Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (117.19 KB, 5 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
<b>CHU THI THU HA* </b>
<b>TRAN THI BICH CANH** </b>
N h u cac b a n lang v u n g ddng bao dan
tpc thieu so'khac, d b a n Tra ben c a n h dat
chung c i a b i n thi mdi ca n h a n hoac hp
gia dinh deu cd p h a n dat rieng. TrUdc day
do tai nguyen dat cdn phong p h i , cdng vdi
t a p q u a n du c a n h du cU nen do'i vdi ngUdi
Khd M i dat tU hflu khong q u i q u a n
trpng, trong xa hdi t r u y e n thd'ng It cd sU
t r a n h chap ve dat dai, h i u b e t viec
Nam 1993, L u a t dat dai r a ddi vdi
nhflng quy dinh cu t h e trong viec q u a n ly
va s i dung d i t dai. Theo dd, N h a nUdc se
giao dat cho cac hd gia dinh, c l n h a n s i
dung trong thdi gian dn dinh lau dai. Cac
loai d i t thudc quyen sd hflu c i a tU n h a n
thudng la cac loai dat rflng, dat k h o a n h
nuoi bao ve, d a t k h a i hoang, d i t s a n xuat,
dat thd cU... Dd'i vdi loai dat nay, c h i sd
hflu cd q u y e n s i d u n g , b a n , chuyen
nhupng, cho t h u e , thfla ke, t h e chap
quyen s i d u n g dat.
"Mac dfl Iuat dat dai 1993 da cd nhUng
d Chieng Ludng, cu t h e la b a n Tra cho den
nhflng n a m 1999 d a t rupng va nUdng c i a
b a n mdi dupc chia cho cac hp de canh tac.
Vao thdi diem nay, toan b a n cd 42 hp binh
q u a n moi n h a n k h a u dupc chia la 88m
rupng va 2.500 m d a t nUdng. T i n h den
thdi diem n a m 2004 b a n T r a chi cd 32 hp
dupc chia rupng va dat nUdng. So' hp cdn
lai do tach hp n a m 1999 nen cd the dUdc
bo' me chia d a t nhUng cflng cd t h e khdng
dupc chia vi bd' me da h e t dat hoac lap gia
dinh d ndi k h a c rdi chuyen di. Tinh den
thdi diem Men nay mdi n h a n k h a u d ban
<i>Chu Thi Thu Hd, Trdn Thi Bieh Cdnh - Tinh trgng cdm cd rudng nUang ... </i>
xuat, 37/38 hp la con np khdng cd k h a
n a n g t h a n h toan. Tong so' np c i a cac gia
dinh trong b a n len tdi 290.000.000 ddng.
Theo t r u d n g b a n Tra la ong Ha Van
Nguyen thi 90% sd' hd trong b a n p h a i vay
vo'n t u n h a n de s a n x u a t va 3/4 hp khdng
cc k h a n a n g h o a n t r a . Muc dich vay lai
cao c i a ngudi Khd Mfl d b a n Tra c h i yeu
la de d i u tU vao s a n x u a t (mua giong,
p h a n bdn...). "Dau nhflng n a m 90 c i a the
ky trudc, ddng bao Khd M i tai b a n T r a da
t i trdng l i a nUdng chuyen s a n g trdng ngo
lai, nhUng lai l a m vao t i n h t r a n g thieu
vo'n d i u tu, gid'ng va p h a n bdn. Theo t i n h
toan c i a ddng bao thi d i u tU cho I h a d i t
Khong t r a dUdc np, ngUdi Khd M i d
ban Tra chpn h i n h t h i c d m co' nUdng de
t r i np. Tdng dien tich d a t c a n h t i c va sd
n a m cam co' se p h u thupc vao viec con nd
vay c i a c h i np bao nhieu tien m a t va t u y
thupc vao c h a t lupng td't hoac x i u c i a
m a n h nUdng. Theo k e t qua dieu t r a c i a
c h i n g toi, thdi gian d m co' rupng dat c i a
ngudi Khd Mu d b a n T r a tdi thieu t i 5
nam trd len. Cu t h e m i c tfl 5 - 10 n a m
chiem 55%, tfl 10 - 15 n a m chiem 40%, 15
- 20 n a m chiem 5%.
Ca biet cd nhflng trUdng hdp np n i n
cdn dai d a n g keo dai, chuyen tfl ddi nay
sang ddi khac, tfl ddi bd' s a n g ddi con, the
he trUdc chet di rdi nhflng t h e he sau lai
p h a i g a n h chiu nhflng k h o a n np do cha me
dinh a n h Q u a n g Van Cdng , 25 tudi. Anh
vfla l l y vd chUa dUpc bao lau, bo' mat, a n h
Cdng p h l i hflng chiu k h o a n np Idn do bd'
a n h de lai. Theo giay ghi nd c i a c h i nd thi
bd' a n h Cong da gan dat s a n x u a t c i a
m i n h t i n a m 1985 va t i n h den n a m 2010
van cdn 6 n a m gan np nfla. Dieu nay ddng
nghia vdi viec trong 6 n a m s l p tdi, a n h
Cong va ngUdi vd t r e se p h a i di Iam t h u e
de kiem song.
Do'i vdi nhflng chu np, viec cMem nUdng
de t h u np la mpt Mnh thflc hdc lot sflc lao
dpng c i a nhflng ngudi dan b a n Tra, bd t i i
nhflng k h o a n tien tfl np Iai cao t h u dupc.
Neu I l y dupc rupng d i t hp cd the t h u e
n h a n cong tai cho vdi Iy do tao cong an viec
Iam cho ddng bao tfl do da vo h i n h trd
t h a n h ngUdi bde lot. Mpt dieu dang ndi la
neu trUdc kia trong canh tac nUdng ngUdi
Khd M u d ban T r a da tich Ifly dUdc nhieu
k i n h nghiem sao cho b a n che viec r i a trdi
xdi mdn gay hai cho dat, thi nay khi d i t
dai rdi vao tay cac c h i np, hp cM chfl trpng
k h a i thac v l t kiet dat dai de t h u hoa lpi td'i
da ma khong q u a n t a m viec phuc hdi dat
khien dat dai ngay cang bac mau.
vat quy Mem vi p h a m p h a p Mat. Viec p h a
rflng bfla bai de Iam nUdng hoac k h a i thac
gd da k h i e n t a i nguyen rflng can kiet,
nhflng "tang p h a m " c i a tU n h i e n bien
mat, cac hoat dpng s a n b a t hai lupm cflng
theo dd khong con, nhflng net van hda
trong flng x i vdi tU n h i e n va mdi t r u d n g
cflng khong con dupc ton trpng, ngUdi Khd
M i It hoac khong con nghi Ie cflng rflng
hay nhflng tri thflc tpc ngudi ve san b a t
hai lupm cflng m i t di cflng vdi viec tai
nguyen rflng dang d i n can kiet.
<b>II. ANH H U 6 N G CUA VIEC CAM CO </b>
<b>R U O N G D A T D O I VCil S I N H K E </b>
<b>TRUYEN T H O N G </b>
Neu n h u sinh ke t r u y e n tho'ng c i a
ngudi Khd Mfl d b a n Tra, xa Chieng
LUdng, Mai Sdn, Sdn La la k i n h te trdng
trpt vdi ndng nghiep nUdng ray la c h i dao
thi nay t i n h t r a n g d m cd' rudng dat s a n
xuat (dac biet la dat nUdng) khien ngudi
Khd m i d b a n Tra dan m a t h e t tU lieu san
x u l t t i dd hp phai tim nhflng phUdng thflc
mdi de mUu sinh.
Theo ket qua dieu t r a c i a chung tdi,
90% ngUdi dan b i n T r a da chpn h i n h t h i c
lam t h u e de kiem sd'ng. Sau khi da d m co'
Ben canh viec lam t h u e , mdt sd' hd
chuyen sang budn b a n nhd. Trong boat
dpng k i n h te t r u y e n thd'ng c i a ngudi Khd
M i d ban Tra, viec t r a o ddi h a n g boa chi cd
t i n h chat npi bp trong ban, hp khdng m a n g
s i n p h i m di trao ddi ma nhflng ngudi cd
n h u c l u t u tim den n h a de trao ddi cac san
p h a m theo t h o a t h u a n . S a n p h a m la
nhflng m a t h a n g gia dinh san x u l t dUpc
n h u : cac san p h i m tfl trdng trpt, cac san
p h a m chan nuoi, d c san p h a m t h i cdng
dudi M n h t h i c vat ddi vat. It quy r a tien.
Nay cflng vdi xu the chung c i a xa hpi, dat
san x u a t khong cdn, de cd t h e m t h u nhap
Trong t h i cdng nghiep, ngudi Khd Mu
ndi tieng vdi n g h e d a n l i t . Dd dan lat c i a
ngUdi Khd M u r a t dep va t i n h xao vdi
nhieu c h i n g loai phong p h i , nhieu kieu
dang la mat. Viec dan lat tfl lau da cd y
nghia q u a n trpng trong cupc ddi c i a mdi
ngudi Khd M i . Nhflng b o a t dpng c i a
n g a n h t h i cdng nghiep nay dang dUdc day
m a n h de t a n g t h e m t h u n h a p trong gia
dinh. Hien n a y cac s i n p h a m c i a nghe
dan dupc b a n d thi trUdng nhU: ghe may
cd gia 50.000 ddng/chiec, m a m may cd gia
100.000 ddng/chiec. N h u vay, hieu qua
k i n h te ma nghe d a n lat dang dem lai la
khdng nhd, neu dUpc d i u tU trong san
x u a t va tim dupc thi trUdng thi day la mdt
hudng di nhieu tiem n a n g giup ngUdi Khd
m u d b a n Tra giam dUdc ddi ngheo.
<i>Chu Thi Thu Hd, Trdn Thi Bieh Cdnh - Tinh trgng cdm cd rudng nUang </i>
k i n h te cao, dupc t h u m u a chuyen ve xudi
hoac dupc b a n cho cac n h a h a n g dupc ddng
dao cac t h u c k h a c h yeu thich. Viec chan
nuoi nay neu dau t u cd hieu qua thi ngUdi
dan se cd t h e m nhflng khoan t h u n h a p bd
xung cho k i n h te gia dinh.
Do nhflng t h a y ddi trong cupc song, do
nhflng khd k h a n c i a t i n h t r a n g ddi ngheo
ma mpt so' hp gia dinh ngUdi Khd m i d
b i n Tra da tim hudng di mdi cho con em
c i a hp, tfl viec chi biet nhflng phUdng thflc
sinh ke cd t r u y e n hp d i u tU cho con em
minh di hpc cac nghe mdi n h u di lam cdng
nhan, hpc lai may xflc may i i , hpc may,
hpc t r u n g d p ke toan... Vdi Id'i suy nghi
mdi ddng bao da va dang hi vpng con em
c i a hp se t h o a t dupc ddi ngheo. Tuy
nhien, nhflng trUdng hdp nhU vay cdn
chUa nhieu d b a n Tra.
Nhflng phUdng thflc sinh ke mdi ke
tren chi x u a t Men m a n h m i n va chUa cd
phUdng thflc nao cd vi t r i c h i dao d a m bao
kinh te dn dinh n h u trdng trpt dd'i vdi ddi
sdng trUdc kia cua ddng bao. Nhflng ngudi
Khd Mfl d b a n Tra h i u het la nhflng ngudi
Di doi vdi ddi ngheo d b a n Tra la cac te
nan xa hpi nay sinh. Tai dia phUdng da
xay r a cac trUPng hdp vi p h a m p h a p Mat
n h u budn b a n t a n g trfl c h i t ma tfly, trdm
cap tai san cdng d a n hi p h a t tfl. Nhflng te
n a n xa hpi d a n g xay r a l a m m a t t r a t t u an
n i n h lam xao trpn cupc so'ng yen binh xUa
kia c i a ddng bao.
<b>III. MOT SO Y K I E N D E XUAT </b>
Trudc het d n xae dinh van de khd
k h a n mau chdt d b a n Tra la van de thieu
ngudn lUc tai chinh. Ngudn luc tai chinh
bao gdm tai san v a t chat, tien, vd'n tiet
dupc day m a n h g i n vdi t a p h u a n kien
thflc ve phdng chdng dich benh, c i c h
cham sdc vat nuoi khoa hpc cho ddng bao
KhP Mfl d b i n Tra.
Can p h a t h u y vai trd c i a cac td c h i c
chinh tri xa hpi h a y d c doan t h e d dia
phUPng n h u Hpi p h u nfl, Doan t h a n h
men, Hpi nong dan... trong cong tac tuyen
t r u y e n ddng bao xay dUng nep sd'ng van
hoa mdi, trong viec thUc Men tiet kiem
cflng n h u ap dung cac kien thflc khoa hpc
ky t h u a t vao s a n xuat.
Mpt nguyen n h a n nfla d a n den n a n tU
do d m co' rupng d a t la tai b a n Tra, viec
quan ly va s i d u n g dat dai cdn chUa chat
Trong cupc chien chd'ng lai ddi ngheo,
ngoai sU giup dd c i a D i n g va N h a nudc
thi sU nd lUc vUdn len c i a chinh ngUdi dan
la vo cung q u a n trpng. Nhieu hp gia dinh
ngUdi KhP Mfl d b a n T r a chUa thUe sU quy
trpng dat san x u a t c i a minh, chUa thUc sU
quyet t a m vUdn len xoa ddi giam ngheo.
C h i n g toi cd phdng v a n mpt so' hp Khd M i
d b a n Tra ve t h a i dp c i a hp trUdc viec p h a i
d m co' rupng dat. Mot so' It t h a y budn ve
t i n h d n h khd k h a n c i a m i n h nhUng chUa
cd d e h giai quyet, da sd' t h a y viec d m co^
rupng dat cho ngUdi k h a c la b i n h thudng,
chi cd mpt vai trUdng hdp la cd' gang t h u
xep de I l y lai dat. Mpt s d g i a dinh Khd Mu
d ban Tra cdn dflng so' tien vay dupc vdi lai
x u l t cao de m u a s i m nhflng vat dung xa
xi trong gia d i n h n h u tivi, xe may, dai
va de tieu dflng h a n g ngay. A n h Ld Van
P a n 36 tudi - mot ngUdi dan d b a n cho
biet : "d b a n nay nhieu ngUdi p h a i gan np
dat l l m , hp thich tieu tien trudc m i t , vay
tien de tieu xai a n ud'ng, hp a n con sUdng
hdn m i n h day... ". Quy dat cflng chUa dupc
ba con t a n d u n g triet de. D a t dai chi dUdc
k h a i thac mdi n a m mpt vu, va chi trdng
duy n h a t cay lUdng thUc hoac ngo, n h u
vay dat dai hi bd rdi, lang p h i trong khi
ngudi dan v a n cdn thieu ddi. C h i n h vi vay
d n tuyen t r u y e n van dpng cho n h a n dan
t h a y ddi ne'p song cfl, t h a y ddi tU tudng an
p h a n trudc m i t , p h a t h u y nhflng kinh
nghiem tich cUc va m a n h dan tiep t h u
nhflng kien thflc mdi trong s a n xuat.
Ndi tdm Iai, v a n de ddi nghee, n a n cho
vay n a n g lai va d m co' rupng dat d ban
Tra la mpt bai t o a n khd khong the giai
quyet mpt sdm mot chieu, ddi hdi sU hdp
tac, sU quyet t a m r a t ldn c i a cac d p
chinh quyen dia phUdng va dac biet la sU
quyet t a m t h o a t khdi vdng xoay np n i n va
ddi ngheo de vUdn tdi mot cupc sd'ng tot
dep hdn c i a chinh nhflng ngudi dan Khd
Mu ndi day./.
<i>1. Le Minh Anh (2 - 2006); Vdn di doi ngheo </i>
<i>cua ngUdi Kha Mu d bdn Tra xd Chieng </i>
<i>Luang, huyen Mai San, tinh Sc/n La. Tap </i>
chi Dan toc hoc so' 2.
<i>2. Khdng Diln (1999), Bdn tgc Kha Mu d Viet </i>
<i>Nam, Nxb. Van hoa dan toe. </i>
<i>3. Dang Minh Ngoc (2004).- Canh tdc nUang </i>
<i>rdy cua ngUdi Kha Mu d bdn Co Chai, xd </i>
<i>Hdt Lot, Mai San, San La. Bao eao tiem </i>
nang nam 2004. Vien Dan toe hoc Viet
Nam, Ha Noi.
4. Luat dat dai (1994). Nxb. Chinh tri quo'c gia.
<i>5. Chu Thai Sdn, Vi Van An (2006): Ngudi </i>