báo cáo biện pháp phát triển phẩm chất năng lực cho học sinh lớp 1 theo CTGDPT 2018

I. Đặt vấn đề
Trong Chương trình giáo dục phổ thơng 2018,/ hình thành và phát triển
cho học sinh những phẩm chất chủ yếu:/yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực,
trách nhiệm./
những năng lực cốt lõi:/
- Những năng lực chung được hình thành, /phát triển thơng qua /tất cả các
mơn học và hoạt động giáo dục: /năng lực tự chủ và tự học, /năng lực giao tiếp và
hợp tác, /năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo;/
- Những năng lực đặc thù/ được hình thành, phát triển/ chủ yếu thơng qua
một số môn học/ và hoạt động giáo dục nhất định/: năng lực ngơn ngữ,/ năng lực
tính tốn,/ năng lực khoa học, /năng lực công nghệ, /năng lực tin học, /năng lực
thẩm mĩ, /năng lực thể chất./
thực trạng khi mới nhận lớp
tỷ lệ chuyên cần chưa cao,/ nhận thức về việc học còn hạn chế,/
nề nếp chưa đi vào quỹ đạo,/ chưa biết chào hỏi, /chưa mạnh dạn giao
tiếp,/ lên lớp uể oải./
Chưa có hứng thú học tập./
Một trong những yếu tố làm hạn chế sự phát triển phẩm chất và năng lực của
các em /là bất đồng ngôn ngữ/. Các em cịn chưa thơng thạo tiếng mẹ đẻ /lại phải
học tiếng phổ thơng. /
Vì học khơng hiểu, /gây ra tâm lý chán nản, /sợ học, sợ phải đến trường/
ảnh hưởng nhiều đến công tác dạy học,/ nhất là trong tình hình đang đổi mới
chương trình giáo dục hiện nay./
II. Giải quyết vấn đề
1. Duy trì tỷ lệ chuyên cần
bản thân tôi phải thường xuyên vận động hs đến lớp,/ gần gũi trị chuyện
để nắm bắt được cá tính,/ đặc điểm tâm lý của từng em trong lớp để có biện
pháp động viên khích lệ kịp thời/


2

giữ mối quan hệ với phụ huynh là việc làm cần thiết. Cần thăm hỏi phụ
huynh để tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến việc trẻ đi học không đều. trong giao
tiếp cần có thái độ ứng xử đúng mực, thân thiện với phụ huynh và nhân dân tại
địa phương.
Làm tốt công tác tuyên truyền, tham mưu phối kết hợp. Với những hộ gia
đình chưa cho con đi học thường xuyên, cịn hay nghỉ để đi nương cùng bố mẹ
tơi thường xuyên tới tận gia đình để vận động cho con em mình về học. Mặt
khác tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường báo cáo với chính quyền xã danh
sách tên trẻ, tên bố hoặc mẹ, điểm làng của những trẻ đi học chưa đều, đề nghị
UBND xã có biện pháp chỉ đạo kịp thời.
2. Xây dựng nề nếp lớp học
2.1. Nghiêm khắc đúng cách.
Ngày đầu tiên mới nhận bàn giao học sinh, tôi thể hiện sự nghiêm khắc
nhưng cũng biết kết hợp dạy học với các trò chơi. Tạo sự thân mật giữa cơ và
trị, nghĩa là, giáo viên phải vừa cứng rắn cương quyết vừa thể hiện tình cảm
dịu dàng u thương chăm sóc các em.
Nghiêm khắc khơng có nghĩa là tỏ thái độ lạnh lùng, cứng nhắc. Nếu quá
cứng nhắc sẽ tạo ra bức tường rào cản giữa giáo viên và học sinh, mang đến cảm
giác khó gần và không thân thiện. Đồng thời sẽ làm cho tiết học luôn trong trạng
thái căng thẳng, nặng nề và có khi chính cơ gây ác cảm đối với học sinh và điều
này không được mong muốn. Điều quan trọng, cần sự khéo léo, tinh tế, áp dụng
sự nghiêm khắc đó một cách linh hoạt, chừng mực cùng với sự bao dung, dịu
dàng để học sinh cảm nhận được tình cảm của cô mà chất lượng giáo dục vẫn
đảm bảo.
2.2. Huấn luyện ban cán sự lớp.
Ngoài giáo viên chủ nhiệm, thì ban cán sự lớp cũng góp phần vơ cùng quan
trọng trong việc tạo, giữ gìn nề nếp lớp học. Học sinh được phân cơng làm cán sự
lớp sẽ có khả năng lãnh đạo, mạnh dạn hơn, linh hoạt hơn, tự tin hơn, có

3

nhiều cơ hội để thể hiện bản thân đó cũng chính là các em đã được rèn luyện kỹ
năng sống, sau này trong cuộc sống học sinh đó có bản lĩnh, phát huy khả năng hơn
các học sinh cùng lớp khác.
Lớp trưởng: quản lý 15 phút đầu giờ, theo dõi chung các hoạt động của
lớp, tổng hợp kết quả thi đua và điều hành tiết sinh hoạt cuối tuần.
Lớp phó học tập: Theo dõi nề nếp học tập chung và tổng hợp để đánh giá
hoạt động học tập vào tiết sinh hoạt cuối tuần.
Lớp phó lao động: Phân cơng, theo dõi, đôn đốc công tác lao động, vệ
sinh lớp, tổng hợp để đánh giá vào tiết sinh hoạt cuối tuần.
Lớp phó Văn - Thể: Theo dõi, đơn đốc các hoạt động văn nghệ, thế dục ,
tổng hợp để đánh giá vào tiết sinh hoạt cuối tuần.
Tổ trưởng: Điều hành các hoạt động của tổ theo sự phân công của lớp
trưởng, lớp phó.
Tổ phó: Kết hợp cùng tổ trưởng đơn đốc các hoạt động của tổ, điều hành tổ
khi tổ trưởng vắng.
Bàn trưởng: Kiểm tra sách, vở, đồ dùng học tập, của bàn.
Trong quá trình thực hiện các học sinh nhận nhiệm vụ làm cán sự lớp luôn cố
gắng làm tốt nhiệm vụ của mình, các em phấn khởi hơn, hứng thú hơn, có trách
nhiệm hơn với cơng việc vì ln nghĩ rằng đây là dịp để thể hiện vai trò của bản
thân trong các hoạt động của lớp. Cuối tuần giáo viên chủ nhiệm cùng Ban cán sự
lớp đánh giá cũng như rút kinh nghiệm để điều chỉnh kịp thời và tất nhiên nề nếp
lớp học sẽ dần ổn định hơn.
2.3. Tổ chức các buổi sinh hoạt lớp vào cuối tuần.
Đối với bậc tiểu học, sinh hoạt lớp là tiết được các nhà trường xếp ở tiết học
cuối của mỗi tuần học, thời điểm để mỗi học sinh thực hiện tự đánh giá và đánh giá
hoạt động học tập, rèn luyện của cá nhân và tập thể lớp sau mỗi tuần học đồng thời
xây dựng kế hoạch hoạt động cho tuần học tập tiếp theo nhằm hoàn thành tốt mục

4

tiêu kế hoạch năm học của lớp đã đề ra. Tiết sinh hoạt lớp được đặt dưới sự quản
lý, giám sát và tác động giáo dục của giáo viên chủ nhiệm.
Thông qua các tiết sinh hoạt lớp, tôi cùng với học sinh nhận xét công việc
trong tuần qua: Cả lớp cùng nhận xét các việc mà lớp đã thực hiện, nhận xét được
mặt tốt cần phát huy cho lớp trong thời gian tới, đồng thời nhìn nhận những hạn chế
cần khắc phục.
2.4. Phân loại học sinh
Trong quá trình chủ nhiệm cũng như giảng dạy, bản thân tôi bắt buộc phải
biết năng lực học tập của mỗi học sinh để từ đó phân các em thành nhiều nhóm:
Phân hố theo đối tượng học sinh. Cần có kế hoạch phương pháp cụ thể nhằm
giúp học sinh học tốt hơn. Chỉ khi nắm được cụ thể trình độ năng lực của từng
học sinh trong lớp thì mới có những biện pháp giúp đỡ thích hợp, trước là đối với
học sinh khá giỏi và học sinh chưa hồn thành mơn học, qua đó nâng cao chất
lượng học tập chung của cả lớp và kiểm tra, đánh giá chính là cách giúp tơi
phân loại học sinh.
Kiểm tra, đánh giá được tiến hành tốt sẽ giúp người giáo viên chủ nhiệm nắm
được: Trình độ chung của cả lớp; Những học sinh có tiến bộ rõ rệt hoặc sa sút đột
ngột. Qua đó, động viên hoặc giúp đỡ kịp thời các em này.
Kiểm tra, đánh giá tạo cơ hội cho tôi xem xét lại nội dung, phương pháp,
hình thức tổ chức dạy học mà bản thân đang tiến hành để hồn thiện việc dạy học
của mình bằng con đường nghiên cứu khoa học giáo dục.
2.5. Theo dõi sát sao tình hình học tập của lớp.
Tơi thường xun sắp xếp thời gian, cố gắng đến lớp sớm để cùng kiểm tra
và dị bài với các em. Cơng việc này cần được kiểm tra thường xuyên vào đầu giờ
học để có hiệu quả hơn.
Nếu trong lớp có học sinh chưa học tốt, bản thân tôi phải liên hệ với phụ

huynh hoặc ghé thăm gia đình để tìm hiểu nguyên nhân. Đối với học sinh có


5

hồn cảnh khó khăn, cần tìm hiểu tận tình: đến gia đình thăm hỏi đồng thời đề
ra biện pháp hỗ trợ giúp đỡ các em.
Một việc hết sức quan trọng là phải thường xuyên kiểm tra đánh giá bài
đầy đủ để nắm được tình hình sức học của các em kịp thời uốn nắn, giúp các các
em thấy được hạn chế của mình từ đó có hướng khắc phục.
2.6. Sử dụng phương pháp "Học mà chơi - chơi mà học"
Trong khi học các em phải đảm bảo trật tự, không phát biểu chung cả
lớp. Còn trong khi chơi các em cũng phải tuân thủ luật chơi. Đối với các em
học sinh lớp 1, vừa bước qua cấp học mẫu giáo nên tâm lí của các em cịn rất hiếu
động, thích chơi và ham hoạt động. Các em từ nhỏ đã biết tự tổ chức các trò chơi để
tự chơi với nhau ở nhà, ở trường, …Nắm bắt được tâm lí của các em, tơi cần vận
dụng phương pháp trị chơi vào hoạt động dạy trong tất cả các môn học. Thơng qua
hoạt động chơi mà học đó, các em tiếp thu bài nhanh hơn, các tiết học trở lên nhẹ
nhàng, thoải mái. Tôi lồng ghép giáo dục những phẩm chất đạo đức cho học sinh
những chuẩn mực về thái độ đối với xã hội, với lao động, với người khác và chính
bản thân mình. Bên cạnh đó, các em cịn biết vận dụng các kiến thức, kĩ năng đã
học vào cuộc sống thơng qua các tình huống thực tế. Thơng qua trị chơi cịn góp
phần giúp cho các em rèn các kĩ năng, kĩ xảo cần thiết và nâng cao năng lực của
bản thân mình.
Phát động thi đua hằng tuần, tháng: Phong trào thi đua tuần, tháng là việc
làm không thể thiếu được của những người làm giáo viên chủ nhiệm lớp. Bởi học
sinh vẫn thích được khen nếu hơm nay làm tốt điều gì, điều gì được khen thì ngày
mai các em sẽ làm được tốt hơn.
Khi phát động thi đua hàng tuần, tháng cho các em, tôi bám theo chủ điểm
thi đua của trường. Cuối mỗi tuần tôi cho các em tự phát biểu nhận xét và tự xếp

hạng lẫn nhau. Giáo viên là người trọng tài ra quyết định cuối cùng. Vì thế các em
rất vui khi thấy cô công bằng.


6

Qua các đợt thi đua tôi thấy tổ nào cũng có nề nếp tốt hẳn lên, “học ra học,
chơi ra chơi”. Học sinh tự giác chấp hành tốt các nội qui, qui chế của lớp. Chất
lượng giờ học được nâng lên rõ rệt.
Nêu gương tốt và nhắc nhở những em chậm tiến: Việc nêu gương tốt,
nhắc nhở những em chưa tiến bộ có tác dụng rõ nét trong mỗi tiết học. Nếu được
khen ngợi đúng nơi, đúng lúc thì các em càng tiến bộ hơn. Bên cạnh những lời
khen giáo viên cũng phải dùng những lời nhắc nhở đối với những em chậm tiến.
Hàng ngày trong các tiết học giáo viên thường nêu gương những em tốt như: có ý
thức học tập, hăng say phát biểu xây dựng bài, đến trường cũng gọn gàng, sạch sẽ,
đi học sớm đôn đốc các bạn trong lớp vệ sinh sạch sẽ,…
Từ những tấm gương đó các em đã học tập lẫn nhau, các em hàng ngày có ý
thức hơn trong mọi hoạt động của lớp. Ngoài những tấm gương trong lớp học giáo
viên cần nêu gương tốt trong các bài học đạo đức cho các em học tập noi theo. Giáo
viên cần chú trọng nhất vào những em học sinh chưa ngoan, nếu em nào tiến bộ,
ngoan thì sẽ khen ngợi, động viên kịp thời.
2.7. Phối hợp với gia đình để xây dựng tốt nề nếp của lớp
Gia đình đóng vai trị quan trọng trong việc xây dựng nề nếp lớp học và chất
lượng học tập của các em, vì thế phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên chủ
nhiệm lớp và gia đình phụ huynh. Nắm được tầm quan trọng đó ngay từ đầu năm
học tơi tổ chức họp phụ huynh với nội dung thông báo về nhiệm vụ, kế hoạch,
chỉ tiêu phấn đấu của năm học, nội quy, quy định về xây dựng nề nếp cho học
sinh trong lớp. Sau khi trao đổi giáo viên cùng phụ huynh phối hợp chặt chẽ để
giáo dục cho các em.
Khi làm công tác chủ nhiệm, giáo viên cần:

- Tổ chức và thực hiện tốt các kỳ họp phụ huynh học sinh do nhà trường đề
ra.
- Đi thăm trao đổi trực tiếp hoặc trao đổi qua điện thoại với gia đình học sinh
khi cần thiết.


7

- Liên hệ thường xuyên với Ban chấp hành Hội phụ huynh học sinh để tích
cực hóa các hoạt động của hội phụ huynh học sinh trong công tác giáo dục.
- Mỗi chủ điểm sinh hoạt trọng tâm mời Chi hội trưởng Hội phụ huynh học
sinh dự buổi sinh hoạt ngoại khóa.
Giáo viên khơng nên nóng vội mà phải kiên trì uốn nắn dần; giao cho học
sinh cá biệt một số việc phù hợp với năng lực, phải gần gũi, thân thiện, biết lắng
nghe để học sinh cá biệt giải bày được tâm tư, khúc mắc, động viên khuyến khích
kịp thời những việc làm tốt.
Lập kế hoạch cho cán sự lớp thành lập các cặp đôi bạn cùng tiến. Luôn thông
báo kịp thời các thông tin về học sinh với gia đình và ngược lại.
3. Tạo khơng gian học tập tốt
Để thu hút học sinh đi học đều, thường xuyên tơi tạo sự hứng thú cho học
sinh bằng nhiều hình thức như: tăng cường trang trí lớp với những hình ảnh ngộ
nghĩnh, bắt mắt theo từng chủ đề nhằm thu hút các em ngay từ cái nhìn đầu tiên,
xây dựng mơi trường thân thiện, gần gũi giữa cơ và trị qua cách cư xử ân cần nhẹ
nhàng, quan tâm chăm sóc ở mọi lúc mọi nơi.
Vệ sinh lớp học, điểm làng sạch sẽ, tạo cảm giác thoải mái, mát mẻ khi các
em đến lớp.
Trồng cây xanh tạo bóng mát những khi các em ra chơi có sân chơi an tồn,
đảm bảo sức khoẻ.
Bản thân tôi cũng phải thường xuyên trau dồi vốn từ Ba-na để có thể giao
tiếp, hiểu các em nói gì, tâm tư thế nào, tạo sự gần gũi giữa cơ với trị. Tơi nhận

thấy khi giao tiếp được với các em bằng ngôn ngữ Ba-na, các em nghe lời, khi sử
dụng trong giảng dạy các em dễ hiểu bài hơn.
4. Sử dụng các phương pháp dạy học tích cực
Trong phương pháp dạy học tích cực, học sinh - đối tượng của hoạt động
"dạy", đồng thời là chủ thể của hoạt động "học" - được cuốn hút vào các hoạt động
học tập do giáo viên tổ chức và chỉ đạo, thơng qua đó tự lực khám phá những điều


8

mình chưa rõ chứ khơng phải thụ động tiếp thu những tri thức đã được giáo viên
sắp đặt. Dạy theo cách này thì giáo viên khơng chỉ giản đơn truyền đạt tri thức mà
cịn hướng dẫn hành động. Chương trình dạy học phải giúp cho từng học sinh biết
hành động và tích cực tham gia các chương trình hành động của cộng đồng.
Phải quan tâm dạy cho học sinh phương pháp học ngay từ bậc Tiểu học.
Trong các phương pháp học thì cốt lõi là phương pháp tự học. Nếu rèn luyện cho
người học có được phương pháp, kĩ năng, thói quen, ý chí tự học thì sẽ tạo cho họ
lịng ham học, khơi dậy nội lực vốn có trong mỗi con người, kết quả học tập sẽ
được nhân lên gấp bội.
Một số phương pháp dạy học tích cực mà tôi đã áp dụng trong lớp học:
- Phương pháp vấn đáp
- Phương pháp đặt và giải quyết vấn đề
- Phương pháp hoạt động nhóm
- Phương pháp đóng vai
- Phương pháp động não
5. Đánh giá học sinh theo Thông tư Ban hành quy định đánh giá học
sinh tiểu học số 27/2020/TT-BGDĐT ngày 4 tháng 9 năm 2020
Trong tiết học, tôi luôn quan tâm, động viên tuyên dương học sinh nhằm thúc
đẩy cho các em có một ý chí, tạo sự tự tin và dám thể hiện. Để làm được điều đó,
tơi đã áp dụng Thông tư Ban hành quy định đánh giá học sinh tiểu học số

27/2020/TT-BGDĐT ngày 4 tháng 9 năm 2020, để đánh giá quá trình học tập, sự
tiến bộ và kết quả học tập của học sinh đáp ứng yêu cầu cần đạt và biểu hiện cụ thể
về các thành phần năng lực của từng môn học, hoạt động giáo dục theo chương
trình giáo dục phổ thơng cấp tiểu học.
Ơng cha ta đã nói “ Tiên học lễ, hậu học văn”, trước hết cần chú trọng về
phẩm chất cho học sinh, từ đó làm bàn đạp cho sự phát triển năng lực. Đánh giá sự
hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh thông qua những phẩm
chất chủ yếu và những năng lực cốt lõi như sau:


9

- Những phẩm chất chủ yếu: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách
nhiệm.
- Những năng lực cốt lõi:
+) Những năng lực chung: tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết
vấn đề và sáng tạo;
+) Những năng lực đặc thù: ngơn ngữ, tính tốn, khoa học, công nghệ, tin
học, thẩm mỹ, thể chất.
Về phương pháp đánh giá
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp đánh giá qua hồ sơ học tập, các sản phẩm, hoạt động của học
sinh:
- Phương pháp vấn đáp:
- Phương pháp kiểm tra viết:
Về đánh giá thường xuyên sự hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực
- Giáo viên sử dụng linh hoạt, phù hợp các phương pháp đánh giá; căn cứ
vào những biểu hiện về nhận thức, hành vi, thái độ của học sinh; đối chiếu với yêu
cầu cần đạt của từng phẩm chất chủ yếu, năng lực cốt lõi theo Chương trình giáo
dục phổ thơng cấp tiểu học để nhận xét và có biện pháp giúp đỡ kịp thời.

- Học sinh được tự nhận xét và được tham gia nhận xét bạn, nhóm bạn về
những biểu hiện của từng phẩm chất chủ yếu, năng lực cốt lõi để hoàn thiện bản
thân.
- Cha mẹ học sinh trao đổi, phối hợp với giáo viên động viên, giúp đỡ học
sinh rèn luyện và phát triển từng phẩm chất chủ yếu, năng lực cốt lõi.
Về đánh giá định kỳ hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực
Vào giữa học kỳ I, cuối học kỳ I, giữa học kỳ II và cuối năm học, giáo viên
chủ nhiệm phối hợp với các giáo viên dạy cùng lớp, thông qua các nhận xét, các
biểu hiện trong quá trình đánh giá thường xuyên về sự hình thành và phát triển từng
phẩm chất chủ yếu, năng lực cốt lõi của mỗi học sinh, đánh giá theo các mức sau:


10

- Tốt: Đáp ứng tốt yêu cầu giáo dục, biểu hiện rõ và thường xuyên.
- Đạt: Đáp ứng được yêu cầu giáo dục, biểu hiện nhưng chưa thường xuyên.
- Cần cố gắng: Chưa đáp ứng được đầy đủ yêu cầu giáo dục, biểu hiện chưa
rõ.
III. Hiệu quả
Qua 2 tháng thực hiện các biện pháp trong công tác chủ nhiệm lớp 1D, tơi
nhận thấy học sinh đã có những chuyển biến bước đầu tích cực về phẩm chất và
năng lực: chăm chỉ, chuyên cần, mạnh dạn, tự tin, giao tiếp với cơ giáo rõ ràng,
rành mạch.
Học sinh đã bước đâu hình thành những năng lực, phẩm chất, sẽ đáp ứng
được yêu cầu của chương trình Giáo dục phổ thơng mới.
Ayun, ngày 16 tháng 10 năm 2020
Người viết báo cáo

Mai Thị Thuý