Tiet 05 giu gin su trong sang cua tieng viet

TING VIT 12.

giữ gìn sự trong
sáng của tiếng việt


MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1.Kiến thức: Giúp HS nắm được:
- Khái niệm sự trong sáng của TV, những biểu hiện chủ yếu
của sự trong sáng của TV:
+Hệ thống chuẩn mực , quy tắc và sự tuân thủ các chuẩn
mực , quy tắc trong TV.
+Sự sáng tạo, linh hoạt trên cơ sở quy tắc chung.
+Sự không pha tạp và lạm dụng các yếu tố của ngơn ngữ
khác .
+Tính VH, Lịch sự trong giao tiếp ngơn ngữ.
-Trách nhiệm giữ gìn sự trong sáng của TV.


2.Kĩ năng:
-Rèn KN giao tiếp:trao đổi, tìm hiểu về đặc điểm và khả
năng biểu đạt của TV; yêu cầu giữ gìn sự trong sáng của
TV.
-KN Tự nhận thức về trách nhiệm cá nhân trong việc trau
dồi ngôn ngữ trong giao tiếp, góp phần giữ gìn sự trong
sáng của TV.
3.Thái độ; tình cảm :
-u mến và q trọng di sản ngơn ngữ của cha ông , tài sản
của CĐ.
-Nhận thức :luôn nâng cao hiểu biết về TV.
-Hành động: sử dụng TV theo các chuẩn mực và quy tắc

chung; ko lạm dụng tiếng nước ngồi, chú trọng tính văn
hố, lịch sự trong GTNN.


NỘI DUNG BÀI HỌC:
I.SỰ TRONG SÁNG CỦA TIẾNG VIỆT:
1/.Sự trong sáng của T.V Tính chuẩn mực về phát âm và
chữ viết, từ ngữ ,….
2/ Sù trong s¸ng cđa tiÕng ViƯt không chấp
nhận những yếu tố lai căng, pha tạp quá mức
ngôn ngữ nớc ngoài, nhng vẫn dung hợp những
yếu tố tÝch cùc ®èi víi tiÕng ViƯt
3/Sự trong sáng của T.VTÝnh lịch sự, có văn
hoá trong lời nói.



I .Sự trong sáng của tiếng Việt
1. Tìm hiểu VD
* NGữ liệu 1
+ Câu 1: Khi ra pháp trờng, anh ấy vẫn hiên
ngang đến phút chót lọt
+ Câu 2: Truyện Kiều của Nguyễn Du đà nêu
cao một t tởng nhân đạo hết sức là cao đẹp
+ Câu 3:Tình cảm của tác giả đối với non
sông đất nớc, đồng bào trong níc, kiỊu bµo ë
níc ngoµi tuy xa nhng vÉn nhí về Tổ quốc
+ Câu 4: Đó là tình cảm của tác giả đối với
non sông đất nớc, với đồng bào trong nớc và
kiều bào ở nớc ngoài những ngời tuy ë xa nh

ng vÉn nhí vỊ Tỉ qc
+ C©u 5:
Lng trần phơi nắng phơi sơng


Câu 1. Trong các câu trên đâu là
câu đúng, đâu là câu sai? Chỉ
rõ các lỗi.
- Phân tích:Câu sai: Câu 1, Câu 2,
Câu 3
+ Câu 1: Sai về từ ngữ chót lọt ->
Câu không trong sáng
+ Câu 2: Sai về phong cách ngôn
ngữ hết sức là -> Câu không trong
sáng
-Câu đúng: Câu 4, Câu 5


*Câu

hỏi
Câu 2: So sánh câu 3 với câu 4 và cho biết câu
nào diễn đạt trong sáng, rõ ràng? Tại sao?
+Câu 4: Có nội dung mạch lạc: nói về tình cảm
của nhà văn đối với đất nớc, con ngời. Các quan
hệ trong câu rõ ràng, đảm bảo sự chuẩn mực
về ngữ nghiÃ, ngữ pháp -> Câu trong sáng
Câu 3: Hình tợng cây tre đợc Nguyễn Duy khắc
hoạ cụ thể qua những từ ngữ, hình ảnh nào
trong 2 câu thơ trên? Biện pháp nghệ thuật nào

đợc tác giả sử dụng ở đây? Tác dụng của nó ra
sao?
Vậy theo em việc sử dụng những từ lng, áo,
con của tác giả có chuẩn xác không? Tại sao?


ã + Câu 5: Từ ngữ, hình ảnh lng trần, phơi
nắng phơi sơng, manh áo cộc kết hợp biện
pháp ẩn dụ -> hình tợng thực về cây tre ->
ngời phụ nữ Việt Nam: trung hậu, đảm đang,
giàu đức hi sinh, giàu lòng nhân ái.
Các từ lng, áo, con không chỉ diễn tả hình
ảnh thực về cây tre, mà còn gợi lên một cách
sâu sắc về hình ảnh những ngời phụ nữ
Việt Nam, đồng thời còn gửi gắm thái độ,
tình cảm của tác giả.
Cách sử dụng từ ngữ của tác giả ở đây không
chỉ chuẩn xác mà còn mang tính sáng tạo ->
Câu trong sáng


-Việc sáng tạo những cái mới đó có ý
nghĩa nh thế nào đối với tiếng Việt. Và
khi sáng tạo những cái mới phải đảm bảo
yếu tố gì?
Những tên tuổi nhà thơ, nhà văn nào
luôn đi tìm tòi sáng tạo cái mới trong
ngôn ngữ thơ ca, văn chơng?
VD:
Và này đây ánh sáng chớp

hàng mi
Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ
cửa


Qua việc phân tích các VD trên, sự trong sáng
của tiếng Việt biểu hiện trớc tiên ở những phơng
diện nào?
1/ Tính chuẩn mực về phát âm, chữ viết; về từ
ngữ; về ngữ pháp; về phong cách ngôn ngữ, và
phải tuân theo quy tắc chung của tiếng Việt.
+ Sự sáng tạo cái mới phải phù hợp với quy tắc
chung.
Sự sáng tạo cái mới không những đảm bảo đợc sự
trong sáng của việc tiếng Việt, còn góp phần
phát triển tiếng Việt, làm cho tiếng Việt ngày
càng phong phú, đa dạng


Ngữ liệu 2
- Cho các câu sau:
+ Câu 1: Cuộc cách mạng tháng Tám năm
1945 đà mở ra một kỉ nguyên mới cho dân
tộc ta kỉ nguyên của độc lập, tự do và
hạnh phúc
+ Câu 2: Chỉ vài ngày sau khi Microsoft vá
lỗi nghiêm trọng trong phần mềm xử lí file
đồ hoạ, một hacker xng là cocoruder đÃ
công bố chi tiết về hai vấn đề tơng tự
trong hệ điều hµnh.

+ Câu 3: Liên hoan festival nghệ thuật Tây
Nguyên đợc tổ chức ở thành phố Buôn Ma Thuật
+ Câu 4: Đơn vị đo dòng điện là vôn.
+ Câu 5: Nớc là hợp chất gồm hydro và oxy
+ Câu 6: Các superstar thích dùng mobile phone
loại xịn


ã Những từ vay mợn nớc ngoài cần thiết?
- Cách mạng, kỉ nguyên, độc lập, tự do, hạnh phúcthuật ngữ chính trị -> Từ vay mợn tiếng Hán
- Microsoft, cocoruder danh từ riêng -> Từ vay
muợn tiếng Anh- Hợp chất- thuật ngữ khoa học->
Từ vay muợn tiếng Hán
- Vôn, hydro, oxy- thuật ngữ khoa học -> Từ vay m
ợn tiếng Anh
=> Đây là những thuật ngữ chính trị, khoa học
không có trong tiếng Việt những từ vay mợn
cần thiÕt


ã Những từ lạm dụng tiếng nớc ngoài:
-File = tệp tin hacker= kẻ đột nhập trái phép vào
hệ thống máy tÝnh
- Festival = liªn hoan, lƠ héi
- Superstar = siªu sao
- mobile phone = điện thoại di động
=> Đây là nh÷ng tõ ng÷ cã trong hƯ thèng tõ
vùng tiÕng ViƯt vì thế không nên lạm dụng

tiếng nớc ngoài.


2/ Sự trong sáng của tiếng Việt
không chấp nhận những yếu tố lai
căng, pha tạp quá mức ngôn ngữ nớc
ngoài, nhng vẫn dung hợp những
yếu tố tích cực đối với tiÕng ViÖt.


ãNgữ liệu 3- Cho VD SGK/ T.33
- Phân tích: Tính lịch sự, có văn hoá trong lời
nói thể hiện ở cách xng hô, tha gửi, cách sử dụng
từ ngữ
+ Cách xng hô:
Ông giáo: Cụ với tôi, ông với con -> sự kính trọng,
thân thiết gần gũi.
LÃo Hạc: Ông giáo, chúng mình, tôi với ông-> sự
tôn trọng của LÃo Hạc đối với ông giáo
+ Cách tha gửi của LÃo Hạc với ông giáo: vâng!
Ông giáo dạy phải -> Sự trân trọng, tin tởng và
có phần ngỡng mộ của lÃo Hạc với ông giáo
+ Các từ ngữ: trong sáng, rõ ràng, nhà nhặn, lịch
sự


Bên cạnh những lời văn mang tính lịch sự, có
văn hoá, ta vẫn bắt gặp trong văn chơng
những lời nói không đảm bảo tính lịch sự,
trong sáng của tiếngViệt. Tại sao lại có điêù

đó?
-Mẹ kiếp! Thế có phí rợu không? Thế thì có
khổ hắn không? Không biết đứa chết mẹ
nào đà đẻ ra thân hắn cho hắn khổ đến
nông nỗi này? ( Chí Phèo Nam Cao)
Tác giả muốn nhân vật trực tiếp bộc lộ tính
cách đối với ngời đọc qua chính những ngôn
ngữ của mình
Lời nói của Chí Phèo trong trích đoạn trên là
lời nói của Chí khi đà bị tha hoá trở thành


3/Tính lịch sự, có văn hoá trong lời nói.
Trong cuộc sống ngày hôm nay, vẫn còn xuất
hiện ở đâu đó, ở một số ngời những lời nói
thô tục, thiếu văn hoá, lịch sự. Để giữ gìn sự
trong sáng của tiếng Việt, mỗi chúng ta cần
phải làm gì?


=> KÕt ln :
Sù trong s¸ng cđa tiÕng ViƯt biĨu
hiƯn ở các phơng diện:
- Tính chuẩn mực, có quy tắc của
tiếng Việt
- Không sử dụng các yếu tố lai
căng, pha tạp
- Đảm bảo tính lịch s, có văn hoá
trong lời nãi.

II/. Luyện tập
Bài 1.SGK/ 33:
ã Gợi ý: Các từ ngữ nói về các nhân vật:
- Kim Trọng: rất mực chung tình
- Thuý Vân: cô em gái ngoan
- Hoạn Th: ngời đàn bà bản lĩnh khác thờng,
biết điều mà cay nghiệt
- Thúc Sinh: sợ vợ
- Từ Hải: chợt hiện ra, chợt biến đi nh một vì
sao lạ
- Tú Bà: màu da nhờn nhợt
- MÃ Giám Sinh: mày râu nhẵn nhụi
- Sở Khanh: chải chuốt dịu dàng
- Bạc Bà, Bạc H¹nh: miƯng thỊ “ xoen xt”


Bài 2.Tại sao việc gìn giữ sự trong sáng của
tiếng Việt lại là một trong những vấn đề đang
đợc quan tâm hàng đầu trong giai đoạn hiện
nay ?
- Tiếng Việt là thứ tiếng giàu đẹp, là thứ của cải
vô cùng quý giá cần phải giữ gìn
- Việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt góp
phần vào việc giữ gìn bản sắc văn hoá Việt
Nam


- Trong giai đoạn hiện nay, khi VN gia nhập
WTO, du nhập vào Việt Nam rất nhiều nền

văn hoá, ngôn ngữ khác nhau trên thế giới, mở
ra nhiều xu hớng nhằm phát triển hệ thống
ngôn ngữ của chúng ta, nhng đồng thời cũng
đem lại nhiều thách thức và nguy cơ làm vẩn
đục tiếng Việt. Chính vì thế, ý thức giữ gìn
sự trong sáng của tiếng Việt đợc dặt lên hàng
đầu.
- Tình trạng lạm dụng tiếng nớc ngoài, sử dụng
lời ăn tiếng nói thô tục, thiếu văn hoá đang
diễn ra ngày càng phổ biến ở nhiều ngời,
nhiều môi trờng trong xà héi ngµy nay


Bài 3: Đọc câu chuyện sau:
Trong một lần nói chun cïng c¸c c¸n bé, cã
mét c¸n bé dïng tõ: thiệt là một thắng lợi trời
long đất lở. Bác Hồ đà phê bình bằng một câu
nói hóm hỉnh: Thế sau thắng lợi, Bác và chú sẽ
ở đâu?
Suy nghĩ của em về câu chuyện trên. Viết một
đoạn văn nghị luận về hiện tợng sử dụng từ ngữ
thiếu chuẩn xác trong cuộc sống hôm nay.
Suy nghĩ về mẩu chuyện trên:
+ Là một mẩu chuyện vui nhng đà phản ánh đợc
một hiện tợng khá phổ biến về viêc sử dụng ngôn
ngữ trong đời sống hằng ngày: sử dụng từ ngữ
thiếu chuẩn xác
ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng ViÖt

- HS vỊ lµm bµi tËp sè 2 SGK/ T.34
- Suy nghĩ về các vấn đề đợc mở
ra trong giờ học
- Su tầm trên đài, trên báo những
hiện tợng làm vẩn đục sự trong
sáng của tiếng Việt
- Ôn tập lại kiến thức đà học chuẩn
bị viết bài viết số 1 về văn NLXH