Tải bản đầy đủ (.pdf) (6 trang)

Sự kiện "Điện Biên Phủ" trong sách giáo khoa lịch sử ở một số nước phương Tây

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.18 MB, 6 trang )

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>SU</b>

<sub>..</sub>

<b>KrnN"DIENBIENPIIU"</b>

<sub>.</sub>



"

?? <b>...</b> <b>-',</b> ...


<b>TRONGSACHGlADKHDALICHsalJ MOTSONU1ICPHOUNG</b>

<b>TAY</b>



S

ach giao khoa cua hllu he't cac
nuoc la tai li~u CCibim cho h9C sinh
h9C t~p. No phan anh trinh dQ van hoa,
xii hQi, st,t phat tri~n nganh khoa h9c
tUCIngung cua mQt nuoc. Sach giao khoa
la ke't qua st,t tich h<;Jpgiua khoa h9C
chuy€m nganh voi khoa h9C giao d1,1c.Vg
cCiban, sach giao khoa dU<;Jcxem la mQt
cong trinh khoa h9Cgiao d1,1c,vi doi tu<;Jng
cua no khOng phai la doi tu<;Jngnghien
cuu cila khoa h9C chuyen nganh, ma qua
trinh nh~n thuc, tie'p th1,1kie'n thuc khoa
h9c cCiban cua h9C sinh vg nhung van M
chu ye'u, vua suc, phu h<;Jpvoi m1,1ctieu
giao d1,1c.


Vi v~y, sach giao khoa ph8.i th~ hi~n
<i>dinh huong chinh tri trong giao d1,1cthe'</i>
h~ tre, twin thu nhung nguyen tilc giao
d1,1ch9C vg vi~c truygn th1,1nhung kie'n
thuc cCiban cua khoa h9C - nhung kie'n
thuc hi~n dl;li, tudng doi dU<;Jcxac dinh,
theo chuCing trinh dii ban hanh. Doi voi
cac bQ mon khoa h9c xii hQi noi chung,



<i>lich s\i noi rieng, tinh khoa h9C va tinh</i>


<i>chinh tri ke't h<;Jpch~t cM voi nhau d~</i>
gap phlln tht,tc hi~n m1,1ctieu giao d1,1cdii
<i>dg ra. Vi v~y, mQt st,t ki~n lich s\i co th~</i>


.

GS.Trttdng D~i hQcSt1ph~m Hfl Nqi.
.. PGS.TS.Trt1dngD~i hQcSt1ph~m Hfl Nqi.


PHAN NGQC LIEN"
<b>TR~NH DINH TUNG""</b>


dU<;Jcnh~n thuc va trinh bay khOng giong
nhau, th~m chi trai ngti<;Jcnhau, trong
sach giao khoa

b

nhigu nuoc. Digu nay
cling dU<;Jcth~ hi~n C1,1th~

b

<i>st,t ki~n "Di~n</i>


<i>Bien</i> <i>PhIl"</i> trong sach giao khoa mQt so


nuoc pht1dng Tay ma chung toi co digu
ki~n tie'p c~n.


ChuCing trinh <i>lich s\i b trudng</i> ph6
thOng nhigu nuoc tren the' gioi dU<;Jcxay
dt,tng theo hai huong: chuCing trinh <i>lich</i>


s\i the' gioi va chuCing trinh <i>lich s\i dan</i>


tQc dU<;Jccau tl;lo song song voi nhau; ho?c
chi co chuCing trinh <i>lich s\i dan tQc ke't</i>



h<;Jpvoi nhung st,t ki~n lich s\i the' gioi
lien quan. Song du cau tl;lo theo nguyen
<i>titc nao, chuCing trinh lich s\i nhigu nuoc</i>
v~n neu moi quan h~ ngay cang ch~t cM
giua cac quoc gia, dan tQc, d~c bi~t tU
thdi c~n dl;li trb di. Trong sach giao khoa


<i>lich s\i nhigu nuoc, cac ~t,t ki~n lich s\i</i>


Vi~t Nam tu sau 1858, khi tu ban Phap
<i>bitt dllu tht,tc hi~n am muu xam luqc nuoc</i>
<i>ta, moi chi dU<;Jcgioi thi~u rat dCln sd,</i>
mang tinh thOng tin nhigu hCln di~n giai


<i>lich s\i. Tu sa~ 1945, st,tki~n "Cach ml;lng</i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

r



62


<b>,</b>


Rghien Ctlu Ltch :sa. :so 5.2004


<i>"Chien tranh Dong DlicJng lan thr:t nhdt</i>
<i>(1946-1954)", "Chien tranh Dong DlicJng</i>
<i>ldn thr:thai (1965-1973)" moi chie'm tll~</i>
nhi~u hon trong sach giao khoa cua cac
m1oc, d(lc bi~t cua Phap va My (1). Tuy


v~y cling con nhi~u van d~ clln du<;1Clam
<i>sang ro. Ngay cac thu~t ngiI "Chien tranh</i>
<i>Dong Dlidng" dB. phan anh quan di~m</i>
<i>khong dung cua cac nha sd h<;>c</i>va giao
<i>dl;lCIjch sd phuong Tay. Bai vi, v~ khach</i>
quan, tht;!c chat cua cac st;! ki~n ay la
"CuQc khang chie'n cua nhan dan Vi~t
Nam ch6ng tht;!c dan Phap (1945-1954)"
va "CuQC khang chie'n ch6ng My, cuu
nuoc cua nhan Vi~t Nam (1954-1975)",
chu khong phai la "cuQcchie'n tranh giua
cac nuoc CQng san va cac nuoc dan chu",
"cuQc chie'n tranh v~ y thuc h~", ho(lc
"cuQc nQi chie'n giua nhung ngttCJicQng
san va qu6c gia a Vi~t Nam".


Quan di~m tu tuang cling th~ hi~n
<i>trong vi~c trinh bay st;! ki~n "Di~n Bien</i>
<i>Phil" trong sach giao khoa Ijch sd mQt sO'</i>


nuoc phuong Tay. Chung toi nh~n thay
di~u nay a ba di~m chu ye'u sau day khi
<i>cac sach nay d~ c~p de'n st;! ki~n "Di~n</i>
<i>Bien Phil".</i>


- Ml;lCti€m d?y h<;>c
- NQidung d?y h<;>c


- Phuong phap trinh bay



<i>Khi dua cac st;!ki~n Ijch sd Vi~t Nam</i>
tli sau 1945, sach giao khoa nhi~u nuoc
xem day la nhung st;! ki~n lon, c6 tac
dQng, anh huang de'n mQt cuCJng qu6c
(Phap, My),. de'n the' gioi n6i chung ("st;!
Ian tran chu nghia cQng san xu6ng khu
vt;lcDong Nam A", "vi~c phi tht;!c dan hoa
cua cac nuoc phuong Tay") Voi "tieu chi"
nhu v~y ma st;! ki~n "Di~n Bien Phu"
du<;1cxem xet d~ dua hay khOng dua vao
<i>sach giao khoa Ijch sd cua cac nuoc.</i>


<i>Nhin chung, sach giao khoa Ijch sd</i>
truCJng Trung h<;>cPhap d~u nh:1c de'n


<i>"Di~nBien Phil", song khOng trinh bay v~</i>
"Tr~n danh Di~n Bien Phu", ma chi n6i
de'n h~ qua "st;!that b?i cua Phap a Di~n
Bien Phu" d6i voi vi~c ky Hi~p djnh
Gionevo v~ l~p l?i hoa binh a Dong
Duong, dua de'n ke't thuc chie'n tranh.


o

ti~u <i>ml;lc C "Chien</i> <i>tranh</i> <i>Dong</i>
<i>DlicJng" trong</i> <i>ml;lc 2 "Vi~c phi th1!c clan</i>


<i>hod d chdu A" quy~n "Histoire</i>

-

<i>Classes</i>


<i>Terminales"</i> (1991) (2) c6 do?n vie't: "M(lc
dil dU<;1Cst;! giup da v~ tai chinh cua Hoa
<i>Ky tU nam 1950, do My 10 Sf! banh trlidng</i>



<i>cila chil nghia c9ng san d Dong Nam</i>

<i>A,</i>



nuoc Phap cling khOng th~ danh b?i dU<;1c
quan dQi Vi~t Minh, do tuong Giap chi
huy. Ngay 7-5-1954, vien tuong nay dB.
bUQc12.000 quan Phap (3) phai dllu hang
a long chao Di~n Bien Phu. Thang
7-1954, Hi~p djnh Gionevo ma Mang-det
Pho-rangxo dB.ky, chia Vi~t Nam thanh
hai qu6c gia, phan cach b~ng mQt gioi
tuye'n quan st;! t?m thCJi

a

vi tuye'n 17.
Mi~n BAc la nuoc Vi~t Nam Dan chu
CQng hoa, mi~n Nam la mQt nuoc CQng
hoa qu6c gia chu nghia theo My. Voi
chie'n thAng cua H6 Chi Minh, tren tht;!c
te' vi~c phi tht;!c dan hoa

a

chau

A

dB.
hoan thanh" (tr. 76).


Qua trinh bay ngAn g<;>nv~ st;! ki~n
Di~n Bien Phu, cac tac gia sach giao
khoa Phap lam cho h<;>csinh hi~u r~ng,
Phap dB.that b?i trong cUQcchie'n tranh
xam lU<;1cVi~t Nam va phai ky Hi~p
djnh Gionevo v~ Dong Duong. Voi thAng
l<;1inay nhan dan Vi~t Nam dB.g6p phlln
vao cong cUQcgiai ph6ng dan tQc. Tuy
nhien

a

day, sach cling d~ lam cho h<;>c


</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

khang chie'n ch6ng tht.tc dan Phap "Tren


tht.tc te' da hoan thanh vi~c phi tht.tc dan
hoa

a

chau A" la chua hoan toan sat
dung. Bai vi, chie'n thAng Di~n Bien Phu
nhu Chu tich H6 Chi Minh da kh:1ng
dinh: "No ghi ro ndi chu nghia tht.tc dan
Ian xu6ng d6c va tan ra, d6ng thdi phong
trao giiii phOng dan tQc khAp the' gidi
dang len cao de'n thAng l<;1ihoan toan"
(4). Vi~c "phi tht.tc dan hoa" ma Lien
H<;IpQu6c ra Tuyen ngon vao nam 1960,
mQt phftn do suc mlilnh dau tranh doi
dQcl~p cua nhan dan cac nudc thuQc dia
va ph1,1thuQC, "tac dQng n6 day chuy~n",
anh huang to ldn cUQckhang chie'n cua
nhan dan Vi~t Nam, nhung m~t khac la
am muu cua cac nudc tu ban, de' qu6c
<i>mu6n thay the' "chu nghia tht.tc dan cii"</i>
b&ng "chu nghia tht.tc dan mdi" va cUQc
dau tranh ch6ng chu nghia tht.tc dan v~n
tie'p di~n. ThAng l<;1icUQckhang chie'n
ch6ng My, cuu nudc cua nhan dan Vi~t
Nam dB. giang cho chu nghia tht.tc dan
<i>mdi mQt don chi tit</i>


Trong <i>sach giao khoa "Histoire de</i>


<i>1939 a nos jours</i>

-

<i>classes</i> <i>terminales"</i> <i>(5),</i>


a

ti~u <i>m1,1c "CU9C chien</i> <i>tranh</i> <i>Dong</i>
<i>Dztdng 1946-1954" cua m1,1c2 "Phi thl,tc</i>

<i>dan hod d chau .4" da danh mQt dOliln</i>
<i>ngAn vie't v~ st.tki~n "Di~n Bien Phil" nhu</i>
sau : "Mua Xuan nam 1954 (tU thang 3
de'n thang 5), tr~n danh Di~n Bien Phu,
trai vdi mong d<;licua bQtham muu Phap,
<i>la m9t thdt b{Li.Du a cach xa nhung can</i>
cu cua minh, nhung tUdng Giap v§.n dam
bao thanh cong vi~c h~u dn, nhd st.t huy
<i>dQng mQt It.tclu<;Ingto ldn.</i>


<i>Thang 7, Hi~p dinh Gidnev(/ chia Vi~t</i>
<i>Nam ra lam hai mien va vi~c th6ng nhat</i>
dat nudc du<;lcdt.t kie'n vao nam 1956,
cong nh~n n~n dQc l~p cua Vi~t Nam,
ciing nhu cua Campuchia va Lao.


Tac dQng cua Di~n Bien Phu de'n cac
thuQc dia Phap a Dong Duong rat ldn.


Chie'n thAng cua Di~n Bien Phu ciing
anh hudng de'n cac thuQc dia khac cua
Phap. Chie'n thAng cua ngudi Vi~t Nam
la mQt nhan to' dua tdi cUQcn6i d~y cua
M~t tr~n giiii phOng dan tQc Angieri"
(tr. 10).


Qua dOlilntren, chung ta nh~n thay
r&ng, tac gia sach giao khoa nay co tinh
thftn "khach quan" hon, vi da neu ro st.t
that blili cua Phap la do sue mlilnh cua


nhan dan Vi~t Nam duqc huy dQng, dU<;lc
t6 chuc. Sach bao cua nhi~u nudc
phuong Tay da d~ c~p nhi~u de'n "sue
mlilnh Vi~t Nam" trong chie'n thAng Di~n
Bien Phu. Trong quy~n "Dictionary of
Viet Nam War" (6) mang tinh chat tai
li~u ph6 bie'n khoa h9C, du<;lCstt d1,1ng
kha rQng rai a trudng ph6 thong My, v~
<i>m1,1ctU "Di~n Bien Phil" neu ro: "Nhi~u</i>
nha nghien cuu quan st.t kh:1ng dinh
thanh cong cua Vi~t Minh trong vi~c bao
yay (quan Phap) la do st.t chu~n bi qua
t6t v~ h~u cftn. Vdi dia the' hi~m trd cua
vung thung liing nay, nhung ngudi chi
huy Phap nghi d.ng, chi co th~ co mQt
cUQctan cong nho vao (cua Vi~t Minh) a
cu di~m nay. Nhung Vi~t Minh dB. co'
gAng phi thudng d~ cung cap cho mQt dQi
quan dong de'n 50.000 quan cua Quan
dQi nhan dan Vi~t Nam tlili Di~n Bien
Phu. "Hang tram nghin nam nu", nhu
tUdng Giap ghi llili, da xay dt.tng nhung
con dUdng mdi, chuy~n v~n luong tht.tc
va v~t li~u chie'n tranh. Nhl1ng nhan
cong da mang khoang 250 vii khi n~ng,
trong do co phao 105 mm, phao 37 mm,
sung phong khOng qua mQt dia hinh g6
gh~. So' lu<;Ing phao ma ngudi Phap
khong ngd de'n co vai tro quye't dinh
trong suOt tr~n danh.


</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

64


danh Di~n Bien Phu" mqt st,t ki~n c~n
Urn hi~u va chi nh!c <i>dgn "H9i nght</i>
<i>Gidnevd vi Bong Dlidng (1954)" la cach</i>
trinh bay chung cua sach giao khoa lich
s11nhi~u nudc phudng Tay, trong do co
sach giao khoa Nga ngay nay va mqt so
nudc Dong Nam

A

(7). Co th~ tac gia sach
giao khoa lich s11 chi cong nh~n chign
th!ng Di~n Bien Phu da lam cho tudng
quan It,tcluqng thay d6i, khign cho Phap
va ca Vi~t Nam "phiii chap nh~n giiii
phap Gidnevd", chu khong th~ thay r~ng,
chign th!ng Di~n Bien Phu la "cai moc
lich S11choi 19ibiing vang cua lich s11"(8)
la dinh cao cua cuqc khang chign chong
Phap dua dgn th!ng lqi to IOn cua nhan
dan Vi~t Nam.


Nhu v~y, chu dinh bien so~n sach giao
<i>khoa lich s11a cac nudc ngoai khong th~</i>
giup cho h9C sinh hi~u ro, dung v~ y
ngh'ia cua chign th!ng Di~n Bien Phu
1954 doi vdi lich s11 Vi~t Nam va tac
dqng, anh huang cua no dgn thg gidi
(phong trao giai phong dan tqc, lam tan
ra h~ thong thuqc dia cua chu nghia tht,tc
dan). Hdn nua, nqi dung trinh bay tuy


rat ng!n g9n nhung v~n co sai l~c v~ m~t
khoa h9C. Chung toi neu mqt vai di~m.


<i>Trudc hgt, con so quan Phap a Di~n</i>
Bien Phu t11tr~n va d~u hang duqc neu
khac nhau

a

cac sach. Trong quy~n


<i>"Histoire - Classes terminales"</i> con so


quan Phap phiii d~u hang la 12.000 (9).
<i>Quy~n "Dictionary of VietNam War" (10)</i>
l~i ghi trong ngay 7-5, khi quan dqi nhan
dan Vi~t Nam tan cong tieu di~t t~p doan


cu di~m Di~n Bien Phu: "Khoang

2.200


linh Phap chgt va 6.500 bi b!t, nhung
Vi~t Minh dua ra con so thudng vong vao
khoang 23.000, trong do co 8.000 ng1idi
chgt" (11).


Di~u quan tr9ng hdn la mqt vai sach
giao khoa khOng neu suc m~nh cua quan
dan ta trong chign th!ng Di~n Bien Phu


<i>Rghien Clru14ch :nT.so 5.2004</i>


ma cho r~ng, st,t th!ng lqi nay chu ygu
nhd ngo~i vi~n.



<i>Trong quy~n "Le Monde depuis 1945.</i>
<i>Chronologie et sujets de synthese" (12)</i>
l~i kh~ng dinh: "Nhd st,t giup da cua
Trung Quoc ma tudng Giap dB.t6 chuc
duqc cuqc tan cong va gianh th!ng lqi
<i>quygt dinh a Di~n Bien Phu vao thang</i>
5-1954" (tr. 314-315). Trong quy~n sach


<i>"Histoire</i>

-

<i>Geographie</i>

-

<i>3 eme" (13) cua</i>
Phap cling c"ho r~ng: "Trong boi canh
cua chign tranh l~nh, cuqc' xung dqt
duqc quoc tg hoa. Nhung ng1idi Dong
DUdng duqc vi~n trq cua Lien XO va
Trung Quoc. Chinh phu (Phap) phai gi1i
quan dqi sang ngay mqt dong hdn va da
bi danh b~i. Quan dqi Phap phai d~u
hang a Di~n Bien Phu ngay 7-5-1954"
(tr. 114).


Khuynh hudng v~ van d~ "quoc tg hoa
cuqc chign tranh Dong Dudng", "st,t giup
da cua Trung Quoc, Lien XO dua Wi
chign th!ng Di~n Bien Phu" da th~ hi~n
kha ph6 bign trong nhi~u tai li~u nghien
<i>cuu a phudng Tay, d~c bi~t a Phap, My.</i>
Di~u nay nh~m che d~y muu d5 cua My
<i>trong vi~c tht,tc hi~n "hQcthuytt domino"</i>
d~ can thi~p vao Dong Dudng, Dong
Nam A, nh~m ngan ch~n "Ian song cqng
san" (14).



</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Vg sach giao khoa noi chung, sach
giao khoa lich st:tnoi rieng, chung ta dn
phai dg c~p difn m~t su ph~m cua vi~c
bien so~n: trinh bay cac bai h9C, cac lo~:i.
ban d6, sd d6, tranh anh, vi~c neu cac
diu hoi, bai t~p tht;!c hanh... M~t su
ph~m cua sach giao khoa glin lign vai
nQi dung khoa h9C, khong th8 khong bi
chi ph6i bbi dinh huang cua m\lc tieu
giao d\lc. Cau t~o sach giao khoa bao
gid ciing phai tht;!c hi~n t6t nhat nQi
dung kiifn thuc theo m\lc tieu nhat
dinh. Tuy v~y, khong phai chung ta
khong tiifp th\l duqc gi a phttdng phap
bien so~n,. cau t~o sach giao khoa lich
st:t cua cac nudc. Cfln phai tiifp th\l,
mi~n la biift It;!a ch9n cac m~t t6t, tich
ct;!c d8 tang them hi~u qua tinh khoa
h9C va giao d\lc cua sach.


<i>Van dg "Di~n Bien Phil" khOng duqc</i>
neu dfly du trong sach giao khoa cac
nuac, song cach trinh bay lien quan difn
st;! ki~n nay ciing co mQt sO' di8m ma
chung ta co th8 tim hi8u trong vi~c huang
d~n, gqi y h9C sinh "lam vi~c" vai cac
ngu6n tai li~u tham khao.


<i>Trong quy8n "Histoire de 1939 a nos</i>



<i>jours</i>

-

<i>classes</i> <i>terminates"</i> (15) d8 b6
sung kiifn thuc va gqi cho h9C sinh suy
nghi,

a

<i>m\lc "Tai li~u tham khilo" co</i>
<i>mQt do~n trich nglin "Di~n Bien Phil",</i>
<i>rut tli quy8n "Chien tranh nhan dan va</i>
<i>Quan dQi nhan dan" cua D~i tuang Va</i>
Nguyen Giap. NQi dung do~n trich noi
vg cUQcchiifn tranh anh hung cua quan
ta dii d~p tan t~p doan cu di8m hung
m~nh cua Phap a Di~n Bien Phu. Kem
theo do~n tai li~u tham khao la buc


anh <i>"Quan Phdp gift dztcJc slj thong</i>


<i>thztdng</i> <i>tren</i> <i>DztiJng 5 Ha</i> <i>NQi</i>

-

<i>Hili</i>
<i>Phong trong chien dich Di~n Bien Phil".</i>
Do~n trich va buc anh tu li~u dUdng
nhu huang d~n h9C sinh nh~n thuc mQt
cach khach quan "st;!cO'gling cua ca hai


ben" trong cUQcchiifn d8 di Wi kift lu~n
"Tr~n danh Di~n Bien Phu dii kift thuc
b~ng mQt st;!that b~i cua Phap". Huang
d~n st:t d\mg tai li~u tham khao va buc
anh tu li~u neu tren con tuy thuQC

a


thai dQnh~n thuc phudng phap d~y h9C
cua giao vien, song cach bien so~n nhu


v~y ciing gqi

y

h9C sinh tim hi8u st;!

ki~n nay.


Vi~c tim hi8u chudng trinh, sach giao
khoa cac mon h9C noi chung, mon Lich
stt noi rieng, a trudng ph6 thOng la mQt
trong nhfing yeu du cua vi~c hQi nh~p
qu6c tif va khu vt;!cvg giao d\lc. Qua do,
chung ta co th8 tt;! danh gia trinh dQ,
chat luqng giao d\lc, hi8u duqc cai m~nh
va cai yifu cua minh trong vi~c giao d\lc
thif h~ tre theo m\lc tieu dao t~o dii duqc
xac dinh. Chung ta co th8 h9C t~p, rut
kinh nghi~m

a

nuac ngoai nhfing cd sa
ly lu~n, ky thu~t, bi~n phap su ph~m
trong vi~c xay dt;!ng chudng trinh, bien
so~n sach giao khoa ma khong ch~ch
dinh huang, m\lc tieu giao d\lc. Qua do
ciing kh£ng dinh trong nhfing thanh .


<i>tt;!u, nhfing buac tiifn bQ, nhfing thiifu</i>
sot, nhfing van dg t6n t~i d~y h9C lich
<i>stt a trudng ph6 thong, ph an anh buac</i>
phat tri8n vg khoa h9C giao d\lc va stt
h9C cua nudc ta trong gfln 60 nam, k8
tli sau Cach m~ng Thang Tam 1945.
Tham dt;!nhigu hQi nghi qu6c tif vg giao
d\lc lich stt, ciing nhu lam vi~c vdi
chuyen gia nudc ngoai, cac nha giao d\lc
lich stt Vi~t Nam dii tht;!c hi~n duqc
nhfing digu tren.



</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

66 <sub>Rghien Ctlu blch su. sCi5.2004</sub>


Vi~t Nam du<;,cgioi thi~u cho the' h~ tre
nuoc ngoai qua sach giao khoa rat so
lu<;,c,don gian. D:]lcbi~t co m(>t s6 quan
ni~m, chi tie't khoa h9C chua chinh xac,
cAn trao d6i, "noi l~i cho dung". Bbi vi,
s6 kie'n thuc Ijch s\1 it oi nay se la nh~n
<i>thuc co ban cua h9C sinh trong gAn su6t</i>
cu(>cddi h9.


<i>CHef THicH</i>


<i>(1). Xem P~an Nggc Lien. CUQcchien tranh</i>
<i>xam lltr;tcVi~t Nam trong lich sa Hoa Ky" (Dq.i</i>


<i>thdng MiLa Xuan 1975 Nguyen nMn va bdi hqc </i>
-Nxb QDND, Ha NQi, 1995, tr. 402-415.


(2), (9). Jean - Pierre Azema, Fran~ois


Beautier, Jacques Bouillon: <i>Histoire</i>

-

<i>Classes</i>


<i>terminales,</i> Nouvelle edition Fernand Nathan,
Paris, 1991.


(3). Theo Sach giao khoa Ljch s\1 Vi~t Nam 12
THPT cua Vi~t Nam, con s61a 16.200.



<i>(4). H6 Chi Minh: Toan trJ.p,xua't ban l~n thu</i>


2, t~p 11. Nxb Chinh tq Qu6c gia, Ha NQi, 1996,
tr. 261.


<i>(5), (15). Denis Fran~ois: Histoire de 1939 a nos</i>


<i>jours</i>

-

<i>Classes terminales,</i> Fernand Nathan, Paris,


1995.


<i>(6), (10), (11). Dictionary of Viet Nam War",</i>
Webster's New World, New York, 1999.


<i>(7). World History, London, 1982.</i>


<i>- Sach giao khoa "Lich sa the' gidi" (Gregorio F.</i>


Zaida, Sonia M. Zaida: <i>World History,</i> Fifth
Edition, All Nations Publishing Co Inc, 2002) cua


Philippin, xua't ban nam 2002 ciing khong h~ nh~c


Mn "Di~n Bien Phu". Trong m1,1c"Doi net n6i b~t
<i>vi Vi~t Nam" tli Chie'n tranh the' gioi thu Hai ke't</i>


thuc ciing chi neu: ngudi Philp ra suc thie't l~p


ll;ii cM dQ thuQc dja ij Dong Duong thuQc Philp




-Do do, chUng wi mong du<;,ccac co quan
hiIu quan cung cap sach giao khoa ding OOu
la tai li~u giao khoa cua cac nuoc ngoai,
<i>d~c bi~t b khu V1j.cva cac nuoc Phap, Anh,</i>
My, Duc va co djp tham dt,t cac H(>i nghj
<i>qu6c te' vg sach giao khoa ljch S\1 thudng</i>
duc;1ct6 chuc, tie'p xuc voi cac tac gia,
chuyen gia va giao d1;1Cljch S\1nuoc ngoai.


nhung thuQc dja .cua minh ij.Dong Nam A. Nhung
nhan dan Vi~t Nam, duoi s1/.li:inh dl;iOcua H6 Chi
Minh

-

ngudi cQng san yeu nuoc dung earn

-

dung


len dm vii. khi ch6ng ll;ii quan dQi Philp. Trong


cUQcchie'n tranh gianh dQc l~p, nhung chie'n si
Vi~t Nam dffu tranh cho t1/.do dii danh bl;iicac 11/.c
lU<,JngPhap. CUQcchie'n tranh Vi~t Nam l~n thu


nha't cha'm dut voi Hi~p djnh Gionevo, ky ngay


20-7-1954. MQt trong nhung di~u khoan cua Hi~p
djnh quy djnh chia doi vi tuye'n 17 thanh Nam va
B~c Vi~t Nam" (tr. 415).


<i>-</i>

<i>Lich sa the' gieJi tit sau 1945. Sach giao khoa</i>
Ljch s\1 trl1dng Trung hgc Lien bang Nga,
Matxcova, 1998, ban tie'ng Nga


<i>(8). H5 Chi Minh : Toan trJ.p,sdd, t~p 11, tr.</i>


261


<i>(12). "Le Monde depuis 1945 - Chronologie et</i>
<i>sujets de synthese", F.Nathan, Paris, 1992.</i>


<i>(13). "Histoire - Geographie - 3eme", Belin,</i>
Paris, 1993.


<i>(14). Xem: Phan Nggc Lien, H9C thuye't domino</i>
<i>va s!, thdt bq.i cua My trong chien tranh xam lltr;tc</i>


<i>Vi~t Nam, TI;iPchi Ljch s\1Quan s1/.,so' 2-2000.</i>


<i>- James Ranson, Randy Robert: Wherethe</i>


</div>

<!--links-->

×