GIÁO ÁN ĐẠI SỐ 7
Ngày soạn: 26 /11 / 2010
Ngày giảng 7A: 29/11/ 2010
Ngày giảng 7B: 29/11/ 2010
TIẾT 32: LUYỆN TẬP
1. Mục tiêu
a. Kiến thức
- Học sinh được vận dụng kiến thức lí thuyết về mặt phẳng toạ độ vào làm
bài tập.
b. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng vẽ hệ trục toạ độ, xác định vị trí của một điểm trong mặt
phẳng toạ độ khi biết toạ độ của nó và ngược lại xác định toạ độ khi cho biết điểm
trên mặt phẳng toạ độ
c. Thái độ
- Thấy được mối quan hệ giữa toán học trong thực tiễn
2. Chuẩn bị
a) Thầy: Giáo án + Tài liệu tham khảo + Đồ dùng dạy học
b) Trò: Làm bài tập + ôn tập các kiến thức liên quan.
3. Tiến trình bài dạy
a. Kiểm tra bài cũ ( 6')
* Câu hỏi:
Học sinh 1: Vẽ hệ trục toạ độ 0xy, đánh dấu vị trí các điểm: A(2; 1,5); B(-3;
2
3
); C(0; 1); D( 3; 0)
Học sinh 2: Làm bài tập 35 (Sgk- 68)
* Đáp án:
Học sinh 1: - Vẽ đúng hệ trục toạ độ (2đ)
- Đánh dấu đúng (8đ)
Học sinh 2:
* Toạ độ các đỉnh của hình chữ nhật ABCD:
A(0,5; 2); B(2;2); C(2;0); D(0,5; 0) (4đ)
* Toạ độ các đỉnh của hình tam giác PQR: P(-3; 3); Q(-1;1); R(- 3;1) (3đ)
* Giải thích cách làm: Từ các điểm trong mặt phẳng toạ độ vẽ các đường
vuông góc với các trục toạ độ (3đ)
* Đặt vấn đề: Trong tiết học trước chúng ta đã được nghiên cứu về mặt
phẳng toạ độ: Vẽ hệ trục toạ độ, xác định điểm trên hệ trục toạ độ, biểu diễn điểm
trên mặt phẳng toạ độ. Trong tiết học hôm nay chúng ta sẽ sử dụng các kiến thức
đó vào giải bài tập.
b. Dạy bài mới:
Người soạn: Lưu Thị Huệ - Giáo viên Trường THCS Lê Quý Đôn Mương La
128
GIÁO ÁN ĐẠI SỐ 7
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
Yêu cầu HS nghiên cứu bài 34 (Sgk -
68)
Bài 34 (Sgk - 68) (6')
HS: Hoạt động cá nhận trong vòng 3
phút
Giải
?TB: Một điểm bất kỳ trên trục hoành
có tung độ bẳng bao nhiêu?
a. Một điểm bất kì trên trục hoành có
tung độ bằng 0
?TB: Một điểm bất kì trên trục tung có
hoàng độ bằng
b. Một điểm bất kì trên trục tung có
hoành độ bằng 0
Yêu cầu học sinh đọc và nghiên cứu bài
36 (Sgk - 68)
Bài 36 (Sgk - 68) (8')
?K: Để đánh dấu được các điểm trên mp
toạ độ khi biết toạ độ của mỗi điểm ta
làm như thế nào?
TL: Để biểu diễn mỗi điểm M(x, y)
trên mặt phẳng toạ độ ta làm như sau:
- Từ điểm x trên trục hoành kẻ đường
thẳng song song với trục tung
- Từ điểm y trên trục tung kẻ đường
thẳng song song với trục hoành
- Giao điểm của hai đường thẳng này
chính là điểm M
?K: Để xác định chính xác điểm trên mp
toạ độ ta cần có kĩ năng nào?
TL: - Xác định vị trí các điểm chia
trên mp toạ độ chính xác
- Vẽ các đường thẳng song song
chính xác.
?TB: Tứ giác ABCD là hình gì? TL: Hình vuông vì có cạnh bằng 2
đơn vị. Có 4 góc vuông
Tứ giác ABCD là hình vuông
Treo bảng phụ nội dung bài 37 (Sgk -
68)
Bài 37 (Sgk - 68) (5')
Hàm số y được cho trong bảng sau:
x 0 1 2 3 4
y 0 2 4 6 8
a. Viết tất cả các cặp giá trị tương ứng
Giải
HS: Lên bảng viết
a. (0;0); (1;2); (2;4); (3;6); (4;8)
b.
Người soạn: Lưu Thị Huệ - Giáo viên Trường THCS Lê Quý Đôn Mương La
129
y
x
0
3
21
-1
-2
-3
-3-4
-2 -1
2
1
A
D
C
B
GIÁO ÁN ĐẠI SỐ 7
(x;y) của hàm số trên.
?K: Vẽ một hệ trục toạ độ Oxy và xác
định các điểm biểu diễn các cặp giá trị
tương ứng của x ở câu a.
O(0;0); A(1;2); B(2;4); C(3;6); D(4;8)
TL: Lên bảng vẽ hệ trục toạ độ Oxy
và xác định các điểm O, A, B, C, D
?TB: Hãy nối các điểm A, B, C, D, O có
nhận xét gì về 5 điểm này?
TL: 5 điểm này thẳng hàng
Bài 38 (Sgk- 68) (7')
HS: Nghiên cứu bài 38 (Sgk - 68)
?TB: Bài toán cho biết gì? Yêu cầu gì? Giải
?K: Muốn biết chiều cao của từng bạn
em là như thế nào?
TL: Từ các điểm Hồng, Đào, Hoa,
Liên kẻ các đường vuông góc xuống
trục trung (Chiều cao)
?TB: Tương tự muốn biết số tuổi mỗi
bạn em làm như thế nào?
?Tb: Ai là người cao nhất và cao bao
nhiêu?
TL: Kẻ các đường vuông góc xuống
trục hoành (Tuổi)
a. Đào là ngườu cao nhất và cao
15dm hay 1,5m
?TB: Ai là người ít tuổi nhất và bao
biêu tuổi?
b. Hồng là người ít tuổi nhất là 11
tuổi
?K: Hồng và Liên ai cao hơn, ai nhiều
tuổi hơn? Nêu cụ thể hơn bao nhiêu?
c. Hồng cao hơn Liên (1dm) và Liên
nhiều tuổi hơn Hồng (3 tuổi)
Cho hàm số y = - 2x
a) Biết điểm A(3 ; y
0
) thuộc dồ thị hàm
số y = - 2x. Tính y
0
.
b) Điểm B(1,5 ; 3) có thuộc đồ thị của
hàm số y = - 2x hay không ? Tại sao ?
Gợi ý: Muốn xét xem điểm B có thuộc
đồ thị hàm số hay không ta thay giá trị
Bài tập nâng cao: (5')
* Hàm số y = - 2x.
a) A(3 ; y
0
) thuộc đồ thị hàm số y = -
2x. Ta thay x = 3 và y = y
0
vào y = -
2x thì được : y
0
= - 2. 3 = - 6.
b) Xét điểm B(1,5 ; 3). Ta thay x = 1,5
vào công thức y = - 2x , ta có : y =
- 2 . 1,5 = - 3 ( ≠ 3).
Người soạn: Lưu Thị Huệ - Giáo viên Trường THCS Lê Quý Đôn Mương La
130
x
21
6
5
4
7
8
3
A
D
C
B
0
3
2
1
4
GIÁO ÁN ĐẠI SỐ 7
của x vào y nếu kết quả bằng nhau thì B
thuộc hàm số, khác nhau thì B không
thuộc hàm số
Vậy điểm B không thuộc đồ thị hàm
số y = - 2x.
Chốt lại toàn bài:
- Vẽ hệ trục toạ độ Oxy.
- Biểu diễn điểm trên mặt phẳng toạ độ.
- Tìm toạ độ của một điểm cho trước.
Cho học sinh đọc mục: "Có thể em chưa
biết" (Sgk - 69)
* Có thể em chưa biết: (4')
?K: Như vậy để chỉ một quân cờ đang ở
vị trí nào ta phải dùng những kí hiệu
nào?
TL: Để chỉ một quân cờ ở vị trí nào ta
phải dùng 2 kí hiệu một chữ và một
số
?TB: Hỏi cả bàn cờ có bao nhiêu ô? TL: Cả bàn cờ có 8.8 = 64 (ô)
c. Củng cố: (2')
?: Muốn tìm các giá trị tương ứng của x hay y em làm như thế nào
HS: Nếu biết x ta thay vào tìm y và ngược lại
d. Hướng dẫn về nhà (2')
- Ôn lại lí thuyết về mặt phẳng toạ độ
- Ôn tập các bài tập đã chữa và làm các bài tập sau: bài 47, 48, 49 (SBT -
50,51)
- Bài tập chép lớp 7A: Tìm trên mặt phẳng tọa độ:
a. Tất cả các diểm có hoành đọ bằng 2
b. Tất cả các diểm có tung độ bằng 3
- Đọc trước bài : Đồ thị hàm số y = a x( a
≠
0)
Người soạn: Lưu Thị Huệ - Giáo viên Trường THCS Lê Quý Đôn Mương La
131
GIÁO ÁN ĐẠI SỐ 7
Ngày soạn: 27 /11/ 2010
Ngày giảng 7A: 30/11/ 2010
Ngày giảng 7B: 03/12/ 2010
TIẾT 33: ĐỒ THỊ HÀM SỐ Y = AX (A
≠
0)
1. Mục tiêu
a. Kiến thức
- Biết được khái niệm đồ thị của hàm số, đồ thị của hàm số y = a x.
- Biết được ý nghĩa của đồ thị trong thực tiễn và trong nghiên cứu hàm số
b. Kĩ năng
- Biết cách vẽ đồ thị hàm số y = a x.
c. Thái độ
- Rèn tính cẩn thận, chính xác khi làm toán.
2. Chuẩn bị
a) Thầy: Giáo án + Tài liệu tham khảo + Đồ dùng dạy học
b) Trò: Đọc bài mới + ôn tập các kiến thức liên quan.
3. Tiến trình bài dạy
a. Kiểm tra bài cũ
( Kết hợp trong bài)
* Đặt vấn đề: Chúng ta đã biết nhờ có mặt phẳng toạ độ chúng ta biểu diễn
được tất cả các điểm. Hàm số là sự phụ thuộc của hai đại lượng. Vậy ta có thể sử
dụng mặt phẳng toạ độ để biểu diễn được trực quan mối quan hệ giữa hai đại lượng
của đồ thị hay không? Ta vào bài học hôm nay.
b. Dạy bài mới:
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
* Hoạt động 1: Đồ thị hàm số là gì? 1. Đồ thị hàm số là gì? (10')
Yêu cầu học sinh làm ? 1 (Sgk - 69) ? 1 (Sgk - 69)
?TB: Đứng tại chỗ thực hiện câu a Giải
?K: Để đánh dấu các điểm trên mặt
phẳng toạ độ ta làm như thế nào?
TL: Để đánh dấu các điểm A(x; y)
trên mặt phẳng toạ độ ta làm như
sau:
+ Từ điểm x trên trục hoành kẻ
đường thẳng song song với trục
tung.
+ Từ điểm y trên trục tung kẻ đường
thẳng song song với trục hoành.
+ Giao điểm của 2 đường thẳng này
Người soạn: Lưu Thị Huệ - Giáo viên Trường THCS Lê Quý Đôn Mương La
132
GIÁO ÁN ĐẠI SỐ 7
chính là điểm A.
a. { (-2;3); (-1;2); (0;-1); (0,5;1);
(1,5;-2)}
b.
Các điểm M, N, P, Q, R biểu diễn các
cặp số của hàm số y = f(x). Tập hợp
các điểm đó gọi là đồ thị của hàm số y
= f(x) đã cho.
?K: Vậy thế nào là đồ thị của hàm số y
= f(x) đã cho?
TL: Đồ thị của hàm số y = f(x) đã
cho là tập hợp các điểm {M, N, P,
Q, R}
?TB: Vậy đồ thị hàm số y = f(x) là gì? TL: Đọc lại định nghĩa (Sgk - 69)
* Định nghĩa (Sgk - 69)
?TB: Xét ví dụ 1: Vẽ đồ thị của hàm
số y = f(x) đã cho trong ? 1
* Ví dụ 1 (Sgk - 69)
Giải
Cho học sinh nghiên cứu đọc ví dụ 1,
quan sát hình 23
+ Cách vẽ:
- Vẽ hệ trục toạ độ Oxy
?K: Qua nghiên cứu hãy cho biết để vẽ
đồ thị hàm số y = f(x) ta phải làm
những bước nào?
- Xác định trên mp toạ độ các điểm
biểu diễn các cặp giá trị tương ứng
(x; y) của hàm số.
+ Vẽ đồ thị (Sgk - 70 - H.23)
Vậy đồ thị hàm số y = f(x) có dạng
như thế nào ta sang phần 2.
* Hoạt động 2: Đồ thị hàm số y = ax
(a
≠
0)
2. Đồ thị hàm số y = ax (a
≠
0) (25')
Xét hàm số y = 2x, có dạng y = ax với
a = 2
?K: Hàm số này có bao nhiêu cặp số
(x; y)
TL: Hàm số này có vô số cặp số (x;
y)
Chính vì hàm số y = 2x có vô số cặp
số (x;y) nên ta không thể liệt kê hết
được các cặp số của hàm số. Ta thử vẽ
1 điểm thuộc đồ thị hàm số của nó và
qua đó xét xem đồ thị có hình dạng
Người soạn: Lưu Thị Huệ - Giáo viên Trường THCS Lê Quý Đôn Mương La
133
x
0
3
2
1
-1
-2
-2
2
1
R
N
M
P
Q
y
GIÁO ÁN ĐẠI SỐ 7
như thế nào? Ta làm ? 2
Yêu cầu học sinh làm ? 2 ? 2 (Sgk - 70)
Cho học sinh hoạt động nhóm làm ? 2
vào giấy kẻ ô vuông (trong 6')
HS: Đại diện các nhóm trình bày:
Nhóm 1: Câu a; Nhóm 2: Câu b;
Nhóm 3: Câu c
Giải
a. Năm cặp số là: (-2;-4);
(-1;-2); (0;0); (1;2); (2;4)
b.
Chốt lại: Các điểm biểu diễn các cặp
số của hàm số y = 2x ta nhận thấy
cùng nằm trên một đường thẳng qua
gốc toạ độ.
Treo bảng phụ mp toạ độ biểu diễn các
điểm thuộc đồ thị hàm số y = 2x (số
điểm tăng lên). Người ta đã chứng
minh được rằng đồ thị của hàm số y =
ax (a
≠
0) là một đường thẳng đi qua
gốc toạ độ.
?K: Nhắc lại kết luận về đồ thị hàm số
y = ax (a
≠
0) * Kết luận:
?K: Từ khẳng định trên để vẽ được đồ
thị h/s y=ax (a
≠
0) ta cần biết mấy
điểm của đồ thị.
TL: Để vẽ được đồ thị của hàm số y
= ax (a
≠
0) ta cần biết 2 điểm phân
biệt của đồ thị.
? 3 (Sgk - 70)
Giải
HS: Hoạt động nhóm làm ? 4 (Sgk -
70)
? 4 (Sgk - 70)
Cho hàm số y = 0,5x
Yêu cầu làm ? 4 Giải
a. A(2;1)
Tự chọn điểm A
A(4;2) hoặc A(2;1) ...
b.
Nhận xét (Sgk - 71) Đường thẳng OA là đồ thị hàm số y
= 0,5x.
* Nhận xét (Sgk - 71)
?K: Hãy nêu các bước vẽ đồ thị hàm
số
TL: + Vẽ hệ trục toạ độ Oxy
+ Xác định thêm 1 điểm thuộc đồ thị
hàm số khác điểm O. Chẳng hạn
A(2; -3)
+ Vẽ đường thẳng OA, đường thẳng
Người soạn: Lưu Thị Huệ - Giáo viên Trường THCS Lê Quý Đôn Mương La
134
y
x
0
4
2
1
-2
-2
2
1
x
0
y
2
1
A
-2
2
1
GIÁO ÁN ĐẠI SỐ 7
đó là đồ thị hàm số y = - 1,5x
Hoạt động nhóm làm ? 4 (Sgk - 70)
* Ví dụ 2 (Sgk - 71)
Vẽ đồ thị hàm số y = -1,5 x
Giải
Với x = -2 thì y = 3
Có A(-2;3) thuộc đồ thị của hàm số
y = -1,5x.
Vậy đường thẳng OA là đò thị của
hàm số đã cho.
?K: lên bảng vẽ đồ thị hàm số y = -
1,5x
c. Củng cố: (8')
* Hoạt động 3: Luyện tập - củng cố 3. Luyện tập
?TB: + Đồ thị hàm số là gì?
+ Vẽ đồ thị hàm số là làm những công
việc gì?
+ Đồ thị hàm số y = ax (a
≠
0) là gì?
+ Để vẽ đồ thị hàm số y = ax (a
≠
0) ta
làm như thế nào? Có cách nào vẽ
nhanh nhất.
Bài tập:
+ Đồ thị hàm số y = x là đường
thẳng đi qua điểm O(0;0) và điểm
A(1;1).
+ Đồ thị hàm số y = - 2x là đường
thẳng đi qua điểm O(0;0) và B(1;-2)
Cho học sinh làm bài tập sau:
Vẽ đồ thị hàm số y = x và y = - 2x trên
cùng 1 mặt phẳng toạ độ.
HS: Lên bảng trình bày
d. Hướng dẫn về nhà (2')
- Nắm vứng các kết luận và cách vẽ đồ thị hàm số y = ax (a
≠
0)
- Bài tập về nhà: Bài 40, 41, 42, 43 (Sgk - 72, 73)
- Hướng dẫn bài 42: Xác định hệ số a ta phải xác định được (x;y) trên mặt
phẳng tọa độ. Thay x, y vào công thức y = ax để tính a.
- Bài tập nâng cao: Đồ thị hàm số y = ax đi qua điểm A (4; 2)
a/ Xác định hệ số a và vẽ đồ thị của hàm số đó.
b/ Cho B (-2, -1); C ( 5; 3). Không cần biểu diễn B và C trên mặt phẳng tọa
độ, hãy cho biết ba điểm A, B, C có thẳng hàng không?
- Chuẩn bị tiết sau luyện tập.
Người soạn: Lưu Thị Huệ - Giáo viên Trường THCS Lê Quý Đôn Mương La
135
x
0
y
2
1
-2
2
1
y
x
0
2
1
-2
B
A
1