Nghiên cứu một số bài tập chuyên môn nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật sút bóng bằng mu trong bàn chân cho nam lứa tuổi 11 13 tại trung tâm bóng đá trẻ em thành phố vinh tỉnh nghệ an

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
––––––––––––––––––––––

ĐẬU TRỌNG TUẤN ANH

NGHIÊN CỨU MỘT SỐ BÀI TẬP CHUYÊN MÔN NHẰM NÂNG
CAO HIỆU QUẢ KỸ THUẬT SÚT BÓNG BẰNG MU TRONG
BÀN CHÂN CHO NAM LỨA TUỔI 11 - 13 TẠI TRUNG TÂM
BÓNG ĐÁ TRẺ EM THÀNH PHỐ VINH - TỈNH NGHỆ AN
Chuyên ngành: Giáo dục Thể chất
Mã số: 62.14.01.03

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGHỆ AN - NĂM 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
––––––––––––––––––––––

ĐẬU TRỌNG TUẤN ANH

NGHIÊN CỨU MỘT SỐ BÀI TẬP CHUYÊN MÔN NHẰM NÂNG
CAO HIỆU QUẢ KỸ THUẬT SÚT BÓNG BẰNG MU TRONG
BÀN CHÂN CHO NAM LỨA TUỔI 11 - 13 TẠI TRUNG TÂM
BÓNG ĐÁ TRẺ EM THÀNH PHỐ VINH - TỈNH NGHỆ AN
Chuyên ngành: Giáo dục Thể chất
Mã số: 62.14.01.03

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Hà Quang Tiến

NGHỆ AN - NĂM 2017


i
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan, đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai cơng bố
trong bất kỳ cơng trình nào.
Tác giả luận văn

Đậu Trọng Tuấn Anh


ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

HLV

: Huấn luyện viên

LVĐ

: Lượng vận động

TDTT

: Thể dục thể thao

VĐV

: Vận động viên

XHCN

: Xã hội chủ nghĩa


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN .............................. ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iii
DANH MỤC BIỂU BẢNG, BIỂU ĐỔ ........................................................... vi
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.......................... 4
1.1. Đặc điểm của mơn Bóng đá ....................................................................... 4
1.1.1. Bóng đá là mơn thể thao có tính tập thể cao ........................................... 4
1.1.2. Bóng đá là mơn thể thao có tính chiến đấu cao ...................................... 5
1.1.3. Bóng đá là mơn thể thao phức tạp ........................................................... 5
1.1.4. Tác dụng của mơn Bóng đá..................................................................... 7
1.2. Kỹ thuật bóng đá hiện đại .......................................................................... 7
1.2.1. Vai trị của kỹ thuật bóng đá ................................................................... 7
1.2.2. Những nét đặc trưng của kỹ thuật bóng đá ........................................... 10
1.3. Lợi ích của bóng đá .................................................................................. 12
1.3.1. Bóng đá bồi dưỡng cho con người về mặt ý chí, phẩm chất ................ 12
1.3.2. Tập luyện bóng đá nâng cao được sức khỏe ......................................... 13

1.3.3. Tập luyện và thi đấu bóng đá giúp tăng cường tình hữu nghị và sự
hiểu biết giữa các tập thể, các quốc gia ........................................................... 13
1.4. Nguyên lý kỹ thuật chuyền bóng ............................................................. 14
1.5. Kỹ thuật sút bóng bằng mu trong bàn chân ............................................. 17
1.5.1. Mục tiêu................................................................................................. 17
1.5.2. Kỹ thuật sút bóng bằng mu trong bàn chân .......................................... 17
1.6. Huấn luyện kỹ thuật Bóng đá ................................................................... 21
1.6.1. Cơ sở khoa học để huấn luyện kỹ thuật chuyền bóng cho VĐV
Bóng đá lứa tuổi 11-13 .................................................................................... 24


iv
1.6.2. Quy luật hình thành kỹ năng kỹ xảo trong bóng đá .............................. 26
1.6.3. Các nguyên tắc huấn luyện ................................................................... 28
1.7. Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi 11-13 ........................................................ 33
1.7.1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi 11-13 ............................................................ 33
1.7.2. Đặc điểm sinh lý lứa tuổi 11-13 ............................................................ 34
Chương 2: MỤC ĐÍCH, MỤC TIÊU PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ
CHỨC NGHIÊN CỨU.................................................................................. 37
2.1. Mục đích nghiên cứu ................................................................................ 37
2.2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................. 37
2.1.1. Mục tiêu 1: Đánh giá thực trạng khả năng sút bóng bằng mu trong
bàn chân cho nam lứa tuổi 11 - 13 tại trung tâm bóng đá trẻ em thành phố
Vinh - tỉnh Nghệ An ........................................................................................ 37
2.2.2. Mục tiêu 2: Đề xuất bài tập chuyên môn nhằm nâng cao hiệu quả
kỹ thuật sút bóng bằng mu trong bàn chân cho nam lứa tuổi 11 - 13 tại
trung tâm bóng đá trẻ em thành phố Vinh - tỉnh Nghệ An ............................. 37
2.3. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 38
2.3.1. Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu ......................................... 38
2.3.2. Phương pháp quan sát sư phạm............................................................. 38

2.3.3. Phương pháp phỏng vấn tọa đàm .......................................................... 38
2.3.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm ...................................................... 38
2.3.5. Phương pháp kiểm tra sư phạm............................................................. 39
2.3.6. Phương pháp toán học thống kê ............................................................ 39
2.4. Tổ chức nghiên cứu .................................................................................. 40
2.4.1. Thời gian nghiên cứu ............................................................................ 40
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN ........................... 41
3.1. Giải quyết mục tiêu 1: Đánh giá thực trạng khả năng sút bóng bằng
mu trong bàn chân của nam lứa tuổi 11 - 13 tại trung tâm bóng đá trẻ em
thành phố Vinh - tỉnh Nghệ An ....................................................................... 41


v
3.1.1. Lựa chọn test đánh giá sút bóng bằng mu trong bàn chân:................... 41
3.1.2. Xác định tính thơng báo của các test..................................................... 43
3.1.3. Đánh giá thực trạng khả năng sút bóng bằng mu trong bàn chân cho
nam lứa tuổi 11 - 13 tại trung tâm bóng đá trẻ em thành phố Vinh - tỉnh
Nghệ An .......................................................................................................... 44
3.1.4. Đánh giá các phương pháp huấn luyện ................................................. 48
3.2. Giải quyết mục tiêu 2: Đề xuất bài tập chuyên môn nhằm nâng cao
hiệu quả kỹ thuật sút bóng bằng mu trong bàn chân cho nam lứa tuổi 11 13 tại trung tâm bóng đá trẻ em thành phố Vinh - tỉnh Nghệ An ................... 49
3.2.1. Lựa chọn bài tập chuyên môn nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật sút
bóng bằng mu trong bàn chân cho nam lứa tuổi 11 - 13 tại trung tâm bóng đá
trẻ em thành phố Vinh ...................................................................................... 49
3.2.2. Xây dựng tiến trình thực nghiệm .......................................................... 59
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 67
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 70


vi

DANH MỤC BIỂU BẢNG, BIỂU ĐỔ
Bảng:
Bảng 3.1. Kết quả phỏng vấn lựa chọn test đánh giá hiệu quả kỹ thuật sút
bóng bằng mu trong bàn chân cho nam lứa tuổi 11-13 tại trung
tâm bóng đá trẻ em thành phố Vinh (n = 40) .................................. 42
Bảng 3.2. Xác định tính thơng báo của các test đã lựa chọn .......................... 44
Bảng 3.3. Số lượng bài tập các HLV sử dụng ................................................ 45
Bảng 3.4. Thang điểm đánh giá khả năng sút bóng bằng mu trong bàn
chân cho nam lứa tuổi 11-13.......................................................... 46
Bảng 3.5. Kết quả kiểm tra sư phạm trên đối tượng nghiên cứu (n = 30) ..... 47
Bảng 3.6. Kết quả phỏng vấn lựa chọn bài tập sút bóng bằng mu trong bàn
chân cho nam lứa tuổi 11 - 13 tại trung tâm bóng đá trẻ em thành
phố Vinh ......................................................................................... 50
Bảng 3.7. Kết quả phỏng vấn mức độ ưu tiên sử dụng số buổi tập
trong tuần .............................................................................. 58
Bảng 3.8. Kết quả phỏng vấn mức độ ưu tiên thời gian cho mỗi buổi tập ..... 58
Bảng 3.9. Nội dung tiến trình thực nghiệm..................................................... 60
Bảng 3.10. So sánh kết quả kiểm tra hiệu quả kỹ thuật sút bóng bằng mu
trong bàn chân của 2 nhóm thực nghiệm và đối chứng trước
thực nghiệm..................................................................................... 62
Bảng 3.11. So sánh kết quả kiểm tra hiệu quả kỹ thuật sút bóng bằng mu
trong bàn chân của 2 nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng sau
thực nghiệm..................................................................................... 63
Bảng 3.12. So sánh mức độ tăng trưởng của 2 nhóm thực nghiệm và
nhóm đối chứng sau 3 tháng thực nghiệm ...................................... 64


vii
Biểu đồ:
Biểu đồ 3.1. Biểu đồ thể hiện thành tích sút bóng10 quả liên tục trước và

sau thực nghiệm .......................................................................... 65
Biểu đồ 3.2. Biểu đồ thể hiện thành tích dẫn bóng luồn cọc sút cầu mơn
10 quả trước và sau thực nghiệm ................................................ 65
Biểu đồ 3.3. Biểu đồ thể hiện thành tích sút bóng động liên tục 10 quả vào
cầu môn trước và sau thực nghiệm ............................................. 66


1
MỞ ĐẦU
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ về chính trị, kinh tế xã hội trong
những năm gần đây được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước nền TDTT
nước ta đã có những bước phát triển vượt bậc cả về chất và lượng. Mục tiêu
của TDTT là nâng cao sức khỏe hồn thiện thể chất, góp phần hình thành con
người mới phát triển tồn diện, có trí thức, có đạo đức, có sức khỏe và tâm lý
vững vàng để xây dựng và bảo vệ tổ quốc. .
Để đạt được mục đích đó Việt Nam đã đưa ra định hướng chung của
thể thao là phát triển phong trào thể thao, đào tạo một lực lượng vận động
viên có khả năng nhanh chóng tiếp cận các thành tựu thể thao tiên tiến trên
toàn thế giới, đến tham gia và đạt được thành tích xuất sắc trong các hoạt
động ở khu vực cũng như trên thế giới.
Cùng với sự phát triển của các mơn thể thao khác, bóng đá được Đảng
và Nhà nước, các tầng lớp của nhân dân quan tâm đặc biệt. Vì chưa có mơn
thể thao nào lại có thể lôi cuốn sự đam mê của hàng triệu trái tim trên hành
tinh như mơn bóng đá và vì thế nó được coi là mơn thể thao “Vua”.
Bóng đá là một mơn thể thao tập thể, có hình thức vận động đa dạng và
phong phú được mọi người trên thế giới ham thích. Thơng qua việc tập luyện
và thi đấu, bóng đá giúp con người xích lại gần nhau, mở rộng quan hệ xã hội
và giáo dục cho con người nhiều đức tính tốt đẹp.
Trong những năm gần đây, phong trào TDTT nói chung và bóng đá nói
riêng đã bắt đầu có những thành tích đáng khích lệ, mang đầy tính thuyết

phục. Đó là những tấm huy chương vàng, bạc, đồng mà các nam nữ VĐV của
chúng ta giành được qua các kỳ Seagames 21, 22, 23, 24, 25 … đặc biệt tấm
huy chương vàng của bóng đá nam AFF Suziki Cup 2008 và gần đây bóng đá
Việt Nam đã vươn ra tầm thế giới khi đã lọt tới vòng chung kết mơn bóng đá
nam futsal và bóng đá nam U20 thế giới. ...


2
Mặt khác trên địa bàn thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An hiện nay có câu
lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp Sơng Lam Nghệ An với thành tích nhiều năm
vơ địch ở các giải đấu quốc gia ở nhiều lứa tuổi. Chính vì vậy tình u đối với
bóng đá của trẻ em ở thành phố Vinh, Tỉnh Nghệ An là rất lớn. Hiện nay trên
địa bàn thành phố Vinh xuất hiện nhiều câu lạc bộ, trung tâm đào tạo bóng đá
trẻ phong trào nhằm đào tạo, nâng cao kỹ năng đá bóng và cũng là sân chơi
cho trẻ vào những ngày hè.
Muốn nâng cao thành tích bóng đá thì trẻ em phải nâng cao được: trình
độ kỹ thuật, chiến thuật, sự chuẩn bị về tâm lý, sinh lý, thể lực …Vì thế kỹ
thuật Bóng đá là một trong những vấn đề cơ bản nhất để có thể giành được
thắng lợi trong mỗi trận đấu.
Kỹ thuật Bóng đá bao gồm nhiều loại: Sút bóng bằng mu ngồi, mu
trong, mu chính diện bàn chân, đánh đầu, khống chế, kỹ thuật chuyền bòng
bằng lòng bàn chân…Trong những kỹ thuật đó thì kỹ thuật sút bóng bằng mu
trong bàn chân thường được sử dụng nhiều trong tập luyện và thi đấu thơng
qua việc chuyền bóng dài cho đồng đội với những đường căng ngang, chọc
khe và sút cầu môn đối phương… Khi thực hiện đúng kỹ thuật đó sẽ tạo ra
những đường bóng chính xác, nâng cao hiệu quả ghi bàn cho đồng đội và cho
chính mình.
Qua quan sát thực tế tập luyện của trẻ, tơi thấy khả năng thực hiện kỹ
thuật sút bóng bằng mu trong bàn chân của trẻ em ở độ tuổi 11-13 ở trung tâm
bóng đá trẻ em thành phố Vinh – tỉnh Nghệ An còn hạn chế. Các em còn sút

bóng thiếu chính xác về phương hướng cũng như tốc độ bay của quả bóng.
Thực trạng đó do một số nguyên nhân chủ yếu sau:
- Do sử dụng bài tập chưa hợp lý, chưa khoa học, cường độ vận động,
khả năng vận động và quãng nghỉ chưa phù hợp.
- Do bài tập q cũ khơng cịn phù hợp với Bóng đá hiện đại.
- Do trẻ đang chơi bóng bằng cảm tính và khơng có khn khổ.


3
- Do trình độ HLV cịn hạn chế.
Xuất phát từ thực trạng trên, việc lựa chọn các bài tập nhằm nâng cao
hiệu quả sút bóng bằng mu trong bàn chân cho trẻ em tại trung tâm bóng đá
thành phố Vinh nói riêng và cho các cầu thủ trẻ nói chung là rất cần thiết. Vì
thế chúng tơi tiến hành nghiên cứu đề tài:
“Nghiên cứu một số bài tập chuyên môn nhằm nâng cao hiệu quả kỹ
thuật sút bóng bằng mu trong bàn chân cho nam lứa tuổi 11-13 tại trung tâm
bóng đá trẻ em thành phố Vinh - tỉnh Nghệ An”.
* Ý nghĩa của đề tài:
Đề tài nghiên cứu có ý nghĩa khoa học và thực tiễn trong việc đánh giá
thực trạng sử dụng các bài tập nâng cao khả năng sút bóng bằng mu trong bàn
chân cho nam lứa tuổi 11 - 13 tại trung tâm bóng đá trẻ em thành phố Vinh tỉnh Nghệ An.
Quá trình nghiên cứu đề tài đã lựa chọn được test kiểm tra và xây dựng
được các bài tập nâng cao khả năng sút bóng bằng mu trong bàn chân cho
nam lứa tuổi 11 - 13 tại trung tâm bóng đá trẻ em thành phố Vinh. Kết quả
nghiên cứu góp phần cải thiện đáng kể khả năng sút bóng bằng mu trong bàn
chân cho nam lứa tuổi 11 - 13 tại trung tâm bóng đá trẻ em thành phố Vinh tỉnh Nghệ An.



4

Chương 1
TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Đặc điểm của mơn Bóng đá
Bóng đá là mơn thể thao tập thể. Trong quá trình thi đấu, các cầu thủ
phải thực hiện hai nhiệm vụ cơ bản là khi có bóng thì tổ chức tấn cơng cầu
mơn đối phương; khi mất bóng thì chuyển sang phịng thủ. Trong tấn cơng
cũng như phòng thủ, các cầu thủ cần khắc phục những hoạt động đối kháng,
cản trở của đối phương bằng cách linh hoạt chạy, dừng đột ngột, thay đổi
phương hướng và tốc độ động tác, đá bóng, giữ bóng, dẫn bóng... tạo cho
hành động của mình phù hợp với tình huống xảy ra trên sân. [2]. [3]...
1.1.1. Bóng đá là mơn thể thao có tính tập thể cao
Cuộc thi đấu bóng đá gồm 2 tập thể đông người, tiến hành trên 1 sân
rộng nên nếu chỉ dựa vào vai trò của từng cá nhân cầu thủ thì khơng thể nào
giành được phần thắng. Khơng có bất kỳ cầu thủ ưu tú nào có thể vược qua
khoảng khơng gian rộng như thế, vượt qua cả 1 tập thể đối phương gồm 11
người để ghi bàn thắng và có đủ sức phịng thủ trước sức tấn cơng của tồn
đội đối phương. Điều đó có nghĩa là sức mạnh của một đội bóng trước hết là ở
tính tập thể của đội đó. Tập thể đội bóng đá lớn (so với đội bóng rổ, bóng
chuyền, chỉ có 5,6 người) nên trình độ hiệp đồng phải cao, phải biết phát huy
chỗ mạnh, khắc phục chỗ yếu của đội. [2]...
Với trình độ kỹ thuật, chiến thuật phát triển như ngày nay, tính tập thể
trong thi đấu lại càng cao. Khi bị đối phương tấn cơng, hầu như tồn đội rút
về phịng ngự. Khi tấn cơng, tồn đội hầu như phải dâng lên (phải có tới 7, 8
cầu thủ) nhằm tăng cường sức uy hiếp về số lượng, tận dụng những đường
bóng chuyền kín, chính xác và bất ngờ giữa các cầu thủ để phịng ngự sơ hở,
có cơ hội dứt điểm.


5
Thực chất của việc nâng cao trình độ chiến thuật có nghĩa là nâng cao

trình độ hiệp đồng tổ chức tấn cơng và phịng ngự, nâng cao tính tập thể của
đội bóng và ở một đội bóng mà tính tập thể được đảm bảo bởi trình độ kỹ
chiến thuật điêu luyện thì có một uy lực rất lớn. [21]...
1.1.2. Bóng đá là mơn thể thao có tính chiến đấu cao
Trong thi đấu bóng đá cầu thủ hai đội được quyển tràn lấn sang sân
nhau (khác với bóng chuyền, bóng bàn, quần vợt) để tranh giành bóng một
cách hợp lệ, nên sự đối kháng mang tính chất trực tiếp. Các cầu thủ của hai
đội đều phải quyết tâm, giành giật phần thắng trong từng trường hợp, tạo ra
từng cơ hội thuận lợi nhỏ nhất cho đội mình. Bên cạnh ý chí quyết tâm của
toàn đội giành phần thắng, từng cầu thủ cũng có cuộc chiến đấu riêng với cầu
thủ đối phương. Bên cạnh hình ảnh tồn cục là cuộc đấu của 2 tập thể 11
người thì riêng lẻ có những cuộc tranh chấp tay đôi, giữa hậu vệ đội này với
tiền đạo đội kia, tiền vệ đội này với tiền vệ đội kia... Nhìn chung, khi có bóng
thì đội tấn cơng thường tìm cách thốt khỏi cầu thủ đối phương kèm mình để
dễ dàng phối hợp với đồng đội. Ngược lại, khi phịng thủ, hầu như cầu thủ
tồn đội tìm cách kèm chặt các cầu thủ đối phương, nhất là cầu thủ có bóng
và những cầu thủ ở vị trí nguy hiểm. Suốt 90 phút của trận đấu, cuộc chiến
đấu gay go của hai đội và từng nhóm cầu thủ diễn ra liên tục và chỉ dừng lại
khi tiếng còi kết thúc trận đấu của trọng tài nổi lên. [4] [20]...
Đương nhiên, chúng ta khơng nên hiểu tính chiến đấu cao, tính đối
kháng cao có nghĩa là các cầu thủ ra sức xô đẩy nhau, gây gổ nhau theo nghĩa
xấu mà là sự thi đua giành giật về tài nghệ kỹ thuật, chiến thuật, tinh thần ý
chí, va chạm hợp lệ để giành phần thắng. Điều này phát huy tính dũng cảm
lên cao độ.
1.1.3. Bóng đá là mơn thể thao phức tạp
Bóng đá là mơn thể thao duy nhất mà các cầu thủ trên sân không được
dùng tay mà chủ yếu là dùng chân để điều khiển bóng. Từ đó, đơi chân không


6

chỉ giữ chức năng di chuyển cơ thể như các mơn thể thao khác mà cịn nhận
một nhiệm vụ quan trọng, phức tạp là thực hiện các động tác điều khiển bóng.
Đơi chân đã thực hiện các kỹ thuật giữ bóng, dẫn bóng, động tác giả, đá
bóng... vơ cùng đa dạng và linh hoạt mà người ta nghĩ rằng ngay đến đơi tay
khéo léo mềm dẻo cũng khó có thể làm nổi. Tuy vậy, trải qua hàng trăm năm
của lịch sử bóng đá, sự phát triển của kỹ thuật bóng đá vẫn không bị dừng lại.
Các cầu thủ ưu tú ngày nay đã có trình độ kỹ thuật rất điêu luyện... Từ những
lúc lúng túng, ngượng ngùng của buổi đầu tập bóng tới những kỹ thuật điêu
luyện là một chặng đường dài, luyện tập gian khổ, công phu và phức tạp.
Cùng với sự phát triển của chiến thuật, kỹ thuật phức tạp lên nhiều, địi
hỏi cầu thủ có trình độ toàn diện hơn. Nếu như trước kia, các cầu thủ hậu vệ
chỉ biết kỹ thuật phòng thủ (tranh cướp, phá bóng) thì ngày nay cầu thủ hậu
vệ cịn phải biết thuần thục các kỹ thuật tấn công như động tác giả, chuyền
bóng, sút bóng vào cầu mơn. [11]. [23]...
Mặt khác, tính chất phức tạp của mơn bóng đá có thể hiện ở sự đa dạng,
phong phú của quá trình phát triển chiến thuật. Lịch sử bóng đá gắn liền với
sự tiến hố khơng ngừng của các hệ thống chiến thuật. Cứ mỗi một hệ thống
chiến thuật bị phá vỡ thì hệ thống chiến thuật kế tiếp lại mang nhiều ưu điểm
hơn, khoa học hơn, phức tạp hơn và đòi hỏi ở cầu thủ khả năng toàn diện hơn.
Trong thi đấu, khơng có hiện tượng nào trùng lặp và khơng có khn
mẫu nào thích hợp cho mọi trường hợp. Tính chất đa dạng và mn hình mơn
vẻ đó địi hỏi ở từng cầu thủ tính sáng tạo rất lớn. Mỗi đợt tấn cơng hay phịng
thủ đều có những nét riêng của nó mà cầu thủ nhanh chóng tìm ra biện pháp
xử lý hay đối phó thích hợp. Bởi thế, trong 1 trận đấu, những tình huống thay
đổi khơng ngừng địi hỏi cầu thủ cũng phải linh hoạt, sáng tạo không ngừng
để đóng góp tốt nhất cho đội. [23]...


7
1.1.4. Tác dụng của mơn Bóng đá

Bóng Đá là mơn thể thao đặc biệt, với sự hoạt động đa dạng, phức tạp,
địi hỏi cao về ý chí. Bóng Đá đem lại cho người tham gia nhiều lợi ích thiết
thực cả về thể chất lẫn tinh thần
Đối với thế hệ trẻ, thanh thiếu niên nhi đồng thì tập luyện thi đấu Bóng
Đá có tác dụng phát triển tồn diện các năng lực thể chất, tố chất thể lực như:
Sức nhanh, sức mạnh, sức bền, sự khéo léo và các năng lực chun mơn để
nâng cao thành tích thể thao, rèn luyện các phẩm chất đạo đức, tâm lý, nhân
cách con người XHCN có thái độ đúng đắn đối với lao động.
Đối với những người lao động trí óc, thì việc tập luyện thi đấu Bóng Đá
có tác dụng làm thay đổi trạng thái từ mệt mỏi sang hưng phấn, tạo cảm giác
thoải mái dễ chịu bớt căng thẳng của hệ thần kinh, đưa cơ thể dần trở về trạng
thái bình thường. Bên cạnh đó, cịn tạo ra sự giao lưu, học hỏi, hợp tác, hữu
nghị giữa các cán bộ trong nghành này với các nghành khác.
Đối với những người lao động chân tay, tập luyện Bóng Đá có tác dụng
củng cố sức khỏe, tăng cường sức mạnh cơ bắp, hoạt động nhanh nhẹn linh
hoạt, xử lý mọi tình huống trong cuộc sống một cách có hiệu quả nhất.
Bóng đá đã thu hút thanh thiếu niên, mọi tầng lớp tham gia tập luyện và
thi đấu mang lại sức khỏe, sự linh hoạt, ý chí bền bỉ, đồn kết hơn trong cuộc
sống và cơng việc. [1]. [2]...
1.2. Kỹ thuật bóng đá hiện đại
1.2.1. Vai trị của kỹ thuật bóng đá
Trong cơng tác huấn luyện bóng đá, huấn luyện kỹ thuật là cơ bản nhất,
đồng thời cũng là loại khó khăn, phức tạp nhất. Huấn luyện kỹ thuật là các bài
tập kỹ thuật, các hoạt động kỹ thuật được sắp xếp trong phần cơ bản của buổi
huấn luyện…


8
Kỹ thuật bóng đá là một loại hoạt động khơng có tính chu kỳ (hoạt động
có tính chu kỳ như các kỹ thuật chạy, bơi, đi xe đạp…) trong thi đấu kỹ thuật sẽ

được sử dụng một cách có hiệu quả cao nếu VĐV có thể lực dồi dào, có thần
kinh vững vàng với sự hoạt động nhanh nhạy và chính xác của phản xạ. [14]...
Thực tế cho thấy rằng ở một số môn thể thao khác (như xe đạp, bơi,
chạy…) nếu VĐV nghỉ một thời gian, đôi khi là hàng năm, sau đó trở lại tập
thì hầu hết các động tác kỹ thuật của họ thực hiện vẫn ít sai sót. Nhưng đối
với bóng đá thì khác chỉ cần bỏ tập một thời gian ngắn thì sẽ gặp khó khăn
ngay, ít nhất cũng là mất cảm giác bóng và độ chính xác của động tác. Do đó
việc tập luyện bóng đá cần liên tục, đều đặn và ln ln với bóng. Tuy cịn
nhiều ý kiến chưa thống nhất song thực tế nhiều nước đã áp dụng tốt hình
thức này như: Braxin, Áo, Hungari… được coi là những nước có nền bóng đá
điêu luyện, các buổi tập của họ hầu như lúc nào cũng là với bóng, ngay cả
trong thời gian chuẩn bị thể lực cơ bản. [4]. [20]...
Theo một số chun gia bóng đá thì tập kỹ thuật với bóng là cơng việc
khơng phải theo mùa mà là cả năm. Tất nhiên ở mỗi thời kỳ, mỗi giai đoạn có
mức độ, phương pháp tập khác nhau. Thí dụ trong thời kỳ cơ bản bên cạnh
trọng tâm là phát triển thể lực chung vẫn cần thiết phải có phần ơn tập các kỹ
thuật từ dạng đơn giản nhất.
Trong thời kỳ chuẩn bị vào giải, tập kỹ thuật trở thành một trong những
nội dung quan trọng nhất và ngày càng phù hợp với phong cách địi hỏi của
chiến thuật tồn đội. Tuy nhiên nếu cần thiết thì vẫn phải tiến hành tập luyện
kỹ thuật cơ bản ở giai đoạn này.
Ở thời kỳ thi đấu nội dung tập kỹ thuật là nâng cao và hoàn thiện kỹ
thuật cá nhân, tập kỹ thuật trong chiến thuật áp dụng. Huấn luyện viên cần
chú ý đặc biệt tới việc bồi dưỡng về tri thức kỹ thuật mới cho VĐV.


9
Kỹ thuật là để phục vụ cho chiến thuật, thủ mơn cũng cần nắm được kỹ
thuật cơ bản của bóng đá. Khi tập kỹ thuật cơ bản (hoặc đối với người mới
tập) thì tốt nhất là tập theo nhóm. Trong phương pháp huấn luyện kỹ thuật

loại tập kỹ thuật với bóng “chết”, tập kỹ thuật “tại chỗ” chỉ là sự “mơ phỏng”
bước đầu và mang tính chất là sửa lỗi kỹ thuật. Phần lớn kỹ thuật phải tập
trong di động, tập trong các “miếng” chiến thuật kết hợp, phương châm là tập
kỹ thuật tốc độ. [16]...
Đối với các VĐV thuộc các đội có trình độ khá thì có thể tập kỹ thuật
cá nhân theo yêu cầu, vị trí chơi của mình. Khuyến khích việc tập kỹ thuật
theo “ tạo phong cách riêng” nhưng không làm ảnh hưởng xấu việc tập chiến
thuật chung toàn đội.
Theo phương pháp huấn luyện hiện đại thì việc lựa chọn các bài tập
cho buổi tập luyện kỹ thuật phải đảm bảo ba tính chất là tính chất tăng cường,
tính biến đổi và tính lặp lại có hệ thống. Đồng thời theo một quá trình giáo
dục tri thức chung là hình thành, hồn thiện và củng cố. Theo quan điểm giáo
dục học và tâm lý học thì ở đây có hai đặc tính được coi là quan trọng hơn cả
đối với công tác huấn luyện kỹ thuật đó là tính biến đổ và lặp lại có hệ thống.
Ta lấy một thí dụ đơn giản như tập kỹ thuật sút cầu môn nếu chỉ tiến hành đơn
điệu đặt bóng “chết” ở cự ly 18-20m và sút cầu mơn thì chỉ sau mấy lần sút
VĐV cảm thấy hết kích thích, bắt đầu chán, do đó kỹ thuật thiếu chính xác.
Nhưng nếu cùng với nội dung đó được biến đổi theo một phương pháp khác
nhau như: sút hạn chế, lập các tổ thi sút… thì nhất định người tập sẽ thấy hào
hứng hấp dẫn do đó hiệu quả sẽ nâng cao rõ rệt, trong trường hợp lặp lại kỹ thuật
(thường dễ chán) thì phương pháp này cũng cho hiệu suất cao, kết quả tốt.
Khi lựa chọn giáo án huấn luyện kỹ thuật cần ghi chính xác và điều kiện
hồn thành động tác. Có như vậy mới bắt buộc người tập làm chủ quả bóng.
Đồng thời ngay từ đầu phải chú ý tới tính tồn diện trong hoạt động kỹ thuật.


10
VĐV phải biết điều khiển quả bóng bằng các bộ phận của cơ thể mà
đầu tiên là thuận hai chân.
Học kỹ thuật là q trình lâu dài, đó là cơng việc khơng thể nơn nóng,

địi hỏi kết quả nhanh chóng. Ngay cả khi có thể trong từng buổi tập, từng yêu
cầu VĐV thực hiện tốt trong thời gian ngắn. Có thể tập theo cách: Biết nhiều
động tác qua thi đấu dần dần nâng cao lên. [20]. [21]...
Việc tiếp thu và làm “tinh xảo” kỹ thuật không phải là công việc chỉ
dựa vào các buổi huấn luyện chung toàn đội. Dù rằng nó là cơ bản mà VĐV
cần phải tập. Trong thực tế có nhiều VĐV đã trưởng thành về kỹ thuật từ
trước khi được tập luyện một cách hiện đại theo đội. Một số VĐV nổi tiếng
như boby charton của Anh, Puskas của Hungari…đã có kỹ thuật điêu luyện từ
rất trẻ. Pele mới 17 tuổi mà đã có kỹ thuật bậc thầy, năm 15 tuổi Pele mới
được chính thức nhận vào đội, nghĩa là thời gian tự tập của anh là chủ yếu.
Khi trả lời phỏng vấn về kỹ thuật của tài năng này Pele nói: “ngay từ nhỏ quả
bóng đã là người yêu của tôi”. Ở đây cần nhấn mạnh ý khác là tập kỹ thuật
càng sớm càng tốt. [4]...
1.2.2. Những nét đặc trưng của kỹ thuật bóng đá
Các hoạt động của bóng đá (có và khơng có bóng) xét về những đặc
trưng trong ứng dụng thi đấu nói chung có thể chia ra làm sáu loại sau:
- Khuynh hướng hoạt động của người chơi bóng đá (hay là kỹ thuật
bóng đá) là ln ln được hình thành dựa trên những đặc điểm riêng về sức
mạnh, sức nhanh, sức bền…các tố chất này phải qua những thời gian tập
luyện mới tạo được và thực hiện động tác kỹ thuật cũng sẽ có tác dụng trở lại
đối với đặc điểm riêng của tố chất vận động. [3]...
- Những khả năng hoạt động tức là những đặc điểm riêng của kỹ thuật
qua thời gian mà được củng cố, được sắp đặt bằng mức ổn định lớn và sau thì
được ứng dụng trong một thời gian dài. Kỹ thuật bóng đá khơng phải là loại


11
dễ tập được ở ngày một, ngày hai nhưng khi ổn định thì có thể trở thành định
hình sâu sắc.
- Đặc điểm của hoạt động bóng đá là chủ yếu dùng chân (phần ít khéo léo

nhất) để thực hiện kỹ thuật phức tạp nhất, điều này giải thích vì sao sẽ gặp khó
khăn trong cơng tác huấn luyện bước đầu (cơ bản) so với một số môn khác.
- Các loại kỹ thuật bóng đá là những hoạt động của nghệ thuật khơng
có tính tự nhiên. Do đó nếu khơng qua tập luyện thì khơng thể thực hiện được.
- Trong khi thi đấu VĐV phải sử dụng kỹ thuật ở một “mơi trường đặc
biệt” đó là: Luật bóng đá cho phép dùng “thân chống thân” trong tranh chấp
đôi, tức là đối phương được trực tiếp gây cản trở tới việc thực hiện động tác
kỹ thuật, nếu trong huấn luyện không chú ý tới điều này thì khơng đạt được
hiệu quả.
- Hoạt động bóng đá mà chủ yếu là trong thi đấu là hoạt động mà khó
có thể tính tốn chính xác được.
Muốn tham gia thi đấu bóng đá phải biết sử dụng kỹ thuật bóng đá ở
một mức độ nhất định nào đó. Cho nên dù là cầu thủ đã “trưởng thành” hay ở
những người mới tập vấn đề kỹ thuật phải được nhấn mạnh hàng đầu. Một
cầu thủ được coi là có trình độ kỹ thuật hiện đại, địi hỏi phải thực hiện được
một số yêu cầu sau đây:
- Biết sử dụng bóng đá thuần thục cả hai chân, biết chuyền bóng chính
xác trong khoảng 30-40m, biết sút cầu mơn mạnh, chính xác và từ mọi phía,
từ mọi khoảng cách.
- Biết kỹ thuật nhận bóng, giữ bóng với nhiều hình thức, biết thay đổi
linh hoạt trong kỹ thuật tới mức làm cho đối phương khơng thể tính tốn được
là sau đó sẽ làm gì.
- Thực hiện hồn hảo kỹ thuật đánh đầu dù là trong chuyền bóng, phá
bóng hay tấn công cầu môn.


12
- Kỹ thuật dẫn bóng và lừa bóng phải nhanh, bất ngờ và phải có những
biến đổi mới lạ.
- Phải biết tranh cướp, cản phá bóng trong sự khống chế của đối

phương bằng nhiều hình thức và có phản ứng linh hoạt sáng tạo.
- Trong kỹ thuật ném biên tuy được coi là đơn giản song cần phải nắm
vững và vận dụng luật một cách tốt nhất, biết ném xa, chính xác và kịp thời.
Ném biên tốt có thể có giá trị ngang với quả phạt góc trong trường hợp áp sát
khung thành đối phương. [20]...
Cả sáu tiêu chuẩn kỹ thuật trên cần thiết đối với mọi VĐV bóng đá, kể
cả thủ mơn. Khơng ít trường hợp cả thủ mơn sẽ phải dùng các kỹ thuật đó để
cứu nguy cho khung thành hoặc tham gia tấn công những khu hoạt động ở
ngồi khu vực cấm địa.
1.3. Lợi ích của bóng đá
Bóng đá là một mơn thể thao đặc biệt. Với sự hoạt động đa dạng, phức
tạp địi hỏi ý chí cao, bóng đá đem lại cho người tham gia nhiều lợi ích cả về
thể chất lẫn tinh thần.
Đến với bóng đá dù với hình thức nào những người tham gia đều có
những giây phút thư giãn, sảng khối, giúp làm giảm sự mệt về tinh thần, tạo
điều kiện tốt cho cơng việc hàng ngày.
Bóng đá thơng qua các cầu thủ, đặc biệt là những cầu thủ suất sắc cho
mọi người được thưởng thức những kỹ thuật điêu luyện, những pha phối hợp
ăn ý đó là món ăn tinh thần rất bổ ích.
1.3.1. Bóng đá bồi dưỡng cho con người về mặt ý chí, phẩm chất
Trong q trình tập luyện và thi đấu con người thường bộc lộ những
tình cảm và cá tính một cách xác thực nhất. Những tình huống gay go, những
giây phút căng thẳng mệt mỏi, những thời điểm nghiêm trọng làm các cầu thủ


13
thể hiện rõ bản chất của mình, đồng thời cũng là cơ hội để họ trở nên bản lĩnh
hơn, kinh nghiệm hơn trong giải quyết các tình huống một cách đúng đắn.
Trong q trình tập luyện và thi đấu bóng đá con người được bồi dưỡng
rất nhiều về mặt phẩm chất, ý chí. Sự tập luyện thường xuyên cùng đồng đội,

lối chơi đồng đội đã giáo dục cho cầu thủ có được ý thức tập thể cao. Tính
đồng đội đã giúp cho cầu thủ biết tương trợ nhau, biết hỗ trợ động viên trong
thi đấu, từ đó tính tổ chức được đề cao. Trong trận đấu mỗi cầu thủ được phân
cơng nhiệm vụ ở một vị trí nhất định đã giúp cầu thủ ln có tinh thần trách
nhiệm trước tập thể. [6]. [25].....
Mặt khác để giành được thắng lợi các cầu thủ phải có tinh thần khắc
phục khó khăn, ý chí chiến đấu ngoan cường, dũng cảm, tính chất đối kháng
mãnh liệt của mơn bóng đá, sự u cầu rất cao về thể lực trong thi đấu cũng
như trong tập luyện đòi hỏi các cầu thủ phải nỗ lực ý chí cao, hơn nữa trong
trường hợp khó khăn cầu thủ khơng được nóng vội mà phải bình tĩnh, kiên trì
và sáng suốt đưa ra những lựa chọn ưu việt để giành lại chiến thắng.
1.3.2. Tập luyện bóng đá nâng cao được sức khỏe
Nếu đặc trưng của hoạt động trong bóng đá là tính đối kháng khơng có
chu kỳ, cường độ vận động luôn biến đổi (từ nhỏ đến cực đại) trong một thời
gian dài, trong một không gian rộng và điều kiện mơi trường khác nhau. Do
đó thường xun tập luyện bóng đá có thể nâng cao sức khỏe, phát triển các
tố chất thể lực, nâng cao khả năng vận động của cơ quan vận động cũng như
khả năng chức phận của các cơ quan trong cơ thể người tập.
1.3.3. Tập luyện và thi đấu bóng đá giúp tăng cường tình hữu nghị và sự
hiểu biết giữa các tập thể, các quốc gia
Thi đấu bóng đá cũng là một bộ phận của cơng tác tun truyền văn
hóa, văn nghệ. Sức hấp dẫn của bóng đá ngày càng lớn, quần chúng hâm mộ
bóng đá càng đơng đảo thì ảnh hưởng của nó ngày càng sâu rộng.


14
Thi đấu bóng đá trong nước giữa các đơn vị, trường học, xí nghiệp, hợp tác
xã, nơng trường, các tỉnh, thành… có tác dụng tốt để trao đổi, học tập lẫn nhau.
Thi đấu bóng đá quốc tế giúp tăng cường tình hữu nghị đồn kết, hiểu
biết lẫn nhau giữa các quốc gia.

1.4. Nguyên lý kỹ thuật chuyền bóng
Trong Bóng Đá nảy sinh rất nhiều tình huống chuyền bóng khác nhau,
các tình huống đó khác nhau về góc độ, khoảng cách, điều kiện khách quan để
thực hiện các pha chuyền bóng. Cũng chính từ các tình huống chuyền bóng
khác nhau là nảy sinh vấn đề là cầu thủ thực hiện các kỹ thuật chuyền bóng
khác nhau với mục đích là đem lại hiệu quả cao nhất. Kỹ thuật chuyền bóng
rất đa dạng và phong phú, nhưng thông dụng và hiệu quả nhất là kỹ thuật
chuyền bóng bằng lịng, mu trong, mu ngồi, mu chính diện bàn chân. [14]...
Ta thấy 4 kỹ thuật đó có những điểm giống và khác nhau như sau:
* Đặc điểm giống nhau:
Nhìn chung trong 4 kỹ thuật đều có 5 giai đoạn chủ yếu đó là:
- Giai đoạn chạy đà
- Giai đoạn đặt chân trụ
- Giai đoạn vung chân lăng
- Giai đoạn tiếp xúc bóng
- Giai đoạn kết thúc
* Đặc điểm khác nhau
Tuy 4 kỹ thuật chuyền bóng trên đều có 5 giai đoạn nhưng ở mỗi giai
đoạn của mỗi kỹ thuật lại có những đặc điểm khơng giống nhau, tại vì ở mỗi
kỹ thuật thì lại có góc độ sút riêng, diện tiếp xúc bóng khác nhau, do đó mà
lực đá do mỗi kỹ thuật tạo ra cũng khác nhau.


15
- Trong giai đoạn chạy đà của 4 kỹ thuật trên ta thấy sự khác biệt giữa
góc độ chạy đà của kỹ thuật chuyền bóng bằng mu trong khác hồn tồn so
với 3 kỹ thuật cịn lại:
+ Trong giai đoạn chạy đà của kỹ thuật chuyền bóng bằng mu trong thì
góc độ chạy đà phải chếch so với bóng từ 30 - 45 độ, trong khi đó giai đoạn
chạy đà của 3 kỹ thuật còn lại là chạy thẳng với hướng đá.

+ Kỹ thuật chuyền bóng bằng mu trong có diện tiếp xúc của bàn chân
với bóng là khác so với diện tiếp xúc bóng của 3 kỹ thuật cịn lại: Khi chân
lăng tiếp xúc bóng thì vị trí tiếp xúc bóng là ở phần giữa và phía sau của quả
bóng và khi vung chân lăng thì kỹ thuật mu trong là vung từ ngồi vào
trong.Do vậy mà góc độ chạy đà của kỹ thuật này là khác so với 3 kỹ thuật
còn lại. [11] [14]...
- Trong giai đoạn đặt chân trụ thì khoảng cách từ chân trụ đến bóng của
mỗi kỹ thuật là khác nhau:
+ Kỹ thuật chuyền bóng bằng lịng, mu ngồi, mu chính diện là 10 15 cm
+ Kỹ thuật chuyền bóng bằng mu trong là 25 - 30 cm
- Do góc độ chạy đà của kỹ thuật chuyền bóng bằng mu trong khác với
kỹ thuật chuyền bóng của 3 kỹ thuật cịn lại nên trọng tâm của cơ thể trong
mỗi kỹ thuật là khác nhau, do đó mà khi đặt chân trụ thì khoảng cách từ chân
trụ tới bóng của kỹ thuật chuyền bóng bằng mu trong là khác so với 3 kỹ thuật
còn lại nhằm tạo điểm tựa vững chắc cho trọng tâm của cơ thể và tạo điều
kiện thuận lợi cho việc vung chân lăng. [14]...
+ Giai đoạn vung chân lăng là giai đoạn mà tạo động lực cho động tác
chuyền bóng. Tuy nhiên biên độ vung chân lăng của kỹ thuật chuyền bóng
bằng mu trong là khác so với 3 kỹ thuật còn lại, trong kỹ thuật chuyền bóng
bằng mu trong thì khi vung chân lăng phải chếch theo hướng đá một biên độ


16
nhất định (vung từ ngồi vào trong) cịn 3 kỹ thuật còn lại là khi vung chân
lăng là vung từ sau ra trước
Giai đoạn tiếp xúc bóng là giai đoạn quan trọng nhất để quyết định toàn
bộ đến kỹ thuật động tác. Chúng ta không thể nhầm lẫn kỹ thuật này với kỹ
thuật khác vì ở mỗi kỹ thuật thì sự khác biệt giữa diện tiếp xúc của chân với
bóng là khác nhau. Khi nhầm kỹ thuật này sang kỹ thuật khác sẽ có thể gây
chấn thương cho chúng ta. Vì vậy mà chúng ta cần phải nhớ được đặc điểm

chủ yếu của mỗi kỹ thuật để tránh những sai lầm mắc phải
+ Trong kỹ thuật chuyền bóng bằng lịng bàn chân thì khi chân lăng tiếp
xúc với bóng thì phần bóng được tiếp xúc là ở phần tam giác của bàn chân
+ Trong kỹ thuật chuyền bóng bằng mu trong bàn chân thì khi chân
lăng tiếp xúc với bóng thì phần bóng được tiếp xúc là ở giữa và phía sau bóng
+ Trong kỹ thuật chuyền bóng bằng mu ngồi bàn chân thì khi chân
lăng tiếp xúc với bóng thì phần bóng được tiếp xúc là từ ngón chân út đến mắt
cá ngồi, song song với mu chính diện của bàn chân
+ Trong kỹ thuật chuyền bóng bằng mu giữa bàn chân thì khi chân lăng
tiếp xúc với bóng thì phần bóng được tiếp xúc là phần trên của bàn chân, kể
từ các ngón tới khớp cổ chân (phần buộc dây giầy) bao gồm bề mặt các
xương hộp, xương sên, xương chêm và một phần của 4 đốt đầu 4 xương bàn.
Các xương này liên hệ với nhau bởi những khớp bán động nên tạo thành một
hộp khớp vững chắc và phẳng, độ vững chắc của vị trí tiếp xúc bóng giúp cho
việc tăng sự đàn hồi làm sức mạnh của động tác chuyền bóng tốt hơn
- Kết thúc giai đoạn chuyền bóng có tác dụng bảo đảm cho động tác
được nhịp nhàng, thoải mái, giảm được quá trình của cơ thể chuyển động về
phía trước, tránh được những trường hợp giật cục có thể gây chấn thương.
Trong 4 kỹ thuật thì ở giai đoạn này khơng có gì liên quan đến bóng nữa
nhưng nếu cầu thủ, VĐV cố tình khơng thực hiện động tác kết thúc sẽ có ảnh
hưởng đến giai đoạn trước đó. Nếu ngay khi tiếp xúc bóng đã vội co chân lại