Ngữ văn 9 - Tuần 25 - Viếng lăng Bác

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1></div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

KIỂM TRA BÀI CŨ

? Đọc thuộc bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”, khái quát những nét chính về nội dung
và nghệ thuật của bài thơ.

? Qua bài thơ em có nhận xét gì về những nguyện ước của tác giả.

ĐÁP ÁN

-Nội dung: Bài thơ là tiếng lòng thiết tha yêu mến và gắn bó với đất nước, với
cuộc đời. Thể hiện nguyện ước chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất
nước, góp một “mùa xn nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.
- Nghệ thuật: Thể thơ 5 chữ, lời thơ trong sáng, giàu hình ảnh và nhạc điệu thiết
tha, sâu lắng, sử dụng nhiều hình ảnh so sánh, ẩn dụ đẹp, sáng tạo.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3></div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4></div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

-Tên thật: Phan ThanhViễn (1928-2005),
quê An Giang

-Thơ ông thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm,
đậm chất thơ

2. Tác phẩm

Sáng tác :tháng 4 - 1976, in trong tập

<i>“ Như mây mùa xuân ”</i>

<b>- Các tập thơ chính : </b>

<b> + Như mấy mùa xuân</b>
<b> + Anh hùng mìn gạt</b>
<b> + Quê hương địa đạo</b>
<b> + Mắt sáng học trò</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>VIẾNG LĂNG BÁC</b>

<b>(Viễn Phương)</b>

I.Tìm hiểu chung

II.Đọc – hiểu văn bản

1.Đọc, chú thích

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi !Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùaxn

Bác nằm trong giấc ngủ bình n
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<b>VIẾNG LĂNG BÁC</b>

<b>(Viễn Phương)</b>

I.Tìm hiểu chung

II.Đọc – hiểu văn bản

1.Đọc, chú thích

2.Kết cấu, bố cục

- Kết cấu: Biểu cảm kết hợp miêu tả và tự sự
- Bố cục: 3 phần

- Phần 1: Hai khổ thơ đầu ( Cảm xúc
của tác giả khi đứng trước lăng)

- Phần 2: Khổ thơ 3 ( Cảm xúc khi
tác giả vào trong lăng Bác)

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

I.Tìm hiểu chung

II. Đọc – hiểu văn bản

3.Phân tích

3.1. Cảm xúc của tác giả khi

đứng trước lăng Bác

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi !Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

Em có nhận xét gì về
cách xưng hơ của tác
giả? Tác dụng

-Nhà thơ xưng “con” gọi “ Bác” -> Vừa thể hiện
sự kính trọng vừa gợi sự thân thiết gần gũi.

- Từ “thăm”: Giảm nhẹ nỗi đau trong lòng nhà
thơ đồng thời thể hiện tình cảm thân thuộc như
đứa con lâu ngày xa cách trở về thăm cha.

- Hình ảnh “hàng tre” mang nhiều tầng ý nghĩa:
+ Hàng tre xanh bát ngát trong sương ở xung
quanh lăng Bác.

+ Hàng tre tượng trưng cho dân tộc Việt Nam
kiên cường, bất khuất trước bão táp, mưa sa.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<b>VIẾNG LĂNG BÁC</b>

<b>(Viễn Phương)</b>

II. Đọc – hiểu văn bản

3.Phân tích

3.1. Cảm xúc của tác giả khi

đứng trước lăng Bác

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân

- Hình ảnh “mặt trời”

+ “mặt trời” trên lăng là mặt trời của tự
nhiên.

+ “mặt trời” trong lăng là chỉ bác Hồ.

<i><b>-> Hình ảnh ẩn dụ: Ca ngợi sự lớn lao, vĩ </b></i>
<i><b>đại của Bác và thể hiện sự tôn kính và biết </b></i>
<i><b>ơn vơ hạn của nhân dân ta đối với Bác.</b></i>
<i><b>- Hai câu cuối: Nhịp thơ chậm, giọng thơ </b></i>

trầm lắng sử dụng biện pháp hoán dụ và
động từ “dâng” gợi hình ảnh dịng người
ngày ngày vào lăng viếng bác với niềm xúc
động, bồi hồi, nặng trĩu nỗi nhớ thương.

Hình ảnh “mặt trời”
trong đoạn thơ có ý
nghĩa gì?

Em có cảm nhận gì về
hai câu thơ cuối?

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11></div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<b>VIẾNG LĂNG BÁC</b>

<b>(Viễn Phương)</b>

II. Đọc – hiểu văn bản

3.Phân tích

3.1. Cảm xúc của tác giả khi

đứng trước lăng Bác

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

II. Đọc – hiểu văn bản

3.Phân tích

3.2. Cảm xúc của tác giả khi vào

trong lăng Bác

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim!

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền

Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!

Bằng lời văn của mình, em hãy
diễn tả lại hình ảnh trong hai
câu thơ đầu?

- Hai câu thơ đầu diễn tả hình ảnh Bác nằm
ngủ, một giấc ngủ bình yên trong ánh sáng
dịu hiền của vầng trăng.

-> Câu thơ gợi ra không gian yên tĩnh,
thanh bình, đầy trang nghiêm.

- Hai từ “vẫn biết”, “mà sao” diễn tả hai
trạng thái đối lập: Vẫn biết rằng bac như
trời xanh vĩnh hằng, bất diệt nhưng nhà thơ
khơng kìm nổi sự xót xa, đau đớn trước sự
ra đi của Người. Nỗi đau ấy “nhói” lên như
có nghàn mũi kim đâm vào trái tim đang
quặn thắt, tê tái, thổn thức.

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền

Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim!

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

<b>VIẾNG LĂNG BÁC</b>

<b>(Viễn Phương)</b>

I. Tìm hiểu chung

II. Đọc – hiểu văn bản

3.Phân tích

3.3. Cảm xúc của tác giả khi sắp

phải rời xa lăng Bác

Nhịp thơ dồn dập, sử dụng điệp ngữ
và biện pháp liệt kê thể hiện ước nguyện
tha thiết muốn được ở bên Bác của tác
giả.

Mai về Miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đố hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Mai về Miền Nam thương trào nước mắt

Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.

Từ ngữ nào diễn tả
trạng thái cảm xúc
của tác giả khi sắp
phải xa lăng Bác?

- Thương trào nước mắt: Cảm xúc được bộc lộ
một cách trực tiếp, đó là niềm thương nhớ pha
lẫn xót xa, nuối tiếc. Cảm xúc dâng trào khơng
thể kìm nén.

Mai về Miền Nam thương trào nước mắt

Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác

Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây

Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.

Xác định các biện pháp
nghệ thuât? Tác dụng?

- Điệp ngữ: “Muốn làm” và phép liệt kê đã
thể hiện những nguyện ước chân thành và
tha thiết của nhà thơ mong được ở gần bên
Bác.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

III. Tổng kết

1.Nội dung

Tấm lòng thành kính và niềm xúc
động và biết ơn sâu sắc của nhà thơ
và của mọi người đối với Bác.

2. Nghệ thuật

- Giọng điệu vừa trang trọng vừa

tha thiết, nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp và gợi cảm.
- Ngơn ngữ bình dị mà cơ đúc.

Khái quát những

nét chính về nội

dung và nghệ thuật

của bài thơ

3.Ghi nhớ

IV.Luyện tập

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

<b>VIẾNG LĂNG BÁC</b>

<b>(Viễn Phương)</b>

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi !Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùaxuân

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

- Học thuộc lòng bài thơ, ghi nhớ;

- Chuẩn bị: “Sang thu”:

+ Sự biến đổi của đất trời sang thu được gợi tả qua hình ảnh

hiện tượng gì?

+ Phân tích những biến chuyển trong khơng gian lúc sang thu.

+ Em hiểu tính triết lí trong hai câu thơ cuối là gì?

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18></div>

<!--links-->