Hình thành năng lực dạy học cho sinh viên đại học sư phạm qua giảng dạy môn giáo dục học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục - đào tạo

JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE
Educational Sci., 2015, Vol. 60, No. 8B, pp. 172-179
This paper is available online at

DOI: 10.18173/2354-1075.2015-0206

HÌNH THÀNH NĂNG LỰC DẠY HỌC CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
QUA GIẢNG DẠY MÔN GIÁO DỤC HỌC
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO
Nguyễn Thị Thanh Hồng
Khoa Tâm lí - Giáo dục học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Tóm tắt. Để hình thành năng lực sư phạm cho sinh viên trong quá trình dạy học môn Giáo
dục học, trước hết người giảng viên cần xác định rõ vai trị của mơn học đối với việc hình
thành những năng lực sư phạm cho người học, từ đó xây dựng bản tham chiếu trong dạy
học mơn học một cách hợp lí. Bên cạnh đó, từ khâu thiết kế, chuẩn bị kế hoạch bài giảng
đến khâu tổ chức thực hiện bài giảng cũng cần thay đổi theo tiếp cận năng lực; phối kết
hợp các PPDH truyền thống và hiện đại, sử dụng linh hoạt các hình thức dạy học; đổi mới
khâu kiểm tra, đánh giá, chú trọng đánh giá q trình trong học tập, mặt khác, cần có sự
đảm bảo cơ bản về môi trường và điều kiện tổ chức hoạt động dạy học môn Giáo dục học
trong các nhà trường sư phạm.
Từ khóa: Hình thành, năng lực dạy học, sinh viên sư phạm, thông qua, môn Giáo dục học.

1.

Mở đầu

Để hoạt động có hiệu quả cao thì mỗi người đều phải có những năng lực chung phát triển ở
trình độ cần thiết và năng lực chun mơn tương ứng với lĩnh vực cơng việc của mình. Những năng
lực cơ bản này khơng phải có sẵn, mà nó phải được giáo dục, phát triển và bồi dưỡng ở mỗi người.
Năng lực dạy học là năng lực cơ bản của nhà giáo - những người làm nhiệm vụ giảng dạy,
giáo dục trong nhà trường và các cơ sở giáo dục. Năng lực dạy học được hình thành và phát triển

thông qua nhiều con đường khác nhau, nhưng cơ bản nhất là qua quá trình đào tạo ở các nhà trường
sư phạm và qua trải nghiệm thực tế cũng như ý thức tự học, tự bồi dưỡng của mỗi cá nhân.
Vấn đề về năng lực giảng dạy luôn được quan tâm trong các giai đoạn phát triển của nhà
trường ở các nước. Tại Liên Xô (trước đây) và các nước Xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu, các nghiên
cứu về phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên được triển khai rộng rãi. Những nghiên
cứu về dạy học và năng lực giảng dạy cũng được quan tâm ở các nước phương Tây như Hoa Kì,
Canada, Úc, Pháp. . . Các tác giả tiêu biểu có thể kể đến là J.B.Bigs & R.Tellfer (1987) [5], K.
Barry & L.King (1993) [5], G. Petty (1998) [5]. Trong cơng trình nghiên cứu của G.Petty, trên cơ
sở giới thiệu quan điểm về các lí thuyết học tập, tác giả đã xác định và hướng dẫn giáo viên thực
hành các kĩ năng dạy học [6]. Trong những năm 70 của thế kỉ XX một quan điểm giáo dục và đào
Ngày nhận bài: 10/07/2015. Ngày nhận đăng: 15/10/2015.
Liên hệ:, e-mail:

172


Hình thành năng lực dạy học cho sinh viên Đại học Sư phạm qua giảng dạy môn Giáo dục học...

tạo được phổ biến và phát triển rộng rãi khắp đất nước Mĩ, đó là quan điểm tiếp cận năng lực. Sau
đó quan điểm tiếp cận này ảnh hưởng sâu rộng đến nền giáo dục của nhiều nước khác trên thế giới,
như Anh, Úc, New Zealand, LB Nga. . . Xu hướng chung này cho phép là chuyển từ dạy học "tập
trung vào kiến thức" sang "tập trung vào năng lực".
Ở Việt Nam, những cơng trình nghiên cứu về giáo viên, đặc biệt là về năng lực sư phạm, kĩ
năng dạy học cũng được quan tâm nghiên cứu. Tác giả Lê Văn Hồng với đề tài “Một số vấn đề về
năng lực sư phạm của người giáo viên Xã hội chủ nghĩa” đã nêu lên tương đối cụ thể các năng lực
sư phạm cần có của người giáo viên xã hội chủ nghĩa [4]. Tác giả Nguyễn Như An trong nghiên
cứu của mình đã nêu bốn nhóm kĩ năng giảng dạy trên lớp về môn Giáo dục học và xây dựng quy
trình rèn luyện hệ thống kĩ năng đó cho sinh viên [1]. Tác giả Phan Thanh Long đã xác định nội
hàm và thực trạng kĩ năng dạy học của sinh viên cao đẳng sư phạm và đưa ra một số yếu tố cơ bản
nhất ảnh hưởng đến việc hình thành kĩ năng dạy học cho sinh viên trong nghiên cứu đề tài Luận

án Tiến sĩ [6].
Về vấn đề dạy học theo tiếp cận năng lực và hình thành các năng lực cho sinh viên sư phạm,
tác giả Trần Thị Tuyết Oanh cũng đã có những bài viết đăng tải trên các tạp chí khoa học như:
“Hình thành tư duy phê phán cho sinh viên trong quá trình dạy học ở Đại học” [9], “Tiếp cận đánh
giá trên cơ sở thực hiện và hoạt động học của sinh viên Đại học hiện nay” [10], “Xây dựng bài tập
thực hành môn giáo dục học theo tiếp cận phát triển năng lực” [11]. . .
Điểm qua một số nghiên cứu của các tác giả, chúng tôi nhận thấy vấn đề dạy học hướng vào
hình thành năng lực cho người học đã được quan tâm nghiên cứu, tuy nhiên, với những đặc điểm
của môi trường dạy học hiện đại thì những cách thức và con đường dạy học để hình thành những
năng lực cụ thể cho người học cần có những nghiên cứu tiếp nối nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển
của xã hội.
Trường Đại học Sư phạm (ĐHSP) là cơ sở đào tạo giáo viên có trình độ đại học cho các
loại hình nhà trường trong hệ thống giáo dục Quốc dân. Quá trình dạy học của giảng viên ở các
trường ĐHSP tác động trực tiếp tới việc hình thành năng lực dạy học (năng lực nghề) của sinh viên
- những giáo viên tương lai.
Ở các trường sư phạm, Giáo dục học (GDH) là môn học thể hiện trực tiếp đặc trưng nghề
nghiệp, đặt cơ sở ban đầu quan trọng về mặt nghiệp vụ cho việc đào tạo giáo viên. Môn GDH
trang bị cho sinh viên (SV) những lí luận cơ bản, hiện đại về GDH, hình thành cho SV những kĩ
năng sư phạm để sau khi ra trường họ có thể tiến hành tốt các hoạt động dạy học và giáo dục, tạo
điều kiện để họ không ngừng tự nâng cao năng lực sư phạm nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao
của sự nghiệp giáo dục.
Tuy nhiên trong thực tế, việc dạy học và tổ chức tự học môn GDH cho SV các trường ĐHSP
hiện nay còn tồn tại một số bất cập, chủ yếu mới dừng lại ở việc cung cấp cho người học hệ thống
tri thức nhất định trong phạm vi mơn học; nhiều SV khơng tìm ra được mối liên hệ giữa những tri
thức GDH với hoạt động giáo dục và dạy học họ sẽ đảm nhận sau khi ra trường; việc hình thành
và rèn luyện cho SV những kĩ năng dạy học nhằm đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của nghề
nghiệp trong tương lai tuy đã được chú ý nhưng chưa thực sự đạt được hiệu quả như mong muốn.
Chính bởi vậy, việc tìm ra những biện pháp cụ thể để hình thành năng lực dạy học cho sinh viên
trong quá trình dạy học ở nhà trường sư phạm nói chung, qua dạy mơn Giáo dục học nói riêng
nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới Giáo dục - Đào tạo hiện nay là một việc làm có ý nghĩa lí luận và

thực tiễn cao.
173


Nguyễn Thị Thanh Hồng

2.
2.1.

Nội dung nghiên cứu
Hình thành năng lực dạy học cho sinh viên Đại học Sư phạm qua giảng dạy
môn Giáo dục học đáp ứng yêu cầu đổi mới Giáo dục - Đào tạo

2.1.1. Môn Giáo dục học trong nhà trường Đại học Sư phạm
Như đã đề cập ở trên, nhiệm vụ chủ yếu của nhà trường sư phạm là đào tạo đội ngũ giáo
viên cho các trường phổ thông. Nhà trường sư phạm là nơi đào tạo nghề cho xã hội - nghề dạy học.
SV sư phạm với tư cách là người học nghề phải có nhiệm vụ hoàn thành tốt việc học nghề cho bản
thân trong những năm tháng ở nhà trường, bởi việc học nghề đóng vai trị quan trọng và có ý nghĩa
quyết định chất lượng công tác giáo dục của họ sau này. Học “nghề dạy học” không chỉ dừng lại ở
việc chiếm lĩnh tri thức khoa học cơ bản của các khoa học chun ngành mà cịn phải hình thành
được kĩ năng nghề nghiệp nhất định. Để hình thành kĩ năng nghề nghiệp, người học cần phải có
kiến thức cần thiết về nghiệp vụ sư phạm thơng qua mơn Tâm lí học và Giáo dục học ở trường sư
phạm. Như vậy, có thể thấy rằng GDH là môn nghiệp vụ cơ bản quan trọng giúp cho người học có
được những tri thức và kĩ năng nghề nghiệp trong tương lai. Có thể hình dung một cách khái qt
chức năng của mơn GDH trong nhà trường ĐHSP qua sơ đồ sau [8]:

Hình 1. Sơ đồ mô tả chức năng của môn Giáo dục học

2.1.2. Năng lực dạy học cần hình thành cho sinh viên Đại học Sư phạm
Năng lực là một thuộc tính tâm lí phức hợp, là điểm hội tụ của nhiều yếu tố như tri thức, kĩ

năng, kĩ xảo, kinh nghiệm, sự sẵn sàng hành động và trách nhiệm đạo đức.Trên cơ sở khái niệm
năng lực, có thể hiểu năng lực dạy học là khả năng thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ trang bị kiến
174


Hình thành năng lực dạy học cho sinh viên Đại học Sư phạm qua giảng dạy môn Giáo dục học...

thức; hình thành kĩ năng, kĩ xảo, phát triển trí tuệ và hình thành thế giới quan, những phẩm chất
đạo đức cho người học trên cơ sở kết hợp nhuần nhuyễn kiến thức chuyên môn, kĩ năng nghiệp vụ
sư phạm của người giáo viên.
Theo đó, để hình thành năng lực dạy học cho sinh viên ĐHSP trong quá trình dạy học nói
chung, trong giảng dạy mơn Giáo dục học nói riêng, cần xác định rõ những tiêu chí cụ thể trong
nhóm năng lực này. Xuất phát từ đặc trưng của nhà trường phổ thông hiện đại, hội nhập quốc tế và
yêu cầu về phẩm chất và năng lực của người giáo viên phổ thơng, nhóm năng lực dạy học cần hình
thành cho sinh viên ĐHSP bao gồm những tiêu chí cụ thể sau:
(1) Năng lực phát triển chương trình và tài liệu giáo khoa
(2) Năng lực vận dụng phương pháp, phương tiện và hình thức tổ chức dạy học bộ mơn
(3) Năng lực dạy học phân hoá
(4) Năng lực dạy học tích hợp
(5) Năng lực xây dựng kế hoạch dạy học, kế hoạch bài học
(6) Năng lực tổ chức các hoạt động học tập của học sinh/Năng lực thực hiện kế hoạch
bài học
(7) Năng lực tổ chức và quản lí lớp học trên giờ học
(8) Năng lực hỗ trợ học sinh đặc biệt trong dạy học
(9) Năng lực đánh giá sự tiến bộ và kết quả học tập của học sinh
(10) Năng lực xây dựng, quản lí và khai thác hồ sơ dạy học.
Việc xác định rõ những tiêu chí này vừa có ý nghĩa định hướng cho q trình dạy học, vừa
là tiêu chí để đánh giá hiệu quả dạy học mơn học.

2.2.

Biện pháp hình thành năng lực dạy học cho sinh viên Đại học Sư phạm qua
giảng dạy môn Giáo dục học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục - đào tạo

2.2.1. Xây dựng bảng tham chiếu giữa các đơn vị kiến thức của môn Giáo dục học với năng
lực dạy học cần hình thành cho sinh viên Đại học Sư phạm
Xây dựng bảng tham chiếu, hay nói cách khác là người giảng viên trước khi thiết kế và tổ
chức thực hiện kế hoạch dạy học môn Giáo dục học cần xác định rõ từng đơn vị kiến thức cụ thể
của mơn học sẽ có chức năng trội trong việc hình thành năng lực cụ thể nào trong nhóm năng lực
dạy học. Tất nhiên, các đơn vị kiến thức của mơn học đều có mối quan hệ qua lại với nhau chặt
chẽ, đặt nền tảng chung cho việc hình thành kĩ năng nghề nghiệp cho sinh viên. Tuy vậy, mỗi đơn
vị kiến thức trong mơn học lại có chức năng nổi trội trong việc hướng tới hình thành một nhóm/
một kĩ năng cụ thể.
Cấu trúc chương trình mơn Giáo dục học trong nhà trường ĐHSP được chia làm ba phần [7]:
- Phần 1: Những cơ sở chung của giáo dục học
- Phần 2: Lí luận và tổ chức q trình dạy học ở trường phổ thơng
- Phần 3: Lí luận và tổ chức q trình giáo dục.
Để xây dựng bản tham chiếu, sau khi đã phân tích kĩ nội dung của từng chương, từng phần,
giảng viên cần đối chiếu với các tiêu chí trong nhóm năng lực dạy học để xác lập cụ thể đơn vị
kiến thức ấy hướng tới việc hình thành kĩ năng nào, từ đó có kế hoạch thiết kế bài giảng và tổ chức
thực hiện bài giảng hướng tới hình thành những năng lực đó.
175


Nguyễn Thị Thanh Hồng

Trên cở sở phân tích cấu trúc nội dung mơn học, có thể nhận thấy Phần “Lí luận dạy học”
có chức năng trội trong việc hình thành năng lực dạy học cho sinh viên ĐHSP. Phần này trang bị
cho sinh viên những tri thức về bản chất, quy luật, động lực, khuynh hướng phát triển... của quá
trình dạy học ở nhà trường phổ thơng, từ đó giúp cho sinh viên có kĩ năng vận dụng những tri thức

lí thuyết vào giảng dạy các bộ mơn; trang bị cho sinh viên các phương pháp và kĩ thuật dạy học
truyền thống- hiện đại, từ đó có những lựa chọn hiệu quả cho việc vận dụng vào các chuyên ngành
đặc thù. Bên cạnh đó, phần này cịn trang bị cho sinh viên sư phạm tri thức về tổ chức quá trình
dạy học ở phổ thơng, những u cầu và phương pháp kiểm tra- đánh giá trong dạy học để có thể
đáp ứng những yêu cầu mới của thực tiễn hoạt động dạy học ở trường phổ thông hiện đại.

2.2.2. Thiết kế kế hoạch dạy học và tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học mơn Giáo dục học
theo hướng tích hợp giữa lí thuyết và thực hành để hình thành năng lực dạy học cho
sinh viên
Năng lực dạy học cần được hình thành thơng qua con đường thực hành, luyện tập, nói cách
khác, người dạy phải tạo mơi trường học tập để người học có cơ hội hoạt động trải nghiệm sáng
tạo thì mới hình thành cho họ hệ thống những kĩ năng cụ thể trong nhóm năng lực dạy học một
cách hiệu quả được.
Hệ thống kiến thức lí thuyết của môn GDH thường xuyên được GV chú trọng cung cấp cho
người học, tuy nhiên trong thực tế, SV trong nhà trường sư phạm chưa có nhiều cơ hội để vận dụng
lí thuyết mơn học vào giải quyết các tình huống nảy sinh trong học tập và cuộc sống. Bởi vậy, sợi
dây liên kết giữa lí thuyết - thực hành, lí luận - thực tiễn cịn mờ nhạt.
Để hình thành năng lực dạy học cho SV qua môn GDH, giảng viên cần thiết kế nội dung
dạy học theo hướng tích hợp hợp lí giữa lí thuyết và thực hành. Muốn vậy, bên cạnh việc chỉnh sửa,
hoàn thiện nội dung, chương trình mơn học theo hướng giảm nhẹ tính hàn lâm, tăng cường tính
thực tế thì đội ngũ giảng viên nên:
- Chú trọng xây dựng và hoàn thiện hệ thống bài tập thực hành mơn Giáo dục học gắn với
lí thuyết và những năng lực cụ thể trong nhóm năng lực dạy học cần hình thành cho sinh viên cho
từng bài học và đơn vị kiến thức cụ thể.
- Thiết kế kế hoạch bài giảng cần cân đối tỉ lệ thời gian học lí thuyết - thực hành. Với đặc
điểm dạy học môn GDH trong các nhà trường sư phạm hiện nay, tỉ lệ 70% lí thuyết, 30% thực
hành là có tính khả thi cao.
- Thiết kế các hoạt động đa dạng, linh hoạt trong các giờ thực hành để tạo hứng thú học tập
cho SV và cho SV cơ hội vận dụng kiến thức vào trong các giai đoạn học tập khác nhau, đặt cơ sở
ban đầu quan trọng cho việc hình thành năng lực.

- Bên cạnh đó, khi thiết kế nội dung dạy học môn GDH phải chú ý đến việc sử dụng tối đa
phương pháp dạy học tích cực và công nghệ dạy học hiện đại vào trong quá trình dạy học nhằm
nâng cao hiệu quả việc hình thành năng lực sư phạm nói chung, năng lực dạy học cho sinh viên
nói riêng.

2.2.3. Kết hợp giữa hình thức E- Learning và giáp mặt trong dạy học môn Giáo dục học
nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho việc hình thành năng lực dạy học cho sinh viên
Một trong những vấn đề khó khăn nhất của việc hình thành năng lực sư phạm nói chung,
năng lực dạy học nói riêng cho sinh viên trong các nhà trường sư phạm là sự hạn chế về mặt thời
176


Hình thành năng lực dạy học cho sinh viên Đại học Sư phạm qua giảng dạy môn Giáo dục học...

gian, đặc biệt là với phương thức đào tạo theo học chế tín chỉ như hiện nay. Với sự phát triển vũ
bão của cơng nghệ thơng tin, người giảng viên có thể kết hợp giữa hình thức E- Learning và giáp
mặt trong dạy học mơn Giáo dục học để có những điều kiện tốt nhất về mặt thời gian trong việc
hình thành kĩ năng cho người học.
E-learning được hiểu là quá trình đào tạo dựa trên cơng nghệ thơng tin và truyền thông
nhằm hướng tới thực hiện tốt mục tiêu học tập, trong đó người học dễ dàng lựa chọn nội dung học
tập phù hợp với khả năng, sở thích từng cá nhân và sự tương tác trực tiếp giữa người dạy với người
học cũng như giữa cộng đồng học tập được thực hiện một cách thuận lợi [3].
E-Learning là một hình thức học tập mềm dẻo và linh hoạt nên trong dạy học ở ĐH có
thể vận dụng theo những cách thức khác nhau. Có thể kể đến hai hình thức học tập chính của
E-Learning là học tập trực tuyến và học tập hỗn hợp.
* Học tập trực tuyến (Online Learning): Là hình thức mà trong đó, việc học tập được tiến
hành hồn tồn trên mơi trường mạng. Theo cách này, E-Learning mới chỉ khai thác được thế mạnh
của E-Learning mà chưa phát huy được những ưu thế của dạy học giáp mặt. Ở hình thức này có
hai cách thể hiện là dạy học đồng bộ và dạy học không đồng bộ. Hình thức dạy học đồng bộ là việc
dạy học diễn ra trong thời gian thực (cùng thời gian). Người dạy và người học có thể có khoảng

cách về không gian. Dạy học đồng bộ được thể hiện qua những cách thức sau:
- Học qua chương trình truyền hình trực tiếp.
- Hội thảo bằng âm thanh và hình ảnh (Video Conferencing).
- Điện thoại, Internet.
Dạy học không đồng bộ là việc dạy học diễn ra không đồng thời cùng lúc. Như vậy giữa
người dạy và người học khơng có sự tương tác trực tiếp với nhau. Dạy học không đồng bộ được
thể hiện qua các hình thức sau:
- Quá trình tự học thông qua Internet hoặc CD-ROM.
- Học bằng băng Cassette hay băng Video.
- Hỏi và trả lời qua diễn đàn hoặc E-Mail.
* Học tập hỗn hợp (Blended Learning): Đó là hình thức học tập với sự kết hợp của hai hình
thức học tập trực tuyến và dạy học giáp mặt. Theo cách này, E-Learning được thiết kế với mục đích
hỗ trợ q trình dạy học và chỉ quan tâm tới những nội dung, chủ đề phù hợp nhất với thế mạnh
của loại hình này. Cịn lại, những nội dung khác vẫn được triển khai theo hình thức dạy học giáp
mặt nhằm phát huy tối đa lợi thế của nó. Dạy học giáp mặt với sự tiếp xúc trực tiếp giữa người dạy
và người học có một ưu thế nổi bật là giúp kịp thời thu được những thông tin ngược để người dạy,
người học điều chỉnh hoạt động của mình cho hợp lí và hiệu quả hơn. Mặt khác, dạy học giáp mặt
còn là điều kiện thuận lợi để người dạy tác động tích cực đến tình cảm, ý chí và nghị lực của người
học. Hai hình thức này cần được thiết kế phù hợp, có mối liên hệ mật thiết, bổ sung cho nhau với
mục đích nâng cao chất lượng dạy học.
Với các đặc điểm như trên, đây là hình thức được sử dụng ở nhiều cơ sở đào tạo trên thế
giới, kể cả những nước có nền giáo dục phát triển. Theo đó, trong q trình dạy học mơn GDH,
những kiến thức lí thuyết cần trang bị cho người học, giảng viên có thể nhờ đến sự hỗ trợ của ELearning, còn những nội dung thực hành để hình thành và rèn luyện kĩ năng, nên tận dụng tối đa
thời gian học tập trên lớp và các hoạt động thực tế có sự tiếp xúc trực tiếp giữa người dạy và người
học, giữa những người học với nhau. Cách kết hợp này sẽ giúp chúng ta giải quyết được sự khó
177


Nguyễn Thị Thanh Hồng

khăn về mặt thời gian cần có để hình thành kĩ năng cho người học, như vậy sẽ góp phần nâng cao
chất lượng dạy học mơn học trong nhà trường sư phạm.
E-Learning với ưu thế nổi bật là tạo ra môi trường học tập môn GDH mở (đây là một ưu thế
lớn so với các cách thức dạy học và tổ chức tự học truyền thống), có khả năng chuyển tải nội dung
GDH phong phú, ấn tượng, dễ hiểu và nhanh chóng thơng qua giao diện phần mềm hội tụ ba yếu
tố: Âm thanh, chữ viết và hình ảnh đang hứa hẹn tạo ra sự thay đổi lớn theo chiều hướng tích cực
cho việc học tập của SV. Với cách làm này, mỗi SV sư phạm có thể tự học thường xuyên những tri
thức GDH, cập nhật những thông tin mới liên quan đến môn học, nhờ vậy mà hứng thú, sự say mê
và tính chủ động, tự giác trong học tập được nâng cao. Mặt khác, E- Learning còn tạo điều kiện
cho GV- SV, SV- SV có thể trao đổi với nhau những thơng tin về GDH, những băn khoăn, thắc
mắc (mà hiện tại, còn bị giới hạn bởi không gian và thời gian giảng dạy ở trên lớp). Tổ chức dạy
học thơng qua E-Learning cịn giúp cho cán bộ giảng dạy và SV tự rèn luyện cho mình những kĩ
năng sử dụng CNTT thành thạo, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự phát triển xã hội.

2.2.4. Đổi mới phương pháp đánh giá kết quả học tập môn Giáo dục học của sinh viên
sư phạm
Trong đánh giá kết quả học tập của sinh viên, không chỉ đánh giá kết quả mà chú ý cả quá
trình học tập. Đánh giá kết quả học tập theo định hướng hình thành năng lực sư phạm nói chung,
năng lực dạy học nói riêng cho người học khơng giới hạn ở khả năng chiếm lĩnh tri thức, kĩ năng,
kĩ xảo nghề nghiệp, mà chú trọng vào cách thức, phương pháp hành động để có được những kết
quả ấy. Muốn vậy, người giảng viên trong nhà trường đại học cần sử dụng phối kết hợp các phương
pháp và hình thức kiểm tra, đánh giá khác nhau.
Khi đánh giá kết quả học tập môn học của sinh viên theo tiếp cận năng lực cần lưu ý:
- Sinh viên phải thực hành các công việc theo cách thức giống như của người đã tham gia
thực tế lao động nghề nghiệp.
- Đánh giá riêng rẽ sinh viên khi họ hồn thành cơng việc và nắm được một hay một nhóm
các năng lực thực hiện.
- Các tiêu chuẩn dùng trong việc đánh giá là những tiêu chuẩn đặt ra ở mức độ tối thiểu
đảm bảo sau tốt nghiệp sinh viên có thể bước vào làm việc được chứ không phải đem so sánh với
những sinh viên khác.

- Các tiêu chí dùng cho đánh giá được công bố cho sinh viên biết trước khi đánh giá.

3.

Kết luận

Giáo dục học là môn nghiệp vụ tại các trường sư phạm, mơn học có vai trị đặt nền móng
ban đầu rất quan trọng cho việc hình thành năng lực sư phạm cho sinh viên. Để thực hiện được vai
trị đó, trong q trình dạy học mơn học, người giảng viên cần bắt đầu từ khâu xác định vai trị của
mơn học trong việc hình thành những năng lực sư phạm cho người học, việc thiết kế, chuẩn bị kế
hoạch bài giảng cần thay đổi theo tiếp cận năng lực ; phối kết hợp các PPDH truyền thống và hiện
đại, kết hợp linh hoạt các hình thức dạy học trong giảng dạy ; đổi mới khâu kiểm tra, đánh giá, chú
trọng đánh giá quá trình trong học tập. Bên cạnh đó, để hình thành năng lực sư phạm nói chung,
năng lực dạy học cho sinh viên nói riêng thì cịn cần có sự đảm bảo cơ bản về mơi trường, điều
kiện tổ chức hoạt động dạy học môn Giáo dục học. Với sự phát triển như vũ bão của công nghệ
178


Hình thành năng lực dạy học cho sinh viên Đại học Sư phạm qua giảng dạy môn Giáo dục học...

thông tin thì việc tạo ra mơi trường học tập năng động, hiện đại với sự hỗ trợ của công nghệ thơng
tin cũng là một yếu tố góp phần nâng cao chất lượng dạy học bộ môn tại các trường sư phạm.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]

Nguyễn Như An. 1993. Hệ thống kĩ năng giảng dạy trên lớp môn Giáo dục học và quy trình
rèn luyện hệ thống kĩ năng đó cho sinh viên Khoa Tâm lí - Giáo dục. Luận án phó Tiến sĩ
Khoa học sư phạm - Tâm lí, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
[2] Bernd Meier- Nguyễn Văn Cường. 2014. Lí luận dạy học hiện đại. Nxb Đại học Sư phạm,
Hà Nội.

[3] Lê Huy Hoàng, Lê Xuân Quang, 2011. E-Learning và ứng dụng trong dạy học.
(Nguồn Interne).
[4] Lê Văn Hồng (chủ biên), 1997. Tâm lí học lứa tuổi và Tâm lí học sư phạm. Nxb Đại học quốc
gia Hà Nội.
[5] Nguyễn Thúy Hướng. 2007. Thái độ đối với việc rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên
Cao đẳng sư phạm. Luận án Tiến sĩ Tâm lí học, Viện Chiến lược và chương trình giáo dục
Hà Nội.
[6] Phan Thanh Long. 2004. Các biện pháp rèn luyện kĩ năng dạy học cho sinh viên Cao đẳng
sư phạm. Luận án Tiến sĩ Giáo dục học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
[7] Trần Thị Tuyết Oanh (chủ biên). 2006, Giáo dục học. Tập 1, Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội.
[8] Trần Thị Tuyết Oanh (chủ nhiệm), 2012. , Xây dựng và sử dụng bài tập thực hành môn Giáo
dục học theo tiếp cận phát triển năng lực để rèn luyện kĩ năng nghề cho sinh viên đại học sư
phạm. Đề tài Nghiên cứu khoa học cấp Bộ - Mã số B2010-17-254.
[9] Trần Thị Tuyết Oanh. 2009. Hình thành tư duy phê phán cho sinh viên trong quá trình dạy
học ở Đại học. Tạp chí Giáo dục, Số 213, Tr. 14, 15, 16, 23.
[10] Trần Thị Tuyết Oanh. 2010. Tiếp cận đánh giá trên cơ sở thực hiện và hoạt động học của
sinh viên Đại học hiện nay. Tạp chí giáo dục, Số 239, Tr. 16-19.
[11] Trần Thị Tuyết Oanh, 2011. Xây dựng bài tập thực hành môn giáo dục học theo tiếp cận phát
triển năng lực. Tạp chí Khoa học Giáo dục, số 68, Tr. 27-33.
ABSTRACT
Establishing teaching capacity for educational students through teaching Education
to meet the requirements of education and training innovation
To instill teaching competence in students in the process of teaching the subject Education,
the instructor should clearly identify the role of the subject in the learners’ formation of teaching
competences, thereby building a reasonable reference to teach this subject. In addition, lesson plans
to implement lectures should be changed according to access of capacity, coordinating traditional
and modern teaching methods, using flexible forms of learning and innovating assessment with the
focus on process assessment. On the other hand, we need a stable environment and good conditions
to teach the course Education in pedagogical schools.
Keywords: Educational students, Teaching capacity, Educational students, Teaching

Pedagogy.
179