Tiểu luận Bồi dưỡng nghiệp vụ hộ tịch cho Công chức TP-HT: Phân tích một tình huống thực tế về cải chính hộ tịch

HỌC VIỆN TƯ PHÁP
TRUNG TÂM BỒI DƯỠNG CÁN BỘ TỈNH BẮC GIANG

BÀI THU HOẠCH
Tên đề tài: 
Trình bày và phân tích một tình huống thực tế về cải chính hộ tịch. 
Thơng qua tình huống, anh/chị hãy đưa ra các kiến nghị, đề xuất 
giải pháp và các kinh nghiệm để nâng cao chất lượng, hiệu quả 
cơng tác đăng ký, quản lý hộ tịch trên thực tế hiện nay

Họ và tên:

Nguyễn Thị Hồng

Chức vụ:

Cơng chức Tư pháp – Hộ tịch 

Đơn vị cơng tác:  UBND xã Lãng Sơn, n Dũng, Bắc Giang
Lớp:  Bồi dưỡng nghiệp vụ hộ tịch cho Cơng chức TP­HT.
           
                           


2
 LỜI NĨI ĐẦU 
Trong sự  nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng 
Nhà nước pháp quyền, hội nhập quốc tế, pháp luật nước ta ngày càng thể 
hiện rõ vai trị quan trọng là cơng cụ điều chỉnh hàng đầu các quan hệ xã hội.  
Vai trị của pháp luật đối với việc nâng cao tính tự quản của cộng đồng trong  
việc sử dụng các quy tắc, đạo đức, phong tục, tập qn và các loại quy phạm  

xã hội khác để  quản lý xã hội. Vì cùng tham gia điều chỉnh hành vi và các  
quan hệ xã hội của con người nên giữa pháp luật và các quy phạm xã hội ln 
có mối quan hệ biện chứng, tác động mạnh mẽ đến nhau. Pháp luật có vai trị 
to lớn trong việc giữ gìn, phát huy các phong tục, tập qn tốt đẹp của các dân 
tộc nước ta. Hiến pháp, các văn bản pháp luật khác nhau đã quy định các tiền 
đề cho việc áp dụng và phát huy những mặt tích cực của tập qn, phong tục,  
truyền thống, trong đó có Luật, Hương ước, Quy ước. 
Trong những năm đổi mới đất nước vừa qua, xét trên bình diện tổng  
thể, pháp luật đó có tác động tích cực đối với sự  phát triển kinh tế, xã hội  
theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Tuy vậy, trong mỗi lĩnh vực cũng có nhiều  
điều quy định pháp luật bất cập, cơ chế quản lý, kiểm tra, u cầu của phát 
triển của đất nước. Trong áp dụng pháp luật, cơ chế quản lý, kiểm tra, kiểm  
sốt và xử lý vi phạm pháp luật cũng cịn nhiều yếu kém, sơ hở, chưa kịp thời 
nên chưa phát huy được hiệu lực và hiệu quả  của pháp luật. Đơn cử  như 
trong quản lý, đăng ký hộ  tịch là việc thực hiện thủ  tục thay đổi hộ  tịch.  
“Thay đổi hộ tịch” là việc cơ quan Nhà nước có thẩm quyền đăng ký thay đổi 
những thơng tin hộ tịch của cá nhân khi có lý do chính đáng theo quy định  của 
pháp luật dân sự hoặc thay đổi thơng tin về cha, mẹ trong nội dung khai sinh  
đã đăng ký theo quy định của pháp luật. 
Đăng ký và quản lý hộ  tịch có ý nghĩa quan trọng để  Nhà nước thực  
hiện quản lý dân cư và quản lý các mặt kinh tế, xã hội, quốc phịng ­ an ninh  
đồng thời tạo cơ  sở  pháp lý để  Nhà nước cơng nhận và bảo hộ  các quyền  
nhân thân phi tài sản và quyền nhân thân gắn liền với tài sản của cá nhân. Vì 
vậy, việc thay đổi tên trong một số trường hợp là cần thiết, nếu khơng sẽ gây 
ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, gây sự  hiểu nhầm. Trong khn khổ  tiểu 
luận lớp “Bồi dưỡng nghiệp vụ  hộ  tịch cho cơng chức Tư  pháp hộ  tịch” tơi 
chọn đề  tài “Trình bày và phân tích tình huống thực tế  về  cải chính hộ  tịch 
trên địa bàn xã Lãng Sơn, huyện n Dũng, tỉnh Bắc Giang” làm đề  tài viết 
bài tiểu luận cuối khóa. 
Các giải pháp nêu ra trong chun đề sẽ gợi ý để vận dụng có hiệu quả 

hơn trong việc giải quyết các tình huống tương tự  có thể  xảy ra trong thời  
gian tới, góp phần vào việc xử lý hiệu quả các vi phạm xảy ra trong cơng tác  
quản lý nhà nước về  các lĩnh vực chun mơn nói chung và về  lĩnh vực hộ 
tịch nói riêng. Với thời lượng và kiến thức có hạn, đề  tài khơng thể  tránh 


3
được những thiếu sót, rất mong nhận được sự  đóng góp, phản biện của q 
thầy cơ để đề tài được hồn chỉnh và đạt được kết quả cao nhất. 
I. NỘI DUNG TÌNH HUỐNG
1.1. Hồn cảnh ra đời
Ngày 4/9/2019, Cơng dân Nguyễn Văn Tài – thơn  Đơng Thượng, xã 
Lãng Sơn có đến Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả xã Lãng Sơn trình bày và 
đề nghị  cải chính tên cho con anh là Nguyễn Tài Phú – sinh ngày 14/12/2005 
thành Nguyễn Tài Phúc – sinh ngày 14/12/2005. Vì tên khi khai sinh và tên 
trong hồ sơ giấy tờ như học bạ, bằng tốt nghiệp tiểu học,… của con anh bị 
sai lệch do trước kia khi đi khai sinh anh khai sinh con anh tên là Nguyễn Tài  
Phú. Nhưng khi phát hiện cụ  cố  nhà vợ  anh cũng tên là Phú nên ơng bà nội  
của Phú bắt anh Tài phải đổi tên con là Phúc và tự  thêm chữ  c vào sau tên  
Nguyễn Tài Phú trong bản sao giấy khai sinh. Tuy nhiên đến khi làm thủ  tục  
chuyển trường cho con thì trường mới đề  nghị  anh nộp bản chính giấy khai 
sinh của con trai và phát hiện ra sự sai lệch tên này. Nên anh đã đến UBND xã 
Lãng Sơn để  đề  nghị  sửa tên con của anh trong Giấy khai sinh bản chính từ 
Nguyễn Tài Phú thành Nguyễn Tài Phúc. Cơng chức Tư  pháp – Hộ  tịch xã 
Lãng Sơn đã tiếp nhận và hướng dẫn anh thực hiện các trình tự thủ tục để cài 
chính tên cho con anh Tài. 
1.2. Mơ tả tình huống 
Anh Nguyễn Văn Tài đến Bộ  phận tiếp nhận và trả  kết quả  hồ  sơ 
hành chính xã Lãng Sơn trình bày với cán bộ  tiếp nhận lĩnh vực hộ  tịch sự 
việc như  sau: trước đây, khi đăng ký khai sinh cho con tại UBND xã Lãng 

Sơn, con trai của anh được đặt tên là Nguyễn Tài Phú – sinh ngày: 14/12/2005.  
Đến năm 2011, bên họ ngoại tìm thấy mộ của cụ cố chết từ ngày xưa, theo di  
vật để  lại cũng tên tên là Phú, vì sợ  kiêng cho cháu đích tơn nên ơng bà nội 
của cháu Phú u cầu cả  họ  gọi lái tên cháu Phú thành Phúc đồng thời buộc 
anh Tài phải đi sửa tên con trong Giấy khai sinh thành Phúc. Khơng muốn làm 
trái ý cha mẹ  nên anh Tài đã tự  điền thêm chữ  “c” vào sau chữ  Phú  ở  trong  
bản   sao   Giấy   khai   sinh   của   con,   riêng   bản   chính   Giấy   khai   sinh   vẫn   để 
nguyên tên là Phú. Khi con đến tuổi đi học, anh Tài đã nộp bản sao Giấy khai  
sinh của con mang tên Nguyễn Tài Phúc cho nhà trường, do đó tất cả  hồ  sơ 
học bạ  của con anh  ở  trường, sau này có chứng minh thư, bằng tốt nghiệp 
tiểu học và một số  giấy tờ khác đều mang tên Phúc. Đến tháng 9 năm 2019, 
khi làm hồ sơ chuyển trường mới do bố mẹ cháu chuyển nhà, nhà trường u 
cầu nộp bản chính Giấy khai sinh để  đối chiếu thì phát hiện tên của cháu 
trong bản chính Giấy khai sinh và học bạ khác nhau nên u cầu anh Tài phải  
thay đổi tên trong bản chính Giấy khai sinh của cháu Phú cho phù hợp với hồ 
sơ và học bạ của cháu. Sau khi nghe anh Tài trình bày, cán bộ tiếp nhận lĩnh  
vực hộ tịch u cầu anh Tài quay về nhà trường đề nghị sửa tên trong học bạ,  


4
cơ  quan có thẩm quyền khác đã cấp giấy tờ, đính chính tên theo đúng bản 
chính Giấy khai sinh cho thống nhất. Nhưng anh Tài thiết tha đề  nghị  cán bộ 
tiếp nhận giúp anh làm theo u cầu của nhà trường bằng cách ghi thêm chữ 
“c” vào trong bản chính Giấy khai sinh của cháu Phú. Anh cũng trình bày thêm  
rằng vì cha mẹ  anh khơng chấp nhận để  cháu đích tơn mang tên là Phú nên 
mong cán bộ  giải quyết để  gia đình khơng mâu thuẫn. Cán bộ  tiếp nhận hộ 
tịch sẽ  hướng dẫn cơng dân như  thế  nào, đến cơ  quan nào có thẩm quyền 
giải quyết ? 
II. PHÂN TÍCH TÌNH HUỐNG
2.1. Xác định mục tiêu xử lý tình huống 

Mục tiêu giải quyết vấn đề do tình huống đặt ra, đó là: Anh Tài muốn  
đổi tên con thành Nguyễn Tài Phúc cho phù hợp với học bạ và một số giấy tờ 
khác do việc đã tự  chỉnh sửa tên trong bản sao Giấy khai sinh của con; tránh 
gây mâu thuẫn trong gia đình do ơng bà nội cháu khơng muốn cháu đích tơn 
mang tên Phú. , tăng cường pháp chế  xã hội chủ  nghĩa thơng qua việc nâng  
cao trình độ, năng lực của đảng viên, cán bộ  cơng chức và người dân; kiến 
nghị để sửa đổi, bổ  sung và hồn thiện pháp luật. Bảo vệ  lợi ích chính đáng  
của cơng dân theo quy định của Nhà nước, cụ  thể  là quyền và lợi ích hợp  
pháp của cháu Nguyễn Tài Phú về  thống nhất tên trong các loại giấy tờ  với  
Giấy khai sinh tạo điều kiện thuận lợi trong học tập và cơng việc sau này.  
giải quyết hài hịa giữa tính pháp lý, lợi ích kinh tế và lợi ích xã hội để cái lý, 
cái tình được dung hịa. 
2.2. Cơ sở lý luận
­ Nghị định số 06/2012/NĐ­CP ngày 02/02/2012 của Chính phủ sửa đổi, 
bổ  sung một số  điều của các Nghị  định về  hộ  tịch, hơn nhân, gia đình và 
chứng thực;
­ Luật Hộ tịch số 60/2014/QH13 ngày 20 tháng 11 năm 2014;
­ Nghị định hướng dẫn luật hộ tịch hiện tại là Nghị định 123/2015/NĐ­
CP ngày 15/11/2015 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật  
hộ tịch.
­   Thơng   tư   số   15/2015/TT­BTP   ngày   16/11/2015   của   Bộ   Tư   pháp  
quy định chi tiết thi hành một số  điều của Luật hộ  tịch và Nghị  định số 
123/2015/NĐ­CP ngày 15 tháng 11 năm 2015.
­ Bộ Luật Dân sự số 91/2015/QH13 ngày 24/11/2015;
Và một số văn bản hướng dẫn của các cấp có thẩm quyền trong thực 
hiện Luật Hộ tịch. 
2.3. Phân tích ngun nhân dẫn đến tình huống 
2.3.1. Ngun nhân đối với cơng dân: 

5
­ Do trình độ dân trí và ý thức pháp luật của cơng dân cịn hạn chế. 
­ Nhận thức của người dân đối với quyền và nghĩa vụ đăng ký hộ  tịch 
cịn hạn chế. 
2.3.2. Đối với cơ quan quản lý nhà nước: 
Hệ  thống văn bản quy phạm pháp luật về  hộ  tịch cịn phức tạp: Mặc  
dù cơng tác hộ  tịch có vị  trí, vai trị quan trọng đối với quản lý nhà nước và 
bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân như đã nêu ở trên, nhưng đến  
năm 2014 nhà nước ta mới ban hành Luật Hộ tịch và thời hạn có hiệu lực từ 
01/01/2016. Mặc khác, trước đây có tới 06 Nghị định, 01 Thơng tư liên tịch và  
05 Thơng tư cùng điều chỉnh trong lĩnh vực hộ  tịch nên tạo độ  phức tạp, gây  
khó khăn cho cơ quan hộ tịch khi áp dụng (khó nhớ, khó áp dụng), người dân 
cũng khó phân biệt việc hộ tịch của mình sẽ được áp dụng theo văn bản nào. 
Sự  quan tâm và đầu tư  cho cơng tác hộ  tịch cịn đồng đều. Một số  địa  
phương vẫn cịn coi nhẹ cơng tác tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ chun mơn, 
có địa phương chỉ tổ chức triển khai khi có những văn bản mới mà khơng định  
kỳ tổ chức bồi dưỡng về nghiệp vụ hộ tịch; chính vì khơng được kịp thời bồi  
dưỡng nghiệp vụ  nên số  cơng chức mới thay khơng đáp  ứng được u cầu 
cơng việc.
Để giải quyết u cầu đăng ký hộ tịch, địi hỏi cán bộ thụ lý hồ sơ phải 
chun sâu về chun mơn để kiểm tra, hướng dẫn hồ sơ, nhưng thực tế trình 
độ, năng lực của đội ngũ cán bộ  tham gia vào quy trình "một cửa", cụ  thể  là  
cán bộ  tiếp nhận hồ  sơ  cịn nhiều hạn chế  về  trình độ  chun mơn (người  
được bố trí vào vị trí này thường là cán bộ văn phịng), nên trong trường hợp 
hồ  sơ  của đương sự  cịn thiếu hoặc chưa đạt u cầu nhưng cán bộ  tiếp  
nhận khơng phát hiện được để  hướng dẫn hoặc hướng dẫn khơng đầy đủ 
nên người dân phải đi lại nhiều lần, kéo dài thời gian giải quyết. Mặt khác, 
theo quy định của pháp luật hộ tịch hiện hành, thì có một số việc đăng ký hộ 
tịch phải giải quyết ngay (như đăng ký khai sinh, đăng ký khai tử, cấp lại bản 
chính Giấy khai sinh, cấp bản sao giấy tờ hộ tịch từ sổ hộ t ịch…) n ếu c ứ áp  

dụng  theo   quy  trình  nộp  hồ  sơ   cho  bộ  phận  một  cửa,  bộ  phận  một  cửa  
chuyển cho phịng hoặc cán bộ  chun mơn kiểm tra hồ  sơ… thì khơng thể 
bảo đảm trả kết quả cho cơng dân ngay trong ngày. 
Mặc dù việc đăng ký hộ tịch bằng điện tử đã được triển khai trên tồn  
tỉnh, nhưng mức độ  cịn rất hạn chế. Phương thức đăng ký hộ  tịch hiện nay 
chủ  yếu bằng cơng nghệ, bằng phần mềm điện tử. Tuy nhiên việc áp dụng  
chưa cao, do trình độ chun mơn của một số cán bộ, cơng chức làm cơng tác  
hộ tịch cịn hạn chế, phải kiêm nhiệm nhiều cơng việc một lúc, khơng có thời 
gian tìm hiểu chun sâu lĩnh vực mà mình phụ  trách nên chưa thực sự  nắm 
bắt được trình tự  cách thức làm việc của những phần mềm hộ  tịch, phần  
mềm cải chính hộ  tịch,… Mặt khác việc quy định về  ghi sổ  và cấp giấy tờ 
hộ tịch chưa khoa học (khơng có sổ hộ tịch chung và cũng khơng có một loại 


6
giấy tờ hộ tịch chung cấp cho cá nhân trong đó tích hợp mọi thơng tin về  hộ 
tịch của cá nhân). 
2.4. Hậu quả
­ Hậu quả  trực tiếp:  Ở  tình huống trên: cháu Nguyễn Văn Phú khi đi  
học các thơng tin bằng cấp, học bạ, một số giấy tờ khác sẽ theo thơng tin như 
bản chính Giấy khai sinh; nhưng vì người cha tự  ý sửa trong bản sao Giấy 
khai sinh vì thế mà nội dung thơng tin của giấy tờ và bản chính Giấy khai sinh  
khơng thống nhất. 
­ Hậu quả  gián tiếp: Các thơng tin khác cơng dân phải dựa trên bản  
chính Giấy khai sinh. Giấy khai sinh cịn có ý nghĩa, giá trị trong suốt cuộc đời 
của mỗi người, đặc biệt là trong việc chứng minh độ tuổi, quan hệ cha mẹ và 
con cái hay chứng minh quyền thừa kế tài sản … khi anh Tài tự  ý sửa trong  
bản sao Giấy khai sinh của con là vi phạm quy định của pháp luật. 
III. XỬ LÝ TÌNH HUỐNG
3.1. Mục tiêu xử lý tình huống

Mục tiêu xử lý tình huống khơng nằm ngồi việc thực hiện đầy đủ các 
quyền lợi của cơng dân, mang lại sự thuận tiện cho cơng dân; đảm bảo được  
quyền và nghĩa vụ  cho cơng dân; khơng làm  ảnh hưởng đến quyền lợi của  
người được thay đổi, khơng gây mất thời gian đính chính các giấy tờ khác đã  
được cấp khi đi học. Tạo lập niềm tin của nhân dân vào cơ  quan Nhà nước. 
Giúp cho chính quyền thấy được tầm quan trọng của cơng tác Tư  pháp ­ hộ 
tịch, từ đó thực hiện nhanh chóng trong việc quản lý và theo dõi chặt chẽ mọi 
người thuộc thẩm quyền quản lý của mình.
3.2. Đề xuất giải pháp xử lý tình huống
Căn cứ  Bộ  luật Dân sự  2015; Luật Hộ  tịch số  60/2014/QH13 ngày 20 
tháng 11 năm 2014;  Nghị  định hướng dẫn luật hộ  tịch hiện tại là Nghị  định 
123/2015/NĐ­CP ngày 15/11/2015 quy định chi tiết một số điều và biện pháp 
thi hành Luật hộ tịch; Thơng tư số 15/2015/TT­BTP ngày 16/11/2015 của Bộ 
Tư pháp quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật hộ tịch và Nghị định  
số 123/2015/NĐ­CP ngày 15 tháng 11 năm 2015.
* Lựa chọn giải pháp hợp lý: Qua phân tích tình huống trên và đối chiếu  
với những quy định của Pháp luật, thủ tục đăng ký thay đổi hộ tịch của cháu 
Nguyễn Tài Phú có thể giải quyết theo các phương án sau: 
Phương án 1: Việc đăng ký khai sinh cho con của anh Nguyễn Văn Tài 
đã được thực hiện đúng pháp luật tại UBND xã Lãng Sơn; họ  tên hợp pháp  
của cháu được xác định là Nguyễn Tài Phú theo nguyên tắc quy định tại Điều  
26 Bộ luật Dân sự năm 2015: “Cá nhân có quyền có họ, tên (bao gồm cả chữ 
đệm, nếu có). Họ, tên của một người được xác định theo họ, tên khai sinh của 


7
người đó”. Để  có sự  thống nhất giữa Giấy khai sinh và các giấy tờ  khác thì 
nhà trường đã cấp học bạ, bằng tốt nghiệp Tiểu học cho cháu Phú để làm căn  
cứ thực hiện việc đính chính tên trong các giấy tờ  đó từ Phúc thành Phú theo 
ngun tắc quy định tại khoản 2 Điều 7 Nghị định số  123/2015/NĐ­CP: “Cải 

chính hộ  tịch theo quy định của Luật Hộ  tịch là việc chỉnh sửa thơng tin cá 
nhân trong Sổ hộ tịch hoặc trong bản chính giấy tờ  hộ  tịch và chỉ  được thực  
hiện khi có đủ căn cứ để xác định có sai sót do lỗi của cơng chức làm cơng tác 
hộ  tịch hoặc của người u cầu đăng ký hộ tịch”. Mọi hồ sơ, giấy tờ của cá 
nhân có nội dung ghi về  họ, tên, chữ  đệm, ngày, tháng, năm sinh; giới tính; 
dân tộc; quốc tịch; q qn; quan hệ  cha, mẹ, con phải phù hợp với Giấy  
khai sinh của người đó”. Do đó để thống nhất thơng tin thì vẫn giữ ngun tên 
Phú; các giấy tờ  khác sẽ  thay đổi theo đúng tên đã được ghi trong bản chính 
Giấy khai sinh. 
* Ưu điểm: 
­ Giải quyết thống nhất nội dung ghi đúng như  trong bản chính Giấy 
khai sinh của cháu Phú. 
­ Đúng như tên khai sinh ban đầu của cháu đã được đăng ký tại UBND  
xã Lãng Sơn do bố cháu đi đăng ký khai sinh. 
* Nhược điểm 
­ Việc đính chính tên trong các giấy tờ khác theo tên khai sinh của cháu 
Phú sẽ phức tạp, nhiều thủ tục; do phải đi từng cơ quan đã cấp giấy tờ đó để 
đính chính tên từ Phúc thành Phú. 
­ Gây phiền hà, mất nhiều thời gian của cơng dân. 
­ Nếu cơng dân đi tun truyền cách làm trên sẽ ảnh hưởng khơng nhỏ 
đến việc thực hiện đăng ký và quản lý hộ tịch của Nhà nước. 
Phương án 2: Theo nguyện vọng của anh Tài trình bày với cán bộ  hộ 
tịch xã là muốn được đổi tên con mình từ Nguyễn Tài Phú thành Nguyễn Tài 
Phúc. Lý do anh Tài tự  sửa tên con trai từ  Phú thành Phúc là do cha mẹ  anh 
(tức ơng bà nội của cháu Phú) khơng muốn cháu đích tơn của mình mang tên 
đó. Việc cháu Phú khơng được đổi tên có thể dẫn đến mâu thuẫn, ảnh hưởng  
đến tình cảm gia đình Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 27 Bộ luật Dân 
sự  về  “Quyền thay đổi họ, tên: 1. Cá nhân có quyền u cầu cơ  quan nhà 
nước có thẩm quyền cơng nhận việc thay đổi họ, tên trong các trường hợp 
sau đây: a) Theo u cầu của người có họ, tên mà việc sử dụng họ, tên đó gây 

nhầm lẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, đến danh dự, quyền, lợi ích hợp  
pháp của người đó,…”. 
Từ khi cháu đi học đã sử dụng tên Phúc, các giấy tờ đều mang tên Phúc; 
vì thế thay đổi tên từ Phú thành Phúc sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho cháu. 
Theo quy định tại điểm a, khoản 1 Điều 27 Bộ  luật Dân sự  thì chủ  thể  có 
quyền u cầu thay đổi tên là người có họ, tên đó (trong trường hợp này là  


8
cháu Phú). Vì cháu mới 14 tuổi nên cha mẹ  với tư  cách người đại diện theo 
pháp luật có thể  đứng ra thực hiện việc u cầu đổi tên vì lợi ích của cháu  
Phú theo hướng dẫn tại Điều 27, 28 và 29 Luật Hộ  tịch. Tuy nhiên vì cháu  
Phú đã gần đủ 14 tuổi nên việc đổi tên phải có sự đồng ý của cháu, thể hiện  
trong Tờ khai và được thực hiện ở Phịng Tiếp nhận và trả kết quả UBND xã  
mà trực tiếp là Cơng chức Tư pháp – Hộ tịch xã sẽ là người tiếp nhận hồ sơ 
và hướng dẫn anh Tài thực hiện việc cải chính hộ tịch cho cháu Phú. 
* Ưu điểm: 
­ Tạo sự  đồng thuận ơng bà nội, bố  mẹ  trong việc bảo vệ  quyền, lợi  
ích hợp pháp cho cháu Phú. Giải quyết dứt điểm những sai sót do anh Tài tự ý 
sửa tên cháu Phú trong bản sao Giấy khai sinh; nâng cao hiểu biết của người  
dân về những quy định liên quan đến thay đổi hộ tịch. 
­ Tiết kiệm được thời gian, cắt giảm được nhiều khâu thủ  tục khác 
nhau. 
­ Cơng dân được thực hiện quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Khơng  
phải đính chính các giấy tờ khác, chỉ cần 01 thủ tục là thay đổi hộ tịch. 
­ Góp phần tun truyền cho những người xung quanh để thực hiện quy 
định về đăng ký hộ tịch. 
­ Giúp tạo ra nguồn dữ liệu cho việc thống kê dân cư của Nhà nước để 
thực hiện việc theo dõi thực trạng và sự biến động về hộ tịch, nhằm bảo vệ 
quyền, lợi ích hợp pháp cho cơng dân. 

* Nhược điểm: Phương án này cần sự đồng ý của cả cháu Phú nên cần  
sự có mặt của cháu Phú tại phịng tiếp nhận và trả kết quả của UBND xã để 
thực hiện việc xác nhận cháu Phú có nguyện vọng thay đổi tên. 
3.3. Lựa chọn giải pháp xử lý
Trong 2 phương án trên thì phương án 2 sẽ  là phương án hợp lý. Vì 
phương án này khắc phục được việc tự ý sửa tên con trong bản sao Giấy khai  
sinh của anh Tài, chỉ cần làm 01 thủ tục là thay đổi tên trong bản chính Giấy  
khai sinh của cháu Phú là được. 
­ Phương án đã đảm bảo được quyền và nghĩa vụ cho cơng dân. 
­ Khơng làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người được thay đổi, khơng 
gây mất thời gian đính chính các giấy tờ khác đã được cấp khi đi học. 
­ Giúp cho chính quyền thấy được tầm quan trọng của cơng tác Tư 
pháp ­ hộ  tịch, từ  đó thực hiện nhanh chóng trong việc quản lý và theo dõi  
chặt chẽ mọi người thuộc thẩm quyền quản lý của mình.
­ Tạo ra nguồn dữ liệu cho việc thống kê dân cư của Nhà nước để thực 
hiện việc theo dõi thực trạng và sự  biến động về  hộ  tịch, nhằm bảo vệ 
quyền, lợi ích hợp pháp cho cơng dân. 


9
­ Phương án 2 có tính khả thi cao nhất, khơng phải thực hiện nhiều thủ 
tục vì thế  việc giải quyết sẽ  khơng mất nhiều thời gian,  đảm bảo được 
quyền lợi của cháu Phú. 
Cụ thể về tổ chức thực hiện: 
Căn cứ  điều 27, Điều 28 và Điều 29 của Luật Hộ  tịch năm 2014 và 
Điều 3 của Nghị định số 123/2015/NĐ­CP ngày 15/11/2015;
1. Người u cầu thay đổi hộ  tịch phải nộp Tờ  khai (theo mẫu quy 
định), xuất trình bản chính Giấy khai sinh của người cần thay đổi và các giấy 
tờ  liên quan để  làm căn cứ  cho việc thay đổi hộ  tịch. Việc thay đổi hộ  tịch  
cho cháu Phúc, cháu Phúc mới gần đủ  14 tuổi là người chưa thành niên sẽ 

được thực hiện theo u cầu của cha, mẹ hoặc người giám hộ. Đối với việc 
thay đổi họ, tên cho người từ  đủ  9 tuổi trở  lên thì phải có sự  đồng ý của 
người đó ở đây là cháu Phú, được thể hiện trong Tờ khai. 
2. Người tiếp nhận hồ  sơ  có trách nhiệm kiểm tra các giấy tờ  để  đối  
chiếu thơng tin trong Tờ khai và tính hợp lệ của giấy tờ trong hồ sơ do người 
u cầu nộp, xuất trình; trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ thì hướng dẫn người 
u cầu bổ sung hồn thiện. Nếu hồ sơ đầy đủ, hợp lệ, người tiếp nhận hồ 
sơ viết giấy tiếp nhận, trong đó ghi rõ ngày, giờ trả kết quả. 
Trong thời hạn 3 ngày, kể  từ  ngày nhận đủ  giấy tờ  hợp lệ, nếu việc 
thay đổi hộ  tịch có đủ  điều kiện theo quy định của pháp luật, thì cán bộ  Tư 
pháp – Hộ  tịch xã sẽ  ghi vào Sổ  đăng ký thay đổi hộ  tịch và tham mưu cho 
Lãnh đạo UBND xã ký Trích lục thay đổi hộ  tịch cho cơng dân. Chủ  tịch  Ủy 
ban nhân dân xã ký và cấp cho đương sự một bản trích lục cải chính hộ tịch.  
Trường hợp cần phải xác minh, thì thời hạn nói trên được kéo dài thêm khơng 
q 3 ngày. 
IV. KIẾN NGHỊ
Nhằm   phát   huy   những   kết   quả   đã   đạt   được,   đồng   thời   khắc   phục 
những vấn đề  cịn tồn tại trong cơng tác hộ  tịch; trong thời gian tới cần tập  
trung vào những giải pháp sau đây: 
1. Lập Sổ bộ hộ tịch và cấp Sổ hộ tịch cá nhân: 
Để khắc phục tình trạng dữ liệu hộ tịch của cá nhân bị phân tán, khơng  
kết nối được với nhau thì cần cải tiến sổ  hộ  tịch và phương thức đăng ký, 
quản lý hộ  tịch. Theo đó, cần lập Sổ  bộ  hộ  tịch (do cơ  quan nhà nước quản 
lý) và cấp Sổ  hộ  tịch cá nhân (do cá nhân cơng dân giữ  để  sử  dụng khi cần  
chứng minh tình trạng hộ  tịch của mình). Sổ  bộ  hộ  tịch được lập và Sổ  hộ 
tịch cá nhân được cấp khi cơng dân đăng ký khai sinh và các sự  kiện hộ  tịch  
phát sinh sau khi đăng ký khai sinh như: kết hơn, ly hơn, ni con ni, giám 
hộ, thay đổi, cải chính hộ  tịch... cũng sẽ  phải được ghi vào Sổ  bộ  hộ  tịch và 
Sổ hộ tịch cá nhân. 

10
2. Cấp số định danh cơng dân 
Hiện nay, khi các cơ  quan nhà nước, các tổ  chức cấp các loại giấy tờ 
liên quan đến nhân thân của mỗi cá nhân để  sử  dụng thường dùng nhiều số 
khác nhau (Số chứng minh nhân dân, Số Hộ chiếu, Mã số thuế…) nên khơng 
có sự thống nhất, kết nối với nhau dẫn đến khó khăn cho cơng tác quản lý xã  
hội. Dự thảo Luật cần quy định việc cấp số định danh cơng dân cho cơng dân  
Việt Nam và số  này sẽ  Tiểu luận tình huống: “Thay đổi hộ  tịch” được ghi 
vào Sổ bộ hộ tịch, Sổ hộ tịch cá nhân; theo đó, các số  Chứng minh nhân dân, 
mã số thuế… của cá nhân cũng sẽ lấy theo số này; từ đó, mỗi cá nhân chỉ cần 
có một số duy nhất trong đời để thực hiện các giao dịch liên quan. 
3. Xây dựng cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử: 
Cần xác định, xây dựng cơ  sở  dữ  liệu hộ  tịch điện tử  là một u cầu 
bức thiết hiện nay. Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử  sẽ  tạo điều kiện thuận lợi 
cho cơng tác quản lý hộ tịch, đặc biệt là trong thống kê, báo cáo số liệu đăng 
ký hộ  tịch để  phục vụ  chính xác, kịp thời cho việc xây dựng, hoạch định  
chính sách kinh tế, xã hội, quốc phịng, an ninh và trong tra cứu thơng tin biến  
động hộ tịch theo u cầu của người dân. 
4. Tăng cường cơng tác tun truyền: 
Cần coi cơng tác tun truyền là nhiệm vụ  khơng thể  thiếu của chính 
quyền các cấp; nâng cao nhận thức về pháp luật cho người dân, đặc biệt là bà 
con thuộc khu vực miền núi, vùng sâu vùng xa là địi hỏi cấp bách, cần được  
thực hiện thường xun. Để thu hút sự tham gia của bà con, cần có những tài  
liệu chuẩn phục vụ cơng tác tun truyền, trong đó lưu ý trình độ  của bà con 
theo từng vùng (tránh việc đọc văn bản), bên cạnh đó cũng cần đầu tư những 
khoản kinh phí cần thiết phục vụ  cho cơng tác tun truyền, để  bảo đảm  
hiệu quả của cơng tác tun truyền. 
5. Tăng cường bảo đảm các điều kiện về phương tiện, cơ sở vật chất  
cho các cơ quan Tư pháp. 

Các cấp chính quyền địa phương cần xác định rõ ý nghĩa và tầm quan  
trọng của cơng tác hộ  tịch trong việc góp phần xây dựng các chính sách về 
kinh tế, xã hội, an ninh quốc phịng và dân số, kế hoạch hóa gia đình để quan 
tâm, đầu tư  hơn cho cơng tác này. Cần dành kinh phí nhất định cho việc mở 
các lớp tập huấn, các đợt tun truyền để  người dân hiểu được quyền và 
nghĩa vụ đăng ký hộ  tịch của mình. Tại các xã, phường, thị  trấn cần trang bị 
đầy đủ  phương tiện làm việc (máy tính), tủ  lưu hồ  sơ, sổ  hộ tịch, bố  trí địa 
điểm tiếp dân... 
6. Tiếp tục thực hiện cải cách hành chính, tạo điều kiện thuận lợi tối  
đa cho người dân khi có u cầu đăng ý hộ tịch 
Thực hiện u cầu cải cách hành chính theo hướng đơn giản hóa quy  
trình, rút ngắn thời gian giải quyết, giảm bớt chi phí và phiền hà cho cơng dân  


11
khi có u cầu đăng ký hộ tịch. Tuy nhiên, để người dân thực sự được hưởng  
lợi từ u cầu cải cách thủ tục hành chính, địi hỏi trước hết là các cơng chức  
trực tiếp giải quyết u cầu đăng ký hộ  tịch của cơng dân phải là những  
người có đạo đức, có tâm với nghề; thực hiện đúng chức trách của cán bộ 
cơng chức nói chung và cán bộ làm cơng tác hộ tịch nói riêng đã được quy định  
cụ thể trong pháp luật. 
V. KẾT LUẬN
Cán bộ  Tư pháp hộ  tịch là cơng chức cấp xã, giúp UBND cấp xã thực 
hiện các nhiệm vụ, quyền hạn trong đăng ký và quản lý hộ  tịch; đối với 
những xã, phường, thị trấn có đơng dân cư, số lượng cơng việc hộ tịch nhiều, 
thì phải có cán bộ  chun trách làm cơng tác hộ  tịch, khơng kiêm nhiệm các 
cơng tác tư pháp khác. Hệ thống pháp luật điều chỉnh trong lĩnh vực hộ tịch đã 
ngày càng được tăng cường và đã phát huy hiệu quả, góp phần tích cực cho  
cơng tác đăng ký và quản lý hộ tịch, cụ thể là: 
­ Tạo hành lang pháp lý bảo đảm cho sự quản lý của Nhà nước về cơng 

tác hộ tịch; 
­ Bảo đảm sự  thống nhất trong tồn quốc và các Cơ  quan đại diện  
trong việc thực hiện các văn bản pháp luật về hộ tịch; 
­ Bảo đảm cơng khai, minh bạch về thẩm quyền, trình tự, thủ tục, thời 
gian giải quyết các u cầu đăng ký hộ tịch; 
­ Tạo điều kiện thuận lợi cho cơng dân khi có u cầu đăng ký hộ tịch; 
­ Định hướng lành mạnh hóa quan hệ  hơn nhân và gia đình có yếu tố 
nước ngồi, phù hợp với thuần phong mỹ tục tốt đẹp của dân tộc Việt Nam;  
góp phần vào hội nhập quốc tế. Do các cấp  ủy, chính quyền địa phương đã 
nhận thức được tầm quan trọng của cơng tác hộ tịch, nên đã quan tâm, đầu tư 
hơn cho cơng tác tun truyền, qua đó, người dân đã nhận thức được việc  
đăng ký hộ tịch vừa là quyền, vừa là nghĩa vụ của mình nên đã tự giác đi đăng 
ký, qua đó tỷ lệ đăng ký hộ tịch đã được tăng lên. Quy định về đăng ký hộ tịch 
lưu động  ở  khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa cũng đã được triển khai  ở 
một số địa phương, qua mỗi đợt đăng ký lưu động, đa số các sự  kiện hộ tịch 
phát sinh trên địa bàn tại thời điểm đó đã được đăng ký. 
Đánh giá lại tình huống: Để hồn thiện thủ tục thay đổi hộ tịch (đổi tên 
cho con anh Tài). Ngày 04/9/2019 sau khi đã hỏi và được nghe hướng dẫn của 
cán bộ  tiếp nhận và trả  hồ  sơ  UBND xã Lãng Sơn, anh Tài đã làm thủ  tục 
thay đổi hộ tịch và xuất trình các giấy tờ sau: 
* Giấy tờ phải nộp: 
1. Tờ  khai đăng ký việc thay đổi, cải chính, bổ  sung hộ  tịch, xác định 
lại dân tộc, xác định lại giới tính trong Giấy khai sinh (theo mẫu). 


12
2. Bản chính Giấy khai sinh của người cần thay đổi (để  thực hiện ghi  
chú nội dung thay đổi). 
3. Bản photo CMND/Hộ chiếu và Sổ hộ khẩu của người u cầu. 
4. Các giấy tờ  liên quan để  làm căn cứ  cho việc thay đổi hộ  tịch như:  

Bằng tốt nghiệp Tiểu học, học bạ của cháu Phú (nộp bản photo hoặc bản sao 
chứng thực). 
* Giấy tờ phải xuất trình: 
1. Chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu của người có u cầu (ở đây là  
Chứng minh nhân dân của anh Tài).
2. Sổ hộ khẩu gia đình của anh Tài để xác định thẩm quyền đăng ký. 
3. Giấy tờ  làm căn cứ  cho việc thay đổi (Bản chính Bằng Tốt nghiệp 
tiểu học và học bạ của cháu Phú). 
Sau khi xem xét hồ sơ, cơng chức Tư pháp – Hộ  tịch xã sẽ  kiểm tra và 
thụ lý hồ sơ, tham mưu Lãnh đạo UBND xã ký Trích lục cải chính hộ tịch từ 
Nguyễn Tài Phú thành Nguyễn Tài Phúc.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.
2.
3.
4.
5.