Quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc tiểu học quận long biên thành phố hà nội theo định hướng phát triển năng lực
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.71 MB, 108 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
ĐẠI HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI
ĐỖ VĂN ĐỊNH
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
ÂM NHẠC TIỂU HỌC QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2020
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
ĐẠI HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI
ĐỖ VĂN ĐỊNH
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
ÂM NHẠC TIỂU HỌC QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8.140114
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN KIỀU OANH
HÀ NỘI - 2020
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận văn tốt nghiệp này là cơng trình
nghiên cứu của bản thân. Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn
này là trung thực, không trùng lặp với các đề tài và chưa từng được cơng
bố dưới bất cứ hình thức nào. Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận
văn này đã nhận được sự cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận
văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, tháng 11 năm 2020
Tác giả luận văn
Đỗ Văn Định
i
LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tơi xin bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới
Ban Giám hiệu, Khoa QLGD Trường ĐHGD Hà Nội và tập thể các thầy giáo, cô
giáo đã giúp đỡ, tạo điều kiện, cho tơi trong suốt q trình học tập.
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Kiều Oanh
đã tận tình trực tiếp hướng dẫn khoa học, giúp đỡ tôi nhiều ý kiến quý báu trong
suốt q trình tơi nghiên cứu và thực hiện luận văn.
Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, chun viên
Phịng GD&ĐT quận Long Biên, Sở GD&ĐT Hà Nội; các đồng chí cán bộ quản lí,
giáo viên âm nhạc các trường tiểu học trong quận Long Biên, thành phố Hà Nội đã
nhiệt tình, tạo điều kiện về thời gian, cung cấp số liệu, đóng góp ý kiến giúp đỡ,
động viên tơi hồn thành luận văn.
Mặc dù có nhiều cố gắng trong q trình thực hiện đề tài, nhưng do điều
kiện nghiên cứu và năng lực quản lí của bản thân có hạn, luận văn khó tránh khỏi
những thiếu sót. Kính mong nhận được những ý kiến chỉ dẫn quý báu của thầy cô,
các nhà khoa học trong hội đồng khoa học cùng các bạn đồng nghiệp để luận văn
được hồn thiện hơn.
Tơi xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 11 năm 2020
Tác giả luận văn
Đỗ Văn Định
ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BGH
Ban Giám hiệu
CBQL
Cán bộ quản lí
CT
Chương trình
ĐG
Đánh giá
GD
Giáo dục
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
GV
Giáo viên
GVÂN
Giáo viên Âm nhạc
HĐ
Hoạt động
HĐ ĐGKQHT
Hoạt động đánh giá kết quả học tập
HĐGD
Hoạt động giáo dục
HS
Học sinh
HT
Hiệu trưởng
KHGDVN
Khoa học giáo dục Việt Nam
KQHT
Kết quả học tập
KT
Kiểm tra
NLDH
Năng lực dạy học
PGD
Phòng giáo dục
PHHS
Phụ huynh học sinh
PHT
Phó hiệu trưởng
QL
Quản lí
QLGD
Quản lí giáo dục
TH
Tiểu học
THCS
Trung học cơ sở
UBND
Ủy ban nhân dân
iii
MỤC LỤC
Trang
Lời cam đoan ....................................................................................................... i
Lời cảm ơn ......................................................................................................... ii
Danh mục các từ viết tắt .................................................................................... iii
Danh mục các bảng ......................................................................................... viii
Danh mục các biểu đồ, sơ đồ ............................................................................. ix
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƢỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN ÂM NHẠC TIỂU HỌC THEO ĐỊNH
HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC .............................................................. 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................... 6
1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới ............................................................. 6
1.1.2.Các nghiên cứu ở Việt Nam ............................................................... 8
1.2. Một số khái niệm...................................................................................... 10
1.2.1. Quản lí, quản lí giáo dục ................................................................. 10
1.2.2. Giáo viên và đội ngũ giáo viên tiểu học .......................................... 12
1.2.3. Bồi dưỡng giáo viên tiểu học .......................................................... 14
1.2.4. Quản lí hoạt động bồi dưỡng giáo viên âm nhạc tiểu học theo
định hướng phát triển năng lực ................................................................. 15
1.3. Bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc tiểu học theo định hƣớng
phát triển năng lực ......................................................................................... 18
1.3.1. Đặc điểm, yêu cầu bồi dưỡng giáo viên âm nhạc TH theo định
hướng phát triển năng lực ......................................................................... 18
1.3.2. Nội dung bồi dưỡng giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển
năng lực ..................................................................................................... 20
1.4. Quản lí hoạt động bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH theo
định hƣớng phát triển năng lực ..................................................................... 22
1.4.1. Quản lí việc xác định nhu cầu, mục tiêu, nội dung, hình thức bồi
dưỡng cho đội ngũ giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển
năng lực ................................................................................................... 22
1.4.2. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên âm nhạc
TH theo định hướng phát triển năng lực ................................................... 25
iv
1.4.3. Tổ chức triển khai hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm
nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực ........................................... 28
1.4.4. Quản lí việc kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng .......................... 29
1.4.5. Quản lí các điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị đảm bảo cho
hoạt động bồi dưỡng ................................................................................. 30
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí hoạt động bồi dƣỡng đội ngũ
giáo viên âm nhạc TH theo định hƣớng phát triển năng lực ........................ 31
1.5.1. Những yếu tố thuộc về chủ thể quản lí ............................................ 31
1.5.2. Những yếu tố thuộc về đối tượng được quản lí ............................... 32
1.5.3. Những yếu tố thuộc về mơi trường quản lí ...................................... 32
Tiểu kết chƣơng 1 ........................................................................................... 34
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN ÂM NHẠC TIỂU HỌC QUẬN LONG BIÊN,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC .... 35
2.1. Khái quát chung về quận Long Biên, thành phố Hà Nội ....................... 35
2.1.1. Khái quát tình hình kinh tế, chính trị, xã hội ................................... 35
2.1.2. Khái quát về hệ thống giáo dục tiểu học ......................................... 36
2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng ............................................................... 36
2.2.1. Mục đích nghiên cứu ...................................................................... 36
2.2.2. Nội dung khảo sát ........................................................................... 36
2.2.3. hương pháp khảo sát ..................................................................... 37
2.2.4. Phạm vi và đối tượng khảo sát ........................................................ 37
2.3. Thực trạng hoạt động bồi dƣỡng giáo viên âm nhạc TH quận Long
Biên, thành phố Hà Nội theo định hƣớng phát triển năng lực ..................... 38
2.3.1. Số lượng tổ chức các lớp hoạt động bồi dưỡng ............................... 38
2.3.2. Kết quả bồi dưỡng giáo viên âm nhạc tiểu học................................ 39
2.4. Thực trạng quản lí hoạt động bồi dƣỡng giáo viên âm nhạc TH quận
Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hƣớng phát triển năng lực ............. 40
2.4.1. Thực trạng quản lí việc xác định nhu cầu, nội dung, hình thức
bồi dưỡng cho giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà
Nội theo định hướng phát triển năng lực................................................... 40
2.4.2. Thực trạng quản lí phương pháp bồi dưỡng chuyên môn cho giáo
viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát
triển năng lực ............................................................................................. 46
v
2.4.3. Thực trạng quản lí việc đánh giá kết quả bồi dưỡng chuyên môn cho
giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng
phát triển năng lực ...................................................................................... 49
2.4.4. Thực trạng quản lí cơ sở vật chất, trang thiết bị đảm bảo hoạt động
bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành
phố Hà Nội ................................................................................................ 50
2.5. Thực trạng mức độ ảnh hƣởng của các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí
hoạt động bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH theo định hƣớng phát
triển năng lực .................................................................................................... 51
2.6. Đánh giá những ƣu điểm, hạn chế và nguyên nhân ............................... 52
2.6.1. Ưu điểm.......................................................................................... 52
2.6.2. Hạn chế .......................................................................................... 53
2.6.3. Nguyên nhân .................................................................................. 53
Tiểu kết chƣơng 2 ........................................................................................... 55
CHƢƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƢỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN ÂM NHẠC TIỂU HỌC QUẬN LONG
BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC ..................................................................................................... 57
3.1. Những nguyên tắc định hƣớng cho việc đề xuất các biện pháp ............. 57
3.1.1. Đảm bảo tính hệ thống của các biện pháp ....................................... 57
3.1.2. Đảm bảo tính kế thừa ...................................................................... 57
3.1.3. Đảm bảo tính đồng bộ của các biện pháp ........................................ 58
3.1.4. Đảm bảo tính thực tiễn của các biện pháp ....................................... 58
3.1.5. Đảm bảo tính khả thi của các biện pháp .......................................... 59
3.2. Một số biện pháp quản lí hoạt động bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên
âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hƣớng phát
triển năng lực .................................................................................................. 60
3.2.1. Biện pháp 1: Xác định nội dung bồi dưỡng phù hợp với nhu cầu
giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực ...................... 60
3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn theo
định hướng phát triển năng lực phù hợp với nhu cầu bồi dưỡng ............... 64
3.2.3. Biện pháp 3: Đa dạng hóa phương thức bồi dưỡng chun mơn
cho giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực ............... 69
vi
3.2.4. Biện pháp 4: Kiểm tra đánh giá kết quả bồi dưỡng chuyên môn
giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực đảm bảo
tính khách quan và chính xác .................................................................... 71
3.2.5. Biện pháp 5. Chuẩn bị tốt cơ sở vật chất cho hoạt động bồi dưỡng
đội ngũ giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực ........... 74
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................. 76
3.4. Điều kiện chung để thực hiện các biện pháp .......................................... 78
3.5. Khảo sát mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............... 79
Tiểu kết chƣơng 3 ........................................................................................... 84
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................. 85
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 90
PHỤ LỤC
vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1:
Số lượng các lớp bồi dưỡng và số lượng giáo viên tham gia bồi dưỡng ...... 38
Bảng 2.2:
Kết quả khảo sát 50 CBQL, chuyên viên và giáo viên về nội
dung chương trình bồi dưỡng đội ngũ GV âm nhạc TH ................. 45
Bảng 2.3:
Tổng hợp ý kiến của 50 CBQL, chuyên viên, GV về mức độ sử
dụng các biện pháp quản lí phương pháp bồi dưỡng (biểu hiện
ở tỉ lệ %)........................................................................................ 48
Bảng 3.1:
Kết quả khảo sát về mức độ cần thiết của các biện pháp quản lí
hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên âm nhạc TH
quận Long Biên, thành phố Hà Nội................................................ 80
Bảng 3.2:
Kết quả khảo sát về mức độ khả thi các biện pháp quản lí hoạt
động bồi dưỡng chun mơn cho giáo viên TH quận Long
Biên, thành phố Hà Nội. ................................................................ 81
Bảng 3.3:
Xác định hệ số tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi
của các biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng cho đội ngũ
giáo viên âm nhạct TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội ........... 83
viii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Biểu đồ 2.1:
Thực trạng nhu cầu bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên âm
nhạc TH ........................................................................................... 41
Biểu đồ 2.2:
Thực trạng quản lí mục tiêu nội dung bồi dưỡng chuyên môn
cho giáo viên âm nhạc TH............................................................... 42
Biểu đồ 2.3:
Tổng hợp ý kiến của 50 CBQL, chuyên viên, GV về sự cần
thiết của những nội dung cần bồi dưỡng cho GV âm nhạc TH ...... 45
Biểu đồ 2.4:
Tổng hợp ý kiến 50 CBQL, chuyên viên, GV về mức độ sử
dụng các phương pháp bồi dưỡng ................................................... 47
Biểu đồ 2.5:
Tổng hợp ý kiến của 50 CBQL, chuyên viên, GV về mức độ
sử dụng các biện pháp quản lí phương pháp bồi dưỡng (biểu
hiện ở tỉ lệ %) .................................................................................. 49
Biểu đồ 2.6:
Tổng hợp ý kiến của 50 CBQL, chuyên viên, GV về mức độ sử
dụng các biện pháp quản lí việc KT, ĐG kết quả bồi dưỡng ............. 50
Biểu đồ 2.7:
Tổng hợp ý kiến của 50 CBQL, chuyên viên, GV về mức độ
đáp ứng các điều kiện về CSVC, trang thiết bị ............................... 51
Biểu đồ 2.8:
Tổng hợp ý kiến của 50 CBQL, chuyên viên, GV về mức độ
ảnh hưởng của các yếu tố ................................................................ 52
Sơ đồ 3.1:
Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng
chuyên môn cho giáo viên âm nhạc TH .......................................... 77
ix
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Nhà giáo là lực lượng nòng cốt, giữ vai trò quyết định chất lượng giáo dục.
Bồi dưỡng phẩm chất, năng lực sư phạm cho đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ vừa cơ
bản vừa cấp thiết của mỗi nhà trường hiện nay. Hội nghị Ban chấp hành Trung
ương lần thứ 8, khóa XI của Đảng ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TƯ, ngày
04/11/2013 về đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo; đã chỉ rõ: tiếp tục đổi mới
mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng
phát triển phẩm chất và năng lực của người học, trong đó: Nâng cao nhận thức về
vai trị quyết định chất lượng giáo dục và đào tạo của đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lí giáo dục; Đổi mới chương trình nhằm phát triển năng lực và phẩm chất
người học, hài hịa đức, trí, thể, mỹ; dạy người, dạy chữ và dạy nghề. Đổi mới nội
dung giáo dục theo hướng tinh giản, hiện đại, thiết thực, phù hợp với lứa tuổi”,
“Đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính
tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học”. Để
thực hiện yêu cầu trên, cần chú trọng nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ
quản lí và đạo đức nhà giáo, đảm bảo đội ngũ nhà giáo “đủ về số lượng, đáp ứng
yêu cầu về chất lượng, với cơ cấu ngày càng hợp lí”, là nhiệm vụ cấp thiết. Bên
cạnh đó, bối cảnh tồn cầu hóa, hội nhập, phát triển kinh tế tri thức và kinh tế thị
trường, yêu cầu về nâng cao chất lượng giáo dục, thực hiện mục tiêu chuyển mạnh
quá trình giáo dục chủ yếu từ trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực
và phẩm chất người học đã và đang đặt ra những yêu cầu ngày càng cao đối với
nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ, phẩm chất, đạo đức của đội ngũ giáo
viên ở các nhà trường hiện nay.
Âm nhạc có một ý nghĩa vơ cùng quan trọng, đó là nhu cầu khơng thể thiếu
trong đời sống tinh thần của con người, đặc biệt là đối với trẻ em. Nhà trường Phổ
thông, với nhiệm vụ giáo dục thế hệ tương lai, kết hợp với giáo dục âm nhạc sẽ có
tác động tích cực tới sự phát triển tồn diện, hài hịa nhân cách của trẻ. Trong q
trình dạy và học mơn Âm nhạc, hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH
1
có ý nghĩa vơ cùng quan trọng góp phần gi p GV phát huy và nâng cao năng lực
học tập của HS. Từ đó có biện pháp giúp các em phát huy hết năng khiếu khi học bộ
môn âm nhạc. Trong những năm gần đây, hoạt động dạy học môn âm nhạc trong
các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Hà Nội đã được quan tâm và tạo điều
kiện về cơ sở vật chất như phịng học bộ mơn, các phương tiện dạy học, đào tạo, bồi
dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc...kết quả học tập mơn học nói chung, phát triển về
năng khiếu và thẩm mỹ âm nhạc nói riêng của HS trên địa bàn có nhiều phát triển,
góp phần quan trọng trong thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện của nhà trường.
Tuy nhiên, dạy và học mơn Âm nhạc ở các trường TH hiện nay cịn tồn tại nhiều bất
cập, hạn chế, một trong những nguyên nhân cơ bản của hạn chế trên là do công tác
bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH ở các trường TH chưa nhận được nhiều sự
quan tâm của chủ thể quản lí các cấp; nhận thức của một số chủ thể quản lí về mơn
học cịn chưa thật sâu sắc, cho rằng môn âm nhạc là môn “phụ”, giáo viên âm nhạc
chỉ góp một phần nhỏ trong các hoạt động dạy học của nhà trường nên “có gì dùng
nấy” và chưa quan tâm nhiều đến chất lượng đội ngũ giáo viên âm nhạc; chưa ch
trọng xây dựng kế hoạch bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo
viên; hoạt động kiểm tra, giám sát về chuyên mơn, nghiệp vụ đối với giáo viên âm
nhạc cịn ít, chưa thật khoa học. Ngoài ra, cũng một phần từ nhận thức của xã hội và
phụ huynh học sinh về bộ mơn âm nhạc cịn đơn giản, họ cũng chỉ cần con hồn
thành cho đủ u cầu cịn lại thời gian tập trung cho việc học Toán, Tiếng Việt, coi
đây là mơn học mang tính chất ép buộc, giải trí nên chưa có sự đầu tư, theo dõi,
kiểm tra, đối chiếu kết quả học tập của HS với chất lượng dạy học của GV.
Mặt khác nghiên cứu về vấn đề này đã được các nhà khoa học trong và ngoài
nước đề cập ở nhiều mức độ, khía cạnh khác nhau, ở các cấp học, bậc học khác
nhau. Tuy nhiên nghiên cứu ở một địa bàn cụ thể, đối với một đối tượng cụ thể như
đội ngũ giáo viên âm nhạc quận Long Biên, thành phố Hà Nội chưa có cơng trình
nào đề cập trực tiếp và có hệ thống. Xuất phát từ những yêu cầu cả về mặt lí luận và
thực tiễn trên, tác giả chọn hướng nghiên cứu với tên đề tài: “Quản lí hoạt động bồi
dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo
định hướng phát triển năng lực”.
2
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn, luận văn đề xuất một số biện pháp
quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành
phố Hà Nội nhằm nâng cao chất lượng và nguồn lực của đội ngũ giáo viên âm nhạc
TH đáp ứng dạy học theo định hướng phát triển năng lực.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc theo định hướng
phát triển năng lực.
4. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm
nhạc TH trong khoảng 3 năm gần nhất trên địa bàn quận Long Biên, thành phố Hà
Nội theo hướng phát triển đội ngũ giáo viên âm nhạc đáp ứng yêu cầu dạy học theo
định hướng phát triển năng lực
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm
nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực.
5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên
âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực.
5.3. Trên cơ sở phân tích thực trạng và nguyên nhân, đề xuất một số biện pháp quản
lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố
Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1 Phương pháp nghiên cứu lí luận
Phân tích, tổng hợp các tài liệu để xây dựng cơ sở lí luận của đề tài;
Nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề tài; lựa chọn những khái niệm, luận
điểm cơ bản làm cơ sở lí luận cho đề tài, hình thành giả thuyết khoa học, dự
3
đốn những thuộc tính của đối tượng nghiên cứu, tổng hợp các cơ sở lí luận xây
dựng cơ sở lí luận của đề tài.
6.2 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Quan sát, tọa đàm, trao đổi về nội dung quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ
giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát
triển năng lực.
Sử dụng phương pháp điều tra bằng bảng hỏi đối với các khách thể điều tra
về quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên,
thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực.
hương pháp lấy ý kiến chuyên gia được sử dụng để tham khảo ý kiến của
một số nhà khoa học, nhà sư phạm, nhà quản lí để thu thập các thông tin cần thiết
liên quan đến thực trạng, nguyên nhân và các biện pháp được đề xuất của đề tài.
hương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động nghiên cứu các báo cáo tổng
kết, sơ kết, hồ sơ dạy học, quản lí hoạt động bồi dưỡng chun mơn cho giáo viên
của nhà trường các năm học gần đây nhằm đưa ra những nhận định, phân tích, đánh
giá thực trạng của vấn đề nghiên cứu.
hương pháp thống kê toán học sử dụng với mục đích xử lí, phân tích kết
quả nghiên cứu, đồng thời đánh giá mức độ tin cậy của phương pháp điều tra; định
lượng kết quả các nghiên cứu, khẳng định tính khả thi và tính cần thiết của các biện
pháp được đề xuất của đề tài.
7. Câu hỏi nghiên cứu
- Quản lí hoạt động bồi dưỡng giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát
triển năng lực là gì?
- Thực trạng quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH theo
định hướng phát triển năng lực hiện nay như thế nào? Có hiệu quả và hạn chế gì?Cần những biện pháp nào để nâng cao chất lượng trong hoạt động quản lí đội ngũ
giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát
triển năng lực?
8. Giả thuyết khoa học
Quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên,
4
thành phố Hà Nội đã đạt được những thành quả nhất định nhưng còn nhiều hạn chế.
Nếu áp dụng một số biện pháp quản lí phù hợp từ tuyển chọn, sử dụng, bồi dưỡng,
đánh giá, đãi ngộ sẽ góp phần nâng cao chất lượng hoạt động bồi dưỡng đội ngũ
giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát
triển năng lực.
9. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn dự kiến được trình bày theo 3 chương:
Chƣơng 1: Cơ sở lí luận về quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên
âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực.
Chƣơng 2: Thực trạng hoạt động quản lí bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm
nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực.
Chƣơng 3: Biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm
nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực.
5
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN ÂM NHẠC TIỂU HỌC
THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới
Vấn đề quản lí bồi dưỡng năng lực cho giáo viên âm nhạc đã được các nhà
hiền triết, triết gia cả phương Tây và phương Đông đề cập đến. Những quan niệm,
tư tưởng của họ cho đến tận ngày nay vẫn được nhiều thế hệ tiếp thu và thể hiện vào
cơng tác quản lí của mình, nhất là trong quản lí bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm
nhạc phát triển và nâng cao năng lực của mình.
Ở phương Đơng, tư tưởng về việc quản lí bồi dưỡng năng lực cho người thầy
âm nhạc cũng được nhắc tới nhiều trong hệ thống triết lí sâu xa của Phật giáo (điều
này có thể thấy rõ trong kinh Hoa Nghiêm - Avatamsaka sutra). Trong đó cũng chỉ
ra cần phải tập trung vào quản lí ba vấn đề nhằm phát huy tính hiệu quả của Phật
pháp và để khơi dậy được tâm giác ngộ ở người thầy, triết lí đó là:
- Hành vi đạo đức
- Thân cận Phật - Thiện Tri Thức
- Tâm thanh tịnh, chân thật - từ bi [6, tr. 37]
Các tác giả hiện đại ngày nay đã có những quan điểm mới trong nghiên
cứu mang màu sắc riêng của mình, như luận án nghiên cứu của tác giả Jacob
Easley (2004), Trường Đại học Pennsyvania - Mỹ Contextualizing pedagogical
capacity: The nexus between teaching and learning (Mối quan hệ giữa dạy và
học) đã đề cập về vấn đề quản lí bồi dưỡng năng lực cho giáo viên âm nhạc
chính là việc làm cho năng lực này của họ luôn phải được nâng cao để phù hợp
với việc đổi mới trong giảng dạy âm nhạc TH ông qua việc dựa trên khả năng và
sự ảnh hưởng trực tiếp của nhà quản lí đến các mối quan hệ giữa giáo viên âm
nhạc và các nhà quản lí [35, tr.108].
Trên cương vị một nhà quản lí, tác giả Ricardo Del Campo, hiệu trưởng
6
Trường Đại học âm nhạc Sevilla - Tây Ban Nha, có bài tham luận “Giáo dục âm
nhạc TH ế kỷ XXI”, trong đó tác giả đã nhấn mạnh rằng, việc bồi dưỡng nâng cao
năng lực cho giáo viên âm nhạc là một yêu cầu tất yếu, đó cũng là những thách thức
mới đặt ra cho các CBQL trong quản lí hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực cho
giáo viên âm nhạc của thế kỷ XXI, mà cụ thể như là:
- Cần cải tiến quy trình làm việc, tìm ra cách thức quản lí phù hợp và nhạy
bén, tự đặt mình vào vị trí hành động của thực tiễn thời đại.
- Thúc đẩy áp dụng phát triển công nghệ mới vào mơ hình quản lí tổ chức bồi
dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên âm nhạc.
- Vận dụng khả năng sáng tạo của mình để tìm ra hướng giải quyết trên cơ
sở của những hoạt động hiện thời” [25, tr.2].
Trong cuộc hội thảo về giáo dục âm nhạc khu vực Châu Á - Thái Bình
Dương, tổ chức tại Seoul - Hàn Quốc (2006) các nhà quản lí về nghệ thuật của khu
vực cũng đề xuất một lộ trình đối với việc quản lí bồi dưỡng nâng cao năng lực cho
giáo viên âm nhạc và được thơng qua. Trong đó các nhà quản lí, các chuyên gia và
các nhà nghiên cứu về âm nhạc đã chỉ ra sự cần thiết của việc đẩy mạnh các chiến
lược và chính sách về bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên âm nhạc nhằm
chuyển giao và giữ vững những giá trị thẩm mỹ và đặc tính văn hóa của các nước
Châu Á - Thái Bình Dương, đồng thời th c đẩy, khuyến khích đa dạng văn hóa, xây
dựng xã hội hịa bình và thịnh vượng. Bên cạnh đó cịn là những khó khăn và trở
ngại địi hỏi các nhà quản lí phải tìm ra giải pháp khắc phục, tạo điều kiện thực hiện
những đề xuất một cách hiệu quả nhất, cho những người làm cơng tác quản lí ngành
âm nhạc trong bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên âm nhạc.
Cũng với ý đó, tại hội nghị thường niên của Hiệp hội Giáo dục Âm nhạc
Quốc tế - ISME (International Society for Music Education) 2008 - Australia, cũng
thu được nhiều ý kiến đánh giá trong vấn đề quản lí bồi dưỡng nâng cao năng lực
cho giáo viên âm nhạc từ các chuyên gia trên thế giới, các ý kiến đều cho rằng
muốn quản lí bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên âm nhạc đạt hiệu quả, thì
trước hết nhà quản lí cần nắm rõ năng lực, trình độ của từng đối tượng và nhu cầu
của họ cần bồi dưỡng những vấn đề gì, từ đó sẽ có mục tiêu định hướng bồi dưỡng.
7
Tại Liên Xơ (cũ) các nhà nghiên cứu quản lí giáo dục như: M.I.Kônđacốp,
.V. Khuđominxki… đã rất quan tâm tới việc nâng cao phát triển năng lực và chất
lượng của giáo viên âm nhạc TH ông qua các biện pháp quản lí có hiệu quả. Muốn
nâng cao chất lượng dạy học phải có đội ngũ giáo viên âm nhạc có năng lực chun
mơn. Họ cho rằng kết quả tồn bộ hoạt động của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào
việc tổ chức đ ng đắn và hợp lí cơng tác quản lí bồi dưỡng, phát triển đội ngũ giáo
viên âm nhạc có năng lực.
Tại Nhật Bản, việc bồi dưỡng nâng cao năng lực và đào tạo lại cho đội ngũ
giáo viên là nhiệm vụ bắt buộc đối với người lao động sư phạm. Tùy theo thực tế
của từng đơn vị, từng cá nhân mà cấp quản lí giáo dục đề ra các phương thức bồi
dưỡng khác nhau trong một phạm vi theo yêu cầu nhất định. Cụ thể là mỗi cơ sở
giáo dục cử từ 3 đến 5 giáo viên được đào tạo lại một lần theo chuyên môn mới và
tập trung nhiều vào đổi mới phương pháp dạy qua đó nâng cao năng lực cho giáo
viên trong đó có giáo viên môn âm nhạc.
Tại Thái Lan, các nhà quản lí kiến nghị rằng, quản lí bồi dưỡng nâng cao
năng lực cho giáo viên âm nhạc cần tăng cường hoạt động tự bồi dưỡng và tập
chung chủ yếu vào mở rộng thông tin tư vấn cho giáo viên âm nhạc để họ có
thêm tư liệu.
Cịn ở Hàn Quốc, việc quản lí bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên
âm nhạc lại được tiến hành theo thiết kế theo mô hình Modul. Trong đó, xây
dựng những nhóm đối tượng có chung đặc điểm để sau đó phân tích những u
cầu bồi dưỡng thiết thực để tìm ra các nội dung quản lí sao cho phù hợp nhằm
đem lại hiệu xuất cao.
1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam
Tư tưởng quản lí bồi dưỡng về NLDH cho người thầy âm nhạc đã xuất
hiện lâu đời ở Việt Nam. Trong cuốn Đại Việt sử ký tồn thư có đề cập tới việc
quản lí bồi dưỡng năng lực truyền nghề (NLDH) của những trưởng phường hát nhạc, trong đó có nói tới việc quản lí những người làm cơng tác truyền nghề (dạy
học) cho các nhạc cơng của dàn nhạc cung đình vào thời nhà Lê (1437) nhằm
hình thành bộ nhã nhạc trong cung đình. Cơng việc quản lí bồi dưỡng này đã
8
được vua Lê Thái Tông giao cho do hai ông Nguyễn Trãi và Lương Đăng phụ
trách, với nhiều hoạt động như: đề ra phương cách cải tiến nhạc cụ, viết nhạc cho
dàn nhạc cung đình, bồi dưỡng nâng cao năng lực truyền đạt của các trưởng
phường trong hoạt động truyền thụ lại các bài tập múa, hát cho nghệ nhân... với
mục đích lưu giữ nền nghệ thuật âm nhạc gắn liền với văn hóa dân tộc Việt Nam
mà khơng bị pha trộn với dân tộc khác.
Cho đến thời vua Lê Thánh Tơng thì việc quản lí hoạt động bồi dưỡng về
NLDH đã được được nâng lên một bước và có bài bản hơn vì giai đoạn này đã có
thêm Thự Nhã nhạc - Bộ Nhã nhạc (bộ phận chuyên trách về quản lí âm nhạc của
triều đình đối với hoạt động truyền dạy của các trưởng phường hát), với vai trị
định hướng âm nhạc dân gian, bên cạnh đó cịn có Thự Đồng văn (chun tập âm
luật để hịa nhạc) chịu trách nhiệm ghi chép, lưu giữ văn bản của các bộ nhã nhạc
cung đình. Tuy đây dù mới chỉ là bước sơ khai và chưa đề cập rõ đến con đường
hay cách thức cho việc quản lí bồi dưỡng NLDH cho người thầy âm nhạc như thế
nào, nhưng tất cả những điều này đã minh chứng cho sự xuất hiện tiền đề vai trị của
nhà quản lí trong việc hình thành cơng tác quản lí bồi dưỡng NLDH cho người thầy
giảng dạy âm nhạc sau này.
Với cuốn “Âm nhạc mới Việt Nam tiến trình và thành tựu” do tác giả Tú
Ngọc chủ biên cũng đã viết về sự ra đời của một số trường nghệ thuật và trung tâm
đào tạo âm nhạc, trong đó có Trường Nghệ thuật Quân đội (1955), là bước khởi đầu
đối với công tác quản lí chính quy, nhất là về vấn đề quản lí bồi dưỡng nâng cao
năng lực cho giáo viên âm nhạc, nó đã góp phần vào cho sự nghiệp của khoa học
quản lí ngành âm nhạc chuyên nghiệp của nước Nhà theo những chuẩn mực của
quốc tế khi đất nước Việt Nam giành độc lập [22, tr.230].
Vì vậy, để quản lí và định hướng cho sự phát triển VHNT của Việt Nam
khi đã có một nền giáo dục mới hiện nay thì vấn đề quản lí bồi dưỡng nâng cao
năng lực cho đội ngũ giáo viên âm nhạc là mục tiêu thiết yếu và cần phải được
đặc biệt quan tâm hơn bao giờ hết. Ngày 28/12/2001, Thủ tướng chính phủ đã
phê duyệt thông tư về chiến lược phát triển giáo dục 2011 - 2020, trong đó đề ra
7 nhóm giải pháp để đạt được mục tiêu chiến lược “Đổi mới chương trình giáo
9
dục, phát triển đội ngũ nhà giáo là giải pháp trọng tâm, đổi mới quản lí giáo dục
là khâu đột phá” [29, tr.35].
Những nghiên cứu tại Việt Nam và trên thế giới đã chỉ ra rằng việc bồi
dưỡng năng lực cho giáo viên âm nhạc ở mỗi thời điểm luôn được quan tâm và đề
cập đến trong chiến lược phát triển giáo dục ở mỗi quốc gia. Ở Việt Nam giáo dục
luôn là quốc sách hàng đầu, luôn được quan tâm đầu tư của nhà nước và của toàn xã
hội, tuy nhiên đội ngũ giáo viên âm nhạc còn chưa được quan tâm, môn âm nhạc
vẫn được coi là môn phụ, công tác bồi dưỡng phát triển năng lực cho đội ngũ giáo
viên âm nhạc hầu như chưa được quan tâm nhiều, chưa có cơng trình khoa học, hay
đề tài nào đề cập đến việc nghiên cứu công tác quản lí bồi dưỡng đội ngũ giáo viên
âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực. Do vậy Chính phủ, ngành giáo
dục, cơ quan doanh nghiệp và người dân quan tâm đến giáo dục muốn có một nền
giáo dục mà ở đó học sinh phát triển cả đức, trí, thể, mỹ thì cần quan tâm đầu tư hơn
nữa đến giáo dục.
Mặc dù hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên đã được thực hiện ở nhiều cấp,
nhiều thời kỳ nhưng cho đến hiện nay, ch ng tơi chưa thấy có cơng trình nghiên
cứu nào về quản lý hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên, đặc biệt là với giáo viên
âm nhạc tiểu học. Do vậy, việc nghiên cứu quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ
giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực của tác giả sẽ góp phần
vào sự phát triển của ngành giáo dục nói chung và mơn âm nhạc nói riêng.
1.2. Một số khái niệm
1.2.1. Quản lí, quản lí giáo dục
1.2.1.1. Quản lí
Quản lí: Trong từ điển tiếng Việt “quản lí” là tổ chức điều khiển hoạt động
của một đơn vị, một cơ quan [26, tr.1363].
Lịch sử phát triển của xã hội loài người từ xưa cho đến nay, có 3 yếu tố cơ
bản là: nền tảng tri thức, sức lao động và quản lí. Trong đó, quản lí là sự kết hợp
giữa tri thức với sức lao động. Khái niệm quản lí đã xuất hiện từ lâu và ngày càng
hoàn thiện cùng với lịch sử hình thành và phát triển của xã hội lồi người.
Có nhiều quan niệm khác nhau về khái niệm “quản lí”. Dưới đây là một số
quan niệm chủ yếu.
10
Henri Fayol (1841-1925), người háp, người đặt nền móng cho lí luận tổ
chức cổ điển, cho rằng: “Quản lí tức là lập kế hoạch, tổ chức, chỉ huy, phối hợp và
kiểm tra”. Đây là khái niệm mang tính khái quát về chức năng quản lí.
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lí là những tác động có định
hướng, có kế hoạch của chủ thể quản lí đến đối tượng bị quản lí trong tổ chức để
vận hành tổ chức, nhằm đạt mục đích nhất định” [23, tr.10].
Xét với tư cách là một hành động, theo các tác giả Bùi Minh Hiền, Vũ Ngọc
Hải, Đặng Quốc Bảo: Quản lí là tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể
quản lí tới đối tượng quản lí nhằm đạt mục tiêu đề ra.
Có rất nhiều tác giả với những định nghĩa khác nhau về quản lí tùy theo cách
tiếp cận dưới các góc độ khác nhau như: góc độ tổ chức, quản lí, hành động…
Như vậy theo nghĩa rộng, quản lí là hoạt động có mục đích của con người, có
thể hiểu quản lí là sự tác động chỉ huy, điều khiển, hướng dẫn các quá trình xã hội
và hành vi hoạt động của con người, phát triển phù hợp với quy luật, đạt tới mục
đích đã đề ra.
Cần phải hiểu khái niệm quản lí đầy đủ, bao hàm những khía cạnh sau:
- Đối tượng tác động của quản lí là một hệ thống hồn chỉnh. Hệ thống đó
được cấu tạo liên kết hữu cơ từ nhiều yếu tố, theo một quy luật nhất định; phù hợp
với điều kiện khách quan.
- Quản lí bao giờ cũng là hoạt động hướng đích, có mục tiêu xác định.
- Hệ thống quản lí gồm có 2 phân hệ. Đó là sự liên kết giữa chủ thể quản lí
và đối tượng quản lí, đây là quan hệ ra lệnh – phục tùng, không đồng cấp và có tính
bắt buộc. Tuy nhiên, quản lí có khả năng thích nghi giữa chủ thể với đối tượng quản
lí và ngược lại.
- Tác động của quản lí thường mang tính chất tổng hợp, hệ thống tác động
quản lí gồm nhiều giải pháp khác nhau nhằm đưa hệ thống tiếp cận mục tiêu, và nếu
xét về mặt công nghệ là sự vận động thơng tin.
- Cơ sở của quản lí là các quy luật khách quan và điều kiện thực tiễn của môi trường.
- Mục tiêu cuối cùng của quản lí là tạo ra, tăng thêm và bảo vệ lợi ích của con
người, bởi thực chất của quản lí là quản lí con người và vì lợi ích của con người.
11
1.2.1.2. Quản lí giáo dục
QLGD là một loại hình quản lí xã hội, tức là quản lí hoạt động giáo dục
trong xã hội. Đã có một số định nghĩa tiêu biểu về QLGD như sau:
- Khuđôminxki .V. cho rằng: “Quản lí giáo dục là tác động có hệ thống, có
kế hoạch, có mục đích của chủ thể quản lí ở các cấp khác nhau đến tất cả các khâu
của hệ thống giáo dục nhằm mục đích đảm bảo việc giáo dục cộng sản chủ nghĩa
cho thế hệ trẻ, đảm bảo sự phát triển tồn diện và hài hịa của họ”; cịn
M.I.Kơnđakơp khẳng định: “Quản lí giáo dục là tập hợp những biện pháp tổ chức
cán bộ, giáo dục, kế hoạch hố, tài chính, cung tiêu nhằm đảm bảo sự vận hành bình
thường của các cơ quan trong hệ thống giáo dục, bảo đảm sự tiếp tục phát triển và
mở rộng hệ thống cả về mặt số lượng cũng như chất lượng”.
- Theo Đặng Quốc Bảo “Quản lí giáo dục theo nghĩa tổng quan là điều hành,
phối hợp các lực lượng nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu
phát triển của xã hội. Ngày nay, với sứ mệnh phát triển giáo dục thường xuyên,
công tác giáo dục không chỉ giới hạn ở thế hệ trẻ mà cho mọi người. Cho nên,
QLGD được hiểu là sự điều hành hệ thống giáo dục quốc dân” [3, tr.31]; còn theo
Nguyễn Ngọc Quang thì: “Quản lí giáo dục là hệ thống những tác động có mục
đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lí (hệ giáo dục) nhằm làm cho hệ
vận hành theo đường lối và nguyên lí giáo dục của Đảng, thực hiện được các tính
chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy
học, giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục tới mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái
mới về chất” [23, tr.7].
Như vậy, QLGD là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp
quy luật của chủ thể quản lí nhằm làm cho hệ thống giáo dục được quản lí, vận
hành theo đúng đường lối, quan điểm giáo dục của Đảng, thực hiện được các mục
tiêu giáo dục đề ra.
1.2.2. Giáo viên và đội ngũ giáo viên tiểu học
- Giáo viên: Từ điển Tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ học định nghĩa giáo viên
như sau: “Người dạy học ở bậc phổ thông hoặc tương đương ”[26, tr.395].
Tại Điều 70, Mục 1, Chương IV, Luật Giáo dục (2005) có quy định: "Nhà giáo là
người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, các cơ sở giáo dục khác".
12
Ngày 4 tháng 12 năm 2009, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung
một số điều của Luật Giáo dục số 44/2009/QH12, có ghi rõ: "Nhà giáo giảng dạy ở
các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thơng, giáo dục nghề nghiệp trình độ sơ
cấp nghề, trung cấp nghề, trung cấp chuyên nghiệp gọi là giáo viên".
- Đội ngũ: “Đội ngũ là tập hợp một số đông người, cùng chức năng nghề nghiệp
thành một lực lượng ”. Theo từ điển Tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ học [26, tr.328].
Khái niệm đội ngũ dùng cho các tổ chức trong xã hội một cách khá rộng rãi
như: đội ngũ trí thức, đội ngũ thanh niên xung phong, đội ngũ giáo viên…
Tuy nhiên, ở một nghĩa chung nhất chúng ta hiểu là: Đội ngũ là tập hợp một
số đông người, hợp thành một lực lượng để thực hiện một hay nhiều chức năng, có
thể cùng nghề nghiệp hoặc khác nghề, nhưng có chung mục đích xác định; họ làm
việc theo kế hoạch và gắn bó với nhau về lợi ích vật chất và tinh thần cụ thể.
Như vậy, khái niệm về đội ngũ có thể diễn đạt nhiều cách khác nhau, nhưng
đều thống nhất: Đó là một nhóm người, một tổ chức, tập hợp thành một lực lượng
để thực hiện mục đích cụ thể nào đó.
Từ những khái niệm trên cho thấy rõ: Đội ngũ giáo viên tiểu học là tập hợp
những nhà giáo giảng dạy trong các trường, các cơ sở giáo dục bậc tiểu học. Đối
tượng giảng dạy, giáo dục của họ là trẻ em trong độ tuổi từ 6 đến 14 tuổi.
Giáo viên tiểu học là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục học sinh trong
trường tiểu học và cơ sở giáo dục khác thực hiện chương trình giáo dục tiểu học. Có
trách nhiệm đảm bảo chất lượng giáo dục theo chương trình giáo dục, quản lí học
sinh trong các hoạt động giáo dục do nhà trường tổ chức.
Cùng với nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục học sinh, giáo viên tiểu học còn phải
thường xuyên trau dồi đạo đức, nêu cao tinh thần trách nhiệm, giữ gìn phẩm chất,
danh dự, uy tín của nhà giáo; gương mẫu trước học sinh, thương yêu, đối xử công
bằng và tôn trọng nhân cách của học sinh; bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng
của học sinh; đồn kết, gi p đỡ đồng nghiệp.
Tích cực học tập, rèn luyện để nâng cao sức khoẻ, trình độ chính trị, chuyên
môn, nghiệp vụ, đổi mới phương pháp giảng dạy. Tham gia công tác phổ cập giáo
dục. Thực hiện nghĩa vụ công dân, các quy định của pháp luật và của ngành, các
13
quyết định của hiệu trưởng; nhận nhiệm vụ do hiệu trưởng phân công, chịu sự kiểm
tra, đánh giá của hiệu trưởng và các cấp quản lí giáo dục. Phối hợp với Đội thiếu
niên tiền phong Hồ Chí Minh, gia đình học sinh và các tổ chức xã hội liên quan để
tổ chức hoạt động giáo dục.
1.2.3. Bồi dưỡng giáo viên tiểu học
Bồi dưỡng với ý nghĩa nhằm phát triển, nâng cao nghề nghiệp, quá trình này
chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu nâng cao kiến thức hoặc kỹ năng
chuyên môn nghiệp vụ bản thân nhằm đáp ứng nhu cầu lao động nghề nghiệp.
Tác giả Nguyễn Minh Đường quan niệm: "Bồi dưỡng có thể coi là q trình
cập nhật kiến thức và kỹ năng cịn thiếu đã học hoặc đang lạc hậu trong cấp học,
bậc học và thường được xác nhận bằng chứng chỉ".
Bồi dưỡng thực chất là quá trình cập nhật bổ sung tri thức, kỹ năng để nâng
cao trình độ trong lĩnh vực hoạt động chun mơn nào đó qua hình thức bồi dưỡng
nào đó. Mục đích bồi dưỡng nhằm nâng cao phẩm chất và trình độ chun mơn
nghiệp vụ để người lao động có cơ hội củng cố, mở mang hoặc nâng cao hệ thống
tri thức kỹ năng, kỹ xảo chuyên môn nghiệp vụ sẵn có nhằm nâng cao chất lượng và
hiệu quả cơng việc đang làm (khơng nhằm mục đích đổi nghề).
Trong GD&ĐT theo nghĩa rộng: Bồi dưỡng được hiểu là một dạng đào tạo
phi chính quy, về bản chất thì bồi dưỡng là một con đường của đào tạo và người
được bồi dưỡng được hiểu là những người đang đương nhiệm trong các cơ quan,
ví dụ như: Cơ quan giáo dục hay trong các nhà trường, cán bộ các xã thị trấn,
khu dân cư…
Q trình bồi dưỡng chính là q trình tổ chức và thực hiện những tương tác
qua lại giữa các thành tố cấu tr c, trong đó chủ thể chun mơn đóng vai trị chủ
đạo, nhằm làm cho đối tượng bồi dưỡng hoạt động tích cực, qua đó nâng cao năng
lực và phẩm chất, đáp ứng yêu cầu của xã hội. Quá trình bồi dưỡng thể hiện quan
điểm giáo dục hiện đại đó là: "Đào tạo liên tục và học tập suốt đời".
Tóm lại: Bồi dưỡng chính là q trình bổ sung "bồi đắp" những thiếu hụt về
tri thức, kỹ năng và thái độ, cập nhật cái mới trên cơ sở "ni dưỡng" những cái cũ
cịn phù hợp để mở mang có hệ thống những tri thức, kỹ năng, nghiệp vụ, làm giàu
14
