Bài học kinh nghiệm và hoàn thiện công tác kiểm toán chu trình mua hàng và thanh toán trong kiểm toán bảng khai tài chính của công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn tài chí

Bài học kinh nghiệm và hoàn thiện công tác kiểm toán
chu trình mua hàng và thanh toán trong kiểm toán
báo cáo tài chính của công ty TNHH Kiểm toán và T vấn
tài chính quốc tế (IFC)
I. Nhận xét và bài học kinh nghiệm thực tiễn
Trong nền kinh tế thị trờng ngày nay và xu thế hội nhập kinh tế quốc tế
thì Kiểm Toán đã trở thành một ngành không thể thiếu. Mới ra đời và hoạt
động cha đợc bao lâu nhng Công ty kiểm toán và t vấn tài chính quốc tế IFC
đã có một vị thế nhất định trong ngành. Số lợng khách hàng mà công ty phục
vụ rất đa dạng và rộng lớn trên rất nhiều lĩnh vực. Những thành công đó là do
sự nổ lực không mệt mõi của toàn thể nhân viên công ty cũng nh công ty có
một đội ngũ KTV với nhiều kinh nghiệm. Do vậy đợc tìm hiểu học tập tại
công ty IFC là một cơ hội tốt cho em.
Công ty IFC có đợc những thành công nhất định đó bởi công ty đã xây
dựng đợc cho mình một chơng trình kiểm toán từ việc thiết kế lập kế hoạch
đến thực hành kiểm toán là rất khoa học, hợp lý dạ trên các nguyên tắc Kế
toán Kiểm toán cũng nh các chuẩn mực đã đợc ban hành. Cụ thể nh chơng
trình kiểm toán chu trình mua hàng và thanh toán ở Công ty IFC: Từ việc lập
kế hoạch đợc tuân thủ theo chuẩn mực số 300, quy trình phân tích đợc lập theo
chuẫn mực số 520, hu thập bằng chứng theo chuân mực số 500
Trong quá trình hoạt động Công ty có những thuận lợi cũn nh khó khăn
nhng có một điều là Công ty đã biết khắc phục những khó khăn và phát huy
thững thế mạnh của mình.
Những thuận lợi của Công ty IFC đã có:
- Đầu tiên là công ty có một đội ngũ những KTV giàu kinh nghiệm với
lòng nhiệt huyết muốn đem đến cho khách hàng những dịch vụ tốt nhất. Một
điều đặc biệt nữa là cán bộ, nhân viên của công ty có tuổi đời rất trẻ có kiến
thức ham học hỏi và sáng tạo đây chính là một lợi thế của Công ty IFC trong
quá trình cạnh tranh khốc liệt với các Công ty khác trên lĩnh vực kiểm toán.
- Môi trờng hoạt động kiểm toán ngày nay đã có nhiều bớc tiến, nhiều
chính sách, chế độ, chuẫn mực cụ thể đã đợc ban hành tạo điều kiện pháp lý

vững chắc cho các hoạt động kiểm toán.
- Đã có nhiều khách hàng giữ mối quan hệ lâu dài với Công ty, xem
Công ty nh một đối tác tin cậy.
Tuy nhiên bên cạnh những thuận lợi còn tồn tại những hạn chế khó
khăn nhất định:
- Trớc hết đó là yếu tố thị trờng : Do nghề kiểm toán ngày càng phát
triển nên kéo theo sự ra đời của hàng loạt công ty Kiểm toán t nhân cũng nh
các hãng Kiểm toán quốc tế vào hoạt động nên nó tạo ra sự cạnh tranh quyết
liệt. Trớc tình hình đó Công tchi phí IFC đã có các phơng án nh hạ mức phí
kiểm toán, nâng cao chất lợng các cuộc kiểm toán đa dạng hoá dịch vụ phục
vụ khách hàng.
- Môi trờng pháp lý mặc dù đã có những điều tích cực nhất định nhng
vẫn tồn tại những hạn chế nhất định nh: Các chuẫn mực, các chế độ cha đầy
đủ về nội dung quy trình cũng nh phơng pháp vận dụng, nguồn tài liệu thiếu
cả về số lợng tính đồng bộ, hạn chế về số lợng mang tính chất hớng dẫn.
- Về phía khách hàng, ở nớc ta còn nhiều doanh nghiệp cha nhận thức
một cách đầy đủ về công việc kiểm toán cho nên dẫn tới một thái độ bất hợp
tác gây khó khăn cho các KTV làm việc điều này sẽ có ảnh hởng tới chất lợng
của cuộc kiểm toán nhất định.
Có thể nói các quy trình kiểm tóan đợc xây dựng tại công ty IFC là tốt
nó phù hợp với các chuẫn mực kiểm toán Việt Nam cũng nh quốc tế đợc thừa
nhận.Có thể nhận xét về chơng trình kiểm toán của công ty nh sau:
1. Giai đoạn tiếp cận và lập kế hoạch kiểm toán tổng quát
Tiếp cận với khách hàng là bớc thực hiện đầu tiên trong quy trình kiểm toán
BCTC của IFC. Việc thực hiện tốt ngay từ công tác tiếp cận với khách hàng sẽ
đảm bảo cho việc lập kế hoạch kiểm toán của IFC đạt hiệu quả cao, tạo nền tảng
vững chắc cho sự thành công của cuộc kiểm toán. Do đó,IFC thờng cử các lãnh
đạo cao cấp của mình tham gia vào giai đoạn này nh trởng phòng, Chủ nhiệm
Kiểm toán. Thực tế cho thấy công tác tiếp cận với khách hàng đợc IFC tiến hành
nhanh chóng, không gây khó khăn cho khách hàng, đa ra các yêu cầu phù hợp do

đó việc ký kết hợp đồng đợc diễn ra một cách nhanh chóng. Thủ tục ký kết hợp
đồng đợc thực hiện đầy đủ, nghiêm túc theo quy định hiện hành của pháp luật về
Hợp đồng kinh tế và phù hợp với Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam số 210 - Hợp
đồng kiểm toán.
Công việc lập kế hoạch kiểm toán cũng đã đợc IFC tiến hành một cách
nhanh chóng, khoa học và hiệu quả, tuân thủ theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam
số 300 - Lập kế hoạch kiểm toán. Trong bớc này, KTV đã rất chú trọng thu thập,
tìm hiểu các thông tin chi tiết về khách hàng thông qua việc quan sát, phỏng vấn,
gặp gỡ trực tiếp với Ban Giám đốc khách hàng. Với các thông tin thu thập đợc, có
thể khẳng định rằng IFC luôn tuân thủ Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 310 về
thu thập thông tin cơ sở khi tiến hành kiểm toán: Để thực hiện kiểm toán BCTC,
KTV phải có hiểu biết cần thiết, đầy đủ về tình hình kinh doanh nhằm đánh giá và
phân tích đợc các sự kiện, nghiệp vụ và thực tiễn hoạt động của đơn vị đợc kiểm
toán....
Đối với chu trình mua hàng và thanh toán việc lập kế hoạch đã tuân thủ qua
các bớc:
- Chuẩn bị kiểm toán chu trình mua hàng và thanh toán.
- Thu thập thông tin cơ sở về chu trình mua hàng và thanh toán.
- Thu thập thông tin về nghĩa vụ pháp lý của khách hàng và thực hiện thủ tục phân tích đối với
chu trình mua hành và thanh toán.
- Đánh giá trọng yếu và rủi ro kiểm toán trong chu trình.
- Tìm hiểu hệ thống KSNB và đánh giá rủi ro kiểm soát đối với chu trình.
- Lập kế hoạch kiểm toán toàn diện và lập chơng trình kiểm toán.
Việc lập kế hoạch kiểm toán giúp cho KTV phân phối công việc một cách
hiệu quả với nhau, theo dúng chơng trình kiểm toán, tạo căn cứ thích hợp cho IFC
đa ra kết luận tránh đợc những bất đồng với khách hàng.
2. Giai đoạn thực hiện kiểm toán
Trên cơ sở kế hoạch đã đợc lập, các KTV đã đợc thực hiện một cách toàn diện. Mặc dù
thời gian thực hiện cho cuộc kiểm toán là hạn chế nhng các KTV đã vận dụng một cách linh hoạt
các phơng pháp kỹ thuật để thu thập bằng chứng một cách đầy đủ. Công việc này luôn đảm bảo 3

bớc:
- Thực hiện các thủ tục kiểm soát.
- Thực hiện các thủ tục tuân thủ.
- Thực hiện các thủ tục kiểm tra chi tiết.
Trong quá trình thực hiện kiểm toán chu trình mua hàng và thanh toán, các
KTV của Công ty IFC luôn thực hiện đầy đủ các bớc nêu trên. Việc thực hiện đủ các
bớc cơ bản này là sự bảo đảm hạn chế tối đa rủi ro kiểm toán, do đi chệch hớng kiểm
toán hay do vội vàng đa ra kết luận mà thiếu đi các thủ tục kiểm tra chi tiết cần thiết.
Chu trình mua hàng và thanh toán là một chu trình quan trọng và kết quả kiểm toán
chu trình này có ảnh hởng đến toàn bộ cuộc kiểm toán, các bớc kiểm toán nêu trên sẽ
cho giúp cho kiểm toán viên thu thập các bằng chứng thích hợp, đầy đủ và có hiệu
lực làm cơ sơ cho việc đa ra kết luận sau này.
Trong quá trình kiểm toán, các KTV của Công ty IFC đã vận dụng linh hoạt
lý thuyết vào thực tế, cụ thể KTV sắp xếp thực hiện các thủ tục kiểm toán một
cách khoa học, tối thiểu hoá sự kiểm tra chồng chéo. Bên cạnh đó, KTV còn thờng
sử dụng triệt để kết quả của các bớc kiểm tra trớc trong việc thiết kế các thủ tục
kiểm tra tiếp theo.
Các thủ tục phân tích, đánh giá tổng quát cũng luôn đợc các kiểm toán viên sử
dụng trong quá trình kiểm toán bởi tính hiệu quả của nó. Thực tế đã chứng minh
phân tích là một biện pháp nhanh chóng, ít tốn kém về thời gian, công sức nhng
bằng chứng thu đợc lại có tính hiệu lực cao. Việc sử dụng hiệu quả các thủ tục phân
tích cũng làm giảm bớt công việc kiểm tra chi tiết vốn tốn nhiều thời gian và chi phí
nhờ đó đẩy nhanh tiến độ công việc và giảm thiểu chi phí kiểm toán.
Chu trình mua hàng và thanh toán có liên quan đến nhiều chu trình khác nh
chu trình Hàng tồn kho, Vốn bằng tiền,Tài sản cố định... Cho nên, khi tiến hành kiểm
toán cần có sự phối hợp giữa các chu trình. Điều này sẽ giúp cho kiểm toán viên
tránh đợc sự lập lại trong các thủ tục kiểm toán, tiết kiệm đợc thời gian và nâng cao
hiệu quả công việc. Cụ thể, trong quá trình kiểm toán chu trình mua hàng và thanh
toán các KTV của Công ty IFC đã liên hệ với kết quả kiểm toán các chu trình Hàng
tồn kho, Vốn bằng tiền, Tài sản cố định để khẳng định tính có thật của các nghiệp vụ

mua vào cũng nh các nghiệp vụ thanh toán. Thêm vào đó, các thủ tục kiểm toán đối
với chu trình mua hàng và thanh toán luôn bám sát các mục tiêu đề ra, điều này sẽ
tránh cho việc thực hiện các thủ tục không có tính hiệu quả hoặc hiệu quả thấp. Đồng
thời khi phát hiện những sai sót, gian lận, KTV luôn thận trọng xem xét bằng chứng,
trao đổi với khách hàng để tìm ra nguyên nhân của những sai sót đó. Tất cả những
biện pháp nêu trên sẽ giúp cho kiểm toán viên tích lũy đợc nhiều kinh ngiệm trong
việc phát hiện và xử lý các gian lận, sai sót.
Bên cạnh đó, các KTV của Công ty IFC luôn sẵn sàng đa ra những lời t vấn
cần thiết giúp cho hệ thống KSNB với chu trình này nói riêng và với tất cả hệ
thống nói chung hoạt động một cách hữu hiệu nhất. Chính sự nhiệt tình và hiểu
biết của KTV- Công ty IFC đã tạo ra không khí làm việc thoải mái hiệu quả và
chiếm đợc nhiều cảm tình của khách hàng. Điều này đã đợc chứng minh tại công
ty ABC.