skkn giúp trẻ 5 6 tuổi khám phá môi trường xung quanh qua phương pháp trải nghiệm

PHÒNG GIÁO DỤC ĐÀO TẠO VĨNH LINH
TRƯỜNG MẦM NON VĨNH TRUNG

BÁO CÁO VIỆC LÀM MỚI
ĐỀ TÀI: GIÚP TRẺ KHÁM PHÁ
MÔI TRƯỜNG XUNG QUANH BẰNG
PHƯƠNG PHÁP TRẢI NGHIỆM

GIÁO VIÊN: TRẦN THỊ ĐOÀI
Lớp mẫu giáo 5-6 tuổi A1

1


Năm học: 2017-2018
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
I.Lý do chọn đề tài.
Chủ tịch Hồ chí Minh mn vàn kinh u của chúng ta , lúc sinh thời
người đã nói “ Non sơng Việt Nam có được vẻ vang hay khơng, dân tộc Việt
Nam có được sánh vai với các cường quốc năm châu hay khơng, chính là nhờ
vào việc học tập của các cháu”. Trẻ em- những mầm non tương lai của đất nước,
đất nước có giầu mạnh, phồn vinh là nhờ vào thế hệ trẻ. Chính vì vậy phải chăm
sóc giáo dục trẻ thật tốt ngay từ khi trẻ còn ở độ tuổi mầm non. Người giáo viên
Mầm non ngoài việc hướng dẫn cho trẻ vui chơi, cho ăn, cho ngủ, giáo dục trẻ
trở thành những đứa trẻ lễ phép ngoan ngỗn thơi chưa đủ, mà nhiêm vụ của
người giáo viên Mầm non còn phải trang bị cho trẻ những kiến thức ban đầu
thông qua các hoạt động và qua các môn học như làm quen với môi trường xung
quanh, làm quen với tạo hình, mơn văn học, chữ cái, thể dục, âm nhạc, làm quen
với tốn sơ đẳng thơng qua các môn học trẻ được học mà chơi chơi mà học. Từ
đó dần hình thành lên nhân cách của trẻ và cũng từ đó trẻ được tiếp cận với
những kiển thức từ đơn giản đến phức tạp, từ dễ đến khó. Thơng qua các mơn

học giúp cho trẻ phát triển một cách toàn diện về mọi mặt như : Đức, Trí, Lao,
Thể, Mỹ. Giúp trẻ có một hành tranh vững vàng, một tâm thế tự tin để bước vào
lớp một.
Trong các hoạt động giáo dục trẻ ở trường Mầm non. Hoạt động vui chơi
là môt trong những hoạt động chủ đạo, song hoạt động học tập được thể hiện
qua các giờ hoạt động học đó là hoạt động cung cấp chủ yếu có hệ thống kiến
thức cần trang bị cho trẻ. Vậy tổ chức các tiết học như thế nào để trẻ lĩnh hội các
kiến thức một cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất. Đặc biệt là môn khám phá
khoa học( khám phá môi trường xung quanh) lại là môn học giúp trẻ phát triển

2


sâu về lĩnh vực nhận thức, nó có vai trị vô cùng quan trọng trong cuộc sống con
người.
*Về mặt lý luận:
Hơn 2000 năm trước, Khổng Tử (551-479 TCN) đã nói: “Những gì tơi
nghe, tơi sẽ qn; Những gì tơi thấy, tơi sẽ nhớ; Những gì tơi làm, tơi sẽ hiểu”,
tư tưởng này thể hiện tinh thần chú trọng học tập từ trải nghiệm và việc làm.
Đến năm 1946 , nhà giáo dục học Edgar Dale cũng đã nghiên cứu về “khoa học
trải nghiệm” và chỉ ra rằng:
Chúng ta nhớ được thơng qua:
20% những gì chúng ta đọc
20% những gì chúng ta nghe
30% những gì chúng ta nhìn
90% những gì chúng ta làm
Và theo định nghĩa của Hiệp hội Giáo dục trải nghiệm quốc tế: “Giáo dục
trải nghiệm là một phạm trù bao hàm nhiều phương pháp trong đó người dạy
khuyến khích người học tham gia trải nghiệm thực tế, sau đó phản ánh, tổng kết
lại để tăng cường hiểu biết, phát triển kỹ năng, định hình các giá trị sống và

phát triển tiềm năng bản thân, tiến tới đóng góp tích cực cho cộng đồng và xã
hội.”
* Về tính cấp thiết:
Tâm hồn trẻ rất ngây thơ và trong sáng, trẻ “ Chơi mà học và học bằng chơi” thế
giới xung quanh qua “ lăng kính chủ quan” của trẻ, tất cả đều mới lạ với biết bao
điều kỳ diệu và “Vì sao lại thế?” hay “Vì sao thế nhỉ?”…ln là những câu hỏi
thắc mắc, .....bởi thế giới xung quanh thật bao la rộng lớn, có biết bao điều mới
lạ hấp dẫn và khó hiểu, khiến đứa trẻ tị mị khao khát muốn biết, muốn tìm hiểu
và khám phá!
Thế giới xung quanh trẻ mang lại nguồn biểu tượng vô cùng phong phú,
đa dạng, sinh động, đầy hấp dẫn với trẻ thơ, từ môi trường tự nhiên (cỏ cây, hoa
lá, chim ….) đến môi trường xã hội (công việc của mỗi người trong xã hội, mối
quan hệ của con người với nhau …) và trẻ hiểu biết về chính bản thân mình và
3


trẻ ln có niềm khao khát khám phá, tìm hiểu về chúng, địi hỏi trẻ phải sử
dụng tích cực các giác quan ( nhìn, nghe, ngửi sờ, nếm ). Chính vì vậy sẽ phát
triển ở trẻ năng lực quan sát, khả năng phân tích, so sánh, tổng hợp… nhờ vậy
khả năng cảm nhận của trẻ sẽ nhạy bén, chính xác, những biểu tượng, kết quả trẻ
thu nhận được trở nên cụ thể, sinh động và hấp dẫn hơn.
Để tổ chức hoạt động khám phá môi trường đồng thời giúp trẻ hứng thú
tiếp cận và học tốt hoạt động khám phá khoa học tôi luôn trăn trở nghiên cứu
một số thủ thuật nhằm tạo hứng thú cho trẻ tham gia hoạt động khám phá môi
trường xung quanh một cách tốt nhất. Chính vì lí do trên mà bản thân tơi đầu tư
nghiên cứu đề tài: “Giúp trẻ 5-6 tuổi khám phá môi trường xung quanh qua
phương pháp trải nghiệm ”
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1. Cơ sở lý luận:
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân,

là nền tảng đầu tiên của ngành Giáo dục đào tạo. Chất lượng chăm sóc, giáo dục
trẻ ở trường mầm non tốt có tác dụng rất lớn đến chất lượng giáo dục ở bậc học
tiếp theo. Trong công tác giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ khám phá thế
giới xung quanh thơng qua q trình trải nghiệm thực tế là một việc làm cực kì
cần thiết. Bởi thơng qua những thí nghiệm nhỏ , những trải nghiệm nhỏ mà trẻ
được tham gia, trẻ sẽ được tự mình thực hiện , tự mình lĩnh hội tri thức, từ đó
hình thành ở trẻ những biểu tượng về chính là cơ sở khoa học sau này của trẻ.
- Trẻ ở tuổi này lĩnh hội các biểu tượng khái quát về sự vật hiện tượng
hiểu được mối quan hệ và sự phụ thuộc lẫn nhau giữa chúng. Nếu được giáo dục
một cách đúng đắn trẻ không những chỉ lĩnh hội tri thức về sự vật, hiện tượng
xung quanh, mà còn học được cách tiếp cận đối tượng, cách thức khám phá sự
vật hiện tượng trong MTXQ. Chính q trình khám phá môi trường đã tạo điếu
kiện để trẻ phát triển thể chất, thẩm mỹ đạo đức và lao động cho trẻ.
Có thể nói rằng các hoạt động trải nghiệm , thí nghiệm trong hoạt động khám
phá đóng vai trị quan trọng, trong cuộc sống hằng ngày của trẻ, khơi dậy ở tính
tị mị, tạo cho trẻ tính tị mị, tạo cho trẻ khám phá về đặc điểm nổi bật và ích lợi
4


sự việc hiện tượng quen thuộc, một vài mối quan hệ đơn gian giữa sự vật với
môi trường xung quanh, cách chăm sóc bảo vệ chúng, đồng thời trao dồi óc quan
sát, so sánh nhận xét phán đoán của trẻ hình thành ở trẻ thái độ đúng đắn với sự
vật hiện tượng sự vật xung quanh trẻ .
- Sáng kiến giúp giáo viên tận dụng triệt để các sự vật hiện tượng xung quanh,
các vật thật giúp trẻ khám phá môi trường xung quanh hiệu quả thông qua các
hoạt động trải nghiệm
III. Nội dung:
1. Cơ sở lí luận của đề tài:
Cho trẻ mẫu giáo khám phá khoa học có một vị trí đặc biệt trong giáo dục trí tuệ
cho trẻ, đặt nền móng cho sự phát triển tư duy, năng lực nhận biết của trẻ, góp

phần vào sự phát triển toàn diện nhân cách và chuẩn bị cho trẻ bước vào trường
phổ thông với những biểu tượng về các sự vật, hiện tương xung quanh, những kĩ
năng như phân tích, so sánh, phân loại, tổng hợp, khái quát hóa, trừu tượng hóa,
…
Mặt khác qua khi kết hợp cho trẻ khám phá môi trường xung quanh qua
phương pháp trải trải nghiệm , đứa trẻ được tham gia tích cực vào hoạt động
khám phá mơi trường xung quanh: đặt câu hỏi, tìm tòi, trải nghiệm, giải quyết
vấn đề, tự chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động của trẻ
- Kết quả của trải nghiệm của trẻ khơng quan trọng bằng q trình đứa trẻ thực
hiện và những điều trẻ học được từ trải nghiệm giờ hoạt động đó.
- Kết quả đạt được là của cá nhân trẻ, tạo cơ sở nền tảng cho việc học và trải
2. Cơ sở thực tiễn:
+ Thuận lợi:
Phòng giáo dục và đào tạo Huyện Vĩnh Linh, ban giám hiệu nhà
trường quan tâm tạo điều kiện về mọi mặt, trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, đồ
dùng, đồ chơi, lớp học rộng rãi thoáng mát.
– Giáo viên trẻ, nhiệt tình, có trình độ Đại học, có ý thức học hỏi qua
việc đọc, tham khảo tài liệu và các phương tiện thông tin đại chúng về dạy trẻ
khám phá môi trường xung quanh
5


– Được sự giúp đỡ của đồng nghiệp trong việc chăm sóc giáo dục trẻ.
– Trẻ ở cùng một độ tuổi nên mức độ nhận thức tương đối đồng đều.
– Một số phụ huynh nhiệt tình ủng hộ, quan tâm phối hợp cùng với giáo viên
củng cố, ôn luyện cho trẻ khám phá mơi trường xung quanh.
+ Khó khăn: Bên cạnh những thuận lợi đó tơi gặp một số khoa khăn như sau :
- Lớp học sinh đông: 32 cháu . Số lượng trẻ trong lớp quá đông, lớp học chật
hẹp nên ảnh hưởng đến các hoạt động.
- Sân trường còn hẹp cho trẻ tham gia hoạt động nên hạn chế nhiều trong việc

cho trẻ thực hành, trải nghiệm
- Các thiết bị dạy học, giáo cụ trực quan phục vụ cho quá trình khám phá chưa
phong phú, hấp dẫn về chủng loại, màu sắc, chưa đáp ứng được nhu cầu của trẻ.
- Bản thân chưa mạnh dạn xây dựng các hoạt động khám phá vào kế hoạch hoặc
nếu có xây dựng thì cịn mang tính hình thức, khn khổ, gị bó.
- Đa số trẻ chưa có nề nếp học tập, nhiều trẻ quá hiếu động và một số trẻ khác lại
quá nhút nhát chưa qua học các nhóm trẻ nên khó khăn trong việc tổ chức các
hoạt động khấm phá về môi trường xung quanh.
- Đa số phụ huynh làm nghề nơng chưa quan tâm nhiều tới con em mình.
2. Số liệu điều tra trước khi thực hiện:
Bước đầu khảo sát kết quả cho thấy:
TT Nội dung đánh giá

Kết quả khảo
sát ban đầu
(Tổng số 32
trẻ)
Số

1
2
3
4
5

trẻ
Trẻ ham thích học khám phá mơi trường xung quanh
19
Trẻ nhận biết, phân biệt chính xác về đặc điểm và lợi
20

Trẻ nhận biết đúng số lượng, tạo nhóm đúng, đếm nhanh
15
Trẻ xác định tốt vị trí trong khơng gian
17
Trẻ có thể vận dụng mơn tốn vào mọi lúc, mọi nơi và kiểm 15

Tỷ lệ
%
59,3
62,5
50
56,6
50

tra lẫn nhau

6


- Qua khảo sát thực trang cho thấy, biểu tượng về môi trường xung quanh của
trẻ rất rời rạc, kiến thức tốn cịn hời hợt, nhanh nhớ, nhanh qn. Phần lớn kĩ
năng so sánh, phân biệt, vận dụng thực hành cịn yếu, trẻ khơng chủ động tham
gia các hoạt động, tiếp thu kiến thức thụ động. Do đó, tại thời điểm khảo sát, các
biểu tượng mà trẻ thu nhận được rất mơ hồ, có trẻ quên ngay sau khi vừa học
xong. Trẻ chưa có vốn kinh nghiệm về mơi trường sống xung quanhcịn rời rạc,
thiếu lơ gic, khơng khoa học,…. Bên cạnh đó, đặc điểm của trẻ thường “ học
vẹt”-ngồi nghe cơ nói, xem cơ làm và ghi nhớ 1 cách máy móc.
Mặt khác, nhiều giáo viên khi tiến hành tổ chức các hoạt động khám phá môi
trường xung quanh cịn mang tính rấp khn theo tài liệu hướng dẫn, thiếu đi sự
linh hoạt, sáng tạo, không phát huy được tính tích cực, chủ động sáng tạo của

trẻ. Đồng thời chưa đầu tư, tìm tịi, chưa lồng ghép, tích hợp 1 cách có hiệu quả
các bộ mơn, các hoạt động nhằm gây sự hứng thú, thu hút trẻ.
Qua nhiều năm chăm sóc giáo dục trẻ, tơi đã khơng ngừng học hỏi, tìm tịi ,
tham khảo các hình thức tổ chức dạy học cho trẻ mầm non có hiệu quả từ các
đồng nghiệp, sách báo, mạng internet. Tôi nhận thấy rằng “ giúp trẻ khám phá
môi trường xung quanh qua phương pháp trải nghiệm” có thể kích thích tính
sáng tạo,phát huy được tính tích cực, chủ động sáng tạo của trẻ, gây sự hứng
thú, thu hút trẻ tham gia hoạt động.
Từ những nguyên nhân cơ bản trên, từ tình hình thực tế của nhà trường là một
giáo viên đã có 9 nhiều năm cơng tác, trực tiếp chăm sóc và giảng dạy trẻ, nắm
bắt được những hạn chế nêu trên tôi ln trăn trở làm thế nào để tìm ra các biện
phápcho trẻ khám phá môi trường xung quanh bằng phương pháp trải nghiệm
với nhiều hình thức:
* Giải pháp 1: Xây dựng cơ sở vật chất tạo môi trường cho trẻ khám phá
môi trường xung quanh bằng phương pháp trải nghiệm
Để tạo điều kiện cho trẻ thường xuyên được khám phá mơi trường xung quanh
thơng qua hoạt động thực tiễn thì điều kiện khn viên trong trường và ngồi
trường cần đảm có đủ các yêu tố cho trẻ trải nghiệm khám phá thực tế theo yêu
cầu cho phép
7


Ví dụ: Trẻ được tìm hiểu các loại rau ( rau khoai, rau mùng tơi, rau ngót….)
trong vườn trường có trồng vườn rau xanh trẻ sẽ được đi tham quan, quan sát và
tìm hiểu về ( đặc điểm, cơng dụng, mơi trường sống…) của các loại rau đó. Sau
đó trẻ cùng thực hành nhổ cỏ, bắt sâu, tưới nước…. cho rau , trẻ sẽ rát hứng thú
qua hoạt động cho trẻ khám phá thế giới xung quanh bằng vật thật từ đó trẻ sẽ
được trực tiếp trải nghiệm. góp phần phát huy nhận thức cho trẻ.
* Giải pháp 2: Bổ sung đồ chơi cho trẻ 5 – 6 tuổi tham gia hoạt động trải
nghiệm, khám phá.

Được nhà trường cấp cho tranh dạy mơi trường xung quanh, lơ tơ các loại...
Ngồi ra tơi cịn tự làm đồ dùng phục vụ tiết dạy, các loại tranh ảnh, hình ảnh,
các con vật, cây cỏ, hoa lá ... Sưu tầm tranh có hình ảnh đẹp sử dụng trong việc
cho trẻ khám phá môi trương xung quanh . Tận dụng các hình ảnh ở blốc lịch,
bìa, hoạ báo, ảnh cũ ... Vừa trang trí lớp vừa làm đồ dùng đồ chơi .
Tơi tận dụng bìa cát tơng có dây dật thật sinh động ,hấp dẫn , gây hứng thú với
trẻ. Sau đó để trẻ tự điều khiển , để trẻ biết con vật này có chân hay có cánh , có
chân thì biết chạy có cánh thì biết bay .
Tơi để cho trẻ tự làm một sản phẩm như tranh vẽ về các con vật, cỏ cây, hoa lá,
hoặc các sản phẩm nặn những đồ vật xung quanh trẻ, các sản phẩm tạo hình,
tranh từ những phế liệu, cô và trẻ cùng làm thể hiện vốn hiểu biết phong phú của
trẻ về MTXQ .
* Giải pháp 3: Tổ chức các hoạt động làm thí nghiệm để kích thích trí tị
mị, ham hiểu biết cho trẻ.
- Giáo viên thiết kế các thí nghiệm vui để trẻ thao tác trên đồ dùng để giúp trẻ
khám phá khoa học đây cũng là cây cầu nối giúp trẻ tìm hiểu thế giới xung
quanh
a,

Chuẩn

bị

cho

trẻ

làm

thí

nghiệm

Đối tượng (vật liệu) thí nghiệm, số lượng đối tượng đủ cho cô và trẻ.
- Dụng cụ, phương tiện làm thí nghiệm: tốt nhất nên sử dụng những vật liệu sẵn
có hoặc các phế liệu như vỏ hộp sữa chua, cốc nhựa dùng 1 lần đã qua sử dụng,
vỏ ốc, vỏ trai… Cần đảm bảo đủ số lượng đồ dùng cho cô và trẻ, đồ dùng của cô
8


và trẻ giống nhau để đảm bảo tính khách quan khi cho trẻ làm thí nghiệm…
- Thời gian: Tùy vào loại thí nghiệm mà giáo viên xác định thời gian cần thiết để
tiến hành thí nghiệm cho phù hợp. Dựa vào thời gian làm thí nghiệm, có 2 loại:
Thí nghiệm ngắn hạn: Ví dụ: Trong nước có gì, Vật chìm vật nổi…
Thí nghiệm dài hạn. Ví dụ: Hạt nảy mầm, Cây mọc lên từ đâu…
- Địa điểm: Địa điểm làm thí nghiệm là khoảng khơng gian cần thiết có thể tổ
chức:

trong

lớp

học,

sân

trường,

góc

thiên

nhiên…

- Dự kiến một số tình huống có thể xảy ra khi tiến hành thí nghiệm.
- Cách bố trí vị trí ngồi/đứng… của trẻ, sự tham gia vào thí nghiệm của trẻ.
b,

Tiến

hành

cho

trẻ

làm

thí

nghiệm

Bước 1: Dự đốn mục đích, cách tiến hành, kết quả thí nghiệm:
Giáo viên cho trẻ suy nghĩ, phán đốn mục đích, cách tiến hành, kết quả hoặc
đưa ra những giả thiết trước khi cho trẻ tiến hành thí nghiệm sau đó thống nhất
với
Bước

trẻ
2:

về
Tổ

mục

chức

và

đích
hướng

làm

dẫn

thực

thí
hiện

nghiệm.
thí

nghiệm

- Tổ chức: Giáo viên có thể chia trẻ thành các nhóm thực hiện thí nghiệm, giao
đồ

dùng

thí

nghiệm

cho

các

nhóm.

- Hướng dẫn: Giáo viên hướng dẫn cách tiến hành các thao tác làm thí nghiệm
(theo

các

mức

độ)

Trước khi tiến hành thao tác thí nghiệm, nên trị chuyện để kích thích trẻ
chú ý quan sát, suy đốn….
Ví dụ : trước khi thả 1 vật vào nước, có thể hỏi: Các con đốn xem, cơ sẽ làm gì
với vật này?, Điều gì sẽ xảy ra khi cô thả vật này vào nước?...
+ Nếu thí nghiệm đơn giản, dễ thực hiện và đảm bảo an tồn thì giáo viên cho
các nhóm trẻ hoặc từng trẻ tiến hành các thao tác làm thí nghiệm. Ví dụ: tan và
khơng

tan,

vật

chìm

vật

nổi…

+ Nếu thí nghiệm phức tạp hoặc có thể khó đảm bảo an tồn cho trẻ thì giáo viên
thực hiện các thao tác làm thí nghiệm cịn trẻ quan sát. Ví dụ khi làm thí nghiệm
Nước bốc hơi, cơ cho trẻ quan sát q trình nước được đun nóng trong nồi thủy
tinh.
9


Bước

3:

Cho

trẻ

quan

sát,

phát

hiện

hiện

tượng

xảy

ra

Từng trẻ hoặc nhóm trẻ báo cáo kết quả thí nghiệm, so sánh với dự đoán ban
đầu. Các bạn khác nhận xét, góp ý. Dùng các thủ pháp nghệ thuật để trẻ tập
trung chú ý, phát hiện ra sự thay đổi của đối tượng đang được tác động. Giáo
viên có thể đặt câu hỏi, ví dụ: Con đã quan sát thấy điều gì? Hiện tượng gì đã
xảy

ra?...

Bước

4:

Giải

thích

hiện

tượng

Khuyến khích trẻ giải thích các hiện tượng quan sát được. Sau đó giáo viên khái
quát lại thông tin cần cung cấp. Giáo viên lưu ý sử dụng lời giải thích đảm bảo
cơ sở khoa học nhưng đơn giản, dễ hiểu, phù hợp với nhận thức của trẻ.
Ví dụ: Giải thích lý do vì sao viên bi chìm, quả bóng nổi, giáo viên có thể nói:
Viên bi chìm vì nó đang nằm ở đáy bình nước; Quả bóng nhựa nổi vì nó đang
nằm ở mặt nước… Lý do: Khi thả vào nước, hòn bi bị lực hút xuống mạnh hơn
lực nước đẩy lên nên bi chìm cịn bóng bị lực nước đẩy lên mạnh hơn lực hút
xuống

nên

bóng

Bước

5:

Kết

nổi.
luận

Khuyến khích trẻ rút ra kết luận, sau đó cơ chính xác hóa thơng tin kết luận.
Nên kết hợp với kết quả trên mơ hình để cho trẻ kết luận.
Ví dụ: Một vật chìm hay nổi phụ thuộc vào lực nước đẩy nó lên hay lực hút nó
xuống. Vật nào thả xuống nước mà bị lực hút xuống mạnh hơn lực đẩy lên thì
chìm cịn vật nào bị lực đẩy lên mạnh hơn lực hút xuống thì nổi. Vật chìm bao
gồm bi, thìa inox, đinh sắt…; vật nổi bao gồm bóng nhựa, viên xốp, lá khơ…
Bước

6:

Liên

hệ,

ứng

dụng

kiến

thức

vào

thực

tế

Ví dụ: Tàu, thuyền… nổi được trên mặt nước nên có thể giúp con người di
chuyển từ nơi này đến nơi khác. Mỏ neo chìm xuống dưới nước nên có thể giữ
tàu, thuyền đứng lại ở một nơi. Nếu rơi xuống nước mà khơng biết bơi thì chúng
ta sẽ bị chìm, bị chết đuối; do vậy không được tự ý chơi gần nước…
c,

Đánh

giá:

Cho trẻ nhận xét, đánh giá kết quả quá trình làm thí nghiệm. Giáo viên chính xác
hố

thơng

tin

rồi

khái

qt

những

thơng

tin

cơ

bản.
10


d, Một số thí nghiệm cho trẻ 5-6 tuổi khám phá khoa học
Thí

nghiệm:

Rễ

và

ngọn

mọc

theo

hướng

nào

a, Mục đích: Trẻ biết rễ ln hướng xuống dưới, ngọn ln hướng lên trên.
b,

Chuẩn
-

Một

ít

hạt

đậu

xanh;

-

Bốn

chiếc

Lọ

c,

Các

bị
khăn

giấy

hoặc

thuỷ
bước

vải

tinhNước
thực

hiện

- Quấn khăn hoặc giấy đặt trong lọ cho các lớp khăn áp sát thành lọ.

-

Đặt

vài

-

Đổ

nước

hạt
vào

đậu

vào

lọ

giữa

(mực

thành

nước

cao

lọ

và

khăn

khoảng

giấy.

1-1,5cm).

- Để lọ ở phương thẳng đứng vào chỗ ấm, giữ cho lượng nước ổn định
trong vài ngày, tới khi rễ và mầm mọc ra thì cho trẻ quan sát. Hỏi trẻ kết quả tri
giác:
+

Hạt

đậu

đã

thay

đổi

như

thế

nào?

+ Đâu là rễ? Vì sao con biết? Nó mọc theo hướng nào?
+ Đâu là ngọn? Nó có đặc điểm gì? Nó mọc theo hướng nào?
Kết quả: Rễ mọc xuống phía dưới, ngọn mầm mọc hướng lên phía trên.
- Sau đó, để 1 lọ nằm ngang, sao cho rễ và ngọn chỉ sang 2 bên. Ngày
hơm

sau,

cho

trẻ

quan

sát,

nhận

xét

kết

quả.

Kết quả: Rễ quay xuống phía dưới, ngọn mầm mọc hướng lên phía trên

* Giải pháp 4: Hình thức dạy trẻ trên tiết học khám phá môi trường xung
quanh cho trẻ 5 – 6 tuổi.
Trong tiết học tôi đã sử dụng vật thật cho trẻ khám phá, cho trẻ tiếp xúc trực tiếp
với vật thật bằng cách nhìn,sờ,nếm...và cảm nhận, qua đó trẻ trải nghiệm bằng
chính
Ví dụ : Cho trẻ làm quen một số loại quả
11


+ Cơ mời một trẻ lên sờ, đốn và đưa quả ra cơ cho cả lớp cùng phát âm
Con có nhận xét gì về quả...?(hình dạng,màu sắc,mùi vị,vỏ quả như thế nào?)
Cho trẻ sờ để biết vỏ của quả như thế nào? Cho trẻ sờ để cảm nhận được đặc
điểm của quả đó.

Ảnh: Khám phá quả xồi
Tuy nhiên khi sử dụng các vật thật thông qua các hoạt động thực tế cho trẻ khám
phá cần đảm bỏ tính an tồn, thẩm mĩ và gần gũi với trẻ để đảm báo hiệu quả
giáo dục cao.
* Giải pháp 5: Hình thức dạy trẻ ở mọi lúc mọi nơi.
Không chỉ dừng lại ở việc cho trẻ khám phá những sự vật,hiện tượng xung
quanh cuộc sống bằng những phương pháp thực hiện trên tiết học mà tơi tận
dụng tất cả các hình thức,ở mọi lúc mọi nơi mà tơi cảm thấy hợp lí để giúp trẻ
khắc sâu hơn,hiểu sâu hơn các sự vật hiện tượng mà trẻ chưa được khám phá và
trải nghiệm cụ thể :
* Ví dụ: trong giờ hoạt động ngồi trời . Khi trẻ tham quan và quan sát vườn rau
của bé trẻ được trực tiếp nhìn thấy các loại rau, qua đó trẻ biết được đặc điểm
của một số loại rau có ở trong vườn rau của bé,vai trị của các loại rau trong các
bữa ăn có trong bữa ăn hằng ngày ở trường,ở nhà của trẻ,trẻ được giáo dục vệ
sinh trong ăn uống.
* Ví dụ: Trong giờ ăn: Thơng qua những thức ăn hằng ngày của trẻ trong bữa ăn

giúp trẻ nhận biết được một một số chất dinh dưỡng,giáo dục trẻ thói quen trong
ăn uống...

12


Ảnh: Cơ giới thiệu món ăn và các chất dinh dưỡng trong bữa ăn cho trẻ
* Giải pháp 6: Tổ chức hiệu quả cho trẻ 5 - 6 tuổi tham gia các hoạt động
tham quan, dã ngoại
* Ví dụ: Cơ có thể tổ chức cho trẻ tham quan nơng trại của bác nông dân
Với sự chuẩn bị chu đáo nhờ sự phối hợp với bác nơng dân có thể cho trẻ một
ngày trải nghiệm thú vị: Trẻ sẽ được tham gia các hoạt động thực tế như : Cho
cá ăn, làm đất gieo hạt, thu hoạch rau quả, chăm sóc gia cầm…. Nhất định
những kiến thức trẻ thu lượm được vô cùng phong phú.
* Giải pháp 7: Tổ chức hoạt động ở các góc.
Ví dụ: Thơng qua vai chơi : Bán hàng. Trẻ sẽ biết thao tác vai chơi, từ đó trẻ biết
khi là nhân viên bán hàng thì phải làm cơng việc gì, mời chào khách thế nào là
thân thiện…. từ đó trẻ sẽ nhận thức vơ cùng nhanh nhẹn.
* Giải pháp 8: Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh
Ngay từ đầu năm học tôi đã chủ động họp phụ huynh để trao đổi về một số hoạt
động giúp cho trẻ nhận thức khám phá môi trường xung quanh. Lập kế hoạch
phối kết hợp với phụ huynh phù hợp với điều kiện của trường, lớp theo đúng với
chủ đề. Trao đổi với phụ huynh về tàm quan trọng cho trẻ khám phá thế giới
xung quanh bằng vật thật thông qua hoạt động thục tiễn hàng ngày góp phần
khắc sâu cho trẻ về hiểu biết, hình thành biểu tượng của trí nhớ, tư duy đồng
thời cung cấp những kĩ năng cần thiết với trẻ. Trẻ sẽ có trải nghiệm và khám phá
các sự vật hiện tượng chính xác và thu hút nhất chính vì thế các bậc phụ huynh
nên tận dụng và tạo mọi cơ hội cho trẻ được quan sát thực tế, tìm hiểu mọi vật
xung quanh qua các hoạt động thực tiễn ngay trong cuộc sống hàng ngày để giáo
dục trẻ hiệu quả nhất.

13


5. Kết quả thực hiện:
Với sự say mê nghề nghiệp, ham học hỏi, tìm tịi các phương pháp dạy để trẻ 5 –
6 tuổi học tốt khám phá thế giới xung quanh bằng vật thật thông qua những hoạt
động thực tiễn. Qua một thời gian áp dụng,tôi thấy việc tiếp thu của trẻ có nhiều
tiến bộ rõ rệt:
* Đối với học sinh:

TT Nội dung đánh giá

Kết quả khảo sát
ban đầu
(Tổng số 32 trẻ)
Số trẻ
Tỷ lệ

1
2
3
4
5

Trẻ hứng thú tham gia khám phá
Trẻ nắm được kiến thức, kĩ năng.
Trẻ không tự tin tích cực tham gia hoạt động
Trẻ thụ động khi tham gia khám phá
Trẻ không hứng thú thao tác với đồ dùng trực quan
Vốn kinh nghiệm của trẻ hạn chế

* Đối với giáo viên:

31
30
2
2
1
1

%
96,8%
93,7%
6,2%
6,2%
3,1%
3,1%

- Chủ động thiết kế các hoạt động cho trẻ 5 – 6 tuổi khám phá xung quanh bằng
phương pháp trải nghiệm
- Có kĩ năng, hiểu biết và kiến thức cho trẻ trải nghiệm thông qua hoạt động
thực tiễn trong việc khám phá xung quanh.
- Làm tốt công tác với nhà trường với phụ huynh trong cách tổ chức giáo dục
trẻ.
PHẦN IV .KẾT LUẬN VÀ NHỮNG KIẾN NGHỊ
1. Ý nghĩa
- Việc thực hiện quá trình nghiên cứu đề tài đã cho thấy việc sử dụng phương
pháp trải nghiệm cho trẻ khám phá môi trường xung quanh đã đem lại những
hiệu quả cao.
- Những biện pháp, giải pháp trên đã đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu
tiên,những kiến thức sơ đẳng về sự vật hiện tượng và hơn thế cịn giúp trẻ phát

triển tư duy, ghi nhớ có chủ định, phát triển thẩm mĩ và cả nhân cách cho trẻ

14


- Về phần mình, tơi cảm thấy phấn khởi và tự tin hơn khi hướng dẫn cho trẻ 5 - 6
tuổi khám phá môi trường xung quanh bằng phương pháp trải nghiệm khơng cịn
q khó khăn mà trở nên vơ cùng gần gũi thiết thực, giúp trẻ hào hứng khi tham
gia khám phá từ đó kiến thức, kinh nghiệm sống của trẻ trở nên giàu có để tích
lũy trong q trình khám phá thế giới rộng lớn sau này.
2, Bài học rút ra:
Nâng cao chất lượng và hiệu quả của việc tổ chức cho trẻ 5 - 6 tuổi khám phá
môi trường xung quanh bằng phương pháp trải nghiệm tôi rút ra những bài học
kinh nghiệm sau:
- Cô giáo phải nắm bắt nhanh chương trình, phương pháp bộ mơn khám phá môi
trường xung quanh cho trẻ 5- 6 tuổi.
- Cô giáo nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lí trẻ, nhu cầu, hứng thú, khả năng
của trẻ , lấy trẻ làm trung tâm và thiết kế các hoạt động khám phá môi trường
xung quanh bằng phương pháp trải nghiệm một cách hiệu quả, dựa vào điều
kiện thực tế sẵn có tránh xa vời, gị ép trẻ.
- Cơ ln là người bạn ân cần, cởi mở giúp trẻ thấy hào hứng và gần gũi hơn,
tích cực, sưu tầm các đồ dùng, đồ chơi…. Tạo một mơi trường khám phá trong
lớp, ngồi lớp giúp trẻ được điều kiện trải nghiệm.
- Đồ dùng, đồ chơi cho trẻ trải nghiệm phải đảm bảo tính an toàn, giáo dục,
thẩm mĩ cao .
- Tư vấn hiệu quả với phụ huynh có tầm nhìn đúng đắn về cách giáo dục trẻ
mầm non, không xa vời phức tạp trên sách vở mà quan trọng là những điều xung
quanh trẻ thật mới lạ
- Phối kết hợp với phụ huynh và nhà trường ủng hộ, tạo điều kiện thực hiện.
III. Kiến nghị:

Để góp phần nâng cao hơn nữa trong việc tổ chức cho trẻ 5 -6 tuổi khám phá
môi trường xung quanh phương pháp trải nghiệm đạt hiệu quả cao tơi xin có một
số kiến nghị sau:

15


- Phòng giáo dục cần chú trọng nâng cao kiến thức và nghiệp vụ giáo viên mầm
non trong việc tổ chức cho trẻ 5 -6 tuổi khám phá môi trường xung quanh bằng
phương pháp trải nghiệm.
- Tham mưu cùng nhà trường thường xun tạo mơi trường trải nghiệm, khám
phá tích cực cho trẻ được tham gia
Trên đây là một số kiến nghị của tơi nhằm mục đích nâng cao hiệu quả việc tổ
chức cho trẻ 5 - 6 tuổi khám phá mơi trường xung quanh qua phương pháp trải
nghiệm. Kính mong nhà trường và phòng giáo dục đào tạo giúp đỡ.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Vĩnh Trung ngày 4 tháng 5 năm 2018
Xác nhận của Ban giám hiệu

Người viết

Trần Thị Đoài

16