Xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội tại thành phố buôn ma thuột, tỉnh đắk lắk

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN KHÁNH MY

XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN
TRONG LĨNH VỰC TRẬT TỰ AN TỒN XÃ HỘI TẠI THÀNH PHỐ
BN MA THUỘT, TỈNH ĐĂK LĂK

LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

ĐẮK LẮK, 2020


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN KHÁNH MY

XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN
TRONG LĨNH VỰC TRẬT TỰ AN TỒN XÃ HỘI TẠI THÀNH PHỐ
BN MA THUỘT, TỈNH ĐĂK LĂK

Ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 8 38 01 02

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS.TRẦN QUỐC TOÀN

ĐẮK LẮK, 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi, được
thực hiện độc lập và dưới sự hướng dẫn của TS. Trần Quốc Tồn.
Các kết quả trong luận văn chưa được cơng bố trong bất kỳ cơng trình nào
khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy
và trung thực.
Đắk Lắk, ngày tháng

năm 2020

HỌC VIÊN

Nguyễn Khánh My

i


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
MỞ ĐẦU.................................................................................................................. 1
Chương 1.................................................................................................................. 8
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI
NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN TRONG LĨNH VỰC TRẬT TỰ AN TOÀN
XÃ HỘI.................................................................................................................... 8

1.1. Khái niệm, đặc điểm của xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành

niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội..............................................................8
1.2. Đặc điểm, nguyên tắc, biện pháp, hình thức xử lý vi phạm hành chính đối
với người chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội.......................15
1.3. Các yếu tố tác động đến xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa
thành niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội................................................. 33
Tiểu kết Chương 1................................................................................................. 36
Chương 2................................................................................................................ 37
THỰC TRẠNG XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA
THÀNH NIÊN TRONG LĨNH VỰC TRẬT TỰ AN TOÀN XÃ HỘI TẠI
THÀNH PHỐ BUÔN MA THUỘT, TỈNH ĐĂK LĂK....................................... 37
2.1. Khái quát về thành phố Buôn Ma Thuột...................................................... 37
2.2. Thực tiễn xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên trong
lĩnh vực trật tự an toàn xã hội tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk .. 39

2.3. Đánh giá xử lý vi phạm hành chính và thi hành quyết định xử lý vi phạm
hành chính về trật tự an toàn xã hội đối với người chưa thành niên trên địa
bàn thành phố Buôn Ma Thuột............................................................................ 56
Tiểu kết Chương 2................................................................................................. 62
Chương 3................................................................................................................ 63
ii


PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ XỬ LÝ VI
PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN TRONG
LĨNH VỰC TRẬT TỰ AN TOÀN XÃ HỘI TẠI THÀNH PHỐ BUÔN MA
THUỘT, TỈNH ĐẮK LẮK................................................................................... 63
3.1. Phương hướng nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm hành chính đối với người
chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an tồn xã hội tại thành phố Bn Ma

Thuột, tỉnh Đắk Lắk.............................................................................................. 63
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa
thành niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội tại thành phố Buôn Ma Thuột,
tỉnh Đắk Lắk.......................................................................................................... 65
KẾT LUẬN............................................................................................................ 79
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................. 81

iii


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

VPHC:

Vi phạm hành chính

XLVPHC:

Xử lý vi phạm hành chính

NCTN:

Người chưa thành niên

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Tình hình vi phạm hành chính trên địa bàn thành phố Bn Ma Thuột do

người chưa thành niên thực hiện theo lĩnh vực, giai đoạn 2015-2019…57
Bảng 2.2. Tình hình vi phạm hành chính trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột do
người chưa thành niên thực hiện theo độ tuổi, giai đoạn 2015-2019…..60
Bảng 2.3. Tình hình vi phạm hành chính trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột do
người chưa thành niên thực hiện theo giới tính, giai đoạn 2015-2019…62
Bảng 2.4. Hình thức xử lý vi phạm hành chính trên địa bàn thành phố Bn Ma Thuột

do người chưa thành niên thực hiện giai đoạn 2015-2019.................................................. 65

v


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thanh thiếu niên trẻ, người chưa thành niên được xác định là thế hệ tương
lai của đất nước, là lớp người sẽ kế tục sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, có vai trị xung
kích quan trọng trong các cuộc cách mạng dân tộc và q trình xây dựng thành cơng
xã hội chủ nghĩa, xây dựng đất nước Việt Nam giàu đẹp. Chính vì tầm quan trọng
như vậy, nên vấn đề chăm sóc, giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ và đấu tranh phòng,
chống, ngăn chặn thế hệ trẻ, người chưa thành niên có hành vi vi phạm pháp luật
được Đảng và nhà nước đặc biệt quan tâm.
Có thể nói, lứa tuổi chưa thành niên là giai đoạn phát triển về mặt sinh học
nhưng lại thiếu cân đối về mặt trí tuệ. Do đó, họ cần được đối xử khác với cách đối
xử dành cho người đã thành niên và cần được gia đình, xã hội và Nhà nước bảo vệ,
chăm sóc đặc biệt. Quan điểm, chính sách cơ bản này đã được thể hiện nhất quán,
xuyên suốt trong Hiến pháp nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và được cụ
thể hóa trong một số các Bộ luật, luật quan trọng ở cả hai hệ thống hành chính và
hình sự, được quy định riêng (có chương riêng, các điều khoản riêng) về các loại
trách nhiệm pháp lý đối với các hành vi vi phạm pháp luật áp dụng đối với người
chưa thành niên.

Luật Xử lý vi phạm hành chính được Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 3
thơng qua ngày 20/6/2012, có hiệu lực từ ngày 01/7/2013, cùng với các Nghị định,
Thông tư hướng dẫn liên quan trong trong lĩnh vực này cũng đã tương đối đầy đủ, là
cơ sở pháp lý quan trọng góp phần bảo đảm trật tự kỷ cương quản lý hành chính, an
ninh, trật tự an tồn xã hội, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của cơng dân, tổ chức.
Đối với đối tượng người chưa thành niên vi phạm, Luật xử lý vi phạm hành
chính đã dành một phần riêng để quy định về chính sách xử lý đối với người chưa
thành niên vi phạm hành chính và quy định về các biện pháp thay thế xử lý vi phạm
hành chính (bao gồm nhắc nhở, quản lý tại gia đình); điều kiện, thẩm quyền và thủ

1


tục áp dụng các biện pháp thay thế. Ðây là một nội dung mới, tiến bộ, thể hiện chính
sách nhất quán của Ðảng và Nhà nước ta thường xuyên quan tâm đến đối tượng
người chưa thành niên nói chung, người chưa thành niên vi phạm pháp luật nói
riêng, nâng cao một bước phát triển về thể chế pháp lý bảo vệ quyền con người
trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Đồng thời góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp
pháp, thực hiện tốt việc phòng, chống, ngăn ngừa, xử lý và tuyên truyền có hiệu quả
những hành vi vi phạm của các đối tượng là người chưa thành niên.
Tuy vậy về tổng thể hệ thống pháp luật này vẫn còn tản mạn, phân tán trong
nhiều luật, văn bản pháp luật khác nhau, khó khăn cho việc nghiên cứu, áp dụng,
thực thi. Đặc biệt đối tượng áp dụng là người chưa thành niên do đặc thù về thể chất
và trí tuệ nên việc xử lý người chưa thành niên vi phạm pháp luật nói chung, vi
phạm hành chính nói riêng là vấn đề hết sức phức tạp và khó khăn. Trên thực tế,
tình hình vi phạm pháp luật hành chính do người chưa thành niên thực hiện có chiều
hướng gia tăng và có diễn biến phức tạp, phổ biến và rất đáng lo ngại, được đánh
giá là nguy hiểm cho xã hội, với nhiều vấn đề mới nảy sinh trên thực tiễn mà các
quy định pháp luật có thể chưa theo kịp để điều chỉnh. Trước tình hình đó, việc
nghiên cứu một cách có hệ thống, tồn diện những vấn đề lý luận và thực tiễn liên

quan đến qui định của pháp luật về người chưa thành niên, về xử lý vi phạm hành
chính áp dụng đối với người chưa thành niên, trên cơ sở đó đưa ra những giải pháp,
kiến nghị đề xuất để tiếp tục hoàn thiện pháp luật hiện hành và giải quyết những
vướng mắc của thực tiễn áp dụng là việc làm cần thiết. Điều này không những có ý
nghĩa quan trọng về mặt lý luận mà cịn có ý nghĩa cả về thực tiễn trong giai đoạn
xây dựng Nhà nước pháp quyền hiện nay ở Việt Nam, và đảm bảo cho pháp luật
thực thi đạt được hiệu quả cao nhất, góp phần ngăn ngừa, đấu tranh, phòng chống
những hành vi vi phạm pháp luật do chủ thể là người chưa thanh niên thực hiện, vừa
không lạm dụng các biện pháp cưỡng chế hạn chế quyền và lợi ích của người chưa
thành niên, vừa quản lý, giáo dục có hiệu quả với đối tượng này.
Điều này đặc biệt có ý nghĩa hơn đối với thành phố Bn Ma Thuột, tỉnh
Đắk Lắk trong giai đoạn xây dựng và phát triển trở thành Trung tâm vùng Tây

2


Nguyên theo Kết luận số 67 của Bộ Chính trị. Hiện nay bên cạnh những thành quả
tốt đẹp đạt được đã xuất hiện một thực trạng đáng lo ngại là người chưa thành niên
vi phạm pháp luật đang dần gia tăng. Hậu quả tiêu cực của người chưa thành niên vi
phạm pháp luật không chỉ ảnh hưởng một cách không tốt đến tình hình kinh tế - xã
hội, trật tự an toàn xã hội đang trên đà phát triển của thành phố Bn Ma Thuột mà
cịn ảnh hưởng lớn đến những giá trị tốt đẹp, chuẩn mực sống, giá trị đạo đức truyền
thống của dân tộc.
Với những lý do trên tác giả đã lựa chọn đề tài “Xử lý vi phạm hành chính
đối với người chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an tồn xã hội tại thành phố
Bn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk”.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Việc nghiên cứu trong lĩnh vực này nhận được nhiều quan tâm và đã có
nhiều tác giả, nhìn chung các cơng trình, nghiên cứu này chủ yếu đề cập đến pháp
luật về xử lý vi phạm hành chính nói chung, tổng quan. Trong đó có thể tìm hiểu

một số cơng trình khoa học sau:
- Luận án tiến sĩ luật, chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính về
“Biện pháp xử lý người chưa thành niên vi phạm pháp luật” của tác giả Hồng Minh
Khơi, Đại học luật thành phố Hồ Chí Minh (2014) có phạm vi nghiên cứu rộng.
Luận án này trên cơ sở tiếp cận những khái niệm chung nhất về các yếu tố cấu thành
vi phạm pháp luật và căn cứ làm phát sinh trách nhiệm pháp lý của người
chưa thành niên vi phạm pháp luật, luận án đã xây dựng lý luận về bản chất, đặc
điểm của người chưa thành niên vi phạm pháp luật thuộc đối tượng áp dụng các
biện pháp xử lý hành chính và bản chất, đặc điểm của các biện pháp đó. Làm rõ các
yếu tố đặc thù và tính tồn tại khách quan của chúng với tư cách là phạm trù pháp lý
cần được Pháp điển hóa. Đồng thời, từ cơ sở lý luận trên, hệ thống những nội dung
cơ bản hình thành khung lý thuyết của luận án đã được nghiên cứu và làm sáng tỏ.
- Luận văn thạc sỹ luật học về “Pháp luật hành chính về quyền của người
chưa thành niên” của tác giả Lê Thị Ngọc Thanh (2010) nghiên cứu các vấn đề lý

3


luận và pháp lý hành chính về quyền của người chưa thành niên: khái niệm, nội
dung cơ bản của quyền con người; khái niệm, đặc điểm, nội dung quyền của người
chưa thành niên; cơ sở pháp lý hành chính Việt Nam về quyền của người chưa thành
niên; hực trạng pháp luật hành chính về quyền của người chưa thành niên, nhận xét,
đánh giá thực trạng pháp luật hành chính về quyền của người chưa thành niên cuối
cùng là phương hướng và giải pháp hoàn thiện quy định pháp luật hành chính về
quyền của người chưa thành niên ở nước ta trong giai đoạn hiện nay.
Bên cạnh đó có một số cơng trình như: Luận văn thạc sỹ luật học về “Hồn
thiện pháp luật về xử lý hành chính với người chưa thành niên” của tác giả Nguyễn
Ngọc Bích, Đại học Luật Hà Nội (2003); Luận văn thạc sỹ luật học về “Pháp luật về
xử phạt vi phạm hành chính: Lý luận và thực tiễn” của tác giả Bùi Tiến Đạt, Khoa
Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội (2008); Luận văn “Xử lý vi phạm hành chính đối

với người chưa thành niên - Lý luận và thực tiễn”, tác giả Đồng Thúy An (2011)…
Các nghiên cứu này nghiên cứu một cách tổng quan những vấn đề lý luận liên quan
đến xử lý vi phạm hành chính, về chủ thể là người chưa thành niên… Tuy vậy các
nghiên cứu liệt kê trên được tiến hành đã lâu, trước thời điểm Luật Xử lý vi phạm
hành chính 2012 ban hành, và cho đến nay thì hệ thống pháp luật hành chính và xử
lý vi phạm hành chính đã có thay đổi một cách tồn diện.
Các cơng trình nghiên cứu trên đã làm rõ về mặt lý luận và thực tiễn trong
công tác xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên; tuy nhiên, chưa
nghiên cứu một cách hệ thống, tồn diện, chun sâu về cơng tác xử lý vi phạm
hành chính đối với người chưa thành niên trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột,
cũng như đưa ra các giải pháp để phòng ngừa, ngăn chặn, hạn chế đến mức thấp
nhất các hành vi vi phạm trong lĩnh vực trật tự an tồn xã hội. Vì vậy, tác giả sẽ tiếp
thu có chọn lọc các kết quả nghiên cứu về mặt lý luận và thực tiễn từ các công trình
nghiên cứu nêu trên và có những nghiên cứu cụ thể, chuyên sâu về xử lý vi phạm
hành chính đối với người chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự, an toàn xã hội từ
thực tiễn địa bàn tỉnh Đắk Lắk.

4


3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
-Mục đích nghiên cứu: Đánh giá thực trạng xử lý vi phạm hành chính đối
với người chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an tồn xã hội tại thành phố Bn
Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, đề xuất giải pháp và kiến nghị nhằm hồn thiện và nâng
cao hiệu quả cơng tác xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên trong
lĩnh vực trật tự an tồn xã hội góp phần ổn định trật tự an toàn xã hội, thúc đẩy sự
phát triển về con người của địa phương.
Nhiệm vụ nghiên cứu: -Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về xử lý vi
phạm hành chính đối với người chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội
và các yếu tố tác động làm gia tăng vi phạm hành chính đối với người chưa thành

niên và xử lý vi phạm hiện nay.
- Phân tích thực trạng cơng tác xử lý vi phạm hành chính đối với người
chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an tồn xã hội tại thành phố Bn Ma Thuột,
tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2015-2019.
- Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả cơng tác xử lý vi phạm hành
chính đối với người chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an tồn xã hội tại thành
phố Bn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
-Đối tượng nghiên cứu: là công tác xử lý vi phạm hành chính đối với người
chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội tại thành phố Buôn Ma Thuột,
tỉnh Đắk Lắk.
-Phạm vi nghiên cứu: - Về nội dung: Xử lý vi phạm hành chính (gồm xử
phạt vi phạm hành chính và áp dụng các biện pháp xử lý hành chính) đối với người
chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội tại thành phố Buôn Ma Thuột,
tỉnh Đắk Lắk
- Về thời gian và không gian: Từ năm 2015 đến năm 2019 tại thành phố
Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk

5


5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận: Đề tài được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận chủ
nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm của Đảng làm cơ sở,
phương pháp luận cho việc nghiên cứu để giải quyết những vấn đề lý luận tình hình
về vấn đề vi phạm hành chính của người chưa thành niên về vấn đề trật tự an toàn
xã hội.
-Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập thông tin: Được thực hiện thông qua nghiên cứu,
tổng hợp từ các tài liệu, cơng trình đã cơng bố như: sách, giáo trình, tập bài giảng,

luận án, luận văn, báo cáo nghiên cứu,… và được thu thập qua các giáo trình, luận
văn, luận án, văn bản pháp luật của các tác giả thu thập thông qua tham khảo ý kiến
chuyên gia, trao đổi với các nhà quản lý liên quan đến lĩnh vực xử lý vi phạm hành
chính.
- Phương pháp xử lý thông tin: Thông tin được xử lý thông qua các phương
pháp phân tích, tổng hợp, đối chiếu, so sánh.
- Phương pháp thống kê: Các số liệu sau khi thu thập được hệ thống hóa,
thống kê qua từng năm.
- Phương pháp phân tích: Phân tích những khía cạnh khác nhau của số liệu,
từ đó chọn lọc những thơng tin cần thiết phục vụ cho đề tài nghiên cứu.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
-Về mặt lý luận: Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần làm rõ vấn đề lý
luận quản lý nhà nước về vi phạm hành chính của người chưa thành niên trong lĩnh
vực trật tự an toàn xã hội; hệ thống hóa và làm rõ về vi phạm hành chính của người
chưa thành niên tác hại đến sự ổn định và phát triển của nền kinh tế, tổn hại đến lợi
ích của cộng đồng.
Đánh giá và phân tích rõ thực trạng xử lý vi phạm hành chính của người
chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội tại thành phố Buôn Ma Thuột,

6


tỉnh Đắk Lắk.
-Về mặt thực tiễn: Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể giúp các cơ quan
tổ chức tham khảo để vận dụng vào việc tuyên truyền, giáo dục nâng cao trình độ
nhận thức và ý thức pháp luật cho người chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an
toàn xã hội; đề ra phương án cụ thể, trước mắt và lâu dài nhằm nhằm hoàn thiện và
nâng cao hiệu quả, tăng cường quản lý nhà nước trong việc xử lý vi phạm hành
chính đối với người chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội trên địa
bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk.

7. Bố cục của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và các danh mục, luận văn gồm ba chương:
Chương 1: Những vấn đề chung về xử lý vi phạm hành chính đối với người
chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội.
Chương 2: Thực trạng xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành
niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk
Lắk.
Chương 3: Phương hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm
hành chính đối với người chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an tồn xã hội tại
thành phố Bn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk.

7


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI
NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN TRONG LĨNH VỰC TRẬT TỰ AN TOÀN XÃ
HỘI
1.1. Khái niệm, đặc điểm của xử lý vi phạm hành chính đối với người
chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội
1.1.1. Người chưa thành niên
Đã có nhiều văn bản quốc tế về quyền con người của trẻ em, của người
chưa thành niên ra đời trong hơn nửa thế kỷ qua. Đồng thời, việc tăng cường bảo vệ
các quyền của trẻ em cũng là một khía cạnh quan trọng trong hoạt động của các cơ
quan và chương trình của Liên Hợp Quốc (LHQ). Trong các văn bản quốc tế và các
chương trình của LHQ về vấn đề trẻ em sử dụng đồng thời cả hai khái niệm trẻ em
và người chưa thành niên. Điều 1 Công ước quốc tế về quyền trẻ em xác định rõ:
"Trẻ em có nghĩa là người dưới 18 tuổi, trừ trường hợp luật pháp áp dụng với trẻ
em đó quy định tuổi thành niên sớm hơn". Trong một số văn bản, khái niệm trẻ em
được gọi là người chưa thành niên hoặc thanh, thiếu niên. Tuy nhiên, trong quan hệ

với pháp luật và thực thi pháp luật, trẻ em thường được gọi là người chưa thành
niên:
- Quy tắc tiêu chuẩn tối thiểu của LHQ về việc áp dụng pháp luật đối với
người chưa thành niên (còn gọi là Quy tắc Bắc Kinh), được Đại hội đồng LHQ
thông qua ngày 29-11-1985 nêu rõ: "Người chưa thành niên là trẻ em hay người ít
tuổi tuỳ theo từng hệ thống pháp luật có thể bị xét xử vì phạm pháp theo một
phương thức khác với việc xét xử người lớn".
- Quy tắc tối thiểu phổ biến của LHQ về bảo vệ người chưa thành niên bị
tước quyền tự do thông qua ngày 14-12-1990 nêu cụ thể: "Người chưa thành niên là
người dưới 18 tuổi”.
Dựa trên những quy định của luật pháp quốc tế về người chưa thành niên,
các quốc gia trên thế giới đã đưa ra các quy định về người chưa thành niên nói

8


chung, người chưa thành niên phạm tội nói riêng, các chế tài xử lý người chưa thành
niên phạm tội phù hợp với điều kiện kinh tế - văn hoá - xã hội, phong tục, tập quán,
pháp luật của mỗi nước. Chẳng hạn như:
Như vậy người chưa thành niên là những người chưa trưởng thành do họ
còn non nớt về thể chất và trí tuệ. Do đó, người chưa thành niên cần được đối xử
khác với cách đối xử dành cho người đã thành niên và cần được gia đình, xã hội và
Nhà nước bảo vệ, chăm sóc đặc biệt. Quan điểm, chính sách cơ bản này đã được thể
hiện trong Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam cũng như trong một số luật quan
trọng ở cả hệ thống hành chính và hình sự. Theo đó, độ tuổi người chưa thành niên
được xác định thống nhất trong Hiến pháp, Bộ luật Hình sự, Bộ luật tố tụng hình sự,
Bộ luật Lao động, Bộ luật Dân sự, Luật xử lý vi phạm hành chính và một số văn bản
quy phạm pháp luật khác. Tất cả các văn bản pháp luật đó đều quy định tuổi của
người chưa thành niên là dưới 18 tuổi.
Tất cả các văn bản pháp luật đó đều quy định tuổi của người chưa thành

niên là dưới 18 tuổi và quy định riêng những chế định pháp luật đối với người chưa
thành niên trong từng lĩnh vực cụ thể.
Tóm lại: Người chưa thành niên là người dưới 18 tuổi, chưa phát triển hoàn
thiện về thể chất và tinh thần, chưa có đầy đủ các quyền và nghĩa vụ pháp lý như
người đã thành niên.
* Đặc điểm của người chưa thành niên
Việc tìm hiểu đặc điểm người chưa thành niên là điều quan trọng đối với cơ
quan pháp luật nói chung, và các cơ quan tiến hành xử lý vi phạm hành chính đối
với người chưa thành niên nói riêng.
Người chưa thành niên là người chưa phát triển đầy đủ, toàn diện về thể lực,
trí tuệ, tinh thần cũng như chưa có đầy đủ quyền và nghĩa vụ cơng dân. Chính vì
vậy mà họ có những đặc điểm riêng về tâm lý và các nghiên cứu khoa học về tâm lý
học đã phân tích rõ các đặc điểm này, đó là:
- Về trạng thái cảm xúc

9


Người chưa thành niên là người đang trong quá trình phát triển cả về sinh lí,
tâm lí và ý thức. Đây là giai đoạn diễn ra những biến cố rất đặc biệt, đó là sự phát
triển cơ thể mất cân bằng nên đã dẫn đến tình trạng mất cân bằng tạm thời trong
cảm xúc của người chưa thành niên. Trên thực tế, trạng thái thần kinh, trạng thái
cảm xúc không cân bằng có thể là yếu tố gây nên các hành vi lệch chuẩn. Có khơng
ít trường hợp, do xuất phát từ những mâu thuẫn nhỏ, nhưng không kiềm chế được
sự nóng giận q khích mà người chưa thành niên đã phạm phải hành động sai lầm,
thậm chí là thực hiện hành vi phạm tội.
- Về nhận thức pháp luật
Có thể nói, lứa tuổi chưa thành niên là giai đoạn phát triển về mặt sinh học
nhưng lại thiếu cân đối về mặt trí tuệ. Đó là lứa tuổi mà kinh nghiệm trong cuộc
sống cịn q ít ỏi, đặc biệt là khả năng nhận thức về pháp luật còn nhiều hạn chế.

Một phần không nhỏ người chưa thành niên thực hiện hành vi phạm tội chỉ để thỏa
mãn nhu cầu, hứng thú không đúng đắn của cá nhân, không quan tâm đến hậu quả
nguy hiểm cho xã hội. Chỉ khi được giải thích, phân tích thì các em mới hiểu rằng
hành vi của mình là phạm tội.
- Về nhu cầu độc lập
Nhu cầu độc lập có thể được hiểu là việc cá nhân tự hành động và tự ra
quyết định theo ý kiến riêng mà không muốn bị ảnh hưởng của người khác. Nhưng
chúng ta cũng cần lưu ý rằng, nhu cầu độc lập khơng chỉ có mặt tích cực mà cịn có
mặt tiêu cực nếu một khi nó phát triển theo hướng thái quá. Đặc biệt, ở lứa tuổi
chưa thành niên, nhu cầu độc lập thái quá thường biểu hiện ra bên ngoài dưới dạng
các hành vi như ngang bướng, cố chấp, dễ tự ái, gây gổ, phô trương. Tất cả những
hành vi này của người chưa thành niên đều mang tính chất của hành vi lệch chuẩn,
dễ dẫn tới các hành vi phạm tội.
- Về nhu cầu khám phá cái mới
Tìm hiểu, khám phá cái mới là một trong những nhu cầu của các em ở lứa
tuổi chưa thành niên. Tuy vậy, sự tò mò và khám phá cái mới cũng có thể trở thành
một trong những nguyên nhân dẫn tới hành vi phạm tội của các em, nếu các em

10


thiếu sự hướng dẫn, kiểm tra, giám sát của gia đình, xã hội, khơng tự chủ được bản
thân và khơng phân biệt được phải trái, đúng sai.
Như đã phân tích trên, điểm đặc thù của người chưa thành niên là sự hạn
chế về nhận thức, do vậy việc xử lý họ chủ yếu nhằm giáo dục, qua đó giúp họ nhận
thức được sai lầm và tuân thủ quy định của pháp luật. Và xuất phát từ những đặc
điểm khác biệt về thể chất và tinh thần của người chưa thành niên so với người
trưởng thành mà pháp luật xử lý vi phạm hành chính có quy định riêng đối với
người chưa thành niên vi phạm.
1.1.2. Người chưa thành niên vi phạm hành chính

Trong thực tiễn thi hành và áp dụng pháp luật hiện nay, VPHC thường được
hiểu một cách chung nhất là hành vi vi phạm các quy tắc quản lý của Nhà nước
nhưng không phải là tội phạm và bị xử lý theo thủ tục hành chính do những người
có thẩm quyền trong các cơ quan hành chính Nhà nước tiến hành mà khơng phải là
cơ quan Tịa án với các thủ tục tư pháp.
Trong pháp luật Việt Nam, khái niệm “VPHC” lần đầu tiên được định
nghĩa một cách chính thức tại Pháp lệnh Xử phạt VPHC ngày 30/11/1989, Điều 1
của Pháp lệnh này quy định “VPHC là hành vi do cá nhân, tổ chức thực hiện một
cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm quy tắc quản lý Nhà nước mà khơng phải là tội
phạm hình sự và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt hành chính”. Định
nghĩa này sau đó đã được áp dụng rộng rãi trong thực tiễn thi hành pháp luật và đưa
vào các giáo trình giảng dạy về pháp luật. Theo Pháp lệnh xử lý VPHC năm 1995 và
sau đó là Pháp lệnh xử lý VPHC năm 2002 thì khái niệm VPHC không được định
nghĩa riêng biệt nữa mà được đưa “lẩn” vào trong khái niệm “xử lý VPHC”, nếu
trích dẫn từ định nghĩa về “xử lý VPHC” được quy định tại khoản 2 Điều 1 xử lý
VPHC năm 2002 thì VPHC được hiểu là “hành vi cố ý hoặc vô ý của cá nhân, tổ
chức, vi phạm các quy định của pháp luật về quản lý Nhà nước mà không phải là
tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt VPHC”. Luật xử lý VPHC
2012 quy định “VPHC là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy
định của pháp luật về quản lý Nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy

11


định của pháp luật phải bị xử phạt VPHC”. Về ngơn ngữ thể hiện, có thể thấy có
đơi chút khác nhau giữa định nghĩa về VPHC được quy định trong các Pháp lệnh về
xử phạt/xử lý VPHC 1989, 1995 và 2002, 2012, tuy nhiên về bản chất hành vi
VPHC thì các định nghĩa trong các văn bản pháp luật này, về cơ bản, khơng có gì
khác nhau. VPHC có 04 dấu hiệu cơ bản sau đây:
Thứ nhất, VPHC là hành vi trái pháp luật, vi phạm các quy định của pháp luật

về quản lý Nhà nước; tác hại (tính nguy hiểm) do hành vi gây ra ở mức độ thấp, chưa
hoặc khơng cấu thành tội phạm hình sự và hành vi đó được quy định trong các văn bản
pháp luật về xử phạt VPHC. Đây chính là dấu hiệu “pháp định” của vi phạm.
Thứ hai, hành vi đó phải là một hành vi khách quan đã được thực hiện (hành
động hoặc không hành động), phải là một việc thực, chứ không phải chỉ tồn tại trong ý
thức hoặc mới chỉ là dự định, đây có thể coi là dấu hiệu “vật chất” của vi phạm.

Thứ ba, hành vi đó do một cá nhân hoặc pháp nhân (tổ chức) thực hiện, đây
là dấu hiệu xác định“chủ thể” của vi phạm.
Thứ tư, hành vi đó là một hành vi có lỗi, tức là người vi phạm nhận thức
được vi phạm của mình, hình thức lỗi có thể là cố ý, nếu người vi phạm nhận thức
được tính chất trái pháp luật trong hành vi của mình, thấy trước hậu quả của vi
phạm và mong muốn hậu quả đó xảy ra hoặc ý thức được hậu quả và để mặc cho
hậu quả xảy ra; hình thức lỗi là vơ ý trong trường hợp người vi phạm thấy trước
được hậu quả của hành vi nhưng chủ quan cho rằng mình có thể ngăn chặn được
hậu quả hoặc không thấy trước hậu quả sẽ xảy ra dù phải thấy trước và có thể thấy
trước được hậu quả của vi phạm.
Tóm lại, từ các phân tích trên, có thể đưa đến khái niệm vi phạm hành chính
như sau: Vi phạm hành chính là hành vi do cá nhân, tổ chức có năng lực trách
nhiệm hành chính thực hiện, xâm hại vào các quan hệ được luật hành chính bảo vệ
mà theo quy định của pháp luật thì phải chịu trách nhiệm hành chính.
Để xác định rõ người chưa thành niên VPHC ngoài xác định yêu tố hành vi,
cần xác định người chưa thành niên bị xử phạt hành chính theo luật xử lý VPHC là
những đối tượng nào. Theo điều 5 Luật Xử lý VPHC 2012 quy đinh:“Các đối
tượng

12


bị xử phạt VPHC có người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi bị xử phạt VPHC về

VPHC do cố ý; người từ đủ 16 tuổi trở lên bị xử phạt VPHC về mọi VPHC”. Như
vậy có thể hiểu những người chưa thành niên bị xử phạt hành chính là những người
từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi.
Như vậy, người chưa thành niên VPHC là những người từ đủ 14 đến dưới
18 tuổi thực hiện hành vi vi phạm quy định của pháp luật về quản lý Nhà nước mà
không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt VPHC.
1.1.3. Xử phạt vi phạm hành chính
Pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự có tính chất bắt buộc chung do nhà
nước đặt ra hoặc thừa nhận, thể hiện ý chí nhà nước của giai cấp thống trị trên cơ sở
ghi nhận các nhu cầu về lợi ích của tồn xã hội, được đảm bảo thực hiện bằng nhà
nước nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội với mục đích trật tự và ổn định xã hội vì
sự phát triển bền vững của xã hội. Pháp luật có ba chức năng: điều chỉnh, bảo vệ và
giáo dục. Sở dĩ pháp luật có chức năng bảo vệ vì trong xã hội vẫn tồn tại những “vi
phạm pháp luật” - là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm hại đến các lợi ích ủa xã
hội, quyền và lợi ích của công dân, do người có năng lực trách nhiệm pháp lý thực
hiện một cách có lỗi. Và người phạm pháp luật phải chịu trách nhiệm pháp lý - hậu
quả của vi phạm pháp luật và được thể hiện trong việc cơ quan nhà nước có thẩm
quyền áp dụng các biện pháp cưỡng chế (hay là chế tài xử lý).
Như đã nói trên, xử lý vi phạm hành chính là cơng cụ quan trọng trong hoạt
động quản lý nhà nước nhằm duy trì trật tự, kỷ cương hành chính trong đời sống
kinh tế - xã hội của đất nước.
Khoản 2 Điều 2 của Luật XLVPHC đề cập: “Xử phạt vi phạm hành chính là
việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục
hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính theo quy
định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính”.
Vi phạm hành chính là hành vi hành động hoặc khơng hành động) trái pháp
luật, có lỗi (cố ý hoặc vơ ý) do cá nhân có năng lực trách nhiệm hành vi hành chính
hoặc tổ chức thực hiện, xâm phạm trật tự nhà nước và xã hội, trật tự quản lý, sở hữu

13

của Nhà nước, của tổ chức và của cá nhân, xâm phạm các quyền, tự do và lợi ích
hợp pháp của công dân mà theo quy định của pháp luật phải chịu trách nhiệm hành
chính. Và chủ thể thực hiện vi phạm hành chính phải chịu trách nhiệm hành chính là hậu quả của vi phạm hành chính, thể hiện ở sự áp dụng bởi cơ quan nhà nước,
người có thẩm quyền những chế tài pháp luật hành chính đối với chủ thể vi phạm
hành chính theo thủ tục do luật hành chính quy định. Đó là sự phản ứng tiêu cực của
Nhà nước đối với người thực hiện vi phạm hành chính, kết quả là chủ thể thực hiện
vi phạm hành chính phải gánh chịu những hậu quả bất lợi, thiệt hại về vật chất và
tinh thần so với tình trạng ban đầu của họ.
Trên cơ sở tiếp thu các luận giải của các nhà khoa học về khái niệm xử lý,
xử phạt VPHC, tác giả đưa ra khái niệm xử lý VPHC như sau: Xử phạt VPHC là
hoạt động của các cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền áp dụng các hình thức
xử phạt VPHC, các biện pháp khắc phục hậu quả, các biện pháp ngăn chặn VPHC
và đảm bảo việc xử phạt VPHC đối với những cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi
VPHC nhằm đảm bảo trật tự và kỷ luật trong quản lý nhà nước.
* Áp dụng các biện pháp xử lý hành chính
Thuật ngữ xử lý VPHC chỉ mới xuất hiện và được chính thức quy định lần
đầu tiên ở nước ta trong pháp lệnh xử lý VPHC năm 1995. Xử lý VPHC trong Pháp
lệnh này bao gồm xử phạt VPHC và các biện pháp XLHC khác.
Luật xử lý VPHC năm 2012 cũng không đưa ra khái niệm về xử lý VPHC,
dựa trên cơ sở các quy định của luật, có thể thấy thuật ngữ bao gồm xử phạt VPHC
và áp dụng các biện pháp XLHC. Cũng trong Luật này, nhà làm luật còn đưa ra các
biện pháp thay thế xử lý VPHC, tuy nhiên các biện pháp này chỉ được xem xét và
áp dụng đối với người có hành vi VPHC, cụ thể là:
- Xử phạt VPHC là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử
phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi VPHC
theo quy định của pháp luật về xử phạt VPHC.
- Biện pháp xử lý VPHC là biện pháp được áp dụng đối với cá nhân vi
phạm pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã hội mà không phải là tội phạm, bao

14


gồm biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn; đưa vào trường giáo dưỡng, đưa
vào cơ sở giáo dục bắt buộc và đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.
- Biện pháp thay thế biện pháp xử lý VPHC là biện pháp mang tính giáo
dục được áp dụng để thay thế cho hình thức xử phạt VPHC hoặc biện pháp xử lý
VPHC đối với người chưa thành niên VPHC, bao gồm biện pháp nhắc nhở và biện
pháp quản lý tại gia đình.
Trên cơ sở xem xét các quy định pháp luật trên đây có thể hiểu: Áp dụng
biện pháp xử lý VPHC là biện pháp do người có thẩm quyền xem xét, quyết định áp
dụng đối với cá nhân vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự, an tồn xã hội mà
khơng phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải áp dụng biện pháp
XLHC.
1.2. Đặc điểm, nguyên tắc, biện pháp, hình thức xử lý vi phạm hành
chính đối với người chưa thành niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội
1.2.1. Đặc điểm của xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành
niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội
Xử lý hành chính đối với người chưa thành niên có hành vi trái pháp luật
cịn có ý nghĩa giáo dục phòng ngừa chung đối với các người chưa thành niên khác,
và mọi chủ thể trong xã hội với đặc điểm sau:
Thứ nhất, lứa tuổi chưa thành niên là một giai đoạn quan trọng, có những
biến đối khá tồn diện về chức năng sinh lý, tâm lý và dần hình thành đặc trưng
riêng về ý thức trong mỗi con người. Do đó XLVPHC đối với người chưa thành
niên được Đảng và nhà nước đặc biệt chú trọng, dành cho đối tượng này những
chính sách cũng như biện pháp xử lý phù hợp nhất.
Thứ hai, XLVPHC đối với người chưa thành niên với phương châm giúp
các em nhận thức, sữa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành công dân có
ích cho xã hội.

Thứ ba, XLVPHC đối với người chưa thành niên có những nét đặc thù khác
với người đã thành niên vi phạm. Vì lợi ích tốt nhất của người chưa thành niên,
không chỉ được thể hiện trong các nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính mà còn thể

15


hiện ngay trong hệ thống các chế tài xử lý áp dụng đối với người chưa thành niên vi
phạm, bao gồm các hình thức xử phạt và các biện phá xử lý hành chính. Việc xử lý
chủ yếu nhằm giáo dục, giúp họ sửa chữa lỗi lầm, phát triển lành mạnh; biện pháp
giam giữ chỉ được áp dụng cuối cùng khi khơng cịn biện pháp thích hợp nào khác
và trong thời hạn ngắn nhất có thể.
1.2.2. Nguyên tắc của xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành
niên trong lĩnh vực trật tự an toàn xã hội
Nguyên tắc xử lý đối với người chưa thành niên vi phạm này là những tư
tưởng chỉ đạo xuyên suốt quá trình xây dựng và áp dụng pháp luật đối với người
chưa thành niên. Việc quy định các nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính đối với
người chưa thành niên phần nào thể hiện quan điểm, đường lối và chính sách của
Nhà nước ta trong cơng cuộc đấu tranh, phịng và chống tội phạm.
Việc xử lý người chưa thành niên vi phạm hành chính chỉ được thực hiện
trong trường hợp cần thiết nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển
lành mạnh và trở thành cơng dân có ích cho xã hội. Trong quá trình xem xét xử lý
người chưa thành niên vi phạm hành chính, người có thẩm quyền xử lý vi phạm
hành chính phải bảo đảm lợi ích tốt nhất cho người chưa thành niên. Biện pháp đưa
vào trường giáo dưỡng chỉ được áp dụng khi xét thấy khơng có biện pháp xử lý
khác phù hợp hơn.
Việc xử lý người chưa thành niên vi phạm hành chính cịn căn cứ vào khả
năng nhận thức của người chưa thành niên về tính chất nguy hiểm cho xã hội của
hành vi vi phạm, nguyên nhân và hoàn cảnh vi phạm để quyết định việc xử phạt
hoặc áp dụng biện pháp xử lý hành chính phù hợp. Việc áp dụng hình thức xử phạt,

quyết định mức xử phạt đối với người chưa thành niên vi phạm hành chính phải nhẹ
hơn so với người thành niên có cùng hành vi vi phạm hành chính.
Nguyên tắc xử lý đối với người chưa thành niên vi phạm trong Luật
XLVPHC gồm các nguyên tắc chung được quy định tại Điều 3 và các nguyên tắc xử
lý riêng đối với người chưa thành niên được quy định tại Điều 134.
* Về nguyên tắc chung

16


Phạm vi điều chỉnh của Luật XLVPHC như được quy định tại Điều 1 là:
“Luật này quy định về xử phạt vi phạm hành chính và các biện pháp xử lý phạm
hành chính” nên các nguyên tắc xử lý chung được quy định Điều 3 gồm nguyên tắc
xử phạt vi phạm hành chính tại Khoản 1và nguyên tắc áp dụng các biện pháp xử lý
vi phạm hành chính tại Khoản 2. Có thể khái quát thành các nguyên tắc sau:
Nguyên tắc thứ nhất: Việc xử phạt vi phạm hành chính và áp dụng các biện
pháp xử lý vi phạm hành chính phải được tiến hành nhanh chóng, khách quan, cơng
khai, đúng thẩm quyền, đảm bảo công bằng, đúng quy định pháp luật.
Nguyên tắc thứ hai: Việc xử phạt vi phạm hành chính hay quyết định áp
dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính phải căn cứ vào tính chất, mức độ,
hậu quả vi phạm, đối tượng vi phạm và tình tiết giảm nhẹ, tình tiết tăng nặng.
Nguyên tắc thứ ba: Việc xử phạt vi phạm hành chính hay áp dụng các biện
pháp xử lý hành chính chỉ được thực hiện khi rơi vào các trường hợp do luật quy
định. Nguyên tắc này xuất phát từ nguyên tắc pháp chế, theo đó, một người chỉ bị
xem là có tội khi luật có quy định.
Nguyên tắc thứ tư: Người có thẩm quyền có trách nhiệm chứng minh vi
phạm hành chính. Cá nhân, tổ chức bị xử phạt hành chính hay cá nhân bị áp dụng
biện pháp xử lý hành chính có quyền tự mình hoặc thơng qua người đại diện hợp
pháp chứng minh mình khơng vi phạm hành chính.
* Về nguyên tắc xử lý đặc thù đối với người chưa thành niên vi phạm

hành chính.
Xuất phát từ đặc điểm tâm lý và u cầu của cơng tác đấu tranh phịng và
chống tội phạm của người chưa thành niên, Luật XLVPHC quy định những nguyên
tắc xử lý vi phạm hành chính đặc thù áp dụng đối với người chưa thành niên vi
phạm bên cạnh các nguyên tắc được áp dụng chung như đối với người thành niên vi
phạm. Điều 134 quy định năm nguyên tắc xử lý dành riêng cho người chưa thành
niên vi phạm.

17


Nguyên tắc thứ nhất: Việc xử lý người chưa thành niên vi phạm hành chính
chỉ được thực hiện trong trường hợp cần thiết nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sữa chữa
sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành công dân có ích cho xã hội.
Trong q trình xem xét xử lý người chưa thành niên vi phạm hành chính,
người có thẩm quyền phải đảm bảo lợi ích tốt nhất cho người chưa thành niên. Biện
pháp đưa vào trường giáo dưỡng chỉ được áp dụng khi xét thấy khơng có biện pháp
xử lý khác phù hợp hơn.
Đây là nguyên tắc xử lý chung cho người chưa thành niên có hành vi vi
phạm pháp luật, thể hiện mục đích, quan điểm của Nhà nước ta trong việc xử lý vi
phạm hành chính đối với người chưa thành niên vi phạm là để giáo dục, giúp các
em sữa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành cơng dân có ích cho xã hội
chứ không đề cập trực tiếp đến mục đích trừng trị. Nguyên tắc này xuất phát từ cơ
sở lý luận về đặc điểm tâm, sinh lý của người chưa thành niên do các em là người
chưa phát triển đầy đủ về thể chất, tâm lý cũng như nhận thức và kinh nghiệm sống
còn hạn chế. uy nhiên, người chưa thành niên lại có tính thích nghi cao, dễ thay đổi,
thêm vào đó là ý thức vi phạm hành chính chưa sâu sắc nên khả năng cải tạo, giáo
dục, giúp đỡ họ trở thành những công dân lành mạnh là hồn tồn có thể. Ngồi ra,
ngun nhân và điều kiện dẫn đến hành vi vi phạm của người chưa thành niên phần
lớn do mơi trường sống trong đó có một phần lớn trách nhiệm của gia đình và xã

hội. Vì vậy, việc quyết định các biện pháp xử phạt hay áp dụng các biện pháp xử lý
vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên vi phạm nhằm giáo dục thức tôn
trọng pháp luật, tôn trọng các quy tắc của cuộc sống cũng như giúp đỡ các em nhận
ra sai lầm từ đó sữa chữa sai lầm của mình là chủ yếu.
Nguyên tắc thứ hai: Việc xử lý người chưa thành niên vi phạm hành chính
cịn căn cứ vào khả năng nhận thức của người chưa thành niên về tính chất nguy
hiểm cho xã hội của hành vi vi phạm, nguyên nhân và hoàn cảnh vi phạm để quyết
định việc xử phạt hoặc áp dụng biện pháp xử lý hành chính phù hợp.
Do chưa phát triển đầy đủ về các mặt nên không phải trong mọi trường hợp
khi thực hiện hành vi vi phạm người chưa thành niên có thể thấy hết tính nguy hiểm

18