MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Nguyễn Thị Làn
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI
PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM
1..1. CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC
DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT
1.1.1. Chi phí sản xuất và phân loại chi phí sản xuất.
1.1.1.1.Khái niệm:
Chi phí sản xuất là toàn bộ hao phí về lao động sống và lao động vật hoá
và các chi phí cần thiết khác mà doanh nghiệp phải chi ra trong một thời kỳ
nhất định, biểu hiện bằng tiền.
Để thực hiện các hoạt động của mình, các doanh nghiệp phải có ba yếu tố
cơ bản: Tư liệu lao động, đối tượng lao động và sức lao động. Các yếu tố này
tham gia vào quá trình sản xuất có sự khác nhau và hình thành nên các chi phí
tương ứng: Chi phí khấu hao tư liệu lao động, chi phí nguyên vật liệu, chi phí
nhân công.Trong điều kiện tồn tại nền kinh tế thị trường thì những chi phí này
được biểu hiện bằng thước đo tiền tệ.
Hoạt động trong doanh nghiệp thường bao gồm nhiều khâu, nhiều lĩnh vực
khác nhau như:
- Hoạt động sản xuất, thực hiện công việc lao vụ.
- Hoạt động thu mua, dự trữ hàng hoá.
- Hoạt động bán hàng: Luân chuyển tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá,
cung cấp lao vụ, dịch vụ
- Hoạt động khác như đầu tư tài chính, nghiệp vụ bất thường, …
Trong các doanh nghiệp sản xuất thì chi phí bỏ ra cho khâu sản xuất được gọi
là chi phí sản xuất.
Thực chất chi phí sản xuất ở các doanh nghiệp là sự chuyển dịch vốn
của các doanh nghiệp vào đối tượng tính giá nhất định, nó là vốn của doanh
nghiệp bỏ vào qúa trình sản xuất.
1 1
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Nguyễn Thị Làn
Ngoài quan điểm về chi phí sản xuất kể trên, chúng ta có một số quan

điểm về chi phí sản xuất ở một số nước như sau:
* Theo quan điểm của kế toán Pháp thì chi phí sản xuất là số tiền bỏ ra để
mua các yếu tố cần thiết tạo ra sản phẩm mang lại lợi cho doanh nghiệp, chi
phí bao gồm hai bộ phận: Chi phí mua hàng hóa, nguyên vật liệu, vật từ các
loại dự trữ chi sản xuất, các phí tổn khác phát sinh trong quá trình sản xuất
kinh doanh .
* Theo quan điểm của kế toán Mỹ , chi phí được định nghĩa như một
khoản hao phí bỏ ra để thu được một số của cải hoặc dịch vụ, khoản chi phí
này có thể là tiền chi ra, tài sản chuyển nhượng dịch vụ hoàn thành được đánh
giá trên căn cứ tiền mặt.
1.1.1.2 . Phân loại chi phí sản xuất
Chi phí sản xuất của doanh nghiệp bao gồm nhiều khoản chi có nội dung,
công dụng và mục đích sử dụng không như nhau, vì vậy, để phục vụ cho công
tác quản lý nói chung và kế toán nói riêng, cần phải phân loại CPSX theo tiêu
thức thích hợp.
*Phân loại CPSX theo nội dung, tính chất của chi phí
Theo cách phân loại này, những khoản chi phí có chung tính chất, nội dung
kinh tế được xếp chung vào một yếu tố, không phân biệt chi phí đó phát sinh
ở đâu và dùng vào mục đích gì trong sản xuất kinh doanh. Toàn bộ CPSX
kinh doanh của doanh nghiệp bao gồm các yếu tố sau:
- Chi phí nguyên liệu, vật liệu: bao gồm toàn bộ các loại nguyên vật liệu
(NVL) chính, NVL phụ, nhiên liệu... doanh nghiệp sử dụng cho hoạt động sản
xuất kinh doanh trong kỳ.
- Chi phí nhân công: Bao gồm toàn bộ số tiền công phải trả, tiền trích BHXH,
BHYT, KPCĐ của công nhân và nhân viên hoạt đông sản xuất kinh doanh
trong doanh nghiệp.
- Chi phí khấu hao tài sản cố định: Bao gồm toàn bộ số tiền trích khấu hao tài
sản cố định sử dụng cho sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp
2 2
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Nguyễn Thị Làn

- Chi phí dịch vụ mua ngoài: bao gồm toàn bộ số chi phí khác dùng cho hoạt
động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
- Chi phí khác bằng tiền: bao gồm toàn bộ số chi phí khác dùng cho hoạt
động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp ngoài bốn yếu tố đã nêu ở trên
Cách phân loại này có tác dụng quan trọng đối với việc quản lý chi phí của
lĩnh vực sản xuất: Cho phép hiểu rõ cơ cấu, tỷ trọng từng yếu tố chi phí là cơ
sở để phân tích, đánh giá tình hình thực hiện dự toán chi phí sản xuất, làm cơ
sở cho việc dự trù hay xây dựng kế hoạch cung ứng vật tư tiền vốn, huy động
sử dụng lao động...
*Phân loại chi phí sản xuất theo mục đích công dụng của chi phí
Căn cứ vào mục đích, công dụng của chi phí trong quá trình sản xuất kinh
doanh, những chi phí có chung công dụng kinh tế được xếp vào một khoản
mục chi phí .
- Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp : Bao gồm chi phí về nguyên vật liệu
chính, nguyên vật liệu phụ, nhiên liệu được sử dụng vào mục đích trực tiếp
sản xuất sản phẩm, không tính vào khoản mục này những chi phí NVL sử
dụng vào mục đích sản xuất chung và những hoạt động ngoài sản xuất.
- Chi phí nhân công trực tiếp: Bao gồm chi phí về tiền công, tiền trích
BHXH, BHYT, KPCĐ của công nhân trực tiếp sản xuất, không tính vào
khoản mục này số tiền công và số tiền trích BHXH, BHYT, KPCĐ của công
nhân quản lý chung và nhân viên bán hàng.
- Chi phí sản xuất chung: Là chi phí dùng vào việc quản lý và phục
vụ sản xuất chung tại bộ phận sản xuất ( phân xưởng, đội trại ...), bao gồm các
điều khoản sau:
+Chi phí nhân viên phân xưởng
+Chi phí vật liệu
+ Chi phí dụng cụ sản xuất
+ Chi phí khấu hao tài sản cố định
+Chi phí dịch vụ mua ngoài
3 3

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Nguyễn Thị Làn
+Chi phí khác bằng tiền
Phân loại CPSX theo mục đích và công dụng kinh tế có tác dụng phục vụ
cho việc quản lý chi phí theo định mức, là cơ sở cho kế toán tập hợp CPSX và
tính giá thành sản phẩm theo khoản mục, là căn có để phân tích tình hình thực
hiện kế hoạch đầu vào của quá trình sản xuất, kinh doanh ở doanh nghiệp.
* Phân loại CPSX theo đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh ở doanh
nghiệp
- Chi phí ban đầu: là các chi phí doanh nghiệp phải lo liệu, mua sắm,
chuẩn bị từ lúc đầu để tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh
- Chi phí luân chuyển nội bộ: Là các chi phí phát sinh trong quá trình phân
công và hiệp tác lao động trong nội bộ doanh nghiệp, chẳng hạn: Giá trị lao
vụ sản xuất phụ cung cấp cho các phân xưởng chính, giá trị bán thành phẩm
tự chế được sử dụng làm vật liệu trong quá trình chế biến
Phân loại CPSX thành chi phí ban đầu theo yếu tố và chi phí luân chuyển
nội bộ có ý nghĩa rất quan trọng đối vơí quản lý vĩ mô cũng như đối với quản
trị doanh nghiệp. CPSX kinh doanh ban đầu theo yếu tố là cơ sở để lập và
kiểm tra việc thực hiện dự toán CPSX kinh doanh theo yếu tố, là cơ sở để lập
các kế hoạch cân đối trong phạm vi toàn bộ nền kinh tế quốc dân cũng như ở
từng doanh nghiệp ( Cân đối giữa dự toán chi phí với kế hoạch cung cấp vật
tư, kế hoạch lao đông tiền lương, kế hoạch khấu hao tài sản cố định..)
Là cở sở để xác định định mức tiêu hao vật chất và tính thu nhập quốc dân
của doanh nghiệp, nghành và toàn bộ nền kinh tế.
*Phân loại CPSX căn cứ vào mối quan hệ của chi phí với quy trình công
nghệ sản xuất sản phẩm và quá trình kinh doanh
-Chi phí cơ bản: Là các chi phí có liên quan trực tiếp quy trình công nghệ
sản xuất sản phẩm, như chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp, chi phí nhân
công sảne xuất sản phẩm: Khấu hao tài sản cố định dùng trực tiếp vào sản
xuất, chế tạo sản phẩm.
4 4

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Nguyễn Thị Làn
- Chi phí chung: Là các chi phí dùng vào tổ chức, quản ký và phục vụ sản
cuất có tình chất chung. Thuộc loại này có chi phí quản lý ở các phân xưởng
( đội, trại ) sản xuất và chi phí quản lý doanh nghiệp
Cách phân loại này giúp các nhà quản trị koanh nghiệp xác định được
phương hướng và các biện pháp tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm. Đối
với chi phí cơ bản là các chi phí liên quan trực tiếp đến quá trình công nghệ
sản xuất sản phẩm, thiếu chúng thì không thể sản xuất, chế tạo được sản
phẩm, vì vậy không thể cắt bỏ một loại chi phí cơ bản vào mà phải phấn đấu
giảm thấp các định mức tiêu hao vật liệu, lao động, khấu hao... hoặc cải tiến
công nghệ, hợp lý hoá sản xuất , tìm kiếm vật liệu thay thế,... Ngược lại, đối
với chi phí chung cần phải triệt để tiết kiệm, hạn chế và thậm chí loại trừ các
chi phí không cần thiết, tăng cường quản lý chi phí chung theo dự toán tiêu
chuẩn và chế độ chi tiêu.
* Phân loại chi phí sản xuất theo mối quan hệ và khả năng quy nạp chi phí
vào các đối tượng kế toán chi phí
- Chi phí trực tiếp : Là những chi phí chỉ quan hệ trực tiếp đến việc sản
xuất mội loại sản phẩm, một công việc, lao vụ hoặc một hoạt động, một địa
điểm nhất định và hoàn toàn có thể hạch toán, quy nạp trực tiếp cho sản
phẩm, công việc, lao vụ,... đó.
- Chi phí gián tiếp : Là chi phí có liên quan đến nhiều sản phẩm , công
việc, lao vụ, nhiều đối tượng khác nhau nên phải tập hợp, quy nạp cho từng
đối tượng bằng phương pháp phân bổ gián tiếp.
Cách phân loại này có ý nghĩa thuần túy đối với kỹ thuật hạch toán.
Trường hợp có phát sinh chi phí gián tiếp, bắt buộc phải áp dụng phương
pháp phân bổ, lựa chọn tiêu thức phân bổ phù hợp.
*Phân loại chi phí trong mối quan hệ với khối lượng hoạt động
Chi phí sản xuất được chia làm 2 loại:
5 5
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Nguyễn Thị Làn

- Chi phí khả biến (biến phí): Là những chi phí thay đổi về tổng số tỷ lệ
với sự thay đổi của mức độ hoạt động. Khối lượng ( hay mức độ) hoạt động
có thể là số lượng sản phẩm hoàn thành, số giờ máy hoạt động,...
- Chi phí bất biến : Là những chi phí không thay đổi về tổng số dù có sự
thay đổi trong mức độ hoạt đông của sản xuất hoặc khối lượng sản phẩm,
công việc lao vụ sản xuất trong kỳ.
Phân loại chi phí thành chi phí khả biến và chi phí bất biến có tác dụng lớn
đối với quản trị kinh doanh, phân tích điểm hoà vốn và phục vụ cho việc ra
quyết định quản lý cần thiết để hạ giá thành sản phẩm tăng hiệu quả kinh
doanh.
Ngoài các cách phân loại như trên còn có thể phân loại chi phí theo thẩm
quyền ra quyết định.
Như vậy, mỗi cách phân loại chi phí sản xuất kinh doanh có ý nghĩa riêng
của nó, đồng thời bổ sung cho nhau nhằm quản lý tốt, hạch toán đầy đủ, chính
xác chi phí sản xuất góp phần quản lý tài sản, vật tư lao động, tiền vốn của
doanh nghiệp có có hiệu quả và đề ra được những biện pháp phấn đấu hạ giá
thành sản phẩm.
1.1.2. Giá thành sản phẩm và phân loại giá thành sản phẩm
1.1.2.1. Khái niệm giá thành sản phẩm
Giá thành sản phẩm (công việc, lao vụ) là CPSX tính cho một khối lượng
hoặc một đơn vị sản phẩm ( Công việc, lao vụ ) do doanh nghiệp sản xuất đã
hoàn thành.
Giá thành sản phẩm (GTSP) là một chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh kết
quả sử dụng tài sản , vật tư, lao động và tiền vốn trong quá trình sản xuất,
cũng như tính đúng đắn của các giải pháp tổ chức, kinh tế, kỹ thuật và công
nghệ và doanh nghiệp đã sử dụng nhằm năng cao năng suất lao động, chất
lượng sản phẩm, hạ thấp chi phí và tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp. Giá
thành còn là một căn cứ quan trọng để xác định giá bán và xác định hiệu quả
cuả hoạt động sản xuất. Đối với mỗi loại sản phẩm sản xuất ra nếu giá bán
6 6

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Nguyễn Thị Làn
không thay đổi thì lợi nhuận thu được càng cao khi giá thành sản xuất của nó
càng thấp, vì vậy phấn đầu hạ thấp giá thành sản phẩm là mục tiêu và cũng là
nhiệm vụ quan trọng của các doanh nghiệp sản xuất. Phấn đấu hạ thấp giá
thành cũng là tiền đề giúp cho các doanh nghiệp tăng tích luỹ, là cơ sở nâng
cao đời sống công nhân viên, tăng khoản đóng góp cho Nhà nước.
1.1.2.2. Phân loại giá thành
*Phân loại giá thành theo cơ sở số liệu và thời điểm tính gía thành
Căn cứ vào cơ sở số liệu và thời điểm tính gía thành , giá thành sản phẩm
được chia thành 3 loại:
- Giá thành kế hoạch: Là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở chi phí
sản xuất kế hoạch và sản lượng kế hoạch. Việc tính giá thành kế hoạch do bộ
phận kế hoạch của doanh nghiệp thực hiện và được tiến hành trước khị bắt
đầu quá trình sản xuất ,chế tạo sản phẩm, giá thành kế hoạch là mục tiêu phấn
đấu của doanh nghiệp, là căn cứ để so sánh, phân tích , đánh giá tình hình
thực hiện kế hoạch hạ giá thành của doanh nghiệp.
- Giá thành định mức:
Giá thành định mức là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở các định
mức chi phí hiện hành và chỉ tính cho đơn vị sản phẩm. Việc tính giá thành
định mức cũng được thực hiện trước khi tiến hành sản xuất, chế tạo sản phẩm.
Giá thành định mức là công cụ quản lý định mức của doanh nghiệp là thước
đo chính xác để xác định kết quả sử dụng tài sản, vật tư, lao động trong sản
xuất, giúp cho đánh giá đúng đắn các giải pháp kinh tế kỹ thuật mà doanh
nghiệp đã thực hiện trong quá trình hoạt động sản xuất nhằm năng cao hiệu
quả kinh doanh.
- Giá thành thực tế:
Giá thành thực tế là gía thành sản phẩm được tính trên cơ sở sổ liệu chi phí
sản xuất thực tế dã phát sinh và tập hợp được trong kỳ cũng như sản lượng
sản phẩm thực tế đã sản xuất trong kỳ. Giá thành thực tế chỉ có thể tính toán
được sau khi kết thúc quá tình sản xuất, chế tạo sản phẩm và được tính toán

7 7
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Nguyễn Thị Làn
cho cả chỉ tiêu tổng giá thành và giá thành đơn vị. Giá thành thực tế là chỉ tiêu
kinh tế tổng hợp, phản ánh kết quả phấn đấu của doanh nghiệp trong việc tổ
chức và sử dụng các giải pháp kinh tế kỹ thuật tổ chức và công nghệ... để thực
hiện quá trình sản xuất sản phẩm, là cơ sở để xác định kết quả hoạt động sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp đối với Nhà nước cũng như các đối tác liên
doanh liên kết.
* Phân loại giá thành theo phạm vi các chi phí cấu thành:
Theo cách phân loại này, có 2 loại giá thành
-Giá thành sản xuất: Giá thành sản xuất của sản phẩm bao gồm các chi phí
sản xuất, chế tạo sản phẩm ( chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân
công trực tiếp, chi phí sản xuất chung) tính chi sản phẩm, công việc hay lao
vụ đã hoàn thành
- Giá thành toàn bộ của sản phẩm tiêu thụ : Bao gồm giá thành sản xuất và
chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp tính cho sản phẩm tiêu thụ.
1.1.3 . Mối quan hệ giữa CPSX và GTSP:
Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm có mối quan hệ mật thiết với nhau.
Chi phí sản xuất là cơ sở để tính toán, xác định giá thành sản phẩm. Cả chi
phí sản xuất và giá thành sản phẩm đều là những chi phí mà doanh nghiệp đã
bỏ ra. Việc sử dụng tiết kiệm chi phí sản xuất có ảnh hưởng trực tiếp đến giá
thành sản phẩm. Tuy vậy giữa chúng có sự khác nhau:
- Chi phí sản xuất gắn liền với kỳ hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp
- Giá thành sản phẩm luôn gắn liền với một loại sản phẩm, công việc, lao
vụ, dịch vụ đã hoàn thành.
- Chi phí sản xuất không chỉ liên quan đến sản phẩm , công việc , lao vụ ,dịch
vụ đã hoàn thành mà còn liên quan đến cả sản phẩm hỏng, sản phẩm làm dở
dang cuối kỳ trước được chuyển sang kỳ hiện tại.
Ta có sơ đồ mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thàn sản phẩm:

CPSX dở dang đầu kỳ CPSX phát sinh trong kỳ
8 8
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Nguyễn Thị Làn
Tổng giá thành sản phẩm hoàn thành CP SX dở dang cuối kỳ
Khi giá trị sản phẩm dở dang đầu kỳ và cuối kỳ bằng nhau hoặc các
ngành sản xuất không có sản phẩm dở dang thì tổng sản phẩm bằng tổng chi
phí sản xuất phát sinh trong kỳ.
1.1.4. ý nghĩa, nhiêm vụ của kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm
Nền kinh tế nước ta hiện nay đang phát triển theo hướng nền kinh tế thị
trường có sự điều tiết của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Môt
doanh nghiệp muốn tạo được chỗ đứng vững vàng trên thị trường trước tiên
sản phẩm của doanh nghiệp phải đạt 2 yêu cầu: chất lượng cao và giá thành
hạ. Để tính toán chính xác giá thành sản phẩm doanh nghiệp phải chú trọng
làm tốt công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Công tác
này không chỉ có ý nghĩa đối với riêng doanh nghiệp mà còn có ý nghĩa đối
với cả Nhà nước và các bên có liên quan
Trong nền kinh tế thị trường như hiện nay, để làm tốt công tác tập hợp chi
phí sản xuất sẽ giúp cho doanh nghiệp nhận thức đúng dắn thực trạng quá
trình sản xuất, quản lý cung cấp các thông tin cần thiết một cách kịp thời
chính xác cho bộ máy lãnh đạo để có các chiến lược, sách lược, các biện pháp
phù hợp nhằm tiết kiệm tối đa chi phí sản xuất , tăng lợi nhuận cho doanh
nghiệp. Đồng thời làm tốt công tác này sẽ làm cho doanh nghiệp có kế hoạch
sử dụng vốn hiệu quả, đảm bảo tính chủ động trong sản xuất kinh doanh, chủ
động về tài chính...
* Nhiệm vụ của kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
Quản lý chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là nội dung quan trọng
hàng đầu trong các doanh nghiệp sản xuất, để đạt được mục tiêu tiết kiệm và
tăng cường được lợi nhuận. Để phục vụ tốt các công tác quản lý chi phí sản
xuất và giá thành sản phẩm, kế toán cần thực hiện tốt các nhiệm vụ sau:

9 9
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Nguyễn Thị Làn
- Tính toán và phản ánh một cách chính xác, đầy đủ, kịp thười tình hình
phát sinh chi phí sản xuất ở các bộ phận sản xuất, cũng như trong phạm vi
toàn doanh nghiệp gắn liền với cácloại chi phí sản xuất.
- Tính chính xác, kịp thời giá thành của từng loại sản phẩm được sản xuất
- Kiểm tra chặt chẽ tình hình thực hiện các định mức tiêu hao và các dự
toán chi phí nhằm phát hiện kịp thời các hiện tượng lãng phí, sử dụng chi phí
không đúng kế hoạch, sai mục đích.
-Lập báo cáo về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, tham gia phân tích
tình hình thực hiện kế hoạch giá thành, đề xuất biện pháp để tiết kiệm chi phí
sản xuất và hạ giá thành sản phẩm.
Tóm lại, một doanh nghiệp muốn hoạt động sản xuất kinh doanh được
thường xuyên liên tục và để tính toán được chính xác kết quả hoạt động sản
xuất của mình thì việc tổ chức tốt khâu kế toán tập hợp chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm là rất quan trọng và cần thiết. Qua việc tập hợp chi
phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm còn kiểm tra được các khâu kế toán
khác như kế toán tài sản cố định, kế toán nguyên vật liệu, kế toán tiền lương..
theo một trình tự lôgíc và hợp lý.
1.1.5. Đối tượng tập hợp CPSX và đối tượng tính giá thành
1.1.5.1. Đối tượng tập hợp CPSX
Đối tượng tập hợp CPSX ( hay đối tượng tập hợp chi phí ) là phạm vi, giới
hạn để tập hợp CP nhằm đáp ứng kiểm soát chi phí và tính giá thành sản
phẩm.
Giới hạn (phạm vi ) để tập hợp CPSX có thể là:
+ Nơi phát sinh chi phí: Phân xưởng, đội trại sản xuất, bộ phận chức năng.
+Nợi gánh chịu chi phí: Sản phẩm, công việc hoặc lao vụ do doanh nghiệp
đang sản xuất, công trình, hàng mục công trình, đơn đặt hàng...
Việc xác định đối tượng kế toán CPSX thực chất là xác định nơi gây ra chi
phí và đối tượng chịu chi phí. Để xác định được đúng đối tượng tập hợp chi

phí phải căn cứ vào yếu tố sau:
10 10
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Nguyễn Thị Làn
* Dựa vào tính chất sản xuất và quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm.
Với mỗi doanh nghiệp tuỳ thuộc vào đặc điểm quy trình công nghệ, tính chất
sản xuất thì đối tượng kế toán kế toán chi phí sản xuất là khác nhau:
+ Với doanh nghiệp có quá trình công nghệ sản xuất giản đơn, không
chia thành các giai đoạn cụ thể rõ ràng thì đối tượng tập hợp chi phí sản xuất
là toàn bộ quy trình công nghệ
+ Với doanh nghiệp có quy trình công nghệ sản xuất phức tạp, liên tục
thì đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là từng giai đoạn công nghệ.
+ Với doanh nghiệp có quy trình sản xuất song song thì đối tượng tập
hợp chi phí sản xuất là từng chi tiết sản phẩm.
* Dựa vào đặc điểm tính chất sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hay
còn gọi là loại hình sản xuất. Mỗi doanh nghiệp tổ chức sản xuất khác nhau
thì đối tượng tập hợp chi phí sản xuất cũng khác nhau:
+Nếu doanh nghiệp sản xuất hàng loạt thì đối tượng tập hợp chi phí sản
xuất là theo loạt hàng hay theo đơn đặt hàng.
+ Nếu doanh nghiệp sản xuất khối lượng lớn như mặt hàng cố định, chu kỳ
sản xuất lặp đi lặp lại thì đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là từng loại sản
phẩm.
* Dựa vào cơ cấu tổ chức sản xuất trong doanh nghiệp: nếu doanh nghiệp
sản xuất theo phân xưởng thì tập hợp chi phí sản xuất theo phân xưởng, còn
không thì toàn doanh nghiệp là một đối tượng tập hợp chi phí sản xuất .
* Dựa vào yêu cầu quản lý, trình độ , khả năng quản lý của doanh nghiệp.
Nếu yêu cầu quản lý càng cao, trình độ và khả năng quản lý của nhân viên
càng tốt thì đối tượng tập hợp chi phí càng cụ thể ,chi tiết và ngược lại.
Như vậy việc xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất chỉ có trên cơ sở
phân tích các căn cứ này mới đảm bảo tính khoa học và hợp lý. Việc xác định
đối tượng tập hợp chi phí là khâu đầu tiên quan trọng của công tác kế toán tập

hợp chi phí sản xuất
11 11
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Nguyễn Thị Làn
Việc xác định đối tượng kế toán CPSX theo đúng đối tượng qui định có tác
dụng tích cực cho việc tăng cường quản lý sản xuất kinh doanh và chi phí sản
xuất kinh doanh , cho công tác hạch toán kinh tế ( Nội bộ và toàn đơn vị),
phục vụ kịp thời cho công tác tính giá thành sản phẩm, dịch vụ.
1.1.5.2. Đối tượng tính giá thành
Đối tượng tính giá thành là các loại sản phẩm, công việc, lao vụ donah
nghiệp sản xuất, chế tạo và thực hiện tính được tổng giá thành và giá thành và
giá thành đơn vị
Việc xác định đối tượng tính giá thành ở từng doanh nghiệp cụ thể phải
dựa vào rất nhiều nhân tố cụ thể :
-Đặc điểm tổ chức sản xuất và cơ cấu sản xuất
-Quy trình công nghệ sản xuất, chế tạo sản phẩm
-Đặc điểm sử dụng sản phẩm, nửa thành phẩm.
- Các yêu cầu quản lý, yêu cầu cung cấp thông tin cho việc ra quyết định
trong doanh nghiệp
-Khả năng và trình độ quản lý, hạch toán
1.1.5.3. Kỳ tính giá thành:
Kỳ tính giá thành là thời kỳ bộ phận kế toán cần tiến hàng công việc tính
giá thành cho các đối tượng tính giá thành .
Xác định kỳ tính giá thành thích hợp sẽ giúp cho công việc tính giá thành
sản phẩm khoa học, hợp lý hơn, đảm bảo cung cấp thông tin số liệu về giá
thành thực tế sản phẩm thực tế sản phẩm lao vụ trung thực, kịp thời.
Tuỳ từng đặc đIểm tổ chức sản xuất và quy trình công nghệ sản xuất sản
phẩm mà doanh nghiệp lựa chọn cho mình một kỳ tính giá thành khác nhau:
- Doanh nghiệp tổ chức sản xuất nhiều chu kỳ sản xuất ntgắn xen kẽ
liên tục thì kỳ tính giá thành thích hợp là cuối mỗi tháng.
- Doanh nghiệp tổ choc đơn chiếc hoặc hàng loạt theo đơn đặt hàng

thì kỳ tính giá thành thích hợp là cuối mỗi tháng.
12 12
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Nguyễn Thị Làn
- Các loại sản phẩm nông nghiệp do tính chất thời vụ và chu kỳ sản xuất dàI
cho nên kỳ tính giá thành là hàng năm.
Như vậy xác định đúng kỳ tính giá thành và lựa chọn phương pháp tính
giá thành thích hợp với tong loại hình doanh nghiệp giúp cho việc tính giá
thành được chính xác, hợp lý hơn.
1.1.5.4. Mối quan hệ giữa đối tượng kế toán tập hợp chi phí và đối
tượng tính giá thành
Giữa đối tượng kế toán tập hợp chi phí và đối tượng tính giá thành có mối
quan hệ thật chặt chẽ vơí nhau, điều đó thể hiện số liệu CPSX đã tập hợp
được trong kỳ theo đối tượng là cơ sở và là căn cứ để tính giá thành sản phẩm
cho từng đối tượng tính giá thành có liên quan.
Chúng giống nhau ở bản chất chung vì đều là phạm vị giới hạn để tập hợp
chi phí sản xuất và cùng phục vụ cho công tác quản lý, phân tích kiểm tra chi
phí và giá thành . Song giữa chúng có những đIểm khác nhau.
- Xác định đối tượng tập hợp chi phí là xác định phạm vi, nơI phát
sinh chi phí để tập hợp chi phí phát sinh trong kỳ( như phân xưởng, công
việc.).
- Xác định đối tượng tính giá thành là xác định nơI gánh chịu chi phí
tức là có liên quan đến kết quả của quá trình sản xuất ( như sản phẩm, công
việc, lao vụ hoàn thành.).
- Một đối tượng tập hợp chi phí sản xuất có thể bao gồm nhiều đối
tượng tính giá thành và ngựơc lại một đối tượng tính giá thành lại có thể bao
gồm nhiều đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất.
1.2. TỔ CHỨC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN
PHẨM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT
1.2.1. Phương pháp tập hợp CPSX
Phương pháp tập hợp CPSX là hệ thống các phương pháp được sử dụng,

được tập hợp và phân bổ chi phí trong giới hạn chi phí đã xác định
13 13
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Nguyễn Thị Làn
Tuỳ thuộc vào khả năng quy nạp chi phí vào các đối tượng tập hợp CPSX,
kế toán sữ áp dụng phương pháp tập hợp CPSX một cách phù hợp
1.2.1.1. Phương pháp tập hợp trực tiếp:
Phương pháp tập hợp trực tiếp áp dụng đối với các chi phí có liên quan
trực tiếp đến đối tượng kế toán tập hợp chi phí đã sác định và công tác hạch
toán ghi chép ban đầu cho phép quy nạp trực tiếp chi phí này vào từng đối
tượng kế toán tập hợp chi phí có liên quan.
1.2.12. Phương pháp phân bổ gián tiếp:
Phương pháp phân bổ gián tiếp được áp dụng khi một loại chi phí có liên
quan đến nhiều đối tượng kế toán tập hợp CPSX, không thể tập hợp trực tiếp
cho từng đối tượng được. Trường hợp này phải lựa chọn tiêu chuẩn để tiến
hành phân bỏ chi phí cho đối tượng liên quan theo công thức:
Ci =
xTi
Ci
C
n
i
∑
∑
=
1
Trong đó:
Ci : là chi phí sản xuất phân bổ cho đối tượng thứ i
∑C: Tổng chi phí sản xuất đã tập hợp cần phân bổ
Ti: Đại lượng của tiêu chuẩn dùng để phân bổ của đối tượngi
Ti

n
i
∑
=
1
: Tổng đại lượng dùng để phân bổ
Đối tượng của tiêu chuẩn dùng để phân bổ được lựa chọn tuỳ thuộc vào
tính hợp lý của tiêu chuẩn được lựa chọn
1.2.2 Phương pháp kế toán tập CPSX và giá thành sản phẩm trong các
doanh nghiệp thực hiện kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê
khai thường xuyên
1.2.2.1 Phương pháp kế toán tập hợp chi phí
1.2.2.1.1.Phương pháp kế toán tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
14 14
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Nguyễn Thị Làn
Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (CPNVLTT)là các chi phí về NVL chính ,
nửa thành phẩm mua ngoài, vật liệu phụ, nhiên liệu sử dụng trực tiếp cho việc
sản xuất, chế tạo sản phẩm, hoặc thực hiện các lao vụ, dịch vụ của doanh
nghiệp trong các doanh nghiệp công nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, giao
thông , vận tải, bưu chính viễn thông...
-TK sử dụng :TK621: chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
Tài khoản này dùng để tập hợp toàn bộ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp dùng
cho sản xuất, chế tao sản phẩm phát sinh trong kỳ. Cuối kỳ kết chuyển sang
tài khoản 154 để tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành.
Kết cấu:
Bên nợ: Giá thưc tế NVL xuất dùng trực tiếp cho sản xuất chế tạo sản phẩm
Bên có: - Trị giá NVL trực tiếp sử dụng không hết nhập lại kho
- Giá trị phế liệu thu hồi
- Kết chuyển hoặc phẩn bổ chi phí NVLTT để tính giá thành sản phẩm
TK 621 cuối kỳ không có số dư và TK này có thể được mở chi tiết theo

từng đối tượng tập hợp CPSX để phục vụ cho việc tính giá thành theo từng
đối tượng tính giá thành
- Các nghiệp vụ kế toán chủ yếu:
+ Đối với các doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ:
1) Xuất kho NVL sử dụng trực tiếp để sản xuất trong kỳ, căn cứ vào bảng
phân bổ vật liệu- dụng cụ kế toán ghi
Nợ TK 621- Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ( Giá mua chưa có thuế
GTGT).
Có TK152- Nguyên liệu, vật liệu- NVL
2) Trường hợp mua vật liệu sử dụng ngay cho sản xuất, không nhập kho,
căn cứ các chứng từ liên quan( Chứng từ thành toán, hợp đồng kiêm phiế xuất
kho của người bán , bảng kê tạm ứng...) kế toán ghi
Nợ TK 621- Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp - CPNVLTT ( Giá mua chưa
có thuế GTGT)
15 15