Giáo án chủ đề Ngữ văn 7 kì 1 chuẩn cv 3280 năm 2020

Ngày soạn:
Ngày dạy:
CHỦ ĐỀ 1: VĂN BẢN NHẬT DỤNG VÀ NHỮNG YÊU CẦU
KHI TẠO LẬP VĂN BẢN- NGỮ VĂN 7
Thời lượng: 10 tiết
Số bài: 06
I.
CƠ SỞ HÌNH THÀNH CHỦ ĐỀ
- Công văn 3280 của Bộ giáo dục về tinh giảm chương trình Ngữ văn 7.
- Các văn bản nhật dụng và các bài học tập làm văn về tạo lập văn bản trong
chương trình Ngữ văn lớp 7 ở SGK hiện hành.
- Tài liệu tham khảo: Tư liệu Ngữ văn 7, SGV Ngữ văn 7, Đọc- hiểu văn bản
Ngữ văn 7 và một số tài liệu tham khảo khác.
II. THỜI GIAN DỰ KIẾN
- Chủ đề gồm 10 tiết. Nội dung từng tiết được phân chia như sau:
Tiế
Nội dung
Ghi chú
t
1,2 Khái quát chủ đề - Đọc hiểu văn bản Cổng trường mở ra.
3,4 Đọc hiểu văn bản Mẹ tôi
5,6 Đọc hiểu văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê.
7

Liên kết trong văn bản.

8

Bố cục trong văn bản

9

Mạch lạc trong văn bản.

10 Tổng kết chủ đề + Luyện tập tổng hợp + Kiểm tra đánh giá.
Bước 1: Xác định chuẩn kiến thức, kĩ năng, Phẩm chất của chủ đề:
a. Kiến thức:
- Hiểu được đặc điểm của văn bản nhật dụng và đặc trưng qua các tác phẩm cụ thể.
- Nắm vững nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa của các văn bản nhật dụng trong chương
trình.
- HS nắm được những yêu cầu cơ bản khi tạo lập văn bản như: tính liên kết, bố cục và
sự mạch lạc của văn bản. Hiểu được muốn đạt được mục đính giao tiếp thì văn bản
phải có tính liên kết, có bố cuc rõ ràng và có sự mạch lạc trong văn bản.
1


b. Kĩ năng:
- Biết cách đọc - hiểu văn bản nhật dụng.
- Vận dụng kiến thức tổng hợp để làm các bài tập nhận diện thông hiểu và tạo lập
được văn bản ở các mức độ từ đoạn văn đến bài văn.
c. Phẩm chất: Bồi dưỡng tình cảm gia đình, tình yêu thương con người, trân trọng
những giá trị nhân văn tốt đẹp qua văn chương và cuộc sống… Giáo dục HS ý thức
tạo lập văn bản khi nói và viết, nghiêm túc khi học tập bộ môn và vận dụng vào cuộc
sống.
d. Định hướng phát triển năng lực HS:
- Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề
- Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học
- Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá
trình học bài
- Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản
thân

- Năng lực phân tích ngơn ngữ ,giao tiếp ...
- Năng lực làm bài tâp,lắng nghe ,ghi tích cực ...
- Năng lực làm việc độc lập, trình bày ý kiến cá nhân.
- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp,
năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hồn cảnh.
- Năng lự tư duy, thẩm mĩ…
Bước 2: Bảng mô tả các mức độ đánh giá theo định hướng năng lực của chủ đề:
Nội
Nhận biết
Thông hiểu
Vận dụng
Vận dụng
dung
cao
- Tác giả - Nhớ được - Hiểu được sự - Vận dụng hiểu biết - Vận dụng
hoàn
những nét chính ảnh hưởng của về tác giả, tác phẩm, hiểu biết về
cảnh
về tác giả, tác tác giả tới giá trị hoàn cảnh ra đời… để tác giả, tác
sáng tác phẩm (cuộc đời, nội dung và ý phân tích, lí giải giá phẩm, hoàn
sự nghiệp, hoàn nghĩa của các trị nội dung, nghệ cảnh ra đời…
cảnh sáng tác, văn bản.
thuật của văn bản.
để phân tích,
…)
lí giải giá trị
nội
dung,
nghệ
thuât

của văn bản
2


khơng
có
trong SGK

- Thể loại Nhận diện được
văn bản
thể loại cụ thể
trong văn bản và
đặc trưng của thể
loại đó.

Hiểu được ai tro
của thể loại
trong việc thể
hiện nội dung tư
tưởng cảm xúc
của các văn bản.

Vận dụng những hiểu
biết về thể loại để lí
giải, phân tích giá trị
nội dung và nghệ
thuật trong các văn
bản.

Vận

dụng
những hiểu
biết về đặc
trưng thể loại
để tạo lập văn
bản khác.

- Đề tài,
chủ đề,
cảm xúc
chủ
đạo…

- Nhận diện
được cảm xúc
chủ đạo trong
từng văn bản.

Hiểu được ý
nghĩa của đề tài,
chủ đề, cảm xúc
chủ đạo của các
văn bản đối với
bản thân và
cuộc sống

Vận dụng những hiểu
biết về đề tài chủ đề
để lí giải, phân tích
giá trị nội dung và

nghệ thuật trong các
văn bản

- Ý nghĩa
nội dung
- Giá trị
nghệ
thuật

- Nhận biết được
những hình ảnh/
chi tiết tiêu biểu,
trong tác phẩm.
- Nhớ được
những câu văn
hay có giá trị
- Nhận diện
được những yếu
tố nghệ thuật
được tác giả sử
dụng trong các
chi tiết, hình

Hiểu được vai
trị, tác dụng của
các chi tiết, hình
ảnh, câu văn đối
với việc thể hiện
nội dung tư
tưởng của tác

phẩm.

- Cảm nhận được ý
nghĩa của một số từ
ngữ, hình ảnh/ chi tiết
đặc sắc trong văn
bản.
- Trình bày được cảm
nhận, ấn tượng của cá
nhân về giá trị nội
dung và nghệ thuật
của văn bản.
- Đọc diễn cảm tác
phẩm

Vận
dụng
những hiểu
biết về đề tài,
chủ đề để đọc
– hiểu văn
bản
khác
cùng chủ đề,
đề tài.
- Trình bày
những kiến
giải
riêng,
những phát

hiện sáng tạo
về văn bản
- Đọc - hiểu
các văn bản
khác có cùng
nội dung ý
nghĩa. Biết so
sánh được các
văn bản đó.
3


ảnh.

Các yêu
cầu khi
tạo
lập
văn bản:
tính liên
kết, tính
mạch lạc
và chủ đề
của văn
bản.

- Nhận biết được
tính liên kết, tính
mạch lạc và chủ
đề của văn bản

đã cho trong các
phần ngữ liệu.

Hiểu được vai
trò của tính liên
kết, mạch lạc và
bố cục khi tạo
lập văn bản
trong q trình
giao tiếp.

-

Câu hỏi định tính, định lượng
- Trắc nghiệm KQ (về tác giả, tác
phẩm, đặc điểm thể loại, chi tiết
nghệ thuật…)
- Câu tự luận trả lời ngắn (lí giải,
phát hiện, nhận xét, đánh giá…)
- Bài tạo lập văn bản (trình bày cảm
nhận, kiến giải riêng của cá
nhân…)

Vận
dụng
được
những hiểu biết về
tính liên kết, mạch
lạc, bố cục khi đọc
hiểu được văn bản

khác và tạo lập được
các văn bản đảm bảo
các yêu cầu về tính
liên kết, mạch lạc và
bố cục văn bản.

- Vận dụng tri
thức đọc hiểu
văn bản để
kiến
tạo
những giá trị
sống của cá
nhân
- Viết văn, vẽ
tranh…
- Nghiên cứu
KH, dự án…
- Trình bày
những kiến
giải
riêng,
những phát
hiện sáng tạo
khi tạo lập
văn bản .
- So sánh các
văn bản đảm
bảo các yêu
cầu trên với

các văn bản
ko có liên kết,
mạch lạc…

Bài tập thực hành
- Hồ sơ (tập hợp các sản phẩm thực
hành)
- Bài tập dự án (nghiên cứu so sánh
tác phẩm, nhân vật theo chủ đề)
- Bài trình bày miệng (thuyết trình,
trao đổi thảo luận, trình bày về một
vấn đề…)

4


- Phiếu quan sát làm việc nhóm
(trao đổi, thảo luận về các giá trị tác
phẩm…)
Câu hỏi và bài tập minh họa các mức độ:
Văn bản 1: Bài “Cổng trường mở ra” (Lí Lan)
Nhận biết
- Nêu hiểu biết về
tác giả?
Xác
định
phương thức biểu
đạt của văn bản?
- Văn bản được
viết theo thể loại

gì?
- Văn bản được
đọc với giọng
điệu như thế nào?
- Nêu chủ đề của
văn bản.
- Tìm những chi
tiết, hình ảnh đặc
sắc trong văn bản.
- Câu văn nào thể
hiện nội dung tư
tưởng của văn
bản?

Thơng hiểu
- Hồn cảnh của tác giả
có ảnh được đến cảm
xúc trong văn bản
khơng?
- Văn bản có bố cục
mấy phần? Căn cứ xác
định bố cục của văn
bản?
- Tác giả đưa ra quan
điểm gì về nhà trường
và giáo dục? Câu văn
nào nói lên điều đó?
- Ở đoạn văn tiếp theo,
tác giả tập trung làm
sáng tỏ nội dung nào?

- Tác giả đã dùng
những câu văn nào để
đưa ra ý kiến của
mình?
- Em có nhận xét gì về
các phép tu từ được sử
dụng trong đoạn văn
bản này?
- Kết thúc văn bản
người mẹ nhắn nhủ con
điều gì?

Vận dụng thấp
- Kể tên một số tác
phẩm khác của nhà
văn Lí Lan? Kể tên
các văn bản cùng đề
tài.
- Trong phần mở
đầu, người mẹ xuất
hiện với tâm trạng
gì?
- Nghệ thuật diễn đạt
trong phần này có gì
đặc biệt? Điều đó có
tác dụng gì?
- Chỉ rõ mạch cảm
xúc suy nghĩ của
người mẹ trong đêm
trước ngày khai

trường của con?
- Việc mẹ nói về
ngày khai trường ở
Nhật có ý nghĩa như
thế nào?
- Theo em, văn bản
này có ý nghĩa ntn?
-Điền vào sơ đồ thể
hiện hệ thống các
phần của văn bản?

Vận dụng cao
- Theo em, hình
ảnh thế giới diệu kì
mà người mẹ ở đây
nói đến là gì? Hãy
liên hệ đến bản
thân để chứng tỏ
cho điều đó.
- Ngày khai trường
ở Việt Nam chúng
ta diễn ra như thế
nào?
- Ngày khai trường
đầu tiên của em
như thế nào? Viết
đoạn văn kể về
ngày khai trường
đầu tiên của mình?

5


Văn bản 2: Mẹ tôi ( Et-môn-đô đơ A-mi-xi)
Nhận biết
- Trình bày những
hiểu biết của em
về tác giả?
- Nêu xuất xứ của
văn bản?
- Văn bản được
đọc với giọng
điệu như thế nào?
- Văn bản viết
theo hình thức
nào?
Văn bản viết về
chủ đề gì?

Thơng hiểu
?Vì sao người bố lại
viết thư cho con?
? Nội dung bức thư
của người bố?
? Người bố hồi tưởng
về mẹ qua những chi
tiết nào?
? Người bố đã vẽ ra
viễn cảnh gì cho con
khi khơng cịn mẹ?

?Tìm nhưng câu văn
thể hiện Phẩm chất
của bố?
? Nhận xét về nghệ
thuật của đoạn này?
? Người bố có sự thay
đổi giọng điệu như thế
nào trong bức thư?

Vận dụng thấp
Vận dụng cao
- Sưu tầm những - Hãy lí giải tại sao
câu chuyện, văn bản người bố khơng
khác trong tác phẩm trực tiếp nói với
Những tấm lịng cao con mà lại lựa chọn
cả?
cách viết thư?
- Theo em người mẹ ?Em đã bao giờ
có vai trị như thế phạm lỗi với mẹ
nào trong cuộc sống chưa? Khi đó em có
của mỗi người?
hành động gì?
-.Theo em người bố ? Qua văn bản hãy
ở đây là người như rút ra bài học cho
thế nào?
bản thân trong cuộc
? Tại sao đọc xong sống
bức thư En-ri-cơ lại
xúc động như vậy?
- Trình bày cảm

nhận của em về nội
dung, ý nghĩa văn
bản?
Văn bản 3: Bài “Cuộc chia tay của những con búp bê”(Khánh Hoài)

Nhận biết
- Trình bày những
hiểu biết của em
về tác giả?
- Hồn cảnh sáng
tác văn bản?
- Văn bản viết
theo thể loại nào?
Xác
định

Thông hiểu
- Văn bản NL về
vấn đề gì?
- Văn bản có mấy
cảnh chia tay đó là
những cuộc chia tay
nào?
- Tác giả đã dùng
những chi tiết nào

Vận dụng thấp
- Kể tên một số tác
phẩm nghị luận xã hội
khác cùng viết về đề

tài.
- Trong phần mở đầu,
tác giả dẫn dắt vào vấn
đề như thế nào?
- Giải thích nhan đề

Vận dụng cao
?Theo em cuộc chia
tay nào xúc động
nhất? Hãy lí giải?
- Viết đoạn văn nêu
cảm nhận của em về
nhân vật Thủy
? Thi viết vẽ tranh,
sáng tác thơ ca về đề
6


phương thức biểu
đạt của văn bản?
- Văn bản được
đọc với giọng
điệu như thế nào?

để diễn tả tâm trang
của người anh,
người em?
- Nhận xét về tình
cảm anh em của
Thành và Thủy qua

các chi tiết đó?
- Em có nhận xét gì
về nghệ thuật của
đoạn văn trên?

của văn bản?
tại gia đình?
- Theo em những con
búp bê có vai trị gì
trong câu chuyện?
- Theo em, văn bản này
có ý nghĩa ntn?
- Chỉ rõ tâm trạng của
người anh trong đoạn?
- Theo em tại sao tác
giả lại xen lẫn những
đoạn miêu tả?Vai trị
của nó?
Tập làm văn: Liên kết trong văn bản Bố cục, mạch lạc trong văn bản.
Nhận biết
Thông hiểu
Vận dụng thấp
Vận dụng cao
- Nếu đoạn văn - Muốn đoạn văn - Hãy sửa lại đoạn - Hãy đối chiếu với
viết như vậy thì hiểu được cần phải văn để En có thể hiểu đoạn văn trong văn
có tính liên kết có những tính chất được ý bố?
bản "Mẹ tơi" và
chưa?
gì?
- Hãy chỉ ra sự thiếu nhận xét vì sao đoạn

- Văn bản cần có - Em hiểu liên kết liên kết trong đoạn văn vừa đọc trở nên
sự liên kết về
nghĩa là gì?
văn? Sửa lại để trở khó hiểu?
những mặt nào? - Liên kết có vai trị thành 1 đoạn văn có - Tạo lập đoạn văn
ntn trong văn bản?
nghĩa?
theo chủ đề và chỉ ra
- Như vậy để tạo sự
tính liện kết của
liên kết của VB
đoạn văn đó?
(trên) ta làm thế
nào?
- Cho biết 2 câu - Theo em việc sắp - Hãy sắp xếp lại nội - Vì sao khi xây
chuyện trên có xếp nội dung lá đơn dung lá đơn ấy cho dựng văn bản, cần
bố cục khơng? theo trình tự như vậy phù hợp.
phải quan tâm tới bố
Cách kể trên có hợp lí khơng? Vì -Hãy sắp xếp lại bố cục?
khơng hợp lí ở sao?
cục của 2 văn bản đó? - Tìm những VD
chỗ nào?
- Nêu nhiệm vụ của - Qua đó em rút ra
thực tế để chứng
- Bố cục thong mỗi phần trong các được điều gì khi trình minh vai trị - tác
thường của một văn bản tự sự, miêu bày 1 văn bản?
dụng của bố cục
7

vn bn cú my t ó hc.
phn?

- Mạch lạc là - Vậy khái niệm
mạch lạc trong văn
g×?
bản được hiểu ntn?
- Hãy xác định - Mạch lạc có cần
mạch lạc trong thiết trong văn bản
văn bản có tính khơng?
chất gì trong các - Nêu những điều
tính chất kể dưới kiện để văn bản có
tính mạch lạc?
đây?

- Tồn bộ sự việc
trong văn bản “Cuộc
chia tay …búp bê’’
xoay quanh sự việc
chính nào?
- Em có nhận xét gì
về mối liên hệ giữa
các phần .các đoạn,
các câu trong văn bản
.
- Như vậy trong văn
bản sẽ đồng thời tồn
tại những yêu cầu nào
.

trong văn bản .
- Kể lại câu chuyện
Cuộc chia tay của
những con búp bê
theo một bố cục
khác
- Có người nói mạch
lạc là sự tiếp nối của
các câu, các ý theo 1
trình tự hợp lí. Em
có tán thành khơng?
Vì sao?
- Hãy viết một đoạn
văn có tính mạch lạc
và chỉ ra tính mạch
lạc trong đoạn văn
vừa viết.

GIÁO ÁN MINH HỌA CHỦ ĐỀ:
MÔN NGỮ VĂN –LỚP 7
Thời gian dạy học: 10 tiết
Số bài: 06bài học chính thức
Tiết 1-2:
Ngày soạn: 5/9/2020
Văn bản CỔNG TRƯỜNG MỞ RA
(Lý Lan)

A. Mục tiêu
1. Kiến thức
8

- Cảm nhận và hiểu được những tình cảm sâu sắc của cha mẹ đối với con cái từ tâm
trạng của một người mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con; ý nghĩa lớn lao
của nhà trường đối với cuộc đời mỗi người, nhất là đối với tuổi thiếu niên và nhi
đồng.
- Nắm được lời văn biểu hiện tâm trạng người mẹ đối với con trong văn bản.
2. Kĩ năng
- Đọc - hiểu một văn bản biểu cảm được viết như những dịng nhật kí của người mẹ.
- Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của người mẹ trong đêm chuẩn
bị cho ngày khai trường đầu tiên của con.
- Liên hệ vận dụng khi viết một bài văn biểu cảm.
3. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề
- Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học
- Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá
trình học bài
- Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản
thân
- Năng lực phân tích ngơn ngữ ,giao tiếp ...
- Năng lực làm bài tâp. ,lắng nghe ,ghi tích cực ...
- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân.
- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp,
năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hồn cảnh
4. Phẩm chất
- Hiểu và trân trọng những tình cảm thiêng liêng của cha mẹ dành cho con cái.
- Có ý thức học tập tốt hơn để cha mẹ vui lòng.
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
1. Đối với giáo viên: Bài soạn, SGK, SGV, CKTKN, máy chiếu, bảng phụ, tài liệu
tham khảo.

2. Đối với học sinh: SGK, VBT, soạn bài theo câu hỏi SGK, chuẩn bị theo phiếu học
tập đã hướng dẫn ở nhà.
C. Phương pháp
- Đọc sáng tạo, vấn đáp, đàm thoại, giảng bình, tổ chức HS hoạt động tiếp nhận tác
phẩm.
- Động não, trình bày 1 phút, đặt câu hỏi, thảo luận nhóm.
D. Tiến trình bài dạy
9


1. Ổn định tổ chức (1 phút)
Ngày giảng
Lớp
Sĩ số
/ / 2020
7A1
40
/ / 2020
7A2
41
/ /2020
7A3
41
2. Kiểm tra bài cũ (2 phút): Kiểm tra sách vở, bài soạn của HS
3. Bài mới (37 phút)
Hoạt động khởi động
- Mục tiêu: Kiểm tra kiến thức cũ, đặt vấn đề tiếp cận bài học.
- Hình thức: Hoạt động cá nhân
- Kĩ thuật: Giao nhiệm vụ, hoàn thành nhiệm vụ
- Phương tiện: máy chiếu

Cách 1: Sau những ngày hè được nghỉ ngơi thú vị, thời gian trôi qua cũng thật nhanh
và năm học mới thật sự đã đến rồi.
?Trong mỗi các em thường mong mỏi điều gì khi năm học mới sắp đến?
?Mẹ thường chuẩn bị những gì cho em khi năm học mới đến?
- Trả lời cá nhân: 3 em
- GV nhận xét, động viên, dẫn dắt: Mời các em quan sát các hình ảnh khai trường, đến
trường mà GV sưu tầm trên máy chiếu
?Nhìn những bức hình trên em có cảm tưởng gì?
- Rất thân thương, bồi hồi, xao xuyến....
Cách 2: Các em có xem phim Harry potter không?Ai xem cho cô biết nhân vật chính
là ai? Nhân vật chính có tài năng gì? Em có thích khơng? Em thích ở điểm nào? Ai
cho cô biết dịch giả nổi tiếng đã mang Harry potter đến với VN đến với thế hệ trẻ
chúng ta tên gì?
Đó chính là Lí Lan chính là người phụ nữ đa tài.Bà vừa là nhà giáo, vừa là nhà văn
nổi tiếng. Bà cũng viết nhiều tác phẩm rất hay trong đócó văn bản “Cổng trường mở
ra” mà chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu.
- Vào bài: Trong quãng đời đi học, hầu như ai cũng đã trải qua ngày khai trường đầu
tiên. Nhưng, ít ai để ý xem trong đêm trước ngày khai trường ấy mẹ mình đã làm gì
và nghĩ những gì. Tùy bút “Cổng trường mở ra” đã ghi lại những cảm xúc ấy. Hôm
nay học bài văn này, chúng ta sẽ hiểu được trong đêm trước ngày khai trường để vào
lớp 1 của con, những người mẹ đã làm gì và nghĩ những gì nhé?
Chúng ta cùng đi tìm hiểu văn bản: “Cổng trường mở ra”.
10


Hoạt động hình thành kiến thức mới
- Mục tiêu: trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn
đề học tập nêu ra ở hoạt động khởi động.
- Phương pháp: thuyết trình, pháp vấn, gợi mở, phân tích, nêu vấn đề, giảng bình,
thảo luận nhóm…

- Kĩ thuật:Kĩ thuật hỏi và trả lời, trình bày một phút, chia nhóm, giao nhiệm vụ
- Phương tiện: Máy chiếu, phiếu học tập
- Thời gian :
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC
MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
SINH
I. Giới thiệu chung
?Tác giả của văn bản này là ai?
1. Tác giả: Lý Lan
- Nhà văn Lý Lan sinh ngày 16 tháng 7 năm 1957(59 tuổi) tại - Sinh ngày 16 tháng
Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.
7 năm 1957
- Bà là giáo viên tiếng Anh, nhà ăn, nhà thơ, và là một dịch giả (59 tuổi) tại Thủ Dầu
nổi tiếng với truyện Harry Potter bản tiếng Việt. Bà có rất Một, tỉnh Bình
nhiều tác phẩm viết cho lứa tuổi học trò như: Tập truyện thiếu Dương.
nhi “Ngôi Nhà Trong Cỏ” (NXB Kim Đồng, Hà Nội, 1984) 2. Tác phẩm
được giải thưởng văn học thiếu nhi của Hội Nhà văn Việt - Trích từ báo Yêu trẻ
Nam; “Bí mật giữa tơi và thằn lằn đen” (NXB Văn Nghệ - số 166 TPHCM ngày
2008).
1/9/2000
?Em biết gì về xuất xứ của văn bản: Cổng trường mở ra"?
- Tùy bút “Cổng trường mở ra” của nhà văn Lý Lan được in
trên báo “Yêu trẻ” - TP.HCM số 166 ngày 1/9/2000. Khi bắt
đầu chương trình cải cách, lập tức, “Cổng trường mở ra” được
chọn làm bài giảng đầu tiên trong sách Ngữ văn lớp 7 (khoảng
2002, 2003). Khi đó, nhà văn Lý Lan đang du học nước ngoài.

II. Đọc - hiểu văn bản
GV hd đọc: giọng dịu dàng, chậm rãi, đôi khi thì thầm, thể 1. Đọc - chú thích
hiện được tình cảm tha thiết, tâm trạng bâng khuâng, xao 2. Thể loại, bố cục

xuyến của người mẹ trong đêm không ngủ được.
- GV đọc 1 đoạn, HS đọc nối tiếp đến hết.
- HS nhận xét. GV sửa chữa.
11


?Tìm và giải nghĩa một số từ biểu hiện tâm trạng của mẹ và
con trong văn bản.
- Chú thích: háo hức, bận tâm, nhạy cảm.
?Từ văn bản đã đọc, hãy tóm tắt đại ý của bài văn bằng 1
câu ngắn gọn?
- Văn bản viết về tâm trạng của người mẹ trong đêm không
ngủ trước ngày khai trường đầu tiên của con.
?Nội dung của văn bản đề cập đến vấn đề gì? Thuộc kiểu
văn bản nào đã học ở kì II-lớp 6? Hãy nhắc lại đặc trưng
của văn bản ấy?
- Đề cập đến vai trò của giáo dục, quan hệ giữa gia đình, nhà
trường và trẻ em.
- Đó là văn bản nhật dụng (đề cập đến những vấn đề vừa
quen thuộc vừa gần gũi hàng ngày, vừa có ý nghĩa lâu dài,
trọng đại mà tất cả chúng ta cùng quan tâm hướng tới).
?Xác định bố cục VB? Nêu nội dung từng phần?

* Thể loại: văn bản
nhật dụng.

* Bố cục: 2 phần
- P1: từ đầu -> đi ngủ
sớm: những tình cảm
dịu ngọt người mẹ

dành cho con.
- P2: còn lại: tâm trạng
của người mẹ trong
đêm trước con vào lớp
1.

3. Phân tích
Chia lớp thành 3 nhóm để thảo luận
Nhóm 1: Tìm hiểu Tình cảm của mẹ dành cho con được thể
hiện qua những hành động nào?
Nhóm 2: Tìm hiểu về tâm trạng của con trước ngày khai
trường
Nhóm 3: Tìm hiểu về tâm trạng người mẹ trong đêm trước
ngày khai trường của con?
Bàn bạc, thảo luận, làm việc nhóm
? Hãy cho biết qua lời kể của mẹ, cuộc sống của cậu bé
trong buổi tối trước ngày khai giảng đầu tiên vào lớp 1 hiện
ra qua các chi tiết nào ?
? Các chi tiết trên cho thấy tâm trạng của cậu bé trước ngày
khai trg đầu tiên ntn?
?Vào hôm trước ngày khai trường đầu tiên của con, người

a- Nỗi lòng người mẹ:
* Người con:
+ giấc ngủ đến dễ
dàng như uống 1 li sữa
+ Chỉ bận tâm việc dạy
sao cho kịp giờ
+ Hăng hái dọn đồ
chơi, c.bị sách vở cùng

mẹ
-> con: háo hức
nhưng thanh thản,
nhẹ nhàng, vô tư.
* Người mẹ:
+ Mọi ngày: dọn dẹp,
12


mẹ đã làm những cơng việc gì?
- Trìu mến quan sát những việc làm của cậu bé lớp 1
(giúp mẹ thu dọn đồ chơi từ chiều, háo hức về việc ngày mai
thức dậy cho kịp giờ...)
- Vỗ về để con ngủ, đắp mền cho con, bng mùng, ém góc
cẩn thận.
- Xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con ngày đầu tiên đến
trường.
- Đại diện trình bày, nhận xét
? Nhận xét về MT miêu tả nhân vật của tg?
? Qua những chi tiết này, em thấy đc tâm trạng và tình cảm
của người mẹ dành cho con ntn?
Gv bình:Lấy sự kiện là đêm trước ngày đầu tiên bước vào
lớp 1 của con, tùy bút CTMR ko nói nhiều về đứa con mà
tập trung nói về tâm trạng của ng mẹ. Với cách miêu tả tâm
lí nvật rất tinh tế, VB có nhiều chi tiết kể cụ thể về sự trằn
trọc của ng mẹ, những cử chỉ chăm chút của mẹ với
con.Thậm chí khi mọi việc xong xi, mẹ vẫn ko sao ngủ đc.
Ngày con vào lớp 1 đã trở thành - 1 sự kiện trọng đại không
chỉ của riêng con.
?Người mẹ đã trằn trọc suy nghĩ về những điều gì?

- Cái ấn tượng khắc sâu mãi mãi trong lòng 1 con người về
cái ngày " hôm nay tôi đi học " ấy, mẹ muốn nhẹ nhàng cẩn
thận và tự nhiên ghi vào lịng con.
- Mẹ nghe nói ở Nhật...
?Từ suy nghĩ ấy người mẹ đã hồi tưởng về điều gì?
- Cứ nhắm mắt lại là dường như vang lên tiếng...
- Mẹ cịn nhớ sự nơn nao, hồi hộp khi cùng...
->Hồi tưởng lại kỉ niệm sâu đậm, không thể nào quên của
bản thân về ngày đầu tiên đi học.
GV cung cấp thêm thông tin về tác giả Lý Lan: Nhà văn
Lý Lan tâm sự: “Đó là một bài văn tơi viết khoảng mười
năm trước, lúc cháu tôi sắp vào lớp một. Tôi chứng kiến tất
cả sự chuẩn bị và cảm thông nỗi lịng của em tơi. Chị em tơi

làm việc riêng của mìh
+ Tối nay: trìu mến
quan sát con, đắp mền,
bng mùng, vỗ về cho
con ngủ, xem lại những
thứ đã chuẩn bị cho
con... trằn trọc ko ngủ
được, ko tập trung vào
việc gì,...
- 2 tâm trạng khác nhau
-> phù hợp tâm lí
+ NT: Miêu tả tâm lí
nhân vật rất tinh tế
-> Mẹ hồi hộp, phấp
phỏng; mẹ quan tâm và
dành cho con những

tình cảm dịu ngọt nhất.

- Mẹ nôn nao nghĩ về
ngày khai trường năm
xưa của chính mình.
- Cứ nhắm mắt lại là
mẹ dường như nghe
tiếng đọc bài trầm
bổng: “Hằng năm, cứ
13


mồ cơ mẹ khi cịn q nhỏ, các em tơi khơng hề có niềm
hạnh phúc được mẹ cầm tay dẫn đến trường. Hình ảnh đó là
nỗi khao khát mà khi làm mẹ em tơi mới thực hiện được.
Mãi mãi hình ảnh mẹ đưa con đến trường là biểu tượng đẹp
nhất trong xã hội lồi người.”
? Lời văn trong bài có phải là lời người mẹ đang nói trực
tiếp với con không? Theo em người mẹ đang tâm sự với ai?
Cách viết này có tác dụng gì? (HS khá - giỏi)
GV bình:Người mẹ khơng trực tiếp nói với con mà thực ra
là đang tâm sự với chính mình như những dịng nhật ký nhỏ
nhẹ, tâm tình, sâu lắng, tác giả đã miêu tả và làm nổi bật
tâm trạng người mẹ. Người viết đi vào thế giới tâm hồn của
người mẹ để miêu tả 1 cách tinh tế những bâng khuâng, xao
xuyến; những nôn nao, hồi hộp của người mẹ trong đêm
trước ngày khai trường của con; những điều mà nhiều khi
không thể nói trực tiếp được
?Ngày khai trường ở Nhật bản diễn ra ntn? Em nhận thấy ở
nước ta ngày khai trường có diễn ra như vậy khơng? Hãy

miêu tả 1 vài chi tiết mà em cho là ấn tượng nhất trong ngày
khai trường mà em đã tham gia?
- HS phát biểu ý kiến theo SGK /7
- Tự do so sánh ngày khai trường ở nước ta...
GV: dù ở đâu, nước nào, cả xã hội, cộng đồng đều quan tâm
đến giáo dục, đều đầu tư cho giáo dục, coi giáo dục là quốc
sách hàng đầu...
?Câu văn nào trong bài nói về tầm quan trọng của nhà
trường đối với thế hệ trẻ?
- Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong giáo duc sẽ ảnh hưởng
đến cả một thế hệ mai sau và sai lầm một li có thể đưa thế hệ
ấy đi chệch cả hàng dặm sau này.
?Em cũng hiểu thêm gì về vai trò của nhà trường đối với
cuộc đời mỗi người?
HS tả lời theo dòng suy nghĩ GV định hướng
GV bình: Câu văn khẳng định vai trị quan trọng, to lớn

vào cuối thu… dài và
hẹp ”
- Mẹ còn nhớ sự nôn
nao, hồi hộp...nỗi chơi
vơi, hốt hoảng...
+ NT:Sử dụng nhiều
động từ chỉ trạng thái:
háo hức, trằn trọc, xao
xuyến, hồi hộp, hốt
hoảng, nôn nao để miêu
tả diễn biến tâm trạng
nhân vật.
-> Mẹ thao thức, nôn

nao, triền miên trong
suy nghĩ về thời thơ ấu
của mình
+ Mẹ muốn nhẹ nhàng
và cẩn thận, tự nhiên
ghi vào trong lòng con
-> Mẹ gửi gắm mơ ước
vào con chứa chan bao
hi vọng.
+ NT: Sử dụng lời văn
độc thoại làm nổi bật
tâm trạng, tình cảm và
những điều thầm kín
khó nói bằng lời trực
tiếp 1 cách tự nhiên.
->Mẹ là người 1 lòng
yêu thương con và giàu
đức hy sinh thầm lặng.
b - Suy nghĩ của người
mẹ:
- Mẹ liên tưởng đến
14


hàng đầu của giáo dục, giáo dục không được phép sai lầm
vì giáo dục đào tạo con người - những người quy định tương
lai của đất nước. Thành ngữ "Sai 1 li, đi 1 dặm" được vận
dụng khéo léo để thấy rõ sự tai hại, hậu quả nghiêm trọng
của sai lầm trong gd: 1 li - 1 dặm.
? Từ những trăn trở suy nghĩ đến những mong muốn của mẹ

trong đêm trước ngày con vào lớp 1, em có cảm nhận ntn về
người mẹ trong bài?
Gv bình :có lẽ chính bởi đc viết lên bằng tình yêu thương
và khát khao đc mẹ cầm tay đến trg mà “CTMR” chất chứa
biết bao cảm xúc. Người mẹ nói chung và người mẹ VN nói
riêng ln là thế – 1 lịng vì con. Đức hi sinh thầm lặng ấy
tự bao đời nay đã trở nên gần gũi với chúng ta qua những
nhịp ca dao:
“ Con là mầm đất tươi xanh
Nở trong tay mẹ, mẹ ươm mẹ trồng
Hai tay mẹ bế mẹ bồng
Như con sơng chảy nặng dịng phù sa.”

ngày khai trường ở
Nhật và nghĩ về vai trò
của giáo dục đối với
trẻ.
+“Ngày khai trường…
ngày lễ của tồn xã hội
-> Trong giáo dục
khơng được phép sai
lầm vì giáo dục quyết
định tương lai của 1 đất
nước.
+ “Bước qua...1 TG kì
diệu sẽ mở ra”.
- Nhà trường là mơi
trường giáo dục con
người tồn diện, phù
hợp với u cầu của xã

hội.
-> Thể hiện TY con và
lòng tin sắt đá của mẹ
vào sự giáo dục của
nhà trường.
* Mẹ là người chu đáo,
hết mực yêu thương, lo
lắng, làm tất thảy vì
con. Bà coi trọng vai
trò của nhà trường đối
với xã hội nói chung và
con mình nói riêng.

Thảo luận nhóm bàn - 2 phút
?Kết thúc văn bản, người mẹ nói: "Bước qua cổng trường...", em hiểu "điều kỳ diệu"
được nói đến ở đây là gì?
15


- Điều hay lẽ phải, đạo lý làm người
- Tri thức, hiểu biết về mọi lĩnh vực trong cuộc sống đầy lý thú, hẫp dẫn, kỳ diệu mà
con chưa từng biết.
- Thời gian kỳ diệu của tình thầy trị, tình bạn,
- Thời gian của ước mơ hi vọng, niềm tin, ý chí, nghị lực và có thể cả những thất bại,
đắng cay... giúp ta thành người ...
GV bình:
- Từ mái ấm gia đình, tuổi thơ được chắp cánh đến mái trường thân u, các em có
thầy cơ, lớp học, bạn bè... được chăm sóc, dạy dỗ. Từng ngày chúng ta lớn lên, ngày
càng vững vàng trong cuộc sống, trưởng thành về nhân cách, trí tuệ rồi lại đươc chắp
cánh bay cao, bay xa trong cuộc đời... Tất cả những điều đó đều được vun trồng từ

thời gian kì diệu, nhà trường.Điều đó lí giải tại sao ngay từ xa xưa ông cha ta đã đề
cao vai trò của giáo dục, của thầy cô: " Không thầy...
4. Tổng kết
?Khái quát những nét nghệ thuật đặc sắc được sử dụng trong văn bản?
- Hình thức tự bạch
- Ngơn ngữ biểu cảm
a. Nghệ thuật
- Hình thức tự bạch
- Ngơn ngữ biểu cảm
?Nội dung chủ yếu của văn bản?
b. Nội dung- Ý nghĩa:
Thể hiện tấm lòng của mẹ đối với con đồng thời nêu lên vai trò to lớn của nhà trường
đối với mỗi con người.
HS đọc ghi nhớ SGK/9
?Nêu những từ ngữ quan trọng trong ghi nhớ?
* Ghi nhớ: SGK/ 9
Hoạt động luyện tập
- Mục tiêu: hoàn thiện kiến thức vừa chiếm lĩnh được; rèn luyện kĩ năng áp dụng kiến
thức mới để giải quyết các tình huống/vấn đề trong học tập.
- Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm
- Kĩ thuật:Kĩ thuật hỏi và trả lời, trình bày một phút
16


- Phương tiện: Máy chiếu
- Thời gian:
III. Luyện tập
GV y/c HS bài tập 1 (SGK/ 9)
- G tổ chức cho H phát biểu suy nghĩ của mình.
- GV chốt: mỗi người có 1 dấu ấn sâu đậm riêng nhưng ngày khai trường đầu tiên

thường để lại dấu ấn sâu đậm nhất.
Bài tập1 (SGK/9)

- Báo cáo kết quả chuẩn bị ở nhà
- Bài HS đã gửi qua trường học kết nối
- Chọn khoảng 3 bài tiêu biểu chiếu lên màn hình
- HS khác nhận xét về hình thức và nội dung viết đoạn văn
- GV chốt động viên
Bài tập 2 (SGK/9)
GV hướng dẫn HS viết từ ở nhà viết đoạn văn.

Hoạt động 4: Vận dụng
- Mục tiêu: phát hiện các tình huống thực tiễn và vận dụng được các kiến thức, kĩ
năng trong cuộc sống tương tự tình huống/vấn đề đã học.
- Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm
- Kĩ thuật: hỏi và trả lời, trình bày một phút, động não
- Thời gian:
Nhóm 1, 2, 3 đóng tiểu phẩm 5 phút về cảnh ngày đầu tiên đi học
Nhóm 4, 5, 6 sưu tầm 3 bài hát về thầy cô, mái trường, biểu diễn tập thể thi giữa các
nhóm
- HS nhận xét
- GV chốt động viên khuyến khích bằng lời khen
Cả lớp cùng hát bài : Ngày đầu tiên đi học
Chiếu clip 2 phút về buổi tựu trường
17


Hoạt động 5: Tìm tịi, mở rộng, sáng tạo
- Mục tiêu: tìm tịi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học
tập suốt đời.

- Phương pháp: thảo luận nhóm
- Kĩ thuật: hỏi và trả lời, trình bày một phút, chia nhóm, giao nhiệm vụ
- Phương tiện: Phiếu học tập
- Thời gian:
- HS quan sát một số hình ảnh và đốn tên văn bản.
- Nhìn vào các bức tranh em hãy nhận xét về việc cộng đồng và xã hội ngày nay quan
tâm đến đến việc học của trẻ em như thế nào?
?Tại sao Văn bản có tên "Cổng trường mở ra"?
- Lấy câu nói cuối cùng của người mẹ trong phần kết thúc văn bản - Nhan đề văn bản
-> khẳng định niềm tin tưởng vào vai trò của giáo dục.
4. Hướng dẫn học bài cũ, chuẩn bị bài mới (2 phút)
*Hướng dẫn học bài cũ:
- Viết 1 đoạn văn ghi lại cảm xúc của bản thân về ngày khai trường đầu tiên.
- Sưu tầm và đọc một số văn bản về ngày khai trường.
*Hướng dẫn chuẩn bị bài mới:
- Chuẩn bị: Mẹ tơi
+ Tìm hiểu kĩ về tác giả, tác phẩm
+ Đọc kĩ văn bản, đọc diễn cảm, đọc sáng tạo
+ Chia bố cục, trả lời câu hỏi SGK.
+ Viết đoạn văn biểu cảm về mẹ.
+ Câu chuyện cảm động về mẹ sưu tầm.
*********************************************
Tiết 3-4
Ngày soạn: 6/9/2020
Văn bản
MẸ TƠI
(Ét-mơn-đơ đơ A-mi-xi)

A. Mục tiêu cần đạt
1. Kiến thức

18


- Hiểu sơ giản về tác giả Ét- môn-đô đơ A-xi- mi.
- Hiểu cách giáo dục vừa nghiêm khắc, vừa có lí vừa có tình của người cha khi con
mắc lỗi.
- Hiểu nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư.
2. Kĩ năng
- Đọc- hiểu một văn bản biểu cảm được viết dưới hình thức một bức thư..
- Phân tích một số chi tiết liên quan đến hình ảnh người cha (tác giả của bức thư) và
người mẹ được nhắc đến trong thư.
3. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề
- Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học
- Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá
trình học bài
- Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản
thân
- Năng lực phân tích ngơn ngữ ,giao tiếp ...
- Năng lực làm bài tâp,lắng nghe ,ghi tích cực ...
- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân.
- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp,
năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hồn cảnh
4. Phẩm chất
- Hiểu và trân trọng những tình cảm thiêng liêng của cha mẹ dành cho con cái.
- Có ý thức học tập tốt hơn để cha mẹ vui lòng.
B. Chuẩn bị đối với giáo viên và học sinh
1. Đối với giáo viên:tư liệu về tác giả, tác phẩm.
2. Đối với học sinh: soạn bài theo câu hỏi sách giáo khoa và thực hiện theo hướng
dẫn của GV.

C. Phương pháp
- Đọc sáng tạo, vấn đáp, đàm thoại, giảng bình.
- Động não, trình bày 1 phút, đặt câu hỏi, thảo luận nhóm, cặp đơi.
D. Tiến trình bài dạy
1. Ổn định tổ chức (1 phút)
2. Kiểm tra bài cũ (3 phút)
?Học xong văn bản Cổng trường mở ra, em hiểu thêm được điều gì?
19


*Yêu cầu
- Hiểu tấm lòng của mẹ đối với con đồng thời nêu lên vai trò to lớn của nhà trường đối
với mỗi con người.
3. Bài mới(36 phút)
Hoạt động 1: Khởi động
- Thời gian: phút
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý của HS
- Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề...
- Kĩ thuật: Động não, tia chớp, hỏi và trình bày
Cách 1:Kể câu chuyện “Chiếc bình vỡ”
Em có suy nghĩ gì về câu chuyện này? (Tấm lịng bao dung của mẹ)
Thế mà có những đứa con đã khơng trân trong tấm lịng ấy, có những lời lẽ hỗn láo với
mẹ. Bài văn mà các em tìm hơm nay đã thể hiện hết nội dung ấy với bài “Mẹ tôi” của
A- mi -xi
Cách 2: Các em hãy kể tên những bài thơ, hát, ca dao...viết về hình ảnh người mẹ?
Chia lớp thành ơ nhóm, nhóm nào tìm được nhiều đáp án sẽ chiến thắng
- Đại diện các nhóm treo lên bảng sản phẩm
- GV nhận xét, động viên, dẫn dắt: Mời các em quan sát sản phẩm mà các nhóm đã làm
- Có thể khẳng định rằng mẹ chính là một kì quan đặc biệt của tạo hóa nên có vơ số nhà
văn nhà thơ đã lấy làm nguồn cảm hứng sáng tạo. Hơm nay cơ trị chúng ta sẽ tìm hiểu

thêm một tác phẩm viết về mẹ
Đó chính là văn bản: “Mẹ tơi”.
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
- Mục tiêu: trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề
học tập nêu ra ở hoạt động khởi động.
- Phương pháp: thuyết trình, pháp vấn, gợi mở, phân tích, nêu vấn đề, giảng bình, thảo
luận nhóm…
- Kĩ thuật:Kĩ thuật hỏi và trả lời, trình bày một phút, chia nhóm, giao nhiệm vụ
- Phương tiện: Máy chiếu, phiếu học tập
- Thời gian :
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
I. Giới thiệu chung
Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
1.Tác giả
?Giới thiệu những nét cơ bản về tác giả và văn bản - A-mi-xi ( 1846-1908).
20


Mẹ tơi?
- HS trả lời theo chú thích sgk.
GV bổ sung: A-mi-xi sinh 31/10/1846 trên bờ biển tây
bắc nước Ý, mất :12/3/1902.
- Vào quân đội, là sĩ quan chưa đầy 20 tuổi.
- Hai năm sau, chiến tranh kết thúc ông dời quân ngũ
đi du lịch nhiều nước.
- 1891: tham gia Đảng XH Ý, chiến đấu cho cơng
bằng xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân lao động.
- Cuốn "Những tấm ..." là tp nổi tiếng nhất trong sự
nghiệp sáng tác của ơng. Cuốn sách gồm nhiều mẩu

chuyện có ý nghĩa giáo dục sâu sắc.
? Nêu xuất xứ của văn bản “Mẹ tơi”?
? văn bản viết dưới hình thức nào?
? Theo em văn bản này viết về vấn đề gì?Đây có đc
coi là 1 vb nhật dụng ko? Vì sao?
? Vậy PTBĐ chính của vb là gì?
? Văn bản là 1 bức thư người bố gửi cho con, nhưng
tại sao tác giả lại lấy nhan đề là “Mẹ tôi ” ?
II. Đọc - hiểu văn bản

- Nhà văn Ý
2.Tác phẩm
- Xuất xứ: Trích trong
“Những tấm lịng cao cả”
(truyện thiếu nhi, 1886 ) – tp
nổi tiếng nhất trong sự
nghiệp sáng tác của tg
- Hình thức: Thư (nhật kí) Là VB nhật dụng.
- PTBĐ chính: biểu cảm (xen
kẽ tự sự, nghị luận)
- Nhan đề: Do chính nhà văn
đặt
- Người mẹ khơng xuất hiện
trực tiếp trong câu chuyện
nhưng là tiêu điểm mà các
nhân vật khác hướng tới.

21

Đọc - hiểu văn bản
?Văn bản đọc như thế nào cho phù hợp?
HS trả lời GV định hướng
GV hd đọc: cần thể hiện được những tâm tư và tình
cảm buồn, khổ của người cha trứớc lỗi lầm của con
và sự trân trọng của người cha với người vợ.
-> GV đọc mẫu, HS đọc nối tiếp
-> nhận xét và uốn nắn phần đọc của HS
?Giải nghĩa từ: Khổ hình, vong ân bội nghĩa, bội
bạc. (chú thích SGK)
?Bố cục văn bản?
?Văn bản "Mẹ tơi" giới thiệu ngun nhân và mục
đích người bố viết thư cho con trai, đó là gì.?
- Ngun nhân: En-ri-cô đã hỗn láo với mẹ khi cô
giáo đến thăm.
- Mục đích: để cảnh cáo, phê phán, nghiêm khắc
Phẩm chất sai trái ấy, bày tỏ Phẩm chất của người
bố.
?Sáng tạo ra hồn cảnh xảy ra câu chuyện như vậy
có tác dụng ntn?
- Câu chuyện tự nhiên hơn, xúc động hơn.
GV chuyển:Đọc xong thư của bố En-ri-cô rất xúc
động. Chúng ta tìm hiểu tiếp xem trong thư bố viết
những gì khiến E lại có tâm trạng như vậy.
Thảo luận nhóm 2 bàn - 3 phút
Nhóm 1,2: Tâm trạng của người bố với E được thể
hiện qua những chi tiết nào? Nhận xét về nghệ
thuật? Em hiểu gì về tâm trạng của người bố lúc
đó?
- "Sự hỗn láo của con như 1 nhát dao đâm vào tim

bố"
- "Bố không thể nén được cơn tức giận đối với con"
- " Con mà lại .... mẹ con ư"
- " Thật đáng xấu hổ ... đó"

1. Đọc - chú thích
2. Bố cục
- Phần 1 (Từ đầu đến...vơ
cùng):Lí do bố viết thư cho
Enricơ
- Phần 2 (Cịn lại) : Nội dung
bức thư của bố gửi Enricô.

3. Phân tích
a. Hồn cảnh người bố viết
thư
- Ngun nhân: En-ri-cơ đã hỗn
láo với mẹ khi cơ giáo đến
thăm.
- Mục đích: để cảnh cáo, phê
phán, nghiêm khắc Phẩm chất
sai trái ấy, bày tỏ Phẩm chất của
người bố.

b. Bức thư của bố En-ri-cô:
* Phẩm chất của bố:
+ Sự hỗn láo của con như một
nhát dao đâm vào tim bố vậy!
+ bố ko thể nén đc cơn tức
giận...

+ Con mà xúc phạm đến mẹ ư?
- NT: biểu cảm bằng nhiều kiểu
câu: cảm thán, nghi vấn, khẳng
định; sử dụng so sánh giàu hình
22


->Sử dụng phép so sánh diễn tả sự đau đớn, buồn
giận và thất vọng đến tột độ trước sự hỗn láo của
đứa con.
GV bình:Đối với người cha, việc En-ri-cơ thiếu lễ
độ với mẹ là 1 việc không thể chấp nhận và tha thứ.
Đó là biểu hiện của sự vong ân, bội nghĩa, sự xúc
phạm đến tình cảm thiêng liêng của người mẹ dành
cho con.
Nhóm 3, 4: Thơng qua lời nói của bố,hình ảnh
người mẹ được hiện lên qua những chi tiết nào? Em
cảm nhận ntn về người mẹ của En ?
- Mẹ đã phải thức suốt đêm... mất con...
- Mẹ sẵn sàng bỏ 1 năm Hp... cứu sống con
GV bình: người mẹ có vai trị hết sức lớn lao trong
cuộc đời mỗi con người: Công lao của mẹ thật to
lớn: Sinh thành, dưỡng dục, chăm sóc, quan tâm
từng miếng ăn, giấc ngủ; là chỗ dựa nâng đỡ con
suốt cả cuộc đời vì " Con là hạt máu cắt đơi của
mẹ"Cịn mẹ ăn cơm cá, mất mẹ liếm lá ngoài
đường. Thêm một người trái đất ... nước mắt. Nếu
còn mẹ xin đừng làm mẹ khóc/ Để đừng buồn trên
mắt mẹ nghe không?.
" Con dù lớn ... vẫn theo con"

( Chế Lan Viên)
Nhóm 5,6: Người bố muốn nhắn nhủ tới E những gì
về mẹ? Em cảm nhận ntn về người mẹ của En ?
- Ngày buồn thảm nhất... Con mất mẹ.
- Con sẽ mong ước thiết tha được... của mẹ
- Con sẽ cay đắng...
- Con sẽ không thanh thản...
- Lương tâm không phút nào được yên tĩnh...
- Tâm hồn con luôn bị khổ hình...
?NX gì về cách sử dụng hình ảnh, lời lẽ giọng điệu
qua đoạn văn vừa phân tích? Tác dụng của những

ảnh -> làm cho lời văn trở nên
linh hoạt, sinh động, giàu hình
ảnh.
-> Bố đau đớn, tức giận, thất
vọng trước nỗi lầm của con.

* Hồi tưởng về mẹ:
- Mẹ thức suốt đêm, quằn quại
khóc nức nở vì sợ mất con...
- Người mẹ sẵn sàng bỏ 1 năm
hp để tránh cho con 1 giờ đau
đớn…
- Mẹ đi ăn xin để ni con, sẵn
sàng hi sinh tính mạng để cứu
sống con!
+ Giọng văn tha thiết, trân trọng
- Hình ảnh mẹ hiện lên qua lời
của bố nên rất khách quan, chân

thực
-> Mẹ giàu đức hi sinh với
tấm lòng yêu thương con lớn
lao, cao cả
* Lời nhắn nhủ:
- Hãy nghĩ kĩ điều này En-ri-cô ạ:
…ngày buồn thảm nhất là ngày
con mất mẹ.
- Khi đã khôn lớn,…con sẽ
mong ước tha thiết…tội
23


BPNT ấy?
- Lời văn biểu cảm vừa mạnh mẽ, dứt khốt vừa
tha thiết nhẹ nhàng đầy thuyết phục, hình ảnh so
sánh, có ý nghĩa tượng trưng.

?Nêu cảm nhận của em về 2 câu văn : "Tình u
thương kính trọng cha mẹ... chà đạp lên tình u
thương đó"?
- HS tự bộc lộ
GV bình: đó là câu nói hay nhất, cảm động nhất và
có ý nghĩa sâu sắc nhất. Đó là tiếng nói tâm huyết
cao đẹp của 1 người cha. Nó vừa khẳng định tình
cảm thiêng liêng, cao cả của cha mẹ đ.với con cái
lại vừa cho En bài học về lòng hiếu thảo và đạo làm
con. Lời khuyên thật thấm thía, sâu xa bởi lẽ lòng
hiếu thảo là cái gốc của đạo làm con, làm người. Đó
cũng là thơng điệp mà tác giả muốn gửi tới người

đọc.
?Từ Phẩm chất hết sức nghiêm khắc đó, người bố
đã nói gì với con?? Sử dụng kiểu câu gì ? Tác
dụng?
?Theo em tại sao trong thư, người bố rất tức giận,
nghiêm khắc phê phán cũng nhưng trong bức thư
người bố luôn lặp lại những lời lẽ: En-ri- cô của bố
ạ; En-ri- cô à! En - ri - cô này; Bố rất yêu con, con
là niềm hi vọng tha thiết nhất trong đời bố...?
Dùng những lời lẽ như vậy, có tác dụng gì?
- Làm cho lời lẽ trong bức thư (trở nên) nghiêm
khắc dứt khoát nhưng vẫn trìu mến, tha thiết, tràn
đầy tình yêu thương; Giọng người bố trỏ nên thiết
tha tâm tình, thủ thỉ, lời giáo huấn cứ thấm sâu vào

nghiệp…cay đắng nhớ lại ~ lúc
đã làm mẹ buồn phiền…
- Lương tâm con sẽ không một
phút nào yên tĩnh, tâm hồn con
như bị khổ hình...
+ NT:
- Lời văn giả định,1 loạt câu
khẳng định điệp ngữ “con sẽ”.
- Người bố phân tích, giảng giải
để En-ri-cơ hiểu ra lỗi lầm của
mình.
Mẹ có ý nghĩa vơ cùng to lớn
trong cuộc đời.
-> Tình u thương, kính
trọng cha mẹ là tình cảm

thiêng liêng nhất, chà đạp lên
tình cảm đó thật là xấu hổ và
nhục nhã.
-> Lời nhắn nhủ rất thấm thía,
sâu sắc, chân thành.

* u cầu của bố En-ri-cơ:
- Khơng bao giờ con được thốt
ra lời nói nặng với mẹ.
- Con phải xin lỗi mẹ.
- Hãy cầu xin mẹ hôn con.
+ NT: Giọng điệu linh hoạt (dứt
khoát mà mềm mại, ra lệnh mà
như khuyên nhủ); sd câu cầu
khiến -> đầy sức thuyết phục
- Bố muốn con xin lỗi mẹ chân
24


tâm hồn con.
?Em hiểu ntn về lời khuyên của bố Enricô?
? Đây là yêu cầu ntn?
? Cuối cùng người bố đã bộc lộ tình cảm của mình
với con như thế nào?
?Qua đó em thấy bố của En-ri-cơ là người như thế
nào ?
GV bình:qua bức thư, ta thấy lời lẽ có người bố
nhẹ nhàng mà thiết tha, không quát tháo, mắng mỏ
mà đọc lên nghe đau nhói cả cõi lịng. Đọc những
lời này chắc cậu bé E hối hận vô cùng, còn chúng

ta trong đời ai chẳng 1 lần phạm lỗi khiến mẹ
phiền lịng, cha tức giận, thì khi đọc những lời văn
này cũng cảm thấy nôn nao, ân hận

thành từ đáy lịng, thành tâm
muốn vậy chứ khơng vì khiếp
sợ ai.
u cầu kiên quyết, rõ ràng,dứt
khoát như ra lệnh.
+ Con là niềm hi vọng...của đời
bố.
+ Thà rằng bố khơng có con
cịn hơn là thấy con bội bạc với
mẹ...
Bố Enricơ có tình cảm yêu, ghét
rõ ràng và rất nghiêm khắc.

?Khi đọc thư, En đã xúc động vơ cùng vì sao?
A. Vì bố gợi lại những kỷ niệm giữa mẹ và En
B. Vì En sợ bố
C. Vì Phẩm chất kiên quyết nghiêm khắc của bố
D. vì những lời nói chân tình, sâu sắc của bố.
E. Vì En thấy xấu hổ
- Đáp án đúng: A,C,D
?Ngồi những lí do trên, cịn lí do nào khác khơng?
- Thấy được sự lớn lao, tình cảm cao đẹp của mẹ.
- Thấy được tình yêu thương của bố dành cho mình.
- Hối hận vì đã xúc phạm người mẹ đã hết lòng yêu thương em ...
?Nếu ở vào vị trí của En-ri- cơ em sẽ xử sự ntn?
?Theo em vì sao người bố khơng trực tiếp nói với En-ri- cơ mà lại viết thư?

GV bình: - Tình cảm sâu sắc thường tế nhị và kín đáo, nhiều khi khơng thể nói trực
25