Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.18 MB, 6 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
Vi v~y, sach giao khoa ph8.i th~ hi~n
<i>dinh huong chinh tri trong giao d1,1cthe'</i>
h~ tre, twin thu nhung nguyen tilc giao
d1,1ch9C vg vi~c truygn th1,1nhung kie'n
thuc cCiban cua khoa h9C - nhung kie'n
thuc hi~n dl;li, tudng doi dU<;Jcxac dinh,
theo chuCing trinh dii ban hanh. Doi voi
cac bQ mon khoa h9c xii hQi noi chung,
<i>lich s\i noi rieng, tinh khoa h9C va tinh</i>
<i>chinh tri ke't h<;Jpch~t cM voi nhau d~</i>
gap phlln tht,tc hi~n m1,1ctieu giao d1,1cdii
<i>dg ra. Vi v~y, mQt st,t ki~n lich s\i co th~</i>
PHAN NGQC LIEN"
<b>TR~NH DINH TUNG""</b>
dU<;Jcnh~n thuc va trinh bay khOng giong
nhau, th~m chi trai ngti<;Jcnhau, trong
sach giao khoa
<i>Bien</i> <i>PhIl"</i> trong sach giao khoa mQt so
nuoc pht1dng Tay ma chung toi co digu
ki~n tie'p c~n.
ChuCing trinh <i>lich s\i b trudng</i> ph6
thOng nhigu nuoc tren the' gioi dU<;Jcxay
dt,tng theo hai huong: chuCing trinh <i>lich</i>
s\i the' gioi va chuCing trinh <i>lich s\i dan</i>
tQc dU<;Jccau tl;lo song song voi nhau; ho?c
chi co chuCing trinh <i>lich s\i dan tQc ke't</i>
h<;Jpvoi nhung st,t ki~n lich s\i the' gioi
lien quan. Song du cau tl;lo theo nguyen
<i>titc nao, chuCing trinh lich s\i nhigu nuoc</i>
v~n neu moi quan h~ ngay cang ch~t cM
giua cac quoc gia, dan tQc, d~c bi~t tU
thdi c~n dl;li trb di. Trong sach giao khoa
<i>lich s\i nhigu nuoc, cac ~t,t ki~n lich s\i</i>
Vi~t Nam tu sau 1858, khi tu ban Phap
<i>bitt dllu tht,tc hi~n am muu xam luqc nuoc</i>
<i>ta, moi chi dU<;Jcgioi thi~u rat dCln sd,</i>
mang tinh thOng tin nhigu hCln di~n giai
<i>lich s\i. Tu sa~ 1945, st,tki~n "Cach ml;lng</i>
62
<b>,</b>
Rghien Ctlu Ltch :sa. :so 5.2004
<i>"Chien tranh Dong DlicJng lan thr:t nhdt</i>
<i>(1946-1954)", "Chien tranh Dong DlicJng</i>
<i>ldn thr:thai (1965-1973)" moi chie'm tll~</i>
nhi~u hon trong sach giao khoa cua cac
m1oc, d(lc bi~t cua Phap va My (1). Tuy
Quan di~m tu tuang cling th~ hi~n
<i>trong vi~c trinh bay st;! ki~n "Di~n Bien</i>
<i>Phil" trong sach giao khoa Ijch sd mQt sO'</i>
nuoc phuong Tay. Chung toi nh~n thay
di~u nay a ba di~m chu ye'u sau day khi
<i>cac sach nay d~ c~p de'n st;! ki~n "Di~n</i>
<i>Bien Phil".</i>
- Ml;lCti€m d?y h<;>c
- NQidung d?y h<;>c
- Phuong phap trinh bay
<i>Khi dua cac st;!ki~n Ijch sd Vi~t Nam</i>
tli sau 1945, sach giao khoa nhi~u nuoc
xem day la nhung st;! ki~n lon, c6 tac
dQng, anh huang de'n mQt cuCJng qu6c
(Phap, My),. de'n the' gioi n6i chung ("st;!
Ian tran chu nghia cQng san xu6ng khu
vt;lcDong Nam A", "vi~c phi tht;!c dan hoa
cua cac nuoc phuong Tay") Voi "tieu chi"
nhu v~y ma st;! ki~n "Di~n Bien Phu"
du<;1cxem xet d~ dua hay khOng dua vao
<i>sach giao khoa Ijch sd cua cac nuoc.</i>
<i>Nhin chung, sach giao khoa Ijch sd</i>
truCJng Trung h<;>cPhap d~u nh:1c de'n
<i>"Di~nBien Phil", song khOng trinh bay v~</i>
"Tr~n danh Di~n Bien Phu", ma chi n6i
de'n h~ qua "st;!that b?i cua Phap a Di~n
Bien Phu" d6i voi vi~c ky Hi~p djnh
Gionevo v~ l~p l?i hoa binh a Dong
Duong, dua de'n ke't thuc chie'n tranh.
<i>hod d chdu A" quy~n "Histoire</i>
<i>Terminales"</i> (1991) (2) c6 do?n vie't: "M(lc
dil dU<;1Cst;! giup da v~ tai chinh cua Hoa
<i>Ky tU nam 1950, do My 10 Sf! banh trlidng</i>
<i>cila chil nghia c9ng san d Dong Nam</i>
nuoc Phap cling khOng th~ danh b?i dU<;1c
quan dQi Vi~t Minh, do tuong Giap chi
huy. Ngay 7-5-1954, vien tuong nay dB.
bUQc12.000 quan Phap (3) phai dllu hang
a long chao Di~n Bien Phu. Thang
7-1954, Hi~p djnh Gionevo ma Mang-det
Pho-rangxo dB.ky, chia Vi~t Nam thanh
hai qu6c gia, phan cach b~ng mQt gioi
tuye'n quan st;! t?m thCJi
Qua trinh bay ngAn g<;>nv~ st;! ki~n
Di~n Bien Phu, cac tac gia sach giao
khoa Phap lam cho h<;>csinh hi~u r~ng,
Phap dB.that b?i trong cUQcchie'n tranh
xam lU<;1cVi~t Nam va phai ky Hi~p
djnh Gionevo v~ Dong Duong. Voi thAng
l<;1inay nhan dan Vi~t Nam dB.g6p phlln
vao cong cUQcgiai ph6ng dan tQc. Tuy
nhien
khang chie'n ch6ng tht.tc dan Phap "Tren
Trong <i>sach giao khoa "Histoire de</i>
<i>1939 a nos jours</i>
<i>Thang 7, Hi~p dinh Gidnev(/ chia Vi~t</i>
<i>Nam ra lam hai mien va vi~c th6ng nhat</i>
dat nudc du<;lcdt.t kie'n vao nam 1956,
cong nh~n n~n dQc l~p cua Vi~t Nam,
ciing nhu cua Campuchia va Lao.
Tac dQng cua Di~n Bien Phu de'n cac
thuQc dia Phap a Dong Duong rat ldn.
Chie'n thAng cua Di~n Bien Phu ciing
anh hudng de'n cac thuQc dia khac cua
Phap. Chie'n thAng cua ngudi Vi~t Nam
la mQt nhan to' dua tdi cUQcn6i d~y cua
M~t tr~n giiii phOng dan tQc Angieri"
(tr. 10).
Qua dOlilntren, chung ta nh~n thay
r&ng, tac gia sach giao khoa nay co tinh
thftn "khach quan" hon, vi da neu ro st.t
that blili cua Phap la do sue mlilnh cua
64
danh Di~n Bien Phu" mqt st,t ki~n c~n
Urn hi~u va chi nh!c <i>dgn "H9i nght</i>
<i>Gidnevd vi Bong Dlidng (1954)" la cach</i>
trinh bay chung cua sach giao khoa lich
s11nhi~u nudc phudng Tay, trong do co
sach giao khoa Nga ngay nay va mqt so
nudc Dong Nam
Nhu v~y, chu dinh bien so~n sach giao
<i>khoa lich s11a cac nudc ngoai khong th~</i>
giup cho h9C sinh hi~u ro, dung v~ y
ngh'ia cua chign th!ng Di~n Bien Phu
1954 doi vdi lich s11 Vi~t Nam va tac
dqng, anh huang cua no dgn thg gidi
(phong trao giai phong dan tqc, lam tan
ra h~ thong thuqc dia cua chu nghia tht,tc
dan). Hdn nua, nqi dung trinh bay tuy
<i>Trudc hgt, con so quan Phap a Di~n</i>
Bien Phu t11tr~n va d~u hang duqc neu
khac nhau
<i>"Histoire - Classes terminales"</i> con so
quan Phap phiii d~u hang la 12.000 (9).
<i>Quy~n "Dictionary of VietNam War" (10)</i>
l~i ghi trong ngay 7-5, khi quan dqi nhan
dan Vi~t Nam tan cong tieu di~t t~p doan
linh Phap chgt va 6.500 bi b!t, nhung
Vi~t Minh dua ra con so thudng vong vao
khoang 23.000, trong do co 8.000 ng1idi
chgt" (11).
Di~u quan tr9ng hdn la mqt vai sach
giao khoa khOng neu suc m~nh cua quan
dan ta trong chign th!ng Di~n Bien Phu
<i>Rghien Clru14ch :nT.so 5.2004</i>
ma cho r~ng, st,t th!ng lqi nay chu ygu
nhd ngo~i vi~n.
<i>Trong quy~n "Le Monde depuis 1945.</i>
<i>Chronologie et sujets de synthese" (12)</i>
l~i kh~ng dinh: "Nhd st,t giup da cua
Trung Quoc ma tudng Giap dB.t6 chuc
duqc cuqc tan cong va gianh th!ng lqi
<i>quygt dinh a Di~n Bien Phu vao thang</i>
5-1954" (tr. 314-315). Trong quy~n sach
<i>"Histoire</i>
Khuynh hudng v~ van d~ "quoc tg hoa
cuqc chign tranh Dong Dudng", "st,t giup
da cua Trung Quoc, Lien XO dua Wi
chign th!ng Di~n Bien Phu" da th~ hi~n
kha ph6 bign trong nhi~u tai li~u nghien
<i>cuu a phudng Tay, d~c bi~t a Phap, My.</i>
Di~u nay nh~m che d~y muu d5 cua My
<i>trong vi~c tht,tc hi~n "hQcthuytt domino"</i>
d~ can thi~p vao Dong Dudng, Dong
Nam A, nh~m ngan ch~n "Ian song cqng
san" (14).
Vg sach giao khoa noi chung, sach
giao khoa lich st:tnoi rieng, chung ta dn
phai dg c~p difn m~t su ph~m cua vi~c
bien so~n: trinh bay cac bai h9C, cac lo~:i.
ban d6, sd d6, tranh anh, vi~c neu cac
diu hoi, bai t~p tht;!c hanh... M~t su
ph~m cua sach giao khoa glin lign vai
nQi dung khoa h9C, khong th8 khong bi
chi ph6i bbi dinh huang cua m\lc tieu
giao d\lc. Cau t~o sach giao khoa bao
gid ciing phai tht;!c hi~n t6t nhat nQi
dung kiifn thuc theo m\lc tieu nhat
dinh. Tuy v~y, khong phai chung ta
khong tiifp th\l duqc gi a phttdng phap
bien so~n,. cau t~o sach giao khoa lich
st:t cua cac nudc. Cfln phai tiifp th\l,
mi~n la biift It;!a ch9n cac m~t t6t, tich
ct;!c d8 tang them hi~u qua tinh khoa
h9C va giao d\lc cua sach.
<i>Van dg "Di~n Bien Phil" khOng duqc</i>
neu dfly du trong sach giao khoa cac
nuac, song cach trinh bay lien quan difn
st;! ki~n nay ciing co mQt sO' di8m ma
chung ta co th8 tim hi8u trong vi~c huang
d~n, gqi y h9C sinh "lam vi~c" vai cac
ngu6n tai li~u tham khao.
<i>Trong quy8n "Histoire de 1939 a nos</i>
<i>jours</i>
anh <i>"Quan Phdp gift dztcJc slj thong</i>
<i>thztdng</i> <i>tren</i> <i>DztiJng 5 Ha</i> <i>NQi</i>
ben" trong cUQcchiifn d8 di Wi kift lu~n
"Tr~n danh Di~n Bien Phu dii kift thuc
b~ng mQt st;!that b~i cua Phap". Huang
d~n st:t d\mg tai li~u tham khao va buc
anh tu li~u neu tren con tuy thuQC
Vi~c tim hi8u chudng trinh, sach giao
khoa cac mon h9C noi chung, mon Lich
stt noi rieng, a trudng ph6 thOng la mQt
trong nhfing yeu du cua vi~c hQi nh~p
qu6c tif va khu vt;!cvg giao d\lc. Qua do,
chung ta co th8 tt;! danh gia trinh dQ,
chat luqng giao d\lc, hi8u duqc cai m~nh
va cai yifu cua minh trong vi~c giao d\lc
thif h~ tre theo m\lc tieu dao t~o dii duqc
xac dinh. Chung ta co th8 h9C t~p, rut
kinh nghi~m
<i>tt;!u, nhfing buac tiifn bQ, nhfing thiifu</i>
sot, nhfing van dg t6n t~i d~y h9C lich
<i>stt a trudng ph6 thong, ph an anh buac</i>
phat tri8n vg khoa h9C giao d\lc va stt
h9C cua nudc ta trong gfln 60 nam, k8
tli sau Cach m~ng Thang Tam 1945.
Tham dt;!nhigu hQi nghi qu6c tif vg giao
d\lc lich stt, ciing nhu lam vi~c vdi
chuyen gia nudc ngoai, cac nha giao d\lc
lich stt Vi~t Nam dii tht;!c hi~n duqc
nhfing digu tren.
66 <sub>Rghien Ctlu blch su. sCi5.2004</sub>
Vi~t Nam du<;,cgioi thi~u cho the' h~ tre
nuoc ngoai qua sach giao khoa rat so
lu<;,c,don gian. D:]lcbi~t co m(>t s6 quan
ni~m, chi tie't khoa h9C chua chinh xac,
cAn trao d6i, "noi l~i cho dung". Bbi vi,
s6 kie'n thuc Ijch s\1 it oi nay se la nh~n
<i>thuc co ban cua h9C sinh trong gAn su6t</i>
cu(>cddi h9.
<i>CHef THicH</i>
<i>(1). Xem P~an Nggc Lien. CUQcchien tranh</i>
<i>xam lltr;tcVi~t Nam trong lich sa Hoa Ky" (Dq.i</i>
<i>thdng MiLa Xuan 1975 Nguyen nMn va bdi hqc </i>
-Nxb QDND, Ha NQi, 1995, tr. 402-415.
(2), (9). Jean - Pierre Azema, Fran~ois
Beautier, Jacques Bouillon: <i>Histoire</i>
<i>terminales,</i> Nouvelle edition Fernand Nathan,
Paris, 1991.
(3). Theo Sach giao khoa Ljch s\1 Vi~t Nam 12
THPT cua Vi~t Nam, con s61a 16.200.
<i>(4). H6 Chi Minh: Toan trJ.p,xua't ban l~n thu</i>
2, t~p 11. Nxb Chinh tq Qu6c gia, Ha NQi, 1996,
tr. 261.
<i>(5), (15). Denis Fran~ois: Histoire de 1939 a nos</i>
<i>jours</i>
1995.
<i>(6), (10), (11). Dictionary of Viet Nam War",</i>
Webster's New World, New York, 1999.
<i>(7). World History, London, 1982.</i>
<i>- Sach giao khoa "Lich sa the' gidi" (Gregorio F.</i>
Zaida, Sonia M. Zaida: <i>World History,</i> Fifth
Edition, All Nations Publishing Co Inc, 2002) cua
Philippin, xua't ban nam 2002 ciing khong h~ nh~c
Mn "Di~n Bien Phu". Trong m1,1c"Doi net n6i b~t
<i>vi Vi~t Nam" tli Chie'n tranh the' gioi thu Hai ke't</i>
thuc ciing chi neu: ngudi Philp ra suc thie't l~p
ll;ii cM dQ thuQc dja ij Dong Duong thuQc Philp
-Do do, chUng wi mong du<;,ccac co quan
hiIu quan cung cap sach giao khoa ding OOu
la tai li~u giao khoa cua cac nuoc ngoai,
<i>d~c bi~t b khu V1j.cva cac nuoc Phap, Anh,</i>
My, Duc va co djp tham dt,t cac H(>i nghj
<i>qu6c te' vg sach giao khoa ljch S\1 thudng</i>
duc;1ct6 chuc, tie'p xuc voi cac tac gia,
chuyen gia va giao d1;1Cljch S\1nuoc ngoai.
nhung thuQc dja .cua minh ij.Dong Nam A. Nhung
nhan dan Vi~t Nam, duoi s1/.li:inh dl;iOcua H6 Chi
Minh
len dm vii. khi ch6ng ll;ii quan dQi Philp. Trong
cUQcchie'n tranh gianh dQc l~p, nhung chie'n si
Vi~t Nam dffu tranh cho t1/.do dii danh bl;iicac 11/.c
lU<,JngPhap. CUQcchie'n tranh Vi~t Nam l~n thu
nha't cha'm dut voi Hi~p djnh Gionevo, ky ngay
20-7-1954. MQt trong nhung di~u khoan cua Hi~p
djnh quy djnh chia doi vi tuye'n 17 thanh Nam va
B~c Vi~t Nam" (tr. 415).
<i>(8). H5 Chi Minh : Toan trJ.p,sdd, t~p 11, tr.</i>
<i>(12). "Le Monde depuis 1945 - Chronologie et</i>
<i>sujets de synthese", F.Nathan, Paris, 1992.</i>
<i>(13). "Histoire - Geographie - 3eme", Belin,</i>
Paris, 1993.
<i>(14). Xem: Phan Nggc Lien, H9C thuye't domino</i>
<i>va s!, thdt bq.i cua My trong chien tranh xam lltr;tc</i>
<i>Vi~t Nam, TI;iPchi Ljch s\1Quan s1/.,so' 2-2000.</i>
<i>- James Ranson, Randy Robert: Wherethe</i>