Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỷ X - XV | Lớp 10, Lịch sử - Ôn Luyện

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (153.87 KB, 4 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

- Bài 20

XÂY D NG VÀ PHÁT TRI N

Ự

Ể

VĂN HĨA DÂN TƠC TRONG CÁC TH K X - XV

̣

Ế Ỷ

A. M C TIÊU:Ụ

1. Ki n th c: ế ứ Giúp h c sinh hi u:ọ ể

- Trong nh ng th k đ c l p, m c d u tr i qua nhi u bi n đ ng, nhân dân taữ ế ỷ ộ ậ ặ ầ ả ề ế ộ
v n n l c xây d ng cho mình m t n n văn hóa dân t c, tiên ti n.ẫ ỗ ự ự ộ ề ộ ế

- Tr i qua các tri u Đinh, Ti n Lê, Lý, Tr n, H , Lê các th k X – XV, côngả ề ề ầ ồ ở ế ỷ
cu c xây d ng văn hóa độ ự ược ti n hành đ u đ n, nh t quán. Đây cũng là giai đo n hìnhế ề ặ ấ ạ
thành c a n n văn hóa Đ i Vi t (Thăng Long).ủ ề ạ ệ

- Dướ ải nh hưởng sâu s c c a ý th c làm ch đ t nắ ủ ứ ủ ấ ước và các cu c kháng chi nộ ế
ch ng ngo i xâm, n n văn hóa Thăng Long ph n ánh đ m đà t tố ạ ề ả ậ ư ưởng yêu nước, t hàoự
và đ c l p dân t c.ộ ậ ộ

2. T tư ưởng, tình c m:ả

- B i dồ ưỡng ni m t hào v n n văn hóa đa d ng c a dân t c.ề ự ề ề ạ ủ ộ
- B i dồ ưỡng ý th c b o v các di s n văn hóa t t đ p c a dân t c.ứ ả ệ ả ố ẹ ủ ộ
- Giáo d c ý th c phát huy năng l c sáng t o trong văn hóa.ụ ứ ự ạ

3. K năng: ỷ Rèn luy n k năng quan sát, t duy, phát hi n nh ng nét đ p trong văn hóa.ệ ỹ ư ệ ữ ẹ
B. Đ DÙNG D Y & H C:Ồ Ạ Ọ

1. Giáo viên:

- Tranh nh ngh thu t, ki n trúc điêu kh c.ả ệ ậ ế ắ
- M t s bài th , bài phú c a các nhà văn h c l n:ộ ố ơ ủ ọ ớ
2. H c sinh: ọ

- S u t p nh ng t li u, tranh nh v th i kỳ này.ư ậ ữ ư ệ ả ề ờ
- Đ c trọ ước bài và th tr l i các câu h i trong SGK.ử ả ờ ỏ
C. TI N TRÌNH T CH C D Y VÀ H CẾ Ổ Ứ Ạ Ọ

I. n đ nh l p và ki m tra bài cũ:Ổ ị ớ ể
1- Ki m tra bài t p.ể ậ

2- Trình bày và phân tích s khác nhau gi a hai cu c kháng chi n ch ng T ngự ữ ộ ế ố ố
th i Lý và ch ng Mông – Nguyên th i Tr n ?ờ ố ờ ầ

3- Trình bày nguyên nhân th ng l i và ý nghĩa cu c kh i nghĩa Lam S n ?ắ ợ ộ ở ơ
II. Gi ng bài m i:ả ớ

1. M bài: ở Trong g n 6 th k đ c l p, nhân dân ta khơng ch góp s c xây d ng kinh t ,ầ ế ỷ ộ ậ ỉ ứ ự ế
chi n đ u b o v đ c l p cho T qu c mà còn xây d ng cho mình m t n n văn hóa dânế ấ ả ệ ộ ậ ổ ố ự ộ ề
t c tiên ti n, phù h p v i th i đ i.ộ ế ợ ớ ờ ạ

2. Ho t đ ng d y và h cạ ộ ạ ọ

HO T Đ NG C A TH Y VÀ TRÒẠ Ộ Ủ Ầ N I DUNG BÀIỘ
* Ho t đ ng 1: ạ ộ Ho t đ ng nhómạ ộ

Nhóm 1 Th i B c thu c, nhân dân ta đã ti p thu nh ngờ ắ ộ ế ữ 
t tư ưởng tôn giáo nào t Trung Hoa? ừ

(D ki n tr l i: ự ế ả ờ Nho giáo, Ph t giáo, Đ o giáo)ậ ạ

Nhóm 2 Vì sao trong bu i đ u d ng nổ ầ ự ước, Ph t giáo r tậ ấ

I. T tư ưởng, tôn giáo

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

được coi tr ng? Nh n xét v trí c a Ph t giáo các thọ ậ ị ủ ậ ở ế 
k X-XIVỷ

(D ki n tr l i: ự ế ả ờ

+ Do tác đ ng c a t tộ ủ ư ưởng đ c l p, t ch , phù h p v iộ ậ ự ủ ợ ớ 
hoàn c nh đ t nả ấ ướ . c)

+ V trí: g n nh đ c tôn: “Thiên h năm ph n thì s tăngị ầ ư ộ ạ ầ ư
chi m m t, ch nào có ngế ộ ỗ ườ ở ềi đ u có chùa th Ph t”)ờ ậ

Nhóm 3 Nho giáo có ngu n g c t đâu? Do ai sáng l p?ồ ố ừ ậ 
Nêu m t s giáo lí c b n c a Nho giáo?ộ ố ơ ả ủ

(D ki n tr l i: ự ế ả ờ Trung Qu c – Kh ng T sáng l p (nhoố ổ ử ậ
gia), được Đ ng Tr ng Th dùng thuy t âm dổ ọ ư ế ương th nầ 
h c phát tri n thành Nho giáo.ọ ể

Nhóm 4 T i sao Nho giáo s m tr thành h t tạ ớ ở ệ ư ưởng
chính th ng c a giai c p th ng tr ?ố ủ ấ ố ị

(Câu h i khó dành cho nhóm HS gi i, GV có th hỏ ỏ ể ướng d nẫ
cho h c sinh tr l i: ọ ả ờ tr t t , k cậ ự ỷ ương, đ o đ c phong ki nạ ứ ế 
r t quy c , là công c đ c l c đ duy trì và b o v ch đấ ủ ụ ắ ự ể ả ệ ế ộ 
phong ki n nên đế ược các t ng l p th ng tr s d ng làm hầ ớ ố ị ự ụ ệ

t tư ưởng ch đ o đ tr nủ ạ ể ị ước)

* Ho t đ ng 2: ạ ộ Toàn l p và cá nhânớ
- GV truy n đ t cho HS n m v ng các ý:ề ạ ắ ữ

+ 10 th k B c thu c, vi c giáo d c, h c hành c a nhânế ỉ ắ ộ ệ ụ ọ ủ
dân ta không được quan tâm

+ Th i phong ki n đ c l p, nhà nờ ế ộ ậ ước b t đ u quan tâmắ ầ
phát tri n giáo d c.ể ụ

+ 1070, vua Lý Thánh Tông l p Văn Mi u th Kh ng T ,ậ ế ờ ổ ử
Chu Công và 72 v hi n tài.ị ề

?? Ý nghĩa vi c làm c a vua Lê Thánh Tông? ệ ủ (th hi n sể ệ ự 
quan tâm c a nhà nủ ước đ n công tác giáo d c, m đ u n nế ụ ở ầ ề 
giáo d c Đ i Vi tụ ạ ệ )

- GV hướng d n HS đ c SGK đ th y s phát tri n giáoẫ ọ ể ấ ự ể
d c Đ i Vi t qua các th k XI – XIV.ụ ạ ệ ế ỉ

- GV cho h c sinh xem hình “Bia ti n sĩ Văn Mi u” (Hàọ ế ở ế
N i) và nêu v n đ : T th k XV, nhà nộ ấ ề ừ ế ỷ ước quy t đ nhế ị
d ng bia ti n sĩự ế

?? Vi c d ng bia ti n sĩ có tác d ng gì? ệ ự ế ụ (khuy n khíchế
h c t p,ọ ậ người tài được coi tr ngọ )

?? M c tiêu giáo d c th i kì này là gì? ụ ụ ờ

+ Đào t o quan ch c, nâng cao dân tríạ ứ

+ Ph c v các yêu c u chính tr -xã h i, không chú ý phátụ ụ ầ ị ộ
tri n KHKT,ể

* Ho t đ ng 3: ạ ộ Toàn l p và cá nhânớ

- GV yêu c u h c sinh theo dõi SGK, hầ ọ ướng d n các emẫ

ki n th ng tr , chi ph i giáoế ố ị ố
d c và thi cụ ử nh ng l i ít phư ạ ổ
bi n trong nhân dân.ế

- Ph t giáo: ậ được ph bi nổ ế
r ng rãi th i Lý – Tr n, chùaộ ờ ầ
được xây d ng kh p n i. Đ nự ắ ơ ế
th i Lê s , ph t giáo suy y uờ ơ ậ ế
d n, ch còn t n t i trong nhânầ ỉ ồ ạ
dân.

II. Giáo d c, văn hoc, nghụ ̣ ệ 
thu t, khoa hoc-ky thuâtậ ̣ ̃ ̣

1. Giáo d cụ

- Năm 1075, khoa thi đ u tiênầ
được t ch c => giáo d cổ ứ ụ
được hoàn thi n và phát tri n.ệ ể
- Năm 1484 Lê Thánh Tông cho
xây d ng bia ti n sĩ trong Vănự ế

Mi u.ế

- Tác d ng c a giáo d c:ụ ủ ụ đào 
t o nhi u trí th c tài gi i choạ ề ứ ỏ
đât nước, nâng cao dân trí,
nh ng khơng t o đi u ki n choư ạ ề ệ
s phát tri n kinh t . ự ể ế

2. Văn h cọ

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

th y đấ ược s phát tri n văn h c th i kì này. Đ ngh HSự ể ọ ờ ề ị
minh h a m t s tác ph m văn h c tiêu bi u th i kì này màọ ộ ố ẩ ọ ể ờ
các em đã được h c ; ọ th Th n, H ch tơ ầ ị ướng sĩ, Cáo bình
Ngơ, B ch Đ ng Giang phú…ạ ằ

- HS phát bi u, giáo viên nh n xét, chôt y.ể ậ ́ ́
* Ho t đ ng 4: ạ ộ Ho t đ ng nhómạ ộ

Nhóm 1: K tên nh ng ki n trúc tiêu bi u th k X – XV,ể ữ ế ể ế ỉ
phân bi t đâu là ki n trúc Ph t giáo, đâu là ki n trúc Nhoệ ế ậ ế
giáo? (s d ng tranh nh minh h a do GV và HS s u t mử ụ ả ọ ư ầ )
+ Ki n trúc Ph t giáo: ế ậ chùa M t C t, tháp Ph Minhộ ộ ổ …
+ Ki n trúc Nho giáo: ế Thành nhà Hồ, kinh thành Thăng 
Long, Văn Mi u, Qu c T Giám…ế ố ử

Nhóm 2: Nêu nh ng nét đ c đáo c a ngh thu t điêuữ ộ ủ ệ ậ
kh c th k XI – XV. K tên các cơng trình ki n trúc -ắ ế ỉ ể ế
điêu kh c n i ti ng đắ ổ ế ược m nh danh là An Nam t đ iệ ứ ạ 
khí ?

=> 4 cơng trình ngh thu t b ng đ ng n i ti ng th i ệ ậ ằ ồ ổ ế ờ Lý,

Tr nầ nh ư Tượng Ph t chùa Quỳnh Lâmậ (Qu ng Ninh),ả
Tháp Báo Thiên d ng năm 1057 ự ở Thăng Long (Hà N i),ộ
Chuông Quy Đi nề đúc năm 1101 chùa M t C t, ở ộ ộ V c Phạ ổ 
Minh (Nam Đ nh), đúc vào th i Tr n Nhân Tông (1279 - 93).ị ờ ầ
Năm 1426, quân Minh (Trung Qu c) phá hu chuông Quyố ỷ
Đi n và v c Ph Minh l y đ ng đúc súng. T t c hi n nayề ạ ổ ấ ồ ấ ả ệ
đ u khơng cịn.ề

- GV ch HS xem m t s tranh nh do HS và giáo viên s uọ ộ ố ả ư
t m nh : Chân c t đá hình hoa sen n di tích Hồng thànhầ ư ộ ở ở
Thăng Long, hình điêu kh c r ng cu n trong lá đ , hoa vănắ ồ ộ ề
g m Bát Tràng… đ h c sinh rút ra k t lu nố ể ọ ế ậ

Nhóm 3: Trình bày đ c đi m s phát tri n c a nghặ ể ự ể ủ ệ 
thu t sân kh u, ca múa nh c th i kì này. K tên m t sậ ấ ạ ờ ể ộ ố 
lo i hình ngh thu t tiêu bi u v i t ng th lo i nghạ ệ ậ ể ớ ừ ể ạ ệ 
thu t.ậ

D ki n tr l i:ự ế ả ờ phong phú, đa d ng, mang đ m tính dânạ ậ
gian truy n th ng.ề ố

- Các lo i hình tiêu bi u:ạ ể

+ Ngh thu t sân kh u: tu ng chèo, múa r i nệ ậ ấ ồ ố ước…
+ Ca múa, nh c: ạ tr ng c m, sáo, đàn tranh, c ng chiêng…ố ơ ồ
+ Dân gian: đ u v t, đá c uấ ậ ầ …)

Nhóm 4: Đ c SGK, l p b ng th ng kê (theo m u) cácọ ậ ả ố ẫ

thành t u khoa h c th k X – XV theo m u.ự ọ ế ỉ ẫ

- HS đi n b ng th ng kê c a nhóm vào b ng gi y Croquisề ả ố ủ ả ấ
b c nh a ho c vi t lên phim trong s d ng đèn chi u choọ ự ặ ế ử ụ ế
c l p quan sát, nh n xét. GV hả ớ ậ ướng d n các em ch nh s aẫ ỉ ử

Tr n. Tác ph m tiêu bi u:ầ ẩ ể Nam 
qu c s n hà, H ch tố ơ ị ướng sĩ,
Cáo Bình Ngơ…

- T th k XV văn h c chừ ế ỷ ọ ữ
Hán và ch Nôm đ u phátữ ề
tri n.ể

=> Th hi n tinh th n yêuể ệ ầ
nước, yêu dân t c, ca ng iộ ợ
nh ng chi n công oai hùng,ữ ế
c nh đ p c a quê hả ẹ ủ ương đ tấ
nước.

3. Ngh thu tệ ậ

- Ki n trúc:ế Có các cơng trình
xây d ng kinh thành, đ n, chùa,ự ề
tháp…

- Điêu kh c:ắ Xu t hi n nhi uấ ệ ề
tác ph m v i nh ng hoa vănẩ ớ ữ
đ c đáo.ộ

- Ngh thu t sân kh u:ệ ậ ấ mang 
đ m tính dân gian truy n th ngậ ề ố
nh chèo, tu ng, múa r iư ồ ố
nước…

4. Khoa h c - k thu tọ ỹ ậ

+ S h c: ử ọ Đ i Vi t s ký c aạ ệ ử ủ 
Lê Văn H u.ư

+ Đ a lý: ị D đ a chí, H ng Đ cư ị ồ ứ 
b n đ .ả ồ

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

n u có sai sót. HS t ghi bài.ế ự (THĐ), ch t o súng Th n c ,ế ạ ầ ơ 
thuy n chi n có l u.ề ế ầ

• Nh nậ xét
chung: t thừ ế 
k X – XV dânỷ
t c ta đãộ
chi n đ u, l oế ấ ạ 
đ ng và sángộ
t o ra m tạ ộ 
n n văn hóaề
tiên ti n đ mế ậ 
đà b n s cả ắ 
dân t c. ộ

III. C ng c bài: ủ ố Hướng d n h c sinh l p b ng th ng kê các thành t u KHKT th kẫ ọ ậ ả ố ự ế ỷ
X - XV

IV. Ôn t p và chu n b bài:ậ ẩ ị

- Xem câu h i trong sách giáo khoa, trang 105.ỏ

- Đ c trọ ước SGK bài 21: “ Nh ng bi n đ i c a nàh nữ ế ổ ủ ước phong ki n trong cácế
th k XVI - XVIIIế ỷ ”

- S u t p t li u, tranh nh liên quan đ n bài h c m i.ư ậ ư ệ ả ế ọ ớ
D. B SUNG & GÓP ÝỔ

. . .
. . .

</div>

Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỷ X - XV | Lớp 10, Lịch sử - Ôn Luyện

<b>XÂY D NG VÀ PHÁT TRI N</b>

<b>Ự</b>

<b>Ể</b>

<b> VĂN HĨA DÂN TƠC TRONG CÁC TH K X - XV</b>

<b>̣</b>

<b>Ế Ỷ</b>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về