Một số biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 08-09

PHÒNG GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HUYỆN ĐẠI LỘC
TRƯỜNG TIỂU HỌC NGUYỄN MINH CHẤN
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
MỘT SỐ KINH NGHIỆM LÀM TỐT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
NĂM HỌC: 2008- 2009
Người thực hiện : Trương Thị Lựu
Chức vụ: Giáo viên
Tổ: 4, 5
Tháng 2 năm 2009
1/ Đặt vấn đề:
- Đi đôi với chất lượng – Kết quả học tập, công tác xây dựng nề nếp
cho học sinh là một trong những nhiệm vụ trọng yếu hàng đầu của người
giáo viên tiểu học . Thực tế, nếu học sinh không có nề nếp thì việc giáo
dục và dạy học trên lớp sẽ không đạt hiệu quả cao.
- Tuy nhiên việc hình thành cho các em nề nếp tốt ở các mặt là một
điều khó thực hiện đối với giáo viên . Với tình hình xã hội hội hiện nay,
một số giáo viên đến trường chỉ quan tâm nhiều đến việc dạy, chưa thực
sự quan tâm đến việc hình thành nề nếp và tìm hiểu tình cảm cuộc sống
của các em … Vậy để nề nếp tốt cho học sinh chúng ta phải làm như thế
nào cho có hiệu quả ?
-Người GV giữ vai trò chủ đạo trong mọi hoạt động giáo dục ở nhà
trường, là người tổ chức và điều khiển quá trình hình thành nhân cách trẻ
em, là người chịu trách nhiệm về công tác giáo dục trẻ em trước nhà
nước và nhân dân. Đặc biệt là GV TH hầu như chịu trách nhiệm hoàn
toàn về lớp mình phụ trách.
-GV TH là người hướng dẫn chủ yếu, người đưa các em vào thế giới tri
thức khoa học, văn hoá, nghệ thuật...Người GV TH còn có nhiệm vụ xây
dựng tập thể trẻ thơ, tổ chức các hoạt động khác của HS để mở rộng và
khơi sâu tri thức, rèn luyện kỹ năng giáo dục ý thức và ứng xử, thoả mãn
nhu cầu và hứng thú, phát triển năng lực của HS. HS TH chưa biết hành

động độc lập, GV phải là người tổ chức hoạt động, hướng dẫn hành động.
Làm sao cho từng em HS có được công việc thích hợp và bộc lộ khả
năng của mình. Bậc học ban đầu hết sức quan trọng để đào tạo thế hệ trẻ.
Các em sẽ trở thành những công dân tốt mang trong mình những phẩm
chất tạo thành cốt lõi của một nhân cách Việt Nam trong giai đoạn mới.
Những phẩm chất đó là: trí tuệ phát triển, ý chí cao, tình cảm.
Lý do chọn đề tài:
-Ngoài công việc phụ trách toàn diện trước học sinh, công tác chủ
nhiệm lớp cũng có một ý nghĩa rất quan trọng.Giáo viên chủ nhiệm là người
tổ chức, cổ vũ tư tưởng học sinh, người cùng với phụ huynh học sinh tiến
hành giáo dục các em, nhưng công tác chủ nhiệm lớp không phải là một
công việc đơn giản, nó luôn luôn là vấn đề trăn trở đối với hầu hết giáo viên
tiểu học:
-Làm thế nào để xây dựng những nề nếp cần thiết, phù hợp với trình độ
lứa tuổi học sinh.
-Giáo dục hs cá biệt vẫn còn là một vấn đề nan giải.
-Nhân cách hs được hình thành và phát triển bằng những con đường
nào?
-Làm thế nào để nâng cao hai mặt giáo dục của hs.?
Từ những vấn đề nêu trên, khi bắt tay vào thực hiện công tác chủ
nhiệm, tôi đã luôn luôn tìm cách làm thế nào đó để công tác chủ nhiệm của
mình đạt hiệu quả cao.
Xuất phát từ những lý do đó tôi mạnh dạn bắt tay vào thực hiện đề tài:
“Một số kinh nghiệm để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp”.
Giới hạn nghiên cứu:
Đề tài này nghiên cứu trong phạm vi, giới hạn hs trường tiểu học
Nguyễn Minh Chấn và chỉ đi sâu vào một số kinh nghiệm để làm tốt công
tác chủ nhiệm lớp 5 của tôi phụ trách.
2/ Cơ sở lý luận:
-Hiện nay Đảng và Nhà nước ta quan tâm đưa sự nghiệp giáo dục lên

hàng đầu, nhằm góp phần vào mục tiêu: “ Nâng cao dân trí-Đào tạo nhân
lực và phát triển nhân tài”. Năm học 2008- 2009 Bộ GD&ĐT đã phát
động “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, lấy vệ sinh
trường học là điểm trọng yếu trong nhà trường, làm sao mà các em thấy
được “ Đi học là hạnh phúc” “Mỗi ngày đi học là một niềm vui” và
nhiệm vụ năm học 2008-2009 của trường Tiểu học Nguyễn Minh Chấn là
tiếp tục xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia giai đoạn 2, nên đòi hỏi mỗi
học sinh trong trường phải thân thiện, tự nâng cao chất lượng học tập của
mình.
-Đi đôi với chất lượng, kết quả học tập của học sinh là công tác xây
dựng nề nếp. Đó là một trong những nhiệm vụ trọng yếu hàng đầu của
người giáo viên Tiểu học . Thực tế, nếu học sinh không có nề nếp thì việc
giáo dục và dạy học trên lớp sẽ không đạt hiệu quả cao đúng như câu nói
"Nề nếp là mẹ đẻ của chất lượng".
-Tuy nhiên việc này không phải có được một sớm một chiều mà phải
là cả một quá trình rèn luyện, bởi đa số các em học sinh tiểu học còn rất
nhỏ, các em chưa có ý thức cao trong việc học tập tự giác, đại đa số là
con em gia đình làm nông nên việc quan tâm của phụ huynh còn thấp, vì
vậy các em chủ yếu học tập và rèn luyện ở trường là chính,vì thế việc tạo
ra một lớp học có nề nếp là một điều tất yếu.
-Tuy nhiên việc hình thành cho các em nề nếp tốt ở tất cả các mặt là
một điều khó thực hiện đối với giáo viên. Muốn có được nề nếp kỷ luật tốt
và kết quả học tập cao thì học sinh phải có khả năng tự quản và tinh thần tập
thể cao. Do vậy các em mới có thể kiểm tra nhau, nhắc nhở và thi đua nhau
để cùng thực hiện những yêu cầu của giáo viên và nhà trường đề ra.
-Lớp có nếp tự quản tốt sẽ giúp cho giáo viên chủ nhiệm rất nhiều
việc trong và ngoài lớp, nhất là khi không có mặt giáo viên, những việc
không chỉ có ở trên lớp mà cả ở ngoài lớp.
-Có được nếp tự quản, tinh thần tập thể thì lớp mới tham gia sôi nổi
và hoàn thành tốt các phong trào thi đua của Đội và của trường đề ra.

-Với những lý do trên, ngay từ đầu năm học, từ giai đoạn ổn định tổ
chức lớp cho đến khi giảng dạy, tôi luôn chú ý, quan tâm đến việc rèn cho
lớp nếp tự quản, tinh thần tập thể để các em có tính tự giác, tích cực trong
học tập và sinh hoạt.
-Từ những suy nghĩ trên tôi đã mạnh dạn chọn đề tài này để áp dụng
vào thực tế lớp 5B.
-Chính vì lẽ đó, trong năm học 2008- 2009, bản thân tôi cần phải đi sâu
vào nghiên cứu và tìm hiểu để giáo dục học sinh của lớp.Một mình phụ
trách một cách toàn diện về 2 mặt: phẩm chất và năng lực để giúp các em
bước vào đời với đủ nhân cách phát triển toàn diện của con người mới ở
thế kỷ XXI này theo mục tiêu của Đảng và nhà nước ta đề ra.
-Đường lối chính sách của Đảng, pháp luật nhà nước về giáo dục tiểu
học:
+ Theo tinh thần tổng quát của Luật Phổ cập giáo dục tiểu học và đặt
biệt trong văn bản Điều lệ trường tiểu học ( ban hành theo QĐ số 3257/
GD&ĐT ngày 8/11/1994 của Bộ GD&ĐT), thì trường tiểu học là đơn vị
cơ sở của hệ thống giáo dục Quốc dân Nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa
Việt Nam trực tiếp đảm nhiệm giáo dục từ lớp 1 đến lớp 5 cho trẻ em từ 6
đến 14 tuổi, nhằm hình thành ở học sinh cơ sở ban dầu cho sự phát triển
toàn diện nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa theo mục tiêu
giáo dục tiểu học.
-Điều lệ trường tiểu học và các văn bản hướng dẫn thi hành đã nêu sẽ
“Góp phần xây dựng môi trường giáo dục giữa nhà trường, gia đình và xã
hội, khai thác mọi tiềm năng của cộng đồng tham gia giáo dục học sinh,
phát huy tác dụng của một cơ sở giáo dục đối với cộng động”.
-Trên cơ sở thực tế ở địa phương có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến công
việc giáo dục như: gia đình, nhà trường và xã hội đối với bản thân đối
tượng.
-Giáo dục con người là mục tiêu, mục đích chính, để mọi người đều có
đủ phẩm chất và năng lực thì chúng ta cần phải giáo dục ngay từ đầu năm

học,đặt biệt là học sinh lớp 5.

3/ Cơ sở thực thực tiễn:
* Thực trạng của lớp:
a/ Đặc điểm chung:
-Phần lớn học sinh của lớp tôi phụ trách là con em gia đình làm nghề
nông, phụ huynh bận công việc nhà nên chưa thật sự quan tâm đến việc học
của con em mình, còn khoán trắng cho GVCN lớp.
-Đa số học sinh trong lớp nằm rải rác trên các tuyến thôn nên việc đi
lại gặp rất nhiều khó khăn trong mùa mưa lũ.
b/ Đặc điểm riêng:
-Tổng số học sinh: 24/ 11 nữ
-Tình hình chất lượng đầu năm: giỏi: 2 em, khá : 5 em, trung bình: 8
em, còn lại học sinh yếu.
4/ Nội dung nghiên cứu:
Giáo viên chủ nhiệm ở tiểu học có chức năng cơ bản là quản lý, giáo
dục học sinh lớp mình phụ trách.Chức năng này được thực hiện như sau:
-Xây dựng, tổ chức lớp mình thành một đơn vị vững mạnh.
-Tổ chức, điều khiển, lãnh đạo các hoạt động giáo dục nhằm nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện.
-Thiết lập và phát triển quan hệ với các lực lượng giáo dục trong và
ngoài nhà trường để giáo dục học sinh.
-Giáo viên chủ nhiệm chịu trách nhiệm chính về việc đạo đức học sinh
trong lớp, đẩy mạnh phong trào học tập thêm sôi nổi, mang lại hiệu quả.
-Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã từng nói: “Có tài mà không có đức
là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”.Điều
đó giúp ta nhận thấy rõ hơn “đức” là cái gốc, là yếu tố căn bản và quan
trọng quyết định nhân cách của một con người.Vì vậy, trong công tác chủ
nhiệm, tôi luôn xác định, việc giáo dục đạo đức tư tưởng cho học sinh là
việc cấp thiết và được đặt lên hàng đầu. Muốn giáo dục hoàn thiện, giáo

viên chủ nhiệm phải thực hiện tốt những nhiệm vụ sau:
4.1/ Biện pháp 1: Công tác với tập thể học sinh
a/ Tìm hiểu hoàn cảnh học sinh lớp mình phụ trách:
-Để thể hiện tốt chức năng quản lý, việc giáo dục học sinh, ngay từ
khi nhận lớp, giáo viên chủ nhiệm lớp phải tìm hiểu và nắm vững học
sinh lớp mình phụ trách. Tham khảo ý kiến giáo viên chủ nhiệm cũ để
biết được một số trường hợp đặc biệt của những học sinh cá biệt.
-Tìm hiểu hoàn cảnh gia đình của học sinh: Hoàn cảnh kinh tế, nghề
nghiệp của phụ huynh học sinh, nếp sống gia đình, sự quan tâm của bố mẹ
đến vấn đề giáo dục con cái để từ đó GV có thể tìm ra những nguyên nhân
của hiện tượng tâm lý của hs.
-Tìm hiểu và nắm được đặc điểm của từng học sinh ;Tìm hiểu xem
những học sinh nào bị khuyết tật ( nghe, nói, nhìn và các dị tật bẩm
sinh...) để sắp xếp chỗ ngồi cho phù hợp, tìm hiểu trình độ nhận thức,
nâng cao năng lực lao động, mối quan hệ với tập thể, với những người
xung quanh và các năng lực trí tuệ của hs.
-Chẳng hạn: Trong lớp có nhiều em nhận thức rất nhanh nhưng sau đó
lại quên ngay và ghi nhớ của em đó không bền. Từ đó GV cho hs rèn
luyện thường xuyên, lặp đi lặp lại nhiều lần để ghi nhớ bền vững.
Tóm lại:
-Muốn thực hiện những điều nói trên yc người GV phải:
-Nghiên cứu hồ sơ hs, học bạ, sơ yếu lý lịch.
-Quan sát các hoạt động và các mối quan hệ của hs trong hằng ngày.
-Thăm gia đình hs và trò chuyện trao đổi với phụ huynh.
-Sắp xếp chỗ ngồi hợp lý cho hs( sau mỗi học kỳ phải thay đổi vị trí từ
cánh phải sang ngồi bên cánh trái để đề phòng về bệnh mắt).
-Sổ chủ nhiệm giúp GV có tư liệu về hs một cách có hệ thống.
b) Xây dựng tập thể lớp thành một tập thể có ý thức tự quản:
-Xây dựng nề nếp tự quản tốt trong học sinh là biến ý thức tự quản
thành thói quen, thành một nề nếp có tác dụng tích cực trong việc góp

phần phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh trong học tập
cũng như trong việc trao dồi phẩm chất đạo đức.
-Một trong những bí quyết thành công của việc xây dựng nề nếp tự
quản trong học sinh là phải :
+Thành lập BCS lớp: GV nên chọn những hs năng động, hoạt bát và
có năng lực về học tập, tự quản vào mạng lưới BCS lớp.Sau khi hình
thành đội ngủ cốt cán giáo viên chủ nhiệm không được khoán trắng công
việc cho các em, mà phải giám sát, theo dõi, kiểm tra đôn đốc mặc dầu đã
mạnh dạn giao việc cho các em.
Ví dụ: Việc truy bài 15 phút đầu giờ, tôi giao việc cho BCS lớp truy
bài, kiểm tra bằng hình thức đôi bạn, sau đó báo cáo kết quả cho tổ
trưởng biết để nhắc nhở, động viên kịp thời và có những hình thức khen
thưởng, và phê bình phù hợp với từng cá nhân.
+Thành lập BCS bộ môn: Ta nên chọn mỗi phân đội một hs giỏi
( Toán, Tiếng Việt) để giúp GV có thể kiếm tra, chữa bài tập 15 phút đầu
giờ.
+Xây dựng một tập thể hs đoàn kết, thương yêu, giúp đỡ lẫn nhau,
đồng thời GVCN cũng hoà mình vào tập thể.
-Chẳng hạn: HS quyên góp ủng hộ cho những bạn hs nghèo ở lớp mà
điều kiện gia đình em đó không thể làm được ( mua dụng cụ học tập...)