Truyền thông về những giá trị văn hóa truyền thống địa phương trên báo chí bạc liêu
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.28 MB, 120 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜN
Ọ
O
Ọ
V N
NV N
-----------------------------------------------------
LÊ P ƢƠN
QUYÊN
TRUYỀN THƠNG VỀ NHỮNG GIÁ TRỊ
V N Ĩ TRUYỀN THỐN
Ị P ƢƠN
TRÊN BÁO CHÍ B C LIÊU
LUẬN V N T
SĨ BÁO
Cà Mau - 2020
Í
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜN
Ọ
O
Ọ
V N
NV N
-----------------------------------------------------
LÊ P ƢƠN
QUYÊN
TRUYỀN THƠNG VỀ NHỮNG GIÁ TRỊ
V N Ĩ TRUYỀN THỐN
Ị P ƢƠN
TRÊN BÁO CHÍ B C LIÊU
Chun ngành: Báo chí học
Mã số: 8320101.01
LUẬN V N T
Chủ tịch Hội đồng chấm luận văn
SĨ BÁO
Ng
ih
Í
ng d n ho học
thạc sĩ ho học
PGS.TS Vũ Qu ng Hào
PGS.TS Nguy n Thị Th nh Huy n
Cà Mau - 2020
LỜ
M O N
Tôi xin c m đo n đây là cơng trình nghiên cứu độc lập. Các ết quả, số
liệu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng chính xác củ các cơ
qu n chức năng đã công bố. Những ết luận ho học trong luận văn là m i
và ch
có tác giả cơng bố trong bất ì công trình ho học nào.
Tác giả luận văn
Lê Phƣơng Quyên
LỜ
ẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp này tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn
chân thành đến Viện Đào tạo Báo chí và Truy n thơng, tr
ng Đại học Khoa
học xã hội và nhân văn Hà Nội. Đ c biệt, tác giả xin g i l i tri ân sâu s c đến
PGS.TS Nguy n Thị Th nh Huy n ng
i đã tận tình h
ng d n, giúp đỡ, dìu
d t tác giả v i những chỉ d n ho học quý giá trong suốt quá trình triển khai,
nghiên cứu và hồn thành đ tài “Truy n thơng v những giá trị văn hó
truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu”.
Xin cảm ơn các thầy cô giáo đã trực tiếp giảng dạy, truy n đạt những
iến thức chuyên ngành và cơ bản cho tác giả trong suốt quá trình học tập và
nghiên cứu th i gi n qu .
Xin cảm ơn lãnh đạo B n Nội chính Tỉnh ủy Bạc Liêu, S Văn hó ,
Thơng tin, Thể th o và Du lịch Bạc Liêu, nh chị em đồng nghiệp, phóng viên
Báo Bạc Liêu, Đài Phát th nh và Truy n hình Bạc Liêu, Tạp chí Văn hó Văn nghệ Bạc Liêu, các nhà nghiên cứu văn hó , nghệ nhân, nghệ sĩ đã tạo
đi u iện giúp đỡ tác giả nghiên cứu, tiếp cận tài liệu, thu thập số liệu để hoàn
thành luận văn này.
Nhân đây tác giả xin đ
c bày tỏ lòng biết ơn sự qu n tâm, huyến
hích, động viên và cảm thơng củ gi đình, q thầy cơ, đồng nghiệp trong
suốt q trình học tập và nghiên cứu.
Tác giả rất mong nhận đ
c sự đóng góp phê bình củ q thầy cơ và
các bạn đồng nghiệp.
Tác giả luận văn
Lê Phƣơng Quyên
MỤC LỤC
MỞ ẦU ....................................................................................................................6
1. Lý do chọn đ tài .....................................................................................................6
2. Lịch s nghiên cứu đ tài ........................................................................................9
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu củ đ tài ........................................................11
4. Đối t
ng và phạm vi nghiên cứu củ đ tài ........................................................12
5. Ph ơng pháp nghiên cứu .......................................................................................12
6. Ý nghĩ lý luận và thực ti n củ đ tài ..................................................................13
7. Kết cấu củ luận văn .............................................................................................14
ƢƠN
1.
Ơ SỞ LÝ LUẬN V
TRUYỀN T ỐN
Ị P ƢƠN
T Ự
T ỄN VỀ
TRÊN BÁO
ÍB
Á TRỊ V N
Ĩ
LIÊU ....................15
1.1. ơ sở l luận về vấn ề nghiên c u ................................................................15
1.1.1.Khái niệm truyền thơng ................................................................................15
1.1.1.1.
nh ngh
truyền thơng........................................................................15
1.1.1.2. Mơ hình truyền thơng ............................................................................16
1.1.1.3. Ph
ng pháp ánh giá hiệu qu truyền thông ......................................19
1.1.2. Văn hó và giá tr văn hó truyền thống .....................................................20
1.1.2.1. Khái niệm Văn hó ................................................................................20
1.1.2.2. Giá tr văn hó truyền thống .................................................................21
1.1.3. Truyền thơng về giá tr văn hó truyền thống .............................................22
1.1.3.1. Khái niệm truyền thông về giá tr văn hó truyền thống ......................22
1.1.3.2. Ph
1.1.4. Báo hí
ng th
truyền thơng về giá tr văn hó truyền thống ..................22
ph
ng......................................................................................24
1.1.4.1. Khái niệm áo hí
1.1.4.2. Th m nh
1.1.4.3.
áo hí
ph
ng ..............................................................24
ph
ng ........................................................25
tr ng o i hình áo hí mà u n văn h o sát ...............................27
1. . ơ sở thực tiễn củ
ề t i ................................................................................28
1.2.1. Gi i thiệu giá tr văn hó truyền thống
B
i u .................................28
1.2.1.1. Giá tr văn hó v t th : .........................................................................29
1.2.1.2. Giá tr văn hó phi v t th : ...................................................................29
1
1.2.2.
về áo hí B
truyền thống
B
i u và và v i tr truyền thơng về giá tr văn hó
i u .....................................................................................31
1.2.2.1. Báo B
i u .........................................................................................31
1.2.2.2. ài Phát th nh - Truyền hình t nh B
1.2.2.3.T p hí Văn hó - Văn nghệ B
i u .........................................32
i u ...................................................33
Tiểu kết chƣơng 1 ....................................................................................................34
ƢƠN
: T Ự
TRUYỀN T ỐN
TR N
TRUYỀN T ÔN
Ị P ƢƠN
TRÊN BÁO
Á TRỊ V N
ÍB
Ĩ
L ÊU ....................35
.1. Nội dung truyền thơng về giá trị văn hó truyền thống ị phƣơng trên
báo chí Bạc Liêu ......................................................................................................35
2.1.1. Ưu i m
ph
n i dung truyền thông về giá tr văn hó truyền thống
ng tr n áo hí B
2.1.2. H n h
ph
n i dung truyền thơng về giá tr văn hó truyền thống
ng tr n áo hí B
truyền thống
ph
i u ...............................................................................43
u i m, h n h trong truyền thơng về giá tr văn hó
2.1.3. Ngun nhân
. .
i u ...............................................................................36
ng tr n áo hí B
i u ....................................................46
ình th c thể hiện thông iệp truyền thông về giá trị văn hó truyền thống
Bạc Liêu trên báo chí ị phƣơng .........................................................................48
2.2.1. Th
ph
o i áo hí trong truyền thơng giá tr văn hó truyền thống
ng tr n áo hí B
i u ...............................................................................48
2.2.1.1. Ưu i m
th
truyền thống
ng tr n áo hí B
ph
2.2.1.2. H n h
truyền thống
th
ph
2.2.1.3. Nguy n nhân
o i áo hí trong truyền thơng về giá tr văn hó
i u ................................................49
o i áo hí trong truyền thơng về giá tr văn hó
ng tr n áo hí B
i u ................................................55
u i m, h n h về th
thơng về giá tr văn hó truyền thống
ph
o i áo hí trong truyền
ng tr n áo hí B
i u .........57
2.2.2. Hình nh t nh, video, âm th nh và thơng tin ồ họ ...................................58
2.2.2.1. Hình nh t nh .........................................................................................58
2.2.2.2. Video và âm thanh .................................................................................59
2.2.2.3. Thông tin ồ họ ....................................................................................60
2
.3. Ý kiến củ nh báo v nguồn tin trong việc tổ ch c hoạt ộng truyền thông
về giá trị văn hó truyền thống trên báo chí ị phƣơng ....................................61
Tiểu kết chƣơng ....................................................................................................66
ƢƠN
3: VẤN
Ề
TRUYỀN T ÔN
P ƢƠN
ẶT R
VỀ
V
Ả P ÁP N N
Á TRỊ V N
TRÊN BÁO
ÍB
Ĩ
O
ỆU QUẢ
TRUYỀN T ỐN
Ị
L ÊU ..............................................................67
3.1. Một số vấn ề ặt r về truyền thông giá trị văn hó truyền thống ị
phƣơng trên báo chí Bạc Liêu ................................................................................67
3.1.1. Sự th y ổi nhu
3.1.2. ự ất
u
ông h ng về thơng tin văn hó .........................67
p về ng dụng ông nghệ, ph ng tiện ỹ thu t
3.1.3. Mâu thuẫn giữ nguồn ự và mụ ti u phấn ấu
áo hí
3.1.4. Sự bất c p c
hiện
3. .
ph
ng v i u h
áo hí
áo hí
ng phát tri n
ph ng 69
ph
ng 70
áo hí
i ..................................................................................................................73
iải pháp nhằm nâng c o hiệu quả truyền thông về giá trị văn hó truyền
thống ị phƣơng trên báo chí Bạc Liêu ...............................................................75
3.2.1. ổi m i, nâng
o hất ợng n i dung và hình th
3.2.2. Tăng
ng ng dụng ơng nghệ, ỹ thu t hiện
3.2.3. Nâng
o hiệu qu
3.2.4. Qu n tâm
3.3.
inh t
áo hí
ph
áo hí B
i trong àm áo
i u .......75
ph ng ..78
ng ...........................................81
n cơng chúng báo chí ..............................................................83
huyến nghị về việc truyền thơng giá trị văn hó truyền thống ị phƣơng
trên báo chí Bạc Liêu ..............................................................................................85
3.3.1. ối v i
qu n ãnh
o, qu n ý áo hí .................................................85
3.3.2. ối v i
qu n áo hí...............................................................................87
3.3.3. ối v i
i ngũ ng
i àm áo ....................................................................90
Tiểu kết chƣơng 3 ....................................................................................................91
T LUẬN ..............................................................................................................93
D N
MỤ T
L ỆU T
M
ẢO ...............................................................95
P Ụ LỤ ...............................................................................................................105
3
D N
MỤ
Á
ỮV
T TẮT
Bộ V -TT&DL:
Bộ Văn hó , Thể th o và Du lịch
VHTTTTDL:
Văn hó , Thơng tin, Thể th o và Du lịch
PT - TH:
Phát th nh và Truy n hình
TS:
Tiến sĩ
UBND:
Ủy b n nhân dân
ND:
MTTQ:
Hội đồng nhân dân
M t trận Tổ quốc
4
D N
MỤ
Á BẢN ,
ÌN
ẢN
Bảng 2.1: Tổng h p nội dung truy n thơng giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng
trên báo chí Bạc Liêu gi i đoạn 2 18 - 2019
Bảng 2.2: Tổng h p tin bài truy n thơng giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng
trên báo chí Bạc Liêu gi i đoạn 2 18 - 2019
Hình 1.1. Mơ hình truy n thơng củ Cl ude Sh nnon
Hình 1.2. Mơ hình của chủ biên sách Truy n thông, lý thuyết và kỹ năng cơ bản
Hình 1.3. Mơ hình truy n thơng giá trị văn hó truy n thống
5
MỞ ẦU
1. L do chọn ề t i
Hiện n y, trên thế gi i, nh c đến cụm từ văn hó , các nhà nghiên cứu có thể
thống ê đến hàng trăm thậm chí hàng ngàn hái niệm hác nh u. Tuy nhiên, tựu
trung lại, văn hó ln giữ một vị trí qu n trọng xuyên suốt chi u dài lịch s củ
nhân loại. Mỗi cộng đồng, mỗi dân tộc, mỗi quốc gi đ u nỗ lực truy n giữ, tiếp nối
văn hó từ thế hệ này s ng thế hệ hác.“Giữ gìn, phát huy bản s c văn hó dân tộc
là làm giàu sức mạnh nội sinh cho đất n
c” [34]
Chủ tịch Hồ Chí Minh, một nhà t t
ng, nhà văn hó vĩ đại, đã đ
r
hái
niệm v văn hó : “Vì lẽ sinh tồn cũng nh mục đích củ cuộc sống, loài ng
i
m i sáng tạo và phát minh r ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, ho học,
tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hằng ngày v m c,
ăn,
và các ph ơng thức s dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức
là văn hó ”[14, tr.431]
Nghị quyết Trung ơng 5 hó VIII củ Đảng xác định: “N n văn hó tiên
tiến, đậm đà bản s c dân tộc là một trong những đ c tr ng cơ bản để xây dựng
thành công chủ nghĩ xã hội
Việt N m. Dân tộc Việt N m t tự hào v i n n văn
hó nghìn năm văn hiến, tạo nên sức sống mãnh liệt và tinh thần đoàn ết vững b n
xuyên suốt chi u dài lịch s ”. [5] Các chủ tr ơng, chính sách củ Đảng và Nhà
n
c t đã hẳng định văn hó là n n tảng tinh thần, động lực, mục tiêu củ chủ
nghĩ xã hội. Việc bảo tồn, ế thừ , phát huy các bản s c, giá trị truy n thống tốt
đẹp củ văn hó dân tộc luôn là nhiệm vụ qu n trọng, th
các ngành, các cấp, các đơn vị, cả cộng đồng và mỗi con ng
ng xuyên, liên tục củ
i Việt N m.
Truy n thơng đã tr thành lĩnh vực có v i trị to l n trong xã hội, là một
ph ơng tiện đ c biệt có hiệu quả trong việc thực hiện chức năng văn hố. Truy n
thơng những giá trị văn hó củ dân tộc t ngày càng đ
c các cơ qu n báo chí
truy n thơng chú trọng, nhằm l n tỏ n n văn hó đậm đà bản s c đến tồn xã hội.
Vấn đ nâng c o trình độ, nhận thức củ ng
6
i dân, giữ gìn và phát huy các giá trị
văn hó củ dân tộc t , đáp ứng cơng cuộc xây dựng và phát triển n
c nhà có sự
đóng góp hơng nhỏ củ các sản phẩm truy n thơng.
Bạc Liêu là tỉnh “đất hơng rộng, ng
có 724.211 ng
907.236ng
i hơng đơng” (“năm 1997 dân số chỉ
i, ít nhất hu vực ĐBSCL, đến năm 2 19, dân số Bạc Liêu là
i, đứng thứ 12 13 tỉnh, thành ĐBSCL” [8 ,nh ng là v ng đất tự hào
giàu bản s c văn hó và truy n thống cách mạng. Ngày 1 1 1997, tỉnh Bạc Liêu
chính thức đ
c tái lập và đi vào hoạt động trên cơ s Nghị quyết ỳ họp thứ 1
ngày 6 11 1996 củ Quốc hội hó IX v việc chi tách tỉnh Minh Hải thành h i
tỉnh Bạc Liêu và Cà M u.“Tỉnh Bạc Liêu có b dân tộc nh em Kinh, Khmer, Ho
đoàn ết g n bó, bản s c văn hó củ mỗi dân tộc hị quyện vào nh u, tạo nên nét
văn hó riêng củ Bạc Liêu. Trong sự nghiệp đổi m i và xây dựng đất n
c, Đảng
bộ, quân và dân Bạc Liêu đã và đ ng tiếp tục phát huy ti m năng, thế mạnh inh tế,
văn hó ; truy n thống cách mạng, đồn ết, tích cực xây dựng và phát triển tỉnh
nhà, góp phần vào sự phát triển chung củ
hu vực và cả n
c”. [2]
Giá trị văn hó truy n thống Bạc Liêu thể hiện qu các nghệ thuật trình di n
dân gi n, l hội độc đáo, văn hó ẩm thực hấp d n, các cơng trình văn hó , lịch s
đ c s c… nh : bản “Dạ cổ hoài l ng” g n li n v i tên tuổi cố nhạc sĩ C o Văn Lầu,
nói thơ Bạc Liêu độc đáo, v
n chim Bạc Liêu, v
Bạc Liêu phóng hống, hào ho , hệ thống bi t
đ
n nhãn cổ, gi i thoại v công t
ng niệm, đ n th , đình, chùa,
c cơng nhận xếp hạng di tích; l hội cúng đình, Nghinh Ơng, Tết Chol-Chnăm-
Thmây, cúng Thanh Minh…Những giá trị văn hó đó đã hấp d n biết b o bạn bè
gần x muốn hám phá.
Đối v i Bạc Liêu, truy n thơng v văn hó có ý nghĩ qu n trọng trong việc
nâng c o hiệu quả hội nhập quốc tế, tập trung m rộng thị tr
ng, thu hút đầu t ,
nguồn lực bên ngoài vào đị ph ơng. Góp phần thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ
phát triển inh tế - xã hội, thúc đẩy tăng tr
ng và chuyển dịch cơ cấu theo h
ng
b n vững, tạo đi u iện thuận l i phát triển các ngành inh tế mũi nhọn, các lĩnh
vực tỉnh có ti m năng, thế mạnh.
7
Kế hoạch số 82-KH/TU ngày 09/11/2018 củ Tỉnh ủy Bạc Liêu v việc thực
hiện Chỉ thị số 25-CT TW ngày 8 8 2 18 củ B n Bí th “v đẩy mạnh và nâng
tầm đối ngoại đ ph ơng đến năm 2 3 ”đã nêu r nhiệm vụ gi i thiệu, quảng bá
hình ảnh con ng
ngồi n
i; nét văn hó đ c s c củ tỉnh Bạc Liêu đến bạn bè trong và
c; h p tác hữu nghị giữ Bạc Liêu v i bạn bè quốc tế; thu hút đầu t , thúc
đẩy th ơng mại, du lịch góp phần tăng c
ng phát triển inh tế - xã hội, bảo đảm n
ninh, quốc phịng; tiếp thu tinh ho văn hó nhân loại, làm phong phú và sâu s c
thêm những giá trị văn hó truy n thống củ tỉnh Bạc Liêu.
Chỉ thị số 19-CT TU ngày 19 2 2 19củ B n Th
ng vụ Tỉnh ủy Bạc Liêu
v những giải pháp trọng tâm để thực hiện nhiệm vụ năm 2 19, nhấn mạnh nhiệm
vụ các ngành, các cấp cần tiếp tục triển h i toàn diện các lĩnh vực văn hó , xã hội
nhằm phát triển có hiệu quả văn hó , xã hội hài hị v i phát triển inh tế, chăm lo
cải thiện và nâng c o đ i sống vật chất, tinh thần củ nhân dân.
Th i gi n qu , công tác thông tin, truy n thơng củ báo chí Bạc Liêu có
nhi u đổi m i, th i l
ng phát th nh, truy n hình và l
ng phát hành các báo tăng;
ịp th i thông tin, tuyên truy n phổ biến chủ tr ơng, nghị quyết củ Đảng và chính
sách, pháp luật củ Nhà n
c, đị ph ơng v gi i thiệu, quảng bá hình ảnh con
ng
i; giá trị văn hó truy n thống củ tỉnh Bạc Liêu đến bạn bè trong và ngoài
n
c; làm phong phú và sâu s c thêm những giá trị văn hó truy n thống củ tỉnh
Bạc Liêu. Hoạt động truy n thơng giá trị văn hó truy n thống Bạc Liêu ngày càng
phát triển đ dạng, chất l
ng đ
c nâng lên. Tuy nhiên, bên cạnh đó, do những
nguyên nhân hách qu n l n chủ qu n, truy n thơng giá trị văn hó truy n thống
Bạc Liêu v n cịn một số hạn chế, hó hăn, ch
đáp ứng đ
c nhu cầu củ cơng
chúng cũng nh nhiệm vụ chính trị, inh tế - xã hội củ tỉnh nhà.
V i đ tài này, tác giả thông qu việc nghiên cứu, h i thác, phân tích t liệu
để thấy đ
c thành công, hạn chế củ truy n thông giá trị văn hó truy n thống Bạc
Liêu và v i trị củ truy n thông trong việc truy n đạt, bảo tồn, quảng bá giá trị văn
hó truy n thống củ Bạc Liêu. Từ đó đ
c o chất l
r những đ xuất iến nghị nhằm nâng
ng truy n thông giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu.
8
V i ý nghĩ đó, tác giả lự chọn vấn đ Truy n thơng v những giá trị văn
hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu gi i đoạn 2 18 - 2 19 làm đ tài
luận văn tốt nghiệp.
. Lịch sử nghiên c u ề t i
V i trị qu n trọng củ văn hó và truy n thông đã đ
c hẳng định và thu
hút sự qu n tâm nghiên cứu củ nhi u nhà lý luận, học giả. Đi u này thể hiện qu
các cơng trình nghiên cứu, sách, bài báo ho học có giá trị lý luận và thực hiện v
đ c điểm, ngun t c, v i trị củ văn hó và truy n thơng.
Nhà văn Sơn N m, ng
i có nhi u đóng góp qu n trọng trong việc bảo tồn,
phát huy văn hó dân tộc, đã để lại cho ng
i yêu văn hó và nghiên cứu v văn hó
rất nhi u cơng trình biên hảo và sáng tác văn học phản ánh văn hó N m Bộ. “Nội
dung phản ánh văn hó N m Bộ trong tác phẩm củ ơng vừ rộng lại vừ sâu” là
nguồn tài liệu th m hảo có ý nghĩ v cơ s lý luận phục vụ cho việc trong nghiên
cứu v văn hó và truy n thơng v văn hó . [20]
Sách Truy n thơng đại chúng củ Tạ Ngọc Tấn hẳng định v i trị củ truy n
thơng đại chúng trong sự phát triển ngày n y: “truy n thông đại chúng đã thực sự
tr thành một lực l
ng vô c ng qu n trọng trong đ i sống xã hội ngày n y”. [18].
Tác giả M i Quỳnh N m có bài “V vấn đ nghiên cứu hiệu quả truy n
thông đại chúng” đ cập “việc phân tích hiệu quả củ truy n thơng đại chúng cịn
một loạt vấn đ cần có sự giải đáp thỏ đáng hơn trên cả bình diện lý luận và
ph ơng pháp nghiên cứu’’.[23, tr.21 – 25]
Truy n thơng v văn hó là vấn đ đ
c nhi u tác giả qu n tâm và đi sâu
nghiên cứu, phân tích v i nhi u hí cạnh g n v i đối t
thể hiện đ
ng, phạm vi cụ thể mà v n
c góc nhìn ho học riêng củ tác giả. Qu đó, góp phần vào giá trị lý
luận l n thực ti n nhằm nâng c o chất l
ng báo chí truy n thơng v văn hó .
Cụ thể, một số học viên c o học tr
ng Đại học Kho học Xã hội và Nhân
văn Hà Nội đã có một số luận văn v những đ tài liên qu n nh : “Bảo tồn và phát
huy văn hoá dân tộc Mơng trên ch ơng trình truy n hình tiếng Mơng ênh VTV5”
củ học viên Nguy n Thị Th nh Nhung. Luận văn góp phần làm rõ các hái niệm,
9
v i trị, vị trí và tầm qu n trọng củ việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hó dân tộc
Mơng trên ênh Truy n hìnhVTV5. [28]
Khó luận củ học viên Hồng Thị Hị v “Đ c tr ng văn hoá v ng mi n
trong các ch ơng trình văn nghệ Đài Truy n hình Thành phố Hồ Chí Minh”đã
nghiên cứu “Đ c tr ng văn hó v ng mi n trong các ch ơng trình văn nghệ Đài
Truy n hình Thành phố Hồ Chí Minh đ
c thực hiện từ góc nhìn củ báo chí, từ
ngơn ngữ củ loại hình truy n hình nhằm xác định sự tác động củ văn hó bản đị
trong các ch ơng trình văn nghệ trên sóng HTV”. [25]
“Vấn đ bảo tồn và phát huy di sản văn hó phi vật thể trên Báo và Đài PT –
TH Thừ Thiên Huế” củ tác giả Trần Thị Ph ơng Nhung có các phân tích, nghiên
cứu sự phát triển đ dạng củ các ch ơng trình giải trí, số l
ng và chất l
ng các
bài viết cũng nh các chuyên mục củ Báo và Đài PT – TH Thừ Thiên Huế nhằm
phát huy v i trò củ báo chí đị ph ơng trong cơng tác bảo tồn và phát triển các giá
trị văn hó phi vật thể củ Huế. [27]
Ngồi r , cịn có các đ tài nh : “Báo điện t v i việc quảng bá các di sản
văn hó vật thể đ
c UNESCO cơng nhận” củ học viên Triệu Thúy Hà; Khó luận
củ tác giả Đ ng Thúy L n “Truy n thông v hình ảnh đất n
Việt cho ng
i Việt N m
n
c, con ng
i, văn hó
c ngồi trên ênh truy n hình đối ngoại VTC1 –
NetViet”; “Truy n thông sự iện FESTIVAL Huế định ỳ trên báo Thừ Thiên Huế, Vietn mnet,Vnexpress”củ tác giả Hồ Thị Diệu Tr ng…
Liên qu n đến văn hó Bạc Liêu, trong th i gi n qu , đã có nhi u nghiên
cứu, tài liệu,... viết v vấn đ văn hó Bạc Liêu nh luận văn Nghiên cứu phát triển
du lịch văn hó tỉnh Bạc Liêu củ tác giả Lê Thị Hồng Th nh. Căn cứ vào nghiên
cứu thực trạng và tính cấp bách củ vấn đ , tác giả đã lự chọn đ tài “Nghiên cứu
phát triển du lịch văn hó Bạc Liêu” nhằm tìm r những định h
ng và giải pháp
h i thác sản phẩm du lịch văn hó củ tỉnh trong th i gi n t i để nâng c o hiệu quả
phát triển du lịch văn hó củ tỉnh Bạc Liêu.
Ngồi r , trong quá trình tìm t liệu cho luận văn, tác giả luận văn nhận thấy
có những nghiên cứu đáng chú ý. Tiêu biểu nh :
10
Bài “Văn hó là n n gốc, vốn liếng để Bạc Liêu phát triển” củ tác giả Trần
Liêu đăng trên báo Bạc Liêu điện t bàn v chủ tr ơng “Bạc Liêu đi lên từ văn
hó ”.
Bài“Bạc Liêu v ng đất văn hó ” củ Nhà văn Ph n Trung Nghĩ đăng trên
Báo Bạc Liêu điện t bàn v nội dung bài phát biểu trọng tâm tổng ết Nghị quyết
Trung ơng 5, Bộ tr
phát triển văn hó
ng Bộ VH-TT&DL- Hồng Tuấn Anh cho rằng: Thực ti n
Bạc Liêu đã làm sinh động thêm thực ti n xây dựng, phát triển
n n văn hó Việt N m tiên tiến đậm đà bản s c dân tộc. Còn
năm đ c o yếu tố văn hó đạo đức, hình thành đ
ng h
Bạc Liêu, trong 3
ng phát triển m i, sức
mạnh văn hó đã làm cho Bạc Liêu sinh động lên, sự vận động phát triển củ Bạc
Liêu tạo r một cú đột phá mà nhi u ng
i đến Bạc Liêu đã nói: Bạc Liêu đổi th y
nh th y áo m i”. [49]
Những t liệu trên đ u là tài liệu hữu ích cho tác giả luận văn trong việc
nghiên cứu.Tuy nhiên, các t liệu đó hơng đ cập sâu v vấn đ truy n thơng giá
trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu.
Nh vậy, s u quá trình hảo sát, tác giả luận văn nhận thấy đ tài truy n
thơng v nhữnggiá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu ch
có nghiên cứu nào đ
c tiến hành. Trong luận văn thạc sĩ củ mình, tác giả luận văn
sẽ phân tích và làm rõ hơn việc truy n thông v nhữnggiá trị văn hó truy n thống
đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu, từ đó đ
c o chất l
r những đ xuất, iến nghị nhằm nâng
ng báo chí truy n thơng củ các cơ qu n báo chí đị ph ơng v văn hó
tỉnh nhà.
3. Mục tiêu v nhiệm vụ nghiên c u củ
ềt i
3.1. Mục tiêu
Trên cơ s phân tích, đánh giá thực trạng truy n thơng giá trị văn hó truy n
thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu đồng th i đ
r những so sánh, đánh giá
việc truy n thơng giá trị văn hó truy n thống Bạc Liêu giữ các cơ qu n báo chí
đị ph ơng, luận văn nhận định thành công, hạn chế v truy n thơng giá trị văn hó
truy n thống Bạc Liêu và đ
r những đ xuất, iến nghị nhằm nâng c o hiệu quả
11
truy n thơng giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu theo đúng chủ tr ơng củ
Đảng, chính sách củ Nhà n
c và đị ph ơng.
3. . Nhiệm vụ
Hệ thống hó cơ s lý luận và thực ti n v truy n thơng văn hó cũng nh
truy n thơng giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu.
Phân tích, đánh giá thực trạng nội dung và hình thức truy n thơng v giá trị
văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu, qu đó có sự so sánh thành
cơng, hạn chế trong truy n thơng giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo
chí Bạc Liêu giữ các loại hình báo chí, giữ các cơ qu n báo chí đị ph ơng.
Làm rõ những thành công, hạn chế và nguyên nhân củ những thành công,
hạn chế trong truy n thông giá trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc
Liêu. Từ đó đ
r những đ xuất, iến nghị để nâng c o hiệu quả truy n thơng giá
trị văn hó truy n thống đị ph ơng trên báo chí Bạc Liêu.
4. ối tƣợng v phạm vi nghiên c u củ
ềt i
4.1. ối tƣợng nghiên c u
Đối t
ng nghiên cứu củ đ tài này là truy n thơng giá trị văn hó truy n
thống đị ph ơng trên Tạp chí Văn hó - Văn nghệ Bạc Liêu, trên sóng truy n hình
củ Đài Phát th nh - Truy n hình Bạc Liêu và Báo Bạc Liêu điện t gi i đoạn từ
tháng 1 2 18 đến tháng 12 2 19.
4. . Phạm vi nghiên c u
Luận văn tập trung hảo sát v nội dung, hình thức củ tạp chí in, truy n
hình, báo điện t củ Bạc Liêu trong hoảng th i gi n từ tháng 1 2 18 đến tháng
12/2019.
5. Phƣơng pháp nghiên c u
Để thực hiện luận văn, tác giả vận dụng những ph ơng pháp nghiên cứu cụ
thể nh :
- Ph ơng pháp nghiên cứu tài liệu: Luận văntiến hành phân tích các văn bản
pháp luật, chủ tr ơng, chính sách v văn hó , các cơng trình, bài viết v văn hó
12
Bạc Liêu để tìm hiểu tài liệu có liên qu n đến vấn đ lý luận và vấn đ đ
c hảo
sát, cung cấp những iến thức phục vụ cho nội dung nghiên cứu.
- Ph ơng pháp phân tích nội dung: thống ê, so sánh, phân tích, tổng h p đánh giá… Luận văn sẽ phân tích các nội dung thơng tin b o gồm: chủ đ , thông
điệp nội dung và hình thức thể hiện củ tác phẩm. Từ đó, có thể nhận xét thơng điệp
truy n thơngcủ nhà báo đạt yêu cầu h y còn hạn chế, hấp d n h y ch
v nội
dung l n hình thức.
- Ph ơng pháp phỏng vấn sâu: Luận văn sẽ tiến hành ph ơng pháp phỏng
vấn sâu đối v i h i nhóm hách thể nghiên cứu chính đó là: nhà báo và ng
i cung
cấp thông tin cho nhà báo. Đối v i nhà báo, nội dung phỏng vấn sẽ tập trung vào
những vấn đ nhằm nêu đ
c đ c điểm, nguyên t c và thực trạng củ nhà báo hi
tác nghiệp truy n thơng giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu. Đối v i nhóm
cung cấp thơng tin cụ thể nh : nhà quản lý văn hó tại đị ph ơng, nghệ nhân văn
hó , nghệ sĩ, cơng chúng th
ng thức văn hó , bài phỏng vấn sẽ đi vào tìm hiểu,
đánh giá thành cơng và hạn chế củ việc truy n thơng giá trị văn hó truy n thống
củ Bạc Liêu. Phiếu phỏng vấn cũng chủ động đ
r một vài giải pháp để th m
hảo ý iến củ nhà báo và nhà quản lý nhằm nâng c o hiệu quả truy n thơng giá trị
văn hó truy n thống củ Bạc Liêu.
6. Ý nghĩ l luận v thực tiễn củ
ềt i
6.1. Ý nghĩ l luận
Ý nghĩ lý luận: Luận văn góp phần bổ sung và phát triển hệ thống lý
thuyết v nghiên cứu truy n thông.
6. . Ý nghĩ thực tiễn
Bằng việc chỉ r những thành công và hạn chế, nguyên nhân củ những
thành công, hạn chế trong việc truy n thơng giá trị văn hó truy n thống củ Bạc
Liêutừ đó luận văn đã đ
chất l
r những đ xuất iến nghị thiết thực nhằm nâng c o hơn
ng truy n thơng giá trị văn hó truy n thống củ Bạc Liêu.
Luận văn đã góp phần phát huy v i trị củ truy n thơng v giá trị văn hó
truy n thống củ Bạc Liêu đồng th i l n tỏ những giá trị văn hoá củ đị ph ơng.
13
7.
ết cấu củ luận văn
Luận văn gồm b ch ơng:
ƢƠN
1:
Ơ SỞ LÝ LUẬN V
Ó TRUYỀN T ỐN
ƢƠN
: T Ự
Ó TRUYỀN T ỐN
ƢƠN
3: VẤN
Ị P ƢƠN
TR N
TRÊN BÁO
ẶT R
TRÊN BÁO
V
QUẢ TRUYỀN T ƠN
VỀ
Á TRỊ V N
P ƢƠN
ÍB
L ÊU
TRÊN BÁO
T ỄN VỀ
ÍB
TRUYỀN T ƠN
Ị P ƢƠN
Ề
T Ự
14
VỀ
ÍB
Ả P ÁP N N
Ĩ
Á TRỊ V N
L ÊU
Á TRỊ V N
L ÊU
O
TRUYỀN T ỐN
ỆU
Ị
ƢƠN
1. Ơ SỞ LÝ LUẬN V T Ự T ỄN VỀ
TRUYỀN T ỐN
Ị P ƢƠN
Á TRỊ V N
TRÊN BÁO
ÍB
Ĩ
L ÊU
1.1. ơ sở l luận về vấn ề nghiên c u
1.1.1.Khái niệm truyền thơng
1.1.1.1.
nh ngh
truyền thơng
Trong sách Các loại hình báo chí và truy n thơng, PGS.TS D ơng Xn Sơn
trình bày một số định nghĩ v truy n thông nh s u:
“Truy n thơng có gốc từ tiếng L tinh là “communic re”.Hiện n y, trong gi i
nghiên cứu có đến hàng trăm định nghĩ , qu n niệm hác nh u v truy n thông.
Theo nhà nghiên cứu John R.Hober, truy n thơng là q trình tr o đổi t duy
ho c ý t
ng bằng l i.
Còn De n C.B rnlund cho rằng truy n thơng là q trình liên tục nhằm làm
giảm độ hơng rõ ràng để có thể có hành vi hiệu quả hơn.
Trong hi S.Sch ehter đ
đó quy n lực đ
đích và mơi tr
r qu n niệm “truy n thơng là một q trình qu
c thể hiện và tính độc quy n tăng lên.Đi u đó phụ thuộc vào mục
ng, cũng nh ph ơng thức truy n thông”. [17, tr 5 – 9]
Sách Truy n thông - Lý thuyết và ỹ năng cơ bản đ
r
hái niệm v truy n
thông nh s u: “Truy n thông là q trình liên tục tr o đổi thơng tin, iến thức, t
t
ng, tình cảm…, chi s
tăng c
ỹ năng và inh nghiệm giữ h i ho c nhi u ng
i nhằm
ng hiểu biết l n nh u, th y đổi nhận thức, tiến t i đi u chỉnh hành vi và thái
độ ph h p v i nhu cầu phát triển củ cá nhân nhóm cộng đồng xã hội”. [1 ,
tr.14 .
góc độ nghiên cứu củ luận văn, luận điểm này đ
niệm cơ bản, đ
c s dụng nh
hái
c s dụng thống nhất cho hái niệm truy n thông trong xuyên suốt
luận văn.
Cũng đ dạng nh
hái niệm truy n thông, việc phân loại truy n thơng cũng
có nhi u cách hác nh u dự trên các tiêu chí hác nh u.
Căn cứ vào tính chủ đích trong truy n thơng có thể chi thành truy n thông
inh nghiệm, truy n thông hông chủ đích và truy n thơng có chủ đích.
15
Căn cứ vào ênh chuyển tải thông điệp và ph ơng thức tiến hành truy n
thơng, thì có truy n thông trực tiếp và truy n thông gián tiếp.
Căn cứ vào phạm vi th m gi và ảnh h
ng củ truy n thơng có thể phân
chi thành truy n thơng nội cá nhân, truy n thông liên cá nhân, truy n thơng nhóm
và truy n thơng đại chúng.
Trong phạm vi củ luận văn này sẽ đ cập đến loại truy n thông đại chúng.
“Truy n thông đại chúng là hoạt động truy n thông – gi o tiếp h
xã hội l n, trên phạm vi rộng rãi đ
ng đến các nhóm
c thực hiện thơng qu các ph ơng tiện ỹ thuật
và cơng nghệ truy n thơng. Một số loại hình truy n thông đại chúng tiêu biểu nh
sách, báo in, và các ấn phẩm in ấn, điện ảnh, phát th nh, truy n hình, quảng cáo, các
dạng thức truy n thơng trên mạng Internet, băng, đĩ hình và âm th nh… phát hành
rộng rãi”. Truy n thông - Lý thuyết và ỹ năng cơ bản [1 , tr 55]
Sách Các loại hình báo chí và truy n thơng cũng phân biệt rõ: “Thuật ngữ
Truy n thông (Communic tion
(M ss Medi
hác v i thuật ngữ Các ph ơng tiện truy n thông
h y Truy n thông đại chúng (M s communic tion . Các ph ơng tiện
truy n thông đại chúng b o gồm: báo in, báo nói (phát th nh , báo hình (truy n
hình , báo mạng điện t … Nó là một ênh củ truy n thơng, thậm chí là một ênh
qu n trọng nhất của q trình truy n thơng” [17, tr 10 – 11]
1.1.1.2. Mơ hình truyền thơng
Mơ hình truy n thơng là một dạng thức biểu hiện cụ thể, cô đúc lý thuyết
truy n thông, phản ánh mối quan hệ của các yếu tố trong q trình truy n thơng.Có
nhi u nhà nghiên cứu đã đ
Trong đó, ng
r các mơ hình truy n thơng hác nh u.
i t th
ng nh c t i công thức “5W” nổi tiếng củ H rold
L sswell “Who s ys wh t in which ch nnel to whom with wh t effect?”(Ai nói gì
đâu bằng ênh nào v i hiệu quả r s o , đây là mơ hình truy n thông một chi u v i
các yếu tố:
- Nguồn phát (từ i, who : ng
i g i h y nguồn gốc thơng điệp.
- Thơng điệp (nói cái gì, wh t : ý iến, cảm xúc, suy nghĩ h y thái độ… đ
truy n đi.
16
c
- Kênh (bằng ênh nào, in which ch nnel : ph ơng tiện mà nh đó thơng
điệp đ
c chuyển đi từ nguồn đến ng
- Ng
điệp h
i nhận.
i nhận (nói cho i, to whom : là một ng
i h y nhóm ng
i mà thơng
ng t i.
Bên cạnh đó, mơ hình truy n thông truy n thông h i chi u củ Cl ude
Sh nnon cũng đ
c biết đến một cách phổ biến. Trong mơ hình này có các yếu tố: S
(nguồn , M (thông điệp , C ( ênh , R (ng
i tiếp nhận , E (hiệu quả .
Nguồn: Sách Truy n thơng - Lý thuyết và ỹ năng cơ bản
Hình 1.1. Mơ hình truy n thơng củ Cl ude Sh nnon
Theo mơ hình này, chúng t có thể thấy luồng thông tin đ
các b
c chuyển đi theo
c nh s u:
(1 . Ng
i g i xây dựng thơng điệp, mã hó thông điệp thành l i, c chỉ, ngữ điệu,
h y những biểu t
(2 . Thông điệp đ
ng, ý hiệu hác.
c mã hó sẽ chuyển đến ng
i nhận có chủ ý tr
c thông qua
một h y nhi u ênh truy n thông.
(3 . Ng
i nhận thông điệp sẽ giải mã thông điệp. Lý t
thơng điệp đúng v i những gì ng
ng nhất là ý nghĩ giải mã
i g i muốn trình bày.
(4 . Để hoàn chỉnh hệ thống truy n tin, cần phải có phản hồi. Phản hồi là một cách
iểm tr sự thành cơng củ q trình chuyển đổi thơng điệp.
Tác giả Nguy n Văn Dững và Đỗ Thị Thu Hằng trong quyển Truy n thông lý thuyết và ỹ năng cơ bản có gi i thiệu mơ hình truy n thông m i trên cơ s
17
ế
thừ
u điểm và h c phục hạn chế các mô hình truy n thơng tr
c đó. Mơ hình
cũng miêu tả các yếu tố cơ bản củ quá trình truy n thông s u đây:
Nguồn: Là yếu tố m ng thông tin và th
thơng. Nguồn phát là một ng
i, một nhóm ng
ng kh i x
ng quá trình truy n
i hay tổ chức, mang nội dung
thông tin (thông điệp tr o đổi (ho c v i mục đích l n truy n) v i ng
i khác hay
nhóm xã hội khác.
Thơng điệp: Là nội dung thông tin đ
c tr o đổi từ nguồn phát đến đối t
ng
tiếp nhận. Thơng điệp chính là những tâm t , tình cảm, mong muốn, địi hỏi, ý kiến,
hiểu biết, kinh nghiệm sống, tri thức khoa học - kỹ thuật... đ
thống ký hiệu nào đó. Hệ thống này phải đ
c mã hoá theo một hệ
c cả bên phát và bên nhận cùng chấp
nhận và có chung cách hiểu - tức là có khả năng giải mã. Tiếng nói, chữ viết, hệ
thống biển báo, hình ảnh, c chỉ biểu đạt,...củ con ng
iđ
c s dụng để chuyển
tải thông điệp.
Thông điệp truy n thơng: là tập h p ký hiệu có cấu trúc ch t chẽ, có nghĩ ,
đ
c d ng để tr o đổi giữa chủ thể và công chúng nhóm đối t
ng truy n thơng.
Kênh truy n thơng: Là các ph ơng tiện, cách thức chuyển tải thông điệp từ
nguồn phát đến đối t
Ng
ng tiếp nhận.
i nhận: Ng
nhân h y nhóm ng
i nhận h y cơng chúng nhóm đối t
ng truy n thông là cá
i tiếp nhận thông điệp. Hiệu quả của truy n thông đ
c xem
xét trên cơ s những th y đổi v nhận thức, thái độ và hành vi xã hội của cơng chúng
nhóm đối t
ng tiếp nhận cùng những hiệu ứng xã hội do truy n thông đem lại.
Phản hồi/Hiệu lực, hiệu quả: Là thông tin ng
điệp từ cơng chúng/nhóm đối t
th
và c
c, là dịng chảy của thông
ng tác động tr v nguồn phát. Mạch phản hồi là
c đo hiệu quả của họ t động truy n thơng. Dịng phản hồi càng l n v quy mơ
ng độ thì năng lực, hiệu lực truy n thông càng cao và càng d tạo hiệu quả
truy n thông cao.
Nhi u: Là yếu tố gây ra sự sai lệch hó đ
c dự tính tr
c trong q trình
truy n thông (tiếng ồn, tin đồn, các yếu tố tâm lý, kỹ thuật...) d n đến tình trạng
thơng điệp, thơng tin bị tiếp nhận sai lệch”. [1 , tr.32 – 34]
18
Nguồn: sách Truy n thông - lý thuyết và kỹ năng cơ bản [10]
Hình 1.2.Mơ hình của chủ biên sách Truy n thông - lý thuyết và kỹ năng cơ bản.
“Mơ hình này bổ sung yếu tố hiệu lực và hiệu quả truy n thơng, là mong đ i,
mục đích cần đạt t i củ chủ thể truy n thông. Mơ hình này nhấn mạnh đến mục
đích truy n thơng là nhằm gi tăng hiểu biết, giảm dần sự hác biệt trong nhận thức,
tiến t i giảm dần sự hác biệt trong thái độ và hành vi; trên cơ s ấy h
ng t i th y
đổi thái độ và hành vi xã hội đáp ứng nhu cầu phát triển b n vững” [1 , tr 46]
Mơ hình củ chủ biên sách Truy n thông - Lý thuyết và ỹ năng cơ bản đóng góp
ý nghĩ qu n trọng, làm phong phú thêm lý luận nghiên cứu v mơ hình truy n thông.
1.1.1.3. Ph
ng pháp ánh giá hiệu qu truyền thông
Quá trình truy n thơng rất cần phải tính yếu tố hiệu lực và hiệu quả truy n
thơng. Hiệu lực có thể hiểu là khả năng gây r hiệu ứng
t
công chúng nhóm đối
ng truy n thơng, thu hút sự chú ý sự tham gia từ cơng chúng nhóm đối t
truy n thông. Hiệu quả truy n thông đ
ng
c đo bằng mức độ th y đổi sự hiểu biết,
nhận thức, thái độ, hành vi xã hội ph h p v i mong đ i củ chủ thể truy n thông.
Các nội dung cần đánh giá:
- Đánh giá ết quả nghiên cứu b n đầu v cơng chúng – nhóm đối t
- Đánh giá việc thiết ế v mức độ ph h p củ thông điệp;
19
ng;
- Đánh giá việc lự chọn ênh truy n thông;
- Đánh giá việc chọn lự mơ hình truy n thơng;
- Đánh giá nghiên cứu phản hồi.
Để đánh giá hiệu quả truy n thông, theo sách Truy n thông: Lý thuyết và ỹ
năng cơ bản, các tác giả nêu r các ph ơng pháp s u:
- Ph ơng pháp nghiên cứu cơng chúng - nhóm đối t
v nhận thức, thái độ và hành vi củ công chúng tr
ng: đo những th y đổi
c và s u hi c n thiệp củ
truy n thông.
- Ph ơng pháp phỏng vấn sâu: là những cuộc đối thoại đ
c l p đi l p lại
giữ nhà nghiên cứu và ng
i cung cấp thông tin nhằm tìm hiểu cuộc sống, inh
nghiệm và nhận thức củ ng
i cung cấp thơng tin.
- Ph ơng pháp thảo luận nhóm: Việc thu thập dữ liệu qu hình thức thảo luận
giữ các đối t
ng nghiên cứu v i nh u d
i sự h
ng d n củ nhà nghiên cứu.
- Ph ơng pháp phân tích nội dung: là ph ơng pháp phân tích dữ liệu dùng để
khám phá nội dung mà các ph ơng tiện truy n thơng đem lại.
1.1.2. Văn hóa và giá trị văn hóa truyền thống
1.1.2.1. Khái niệm Văn hó
Chủ nghĩ Mác - Lênin cho rằng: “Văn hó là toàn bộ những giá trị vật chất
và tinh thần do con ng
i sáng tạo r trong quá trình hoạt động thực ti n xã hội -
lịch s , tiêu biểu cho trình độ đạt đ
c trong lịch s xã hội” [12, tr. 507]
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng “Vì lẽ sinh tồn cũng nh mục đích củ cuộc
sống, lồi ng
i m i sáng tạo và phát minh r ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp
luật, ho học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hằng
ngày v m t ăn,
và các ph ơng thức s dụng. Tồn bộ những sáng tạo và phát
minh đó tức là văn hó ”. [14, tr.431 . V i cách hiểu này, văn hó sẽ b o gồm tồn
bộ những gì do con ng
i sáng tạo và phát minh r .
Theo UNESCO, văn hó đ
c hiểu theo h i nghĩ : nghĩ rộng và nghĩ hẹp.
Theo nghĩ rộng thì “Văn hó là một phức hệ - tổng h p các đ c tr ng diện mạo v
tinh thần, vật chất, tri thức và tình cảm… h c họ nên bản s c củ một cộng đồng
gi đình, xóm làng, v ng, mi n, quốc gi , xã hội… Văn hó
hơng chỉ b o gồm
nghệ thuật, văn ch ơng mà còn cả lối sống, những quy n cơ bản củ con ng
20
i,
những hệ thống giá trị, những truy n thống, tín ng ỡng…”; cịn hiểu theo nghĩ hẹp
thì “Văn hó là tổng thể những hệ thống biểu tr ng ( ý hiệu chi phối cách ứng x
và gi o tiếp trong cộng đồng, hiến cộng đồng đó có đ c th riêng”. [12, tr.23-24]
Nhà văn Sơn N m lại có qu n niệm độc đáo v văn hó : “Văn hó đứng im
một chỗ là văn hó chết. Sống động, thích ứng v i hồn cảnh đó m i là văn hó ,
đúng theo nghĩ củ nó”. [20]
1.1.2.2. Giá tr văn hó truyền thống
“Giá trị (trong lĩnh vực nhân cách và văn hó
mức, tiêu chuẩn chỉ d n cho hành động củ con ng
“Truy n thống”, theo gốc từ L tinh đ
là những nguyên t c, chuẩn
i” [43]
c viết là “Tr dio”, gồm động từ
“Tr dere” (tr ditus nguyên nghĩ củ nó là “truy n lại”, “nh
ng lại”, “gi o lại” và
“phân phát”.
Nguy n Trọng Chuẩn cho rằng: “Theo nghĩ tổng quát nhất, truy n thống đó là những yếu tố củ di tồn văn hó , xã hội thể hiện trong chuẩn mực hành vi, t
t
ng
ng, phong tục, tập quán, thói quen, lối sống và cách ứng x củ một cộng đồng
iđ
c hình thành trong lịch s và đã tr nên ổn định, đ
s ng đ i hác và đ
c truy n từ đ i này
c l u giữ lâu dài”.[21]
“Giá trị văn hó là cái hình thành trong q trình vận động củ các cá nhân,
nhóm và cộng đồng xã hội v ơn t i thỏ mãn nhu cầu củ mình. Do vậy, nói t i giá
trị văn hó là nói t i những thành tựu củ một cá nhân h y một dân tộc đã đạt đ
c
trong qu n hệ v i thiên nhiên, v i xã hội và trong sự phát triển bản thân mình; nói
t i giá trị văn hó cũng là nói t i thái độ, trách nhiệm và những quy t c ứng x củ
mỗi ng
i trong qu n hệ củ bản thân v i gi đình, xã hội và thiên nhiên; nói t i giá
trị văn hó cũng là nói t i những biểu t
ng cho cái chân - thiện - mỹ” [34]
Theo nghiên cứu củ Đ ng Thị Ph ơng Duyên, “Văn hó truy n thống là
văn hó đ
c hình thành trong th i quá hứ x x
và đ
c truy n từ thế hệ này
s ng thế hệ hác”. Cơng trình cịn làm rõ hái niệm và đ c điểm nhận diện văn
truy n thống: “Văn truy n thống có tính phổ biến, ổn định, đ
sống củ một cộng đồng và đ
đ
c ết tinh trong đ i
c l u truy n từ thế hệ này s ng thế hệ hác qu con
ng xã hội hoá. Văn hoá truy n thống thể hiện
nhi u ph ơng diện hác nh u:
vật chất và tinh thần, vật thể và phi vật thể, cả trong cơ s hạ tầng l n iến trúc
21
