Xây dựng và phát triển Mô hình quản lý an toàn vệ sinh lao động trong khu vực làng nghề - áp dụng tại làng nghề đúc đồng Phước Kiều và làng nghề đá mỹ nghệ Ninh Vân

Nghiên cứu, trao đổi

Khoa học Lao động và Xã hội - Số 34
34//Quý I - 2013

Xõy dng v phỏt trin Mụ hỡnh qun lý an ton v
sinh lao ng trong khu vc lng ngh - ỏp dng
ti lng ngh ỳc ng Phc Kiu v lng ngh ỏ
m ngh Ninh Võn
Ths. Cao Th Minh Hu
Phú Giỏm c Trung tõm Nghiờn cu mụi trng &KL
Túm tt: Trong nhng nm qua, lng ngh ngy cng c cng c, phỏt trin,
gúp phn tng trng kinh t, gii quyt vic lm v xúa úi gim nghốo. Bờn cnh
nhng thnh tu ú, cụng tỏc qun lý ATVSL trong khu vc lng ngh cũn nhiu hn
ch, ụ nhim mụi trng, tai nn lao ng v cỏc bnh cú liờn quan n ngh nghip cú
xu hng gia tng. Do vy vic ỏp dng Mụ hỡnh qun lý ATVSL trong khu vc lng
ngh cú ý ngha quan trng trong vic nõng cao hiu qu thc thi phỏp lut, tng cng
s tham gia ca cỏc cp cp chớnh quyn, ngi dõn trong cụng tỏc xó hi húa
ATVSL v bo v mụi trng. Nghiờn cu s tp trung ỏnh giỏ kt qu xõy dng v
nhõn rng Mụ hỡnh qun lý ATVSL ti lng ngh ỳc ng Phc Kiu v lng
ngh ỏ M ngh Ninh Võn. T ú cng a ra nhng c hi v thỏch thc trong vic
duy v phỏt trin Mụ hỡnh qun lý ATVSL ti cỏc lng ngh khỏc, a phng khỏc.
T khúa: ATVSL, mụ hỡnh qun lý, lng ngh
Summary: In recent years, the traditional trade villages have been increasingly
developed and strengthened, contributing to the economic growth, job creation and
poverty reduction. In addition to the achievements and successes, the management of
OSH in the village area is limited that causes environment pollution, higher incidence
of occupational accidents and occupational diseases. Therefore the application of new
and effective OSH management model in trade villages has great significance in
improving the efficiency of law enforcement, strengthening the participation of all
levels of authorities, people in OSH culture practice and environmental protection. The

study focuses on evaluating the results of building and scaling OSH management
model at trade villages named Dong Phuoc Kieu with casting and stone carving village
of Ninh Van. The paper also presents opportunities and challenges in the maintenance
and development of OSH management model in other villages and localities.
Key words: Occupational safety, management model, trade village

136


Nghiên cứu, trao đổi
I. Gii thiu Mụ hỡnh qun lý
ATVSL trong khu vc lng ngh
T kt qu xõy dng v thớ im
thnh cụng Mụ hỡnh qun lý an ton v
sinh lao ng (ATVSL) ti lng ngh
tỏi ch st a Hi, Bc Ninh v lng
ngh sn xut vt liu xõy dng Mang
Thớt, Vnh Long, nm 2010 ó xut
c Mụ hỡnh qun lý ATVSL trong
cỏc lng ngh cú cm cụng nghip tp
trung v Mụ hỡnh qun lý ATVSL
trong cỏc lng ngh nm xen c - khụng
cú cm cụng nghip ỏp dng nhõn
rng sang cho cỏc lng ngh khỏc.
Trc thc trng ụ nhim mụi
trng lao ng, ti nn lao ng v
bnh cú liờn quan ngh nghip cú xu
hng ngy cng gia tng ti lng ngh
ỏ m ngh Ninh Võn v nh hng
phỏt lng ngh ỳc ng Phc Kiu

gn vi du lch vn húa, cỏc doanh
nghip, c s sn xut (gi chung l
doanh nghip) ti 02 lng ngh nm
trong khu vc dõn c ụng ỳc, cú mt
bng cht hp vi vic ly sõn, vn lm
ni sn xut chớnh. Do vy, ó xut v
khuyn ngh Mụ hỡnh Qun lý ATVSL
ỏp dng cho lng ngh ỳc ng Phc
Kiu v lng ngh ỏ Ninh Võn (lng
ngh nm xen c) nh hỡnh 1.

Khoa học Lao động và Xã hội - Số 34
34//Quý I - 2013

iu kin thc hin mụ hỡnh
- Nhn thc ca cỏc bờn liờn quan
(c quan qun lý a phng, doanh
nghip, cng ng dõn c lng ngh) v
vn an ton v sinh lao ng ỳng tm
quan trng v cú ý thc ci thin.
- S sn sng tham gia ca cỏc cp,
cỏc ngnh, cỏc c s sn xut v s ng
h ca cng ng dõn c.
- H tr k thut, ti chớnh trong quỏ
trỡnh ỏp dng.
- Cam kt thc hin nghiờm tỳc ca
UBND xó v cỏc doanh nghip trong
lng ngh.
Ni dung mụ hỡnh
Vi c im cỏc doanh nghip

lng ngh nm trong khu vc dõn c nờn
chớnh quyn cp xó cú vai trũ rt quan
trng trong vic qun lý ATVSL trong
khu vc lng ngh. T mc tiờu, nhim
v qun lý ATVSL, UBND xó thnh
lp b mỏy t chc lm cụng tỏc
ATVSL (ban ch o ATVSL) vi s
tham gia ca cỏc cỏn b cú liờn quan nh
y t, trng thụn, lao ng thng binh
xó hi, i phỏt thanh xó, mt trn t
quc v cỏc t chc on th. Ban hnh
c ch hay quy ch/ quy nh v qun lý
ATVSL i vi cỏc doanh nghip lng
ngh vi cỏc ni dung:

137


Nghiên cứu, trao đổi

Khoa học Lao động và Xã hội - Số 34
34//Quý I - 2013

Hỡnh 1. Mụ hỡnh Qun lý ATVSL

UBND xó

Ban ch o ATVSL v MT

Mt trn t

quc v cỏc
t chc on
th

Trng thụn, trng ban
qun lý lng ngh

Y t

Doanh nghip,
c s sn xut

Quan h ch o, iu hnh
Quan h phi hp
Bỏo cỏo

(i) Trỏch nhim ca tng thnh viờn
trong b mỏy t chc, ca doanh nghip
v ngi lao ng;
(ii)
Cụng tỏc tuyờn truyn,
vn ng, hng dn NSLDL, NL v
cng ng dõn c nõng cao nhn thc v
ATVSL;
- Ban ch o phi hp vi b phn
truyn thanh xó tuyờn truyn trờn h
thng loa truyn thanh ca xó. Lng

ghộp tuyờn truyn trong cỏc bui hp,
hi ngh ti UBND xó.

- Phi hp vi cỏc c quan chuyờn
mụn (S LTBXH) tp hun cho
NL, NSDLD v cụng tỏc ATVSL
(xõy dng ni quy, quy tc an ton, cỏc
bin phỏp lm vic an ton..).
- Phi hp vi cỏc t chc on th,
y t, lónh o thụn t chc tuyờn
truyn, vn ng di nhiu hỡnh thc

138


Nghiên cứu, trao đổi

Khoa học Lao động và Xã hội - Số 34
34//Quý I - 2013

lng ghộp qua bui sinh hot ca thụn,
ca hi on th, qua cỏc t l hi, thi
ua....

ni dung cụng tỏc ATVSL vo bỏo cỏo
ỏnh giỏ tỡnh hỡnh kinh t xó hi (6
thỏng, 1 nm).

(iii)
Ch thng k, bỏo cỏo
v ATVSL:

(iv)

Ch kim tra giỏm sỏt
ATVSL ti doanh nghip

- Doanh nghip thng kờ v bỏo cỏo
v ATVSL, tai nn lao ng cho

Theo nh k (6 thỏng, 1 nm) hoc
t xut, Ban ch o tin hnh kim tra,

trng thụn/ trng ban qun lý lng
ngh theo nh k hoc t xut.

giỏm sỏt thc trng cụng tỏc ATVSL
ti mt s DN, c s sn xut trờn a
bn.

- Trng thụn/ trng ban qun lý
lng ngh phi hp vi y t thụn thng
kờ v lp bỏo cỏo v cụng tỏc ATVSL,
tai nn lao ng ca thụn, lng ngh tp
trung v gi v Ban ch o theo nh k

(v) C ch khen thng, x pht i
vi cỏc doanh nghip trong vic thc
hin cụng tỏc ATVSL.
T c ch hay quy ch qun lý

hoc t xut.

ATVSL ó c ban hnh, ban ch o

- Ban ch o theo nh k lp bỏo
cỏo cụng tỏc ATVSL, tai nn lao ng

ATVSL xõy dng k hoch hot ng
c th v thc hin theo k hoch v

trờn a bn xó; tham mu UBND xó a

nhim v ó c phõn cụng.

Hỡnh 2. Cỏc bc trin khai Mụ hỡnh

139


Nghiên cứu, trao đổi

Khoa học Lao động và Xã hội - Số 34
34//Quý I - 2013

Hỡnh 3. Quy trỡnh hng dn xõy dng Mụ hỡnh qun lý ATVSL ti lng
ngh nm xen c
Bc 5

Bc 1
Xõy dng nhim
v, mc tiờu
qun lý
ATVSL cp

xó/phng

Hon
thin mụ
hỡnh qun
lý

Bc 2
Xõy dng b
mỏy t chc
lm cụng tỏc
ATVSL

Bc 3
Xõy dng
v trin
khai cỏc
hot ng

Bc 4
ỏnh giỏ
vic thc
hin cụng
tỏc

II. Thc tin ỏp dng Mụ hỡnh
Qun lý ATVSL ti lng ngh ỳc
ng Phc Kiu v lng ngh ỏ th

Nhn thc c tm quan trng ca

vic m bo ATVSL trong vic phỏt
trin bn vng lng ngh, gúp phn thc

cụng m ngh Ninh Võn.

hin tt ch tiờu v sinh mụi trng trong
vic nh hng xõy dng xó nụng thụn
mi, trong vic phỏt trin lng ngh gn

Bc 1: Chun b trin khai nhõn
rng Mụ hỡnh
Gi cụng vn ngh hp tỏc v
tho lun vi chớnh quyn a phng v
vic tham gia Mụ hỡnh qun lý
ATVSL. Tham gia tho lun gm cú
i din S Lao ng Thng binh v Xó
hi, UBND huyn, UBND xó v cỏc t
chc on th trong thụn, xó in
Phng (lng ngh ỳc ng Phc
Kiu) v xó Ninh Võn (lng ngh ỏ
Ninh Võn).

vi du lch vn húa. ng y, UBND xó
ó ng ý v cam kt ỏp dng Mụ hỡnh
qun lý ATVSL vi s t vn, h tr
k thut ca Vin Khoa hc Lao ng v
Xó hi v s giỏm sỏt thc hin ca S
Lao ng Thng binh Xó hi.
Bc 2: Hng dn trin khai Mụ
hỡnh

T chc hi tho tp hun, gii thiu
rng rói cho cỏc S ban ngnh cú liờn
quan t tnh n a phng, n UBND
cỏc xó cú lng ngh v ni dung Mụ hỡnh

140


Nghiên cứu, trao đổi
Qun lý ATVSL v cỏc bc trin khai
ỏp dng.
Hng dn ỏp dng Mụ hỡnh qun lý
ATVSL cho v cỏc doanh nghip lng
ngh v chớnh quyn a phng xó iờn
Phng v xó Ninh Võn, vi cỏc hot
ng: Hng dn xõy dng Quy ch v
cụng c qun lý ATVSL (kim tra,
giỏm sỏt v thng kờ bỏo cỏo) cho chớnh
quyn a phng; Hng dn v cụng
tỏc ATVSL cho gn 20 NL, 30 ch
doanh nghip lng ngh ỳc ng
Phc Kiu v 44 NSDL, cỏn b k
thut ti cỏc doanh nghip lng ngh ỏ
Ninh Võn.
Sau khi c tp hun, hng dn
v cụng tỏc ATVSL, nhn thc ca

Khoa học Lao động và Xã hội - Số 34
34//Quý I - 2013
on th trong xó, trong thụn t chc

thc hin Mụ hỡnh. Kt qu, UBND xó
Ninh Võn ban hnh Quyt nh s
47A/Q UBND ngy 01/11/2012 v
vic thnh lp Ban ch o ATVSL v
Mụi trng v Quyt nh s
49/2012/Q UBND ngy 08/11/2012
v vic ban hnh Quy ch qun lý
ATVSL v Mụi trng. UBND xó
in Phng ban hnh Quyt nh s
175/Q UBND ngy 20/9/2012 v
vic thnh lp Ban Qun lý ATVSL v
Mụi trng v Quy ch s 178/QC
UBND ngy 28/92012 v vic ban hnh
Quy ch tm thi qun lý ATVSL v
Mụi trng lng ngh ỳc ng Phc
Kiu.
Quy ch Qun lý ATVSL v Mụi

ngi s dng lao ng v ngi lao
ng ó cú s thay i rừ rt. Vi mong
mun ci thin iu kin lao ng, m

trng ó c thc hin vi nhiu hot
ng:

bo an ton lao ng v phũng chng

- Cỏn b LTBXH phi hp vi

bnh ngh nghip cho ngi lao ng, ó

cú 10 doanh nghip ti lng ngh ỏ
Ninh Võn v 17 doanh nghip ti lng
ngh ỳc ng Phc Kiu ký cam kt
ỏp dng Mụ hỡnh qun lý ATVSL ti
lng ngh.

on thanh niờn v b phn truyn thanh
xó xõy dng v phỏt thanh chuyờn mc
ATVSL (thụng tin ATVSL, kin thc
ATVSL) v ni dung quy ch trờn h
thng loa truyn thanh xó nhm tuyờn
truyn nõng cao nhn thc v ATVSL

Bc 3: T chc thc hin Mụ

cho cỏc ch doanh nghip, ch c s sn
xut, ngi lao ng v cng ng dõn

hỡnh v s t vn, giỏm sỏt thc hin.
T vic t vn, hng dn ỏp dng
Mụ hỡnh Qun lý ATVSL trong khu
vc lng ngh, ng y, UBND xó ó t
chc hp nhiu ln vi cỏc ban ngnh

c trờn a bn. Tn sut phỏt thanh 2
bui/ tun, thi lng phỏt t 10 -15
phỳt/ ln. Ngoi ra, 5/13 trng thụn
lng ngh ỏ Ninh Võn v trng thụn

141

Nghiên cứu, trao đổi
Thanh Chiờm 1 lng ngh ỳc ng
Phc Kiu cũn t chc hp dõn ph
bin ni dung quy ch Qun lý ATVSL
v hng dn cỏch in phiu thng kờ,
bỏo cỏo cụng tỏc ATVSL cho doanh
nghip.

Khoa học Lao động và Xã hội - Số 34
34//Quý I - 2013
thit; thc hin Quy ch qun lý
ATVSL v thng kờ, bỏo cỏo cụng tỏc
ATVSLD ca doanh nghip theo nh k
hoc t xut.

- Trng thụn, trng ban qun lý

Trong quỏ trỡnh thc hin Mụ hỡnh,
thng xuyờn phi hp vi S Lao ng
Thng binh v Xó hi t vn, hng

lng ngh tng hp, thng kờ, bỏo cỏo
cụng tỏc ATVSL ti 65/65 doanh
nghip thụn Xuõn Phỳ, lng ngh ỏ

dn (qua in thoi, qua mail) v giỏm
sỏt thc hin Mụ hỡnh qun lý ATVSL
ti lng ngh ỳc ng Phc Kiu v

Ninh Võn v ti 17/17 doanh nghip
ang hot ng ti lng ngh ỳc ng
Phc Kiu. T ú Ban ch o/ Ban

lng ngh ỏ m ngh Ninh Võn. Tuy
nhiờn, do mi trin khai giai on u
nờn vic giỏm sỏt ny mi ch mang tớnh

qun lý ó xõy dng v bỏo cỏo UBND
xó v thc trng ATVSL trong cỏc
doanh nghip thụn Xuõn Phỳ v trong
lng ngh ỳc ng Phc Kiu.

cht t vn, h tr doanh nghip v ban
ch o/ ban qun lý thc hin tt quy
ch qun lý ATVSL v Mụi trng,
thc hin theo ỳng cỏc ni dung ó cam

- Cỏn b LTBXH ó phi hp vi
trng thụn Thanh Chiờm 1 v phú ch
tch hi ngh ỳc kim tra vic cam kt

kt.

ỏp dng Mụ hỡnh v thc hin Quy ch

c s ng h, ng thun cựng
tham gia ca cỏc cp chớnh quyn t
trung ng n a phng, sau mt thi

gian ngn trin khai ỏp dng ó thu c

Qun lý ATVSL &MT ti 17/17 doanh
nghip lng ngh ỳc ng Phc Kiu.
T s hng dn thc hin cụng
tỏc ATVSL, cỏc doanh nghip cam kt
tham gia Mụ hỡnh ó nõng cao nhn thc
v cú s thay i nht nh v hnh vi v
ATVSL: phõn cụng cỏn b chu trỏch
nhim v ATVSL; trang b v treo ni
quy lao ng, cỏc quy tc an ton ti v
trớ phự hp; ci thin mt s iu kin
lao ng; trang b v yờu cu NL s
dng phng tin bo v cỏ nhõn cn

Bc 4: ỏnh giỏ v cụng b kt
qu

mt s kt qu nht nh, ú l s thay
i nhn thc, thỏi v hnh vi ca cỏc
i tng cú liờn quan. ng y, UBND
xó v cỏc doanh nghip trong lng ngh
cam kt ỏp dng nghiờm tỳc Mụ hinh. H
thng qun lý ATVSL ca UBND xó
(ban hnh quy ch, thnh lp b mỏy
qun lý v cụng c qun lý ATVSL) ó
c xõy dng v hot ng theo ỳng

142

Nghiên cứu, trao đổi
ni dung quy ch. Mt s doanh nghip
lng ngh ó cú s phõn cụng trỏch
nhim cho cỏn b v ATVSL; trang b
v treo ni quy lao ng, quy tc an ton
in, an ton mỏy múc thit b; trang b
v yờu cu s dng y phng tin
bo v cỏ nhõn v cú mt s ci thin
iu kin lao ng trong doanh nghip.
S LTBXH cam kt ng hnh v h
tr a phng trong vic duy trỡ hot
ng ca Mụ hỡnh v coi õy l Mụ hỡnh
mu tip tc nhõn rng sang lng
ngh khỏc
T ú kt qu ú, cựng vi S Lao
ng Thng binh v Xó hi t chc hi
tho cụng b v chuyn giao kt qu vi
nhng kinh nghim thc tin a
phng tip tc nhõn rng trờn lng ngh
khỏc trong tnh. Hi tho ny cú s tham
gia ca cỏc s ban ngnh t tnh n a
phng, UBND cỏc xó cú lng ngh v
cỏc i tng tham gia Mụ hỡnh ti xó
Ninh Võn v xó in phng.
III.

C hi v thỏch thc

1. C hi phỏt trin, nhõn rng Mụ

hỡnh qun lý ATVSL trong khu vc
lng ngh
T kt qu nhõn rng Mụ hỡnh qun
lý ATVSL ti lng ngh ỳc ng
Phc Kiu v lng ngh ỏ M ngh
Ninh Võn cho thy cỏc c hi phỏt trin
Mụ hỡnh sang cỏc lng ngh, a phng
khỏc:

Khoa học Lao động và Xã hội - Số 34
34//Quý I - 2013
- Vi s lng lng ngh, lng cú
ngh rt ln nh hin nay (3.355 lng
ngh) ó thu hỳt khong 14 -15 triu lao
ng51 vo lm vic thỡ vic xõy dng v
phỏt trin Mụ hỡnh qun lý ATVSL
thc s cp thit i vi khu vc lng
ngh
- Mụ hỡnh qun lý ATVSL phự
hp vi c im sn xut, quy mụ sn
xut ca khu vc lng ngh, phn ln cỏc
doanh nghip cú quy mụ va v nh,
nm ch yu trong khu vc dõn c;
- Mụ hỡnh n gin d hiu, d ỏp
dng v vic ỏp dng khụng phi chi phớ
nhiu, ỏp dng tng ni dung phự hp
vi kh nng, nng lc ca chớnh quyn
a phng v ca tng doanh nghip;
- Ti mt s a phng ỏp dng Mụ
hỡnh qun lý ATVSL ó bc u xõy

dng c hỡnh thnh h thng qun lý
ATVSL trong khu vc lng ngh (b
mỏy, quy ch, cụng c qun lý) v ỏp
dng cú hiu qu, lm tin cho vic
xõy dng vn bn quy phm phỏp lut v
qun lý ATVSL trong khu vc lng
ngh trong thi gian ti.
2. Khú khn v xut khuyn
ngh
Bờn cnh nhng c hi, nhng thun
li cú th phỏt trin Mụ hỡnh qun lý
51

B Cụng thng kim ngch XNK ca cỏc
lng ngh nm 2010.

143


Nghiên cứu, trao đổi
ATVSL thỡ trong quỏ trỡnh trin khai
Mụ hỡnh ti a phng thỡ cú mt s vn
t ra:
- Vic ỏp dng Mụ hỡnh qun lý
ATVSL cn nhn c s ng tỡnh
tham gia t cỏc doanh nghip, chớnh
quyn a phng cỏc cp, cỏc s ban

Khoa học Lao động và Xã hội - Số 34
34//Quý I - 2013

kinh phớ cho hot ng ca b mỏy t
chc v cụng tỏc qun lý ATVSL. Do
vy cn cú c ch huy ng cỏc ngun
lc (xó hi húa cụng tỏc ATVSL)
xõy dng v duy trỡ ngun kinh phớ cho
hot ng ca Ban ch o ATVSLD v
Mụi trng.

ngnh liờn quan, cỏc t chc on th v
cng ng dõn c trong lng ngh. Tuy
nhiờn, hin nay nhn thc ca ngi lao

- i vi cỏc lng ngh cú s lng
doanh nghip ln, nm trong khu vc
dõn c qu t hn ch, mụi trng lao

ng v ngi s dng lao ng trong
cỏc doanh nghip lng ngh cha cao,
cha nhn thc c y quyn v

ng b ụ nhim trm trng, cú nguy c
mc bnh ngh nghip, tai nn lao ng
cao thỡ cn b sung 01 cỏn b biờn ch

ngha v ca mỡnh trong cụng tỏc
ATVSL v kh nng ti chớnh cũn
nhiu hn ch. Do vy cỏc c quan chc
nng cn tng cng cụng tỏc tuyờn

chuyờn trỏch ngnh ngh nụng thụn

theo dừi v qun lý. Cỏc cp chớnh quyn
a phng cn cú quy hoch khu/ cm
cụng nghiờp di di cỏc doanh nghip

truyn v h tr a phng tuyờn truyn

cú nguy c cao ra khi khu vc dõn c.

(di nhiu hỡnh thc) cho ngi lao
ng v ngi s dng lao ng v cng
ng dõn c trong khu vc lng ngh.
- Trong Mụ hỡnh qun lý ATVSL,
cỏn b tham gia thc hin u l kiờm
nhim, trỡnh chuyờn mụn, s hiu bit
v lnh vc ATVSL cũn nhiu hn ch.
Nờn cú th thc hin tt Mụ hỡnh
qun lý ATVSL thỡ cn tng cng cỏc
lp tp hun, h tr nõng cao kin thc
v trỡnh cho cỏn b a phng.
- thc hin thc hin Mụ hỡnh
bn vng v hiu qu thỡ cn cú ngun

Ti liu tham kho:
1. Xõy dng Mụ hỡnh qun lý ATVSL
trong khu vc lng ngh, Vin Khoa hc
Lao ng v Xó hi, 2010.
2. Ti liu hng dn trin khai ỏp dng
Mụ hỡnh qun lý ATVSL trong khu vc
lng ngh, Vin Khoa hc Lao ng v Xó
hi, 2011

3. Nhõn rng Mụ hỡnh qun lý ATVSL
ti lng ngh ỳc ng Phc Kiu
Qung Nam v lng ngh ỏ M ngh
Ninh Võn, Vin Khoa hc Lao ng v Xó
hi, 2012

144