Một số biện pháp dạy trẻ làm quen với các biểu tượng toán ở mẫu giáo 4 5 tuổi

A - ĐẶT VẤN ĐỀ

I - LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Như chúng ta đã biết việc chăm sóc trẻ mầm non những thế hệ tương lai
của đất nước là trọng trách của tồn xã hội, song việc ni dưỡng và giáo dục
trẻ phát triển tồn diện về nhân cách đó là một vấn đề khoa học và cả một cơng
trình nghệ thuật địi hỏi mỗi người chúng ta phải có những tri thức sâu sẵc, thiết
thực, một tâm hồn rộng mở và yêu quý con người. Chúng ta là những cô giáo
Mầm Non, là người mẹ hiền thứ hai của trẻ. Vì vậy ngồi việc chăm sóc cho trẻ
có một sức khoẻ tốt thì vấn đề giáo dục trẻ cũng vô cung quan trọng.
Giáo dục Mầm non là một trong những khâu quan trọng nhất của giáo dục
trồng người. Vì vậy địi hỏi phải có sự giáo dục vơi chất lượng cao. Đối với trẻ
ở trường Mầm non trẻ được vui chơi, hoạt động với đồ vật, trong đó hoạt động
vui chơi đóng vai trị chủ đạo, khơng vì thế mà chúng ta sao nhãng việc cung
cấp cho trẻ những kiến thức cơ bản, sớm hình thành cho trẻ khả năng tìm tịi
khám phá thế giới xung quanh, mối quan hệ tự nhiên, xã hội qua các bộ môn
như : Môi trường xung quanh, âm nhạc, thể dục, văn học, tạo hình. Trong đó
tốn là bộ mơn khơng thể thiếu trong việc phát triển tồn diện cho trẻ. Nó đóng
vai tròn quan trọng trong lĩnh vực của đời sống xã hội hiện nay địi hỏi con
người jphải có vốn hiểu biết toán học nhất đinh. Mà bất kỳ ở lĩnh vực khoa học
nào muốn phát triển đi sâu thì phải có một nên tảng, một tiền đề ngay từ đầu.
Chính vì thế nên lứa tuổi mẫu giáo việc hướng dẫn cho trẻ "Làm quen với biểu
1


tượng tốn sơ đẳng" là cơ hội tốt sớm hình thành ở trẻ khả năng quan sát, so
sánh phân tích, phát triển ngôn ngữ và tư duy logic. Bên cạnh đó q trình hình
thành các biểu tượng ban đầu về tốn đã góp phần hình thành và phát triển nhân
cách cho trẻ ngay từ thuở ấu thơ. Song để phát huy được vai trị đó thì khơng
thể thiếu được sự giúp đỡ, hướng dẫn của người lớn, đặc biệt là cô giáo. vậy

làm thế nào để phát huy được vai trị giúp trẻ phát huy những biểu tượng tốn
sơ đẳng một cách có hiệu quả tốt nhất. Điều đó đã khiến tơi trăn trở, suy nghĩ,
học hỏi để tìm ra biện pháp dạy trẻ tập đếm, tìm hiểu các biểu tượng ban đầu,
sơ đẳng về toán đạt kết quả cao qua các giờ học. Chính vì thế nên tơi đã chọn
đề tài: " Một số biện pháp dạy trẻ Làm quen với các biểu tượng toán ở Mẫu giáo
4 - 5 tuổi " để viết sáng kiến kinh nghiệm.

II - THỰC TRẠNG:

1 - Thuận lợi:
- Trường Mầm non Nga Yên chúng tôi là một ngôi trường khang trang
sạch đẹp, đảm bảo vệ sinh môi trường.
- Cơ sở vật chất nhà trường đầy đủ, đảm bảo cho việc chăm sóc giáo dục
trẻ.
- Bản thân tôi luôn trau dồi, học hỏi kiến thức cho mình. Là người giáo
viên Mầm non tơi ln yêu nghề, mến trẻ, nguyện đem hếtkhả năng của mình
để phục vụ cho sự nghiệp.
- Hàng tháng tôi luôn được Ban giám hiệu dự giờ, rút kinh nghiệm

2


- Trẻ mạnh dạn hồn nhiên, sạch sẽ, ngoan ngoãn
- Hầu hết giáo viên trong trường đạt trình độ chuẩn
Đó là điều kiện thuận lợi để dạy tốt môn học này. Tuy nhiên bên cạnh
những thuận lợi cũng không thể tránh khỏi những khó khăn.
2 - Khó khăn:
- Vì thực hiện chương trình đổi mới nên việc tiếp thu của trẻ đối với mơn
Làm quen với tóan một phần nào đó cịn hạn chế.
- Thực tế ở trường Mầm non Nga Yên- Nga Sơn việc cho trẻ Làm quen với

biểu tượng tốn sơ đẳng khơng chỉ riêng lớp tơi mà kể cả các lớp trong trường
nói chung, trẻ học tốn như một sự bắt buộc, gò ép, trẻ tiếp thu một cách uể oải,
nhàm chán. Giáo viên lên lớp còn xa vời với thực tiễn, chưa áp dụng linh hoạt,
sáng tạo, lồng ghép tích hợp các mơn học. Trong giờ dạy kiến thức cịn sơ sài
do đó trẻ lĩnh hội kiến thức chưa sâu.
3 - Kết quả của thực trạng: Số liệu ban đầu của lớp tôi phụ trách:

Tổng số trẻ
Khá, Giỏi
Trung bình
Yếu

36 cháu
15
17
4

%
41,6
47,2
11,1

Tơi nghĩ muốn giúp cho trẻ Làm quen với một số biểu tượng tốn đạt kết
quả khơng chỉ dạy đầy đủ các bước theo một cách rập khn, máy móc mà cịn
phải có sự linh hoạt sáng tạo, gây hứng thú cho trẻ tham gia vào hoạt độngmột
3


cách tích cực bằng nhiều biện pháp. Chính vì thế mà tôi rút ra được một số biện
pháp nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ Làm quen với biểu tượng toán đạt hiệu

quả.

B - GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
Các biện pháp để giải quyết thực trạng
1 - Biện pháp sử dụng kể chuyện:
Đã từ lâu bộ mơn tốn học được coi là khơ khan,song từ cái khơ khan đótơi
đx suy nghĩ sáng tạo các bài dạy dưới hình thức kể chuyện gây hứng thú cho tẻ
trogn bài dạy. Khi kể chuyện chú ý cốt truyện phải liền mạch, logic, hấp dẫn
mang tính giáo dục, lời kể và thao tác của cơ cũng như yêu cầu đối với trẻ thực
hiện phải có sự đan xen, kết hợp, lời kể rõ ràng, mạch lạc ,có sự trầm bổng mới
gây được hứng thú cho trẻ.
Mỗi loại tiết dạy cần đưa ra côt truyện khác nhau không rập khuôn cái cũ
dẫn đến trẻ nhàm chán, mỗi phần trong tiết đều phải có tình huống, lời dẫn và
sự lơi cuốn trẻ khac nhau.
Ví dụ1: Bài 15: Dạy trẻ đếm đến 4, nhận biết các nhóm có 4 đối tượng
Phần ôn luyện kỹ năng đếm đến 3
Cô kể: ngày xửa ngày xưa có một gia đình nhà mèo sống với nhau rất là
hạnh phúc, luôn luôn vui đùa bên nhau, các chú mèo con thi nhau hát tặng mẹ.
+ Mèo hát : Meo, meo, meo ( 3 tiếng )

4


+ Mèo mẹ rất vui vuốt râu ( 3 lần )
+ Mèo mẹ thấy các con hát rất hay gật đầu ( 2 lần), mèo con gật đầu ( 1
lần) để đáp lại
+ Mèo mẹ vẫy đuôi ( 3 lần )
Mèo con vẫy đi ( 2 lần )
Ví dụ 2: Bài 16 : Trẻ biết so sánh , thêm bớt tạo sự bằng nhau giữa hai
nhóm đồ vật trong phạm vi bốn.

Vào một buổi chiều đẹp trời các chú mèo xin phép mẹ ra bờ sông câu cá.
Trước khi đi mèo dặn các con không được mải chơi mà về muộn nhé. Các chú
mèo vâng ạ! Chào mẹ rồi xếp thành hàng nối đuôi nhau đi ra bờ sông ( Xếp các
chú mèo thành một hàng ngang )
Ra đến bờ sông chú mèo nào cũng chăm chỉ câu cá, mỗi chú đều câu cho
mình một con cá, riêng chỉ có mèo trắng buồn ngủ quá nên không câu được cá (
Xếp cho mỗi chú mèo một con cá, mèo trắng khơng có cá )
+ Khi tỉnh giấc mèo trắng thấy mình khơng câu được cá, liền ồ khóc. Vì
vậy chúng mình tặng cho mèo trắng một con cá nào, cho trẻ lấy cá tặng cho
mèo trắng, đếm nhóm cá và nhóm mèo , nhận xét và gắn thẻ số 4 tương ứng.
+ Mặt trời xuống núi đi ngủ, các chú mèo vội vã về nhà, mèo trắng biết
mình có lỗi vội chạy lại xin lỗi mẹ. Mèo mẹ rất vui mang 2 con cá đi nướng cho
các con.
+ Lấy cất 2 con cá, nhận xét số cá và số mèo sau đó chọn thẻ số có số có số
tương ứng với nhóm cá gắn thẻ số và cơ cho trẻ thêm bớt tạo nhóm nhiều lần.
5


2 - Chuẩn bị đồ dùng dạy học:
Việc sáng tạo chuyện kể gây hứng thú cho trẻ một cách tự nhiên thoải mái
cho trẻ thì khâu chuẩn bị đồ dùng là rất quan trọng cần thiết. Như chúng ta đã
biết trẻ Mầm non nói chung và lứa tuổi mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi nói riêng tư duy
trực quan hành động phát triển mạnh và chiếm ưu thế, khi trẻ làm quen về số
lượng hoặc kích thước hình dạng thì trẻ phải được nhìn cụ thể vật đó. Đối với
việc làm quen về số lượngcó rất nhiều tiết có sự lặp lại giống nhau nhưng chỉ
khác nhau về số lượng, nếu chỉ chuẩn bị đồ dùng sơ sài đơnđiệu thì dẫn tới trẻ
học kết quả khơng cao do trẻ nhàm chán.
Do đó tơ có sự chuẩn bị đồ dùng cho các tiết dạy như sau:
Ví dụ1 : Đối với tiết dạy trẻ đếm đến 3, nhận biết các nhóm.
Có 3 đối tượng tôi chuẩn bị voi - ô cho mỗi trẻ và cơ dạy dưới hình thức

các chú voi đi dạo chơi gặp trời mưa
Ví dụ 2 : Tiết dạy trẻ so sánh , thêm bớt tạođược sự bằng nhau giữa 2 nhóm
đối tượng trong phạm vi 4
Tơi chuẩn bị mèo - cá cho mỗi trẻ và cho cô. Dạy dưới hình thức mèo đi
câu cá
Ví dụ 3 : Tiết dạy đếm đến 5, nhận biết các nhóm có 5 đối tượng
Tôi chuẩn bị thỏ và cà rốt cho trẻ và cơ dạy dưới hình thức thỏ ra đồng nhỏ
cà rốt giúp mẹ.
Trê cơ sở chuẩn bị đồ dùng như vậy, cô cần hướng dẫn cho trẻ thao tác cất
lấy, sắp xếp hợplý, nhanh gọn, thông qua việc sử dụng đồ dùng để củng cố khắc
6


sâu kiến thức cho trẻ học mà không nhàm chán từ đó mà thu hút được sự chú ý
của trẻ để tiết học đạt kết quả cao.
3 - Biện pháp lồng ghép tích hợp các mơn học:
Đưa tích hợp tốn vào các mơn học cơ giáo phải có dự định trước và lựa
chọn đưa vào một cách hợp lý, hấp dẫn trong từng bài dạy, mục đích giúp trẻ
củng cố nhận thức, rèn luyện thành thạo các kỹ năng, thao tác, tư duy cần thiết
theo quan điểm tích hợp lấy trẻ làm trung tâm, trẻ thực sự được hoạtđộng, được
trải nghiệm một cách tích cực chủ động sáng tạo mà giáo viên chỉ là người đưa
ra hình thức tổ chức cho trẻ học, gợi mở cho trẻ hoạt động và cuối cùng là hệ
thống hố, chính xác hố lại những thông tin mà trẻ đã tiếp nhận được, giáo
viên cần phải tận dụng cơ hội cho trẻ được Làm quen với tốn và các mơn học:
Ví dụ:
- Mơn Thể dục: bài dạy nhảy khép và tách chân
Nói tên hình? ( hình vng ) . Đếm 1 - 5 tất cả là 5 hình vng
- Mơn Mơi trường xung quanh : Làm quen với một số loại quả
Đếm số lượng quả
- Mơn Tạo hình: vẽ bơng hoa

Đếm xem trẻ vẽ được mấy bông hoa. So sánh với bạn ngồi bên cạnh xem
ai vẽ được nhìều hơn ,ai vẽ được ít hơn? là mấy bơng hoa?
Trên đây là ví dụ cụ thể với từng tiết trong từng môn, đối với các môn Văn
học, Thể dục, Âm nhạc thì Tốn cũng đưa vào tích hợp một cách phong phúđa
dạng….
7


4 - Biện pháp dạy trẻ mọi lúc, mọi nơi:
- Củng cố, rèn luyện và khắc sâu kiến thức, kỹ năng cho trẻ lĩnh hội tri
thức tồn vẹn thì giáo viên cần phải tổ chức tốt tập luyện dưới nhiều hình thức
như hoạt động ngồi trời, hoạtđộng chiều, buổi chơi sáng tạo và sau buổi học …
vào các hoạt động trên tôi thường xuyên dạy trẻ ôn lại kiến thức đã học.
Ở bất kỳ hoạt động nào có liên quan đến kiến thức tốn sơ đẳng tơi thường
đưa ra câu hỏi gợi mở để hỏi trẻ.
- Hoạt động ngoài trời: ví dụ: quan sát hàng cây, cho trẻ đếm cây
" Cho trẻ nhặt lá sân trừơng"
Yêu cầu trẻ nhặt và đếm đủ số lượng 5 chiếc lá mang đến cho cô cùng
kiểm tra : con nhặt được bao nhiêu chiếc lá, để chỉ số lượng lá ta phải dùng chữ
số mấy để chỉ ?
- Hoạt động dạo chơi xung quanh: cho trẻ đếm các đồ vật xung quanh.
Ví dụ: Tham quan cánh đồng lúa
Đếm số bờ ruộng? ( 1 -4 tất cả là 4 bờ ruộng )
- Hoạt động vui chơi:
Ví dụ: Trị chơi: " nấu ăn" có 5 cái bát chia làm 2 bàn có những cách nào
chia ? ( một bàn có 1 cái- một bàn có 4 cái hoặc 1 bàn có 2 cái - 1 bàn có 3 cái )
Ví dụ : Phịng khám ký hiệu cho bệnh nhân đến khám ( số 1 ,2,3,4,5 để
bệnh nhân vào khám theo số thứ tự.
- Hoạt động chiều:

8


Đối với bài tập luyện chung của cả lớp tôi lựa chọn bài tập khơng dễ q
mà cũng khơng khó q với tình hình đặc điểm của nhóm lớp, bài khó cho trẻ
thơng minh hơn, bài dễ cho trẻ trung bình kém
Một bài luyện tập chia nhóm 5 đối tượng ra làm thành 2 phần ( trẻ thông
minh hơn yêu cầu trẻ tìm tất cả các cách vẽ hoa ghi số tương ứng )
Trẻ chia bằng một nhóm 3 bơng hoa - một nhóm 2 bơng hoa

***
Một nhóm 1 bơng hoa

*

**

- một nhóm 4 bơng hoa :

****

Đối với trẻ kém hơn yêu cầu trẻ chia bằng các khoanh tròn số hoa theo ý
thích thành 2 phần và viết số tượng ứng
5 - Biện pháp phối kết hợp với gia đình:
Để trẻ ln củng cố khắc sâu các biểu tượng tốn và làm quen với các biểu
tượng mới giúp trẻ phản ứng nhanh, lĩnh hội tốt trong giờ học tới, tôi thường
xun trao đổi vơí phụ huynh trong giờ đón trả trẻ
Trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập của các cháu , nhữngphần đã
học và những phần cháu còn yếu cần phải bổ sung thêm khi ở nhà và làm quen
dần với bài mới

9


Động viên đến mỗi gia đình quan tâm đến con em mình hơn, mua mỗi
cháu một bộ que tính để trẻ tập đếm. Đối với trẻ ở lứa tuổi này trẻ chỉ mới làm
quen với nhóm 5 đối tượng. Vì vậy cần dạy trẻ chia nhóm trong phạm vi 5
thành 2 phần. Hoặc yêu cẩu trẻ xếp các hình học như hình vng, tam giác, chữ
nhật.
+ Khuyến khích hỏi trẻ về số lượng đồ dùng, hình dạng…. của một số đồ
dùng ở nhà. Ví dụ: khi ngồi ăn cơm hỏi trẻ cáimặt bàn có dạng hình gì?
+ Trong gia đình có 4 người thì phải lấy mấy đơi đũa ? ( 4 đôi ), lấy mấy
cái bát ? ( 4 cái bát )
+ Khi đi chợ mua quả ngoài việc hỏi trẻ xem khi ăn phải cần làm gì? ( Rửa
sạch, bóc vỏ, bỏ hạt… ), cung cấp chất gì? ( vi ta min và muối khống ), cịn hỏi
trẻ đếm múi cam chia cho 2 anh em .

C - KẾT LUẬN:
1 - Kết quả nghiên cứu: Có số liệu so sánh đối chiếu
Qua một thời gian thực hiện kết hợp với một số biện pháp trên tôi đã giúp
trẻ lĩnh hội các biểu tượng toán cơ bản đạt hiệu quả cao rõ rệt:

Trước khi đề ra biện pháp
Tổng số trẻ
36 cháu
Khá, giỏi
15
Trung bình
17
Yếu
4

%
41,6
47,2
11,1

Sau khi đề ra biện pháp kết quả đạtđược
Tổng số trẻ
36 cháu
%
Khá, giỏi
29
80,5
Trung bình
7
19,4
Yếu
0
0

10


2 - Bài học kinh nghiệm:
Từ thực tế giảng dạy trẻ 4 - 5 tuổi, từ quá trình cho trẻ Làm quen với một
số biểu tượng toán. Để đạt được kết quả như trên, tôi đã phải trăn trở rất nhiều,
khảo sát, ghi chép qua từng tháng, từng giai đoạn theo dõi và tôi đã rút ra bài
học kinh nghiệm sau:
- Cơphải có trình độ chun mơn vững vàng, nhiệt tình, ln trăn trở , suy
nghĩ tìm tịi, sáng tạo trong các biện pháp dạy trẻ Làm quen với các biểu tượng

toán ở mẫu giáo nhỡ sao cho phù hợp đạt kết quả cao
- Chuẩn bị giao án đồ dùng dạy học chu đáo khi có giờ tốn , đồ dùng phải
đẹp hấp dẫn ,cốt truyện hay đảm bảo tính khoa học, tính giáo dục để trẻ hứng
thú vào giờ học đạt kết quả.
- Cô phải nắm bắt được đặcđiểm nhận thức của từng trẻ để có biện pháp
bồi dưỡng, bổ sung các biểu tượgn toán sao cho phù hợp.
- Cần cho trẻ làm quen với các biểu tượng toán ở mọi lúc, mọi nơi.
- Phải biết lồng toán vào các mơn học khác
- Phối kết hợp với gia đình để được sự ủng hộ từ phía phụ huynh giúp trẻ
học tốt hơn.
3 - Ý kiến đề xuất:
Trên đây là những biện pháp tôi luôn trăn trở , suy nghĩ và rút ra làm bài
học kinh nghiệm cho bản thân trong việc giúp cho trẻ "Làm quen với các biểu
tượng toán " ở lớp mẫu giáo nhỡ đạt hiệu quả cao. Rất mong có sự tham gia
đóng góp ý kiến của Ban giám hiệu và các bạn đồng nghiệp.
11


Nga Sơn, ngày 17 tháng 4 năm 2007
Người viết

MAI THỊ NGUYỆT

12