Bài giảng Tổng quan về thuế: Bài 3 - TS. Vũ Duy Nguyên

BÀI 3
THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT
TS. Vũ Duy Nguyên
Giảng viên trường Học viện tài chính

1


MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Phân tích được khái niệm, bản chất của thuế tiêu thụ đặc biệt.

2. Phân biệt được các trường hợp phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt và chủ thể có
trách nhiệm phải nộp loại thuế này.
3. Xác định được số thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp theo các qui định hiện hành.

4. Chỉ ra được cách sử dụng hóa đơn chứng từ và các trường hợp được miễn,
giảm, hoàn thuế, kê khai, nộp thuế tiêu thụ đặc biệt.

2


CẤU TRÚC NỘI DUNG

3.1.

3.2.

3.3.

3.4.

Khái niệm, đặc điểm, vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt

Đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế và người
nộp thuế tiêu thụ đặc biệt

Cách xác định số thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp

Giảm thuế, hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt và kê khai, nộp thuế,
quyết toán tiêu thụ đặc biệt
3


HỆ THỐNG VĂN BẢN HIỆN HÀNH

•
•
•

Luật thuế tiêu thụ đặc biệt số 27/2008/QH12;
Luật thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi số 70/2014/QH13;
Luật số 106/2016/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của luật thuế giá trị
gia tăng, luật thuế tiêu thụ đặc biệt và luật quản lý thuế;

•

Luật Quản lý thuế 2006 và Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật
Quản lý thuế 2012;

•

•
•
•

Nghị định 108/2015/NĐ-CP;
Nghị định số 100/NĐ-CP ngày 01/07/2016;
Thông tư số 195/2015/TT-BTC;
Thông tư 156/2013/TT-BTC.

4


3.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, VAI TRÒ THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT

3.1.1.

Khái niệm

3.1.2. Đặc điểm thuế tiêu thụ đặc biệt

3.1.3. Vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt

5


3.1.1. KHÁI NIỆM

Thuế tiêu thụ đặc biệt là sắc thuế
thuộc loại thuế gián thu đánh vào
một số hàng hóa, dịch vụ có tính chất

đặc biệt nằm trong danh mục do
Nhà nước qui định nhằm điều tiết
sản xuất và tiêu dùng.

6


3.1.2. ĐẶC ĐIỂM THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT

•
•
•
•
•

Là sắc thuế thuộc loại thuế gián thu nên có các đặc trưng của thuế gián thu;
Chỉ thu ở khâu sản xuất, nhập khẩu hàng hóa và cung ứng dịch vụ;
Thường có mức động viên cao thông qua thuế suất cao;
Danh mục hàng hóa, dịch vụ chịu thuế khơng nhiều, phụ thuộc vào điều kiện phát triển kinh tế xã hội;
Bổ sung cho thuế tiêu dùng nhằm giảm tính chất luỹ thóai của chúng.

7


3.1.3. VAI TRỊ CỦA THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT

•
•
•

Là nguồn thu quan trọng của thuế tiêu dùng, tạo ra nguồn thu rất lớn cho ngân sách nhà nước.
Hướng dẫn sản xuất và tiêu dùng.
Góp phần quan trọng trong tái phân phối thu nhập của những người có thu nhập cao, đảm bảo công bằng
xã hội.

8


3.2. ĐỐI TƯỢNG CHỊU THUẾ, ĐỐI TƯỢNG KHÔNG CHỊU THUẾ VÀ ĐỐI TƯỢNG
NỘP THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT

3.2.1.

Đối tượng chịu thuế

3.2.2. Đối tượng không chịu thuế

3.2.3. Người nộp thuế

9


3.2.1. ĐỐI TƯỢNG CHỊU THUẾ
Hàng hóa

Dịch vụ (%)

1. Thuốc lá điếu, xì gà và các chế phẩm khác từ cây thuốc lá;

1. Kinh doanh vũ trường;

2. Rượu;

2. Kinh doanh mát xa, karaoke;

3. Bia;

3. Kinh doanh casino, trò chơi điện

4. Xe ô tô dưới 24 chỗ ngồi;
5. Xe mô tô 2 bánh, xe mơ tơ 3 bánh có dung tích xi lanh trên 125cm3;
6. Tàu bay;
7. Du thuyền;
8. Xăng các loại;
9. Điều hồ nhiệt độ cơng suất từ 90.000 BTU trở xuống;
10. Bài lá;

tử có thưởng bao gồm trị chơi
bằng máy giắc-pót (jackpot),
máy sờ-lot (slot) và các loại máy
tương tự;
4. Kinh doanh đặt cược;
5. Kinh doanh golf bao gồm bán thẻ
hội viên, vé chơi golf;
6. Kinh doanh xổ số.

11. Vàng mã, hàng mã.

10

3.2.2. ĐỐI TƯỢNG KHƠNG CHỊU THUẾ
1. Hàng hóa do cơ sở sản xuất, gia công trực tiếp xuất khẩu hoặc bán, ủy thác cho cơ sở kinh doanh khác để
xuất khẩu, bao gồm:

•

Hàng hóa do các cơ sở sản xuất, gia cơng trực tiếp xuất khẩu ra nước ngồi bao gồm cả hàng hóa bán,
gia cơng cho doanh nghiệp chế xuất, trừ ô tô dưới 24 chỗ ngồi bán cho doanh nghiệp chế xuất;

•

Cơ sở sản xuất hàng hóa thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nếu tạm xuất khẩu, tái nhập khẩu theo
giấy phép tạm xuất khẩu, tái nhập khẩu, trong thời hạn chưa phải nộp thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu
theo chế độ quy định thì khi tái nhập khẩu không phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, nhưng khi cơ sở sản
xuất bán hàng hóa này phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt;

•

Hàng hóa do cơ sở sản xuất bán hoặc ủy thác cho cơ sở kinh doanh xuất khẩu để xuất khẩu theo hợp
đồng kinh tế;

•

Hàng hóa mang ra nước ngồi để bán tại hội chợ triển lãm ở nước ngoài.

11


3.2.2. ĐỐI TƯỢNG KHƠNG CHỊU THUẾ

2. Hàng hóa nhập khẩu trong danh mục sau:

•
•
•

Hàng viện trợ nhân đạo, viện trợ khơng hồn lại, q tặng, q biếu;
Hàng hóa q cảnh hoặc mượn đường qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam, hàng hóa chuyển khẩu;
Hàng tạm nhập khẩu, tái xuất khẩu, nếu thực tái xuất khẩu trong thời hạn không phải nộp thuế
nhập khẩu;

•

Hàng tạm nhập khẩu để dự hội chợ, triển lãm, nếu thực tái xuất khẩu trong thời hạn chưa phải nộp thuế
nhập khẩu theo chế độ quy định;

•

Đồ dùng của tổ chức, cá nhân nước ngoài theo tiêu chuẩn miễn trừ ngoại giao theo quy định của pháp
luật về miễn trừ ngoại giao;

•

Hàng mang theo người trong tiêu chuẩn hành lý miễn thuế nhập khẩu của cá nhân người Việt Nam và
người nước ngoài khi xuất, nhập cảnh qua cửa khẩu Việt Nam;

•

Hàng nhập khẩu để bán miễn thuế tại các cửa hàng bán hàng miễn thuế theo qui định của pháp luật.

12


3.2.2. ĐỐI TƯỢNG KHƠNG CHỊU THUẾ
3. Hàng hóa nhập khẩu từ nước ngồi vào khu phi thuế quan, hàng hóa từ nội địa bán vào khu phi thuế quan và
chỉ sử dụng trong khu phi thuế quan, hàng hóa được mua bán giữa các khu phi thuế quan với nhau, trừ hai
loại hàng hóa sau: hàng hóa được đưa vào khu được áp dụng quy chế khu phi thuế quan có dân cư sinh
sống, khơng có hàng rào cứng và xe ô tô chở người dưới 24 chỗ.
4. Tàu bay, du thuyền sử dụng cho mục đích kinh doanh vận chuyển hàng hóa, hành khách, kinh doanh du lịch
và tàu bay sử dụng cho mục đích an ninh, quốc phịng.
5. Đối với xe ô tô là các loại xe theo thiết kế của nhà sản xuất được sử dụng làm xe cứu thương, xe chở phạm
nhân, xe tang lễ; xe kiểm tra, kiểm sốt tần số vơ tuyến điện; xe bọc thép phóng thang; xe truyền hình lưu
động; xe thiết kế vừa có chỗ ngồi, vừa có chỗ đứng chở được từ 24 người trở lên; xe ô tô chạy trong khu vui
chơi, giải trí, thể thao khơng đăng ký lưu hành, không tham gia giao thông và các loại xe chun dụng.
6. Điều hồ nhiệt độ có cơng suất từ 90.000 BTU trở xuống, theo thiết kế của nhà sản xuất chỉ để lắp trên
phương tiện vận tải, bao gồm ô tô, toa xe lửa, tàu, thuyền, tàu bay.

13


3.2.3. NGƯỜI NỘP THUẾ

•
•
•

Tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt;
Tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt;
Tổ chức, cá nhân mua hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt để xuất khẩu nhưng khơng xuất khẩu.

Ví dụ 1:
Công ty thuốc lá Thăng Long sản xuất thuốc lá điếu, bán cho công ty Thương Mại Hà
Nội để phân phối cho người tiêu dùng.
Công ty nào phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt?

14


3.2.3. NGƯỜI NỘP THUẾ

Ví dụ 2:
Cơng ty rượu Hà Nội bán cho công ty Intimex để một phần xuất khẩu và một
phần bán trong nước.
Trong trường hợp này công ty nào phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt?

15


3.3. CÁCH XÁC ĐỊNH THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT

3.3.1.

Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt

3.3.2. Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt

3.3.3. Thuế tiêu thụ đặc biệt được khấu trừ

16

3.3. CÁCH XÁC ĐỊNH THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT

Thuế tiêu thụ

Giá tính thuế

Thuế suất

Thuế tiêu thụ

đặc biệt

tiêu thụ

thuế tiêu thụ

đặc biệt được

phải nộp
(1)

=

đặc biệt
(2)

×

đặc biệt

(3)

-

khấu trừ
(4)

17


3.3.1. GIÁ TÍNH THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT

Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt đối với hàng hóa, dịch vụ là giá
bán ra, giá cung ứng dịch vụ chưa có thuế tiêu thụ đặc biệt, chưa
có thuế bảo vệ mơi trường và chưa có thuế giá trị gia tăng.

Các trường hợp cụ thể:
1. Đối với hàng hóa nhập khẩu (trừ xăng các loại) do cơ sở kinh doanh nhập khẩu bán ra và
hàng hóa sản xuất trong nước, giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt được xác định như sau:
Giá bán chưa có

Giá

thuế giá trị

tính thuế
tiêu thụ
đặc biệt

gia tăng

−

Thuế bảo vệ
mơi trường (nếu có)

=
1 + Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt
18


3.3.1. GIÁ TÍNH THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT (tiếp theo)

Ví dụ 3:
Một cây thuốc lá điếu do công ty Thăng Long bán cho khách hàng là 55.000
đồng bao gồm thuế GTGT là 5.000 đồng; thuế suất tiêu thụ đặc biệt đối với
thuốc lá là 65%.
Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt là bao nhiêu?

19


3.3.1. GIÁ TÍNH THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT (tiếp theo)

Đáp án ví dụ 3:

Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt
đối với một cây thuốc lá

=

55.000 – 5.000

= 30.303 (VNĐ)

1+ 65%

20


3.3.1. GIÁ TÍNH THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT (tiếp theo)
Các trường hợp cụ thể:
2. Hàng nhập khẩu tại khâu nhập khẩu:

Giá tính thuế = Giá tính thuế nhập khẩu + Thuế nhập khẩu

Nếu hàng hóa nhập khẩu được miễn, giảm thuế nhập khẩu thì
tính theo số thuế nhập khẩu sau khi đã được miễn, giảm.

21


3.3.1. GIÁ TÍNH THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT (tiếp theo)
Các trường hợp cụ thể:
3. Đối với hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt: Là giá tính thuế khơng loại trừ giá trị vỏ bao bì, vỏ chai.
4. Hàng gia cơng: Là giá bán hàng hóa của cơ sở giao gia công bán ra hoặc giá bán của sản phẩm cùng loại
hoặc tương đương tại thời điểm bán.
5. Hàng hóa bán theo phương thức trả góp: Là giá bán chưa có thuế giá trị gia tăng, chưa có thuế tiêu thụ
đặc biệt của Hàng hóa bán theo phương thức trả tiền một lần, khơng bao gồm lãi trả góp.
6. Hàng hóa, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt dùng để khuyến mại, trao đổi, tiêu dùng nội bộ, biếu tặng: Là

giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt của hàng hóa, dịch vụ cùng loại hoặc tương đương tại thời điểm phát sinh
các hoạt động này.
7. Đối với hàng hóa sản xuất dưới hình thức hợp tác kinh doanh giữa cơ sở sản xuất và cơ sở sử dụng hoặc
sở hữu thương hiệu (nhãn hiệu) hàng hóa, cơng nghệ sản xuất: Là giá bán ra của cơ sở sử dụng hoặc sở
hữu thương hiệu hàng hóa, cơng nghệ sản xuất.

22


3.3.1. GIÁ TÍNH THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT (tiếp theo)

Ví dụ 4:
Cơng ty A nhập khẩu 100 chiếc điều hịa cơng suất 18.000 BTU. Giá mua trên hóa đơn
thương mại là 200 USD/chiếc. Chi phí vận chuyển và bảo hiểm quốc tế là 5.000 USD.
Thuế suất thuế nhập khẩu của điều hòa là 20%. Tỷ giá 1 USD = 22.000 VNĐ.
Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt là bao nhiêu?

23


3.3.1. GIÁ TÍNH THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT (tiếp theo)

Đáp án ví dụ 4:
Thuế nhập khẩu = (100 × 200 + 5.000) × 20% × 22.000 = 110.000.000 VNĐ
Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt = (100 × 200 + 5.000) × 22.000 + 110.000.000
= 660.000.000 VNĐ

24

3.3.1. GIÁ TÍNH THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT (tiếp theo)

Ví dụ 5:
Cơng ty A chuyển 2.000 lít rượu trắng cho công ty B. Để công ty B gia công sản
xuất đóng chai thành rượu màu. Chi phí gia cơng là 8.000 đồng/chai. Định mức
tiêu hao 1 lít/chai. Hiện tại cơng ty A đang bán rượu màu với giá chưa thuế GTGT
là 32.000 đồng/chai. Tháng 9 đã sản xuất, bàn giao 2.000 chai. Thuế suất thuế
tiêu thụ đặc biệt đối với rượu là 45%.
Tính thuế tiêu thụ đặc biệt cơng ty phải nộp?

25