIM
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 22/115
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
SểNG DNG
Tiết theo ppct:
Giáo án giảng dạy tại lớp:
I. MC TIấU
1. Kin thc:
- Mụ t c hin tng súng dng trờn mt si dõy v nờu c iu kin cú súng dng khi ú.
- Gii thớch c hin tng súng dng.
- Vit c cụng thc xỏc nh v trớ cỏc nỳt v cỏc bng trờn mt si dõy trong trng hp dõy cú
hai u c nh v dõy cú mt u c nh, mt u t do.
- Nờu c iu kin cú súng dng trong 2 trng hp trờn.
2. K nng: Gii c mt s bi tp n gin v súng dng.
3. Thỏi :
II. CHUN B
1. Giỏo viờn: Chun b cỏc thớ nghim hỡnh 9.1, 9.2Sgk.
2. Hc sinh: c k bi 9 Sgk, nht l phn mụ t cỏc thớ nghim trc khi n lp.

III. HOT NG DY HC
Hot ng 1 ( phỳt): Kim tra bi c.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
Hot ng 2 ( phỳt): Tỡm hiu v s phn x ca súng
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Mụ t thớ nghim, lm thớ nghim
vi dõy nh, mm, di mt u c
nh kt hp vi hỡnh v 9.1
- Vt cn õy l gỡ?
- Nu cho S dao ng iu ho thỡ s
cú súng hỡnh sin lan truyn t A P
ú l súng ti. Súng b phn x t P
ú l súng phn x. Ta cú nhn xột gỡ
v pha ca súng ti v súng phn x?
- HS ghi nhn, quan sỏt v nờu
nhn xột:
+ Súng truyn i trờn dõy sau
khi gp vt cn (bc tng) thỡ
b phn x.
+ Sau khi phn x P bin
dng b i chiu.
- L u dõy gn vo tng.
- Luụn luụn ngc pha vi
súng ti ti im ú.
I. S phn x ca súng
1. Phn x ca súng trờn
vt cn c nh
- Súng truyn trong mt
mụi trng, m gp mt
vt cn thỡ b phn x.

- Khi phn x trờn vt cn
c nh, bin dng b i
chiu.
- Vy, khi phn x trờn vt
cn c nh, súng phn x
luụn luụn ngc pha vi
súng ti im phn x.
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 23/115
A
P
A
P
Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
- Mụ t thớ
nghim,
lm thớ
nghim vi
dõy nh,
mm, di
buụng
thng
xung mt
cỏch t
nhiờn, kt
hp vi hỡnh v 9.2
- Vt cn õy l gỡ?
- Tng t nu cho S dao ng iu
ho thỡ cú súng hỡnh sin lan truyn t
trờn dõy Ta cú nhn xột gỡ v pha

ca súng ti v súng phn x lỳc ny?
- HS ghi nhn, quan sỏt v nờu
nhn xột:
+ Khi gp vt cn t do súng
cng b phn x.
+ Sau khi phn x P bin
dng khụng b i chiu.
- L u dõy t do.
- Luụn luụn cựng pha vi súng
ti im phn x.
2. Phn x ca súng trờn
vt cn t do
- Khi phn x trờn vt cn
t do, bin dng khụng b
i chiu.
- Vy, khi phn x trờn vt
cn t do, súng phn x
luụn luụn cựng pha vi
súng ti im phn x.
Hot ng 3 ( phỳt): Tỡm hiu v súng dng
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Ta bit súng ti v súng phn x tho
món iu kin súng kt hp Nu
cho u A ca dõy dao ng liờn tc
giao thoa.
Khi ny hin tng s nh th no?
- Trỡnh by cỏc khỏi nim nỳt dao
ng, bng dao ng v súng dng.
- Trong trng hp ny, hai u A v
P s l nỳt hay bng dao ng?

- Da trờn hỡnh v, v trớ cỏc nỳt liờn
h nh th no vi ?
- Khong cỏch hai nỳt liờn tip cỏch
nhau khong bao nhiờu?
- Khong cỏch gia mt nỳt v bng
kt tip cỏch nhau khong bao nhiờu?
- V trớ cỏc bng cỏch A v P nhng
khong bng bao nhiờu?
- Hai bng liờn tip cỏch nhau khong
bao nhiờu?
- Trờn dõy xut hin nhng
im luụn luụn dao ng yờn
v nhng im luụn luụn dao
ng vi biờn ln nht.
- HS ghi nhn cỏc khỏi nim
v nh ngha súng dng.
- Vỡ A v P l hai im c nh
l hai nỳt dao ng.
- HS da trờn hỡnh v xỏc
nh
II. Súng dng
- Súng ti v súng phn x,
nu truyn theo cựng mt
phng, thỡ cú th giao
thoa vi nhau, v to thnh
mt h súng dng.
+ Nhng im luụn luụn
ng yờn l nhng nỳt dao
ng.
+ Nhng im luụn luụn dao

ng vi biờn ln nht l
nhng bng dao ng.
- Súng truyn trờn si dõy
trong trng hp xut hin
cỏc nỳt v bng dao ng goi
l súng dng.
1. Súng dng trờn si dõy cú
hai u c nh
a. Hai u A v P l hai nỳt
dao ng.
b. V trớ cỏc nỳt:
- Cỏc nỳt nm cỏch u A v
u P nhng khong bng s
nguyờn ln na bc súng:
2
d k

=
- Hai nỳt liờn tip cỏch nhau
khong
2

.
c. V trớ cỏc bng
- Cỏc bng nm cỏch hai u
c nh nhng khong bng
Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 24/115
A
P

A
P
A
Bng
Nỳt
P
2

A
P
N
N N N
N
B B B B
4

Trờng THPT dân lập Triệu Sơn Giáo án vật lý 12 cơ bản
- S nỳt v s bng liờn h vi nhau
nh th no?
iu kin cú súng dng l gỡ?
- u c nh s l mt nỳt v u t
do l mt bng súng.
- T hỡnh v, s nỳt v s bng trong
trng hp ny liờn h vi nhau nh
th no?
S nỳt = s bng + 1
- Vỡ hai u c nh l nỳt nờn
chiu di dõy phi bng mt s
nguyờn ln na bc súng.
- HS da vo hỡnh v minh ho

tr li cỏc cõu hi ca GV.
- S nỳt = s bng
mt s l ln
4

.
1
(2 1) ( )
4 2 2
d k k

= + = +
- Hai bng liờn tip cỏch
nhau khong
2

.
d. iu kin cú súng dng
2
l k

=
2. Súng dng trờn mt si
dõy cú mt u c nh, mt
u t do
a. u A c nh l nỳt, u
P t do l bng dao ng.
b. Hai nỳt liờn tip hoc hai
bng liờn tip cỏch nhau
khong

2

.
c. iu kin cú súng
dng:
(2 1)
4
l k

= +
Hot ng 4 ( phỳt):
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
Hot ng 5 ( phỳt):
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
Hot ng 6 ( phỳt): Giao nhim v v nh.
Hot ng ca GV Hot ng ca HS Kin thc c bn
- Nờu cõu hi v bi tp v nh.
- Yờu cu: HS chun b bi sau.
- Ghi cõu hi v bi tp v
nh.
- Ghi nhng chun b cho bi
sau.
IV. RT KINH NGHIM
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................

Biên soạn và giảng dạy: Lê Trọng Duy
Trang 25/115
2

A
P
N
N N N
B B B B