Các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án bot tại việt nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1001.02 KB, 111 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
----------------------
HUỲNH NGỌC ĐÔNG
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ THÀNH CÔNG
CỦA DỰ ÁN BOT TẠI VIỆT NAM
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP
MÃ NGÀNH: 12.00.00
LUẬN VĂN THẠC SĨ
TP. HỒ CHÍ MINH, Tháng 02 năm 2004
LUẬN VĂN THẠC SĨ
02
CÔNG TRÌNH ĐƯC HOÀN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.HỒ CHÍ MINH
Cán bộ hướng dẫn khoa học : Thạc só Nguyễn Hoàng Chí Đức
Cán bộ chấm nhận xét 1
: ........................................
Cán bộ chấm nhận xét 2
: .........................................
Luận án cao học được bảo vệ tại HỘI ĐỒNG CHẤM BẢO VỆ LUẬN ÁN CAO HỌC
Trường Đại Học Bách Khoa ngày……tháng…….năm…..
Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện cao học, Trường Đại Học Bách Khoa, Đại Học Quốc
Gia TP. Hồ Chí Minh.
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
03
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
PHÒNG ĐÀO TẠO SĐH
-------------------------
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc Lập – Tự Do – Hạnh Phúc
-------------------------------Tp. HCM, ngày 25 tháng 09 năm 2003
NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ và tên
Ngày, tháng, năm sinh
Chuyên ngành
: Huỳnh Ngọc Đông
: 20/09/1976
: Quản trị doanh nghiệp
I. TÊN ĐỀ TÀI:
Phái
: Nam
Nơi sinh : Tp. Đà Nẵng
Mã số
: 12.00.00
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công
của dự án BOT tại Việt Nam
II. NHIỆM VỤ VÀ NỘI DUNG:
1. Nhiệm vụ:
-
Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án BOT tại Việt Nam.
-
Xác định mối liên hệ tương quan tuyến tính giữa các yếu tố ảnh hưởng . Xác định các nhân tố
đại diện cho các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án BOT tại Việt Nam.
-
Xác định mức thuận lợi của các yếu tố môi trường đầu tư ảnh hưởng đến sự thành công của
dự án BOT tại Việt Nam.
-
Kiến nghị một số giải pháp quản lý nhằm nâng cao khả năng thành công của dự án BOT tại
Việt Nam.
2. Nội dungï:
-
Dựa vào các nghiên cứu có sẳn kết hợp ý kiến các chuyên gia xây dựng bảng câu hỏi gồm
các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án BOT.
-
Lấy ý kiến chuyên gia, phân tích thống kê mô tả tìm được các yếu tố ảnh hưởng chính, xác
định mức thuận lợi của yếu tố môi trường đầu tư có ảnh hưởng.
-
Phân tích tương quan, xác định mối liên hệ tương quan tuyến tính của các yếu tố ảnh hưởng.
Phân tích nhân tố tìm các nhân tố đại diện.
-
Kiến nghị các giải pháp nhằm nâng cao khả năng thành công của dự án BOT tại Việt Nam.
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
04
III. NGÀY GIAO NHIỆM VỤ: 25/09/2003
IV. NGÀY HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ: 15/02/2004
V. HỌ VÀ TÊN CÁN BỘ HƯỚNG DẪN: Thạc só NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
CHỦ NHIỆM NGHÀNH
Thsó
PGS. TS
BỘ MÔN QUẢN LÝ CHUYÊN NGHÀNH
Nguyễn Hoàng Chí Đức
BÙI NGUYÊN HÙNG
Nội dung và đề cương luận văn thạc só đã được Hội Đồng Chuyên Ngành thông qua.
PHÒNG ĐÀO TẠO SĐH
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
Ngày tháng năm 2004
KHOA QUẢN LÝ CÔNG NGHIỆP
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
05
LỜI CẢM ƠN
Xin chân thành cảm ơn quý Thầy Cô trong Khoa Quản Lý Công Nghiệp thuộc Trường Đại
Học Bách Khoa TP. Hồ Chí Minh đã tận tình giảng dạy, chỉ bảo và hỗ trợ cho em trong suốt
khóa học cũng như trong quá trình thực hiện luận văn cao học này.
Xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy Nguyễn Hoàng Chí Đức đã tận tình chỉ bảo và hướng
dẫn em trong suốt quá trình thực hiện luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn các nhà quản lý trong tổng công ty Công trình giao thông 5, công ty
tư vấn Tedisouth, Sở Giao thông công chánh Tp. Hồ Chí Minh, Sở Kế hoạch đầu tư Tp. Hồ
Chí Minh, các nhà quản lý đã tham gia phỏng vấn và các bạn đồng nghiệp đã giúp đỡ,ø đóng
góp ý kiến q báu trong quá trình thực hiện luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đã ủng hộ, động viên trong suốt khóa học và quá
trình thực hiện luận án cao học này.
TP. Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 02 năm 2004
Người thực hiện luận văn
Huỳnh Ngọc Đông
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ÑOÂNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
06
TÓM TẮT NỘI DUNG LUẬN VĂN
Đề tài nghiên cứu Các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án BOT tại
Việt Nam được thực hiện trong bối cảnh nền kinh tế Đất Nước có nhiều bước
phát triển vược bật. Trong xu thế đó thì phương thức đầu tư xây dựng, vận hành
và chuyển giao (gọi tắt là BOT) được các nước trong khu vực nói chung và Việt
Nam tích cực áp dụng. Nghiên cứu này có thể xem như là một đóng góp nhỏ bé
vào việc làm sáng tỏ tầm quan trọng của các yếu tố cấu thành nên sự thành công
của dự án BOT tại Việt Nam.
Phương pháp nghiên cứu của đề tài là một sự kết hợp của nhiều biện pháp cấu
thành một phương pháp thiết kế nghiên cứu thống nhất. Dựa vào những nghiên
cứu có trước; thu thập dữ liệu, lấy ý kiến chuyên gia, phân tích hình thành nên
bảng câu hỏi chính thức – gồm 20 yếu tố ảnh hưởng. Sử dụng thang đo khoảng
cách 1 Ỉ 5 để thu thập dữ liệu. Dùng phương pháp thống kê mô tả xác định
được 8 yếu tố ảnh hưởng chính: gồm khả năng huy động vốn; kinh nghiệm và
năng lực quản lý chi phí, tiến độ, chất lượng dự án của công ty đầu tư dự án;
khung giá đất đền bù giải phóng mặt bằng. Đồng thời xác định được 6 yếu tố
ảnh hưởng phụ. Dùng phương pháp phân tích tương quan; mô tả mối liên hệ
tương quan tuyến tính giữa các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án
BOT . Sau đó dùng phương pháp phân tích nhân tố rút gọn dữ liệu bằng cách
nhóm chúng lại thành 7 nhân tố đại diện. Ngoài ra nghiên cứu cũng xác định
được mức thuận lợi của các yếu tố môi trường có ảnh hưởng đến sự thành công
của dự án BOT.
Trong giới hạn về nguồn lực, nghiên cứu đã tập trung làm sáng tỏ các mục tiêu
đã đề ra. Nghiên cứu này giúp cho các nhà đầu tư có một cái nhìn tổng quát về
môi trường đầu tư, tầm quan trọng của các yếu tố ảnh hưởng và đặc điểm của
phương thức đầu tư BOT. Giúp cho các nhà hoạch định chính sách vạch ra những
đường lối quản lý phù hợp hơn. Nhằm thúc đẩy loại hình đầu tư này phát triển.
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
07
ABSTRACT
It is researched Impacted factors to success of BOT projects in Viet Nam in
context that our economy has achieved great progresses. In such tendency, a way
of build, operation and transfer (called BOT) is positively applied by regional
countries in common and Vietnam in particular. This study is considered as a tiny
contribution with a view to clearing importance of constritution factors resulted
in the success of BOT projects in Vietnam.
The method study of this research is a combination of methods for an integrated
research-designed methodology consistently. Also, it is derived from the
available studies; collected data and expert’s opinions, analyzed and made a
formal questionnaire – 20 impacted factors – interval scale 1 Æ 5 for data
collection. Apply the descriptive statistic method, determined 8 critical success
mainly factors: ability to mobilize capital, experience and ability cost, rate of
progress, quality project management of investment company and price of land
for clear the ground. At the same time, research determined to 6 success
auxiliary factors. Linear correlative relationship between factors impacted to the
success of BOT projects is described by correlative analysis. After all, 7
representing factors are grouped by factor analysis. In addition, research
determined the level of environment’s advantages that impacted to success of
BOT projects.
With resource limitation, the study is concentrating on clearing targets suggested.
It also helds investor have general view toward investment environment and
importance of impacted factors, so that policy-markers can map out more
suitable management ways in order to enhance such development investment
model.
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN CAO HỌC
08
MỤC LỤC
Chương 1: GIỚI THIỆU ............................................................................................. 1
1.1 Giới thiệu ....................................................................................................... 2
1.2 Lý do hình thành đề tài .................................................................................. 3
1.3 Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 4
1.4 Phạm vi nghiên cứu........................................................................................ 4
1.5 Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 4
1.6 Sơ đồ nghiên cứu............................................................................................ 7
Chương 2: TỔNG QUAN VÀ PHƯƠNG PHÁP LUẬN ........................................... 8
2.1 Tóm tắt những nghiên cứu điển hình có trước:.............................................. 9
2.1.1 Nghiên cứu 1........................................................................................... 9
2.1.2 Nghiên cứu 2......................................................................................... 12
2.1.3 Nghiên cứu 3......................................................................................... 14
2.1.4 Nghiên cứu 4......................................................................................... 16
2.2 Thiết lập những khái niệm về sự thành công của dự án BOT ........................... 17
2.2.1 Khái niệm và đặt điểm của dự án BOT................................................ 17
2.2.2 Khái niệm về sự thành công của dự án BOT ....................................... 18
2.3 Lý thuyết nghiên cứu và thiết kế nghiên cứu.......................................... 19
2.3.1 Xác định nhu cầu thông tin ................................................................... 19
2.3.2 Nguồn cung cấp thông tin ..................................................................... 19
2.3.3 Phương pháp đo và thu thập thông tin .................................................. 23
2.4 Phương pháp phân tích nhân tố và các công cụ trong phần mền SPSS ............. 26
2.4.1 Khái niệm ............................................................................................. 26
2.4.2 Mô hình phân tích nhân tố .................................................................... 26
2.4.3 Các tham số thống kê trong phân tích nhân tố ..................................... 27
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN CAO HỌC
09
Chương 3: KHÁI QUÁT CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ THÀNH
CÔNG CỦA DỰ ÁN BOT TRÊN THẾ GIỚI VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA
DỰ ÁN BOT TẠI VIỆT NAM ................................................................ 29
3.1 Các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án bot trên thế giới ........ 30
3.1.1 Nhóm các yếu tố ảnh hưởng ứng với các giai đoạn của dự án BOT.... 30
3.1.2 Nhóm các yếu tố ảnh hưởng ứng với các đặc điểm chính của dự án ... 31
3.2 Những yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án bot tại Việt Nam. . 33
3.3 Đặc điểm của loại hình đầu tư vào dự án bot tại Việt Nam. ....................... 35
3.3.1 Vài nét sơ lược về sự hình thành và phát triển loại hình đầu tư vào dự
án BOT tại Việt Nam. ........................................................................... 35
3.3.2 Khung pháp lý quản lý đầu tư dự án BOT............................................ 36
3.3.3 Đặc điểm của loại hình đầu tư vào dự án BOT cầu đường tại thành
phố Hồ Chí Minh................................................................................... 37
3.4 Thực trạng đầu tư BOT vào cơ sở hạ tầng giao thông (cầu và đường) tại
Tp.HCM. ...................................................................................................... 39
3.4.1 Số lượng dự án BOT đã được triển khai. .............................................. 39
3.4.2 Số lượng dự án BOT đang được triển khai. .......................................... 40
Chương 4: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ..................................................................... 41
4.1 Nhu cầu thông tin và nguồn cung cấp thông tin........................................... 42
4.1.1 Nhu cầu các thông tin cần thiết ............................................................ 42
4.1.2 Nguồn thông tin .................................................................................... 42
4.1.2.1 Thông tin thứ cấp ........................................................................... 42
4.1.2.2 Thông tin sơ cấp............................................................................. 43
4.2 Xác định các yếu tố ảnh hưởng.................................................................... 44
4.2.1 Thang đo ............................................................................................... 44
4.2.2 Xây dựng bảng câu hỏi thô ................................................................... 44
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN CAO HỌC
010
4.3 Xác định kích thước mẫu.............................................................................. 48
4.4 Phân tích dữ liệu .......................................................................................... 48
4.4.1 Mã hoá bảng câu hỏi ............................................................................ 48
4.2.2 Kế hoạch phân tích dữ liệu ................................................................... 49
Chương 5: PHÂN TÍCH VÀ KẾT QUẢ................................................................... 51
5.1 Kiểm định thang đo...................................................................................... 52
5.1.1 Độ tin cậy (Reliability) ......................................................................... 52
5.1.2 Tính đúng đắn (Validity) ...................................................................... 52
5.2 Mô tả mẫu khảo sát ..................................................................................... 53
5.3 Phân tích mức độ quan trọng của các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công
của dự án BOT............................................................................................. 56
5.3.1 Yếu tố 1: Khả năng huy động vốn của công ty đầu tư dự án ............... 58
5.3.2 Yếu tố 2: Năng lực quản lý chất lượng dự án của công ty đầu tư dự án
Yếu tố 4: Kinh nghiệm quản lý chất lượng dự án của công ty đầu tư dự
án ............................................................................................ 59
5.3.3 Yếu tố 3: Kinh nghiệm quản lý tiến độ dự án của công ty đầu tư dự
án. ........................................................................................... 60
Yếu tố 5: Năng lực quản lý tiến độ dự án của công ty đầu tư dự án ... 60
5.3.4 Yếu tố 6: Khung giá đất đền bù giải phóng mặt bằng ......................... 61
5.3.5 Yếu tố 7: Kinh nghiệm quản lý chi phí dự án của công ty đầu tư dự
án. ......................................................................................... 62
Yếu tố 8: Năng lực quản lý chi phí dự án của công ty đầu tư dự án ... 62
5.4 So sánh mức độ ảnh hưởng của các yếu tố giữa hai nhóm đối tượng khảo
sát là nhà đầu tư và viên chức Chính phủ ................................................... 63
5.5 Phân tích mối liên hệ giữa các biến ảnh hưởng đến sự thành công của dự
án BOT ........................................................................................................ 65
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN CAO HỌC
011
5.5.1 Ma trận tương quan giữa các biến ........................................................ 66
5.5.2 Xác định số lượng nhân tố .................................................................... 66
5.5.3 Ma trận nhân tố..................................................................................... 67
5.5.4 Xoay các nhân tố .................................................................................. 67
5.5.5 Giải thích các nhân tố ........................................................................... 68
5.6 Phân tích mức độ thuận lợi của các yếu tố mô trường đầu tư ảnh hưởng
đến sự thành công của dự án BOT .............................................................. 72
5.7 Kiến nghị các giải pháp nhằm cải thiện các yếu tố ảnh hưởng đến sự
thành công của dự án BOT.......................................................................... 74
5.7.1 Giải pháp 1: Nâng cao khả năng quản lý dự án trong các doanh
nghiệp .......................................................................................................... 75
5.7.2 Giải pháp 2: Nâng cao khả năng huy động vốn của các doanh
nghiệp .......................................................................................................... 75
5.7.3 Giải pháp 3: Cải thiện môi trường đầu tư........................................... 76
Chương 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................... 77
PHỤ LỤC.
TÀI LIỆU THAM KHẢO.
LÝ LỊCH TRÍCH NGANG.
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
1
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chương 1
GIỚI THIỆU
1.1 Giới thiệu.
1.2 Lý do hình thành đề tài.
1.3 Mục tiêu nghiên cứu.
1.4 Phạm vi nghiên cứu.
1.5 Phương pháp nghiên cứu.
1.6 Sơ đồ nghiên cứu.
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
2
1.1 GIỚI THIỆU
Trong những năm qua, với những chính sách khuyến khích đầu tư hợp lý của
Đảng và Nhà nước đã đưa Đất nước ta vào hàng ngũ những nước có tốc độ
phát triển kinh tế cao. Nền kinh tế phát triển với tốc độ nhanh đã ảnh hưởng
đến các thành phần khác của xã hội cùng phát triển. Trong đó cơ sở hạ tầng
được xem là một trong những yếu tố chủ lực hỗ trợ tích cực cho sự phát triển
đó. Mặt dù Chính phủ đã có nhiều nỗ lực để đáp ứng yêu cầu này nhưng kết
quả chưa thật sự làm hài lòng các nhà quản ly,ù do cùng một lúc Chính phủ
phải giải quyết nhiều vấn đề của nền kinh tế nẩy sinh trong một ngân sách
hạn hẹp. Chính vì vậy việc đầu tư vào các dự án theo phương thức : xây dựng
– vận hành – chuyển giao ( g tắt là dự án BOT) được xem là một giải pháp
tốt nhất mà các nước trong khu vực nói chung và Việt Nam nói riêng tích cực
áp dụng.
Các dự án BOT được thực hiện ở Việt Nam trong những năm qua đã giải
quyết một phần nhu cầu cấp thiết nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của
người dân. Theo phương thức đầu tư BOT, các nhà đầu tư có trách nhiệm cung
cấp tài chính, xây dựng và vận hành trang thiết bị (vận hành dự án). Từ đó
các nhà đầu tư được quyền thu lợi từ việc vận hành này trong một khoảng
thời gian thoả thuận trước. Sau khi thời gian vận hành dự án kết thúc, dự án
được chuyển giao không tính chi phí cho Chính phủ Việt Nam. Ưu điểm nổi
bậc của dự án BOT là Chính phủ không cần sử dụng ngân sách để chi tiêu
nhưng vẫn có thể cung cấp lợi ích công cộng cho nhân dân đồng thời làm hài
lòng các nhà đầu tư.
Tuy nhiên các dự án BOT cũng có những rủi ro tiềm ẩn. Các dự án BOT tại
Việt Nam trong thời gian qua đã có một vài dự án chưa thật sự thành công,
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
3
điều này làm nãn lòng các nhà đầu tư. Nguyên nhân của sự thất bại này có
thể xuất phát từ cả hai phiá nhà đầu tư và Chính phủ.
Để có một cái nhìn sâu sắc hơn về các dự án BOT, đề tài nghiên cứu “ Các yếu
tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án BOT tại Việt Nam” được xem như là
một đóng góp nhỏ bé vào công tác nghiên cứu phương thức đầu tư này.
1.2 LÝ DO HÌNH THÀNH ĐỀ TÀI
Lý do hình thành đề tài xuất phát từ các yêu cầu thực tế trong việc đầu tư và
quản lý dự án BOT:
-
Đối với nhà đầu tư:
+ Hình thức đầu tư vào dự án BOT đối với các doanh nghiệp Việt Nam còn
mới mẻ. Sự non yếu trong cung cách quản lý và vận hành dự án. Cơ chế và
khung pháp lý về đầu tư dự án BOT chưa hoàn thiện đã hạn chế những mặt
tích cực của loại hình đầu tư này.
+ Các dự án BOT ở nước ta trong thời gian qua chưa phải là các dự án chắc
chắn thành công. Có nhiều dự án thành công, thậm chí thành công ngoài dự
đoán. Có dự án không thành công. Điều này làm các nhà đầu tư thận trọng
đôi lúc chùng bước.
-
Đối với Chính phủ: Các dự án BOT đem lại nhiều lợi ích kinh tế, lợi ích xã
hội cho Đất nước. Những sai sót trong việc thẩm định quản lý dự án , những
biến động về chính trị xã hội sẽ ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự thành công hay
thất bại của dự án đứng dưới góc độ nhà đầu tư, hay là những thất thoát của
dự án đứng dưới góc độ Nhà nước.
Để có những đánh giá chính xác hơn về tính hiệu quả khi đầu tư vào các dự án
BOT, để khắc phục được những mặt tồn đọng trong quá trình lập, xây dựng và
vận hành dự án, việc hình thành đề tài nghiên cứu này sẽ giúp cho Chính phủ có
những chính sách phù hợp hơn nhằm khuyến khích loại hình đầu tư này phát
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
4
triển. Giúp cho các nhà đầu tư thành công hơn trong việc quyết định và quản lý
đầu tư.
1.3 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Đề tài nghiên cứu tập trung giải quyết 4 vấn đề sau đứng dưới góc độ nhà đầu
tư:
- Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án BOT tại Việt
Nam.
- Xác định mối liên hệ tương quan tuyến tính giữa các yếu tố ảnh hưởng . Xác
định các nhân tố đại diện cho các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của
dự án BOT tại Việt Nam.
- Xác định mức thuận lợi của các yếu tố môi trường đầu tư ảnh hưởng đến sự
thành công của dự án BOT tại Việt Nam.
- Kiến nghị một số giải pháp quản lý nhằm nâng cao khả năng thành công của
dự án BOT tại Việt Nam.
1.4 PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Tập trung làm sáng tỏ mục tiêu nghiên cứu trong phạm vi:
-
Các dự án BOT đầu tư vào cơ sở hạ tầng giao thông (đường và cầu)
-
Các dự án BOT đã và đang triển khai tại Thành phố Hồ Chí Minh .
-
Đối tượng tham gia phỏng vấn và trả lời các nội dung nghiên cứu là
các nhà đầu tư, các nhà quản lý tham gia quản lý dự án BOT, các nhà
tư vấn xây dựng và các viên chức Chính phủ.
1.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Phương pháp nghiên cứu của đề tài là một sự kết hợp của nhiều biện pháp cấu
thành một phương pháp thiết kế nghiên cứu thống nhất. Dựa vào những nghiên
cứu có trước; thu thập dữ liệu, lấy ý kiến chuyên gia, phân tích dữ liệu hình
thành nên 3 giai đoạn nghiên cứu chính như sau:
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
5
1.5.1 Giai đọan 1:
- Xem xét những tài liệu, những bài báo, những nghiên cứu có trước ở trong
và ngoài nước về những vấn đề liên quan.
- Nhận diện những yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án BOT
trong khu vực nói chung và Việt Nam nói riêng.
- Nguồn cung cấp thông tin:
+ Thông tin thứ cấp: Những bài báo, những nghiên cứu có trước, qui chế
đầu tư, lập và quản lý dự án BOT.
+ Thông tin sơ cấp: Phỏng vấn lấy ý kiến của các chuyên gia ngành, các
nhà đầu tư dự án BOT, các nhà thầu, các viên chức chính phủ, các
chuyên viên tư vấn về dự án BOT.
- Phương pháp nghiên cứu trong đề tài là nghiên cứu định lượng
- Thang đo được sử dụng:
+ Thang đo khoảng cách (Interval scale): dùng để đo mức độ ảnh hưởng
của các yếu tố.
+ Thang đo chỉ danh: để xác định thành phần quản lý (chủ đầu tư, viên
chức Chính phủ, nhà quản lý và nhà tư vấn dự án BOT).
- Thử nghiệm sơ bộ với số lượng nhỏ: trao đổi với các nhà đầu tư, các viên
chức Chính phủ. Từ đó điều chỉnh các câu hỏi phù hợp với mục tiêu nghiên
cứu.
Kết thúc giai đoạn 1: Thiết lập danh sách các yếu tố ảnh hưởng đến
sự thành công của dự án BOT chính yếu được lựa chọn và bảng câu hỏi
hoàn chỉnh được thiết kế dành cho việc khảo sát.
1.5.2 Giai đọan 2:
- Thiết kế mẫu:
+ Phương pháp lấy mẫu: lấy mẫu thuận tiện, phi xác suất
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
6
+ Cở mẫu: xét về thời gian, nguồn lực, quyết định sẽ tiến hành hỏi ý
kiến 41 nhà quản lý.
- Khảo sát : Thông qua bảng câu hỏi , phỏng vấn trực tiếp hoặc gián tiếp
quan thư tín các chủ đầu tư, các viên chức Chính phủ, các nhà tư vấn về
dự án BOT.
1.5.3 Giai đọan 3:
- Phân tích dữ liệu, các phương pháp phân tích dữ liệu sẽ được sử dụng:
+ Phân tích thống kê mô tả: xác định giá trị trung bình của từng biến từ đó
tìm ra các yếu tố có ảnh hưởng chính,ø ảnh hưởng phụ và mức thuận lợi
của các yếu tố môi trường đầu tư.
+ Phân tích tương quan: mô tả mối liên hệ tương quan tuyến tính giữa các
yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án BOT .
+ Phân tích nhân tố: rút gọn dữ liệu (biến) bằng cách nhóm chúng lại với
các nhân tố đại diện .
- Phân tích ở trên được thực hiện có sự trợ giúp của phần mềm SPSS 11.5
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
1.6 SƠ ĐỒ NGHIÊN CỨU:
Thu thập thông tin thứ
cấp
7
Thiết lập mục
tiêu nghiên cứu
Tìm hiểu về thiết
kế nghiên cứu
Tìm hiểu về dự án
BOT giao thông
Xử lý thông tin thứ
cấp
Thiết kế mẫu
Xác định thông tin
sơ cấp cần thu thập
Bảng câu hỏi thô
Thử nghiệm sơ bộ
Bảng câu hỏi hoàn chỉnh
Thu thập dữ liệu sơ cấp
Xử lý, phân tích dữ liệu
sơ cấp
Kiến nghị các giải pháp
Kết luận
kiến nghị
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
8
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chương 2
TỔNG QUAN & PHƯƠNG PHÁP LUẬN
2.1 Tóm tắt những bài báo nghiên cứu có trước.
2.2 Thiết lập những khái niệm về sự thành công và thất
bại của dự án BOT.
2.3 Lý thuyết nghiên cứu và thiết kế nghiên cứu.
2.3.1 Xác định nhu cầu thông tin.
2.3.2 Nguồn cung cấp thông tin.
2.3.3 Phương pháp đo và thu thập thông tin.
2.4 Giới thiệu các công cụ trong phần mền SPSS.
2.5 Kế hoạch phân tích dữ liệu.
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
9
2.1 TÓM TẮT NHỮNG NGHIÊN CỨU ĐIỂN HÌNH CÓ TRƯỚC:
2.1.1 Nghiên cứu 1:
Tác giả: Lin Qiao, Shou Qing Wang, Tiong Robert L.K., Tsang-Shing
Chan., Journal of Project Finance, pring2001. Vol.7 Issue 1, p53, 9p, 1
chart, 1 diagram.
2.1.1.1 Muïc tiêu nghiên cứu:
- Xác định các yếu tố thành công chính yếu của dự án BOT tại Trung Quốc.
- Phân tích tầm quan trọng của các yếu tố thành công chính yếu trong từng
giai đoạn của những dự án này.
2.1.1.2 Phương pháp luận:
Công trình nghiên cứu bao gồm một sự kết hợp của nhiều biện pháp tạo
nên một phương pháp nghiên cứu thống nhất , có thể tóm tắt như sau:
-
Giai đoạn 1: Xem xét toàn diện tài liệu cùng với các kinh nghiệm từ
các công trình nghiên cứu khác, phỏng vấn ngẫu nhiên các nhà
chuyên gia, và trích các bài học từ các dự án BOT thành công để
nhận dạng các yếu tố thành công chính yếu liên quan đến các dự án
BOT của Trung Quốc. Có khoảng 50 yếu tố liên quan đến các dự án
BOT tại Trung Quốc được nhận dạng đầu tiên và đựơc sắp đặt thành
sáu giai đoạn cơ bản cho việc thực hiện dự án BOT. Sau đó chọn lựa
thành một nhóm các yếu tố chủ yếu dựa trên kinh nghiệm của các tác
giả, quá trình thảo luận của các giảng viên tại trường đại học, các
trường hợp nghiên cứu cùng với các cuộc phỏng vấn và thảo luận
ngẫu nhiên với các nhà tài trợ dự án BOT, các nhà cho vay, nhà thầu,
viên chức chính phủ, và chuyên viên tư vấn. Sau đó, danh sách cuối
cùng về các yếu tố thành công chính yếu được chọn lựa và một bảng
câu hỏi hoàn thiện đựơc thiết kế dành cho việc khảo sát.
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
10
- Giai đoạn 2: một cuộc khảo sát thông qua bảng câu hỏi các công ty thực
hiện dự án BOT và các viên chức chính phủ được tiến hành nhằm đánh giá
tính quan trọng của các yếu tố này đã được rút ngắn.
- Giai đoạn 2: Chọn lựa ba dự án BOT tại Trung Quốc để nghiên cứu chi
tiết nhằm xác nhận và minh chứng cho những khám phá của quá trình khảo
sát. Nghiên cứu tình huống mang lại những thông tin chi tiết để bổ sung
thông tin nhận được từ cuộc khảo sát bằng thư. Vì thế, rất có ý nghóa để
nghiên cứu chi tiết các yếu tố chính yếu và đáng chú ý liên quan đến các
dự án BOT của Trung Quốc từ những ví dụ thực tiễn.
- Cuối cùng: Các yếu tố thành công chính yếu cho việc đầu tư các dự án
BOT của Trung Quốc được thiết lập. Phản ánh tầm quan trọng và các đặc
tính của các yếu tố thành công chính yếu trong việc hỗ trợ các chiến lược
cạnh tranh cho dự án BOT.
2.1.1.3 Phân tích dữ liệu:
- Tất cả các biện pháp phân tích được tiến hành thông qua phần mềm SPSS
trong Window.
- Phân tích dữ liệu một chiều ANOVA được áp dụng để kiểm tra sự khác
biệt giữa các nhóm đối tượng.
2.1.1.4 Kết quả:
- Các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án BOT tại Trung Quốc
như sau:
1. Xác định dự án đúng đắn.
2. Tình hình kinh tế và chính trị ổn định
3. Nguồn tài chính trọn gói hấp dẫn.
4. Mức thuế quan/ phí thu chấp nhận được.
5. Phân tán rủi ro hợp lý
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
11
6. Chọn nhà thầu phụ thích hợp.
7. Kiểm soát quản lý
8. Chuyển giao công nghệ
9. Giai đoạn đánh giá sơ khởi
10. Dành hợp đồng dự án BOT
11. Giai đoạn xây dựng
12. Giai đoạn vận hành
13. Giai đoạn chuyển giao
- Các yếu tố trên xét theo các giai đoạn của dự án như sau:
a. Giai đoạn đánh giá sơ khởi:
+ Xác định dự án càng đúng đắn, khả năng mang lại kết quả tốt càng cao
trong giai đoạn đánh giá sơ khởi một dự án BOT của Trung Quốc.
+ Tình hình kinh tế và chính trị càng ổn định, các dự án BOT sẽ mang lại
kết quả tốt hơn trong giai đoạn đánh giá sơ khởi.
b. Giai đoạn dành hợp đồng dự án BOT:
+ Nguồn tài chính trọn gói càng thu hút, khả năng dành hợp đồng dự án
BOT tại Trung Quốc càng cao.
+ Mức thuế quan/ phí thu chấp nhận được ảnh hưởng tích cực trong việc
dành hợp đồng dự án BOT.
+ Phân tán rủi ro càng hợp lý, khả năng dành dự án BOT càng cao.
c. Giai đoạn xây dựng:
+ Việc chọn nhà thầu thích hợp sẽ dẫn đến việc thực hiện xây dựng dự
án BOT tốt hơn.
d. Giai đoạn vận hành:
+ Mức độ kiểm soát quản lý càng cao sẽ dẫn đến tỉ lệ thành công trong
việc vận hành dự án BOT càng nhiều.
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
12
e. Giai đoạn chuyển giao:
+ Việc chuyển giao công nghệ hiệu quả sẽ ảnh hưởng tốt đến việc vận
hành dự án sau này.
2.1.1.5 Bài học rút ra từ nghiên cứu:
Nghiên cứu trên là một nghiên cứu định lượng đầu tiên về việc xác định
các yếu tố thành công của dự án BOT tại Trung Quốc. Ở đây chỉ xin rút
ra những bài học từ nghiên cứu này:
-
Phương pháp nghiên cứu : Công trình nghiên cứu này bao gồm một sự
kết hợp của nhiều biện pháp cấu thành một phương pháp nghiên cứu
thống nhất về chất và lượng được bao gồm ba giai đoạn.
-
Cách xác định thông tin, nguồn thông tin, xử lý thông tin
-
Cách xác định mẫu, sử dụng thang đo trong nghiên cứu.
2.1.2 Nghiên cứu 2:
Tác giả: C M Tâm City University of Hong Kong, department of Building
and construction, 83 Tat Chee Avenue, Kowloon, Hong Kong.
International Journal of Project Management Vol. 17, No. 6, pp. 377 –
382, 1999
2.1.2.1 Mục tiêu nghiên cứu:
- Xác định các yếu tố thành công và thất bại chủ yếu của dự án BOT tại
Châu Á bằng phương pháp nghiên cứu định tính.
- Tác giả đã nhìn nhận vấn đề dưới góc độ là nhà đầu tư dự án BOT.
2.1.2.2 Phương pháp luận:
Tác giả dùng nghiên cứu định tính - dạng Case study, phân tích và nhận
định các yếu tố ảnh hưởng thông qua các dự án BOT thành công và thất bại
tại Hồng Kông và Thái Lan.
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
13
2.1.2.3 Kết quả:
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công và thất bại của dự án BOT tại
Châu Á tập trung vào 3 loại rủi ro sau:
-
Kỹ thuật
-
Tài chính
-
Chính trị
Trong đó yếu tố rủi ro chính trị luôn quan trọng và làm nản lòng các nhà
đầu tư. Nếu chính phủ và các nhà đầu tư muốn đạt đến viễn cảnh thành
công thì các dự án BOT phải được vận hành theo các điều kiện sau:
1. Đầu tiên, dự án phải có một tỉ lệ hợp lý về việc thu hồi vốn để thu hút
đầu tư tư nhân. Chính phủ phải đảm bảo môi trường kinh doanh ổn
định, như không có dự án cạnh tranh nào khác gần kề trong một thời
gian được qui định trong hợp đồng.
2. Phải có một cơ chế thích đáng để ấn định và điều chỉnh tỉ lệ phí thu mà
không có ảnh hưởng từ chính trị trong quyết định.
3. Các dự án cần có một tập đoàn phát triển lớn mạnh, tin cậy thì quá
trình hoạt động sẽ không bị ảnh hưởng trong phạm vi thời gian ngắn.
4. Các dự án BOT cần một tập đoàn xây dựng có năng lực kỹ thuật cao để
đảm bảo thời gian tiến hành dự án. Phải có công nghệ và nguồn lực để
hoàn tất dự án đúng thời hạn và tuân thủ các tiêu chuẩn về chất lượng.
5. Viên chức chính phủ có kinh nghiệm và công bằng là một điều bắt
buộc. Khung pháp lý và các điều kiện hợp đồng phải hoàn chỉnh để
bảo vệ lợi ích các bên. Thêm vào đó, hệ thống pháp lý công bằng có
thể đảm bảo các nhà đầu tư rằng mọi tranh chấp có thể giải quyết
nhanh chóng thông qua pháp lý và đảm bảo rằng các bên phải tôn
trọng hợp đồng.
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
LUẬN VĂN THẠC SĨ
14
6. Cuối cùng, một chính phủ không tham ô là nhân tố chính yếu cho sự
thành công của dự án BOT.
2.1.2.4 Bài học rút ra từ nghiên cứu:
Nghiên cứu trên là một nghiên cứu định tính điển hình về các yếu tố ảnh
hưởng đến sự thành công và thất bại của dự án BOT ở Châu Á . Những
bài học rút ra từ nghiên cứu này như sau:
-
Phương pháp nghiên cứu : Cũng như các nghiên cứu định tính khác,
tác giả đã dùng các dự án cụ thể (3 dự án thành công và 3 dự án thất
bại) để minh chứng cho vấn đề cần nghiên cứu.
-
Cách tiếp cận và thu thập thông tin; sự thông hiểu thấu đáo các dự án
đã giúp cho tác giả có những số liệu minh chứng cụ thể giúp người
đọc dễ dàng tiếp nhận vấn đề.
2.1.3 Nghiên cứu 3:
Tác giả: Ellen Kerrigan Dry, Sesto E. Vecchi. Journal of Project Finance,
Spring2000, Vol. 6 Issue 1, p71, 9p
2.1.3.1 Mục tiêu nghiên cứu:
- Nghiên cứu nêu ra những cản trở cho việc đầu tư của các doanh nghiệp
nước ngoài đầu tư vào các dự án BOT ở Việt Nam. Cơ chế quan liêu và
khuôn khổ pháp lý chưa hoàn chỉnh đã làm chậm quá trình thương lượng
đầu tư. Chính sách bảo hộ và ưu đãi đầu tư của Chính phủ về dự án BOT
chưa cao. Sự can thiệp vào giá thu phí đã làm cho các nhà đầu tư nản lòng.
2.1.3.2 Phương pháp luận:
- Tác giả dùng nghiên cứu định tính - dạng Case study, phân tích và nhận
định các yếu tố cản trở cho việc đầu tư của các doanh nghiệp nước ngoài
đầu tư vào các dự án BOT ở Việt Nam thông qua các dự án đã và đang thực
hiện, thậm chí không thực hiện được ở Việt Nam.
GVHD: ThS. NGUYỄN HOÀNG CHÍ ĐỨC
HV: HUỲNH NGỌC ĐÔNG - QTDN12
