Thực trạng và giải pháp công tác thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại bảo hiểm xã hội quận 4

LỜI CẢM ƠN
Luận văn này là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu ở nhà trường, kết hợp
với kinh nghiệm trong q trình cơng tác thực tiễn và sự cố gắng của bản thân.
Để hoàn thành luận văn này, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành tới quý thầy,
cô giáo Trường Đại học Nguyễn Tất Thành đã nhiệt tình giúp đỡ và tạo điều kiện cho
tơi trong suốt q trình học tập. Đặc biệt tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS.
Thái Hồng Thụy Khánh đã dành nhiều thời gian hướng dẫn nhiệt tình cho tơi trong q
trình nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cám ơn đến Ban lãnh đạo, cán bộ viên chức Bảo hiểm xã hội
quận Gò Vấp đã giúp đỡ tôi trong thời gian thực hiện luận văn.
Mặc dù bản thân đã có sự nỗ lực rất nhiều nhưng luận văn không thể tránh khỏi
những thiếu sót. Tơi rất mong nhận được sự góp ý chân thành của quý thầy giáo, cô
giáo, các nhà quản lý, đồng nghiệp và các bạn đọc để luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!

1


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung
thực, chính xác và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Luận văn này
được thực hiện với sự góp ý vá hướng dẫn của Tiến sĩ Thái Hồng Thụy Khánh.
Tôi cũng xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã
được cảm ơn và các thơng tin trích dẫn trong luận văn đều ghi nguồn trích dẫn đúng
quy định.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày

tháng

năm 2020

Học viên

Phạm Thị Hương

2


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT

Ký hiệu

Nguyên nghĩa

1

BHXH

Bảo hiểm xã hội

2

BHYT

Bảo hiểm y tế

3

BHTN

Bảo hiểm thất nghiệp

4

HCSN

Hành chính sự nghiệp

5

LĐTBXH

Lao động thương binh xã hội

6

NLĐ

Người lao động

7

NSDLĐ

Người sử dụng lao động

8

CTT

Công tác thu

9

UBND

Ủy ban nhân dân

3


DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 3.1

Số đơn vị và lao động tham gia BHXH bắt buộc 2015 -2019

Bảng 3.2

Bảng kết quả thực hiện số lao động tham gia BHXH bắt buộc giai đoạn

2015 - 2019 tại quận Gò Vấp
Bảng 3.3

Bảng kết quả thực hiện số đơn vị đang tham gia BHXH giai đoạn 2015 -

2019 tại quận Gò Vấp
Bảng 3.4

Tổng số thu của các khối quản lý

Bảng 3.5

Tốc độ tăng hàng năm thu BHXH giai đoạn 2016-2019 tại quận Gò Vấp

Bảng 3.6

Qui định mức lương cơ sở đóng BHXH

Bảng 3.7

Bảng Tổng hợp mức lương tối thiểu vùng qua từng thời kỳ (2015 - 2019)

Bảng 3.8

Số tiền nợ BHXH giai đoạn 2015-2019

4


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................................... 1
LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................................... 2
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................................ 3
DANH MỤC BẢNG BIỂU ..................................................................................................... 4
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 10
1.

Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ............................................................................ 10

2.

Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................... 11

3.

2.1

Mục tiêu chung ........................................................................................................ 11

2.2

Mục tiêu cụ thể......................................................................................................... 11

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................................. 12
3.1

Đối tượng nghiên cứu.............................................................................................. 12

Thực trạng công tác thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại BHXH Gò Vấp ........................ 12
3.2

Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................. 12

Cơ quan BHXH quận Gị Vấp, Thành Phố Hồ Chí Minh. ............................................ 12
4.

Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................... 12

5.

Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu ................................................. 12

6.

Cấu trúc luận văn ........................................................................................................... 13

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ
CHUNG VỀ CƠNG TÁC THU BẢO HIỂM XÃ HỘI ...................................................... 14
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN .......................................................................................... 18
2.1

Khái niệm BHXH, BHXH bắt buộc và quỹ Bảo hiểm xã hội ............................. 18

2.1.1

Khái niệm bảo hiểm xã hội ............................................................................... 18

2.1.2

Khái niệm Bảo hiểm xã hội bắt buộc ................................................................ 20

2.1.3

Khái niệm, đặc điểm và nguồn hình thành Quỹ Bảo hiểm xã hội ..................... 20

2.1.4

Các hình thức và chế độ Bảo hiểm xã hội......................................................... 22

2.1.4.1 Các hình thức BHXH ...................................................................................... 22
2.1.4.2 Các chế độ BHXH .......................................................................................... 22
2.1.5

Vai trò của BHXH ............................................................................................. 22

2.1.5.1 Đối với người lao động ................................................................................... 23
2.1.5.2 Đối với người sử dụng lao động ..................................................................... 23
2.1.5.3 Đối với nền kinh tế ......................................................................................... 23

5


2.1.5.4 Đối với xã hội ................................................................................................. 24
2.2

Quản Lý thu Bảo Hiểm Xã Hội ............................................................................. 24

2.2.1

Khái niệm và vai trò quản lý thu Bảo hiểm xã hội ............................................ 24

2.2.2

Mục đích và nguyên tắc quản lý thu Bảo hiểm xã hội ...................................... 26

2.2.2.1 Mục đích ......................................................................................................... 26
2.2.2.2 Nguyên tắc quản lý thu BHXH ....................................................................... 26
2.2.3

Nội dung công tác quản lý thu và đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc
…………………………………………………………………………………28

2.2.3.1 Quản lý đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc .................................. 28
2.2.3.2 Quản lý mức thu và phương thức đóng Bảo hiểm xã hội ............................... 29
2.2.4
2.3

Một số chỉ tiêu đánh giá kết quả hoạt động quản lý thu BHXH ....................... 38

Các yếu tố ảnh hưởng đến bảo hiểm xã hội .......................................................... 40

2.3.1

Yếu tố ảnh hưởng đến mức trợ cấp bảo hiểm xã hội ........................................ 40

2.3.1.1 Nội dung về quản lý thu bảo hiểm xã hội ....................................................... 41
2.3.1.2 Mục đích thu BHXH ....................................................................................... 43
2.3.2

Các yếu tố ảnh hưởng đến cơng tác thu bảo hiểm xã hội ................................. 43

2.3.2.1 Chính sách về tiền lương và bảo hiểm xã hội ................................................. 43
2.3.2.2 Chính sách lao động và việc làm .................................................................... 44
2.3.2.3 Cơ cấu dân số - Tốc độ tăng trưởng kinh tế và thu nhập bình quân đầu người
……………………………………………………………………………….44
2.3.2.4 Nhận thức của người lao động và người sử dụng lao động ............................ 45
2.3.2.5 Công tác tổ chức thực hiện bảo hiểm xã hội ................................................... 45
2.3.2.6 Hệ thống pháp luật về bảo hiểm xã hội .......................................................... 45

2.3.2.7 Công tác tuyên truyền ..................................................................................... 46
2.3.2.8 Nhân tố về sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan trong công tác thu BHXH
……………………………………………………………………………….47
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC TẠI
BẢO HIỂM XÃ HỘI QUẬN GÒ VẤP................................................................................ 49
3.1

Tổng quan về Bảo hiểm xã hội ............................................................................... 49

3.1.1

Sự hình thành và phát triển của Bảo hiểm xã hội ............................................. 49

3.1.2

Giới thiệu tổng quan về BHXH Việt Nam và BHXH TP. HCM ........................ 51

3.1.2.1 Vị trí chức năng của Bảo hiểm xã hội Việt Nam ............................................ 51
3.1.2.2 Tổng quan về BHXH thành phố Hồ Chí Minh ............................................... 51

6


3.1.3

Giới thiệu về BHXH Quận Gò Vấp ................................................................... 52

3.1.3.1 Vị trí, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn ...................................................... 52
3.1.3.2 Cơ cấu tổ chức của BHXH quận Gò Vấp ....................................................... 53
3.2 Thực trạng công tác quản lý thu của Bảo hiểm xã hội quận Gò Vấp từ năm

2015 đến năm 2019 ............................................................................................................. 54
3.2.1

Công tác Quản lý đối tượng thu BHXH bắt buộc ............................................. 54

3.2.2

Công tác quản lý số thu BHXH bắt buộc .......................................................... 58

3.2.2.1 Quản lý mức thu Bảo hiểm xã hội tại quận Gò Vấp ...................................... 58
3.2.2.2 Quản lý phương thức thu Bảo hiểm xã hội tại quận Gò Vấp.......................... 61
3.2.3

Công tác tổ chức thực hiện thu tại Bảo hiểm xã hội quận Gị Vấp .................. 62

3.2.4

Cơng tác quản lý nợ BHXH .............................................................................. 68

3.2.5

Công tác thanh tra, kiểm tra BHXH ................................................................. 69

3.2.6

Tình hình tổ chức nhân sự của cơng tác thu BHXH ......................................... 70

3.3

Đánh giá thực trạng chung về cơng tác thu tại BHXH quận Gị Vấp ................ 71

3.3.1
Những mặt tích cực về thực trạng cơng tác thu BHXH của Bảo hiểm xã hội
quận Gò Vấp …………………………………………………………………………….71
3.3.1.1 Những kết quả đạt được về công tác thu BHXH ............................................ 71
3.3.1.2 Về phát triển đối tượng tham gia BHXH và thu BHXH ................................. 73
3.3.1.3 Về quản lý đối tượng tham gia BHXH ........................................................... 74
3.3.1.4 Công tác tuyên truyền ..................................................................................... 74
3.3.1.5 Công tác tổ chức thực hiện thu ....................................................................... 75
3.3.1.6 Ứng dụng CNTT trong cơng tác thu BHXH................................................... 75
3.3.1.7 Quy trình quản lý thu và kết quả thu BHXH bắt buộc.................................... 75
3.3.2
Những mặt tồn tại và nguyên nhân về thực trạng công tác thu BHXH của Bảo
hiểm xã hội quận Gò Vấp ................................................................................................. 76
3.3.2.1 Về quản lý đối tượng tham gia BHXH ........................................................... 76
3.3.2.2 Công tác khai thác, phát triển đối tượng tham gia BHXH bắt buộc chưa hiệu
quả so với tiềm năng, cịn nhiều đơn vị khơng tham gia BHXH cho NLĐ ................... 76
3.3.2.3 Việc phối hợp giữa BHXH và các cơ quan, ban ngành còn thiếu đồng bộ,
chưa chặt chẽ, chất lượng thanh, kiểm tra chưa đủ mạnh đối với đơn vị ...................... 79
3.3.2.4 Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BHXH chưa phong phú, chưa
thường xuyên liên tục .................................................................................................... 80
3.3.2.5 Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý thu BHXH chưa
cao
……………………………………………………………………………….82
7


3.3.2.6 Năng lực chuyên môn của đội ngũ viên chức thực hiện cơng tác thu cịn hạn
chế............................. ..................................................................................................... 83
3.3.2.7 Cơng tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm.................................................... 84

3.5.2.8 Tình hình nợ đọng ........................................................................................... 84
3.4 So sánh cơng tác thu BHXH ở một số nước trong khu vực và bài học rút ra cho
quản lý thu BHXH ở Việt Nam......................................................................................... 85
3.4.1

Công tác thu BHXH ở một số nước trong khu vực ........................................... 85

Quản lý thu BHXH ở Cộng hòa Liên bang Đức .............................................................. 85
Quản lý thu BHXH ở Singgapore .................................................................................... 86
3.4.2

Bài học rút ra cho quản lý thu BHXH ở Việt Nam............................................ 87

3.4.3 Định hướng phát triển BHXH ở Việt Nam............................................................. 88
3.5 Kinh nghiệm về công tác thu BHXH ở một số địa phương trong nước – Bài học
kinh nghiệm cho Bảo hiểm xã hội quận Gò Vấp ............................................................. 89
3.5.1

Kinh nghiệm về công tác thu BHXH ở một số địa phương trong nước ............ 89

Kinh nghiệm của Bảo hiểm xã hội Thành phố Đà Nẵng.................................................. 89
Kinh nghiệm của Bảo hiểm xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế ................................................. 90
Kinh nghiệm của Bảo hiểm xã hội quận 4, thành phố Hồ Chí Minh ............................... 91
3.5.2 Bài học kinh nghiệm rút ra cho Bảo hiểm xã hội quận Gò Vấp ............................ 92
CHƯƠNG 4: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC THU BHXH BẮT
BUỘC TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI QUẬN GÒ VẤP ........................................................... 95
4.1

Kết luận .................................................................................................................... 95

4.2

Định hướng hoàn thiện quản lý thu BHXH ......................................................... 96

4.3

Giải pháp hồn thiện cơng tác quản lý thu BHXH tại quận Gị Vấp................. 97

4.3.1

Đẩy mạnh cơng tác phát triển đối tượng tham gia BHXH ............................... 97

4.3.2
Hoàn thiện quy chế phối hợp thực hiện Luật BHXH nhằm đưa công tác thanh
tra, kiểm tra đi vào hiệu quả ............................................................................................ 99
4.3.3
Đẩy mạnh và hồn thiện cơng tác tun truyền, phổ biến chính sách pháp luật
về BHXH.......................................... ............................................................................... 101
4.3.4
hội

Ứng dụng triệt để công nghệ thông tin hiện đại trong công tác thu Bảo hiểm xã
…………………………………………………………………………….......10

2
4.3.5
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho viên chức, người lao động của BHXH
quận Gò Vấp................................................................................... ……………………103

8

4.4

Kiến nghị ................................................................................................................ 104

4.3.1

Kiến nghị với Nhà nước .................................................................................. 104

4.3.2

Kiến nghị với Bảo hiểm xã hội cấp trên.......................................................... 104

4.3.3

Kiến nghị HĐND - UBND quận Gò Vấp ........................................................ 105

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................... 106

9


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Trong nền kinh tế thị trường, sự xuất hiện của BHXH là một tất yếu khách quan
khi mà mọi thành viên trong xã hội đều cảm thấy sự cần thiết phải tham gia hệ thống
BHXH và sự cần thiết được BHXH. Từ khía cạnh kinh tế thì tham gia trích nộp
BHXH là sự phản ánh một quy luật có tính khách quan: quy luật cung - cầu. Vì vậy,
BHXH đã trở thành nhu cầu và quyền lợi của người lao động và được thừa nhận là

một nhu cầu tất yếu khách quan. Bảo hiểm xã hội là một lĩnh vực không thể thiếu được
đối với người sử dụng lao động và người lao động. Bảo hiểm xã hội giúp người lao
động và gia đình họ ổn định cuộc sống khi họ gặp khó khăn hoặc mất hay giảm thu
nhập. Bảo hiểm xã hội là tấm lá chắn giúp họ trong quá trình sản xuất kinh doanh, thu
hút được lao động vì bảo hiểm xã hội đảm bảo chi trả những khoản tiền lớn khi người
lao động không may gặp những rủi ro hoặc khi già hết tuổi lao động. Ðể giải quyết tốt
nhiệm vụ này, những năm qua ngành BHXH tích cực phối hợp chặt chẽ các cơ quan,
đơn vị chức năng trong việc phát triển đối tượng và thu nợ BHXH tại các địa phương;
tăng cường công tác thanh tra chuyên ngành tại các đơn vị vi phạm pháp luật BHXH.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trong những chính sách an sinh xã hội trụ cột của
Đảng và Nhà nước Việt Nam. Tham gia BHXH là nhiệm vụ, nghĩa vụ của các đơn vị
sử dụng lao động nhằm thực hiện quyền lợi cho người lao động. Việc đóng góp vào
quỹ BHXH của các bên tham gia BHXH là tất yếu vì ngun tắc có đóng, có hưởng.
Vậy thu từ đóng góp của những người tham gia BHXH là nguồn thu chủ yếu quan
trọng nhất cho quỹ BHXH ở hầu hết các quốc gia.
Quỹ BHXH có nhiệm vụ đảm bảo về tài chính để chi trả các chế độ BHXH
cho người lao động. Thu BHXH ảnh hưởng trực tiếp đến việc chi trả các chế độ
BHXH và quá trình thực hiện chính sách BHXH trong tương lai. Nếu khơng thu được
BHXH thì quỹ BHXH khơng có nguồn để chi trả các chế độ BHXH cho người lao
động. Vì thế, thu BHXH ngày càng trở thành khâu quan trọng và quyết định đến khả
năng thực hiện chính sách BHXH, qua đó ảnh hưởng đến việc đảm bảo ổn định cuộc
sống cho người lao động cũng như tạo điều kiện thuận lợi để các đơn vị, doanh nghiệp
hoạt động.
10


Do vậy, công tác thu BHXH là nhiệm vụ quan trọng của ngành BHXH. Để thu
BHXH đạt hiệu quả cao thì cơng tác thu BHXH phải được tổ chức chặt chẽ, thống nhất
và khoa học trong cả hệ thống.
Trong những năm qua, BHXH quận Gị Vấp đã có nhiều chính sách khác nhau

để cải thiện và nâng cao chất lượng công tác thu BHXH trên địa bàn. Tuy nhiên, việc
quản lý thu quỹ BHXH, đặc biệt thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đã nảy sinh nhiều vấn
đề bất cập như nhiều doanh nghiệp không tự nguyện đăng ký nộp, tỷ lệ gia tăng về
mức lương tham gia BHXH hàng năm chưa cao, số đơn vị nợ đọng, trốn đóng BHXH
tăng nhanh ... Tình trạng đó đã gây ra sự thất thoát quỹ, ảnh hưởng đến quyền lợi của
người lao động, gây khó khăn cho việc quản lý thu BHXH, ảnh hưởng tới hiệu quả
hoạt động trong công tác thu nộp nói riêng và cơng tác cân bằng thu - chi nói chung,
ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển sự nghiệp BHXH. Vì vậy, làm thế nào
để nâng cao chất lượng hoạt động công tác thu BHXH luôn là yêu cầu cấp thiết của
đơn vị.
Để khắc phục những hạn chế nói trên, nhằm mở rộng và tăng trưởng nguồn thu
BHXH, phát triển bền vững quỹ BHXH trên địa bàn quận Gị Vấp, rất cần có những
giải pháp cụ thể. Xuất phát từ thực tế trên, đề tài “Thực trạng và giải pháp công tác
thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc tại Bảo hiểm xã hội quận Gò Vấp ” đã được lựa chọn để
làm luận văn thạc sĩ. Với mong muốn vận dụng những kiến thức học được vào phân
tích thực trạng, thực tiễn hoạt động của ngành tại địa phương và qua đó góp phần nâng
cao kỹ năng công tác của bản thân.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1 Mục tiêu chung
Thông qua đánh giá thực trạng, luận văn nhằm đề xuất một số giải pháp góp
phần hồn thiện cơng tác thu BHXH bắt buộc tại Bảo hiểm xã hội quận Gò Vấp trong
thời gian tới.
2.2 Mục tiêu cụ thể
Tổng kết cơ sở dữ liệu về giải pháp công tác thu bảo hiểm xã hội bắt buộc
Phân tích và đánh giá được thực trạng cơng tác thu BHXH tại Bảo hiểm xã hội
quận Gò Vấp trong giai đoạn 2015-2019.
11


Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện thu BHXH bắt buộc tại bảo hiểm xã

hội quận Gò Vấp trong thời gian tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1 Đối tượng nghiên cứu
Thực trạng công tác thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại BHXH Gò Vấp
3.2 Phạm vi nghiên cứu
Cơ quan BHXH quận Gò Vấp, Thành Phố Hồ Chí Minh.
4. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu này sẽ được kết hợp các phương pháp nghiên cứu định tính và định
lượng dựa trên các tài liệu, báo cáo tổng hợp, thu thập, xử lý và phân tích số liệu.
Phương pháp nghiên cứu lý thuyết và tổng kết thực tiễn, hệ thống và khái quát hóa, có
minh họa, đối chiếu, so sánh, kế thừa một số cơng trình đã cơng bố có liên quan đến
vấn đề nghiên cứu kết hợp với thống kê mơ tả, thăm dị để thu thập thông tin từ những
cá nhân đã sử dụng dịch vụ BHXH trên địa bàn quận Gò Vấp để đánh giá và làm sáng
tỏ các vấn đề cần quan tâm.
Các dữ liệu thu thập được sàng lọc, lựa chọn và phân tích so sánh trên phần
mềm Microsoft Excel để phát hiện ra các mối liên hệ tương quan từ đó đưa ra các giải
pháp phù hợp.
Đề xuất các giải pháp và chính sách liên quan đến hoạt động quản lý thu BHXH
để quản lý thu quỹ đạt hiệu quả cao.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu
Luận văn là hệ thống hóa, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về công tác thu
BHXH. Kết quả nghiên cứu đề xuất các giải pháp hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả
công tác thu BHXH của BHXH quận Gị Vấp nói riêng và BHXH Tp. Hồ Chí Minh
nói chung đóng góp cơ sở lý luận về cơng tác thu Bảo hiểm xã hội qua đó tìm ra những
mặt đạt được và tồn tại cũng như các nguyên nhân của những tồn tại đó.
Thơng qua việc phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả
công tác thu BHXH đưa ra các bài học kinh nghiệm cho các nhà quản lý, đặc biệt là
các cán bộ lãnh đạo thuộc ngành BHXH, cán bộ lãnh đạo tại các doanh nghiệp, cơ

12

quan, đơn vị, triển khai tốt các hoạt động thu BHXH đồng thời đảm bảo lợi ích của
NLĐ.
Luận văn cũng có thể là tài liệu tham khảo cho các học viên cao học, sinh viên
chuyên ngành và cho các công trình nghiên cứu liên quan.
6. Cấu trúc luận văn
Ngồi phần mở đầu và phần Kết luận - Kiến nghị, luận văn bao gồm 4 chương.
Chương 1: Tổng quan những vấn đề nghiên cứu
Chương 2: Cơ sở lý luận và thực tiễn.
Chương 3: Thực trạng công tác thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc tại BHXH Gò
Vấp
Chương 4: Đề xuất giải pháp hồn thiện cơng tác thu BHXH bắt buộc tại Bảo
hiểm xã hội quận Gò Vấp.

13


CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG
VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÔNG TÁC THU BẢO HIỂM XÃ HỘI
Tổng quan tình hình nghiên cứu
Liên quan đến nội dung bảo hiểm xã hội và cơ chế, chính sách đối với hệ
thống bảo hiểm xã hội, thu bảo hiểm xã hội hiện nay đã có những cơng trình nghiên
cứu được cơng bố như sau:
“ Thực trạng quản lý thu Bảo hiểm xã hội hiện nay và các biện pháp nâng cao
hiệu quả công tác thu” đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ do tiến sĩ Nguyễn Văn
Châu, nguyên tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam chủ nhiệm đề tài bảo vệ 1996.
Trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm quản lý thu BHXH của một số nước trên thế giới
và tổng kết hoạt động thực tiễn quản lý thu BHXH ở Việt Nam trước năm 1995 và đến
năm 1996; tác giả làm rõ thực trạng hoạt động BHXH đặc biệt là công tác thu BHXH

trong thời gian qua, nhằm phân tích khả năng thu BHXH để bù đắp các chế độ BHXH,
thay thế dần các nguồn chi lấy từ Ngân sách nhà nước, đồng thời đề xuất một số kiến
nghị cụ thể nhằm cải tiến công tác thu BHXH ở Việt Nam.
“Cơ sở khoa học hồn thiện quy trình thu Bảo hiểm xã hội” đề tài nghiên cứu
khoa học cấp bộ, do Tiến sĩ Dương Xuân Triệu, giám đốc Trung tâm thông tin khoa
học BHXH Việt Nam, bảo vệ năm 1999. Trên cơ sở nghiên cứu 5 mơ hình quản lý thu
BHXH của các nước trong khu vực và thế giới, tác giả đã làm rõ một số khái niệm
xung quanh vấn đề thu BHXH, thực trạng quản lý thu BHXH, đồng thời đề xuất những
giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình quản lý thu BHXH phù hợp với từng đối tượng ở
Việt Nam.
Luận án Tiến sĩ “Hoàn thiện cơ chế thu BHXH ở Việt Nam” của tác giả Phạm
Trường Giang, năm 2010. Đóng góp nghiên cứu khoa học của luận án đó là tác giả đã
nghiên cứu về cơ chế chính sách thu BHXH ở Việt Nam giai đoạn 2004-2008, việc
phân cấp quản lý thu BHXH, các chế tài về đóng BHXH và xử lý vi phạm về đóng
BHXH. Trên cơ sở phân tích cơ chế chính sách thu BHXH ở Việt Nam, đề cập vấn đề
chế tài xử phạt vi phạm pháp luật BHXH còn thấp, chưa đủ sức răn đe, tác giả có tham
khảo một số mơ hình thu BHXH ở một số nước phát triển, từ đó tác giả có khuyến

14


nghị một số giải pháp có ý nghĩa thực tiễn hồn thiện cơ chế chính sách thu BHXH ở
Việt Nam.
“Hồn thiện quản lý thu BHXH khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn tỉnh Gia
Lai” đề tài luận văn Thạc sĩ của Trần Ngọc Tuấn, bảo vệ 2003. Trên cơ sở đi sâu
nghiên cứu về công tác thu và quản lý thu BHXH khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn
tỉnh Gia Lai, để đề xuất những giải pháp hoàn thiện quản lý thu BHXH tại tỉnh này,
cũng là cơ sở cho các tỉnh trong cả nước nghiên cứu và áp dụng.
“Hồn thiện cơng tác thu BHXH trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang” đề tài luận
văn thạc sĩ của tác giả Đỗ Tuấn Linh, bảo vệ năm 2014. Trên cơ sở nghiên cứu thực

trạng thu BHXH tại địa bàn tỉnh Tuyên Quang, qua đó rút ra những bài học để trên cơ
sở đó đưa ra những vấn đề nhằm nâng cao chất lượng công tác thu BHXH tại tỉnh
Tuyên Quang trong thời gian tiếp theo.
Luận văn thạc sĩ “Hồn thiện cơng tác quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại
Bảo hiểm xã hội thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình”, của tác giả Phạm Thị Thanh
Xuân, năm 2018. Luận văn đã đi sâu nghiên cứu về quản lý thu BHXH bắt buộc tại
BHXH thành phố Đồng Hới, trong đó tác giả đã làm rõ một số khái niệm xung quanh
vấn đề thu BHXH, thực trạng quản lý thu BHXH, nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng,
những ưu điểm, hạn chế đồng thời đưa ra giải pháp nhằm hoàn thiện về quản lý thu
BHXH bắt buộc tại Bảo hiểm xã hội thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình.
Qua nắm bắt tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài, tác giả nhận
thấy các đề tài nghiên cứu trước đây liên quan đến quản lý thu BHXH đều xuất phát từ
thực trạng và hướng tới các giải pháp hoàn thiện quản lý thu BHXH ở mỗi địa phương,
mỗi thời kỳ nhằm phát triển nguồn thu BHXH một cách bền vững. Tuy nhiên, do sự
phân bố vị trí địa lý, cơ sở hạ tầng, điều kiện văn hóa, chính trị, kinh tế, xã hội khác
nhau nên những nghiên cứu trên khơng phù hợp với điều kiện, khó khăn của quận Gị
Vấp,TP. Hồ Chí Minh.
Tuy nhiên trong thời gian gần đây, khi Nhà nước ban hành nhiều sửa đổi bổ
sung chế độ chính sách BHXH, chính sách kinh tế xã hội thì chưa có cơng trình nghiên
cứu, đề tài nghiên cứu nào về thực trạng và giải pháp công tác quản lý thu BHXH tại

15


quận Gị Vấp. Vì vậy về khơng gian, thời gian, địa điểm không trùng lặp với các
nghiên cứu trong những năm gần đây.

16

TIỂU KẾT CHƯƠNG 1
Trên cơ sở nghiên cứu các tổng quan về tình hình và vấn đề chung về cơng tác thu Bảo
hiểm xã hội của các tác giả nghiên cứu trước. Chương 1 đã tập trung làm rõ những
nghiên cứu liên quan đến nội dung bảo hiểm xã hội và cơ chế, chính sách đối với hệ
thống bảo hiểm xã hội, thu bảo hiểm xã hội hiện nay. Đây chính là cơ sở khoa học cho
các nghiên cứu thực tiễn và giải pháp được đề xuất trong Chương 2 và Chương 3.

17


CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN
2.1

Khái niệm BHXH, BHXH bắt buộc và quỹ Bảo hiểm xã hội

2.1.1 Khái niệm bảo hiểm xã hội
Trải qua một quá trình phát triển lâu dài, BHXH đã trở thành một trong những
chính sách xã hội quan trọng của Đảng và Nhà nước, là trụ cột của hệ thống an sinh xã
hội. Ở Việt Nam cũng như các nước khác trên thế giới, BHXH được nghiên cứu dưới
nhiều góc độ khác nhau.
Từ góc độ Pháp luật: BHXH là một chế độ pháp định bảo vệ người lao động,
sử dụng tiền đóng góp của người lao động, người sử dụng lao động và được sự tài trợ,
bảo hộ của Nhà nước, nhằm trợ cấp vật chất cho người được bảo hiểm và gia đình
trong trường hợp bị giảm hoặc mất thu nhập bình thường do ốm đau, tai nạn lao động,
thai sản, hết tuổi lao động theo quy định của pháp luật (hưu) hoặc chết.
Từ góc độ chính sách xã hội: BHXH là một chính sách xã hội nhằm đảm bảo
đời sống vật chất cho người lao động khi họ không may gặp phải các “rủi ro xã hội”,
nhằm góp phần đảm bảo an tồn xã hội.
Tuy nhiên, dù ở góc độ nào thì BHXH là sự chia sẻ rủi ro và các nguồn quỹ
nhằm bảo vệ người lao động khi họ khơng cịn khả năng làm việc.

Theo tổ chức Lao động thế giới (ILO) đã đưa ra khái niệm về BHXH được
chấp nhận rộng rãi trên tồn thế giới: BHXH là hình thức bảo trợ mà xã hội dành
cho các thành viên của mình thơng qua sự huy động các nguồn đóng góp vào quỹ
BHXH để trợ cấp trong các trường hợp ốm đau, tai nạn, thương tật, già yếu, thất
nghiệp đồng thời chăm sóc y tế và trợ cấp cho các gia đình đơng con để ổn định đời
sống của các thành viên và đảm bảo an toàn xã hội.
Theo Đỗ Văn Sinh: luận án tiến sĩ “Hoàn thiện quản lý quỹ BHXH ở Việt
Nam”, năm 2005. Tác giả đã góp phần làm rõ thêm cơ sở khoa học và thực tiễn của
quản lý quỹ BHXH ở Việt Nam. Bảo hiểm xã hội là sự đảm bảo thay thế hoặc bù đắp
một phần thu nhập cho người lao động khi họ bị mất hoặc giảm khoản thu nhập từ
nghề nghiệp do bị mất hoặc giảm khả năng lao động hoặc mất việc làm do những rủi
ro xã hội thơng qua việc hình thành, sử dụng quỹ tài chính do sự đóng góp của các bên

18


tham gia bảo hiểm xã hội, nhằm góp phần đảm bảo an toàn đời sống của người lao
động và gia đình họ, đồng thời góp phần bảo đảm an tồn xã hội.
Khái niệm về Bảo hiểm xã hội được khái quát một cách cao nhất khi có sự ra
đời của Luật Bảo hiểm xã hội: “Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp
một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau,
thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết,
trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội”.
BHXH là loại hình dịch vụ cơng trong nền kinh tế thị trường, hoạt động khơng
nhằm mục đích lợi nhuận. BHXH có vai trị KT-XH hết sức quan trọng vì nó huớng
tới diện bảo vệ là NLĐ, lực lượng quan trọng đang trực tiếp tạo ra của cải vật chất cho
xã hội. BHXH có tính cộng đồng, tính nhân đạo, nhân văn sâu sắc và là trụ cột chính
của hệ thống ASXH của mỗi nuớc.
Sau chiến tranh thế giới thứ 2, Liên Hợp quốc được thành lập (1945). Trong
Tuyên ngôn về Nhân quyền của Liên hợp Quốc năm 1948, tại Điều 25 có viết: “Mọi

người đều có quyền hưởng một mức sống thích đáng đủ để đảm bảo sức khỏe và sự no
ấm của bản thân và gia đình, về các khía cạnh lương thực, quần áo và nhà ở, chăm
sóc y tế và các dịch vụ xã hội cần thiết khác, cũng như có quyền được bảo hiểm trong
trường hợp thất nghiệp, ốm đau, tàn tật, góa bụa, tuổi già hay tình trạng khó khăn
khác xảy ra khách quan ngồi tầm kiểm sốt của họ”.Và một loạt các cơng ước, các
khuyến nghị về BHXH đã được khuyến cáo. Ngày 04 tháng 6 năm 1952, Tổ chức Lao
động quốc tế (ILO) thuộc Liên Hợp quốc đã ký Công ước Giơ ne vơ (Công ước số
102) về “BHXH cho người lao động’’ và khuyến nghị các nước thực hiện BHXH cho
NLĐ tuỳ theo khả năng và điều kiện kinh tế - xã hội của mình. Từ đó, hầu hết các
nước trên thế giới tham gia công ước đã vận dụng và ban hành chính sách BHXH cho
NLĐ và BHXH đã khơng ngừng phát triển cho đến ngày nay.
Qua nhiều lần được sửa đổi, bổ sung bởi các Nghị định, ngày 20/11/2014 Chính
sách về BHXH đã được xây dựng thành Luật và Luật BHXH số 58/2014/QH13 đã
được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 8
thơng qua. Qua đó khẳng định:“ Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp
một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau,
19


thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở
đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội”.
2.1.2 Khái niệm Bảo hiểm xã hội bắt buộc
Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà
người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia. Bảo hiểm xã hội bắt buộc là
một hình thức đảm bảo về thu nhập cho người lao động (và một số trường hợp là thành
viên gia đình) trong những trường hợp rủi ro nhất định. Việc đảm bảo này được thực
hiện trên cơ sở nghĩa vụ phải tham gia đóng góp của các đối tượng nhất định nhằm tạo
lập nguồn chi trả. Nói cách khác, các đối tượng khơng có quyền lựa chọn có được
tham gia hay khơng tham gia mà họ phải tham gia hình thức bảo hiểm xã hội này khi
thuộc các trường hợp pháp luật đã quy định. Tính bắt buộc là một trong những điểm

đặc thù của loại hình bảo hiểm xã hội này.
2.1.3 Khái niệm, đặc điểm và nguồn hình thành Quỹ Bảo hiểm xã hội
Khái niệm:
Quỹ BHXH là một bộ phận quan trọng nhất của ngành BHXH, nó gắn liền với
sự tồn tại và phát triển của ngành BHXH. Có nhiều cách định nghĩa khác nhau về quỹ
BHXH. Theo quy định của Luật BHXH: “Quỹ bảo hiểm xã hội là quỹ tài chính độc
lập với ngân sách nhà nước, được hình thành từ đóng góp của người lao động, người
sử dụng lao động và có sự hỗ trợ của Nhà nước.
Đặc điểm cơ bản về quỹ BHXH như sau:
Quỹ BHXH được hình thành từ nhiều nguồn trong đó các nguồn chính là NLĐ,
người SDLĐ, Nhà nước với tư cách là người SDLĐ của các cơ quan hành chính sự
nghiệp cũng phải đóng theo quy định. Mức đóng BHXH được quy định bằng tỷ lệ (%)
trên tiền lương, tiền công tùy từng đối tượng.
Mục đích của quỹ BHXH là đảm bảo ổn định cuộc sống cho NLĐ và gia đình
của họ khi NLĐ khơng may gặp rủi ro làm giảm hoặc mất thu nhập từ lao động. Hoạt
động của quỹ không nhằm mục tiêu lợi nhuận, không kinh doanh kiếm lời.
Phân phối quỹ vừa mang tính chất hồn trả vừa mang tính chất khơng hồn trả.
Tính chất hồn trả thể hiện ở chỗ NLĐ là đối tượng tham gia đóng góp BHXH đồng
thời cùng là đối tượng nhận trợ cấp BHXH. Tính chất khơng hoàn trả thể hiện ở chỗ
20


cùng tham gia BHXH nhưng có người được hưởng nhiều lần, nhiều chế độ khác nhau
nhưng có người được hưởng ít lần hơn hoặc thậm chí là không được hưởng.
Quỹ BHXH là hạt nhân, là nội dung vật chất của tài chính BHXH. Nó là khâu
tài chính trung gian, cùng với Ngân sách nhà nước (NSNN) và tài chính doanh nghiệp
hình thành nên hệ thống tài chính quốc gia.
Q trình tích lũy, đảm bảo an tồn quỹ BHXH là một vấn đề mang tính
nguyên tắc và trọng tâm, đặc điểm này xuất phát từ vấn đề đảm bảo ổn định cuộc sống
cho NLĐ.

Vì vậy BHXH phải tự bảo vệ mình trước nguy cơ mất an tồn về tài chính. Nếu
xét ở một thời điểm cụ thể nào đó, quỹ BHXH luôn tồn tại một lượng tiền nhàn rỗi để
chi trả trong tương lai. Với sự tồn tại và phát triển của ngành BHXH. Có nhiều cách
định nghĩa khác nhau về quỹ BHXH. Theo quy định của Luật BHXH: “Quỹ bảo hiểm
xã hội là quỹ tài chính độc lập với ngân sách Nhà nước, được hình thành từ đóng góp
của người lao động, người sử dụng lao động và có sự hỗ trợ của Nhà nước”
Nguồn hình thành quỹ Bảo hiểm xã hội:
Quỹ BHXH được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau. Trước hết đó là phần
đóng góp của NLĐ, NSDLĐ và Nhà nước. Đây là nguồn chiếm tỷ trọng lớn nhất và cơ
bản của quỹ.
Thứ hai, phần tăng thêm do bộ phận nhàn rỗi tương đối của quỹ được cơ quan
BHXH chuyên trách đưa vào hoạt động sinh lợi.
Thứ ba, phần nộp phạt của những cá nhân và tổ chức vi phạm pháp luật về
BHXH.
Ngồi ra quỹ cịn có nguồn thu hợp pháp khác được pháp luật mỗi nước quy
định. Sự phân chia về trách nhiệm đóng BHXH giữa NLĐ và người SDLĐ không phải
phân chia rủi ro mà là lợi ích giữa các bên. Người SDLĐ bỏ ra một khoản tiền nhỏ để
đóng BHXH giúp họ tránh được thiệt hại kinh tế do phải chi ra một khoản tiền lớn hơn
khi có rủi ro xảy ra đối với NLĐ. Đồng thời nó cũng tạo ra mối quan hệ tốt đẹp giữa
người SDLĐ và NLĐ.

21


Đối với NLĐ, sự đóng góp vào quỹ BHXH là một phần để tự bảo vệ bản thân,
vừa thể hiện sự tự gánh chịu trực tiếp rủi ro nếu có của chính mình đồng thời cịn có ý
nghĩa ràng buộc nghĩa vụ và quyền lợi một cách chặt chẽ.
Về phía Nhà nước, sự tham gia đóng góp của Nhà nước nhằm thể hiện sự quản
lý của Nhà nước đối với BHXH, đảm bảo cho chính sách được thực hiện nghiêm
chỉnh, đúng quy định của pháp luật. Theo quy định tại Mục 1 chương VI từ điều 88

đến điều 98 Luật BHXH nước ta Quỹ BHXH bao gồm các thành phần sau: Quỹ ốm
đau thai sản; Quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; Quỹ hưu trí, tử tuất.
2.1.4 Các hình thức và chế độ Bảo hiểm xã hội
2.1.4.1 Các hình thức BHXH
Hiện nay, có hai hình thức BHXH cơ bản: BHXH bắt buộc và BHXH tự
nguyện.
+ BHXH bắt buộc là hình thức BHXH mà NLĐ và người SDLĐ phải tham gia.
+ BHXH tự nguyện là hình thức BHXH mà NLĐ tự nguyện tham gia, được lựa
chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình để tham gia
BHXH.
2.1.4.2 Các chế độ BHXH
Ở nước ta, Điều 4 Luật BHXH số 58/QH13 quy định rõ các chế độ BHXH,
gồm:
BHXH bao gồm các chế độ sau đây: Ốm đau, thai sản, tai nạn lao động - bệnh
nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất.
BHTN bao gồm các chế độ sau đây: trợ cấp thất nghiệp, hỗ trợ học nghề và hỗ
trợ tìm việc làm.
Nội dung của các chế độ nêu trên được quy định thống nhất trong Luật BHXH.
Mỗi một chế độ được xây dựng đều căn cứ vào những cơ sở như: điều kiện KT-XH,
môi trường lao động, điều kiện sinh học…
2.1.5 Vai trò của BHXH
BHXH ra đời đã ngày càng khẳng định được vai trị của mình trên nhiều
phương diện khác nhau trong thực tế cuộc sống cũng như trong phát triển kinh tế- xã
hội.
22


2.1.5.1 Đối với người lao động
BHXH góp phần ổn định thu nhập, từ đó góp phần ổn định cuộc sống cho NLĐ
và gia đình của họ khi NLĐ gặp phải rủi ro hoặc các sự kiện bảo hiểm như: ốm đau, tai

nạn, sinh đẻ hoặc về già...Bên cạnh đó BHXH còn là chỗ dựa về mặt tâm lý để NLĐ
yên tâm làm việc, gắn bó với đơn vị cơng tác, tạo niềm tin cho họ vào cuộc sống tương
lai. Phải chăng những điều đó sẽ giúp họ phát huy khả năng sáng tạo trong lao động
sản xuất, nâng cao năng xuất lao động và hiệu quả công tác.
2.1.5.2 Đối với người sử dụng lao động
Mặc dù phải đóng góp vào quỹ BHXH một khoản tiền nhất định để bảo hiểm
cho NLĐ mà mình sử dụng, điều đó cũng ít nhiều ảnh hưởng đến thu nhập của
NSDLĐ, song về lâu dài lợi ích mà NSDLĐ sẽ nhận được sẽ là:
+ NLĐ sẽ n tâm, phấn khởi cơng tác; sẽ gắn bó với cơ quan, DN hơn;
+ Nếu chính sách BHXH được thực hiện tốt sẽ hạn chế các hiện tượng đình
cơng, bãi cơng, biểu tình và từ đó làm cho các hoạt động sản xuất kinh doanh diễn ra
liên tục và ổn định;
+ NSDLĐ, sẽ không phải bỏ ra những khoản tiền lớn khi rủi ro đến với nhiều
NLĐ cùng một lúc và ở phạm vi rộng. Bởi lẽ, lúc này hậu quả của rủi ro sẽ được phân
tán nhanh cả theo không gian và thời gian cho tất cả các bên tham gia BHXH;
+ Thơng qua chính sách BHXH, NSDLĐ thể hiện được nghĩa vụ và trách
nhiệm của mình đối với NLĐ và đối với xã hội.
2.1.5.3 Đối với nền kinh tế
Chính sách BHXH góp phần tạo lập mối quan hệ gắn bó chủ - thợ, từ đó làm
cho các mối quan hệ trên thị trường lao động trở nên lành mạnh hơn, những mâu thuẫn
vốn có trong quan hệ lao động về cơ bản được giải toả. Đây là tiền đề về mặt tâm lý,
để kích thích tính tự giác, sáng tạo của NLĐ, từ đó góp phần nâng cao năng suất lao
động cá nhân và năng xuất lao động xã hội. Cũng nhờ có chính sách BHXH mà quỹ
BHXH đã được hình thành. Nguồn quỹ này ngày càng được tồn tích lại theo thời gian
và thực sự đã trở thành một khâu tài chính trung gian rất quan trọng trong hệ thống tài
chính quốc gia. Phần quỹ nhàn rỗi sẽ được đem đầu tư phát triển và tăng trưởng kinh
tế, tạo thêm công ăn việc làm cho NLĐ.
23

2.1.5.4

Đối với xã hội
Mối quan hệ giữa các bên tham gia BHXH thể hiện tính xã hội hố, tính nhân

đạo và nhân văn cao cả của chính sách BHXH. Mặc dù động cơ và mục đích của mỗi
bên tham gia có thể khác nhau, song BHXH ra đời có ý nghĩa rất lớn về mặt xã hội, cụ
thể:
+ NLĐ tham gia BHXH là nhằm bảo vệ quyền lợi trực tiếp cho chính mình,
đồng thời cịn góp phần thực hiện trách nhiệm của mình đối với cộng đồng và xã hội;
+ NSDLĐ tham gia BHXH là để quan tâm, chia sẽ rủi ro với NLĐ, nhưng cũng
là gián tiếp bảo vệ lợi ích cho chính cơ quan và doanh nghiệp của họ;
+ Nhà nước tham gia BHXH nhằm góp phần bảo vệ, ổn định cuộc sống cho các
thành viên trong xã hội, đảm bảo công bằng xã hội, nhưng cũng là trách nhiệm trong
quản lý xã hội của Nhà nước.
2.2

Quản Lý thu Bảo Hiểm Xã Hội

2.2.1 Khái niệm và vai trò quản lý thu Bảo hiểm xã hội
Khái niệm quản lý thu Bảo hiểm xã hội:
Công tác quản lý thu BHXH là nhiệm vụ quan trọng và khó khăn của ngành
BHXH. Trong thời đại công nghệ thông tin bùng nổ hiện nay, để công tác quản lý thu
BHXH đạt hiệu quả cao địi hỏi phải có quy trình quản lý thu chặt chẽ hợp lý, khoa
học nhất, thống nhất trong cả hệ thống từ lập kế hoạch thu, phân cấp thu, ghi kết quả
đặc biệt là quản lý tiền thu quỹ BHXH…
Quản lý thu BHXH “ được hiểu là sự tác động có tổ chức của chủ thể quản lý
để điều chỉnh các hoạt động thu BHXH. Sự tác động đó được thực hiện bởi hệ thống
các biện pháp hành chính, kinh tế và pháp luật nhằm đạt được mục đích thu đúng, thu
đủ, thu kịp thời và không để thất thu tiền đóng BHXH theo quy định của pháp luật về

BHXH” trích dẫn.
Vai trị của quản lý thu Bảo hiểm xã hội:
Tạo sự thống nhất trong hoạt động thu BHXH: Hoạt động thu BHXH vốn có
tính đặc thù khác với hoạt động khác, đối tượng thu BHXH đa dạng, phức tạp, gồm
nhiều thành phần kinh tế khác nhau, độ tuổi, thu nhập và vị trí địa lý vùng miền cũng
khơng thống nhất. Do đó, nếu khơng có sự chỉ đạo thống nhất giữa các cấp quản lý thì
24