Nâng cao các kỹ năng về di truyền, sinh sản và lai tạo giống bò thịt nhiệt đới- chương 24

Thụ tinh nhân tạo bò
G.J. Fawcett, R.G. Miller, B. Burns, R.M. Burns
Giới thiệu
Trong chơng này chúng tôi sẽ thảo luận các
khía cạnh khác nhau khi sử dụng thụ tinh nhân
tạo (TTNT) cho bò. Các phạm vi thảo luận gồm:
Cơ quan sinh sản của bò cái
Chu kỳ động dục và các hocmon sinh dục
Giải đông tinh và chuẩn bị súng
Thụ tinh cho bò cái
Vệ sinh
Các sai sót trong kỹ thuật thụ tinh
Lựa chọn bò và công tác chuẩn bị
Cách phát hiện động dục
Gây động dục đồng loạt
Bình bảo quản tinh
Các bệnh về đờng sinh dục
Quy trình dẫn tinh
Cơ quan sinh sản của bò cái
Sự hiểu biết đúng về vị trí, cấu tạo và chức năng
của các cơ quan sinh dục là cần thiết, giúp ngời
dẫn tinh viên thực hiện dẫn tinh có hiệu quả mà
không gây tổn thơng cho bò cái.

Các cơ quan bên ngoài
Hậu môn đợc cấu tạo bởi các cơ vòng nhằm
duy trì chất chứa của trực tràng. Phía dới hậu
môn là các môi của âm hộ, là cửa đi vào âm đạo.
Kiểm tra qua trực tràng
Các phần khác nhau của cơ quan sinh sản có thể
xác định đợc bằng tay khi sờ qua thành đàn hồi
của trực tràng. Dùng găng tay dài có thể tiến
hành khám an toàn và hợp vệ sinh. Để dễ dàng
đa tay vào, phải bôi trơn tay bằng dầu bôi trơn
dùng trong sản khoa, nớc hoặc xà phòng và
chụm các đầu ngón tay thành dạng hình nón.
Các cơ quan bên trong
Âm đạo. Dài từ 24-30cm với nhiều lớp vách
cơ. Cách mép âm hộ 10 cm về phía trong dọc
theo đáy âm đạo là ống dẫn nớc tiểu từ bóng
đái. Nó đổ vào trong âm đạo qua lỗ gần túi
thừa niệu đạo.
Cổ tử cung
. Dài từ 3-10cm, có đờng kính từ
1,5-6cm. Cổ tử cung ở bò Bos indicus lớn hơn và
tăng kích thớc cùng với độ tuổi, là nơi nối giữa
âm đạo và tử cung. Nó hơi cứng hơn so với các
bộ phận khác của cơ quan sinh sản và thờng
đợc định vị bằng cách sờ nhẹ nhàng xung
quanh đáy chậu.
Vị trí của cổ tử cung sẽ thay đổi theo tuổi của
bò và giai đoạn có chửa. Đối với bò không có
chửa, để khám cổ tử cung và các phần còn lại

của cơ quan sinh sản không cần phải đa tay
vào sâu quá khuỷu tay. ở bò tơ, có thể cầm
đợc cổ tử cung khi đa tay vào sâu đến cổ
tay. Tuy nhiên, nó có thể bị kéo ra khỏi tầm
tay với do sức kéo của khối lợng thai khi bò
có chửa.
Có một đờng ống hẹp xuyên qua giữa cổ tử
cung, ống này có dạng xoắn và thờng khép
chặt. Đờng ống này hé mở khi bò động dục
và mở rộng khi bò đẻ. Điểm bắt đầu của đờng
ống này đợc gọi là miệng cổ tử cung. Nó nhô
vào phía trong âm đạo tạo nên một túi mù.







Tử cung
.
Bao gồm thân và 2 sừng tử cung.
Thân tử cung dài 2-3cm sau đó tách ra thành 2
sừng. Khi sờ khám có cảm giác dài hơn vì các
Sừng tử cung
Buồng trứng
Màng treo

Loa kèn Cổ từ cung
Vòi Falop

Manh nang
Hậu môn
Âm môn

Tr. tràng Thân T.cung
Niệu quản
Âm đạo
Lỗ niệu
Xơng chậu
Bóng đái
Cấu trúc chi tiết của cổ tử cung
Cơ quan sinh dục bò cái

lỗ cổ tử cung

âm đạo

nếp gấp vòng
túi mù

thân tử cung

147
sừng đợc liên kết với nhau bởi dây chằng trong
khoảng 12cm sau đó mới tách làm hai.
Hai sừng tử cung dài khoảng 35-40 cm, có
đờng kính từ 2cm trở lên. Sừng tử cung có
thành dày, đàn hồi và có nhiều mạch máu nhằm
cung cấp dinh dỡng nuôi thai.
Để hình dung đợc tử cung, hãy đổ đầy nớc

vào một phần của găng tay và sờ lớt trên điểm
bắt đầu của 2 ngón tay. Nó gần giống với kích
thớc, hình dáng và độ cứng của tử cung khi bò
tơ không có thai. Dây chằng có thể đợc sờ thấy
khi khám bằng cách móc ngón tay bên dới nó.
Cách này đợc dùng để giúp co tử cung vào
trong xoang chậu. ở bò cái tơ sự co cơ cổ tử
cung có thể là nguyên nhân tử cung cuộn lại khi
bàn tay ngời khám thai xoa nhẹ nhàng. Điều
này giúp xác định dễ dàng cấu trúc của tử cung.
ống dẫn trứng.
Còn đợc gọi là vòi Falop, dài
20-25cm với đờng kính khoảng 1-2mm. Nó
chạy dài từ đầu mút của sừng tử cung đến phần
hứng trứng bao quanh buồng trứng. ống dẫn
trứng rất khó phát hiện khi sờ khám. Sự thụ tinh
đợc xảy ra trong ống dẫn trứng.
Buồng trứng.
Buồng trứng có thể dễ dàng sờ
thấy dọc theo phía bên cạnh sừng tử cung.
Buồng trứng có dạng hình ovan với kích thớc
tuỳ thuộc vào tuổi và giống (thờng có hình
dáng giống quả hạch).
Những ngời có kinh nghiệm có khả năng phát
hiện các cấu trúc trên buồng trứng. Trứng phát
triển trong các bao noãn (mụn chứa dầy dịch
lỏng) nằm trên bề mặt của buồng trứng. Lúc
trứng sắp rụng, các bao noãn rất mềm và linh
động, với kích thớc đờng kính khoảng 2cm.
Khi bao noãn vỡ trứng đợc thải ra, để lại một

hố lõm và nhanh chóng đợc lấp đầy bằng các
mô. Sau 3-5 ngày các mô này phát triển hình
thành thể vàng.
Thể vàng.
Những tế bào của thể vàng sản sinh
ra progesteron (hocmon an thai).
Sinh lý sinh sản bò cái
Chu kỳ động dục và các hocmon
Khi bò cái tơ bắt đầu thành thục sinh dục các
buồng trứng bắt đầu có hoạt động chức năng
theo chu kỳ. Chu kỳ này bao gồm các sự kiện
chuẩn bị cho việc phối giống, thụ thai và mang
thai. Nếu sự mang thai không sảy ra, chu kỳ lại
đợc lặp lại để chuẩn bị cho 1 chu kỳ phối giống
mới.
Chu kỳ động dục có độ dài trung bình là 21
ngày, dao động khoảng 18 đến 24 ngày.
Các giai đoạn của chu kỳ động dục
1.Giai đoạn động dục (động dục-sự thèm muốn
sinh dục). Đây là thời kỳ hoạt động sinh dục khi
con cái sẽ chấp nhận phối giống - thời gian trung
bình nh sau:
Bò tơ: 12 giờ
Bò sinh sản: 18 giờ
Dao động: 6 - 30h
2. Giai đoạn sau động dục. Từ ngày 1 đến ngày
5 của chu kỳ. Giai đoạn này con cái không chấp
nhận cho con khác nhảy lên. Khoảng 50% bò cái
và 90% bò tơ bị chảy máu. Sau động dục rụng
trứng xảy ra trong thời gian này và thể vàng bắt

đầu phát triển.
Chú ý: Sự chảy máu trong giai đoạn này không
có nghĩa là bò đã thụ thai.
3. Giai đoạn yên tĩnh (giữa hai lần động dục).
Từ ngày thứ 5 đến ngày thứ 19, có đặc điểm là
bò không có sự thèm muốn sinh dục. Nếu bò
có thai nó bỏ qua giai đoạn này và đi vào giai
đoạn không động dục (không có chu kỳ).
4. Giai đoạn tiền động dục. Vào ngày thứ 19
đến ngày thứ 21 của chu kỳ. Đây là giai đoạn
chuẩn bị cho hoạt động sinh dục.
hiện tợng không động dục
Noãn bao chín
Đây là hiện tợng thiếu vắng chu kỳ hoạt động
sinh dục Nó có thể xảy ra do bò mang thai bị ức
chế do tiết sữa hoặc do tình trạng dinh dỡng
nghèo nàn.
Noãn bao
đang phá
t
triển
Trứng
điều hoà chu kỳ động dục
Toàn bộ các giai đoạn của chu kỳ sinh dục đợc
điều hoà bởi các hocmon.
Mặt cắt của buồng trứng
Thể vàng
Noãn bao vỡ
Mô đệm
Mạch quản

148
Thuật ngữ hocmon với nghĩa là: bắt đầu vận
động đánh thức. Hocmon là các tín hiệu
hoá học đợc tiết ra từ các tuyến nội tiết không
có ống dẫn. Chúng đợc vận chuyển qua
đờng máu để có hiệu lực đối với các cơ quan
ở xa.
Một trong những ví dụ về hocmon là adrenalin.
Nó đợc sản xuất từ tuyến thơng thận (cạnh
thận). Hocmon này đợc tiết vào máu gây nên
sự tăng nhịp đập của tim và khả năng hô hấp.
Khi ngời ta hoảng sợ tim đập mạnh lên do
adrenalin tăng tiết.
Các hocmon liên quan đến chu kỳ sinh sản
Cũng giống nh hầu hết các chức năng của cơ
thể, sinh sản đợc điều hoà bởi não bộ. Não bộ
chi phối sự sinh sản thông qua một tuyến nhỏ
tuyến yên - nằm ngay phía dới não.
Não nhận các tín hiệu và các kích thích từ tất
cả các phần của cơ thể và từ môi trờng xung
quanh. Nó hoạt động (thuộc tiềm thức) giống
nh một máy vi tính và tổng hợp xử lý những
tín hiệu đó. Khi có đầy đủ các tín hiệu thuận
lợi, nó làm cho tuyến yên khởi động chu kỳ
sinh sản. Các tín hiệu bất lợi nh tình trạng cơ
thể sút kém, bệnh tật hay stress là nguyên nhân
làm giảm hoặc dừng chu kỳ sinh dục.
Giai đoạn 1. Tiền động dục. Hocmon FSH
(Follicle Stimulating Hocmon) đợc tiết từ

thuỳ trớc tuyến yên sau khi nhận đợc các tín
hiệu chính xác từ não.
FSH tác động lên biểu mô mầm của buồng
trứng để hình thành nên noãn bao (noãn bao
Graafian ) có chứa tế bào trứng.






Giai đoạn 2. Động dục. Dịch trong noãn bao
chứa rất nhiều oestrogen (hocmon tính cái).
Oestrogen đợc sản xuất liên tục với số lợng
nhỏ ở phần vỏ của buồng trứng. Nó tạo ra
những đặc tính phát triển đặc trng của con
cái. Với lợng lớn đợc sản sinh bởi các bao
noãn oestrogen tác động lên não của bò, đầu
tiên ức chế sản xuất thêm FSH và sau đó làm
thay đổi hành vi của bò và gây ra hiện tợng
động dục, tức là bò động hớn hay động
đực. Đồng thời oestrogen còn tác động đến bộ
máy sinh sản. Máu đợc cung cấp nhiều hơn,
cơ quan sinh sản sẵn sàng cho phối giống. Âm
hộ sng, trong lúc đó cổ tử cung và tử cung sản
sinh rất nhiều niêm dịch chảy thành dây trong
suốt.


động dục

Biến đổi đờng sinh dục








Giai đoạn 3. Sau động dục. Hocmon LH
(Luteinising Hocmon) đợc tiết ra từ thuỳ
trớc tuyến yên sau khi động dục, đạt đỉnh cao
khoảng 10 đến 12h sau khi kết thúc chịu đực.
LH gây rụng trứng (phóng thích tế bào trứng ra
khỏi bao noãn) và phát triển thể vàng tại vị trí
trứng rụng.

Giai đoạn 4. Yên tĩnh. Thể vàng phát triển và
sau đó từ 3 đến 5 ngày sản sinh ra progesteron
(hocmon có chửa).
Progesteron tác động lên não ức chế tiết LH và
hoạt động sinh dục. Progesteron còn chuẩn bị cơ
quan sinh sản cho thời kỳ mang thai và kích
tiền động dục
Não
T.

yên
Buồng trứng
sau động dục

rụng trứng thể vàng hoá
Hành vi động
dục từ não
Noãn bao trên
buồng trứng
Dịch noãn bao
Noãn bao

149
thích sự phát triển của tuyến vú. Sự mang thai
đợc duy trì bởi progesteron.


Giai đoạn 5. Trờng hợp (a)- Tiền động dục
(hay Giai đoạn 1 tiếp). Nếu vào ngày thứ 19
của chu kỳ mà bò không có thai thì tử cung tiết
ra các hợp chất giống hocmon đợc gọi là
prostaglandin.
- Prostaglandin khi có mặt trong tinh dịch đóng
góp một vai trò trong cơ chế vận động của tinh
trùng trong tử cung và ống dẫn trứng.
- Prostaglandin tham gia vào các giai đoạn đầu
tiên của quá trình đẻ.
Prostaglandin F
2
và E
2
tự nhiên tìm thấy
trong mô tử cung và có tác dụng gây tiêu biến
thể vàng (phá thể vàng). Đó là nguyên nhân gây

ngừng sản xuất progesteron và loại bỏ đợc sự
kìm hãm hoạt động sinh dục. Điều này cho phép
chu kỳ bắt đầu trở lại.
Chú ý: Nếu tiêm prostaglandin tổng hợp trong 5
tháng đầu có thai (dùng để gây động dục đồng
loạt) có thể gây sẩy thai do phá huỷ thể vàng và
làm co cơ tử cung.
Giai đoạn 5. Trờng hợp (b)-Không động dục
do có thai. Sự có mặt của thai (đang phát triển
thành bê) vào ngày thứ 19 sẽ ức chế sự tiết
prostaglandin từ thành tử cung. Vì vậy thể vàng
vẫn tồn tại và tiết progesteron giúp duy trì sự
mang thai.
Các hocmon khác
Prolactin (Luteotrophine hocmon) đợc tiết ra
từ thuỳ trớc tuyến yên. Nó có hoạt động nhằm
duy trì thể vàng, khởi động và duy trì sự tiết sữa.
Nó cũng có chi phối đến hành vi làm mẹ.
Oxytocin (hocmon thải sữa) đợc sản sinh từ
thuỳ sau của tuyến yên. Oxytocin gây sự thải
sữa. Nó còn gây co bóp tử cung. Tác động này
còn bao gồm sự vận động của tinh trùng để thụ
tinh, giúp đẩy bê ra ngoài khi đẻ và đẩy nhau ra
sau khi đẻ.
Tác động của oxytocin bị kìm hãm bởi tác động
của adrenalin tiết ra khi con vật sợ hãi hoặc lo
lắng.
Relaxin đợc sinh ra bởi thể vàng trong giai
đoạn gần đẻ. Nó làm giãn dây chằng xung quanh
xơng châụ, có tác dụng làm mở rộng đờng

sinh dục khi đẻ. Nó chịu trách nhiệm gây ra
những đặc tính "co giãn" trong giai đoạn chửa
cuối.
yên tĩnh
thể vàng
Giải đông tinh và chuẩn bị súng
Giải đông tinh
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tỷ lệ sống tối đa
của tinh trùng đạt đợc khi quy trình giải đông
là quá trình đảo ngợc của quy trình sản xuất và
đông lạnh tinh. Các bớc của quy trình sản xuất
và đông lạnh là giảm từ từ nhiệt độ xuống -
196
0
C.
Để đạt đợc sự đảo ngợc này, có nghĩa là nâng
nhanh nhiệt độ từ -196
0
C lên 5
0
C phải sử dụng
một dung dịch giải đông. Nớc đạt đợc sự giải
đông nhanh hơn nhiều so với không khí nóng.
Vì lý do đó không nên giải đông trong không
khí, ủng cao su, bằng miệng hoặc bằng bò. Tỷ lệ
thụ thai sẽ bị giảm thấp nếu tinh dịch không
đợc giải đông một cách đúng đắn. Điều này đặc
biệt đúng đối với những bò đực có tỷ lệ thụ thai
tự nhiên thấp.
Các phơng pháp giải đông tinh

A. Tinh cọng rạ
a) Đặt các cọng rạ trong nớc 35
0
C 1
0
C tối
thiểu 30 giây. Điều này áp dụng cho cả loại
cọng rạ nhỏ và loại cọng rạ trung bình.
b) Đừng để ngập cọng rạ hoàn toàn, để phía đầu
cọng rạ nạp tinh lộ ra 1cm nhằm tránh nớc
vào trong nếu bị lỗi trong lúc sản xuất.


mặt nhiệt kế

cọng
rạ

mực
nớc





150
Loại súng nhỏ và vỏ nhựa bọc súng chỉ phù
hợp cho cọng rạ nhỏ. Trong khi súng loại trung
bình và vỏ nhựa bọc chỉ phù hợp cho cọng rạ
loại trung bình. Loại vỏ đa năng hoặc vỏ nhựa

với nút màu xanh có thể đợc dùng chung cho
cả với cọng rạ nhỏ và trung bình và sử dụng
với súng đa năng, súng nhỏ hoặc súng trung
bình.

Cách nạp súng bắn cọng rạ
1. Xác định giỏ chứa cọng rạ cần tìm bằng
cách xem bảng danh mục tinh.
Các cọng rạ chỉ giải đông mỗi lần một cái,
tinh dịch phải đợc phối cho bò càng sớm
càng tốt ngay sau khi lấy ra khỏi nitơ lỏng.
2. Đặt và chuẩn bị hộp dụng cụ. Kiểm tra nhiệt
độ dung dịch giải đông, nó phải vào khoảng
35
0
C (tham khảo các phơng pháp giải đông
trong chơng này).
3. Nâng các móc (quai) của giỏ đựng tinh từ
rãnh khía, để nó ở ngang nách cổ bình, nh
vậy giỏ đựng tinh nằm ở vị trí đối diện, hơn là
nâng nó lên độ cao mong muốn.
4. Lấy cọng rạ từ cóng đựng tinh bằng panh
kẹp, kẹp vào phần đầu phía nạp tinh một cách
chắc chắn, lắc mạnh 2-3 lần và đặt ngay vào
dung dịch giải đông.
Vẩy cọng tinh để loại bỏ nitơ lỏng từ nút bông
nằm phía đầu cọng rạ đợc sản xuất ở nhà máy
và làm giảm đến mức tối thiểu sự h hỏng do
bị nổ hoặc cọng rạ bị nứt gãy.
Phần đầu cọng rạ phía nạp tinh luôn để phía

trên của cóng giải đông.
Để tránh sự nguy hiểm không đáng có đối với
tinh trùng cần lu ý rằng các cọng rạ sẽ không
an toàn khi bộc lộ ra ngoài và một khi đã lấy ra
khỏi nitơ lỏng là phải đợc sử dụng. Khi chọn
và di chuyển tinh nên làm càng thấp bên dới
cổ bình đựng tinh càng yên tâm hơn, tốt hơn là
phía dới đờng ngang đầu tiên.
Khi sắp xếp và chuyển tinh từ bình bảo quản
nitơ phải luôn sử dụng panh kẹp. Nếu cầm
bằng tay sẽ nguy hiểm do tay bị bỏng lạnh và
cũng gây nguy hại cho tinh trùng do nhiệt từ
tay truyền sang.
Súng bắn tinh


Nòng súng
Pitton
Vòng khoá
Chốt
Khe Cọng rạ
nhỏ
Đầu chốt
Bột PVA
Không khí Khía
Nút bông
5. Đặt trả lại giỏ đựng tinh đúng vị trí của
chúng và đậy nắp bình lại.
Dùng panh kẹp để lấy cọng rạ
6. Chỉ nên cầm cọng rạ vào 2 đầu để tránh

nhiệt độ thay đổi gây sốc cho tinh trùng. Lấy
cọng rạ từ dung dịch giải đông và lau khô bằng
khăn hoặc giấy mềm.
Cầm đầu cọng rạ phía 2 lần nút và xoay tròn
giữa ngón tay cái và ngón tay trỏ nhằm làm
lỏng nút, tạo điều kiện dễ dàng trong khi bơm
tinh. Kiểm tra lại tên và số hiệu bò đực trên
cọng rạ.

Làm khô cọng rạ
Giấy lau
Chỉ giữ ở
đầu cuối

151

7. Lắp cọng rạ vào súng dẫn tinh, phía đầu do
nhà máy sản xuất (phía đầu nạp tinh lên trên).
Nòng súng dẫn tinh (pit tông) đợc đẩy lên
một chút. Cắm cọng rạ theo một phơng thẳng
đứng và dùng kéo gõ nhẹ nhàng vào đầu cọng
rạ phía nạp tinh. Nh vậy sẽ làm những bọt khí
chạy lên trên về phía nút kẹp.
8. Lau kéo để tránh sự nhiễm bẩn do lần cắt
cọng rạ trớc. Giữ súng đã đợc lắp cọng rạ
theo phơng thẳng đứng, ngang tầm mắt rồi
dùng kéo cắt ngang với góc 90
0
so với trục của
cọng rạ qua bọt khí, phía dới đầu kẹp. Cọng

rạ sẽ nhô ra từ đầu của súng dẫn tinh ít nhất
1cm. Cùng với việc cắt cọng rạ chính xác, sẽ
đảm bảo sự bịt kín hoàn toàn giữa cọng rạ và
vỏ súng, nơi mà nòng súng đẩy qua. Lau lỡi
kéo sau khi cắt cọng rạ nhằm tránh sự nhiễm
bẩn cho lần cắt cọng rạ sau.
9. Rút vỏ ống dẫn tinh từ túi bảo vệ rồi đặt vào
nòng súng (tay chỉ đợc cầm vào đầu vỏ đã
đợc chẻ một chút để giữ cho vỏ súng sạch )
di chuyển vòng khoá lên phía trên đoạn hình
búp măng sau đó đẩy vỏ ống dẫn tinh vào sâu
đoạn hình búp măng và ấn vòng khoá cho đến
đầu cuối của cọng rạ, bên trong đỉnh của vỏ
súng sao cho ngang bằng (không bị lệch).
Xoay vòng khoá và đẩy nó vào trong đoạn
hình búp măng rồi cố định vỏ súng ở vị trí ấy.



10. Đẩy pit tông vào cho đến khi tinh dịch có
thể nhìn thấy tại đầu cuối của vỏ súng. Nh
vậy sẽ rút hẹp khoảng cách giữa các ngón tay
và ngón cái khi ấn pít tông trong khi dẫn tinh.
văn nút
Xoay
Không đợc lắp hơn 2 súng dẫn tinh trong
cùng một lúc.
11. Phối tinh cho bò
Sau khi dẫn tinh
Đầu lắp vào súng

1. Nới lỏng vòng khoá. Đừng để nó trợt vào
phần bị bẩn của vỏ súng.
2. Rút vỏ súng ra khỏi nòng súng, cọng rạ sẽ
đợc lấy ra cùng với vỏ súng.
3. Kiểm tra lại tên, số đợt sản xuất của bò đực
và ghi chép lại trong hồ sơ quản lý phối giống.
4. Vứt bỏ vỏ súng, cọng rạ và sử lý theo cách
hợp vệ sinh.
Dẫn tinh cho bò
Những thử nghiệm đầu tiên về thụ tinh nhân
tạo cho bò đã bơm tinh vào âm đạo. Song sự
thụ thai với kỹ thuật này thấp. Một vài cải tiến
đã thành công với việc TTNT theo phơng
pháp panh mỏ vịt khi tinh dịch đợc bơm vào
trong cổ tử cung. Tỷ lệ thụ thai nhìn chung
đợc tăng lên sau khi áp dụng kỹ thuật trực
tràng-âm đạo.
Kỹ thuật trực tràng-âm đạo
Trong kỹ thuật trực tràng-âm đạo, dụng cụ thụ
tinh đợc đa vào phía trong âm đạo và đợc
dẫn qua cổ tử cung nhờ bàn tay đeo găng ở
trong trực tràng.
Phơng pháp dẫn tinh này có hiệu quả nhất về
phơng diện kết quả, công lao động và vệ sinh.

cổ tử cung
súng
xoang chậu
bóng đái
Trực tràng

Buồng trứng
Dây chằng
Sừng tử cung
xoay vặn khoá
Phơng pháp dẫn tinh chi tiết
1. Lắp các dụng cụ thụ tinh.
2. Đeo găng tay và bôi trơn găng tay bằng chất
bôi trơn, nớc hoặc xà phòng. Cố gắng giữ tay

152