L I CAM ðOAN
Tác gi xin cam ñoan Lu n văn th c sĩ đ tài “Tăng cư ng cơng tác qu n lý ch t
lư ng ñào t o “Chương trình đào t o k sư ch t lư ng cao ! PFIEV” t i trư ng ð i
h*c Xây d/ng” là cơng trình nghiên c u c a b n thân tác gi . Các k&t qu nghiên c u
và các k&t lu n trong lu n văn là trung th(c, không sao chép t, b-t kỳ m/t ngu0n nào
và dư3i b-t kỳ hình th c nào. Vi5c tham kh o các ngu0n tài li5u ñã ñư7c th(c hi5n
trích d9n và ghi ngu0n tài li5u tham kh o ñúng quy ñTác gi lu n văn
Tr n Th Bích Vân
i
L I C M ƠN
ð tài: “Tăng cư ng công tác qu n lý ch t lư ng ñào t o “Chương trình đào t o k
sư ch t lư ng cao ! PFIEV” t i trư ng ð i h*c Xây d/ng” đư7c hồn thành t i
trư?ng ð i h@c ThuA l7i B Hà N/i. Trong suEt quá trình nghiên c u, ngồi s( ph-n đ-u
nF l(c c a b n thân, tác gi ñã nh n ñư7c s( chG b o, giúp đH t n tình c a các thIy
giáo, cô giáo, c a b n bè và ñ0ng nghi5p.
Tác gi xin chân thành c m ơn Ban giám hi5u nhà trư?ng, thIy cơ giáo Phịng ðào t o
ð i h@c và Sau đ i h@c, thIy cơ giáo các b/ môn trong Trư?ng ð i h@c ThuA l7i.
Tác gi xin bày tP lòng c m ơn sâu sQc t3i TS. Trương ð%c Tồn đã t n tình hư3ng
d9n, giúp đH tơi hồn thành lu n văn này.
Tác gi xin chân thành c m ơn Trư?ng ð i h@c Xây d(ng ñã t o ñi u ki5n thu n l7i v
cung c-p sE li5u, cơ sS v t ch-t đT tác gi hồn thành các n/i dung c a ñ tài.
Xin bày tP s( c m ơn sâu sQc đ&n b n bè, đ0ng nghi5p đã có nhVng ý ki&n góp ý cho
tơi hồn chGnh lu n văn.
CuEi cùng, xin c m ơn t-m lòng c a nhVng ngư?i thân trong gia đình đã đ/ng viên,
góp ý t o m@i đi u ki5n tEt nh-t cho tơi trong suEt q trình h@c t p và hồn thành lu n
văn tEt nghi5p.
Tác gi lu n văn
Tr n Th Bích Vân
ii
M(C L(C
DANH M\C CÁC HÌNH ........................................................................................... vi
DANH M\C CÁC B_NG BIbU ..............................................................................vii
DANH M\C CHd VIeT TfT .................................................................................... 1
PHhN Mi ðhU ......................................................................................................... 2
CHƯƠNG 1 CƠ Si LÝ LUnN VÀ THpC TIqN Vr CÔNG TÁC QU_N LÝ CHuT
LƯvNG ðÀO TxO BnC ðxI HyC .......................................................................... 6
1.1 M/t sE khái ni5m cơ b n ..................................................................................... 6
1.1.1 Ch-t lư7ng .................................................................................................... 6
1.1.2 Ch-t lư7ng trong giáo d{c ñào t o ................................................................ 9
1.1.3 Ch-t lư7ng trong ñào t o ñ i h@c ................................................................ 11
1.1.4 Qu n lý giáo d{c ñ i h@c và qu n lý ch-t lư7ng ñào t o ñ i h@c ................. 13
1.1.5 Qu n lý ch-t lư7ng và công tác qu n lý ch-t lư7ng ñào t o ñ i h@c ............ 19
1.2 N/i dung cơ b n c a qu n lý ch-t lư7ng ñào t o ñ i h@c ................................... 21
1.3 M{c tiêu c a qu n lý ch-t lư7ng ñào t o S các trư?ng ñ i h@c ........................... 22
1.4 Nguyên tQc c a qu n lý ch-t lư7ng S trư?ng đ i h@c ......................................... 23
1.5 Các tiêu chí đánh giá cơng tác qu n lý ch-t lư7ng đào t o ................................. 24
1.5.1 Tiêu chí v qu n lý ngư?i h@c (sinh viên) ................................................... 24
1.5.2 Tiêu chí v qu n lý chương trình đào t o và các ho t ñ/ng ñào t o ............. 25
1.5.3 Tiêu chí v qu n lý ñ/i ngũ cán b/ qu n lý, gi ng viên và nhân viên .......... 26
1.5.4 Tiêu chí v tƒ ch c và qu n lý ñào t o ........................................................ 27
1.5.5 Tiêu chí v qu n lý trang thi&t b<, cơ sS v t ch-t ......................................... 29
1.5.6 Tiêu chí v tài chính và qu n lý tài chính .................................................... 29
1.6 Các nhân tE nh hưSng đ&n cơng tác qu n lý ch-t lư7ng ñào t o ñ i h@c ........... 30
1.6.1 Nhân tE khách quan .................................................................................... 30
1.6.2 Nhân tE ch quan ........................................................................................ 30
1.7 Kinh nghi5m v qu n lý ch-t lư7ng ñào t o ñ i h@c ........................................... 32
1.7.1 Kinh nghi5m quEc t&................................................................................... 32
1.7.2 Kinh nghi5m trong nư3c ............................................................................. 34
1.7.3 Bài h@c kinh nghi5m cho ñ tài nghiên c u................................................. 35
iii
1.8 Tƒng quan v các nghiên c u có liên quan ñ&n ñ tài ........................................ 35
K&t lu n Chương 1 .................................................................................................... 36
CHƯƠNG 2 THpC TRxNG CÔNG TÁC QU_N LÝ CHuT LƯvNG CHƯƠNG
TRÌNH ðÀO TxO K‰ SƯ CHuT LƯvNG CAO TxI TRƯŠNG ðxI HyC XÂY
DpNG ...................................................................................................................... 38
2.1 Tƒng quan v Chương trình đào t o k• sư ch-t lư7ng cao t i Vi5t Nam ............ 38
2.1.1 S( hình thành c a Chương trình đào t o k• sư ch-t lư7ng cao t i Vi5t Nam 38
2.1.2 M{c tiêu c a Chương trình đào t o k• sư ch-t lư7ng cao ............................. 40
2.1.3 Quan ñiTm v tuyTn sinh và ñào t o ............................................................. 41
2.1.4 ðŽc ñiTm c a sinh viên theo h@c Chương trình ............................................ 41
2.1.5 N/i dung chương trình đào t o ..................................................................... 42
2.1.6 KiTm đ
2.1.7 ðánh giá, kiTm tra, văn b•ng........................................................................ 45
2.1.8 Tài chính ...................................................................................................... 47
2.2 Khái qt v Chương trình ñào t o k• sư ch-t lư7ng cao t i trư?ng ð i h@c Xây
d(ng ........................................................................................................................ 47
2.2.1 Quá trình hình thành và phát triTn ................................................................ 48
2.2.2 Ch c năng nhi5m v{ và cơ c-u tƒ ch c ........................................................ 48
2.2.3 N/i dung đào t o.......................................................................................... 52
2.2.4 Quy mơ đào t o và cơ sS v t ch-t................................................................. 54
2.3 Th(c tr ng cơng tác qu n lý ch-t lư7ng đào t o Chương trình PFIEV t i trư?ng
ð i h@c Xây d(ng ................................................................................................... 56
2.3.1 Th(c tr ng qu n lý ch-t lư7ng tuyTn sinh ñIu vào ....................................... 58
2.3.2 Th(c tr ng qu n lý Chương trình đào t o ..................................................... 59
2.3.3 Th(c tr ng qu n lý ñ/i ngũ và ch-t lư7ng gi ng d y c a gi ng viên ............ 60
2.3.4 Th(c tr ng qu n lý ch-t lư7ng h@c t p c a sinh viên .................................... 63
2.3.5 Th(c tr ng qu n lý ch-t lư7ng kiTm tra – ñánh giá k&t qu h@c t p .............. 65
2.3.6 Th(c tr ng qu n lý ch-t lư7ng cơ sS v t ch-t, trang thi&t b< d y h@c ............ 69
2.3.7 Th(c tr ng qu n lý tài chính......................................................................... 71
2.3.8 ðánh giá m c đ/ đáp ng cơng vi5c c a sinh viên PFIEV sau khi tEt nghi5p71
2.3.9 K• năng cIn đ t ñư7c khi k&t thúc ñào t o ................................................... 76
iv
2.4 ðánh giá chung v công tác qu n lý ch-t lư7ng đào t o Chương trình PFIEV t i
ð i h@c Xây d(ng .................................................................................................... 77
2.4.1 K&t qu ñ t ñư7c ............................................................................................... 77
2.4.2 H n ch& ............................................................................................................. 78
2.4.3 Nguyên nhân ..................................................................................................... 79
2.4.4 Cơ h/i và thách th c ......................................................................................... 79
K&t lu n Chương 2..................................................................................................... 80
CHƯƠNG 3 GI_I PHÁP TĂNG CƯŠNG QU_N LÝ CHuT LƯvNG CHƯƠNG
TRÌNH ðÀO TxO K‰ SƯ CHuT LƯvNG CAO TxI TRƯŠNG ðxI HyC XÂY
DpNG ....................................................................................................................... 81
3.1 ð
3.1.1 ð
3.1.2 ð
3.2 Các nguyên tQc ñ xu-t gi i pháp tăng cư?ng ch-t lư7ng chương trình ñào t o .. 88
3.2.1 ð m b o tính th(c ti•n ................................................................................. 88
3.2.2 ð m b o tính hi5u qu .................................................................................. 88
3.2.3 ð m b o tính đ0ng b/................................................................................... 89
3.2.4 ð m b o tính phát triTn ................................................................................ 89
3.3 Các gi i pháp tăng cư?ng công tác qu n lý ch-t lư7ng đào t o Chương trình B
PFIEV trư?ng ð i h@c Xây d(ng ............................................................................ 90
3.3.1 Tăng cư?ng qu n lý ch-t lư7ng gi ng d y c a gi ng viên ............................. 90
3.3.2 Tăng cư?ng qu n lý ch-t lư7ng h@c t p c a sinh viên ................................... 91
3.3.3 ð–y m nh cơng tác kiTm tra – đánh giá k&t qu h@c t p ................................ 92
3.3.4 ð m b o cơ sS v t ch-t, trang thi&t b< ph{c v{ d y, 93
3.3.5 Các gi i pháp ph{ tr7 khác ........................................................................... 94
3.4 MEi quan h5 giVa các gi i pháp tăng cư?ng công tác qu n lý nâng cao ch-t lư7ng
ñào t o ..................................................................................................................... 95
K&t lu n Chương 3..................................................................................................... 95
KeT LUnN VÀ KIeN NGH—.................................................................................... 96
TÀI LI˜U THAM KH_O ....................................................................................... 100
PH\ L\C ................................................................................................................ 103
v
DANH M(C CÁC HÌNH
Hình 1.1 Sơ đ0 q trình đào t o trình đ/ đ i h@c ............................................................ 16
Hình 2.1 Mơ hình ho t đ/ng PFIEV ................................................................................ 40
Hình 2.2 Sơ ñ0 thi&t k& chương trình ñào t o................................................................... 43
Hình 2.3 Sơ ñ0 tƒ ch c PFIEV – ðHXD (BAN KSCLC) ................................................ 51
vi
DANH M(C CÁC B NG BI.U
B ng 2.1 Danh sách chuyên ngành h@c PFIEV ................................................................ 44
B ng 2.2 ði u ki5n nh n b•ng k• sư ch-t lư7ng cao (B•ng PFIEV) ................................ 46
B ng 2.3 Phân bE khEi lư7ng ki&n th c trong chương trình c a các ngành ...................... 54
B ng 2.4 Tƒng h7p sE sinh viên tuyTn ñIu vào và tEt nghi5p t, năm 1999 t3i nay........... 55
B ng 2.5 Tƒng h7p ñánh giá c a c(u sinh viên v chương trình đào t o .......................... 59
B ng 2.7 ðánh giá c a c(u sinh viên v ñ/i ngũ gi ng viên, ho t ñ/ng gi ng d y ........... 62
B ng 2.8 Tƒng h7p ñánh giá v công tác tư v-n và hF tr7 sinh viên................................. 65
B ng 2.9 B ng tính điTm trung bình h@c kỳ chung tích lũy.............................................. 67
B ng 2.10 ThEng kê sE lư7ng sinh viên tEt nghi5p các khóa gIn đây............................... 68
B ng 2.12 ðánh giá c a c(u sinh viên v cơ sS v t ch-t, trang thi&t b< d y h@c ............... 70
B ng 2.13 ThEng kê tG l5 vi5c làm c a sinh viên PFIEVBðHXD ...................................... 72
B ng 2.14 ThEng kê vi5c làm sinh viên tEt nghi5p PFIEVBðHXD .................................. 73
B ng 2.15 Tƒng h7p ñánh giá c a c(u sinh viên v k&t qu ñ t ñư7c và c m nh n v chương
trình đào t o ..................................................................................................................... 74
B ng 2.16 Tƒng h7p kh o sát c a c(u sinh viên v tình tr ng vi5c làm ........................... 75
vii
DANH M(C CH0 VI1T T2T
Ch3 vi4t t6t
N7i dung ñ y ñ;
B/ GD&ðT
B/ Giáo d{c và ñào t o
CTI
šy ban b•ng K• sư Pháp
ðVHT
ðơn v< h@c trình
ECTS
European Credits Transfer System (H5 thEng chuyTn ủi tớn
chG chõu u)
KSCLC
Kã s ch-t l7ng cao
MCA
Maợtre de conférences associé (Phó giáo sư c/ng tác)
PFIEV
PFIEV B ðHXD
ThS, TS, PGS, GS
Proramme de Formation d’Ingénieur d’Exellence au Vietnam
(Chương trình đào t o K• sư ch-t lư7ng cao)
Chương trình đào t o K• sư ch-t lư7ng cao c a trư?ng ð i h@c
Xây d(ng
Th c s•, Ti&n s•, Phó giáo sư, Giáo sư
1
PH=N M> ð=U
1.1 Tính c@p thi4t c;a đC tài
ð-t nư3c ta ñang bư3c vào th?i kỳ h/i nh p m nh mž, vi5c c nh tranh tồn cIu địi hPi
ngu0n nhân l(c có ch-t lư7ng cao ph{c v{ ti&n trình h/i nh p tồn di5n c a đ-t nư3c.
Trong đó giáo d{c đ i h@c đóng vai trị vơ cùng quan tr@ng cho vi5c cung c-p ngu0n
nhân l(c có ch-t lư7ng cao cho ñ-t nư3c.
Trong xu th& h/i nh p và tồn cIu hóa đó, ch-t lư7ng đào t o cũng đư7c xem là y&u tE
sEng cịn c a b-t kỳ cơ sS giáo d{c ñào t o nào. Ch-t lư7ng đào t o khơng chG là đi u
ki5n cho s( t0n t i mà còn là cơ sS cho vi5c xác đ
giáo d{c và ñào t o, là ni m tin c a ngư?i sŸ d{ng s n ph–m ñư7c ñào t o và là ñ/ng
l(c c a ngư?i h@c.
Chương trình đào t o K• sư ch-t lư7ng cao (PFIEV) trư?ng ð i h@c Xây d(ng ñư7c ho t
ñ/ng t, năm 1997 theo Ngh< ñinh thư ký ngày 12/11/1997 giVa Chính ph C/ng hịa
Pháp và Chính ph Vi5t Nam. Trư?ng ð i h@c Xây d(ng cùng ba trư?ng k• thu t hàng
ñIu Vi5t Nam tham gia d( án ngay t, ngày ñIu cùng v3i s( c/ng tác c a các trư?ng ñ i
h@c danh ti&ng c a Pháp như: Ponts ParisTech, INSABLyon, Ecole Central de Paris và
Lycée Louis le Grand,… Tính đ&n th?i điTm hi5n t i, đã tuyTn sinh ñư7c 1449 sinh viên
trong ñó có 797 sinh viên ñã tEt nghi5p v3i 3 chuyên ngành ñào t o: Cơ sS h tIng
giao thơng; K• thu t đơ th<; và K• thu t cơng trình th y. Chương trình đào t o đã đư7c
šy ban b•ng K• sư Pháp (CTI) cơng nh n ch-t lư7ng Châu Âu giai đo n 2010B2016;
2016B2022.
ðT phát huy ch-t lư7ng ñào t o như hi5n nay và xu th& h/i nh p c nh tranh v3i nhi u
trư?ng đ i h@c trong và ngồi nư3c ñòi hPi ph i nâng cao hơn nVa ch-t lư7ng đào t o
c a chương trình. Chính vì v y, sau 19 khóa tuyTn sinh đã có 14 khóa tEt nghi5p cIn
thi&t ph i đánh giá cơng tác qu n lý ch-t lư7ng đào t o c a chương trình nh•m k& th,a
và phát huy, h/i nh p đT khơng ng,ng nâng cao ch-t lư7ng c a chương trình đào t o
trên. ðó là cơ sS cho h@c viên ch@n ñ tài “Tăng cư ng công tác qu n lý ch t lư ng
đào t o “Chương trình đào t o k sư ch t lư ng cao ! PFIEV” t i trư ng ð i h*c
2
Xây d/ng” v3i mong muEn ñưa ra m/t sE gi i pháp tăng cư?ng cơng tác qu n lý góp
phIn nâng cao hơn nVa ch-t lư7ng ñào t o theo tiêu chu–n quEc t& phù h7p v3i bEi
c nh trong nư3c.
1.2 MFc đích nghiên c%u
Trên cơ sS phân tích, đánh giá th(c tr ng công tác qu n lý ch-t lư7ng ñào t o hi5n nay
t i trư?ng ð i h@c Xây d(ng ñT chG ra nhVng ñiTm m nh, điTm y&u c a cơng tác này,
t, đó đ xu-t m/t sE gi i pháp góp phIn hồn thi5n cơng tác qu n lý ch-t lư7ng
Chương trình đào t o k• sư ch-t lư7ng cao t i trư?ng ð i h@c Xây d(ng.
1.3 ðIi tưJng và phKm vi nghiên c%u
1.3.1 ð3i tư ng nghiên c5u
Công tác qu n lý ch-t lư7ng ñào t o PFIEV t i trư?ng ð i h@c Xây d(ng.
1.3.2 Ph m vi nghiên c5u
V n i dung: Nghiên c u th(c tr ng và gi i pháp hồn thi5n cơng tác qu n lý ch-t
lư7ng đào t o t i các trư?ng ñ i h@c S nư3c ta hi5n nay ñEi v3i b c ñ i h@c, v3i s( t p
trung vào Chương trình đào t o k• sư ch-t lư7ng cao PFIEV t i trư?ng ð i h@c Xây
d(ng.
V không gian: Công tác qu n lý ch-t lư7ng đào t o Chương trình đào t o k• sư ch-t
lư7ng cao PFIEV t i trư?ng ð i h@c Xây d(ng.
V m t th i gian: Hi5n tr ng c a công tác qu n lý ch-t lư7ng ñào t o 5 năm gIn ñây
(2012B2017) và k& ho ch cho 5 năm ti&p theo (2018B2022).
1.4 Ý nghĩa khoa hQc và thRc tiSn c;a ñC tài
1.4.1 Ý nghĩa khoa h*c
Làm rõ cơ sS lý lu n c a cơng tác qu n lý ch-t lư7ng đào t o t i các trư?ng ñ i h@c
nư3c ta hi5n nay. Do v y, k&t qu nghiên c u sž góp phIn bƒ sung vào h5 thEng cơ sS
lý lu n v cơng tác qu n lý ch-t lư7ng Chương trình ñào t o k• sư ch-t lư7ng cao t i
Vi5t Nam.
3
1.4.2 Ý nghĩa th/c ti
Các gi i pháp ñ xu-t nh•m tăng cư?ng cơng tác qu n lý ch-t lư7ng đào t o có thT áp
d{ng cho Chương trình PFIEV t i trư?ng ð i h@c Xây d(ng.
1.5 Phương pháp nghiên c%u
ðT ñ t ñư7c m{c tiêu nghiên c u, lu n văn sŸ d{ng m/t sE phương pháp nghiên c u
ch y&u sau ñây:
Phương pháp k& th,a;
Phương pháp ñi u tra, kh o sát;
Phương pháp thEng kê, phân tích, tƒng h7p, so sánh;
Phương pháp đ
1.6 K4t qu dR ki4n đKt đưJc
B H5 thEng hóa đư7c các v-n đ lý lu n và th(c ti•n v cơng tác qu n lý ch-t lư7ng
ñào t o ñ i h@c.
B Phân tích, đánh giá đư7c th(c tr ng cơng tác qu n lý ch-t lư7ng ñào t o PFIEV hi5n
nay t i trư?ng ð i h@c Xây d(ng, làm rõ nhVng k&t qu ñ t ñư7c, nhVng t0n t i, h n
ch& cIn tìm gi i pháp khQc ph{c.
B ð xu-t đư7c m/t sE gi i pháp nh•m tăng cư?ng cơng tác qu n lý ch-t lư7ng đào t o
PFIEV hi5n nay t i trư?ng ð i h@c Xây d(ng.
1.7 C@u trúc c;a lu n văn
Ngồi phIn mS đIu, k&t lu n và ki&n ngh<, và danh m{c tài li5u tham kh o, lu n văn
g0m 3 chương chính sau ñây:
B Chương 1 Cơ sS lý lu n và th(c ti•n v cơng tác qu n lý ch-t lư7ng ñào t o b c ñ i
h@c.
4
B Chương 2 Th(c tr ng công tác qu n lý ch-t lư7ng Chương trình đào t o k• sư ch-t
lư7ng cao t i trư?ng ð i h@c Xây d(ng.
B Chương 3 Gi i pháp tăng cư?ng qu n lý ch-t lư7ng Chương trình đào t o k• sư ch-t
lư7ng cao t i trư?ng ð i h@c Xây d(ng.
5
CHƯƠNG 1 CƠ S> LÝ LU[N VÀ TH]C TI^N V_ CÔNG TÁC QU N
LÝ CHbT LƯcNG ðÀO TdO B[C ðdI HeC
1.1 M7t sI khái nigm cơ b n
1.1.1 Ch t lư ng
Ch-t lư7ng là m/t khái ni5m quen thu/c v3i lồi ngư?i t, th?i cƒ đ i và ch-t lư7ng
(quality) bQt ngu0n t, t, ‘qualis’ trong ti&ng Latin, có nghĩa là “lo i gì”. ðây là m/t t,
đa nghĩa v3i nhi u hàm ý và là m/t khái ni5m khó nQm bQt. Theo quan ni5m tri&t h@c,
có nhi u cách ñ
xã h/i khác nhau, và khơng có m/t đ
khó có thT nói đ&n ch-t lư7ng như m/t khái ni5m đơn nh-t mà nó nên đư7c ñ
theo m/t lo t các khái ni5m ch-t lư7ng. V b n ch-t, khái ni5m ch-t lư7ng là m/t khái
ni5m mang tính tương đEi.
Theo T, điTn ti&ng Vi5t thơng d{ng thì có m/t sE cách hiTu sau đây: “Ch-t lư7ng là
cái làm nên ph–m ch-t, giá tr< c a s( v t hoŽc là cái t o nên b n ch-t s( v t, làm s(
v t này khác s( v t kia” [23, tr. 305]; “Ch-t lư7ng là m c hồn thi5n, là đŽc trưng so
sánh hay đŽc trưng tuy5t ñEi, d-u hi5u ñŽc thù, các dV ki5n, các thông sE cơ b n” [11,
tr. 1094]; “Ch-t lư7ng là m c ñ/ ñáp ng các yêu cIu c a m/t t p h7p các đŽc tính
vEn có trong ñó yêu cIu ñư7c hiTu là các nhu cIu hay mong đ7i đã đư7c cơng bE,
ngIm hiTu hay bQt bu/c” [5, tr. 1034]; Ch-t lư7ng là “t p h7p các ñŽc tính c a m/t
th(c thT (ñEi tư7ng) t o cho th(c thT (đEi tư7ng) đó kh năng thPa mãn nhVng nhu cIu
ñã nêu ra hoŽc nhu cIu ti m –n” [6, tr. 257].
Theo Vi5n tiêu chu–n Anh QuEc (British Standards Institution) đ
là “tồn b/ các đŽc trưng cũng như tính ch-t c a m/t s n ph–m hoŽc m/t d
nó có kh năng đáp ng nhVng yêu cIu ñư7c xác ñ
1991). Tác gi Green và Harvey (1993) ñã ñưa ra năm cách ti&p c n khác nhau ñT ñ
nghĩa ch-t lư7ng như sau [17, tr. 34]:
B Ch-t lư7ng là s( vư t tr i (ñ t tiêu chu–n cao và vư7t quá yêu cIu);
B Ch-t lư7ng là tính n đ nh (thT hi5n qua tình tr ng “khơng có khi&m khuy&t” và tinh
thIn “làm ñúng ngay t, ñIu”, bi&n ch-t lư7ng thành m/t văn hóa);
6
B Ch-t lư7ng là s phù h p v"i m#c tiêu (t c s n ph–m hoŽc d
nhVng m{c đích đã đ ra, theo đúng các ñŽc t và s( hài lòng c a khách hàng);
B Ch-t lư7ng là đáng giá đ'ng ti n (có hi5u qu và hi5u su-t cao);
B Ch-t lư7ng là t(o s thay ñ i (nhVng thay ñƒi v ch-t lư7ng).
T, các khái ni5m cơ b n trên, có nhi u cách ti&p c n v ch-t lư7ng như sau:
a. Ch,t lư ng ñư c hi-u theo quan ni/m truy n th0ng
M/t s n ph–m có ch-t lư7ng là s n ph–m đư7c làm ra và hồn thi5n b•ng các v t li5u
q hi&m và đQt ti n. S n ph–m đó nƒi ti&ng và tôn vinh thêm cho ngư?i sS hVu nó.
V3i khái ni5m v ch-t lư7ng như v y khó có thT dùng đT đánh giá ch-t lư7ng gi ng
d y đ i h@c nói riêng và tồn b/ h5 thEng giáo d{c đào t o nói chung. Ch-t lư7ng v3i
nghĩa này có thT tương đ0ng v3i ch-t lư7ng đào t o c a các trư?ng ñ i h@c danh ti&ng
th& gi3i như Havard, Oxford, Cambridge. N&u mFi trư?ng ñ i h@c đư7c đánh giá b•ng
các tiêu chu–n như đã sŸ d{ng cho các trư?ng trên thì đa sE các trư?ng đ i h@c cịn l i
đ u là nhVng trư?ng ch-t lư7ng kém. Như v y có nghĩa là t-t c các trư?ng ñ i h@c
ñ u ph i ñ t ñư7c ch-t lư7ng như Havard, Oxford, Cambridge. Cách ti&p c n này đã
tuy5t đEi hóa khái ni5m ch-t lư7ng.
b. Ch,t lư ng là s phù h p gi3a các tiêu chu4n (thông s0 k6 thu7t)
Cách ti&p c n này xu-t phát t, th(c t& kiTm soát ch-t lư7ng trong các ngành s n xu-t
d
thư3c ño, m/t phương ti5n trung gian đT miêu t đŽc tính cIn có c a m/t s n ph–m hay
d
muEn nâng cao ch-t lư7ng ñào t o có thT ñ ra các tiêu chu–n nh-t đ
v(c trong q trình đào t o và nghiên c u khoa h@c và ph-n ñ-u theo các tiêu chu–n
đó. Như7c điTm c a cách ti&p c n này là không nêu rõ các tiêu chu–n ñư7c xây d(ng
trên cơ sS nào. Trong m/t sE trư?ng h7p tiêu chu–n trong giáo d{c ñ i h@c ñư7c hiTu
là nhVng thành t(u c a sinh viên khi tEt nghi5p là ch-t lư7ng trong giáo d{c ñ i h@c.
T c là đư7c sŸ d{ng đT nói đ&n đIu ra c a giáo d{c ñ i h@c v3i ý nghĩa là trình đ/,
ki&n th c, k• năng đ t đư7c c a sinh viên sau 4 B 5 năm h@c t p t i trư?ng.
7
c. Ch,t lư ng là s ñáp 9ng nhu c:u c;a khách hàng (ngư i s< d#ng lao ñ ng ñư c
ñào t(o)
Trong 2 th p kG gIn ñây, ngư?i ta khơng chG nói t3i vi5c s n ph–m ph i phù h7p v3i
các thông sE kĩ thu t hay tiêu chu–n cho trư3c, mà cịn nói t3i s( đáp ng nhu cIu c a
ngư?i sŸ d{ng s n ph–m đó. Vì v y khi thi&t k& m/t s n ph–m hay v3i giáo d{c ñ i
h@c, ñ
Ai là khách hàng trong giáo d{c ñ i h@c? Sinh viên (ngư?i sŸ d{ng các d
vi5n, ký túc xá, phịng thí nghi5m,....), chính ph , các nhà doanh nghi5p, cán b/ gi ng
d y hay cha mª sinh viên? Hơn nVa khi xác đ
trong giáo d{c ñ i h@c, l i n y sinh thêm m/t khó khăn m3i là li5u sinh viên có kh
năng xác đ
lý có phân bi5t đư7c đâu là nhu cIu cịn đâu là ý thích nh-t th?i c a h@?
d. Ch,t lư ng v"i tư cách là hi/u qu= c;a vi/c đ(t m#c đích c;a trư ng h?c
Theo cách hiTu này, m/t trư?ng ñ i h@c có ch-t lư7ng cao là trư?ng tuyên bE rõ s
m ng (m{c đích) c a mình và đ t đư7c m{c đích đó m/t cách hi5u qu và năng su-t
nh-t. Cách ti&p c n này cho phép các trư?ng t( quy&t ñ
và m{c tiêu đào t o c a trư?ng mình. Thơng qua kiTm tra, thanh tra ch-t lư7ng các tƒ
ch c hVu quan sž xem xét, ñánh giá h5 thEng ñ m b o ch-t lư7ng c a trư?ng đó có
kh năng giúp nhà trư?ng hoàn thành s m ng m/t cách có hi5u qu và năng su-t nh-t
khơng? Mơ hình này ñŽc bi5t quan tr@ng ñEi v3i các trư?ng có ngu0n l(c h n ch&,
giúp các nhà qu n lý có ñư7c cơ ch& sŸ d{ng h7p lý, an toàn nhVng ngu0n l(c c a
mình đT đ t t3i m{c tiêu ñã ñ
Tóm l(i, ch-t lư7ng là thu t ngV khó đ
c a nó. Th,a nh n r•ng nhVng cu/c tranh lu n “Ch-t lư7ng giáo d{c đ i h@c là gì” sž
khơng bao gi? k&t thúc. Chúng ta khơng thT nói v m/t th ch-t lư7ng xác đ
chúng ta nói v “nhVng th ch-t lư7ng” và ph i phân bi5t nhVng yêu cIu v ch-t lư7ng
ñư7c ñŽt ra bSi sinh viên, gi3i h@c thu t và th< trư?ng lao ñ/ng (các nhà tuyTn d{ng),
xã h/i và chính ph . Như v y sž khơng có m/t đ
Do v y, mFi cá nhân tham gia vào q trình này đ u có quan điTm riêng v ch-t lư7ng,
8
vì th& cIn có m/t đ
ñư7c mong đ7i c a sE đơng. ði u này có nghĩa ch-t lư7ng không ph i là m/t khái
ni5m tĩnh, tùy theo s( phát triTn mà khuynh hư3ng v ch-t lư7ng sž thay ñƒi, cùng v3i
s( tham gia c a nhi u đEi tư7ng liên quan, có thT nói r•ng ch-t lư7ng là s( thPa thu n
giVa các bên liên quan, trong quá trình thPa thu n các bên liên quan cIn thi&t l p càng
rõ ràng càng tEt nhVng u cIu c a mình. Trong đó nhà trư?ng đóng vai trị đi u phEi
cuEi cùng, hịa gi i nhVng ư3c muEn và yêu cIu khác nhau c a các đEi tư7ng có liên
quan, đơi khi có nhVng quan ni5m tương đ0ng nhưng cũng có thT có mâu thu9n. Ngay
khi có thT, các u cIu c a các đEi tư7ng liên quan nên chuyTn thành s m ng và m{c
tiêu c a nhà trư?ng. Như v y trong lu n văn này h@c viên cho r•ng “Ch,t lư ng là s
phù h p v"i m#c tiêu” là m/t ñ
M{c tiêu trong ñ
đích, đŽc điTm,... c a mFi trư?ng ñ i h@c hay c a t,ng ngành ñào t o trong mFi trư?ng
ñ i h@c. M{c tiêu ph i phù h7p v3i ch c năng, nhi5m v{ và s( phù h7p v3i m{c tiêu
có thT bao g0m c vi5c đáp ng địi hPi c a nhVng ngư?i quan tâm như các nhà qu n
lý, nhà giáo d{c hay các nhà nghiên c u giáo d{c ñ i h@c. S( phù h7p v3i m{c tiêu
còn bao g0m c s( ñáp ng hay vư7t qua các chu–n m(c ñã ñư7c ñŽt ra. S( phù h7p
v3i m{c tiêu cũng ñ c p đ&n nhVng u cIu v s( hồn thi5n c a ñIu ra, hi5u qu c a
ñIu tư. MFi m/t trư?ng ñ i h@c cIn xác ñ
bEi c nh c{ thT c a nhà trư?ng. Sau đó, v-n ñ còn l i là làm sao ñT ñ t ñư7c các m{c tiêu
ñó.
1.1.2 Ch t lư ng trong giáo d=c ñào t o
Ch-t lư7ng ñào t o ñã và ñang là m/t trong nhVng v-n ñ ñư7c quan tâm trong lĩnh
v(c giáo d{c nói chung và giáo d{c đ i h@c nói riêng, đŽc bi5t là trong giai đo n phát
triTn m3i c a khoa h@c – công ngh5 và ñ?i sEng xã h/i hi5n ñ i.
Trong lĩnh v(c giáo d{c ñào t o t, lâu nay chúng ta thư?ng nói ch-t lư7ng th& này,
ch-t lư7ng th& khác, ph i khơng ng,ng nâng cao ch-t lư7ng đào t o,… nh-t là ñEi v3i
các nhà trư?ng, các cơ sS giáo d{c khi mà h@ ñang ph-n ñ-u ñT nâng cao ch-t lư7ng
đào t o. Ch-t lư7ng và khơng ng,ng nâng cao ch-t lư7ng ñư7c coi là nhi5m v{ quan
tr@ng hàng đIu và có ý nghĩa sEng cịn đ&n s( t0n t i và phát triTn c a mFi nhà trư?ng,
9
đó cũng chính là thư3c đo đT đánh giá, so sánh trư?ng này v3i trư?ng kia, cơ sS giáo
d{c này v3i cơ sS giáo d{c khác. Ch-t lư7ng ñào t o còn là cơ sS giúp các nhà qu n lý
giáo d{c và c c/ng ñ0ng xã h/i ñánh giá, phân lo i giVa các nhà trư?ng.
MŽc dù có tIm quan tr@ng như v y nhưng ch-t lư7ng trong giáo d{c đào t o v9n là
m/t khái ni5m khó đ
ni5m và ti&p c n S mFi con ngư?i có s( khác nhau, khơng thEng nh-t. Khơng giEng
như trong lĩnh v(c s n xu-t kinh doanh và d
là m/t khái ni5m r-t tr,u tư7ng, khó xác đ
hiTu ch-t lư7ng th& này, cịn khi ti&p c n S góc ñ/ khác l i có cách hiTu và ch-t lư7ng
khác ñi.
M t s0 quan ni/m v ch,t lư ng trong giáo d#c ñào t(o:
Ch-t lư7ng ñào t o ñư7c ñánh giá qua m c ñ/ ñ t ñư7c m{c tiêu ñào t o ñã ñ ra ñEi
v3i m/t chương trình ñào t o. Ch-t lư7ng ñào t o là k&t qu c a các q trình đào t o
đư7c ph n ánh S các ñŽc trưng v ph–m ch-t, giá tr< nhân cách và giá tr< s c lao ñ/ng
hay năng l(c hành ngh c a ngư?i tEt nghi5p tương ng v3i m{c tiêu, chương trình
đào t o theo các ngành ngh c{ thT [15]. Có thT nói mFi đơn v< đào t o ln ln xác
đ
ñT ñ t ñư7c “ch-t lư7ng bên ngoài”, ñ0ng th?i cơ sS ñào t o đó ln ph i có các ho t
đ/ng ñT hư3ng vào nh•m th(c hi5n m{c tiêu ñ ra “ñ t ch-t lư7ng bên trong” [15, tr.
31].
Trong lĩnh v(c ñào t o, ch-t lư7ng ñào t o v3i ñŽc trưng s n ph–m là “con ngư?i lao
đ/ng”, có thT hiTu là k&t qu (đIu ra) c a q trình ñào t o và ñư7c thT hi5n c{ thT S
các ph–m ch-t, giá tr< nhân cách và giá tr< s c lao ñ/ng hay năng l(c hành ngh c a
ngư?i tEt nghi5p tương ng v3i m{c tiêu ñào t o c a t,ng ngành ñào t o trong h5
thEng ñào t o. V3i yêu cIu ñáp ng nhu cIu nhân l(c c a th< trư?ng lao ñ/ng, quan
ni5m v ch-t lư7ng đào t o khơng chG d,ng S k&t qu c a q trình đào t o trong nhà
trư?ng v3i nhVng ñi u ki5n ñ m b o nh-t ñ
viên,… và cịn ph i tính đ&n m c đ/ phù h7p và thích ng c a ngư?i tEt nghi5p v3i th<
trư?ng lao đ/ng như tG l5 có vi5c làm sau khi tEt nghi5p, năng l(c hành ngh t i các v<
10
trí làm vi5c, c{ thT S các doanh nghi5p, cơ quan, tƒ ch c s n xu-t, d
phát triTn ngh nghi5p.
Ch-t lư7ng ñào t o trư3c h&t ph i là k&t qu c a q trình đào t o và ñư7c thT hi5n
trong ho t ñ/ng ngh nghi5p c a ngư?i tEt nghi5p. Q trình thích ng v3i th< trư?ng
lao đ/ng khơng chG ph{ thu/c vào ch-t lư7ng đào t o mà cịn ph{ thu/c vào các y&u tE
khác c a th< trư?ng, như qua h5 cung cIu, giá c s c lao đ/ng, chính sách sŸ d{ng và
bE trí cơng vi5c c a nhà nư3c và ngư?i sŸ d{ng lao đ/ng. Do đó, kh năng thích ng
cịn ph n nh c v hi5u qu đào t o ngồi xã h/i và th< trư?ng lao đ/ng.
Qua vi5c phân tích n/i hàm t, các quan điTm và nhVng cách ti&p c n trên, chúng ta có
thT đưa ra khái ni5m “ch-t lư7ng” trong giáo d{c ñào t o như sau: Ch,t lư ng giáo
d#c c;a m t nhà trư ng hay m t cơ sG giáo d#c ph=i ñư c tuân th; theo m t quy trình
ch t chJ, nhKm ñ(t ñư c các chu4n m c ñ ra. Khi ñánh giá ch-t lư7ng c a m/t nhà
trư?ng hay m/t cơ sS giáo d{c thơng thư?ng có 3 c-p ñ/:
(1) Ch,t lư ng t0t: Th(c hi5n theo ñúng các chu–n m(c, quy đ
cách xu-t sQc, vư7t m c các chG tiêu ñã ñŽt ra.
(2) Ch,t lư ng ñ(t yêu c:u: Là m c ñ/ th(c hi5n các quy đ
chG tiêu đã đŽt ra.
(3) Ch,t lư ng khơng đ(t u c:u: Là m c ñ/ th(c hi5n các quy ñ
đư7c các chG tiêu đã đŽt ra.
1.1.3 Ch t lư ng trong ñào t o ñ i h*c
Cũng giEng như khái ni5m ch-t lư7ng trong giáo d{c ñã ñ c p S trên, ch-t lư7ng
trong giáo d{c ñ i h@c là m/t khái ni5m ph c t p, khó xác đ
nhiên, đi u quan tr@ng hơn h&t chính là “Sinh viên đã h@c như th& nào, h@ có thT làm
đư7c gì và ph–m ch-t c a h@ ra sao nh? k&t qu tương tác giVa h@ v3i giáo ch c và
nhà trư?ng ñ i h@c” [16, tr. 114].
Trong quy ñ
d{c ðào t o quy đ
nhà trư?ng ñ ra, ñ m b o các yêu cIu v m{c tiêu giáo d{c ñ i h@c c a Lu t Giáo
11
d{c, phù h7p v3i yêu cIu ñào t o ngu0n nhân l(c cho s( phát triTn kinh t& B xã h/i c a
ñ
Trong tài li5u KiTm ñ
làm ch biên, ñã ñưa ra 6 quan ñiTm v ch-t lư7ng trong giáo d{c ñ i h@c như sau:
1) Ch-t lư7ng đư7c đánh giá b•ng “đIu vào”;
2) Ch-t lư7ng đư7c ñánh giá b•ng “ñIu ra”;
3) Ch-t lư7ng ñư7c ñánh giá b•ng “giá tr< gia tăng”;
4) Ch-t lư7ng đư7c đánh giá b•ng “giá tr< h@c thu t”;
5) Ch-t lư7ng đư7c đánh giá b•ng “văn hố tƒ ch c riêng”;
6) Ch-t lư7ng đư7c đánh giá b•ng “kiTm tốn” [14, tr. 39].
Như v y có thT th-y r•ng ngay b n thân nhVng ngư?i làm công tác giáo d{c, các nhà
qu n lý cũng có cách nhìn nh n, quan ni5m v ch-t lư7ng giáo d{c đ i h@c khơng
thEng nh-t.
Ch-t lư7ng giáo d{c đ i h@c nói riêng và ch-t lư7ng giáo d{c nói chung như đã phân
tích trên cho th-y: đây là m/t khái ni5m ñ/ng, ña chi u và gQn v3i các y&u tE ch quan
thông qua mEi liên h5 giVa ngư?i v3i ngư?i. ðT ñánh giá và ño lư?ng ch-t lư7ng c a
m/t trư?ng đ i h@c nào đó, thông thư?ng ngư?i ta sŸ d{ng b/ công c{, hay b/ thư3c
đo có nhVng tiêu chu–n v3i các tiêu chí tương ng. Các tiêu chí này có thT là tiêu chí
đ
cũng có thT là đ
Vi5c ñánh giá và ño lư?ng có thT ñư7c ti&n hành bSi chính các l(c lư7ng trong nhà
trư?ng như: cán b/, giáo viên, sinh viên hoŽc do các cơ quan hVu trách bên ngồi đánh
giá.
Như v y đT có thT ñ m b o ch-t lư7ng giáo d{c ñào t o đ i h@c cIn ph i có b/ tiêu chí
chu–n cho giáo d{c đ i h@c v t-t c các lĩnh v(c và kiTm ñ
đ i h@c sž d(a vào b/ tiêu chí chu–n đó. Khi khơng có b/ tiêu chí chu–n vi5c kiTm
đ
12
Nhưng m{c tiêu này sž ñư7c xác l p trên cơ sS trình đ/ phát triTn kinh t&B xã h/i c a
ñ-t nư3c và nhVng ñi u ki5n ñŽc thù c a trư?ng đó.
1.1.4 Qu n lý giáo d=c đ i h*c và qu n lý ch t lư ng ñào t o ñ i h*c
1.1.4.1 Qu=n lý
Qu n lý là m/t hi5n tư7ng xã h/i, là m/t d ng ho t ñ/ng ñŽc thù c a con ngư?i, là s n
ph–m và là y&u tE gQn chŽt v3i h7p tác lao đ/ng. Theo C.Mác thì b-t c lao đ/ng xã
h/i nào hay lao ñ/ng chung tr(c ti&p nào cũng ñ u ít nhi u cIn ñ&n s( qu n lý. Mác
cũng cho r•ng, qu n lý v b n ch-t nó là q trình đi u chGnh m@i q trình xã h/i
khác. M/t cách ví von đIy hình nh, ơng ví m/t ngh5 sĩ vĩ cIm thì t( đi u chGnh mình
cịn dàn nh c thì cIn nh c trưSng đT nêu lên s( t-t y&u và vơ cùng quan tr@ng c a ho t
ñ/ng qu n lý trong q trình phát triTn c a xã h/i lồi ngư?i. Ho t ñ/ng qu n lý ñi u
khiTn m@i h5 thEng đ/ng xã h/i S tIm vi mơ cũng như vĩ mơ, vì v y cách ti&p c n
qu n lý cũng xu-t phát t, nhi u góc đ/ khác nhau.
Theo PGS.TS. ðŽng QuEc B o, ho t ñ/ng qu n lý bQt ngu0n t, s( phân công, h7p tác
lao đ/ng. Chính s( phân cơng h7p tác lao đ/ng nh•m ñ t ñ&n hi5u qu nhi u hơn,
năng su-t cao hơn. Trong cơng vi5c địi hPi ph i có s( chG huy, phEi h7p, ñi u hành,
kiTm tra, chGnh lý phù h7p [12, tr. 17].
Theo lý lu n c a Ch nghĩa Mác – Lênin v qu n lý thì qu n lý xã h/i m/t cách khoa
h@c là s( tác đ/ng có ý th c c a ch thT qu n lý đEi v3i tồn b/ hay nhVng h5 thEng
khác nhau c a h5 thEng xã h/i trên cơ sS nh n th c và v n d{ng ñúng ñQn nhVng quy
lu t khách quan vEn có c a nó, nh•m đ m b o cho nó ho t ñ/ng và phát triTn tEi ưu
theo m{c ñích ñŽt ra.
Theo PGS.TS. Nguy•n Th< M• L/c và TS. Nguy•n QuEc Chí thì qu n lý là q trình
đ t đ&n m{c tiêu c a tƒ ch c b•ng cách v n d{ng các ho t ñ/ng (ch c năng) k& ho ch
hố, tƒ ch c, chG đ o, lãnh đ o và kiTm tra [18, tr. 19].
Như v y có thT nói r•ng b-t lu n m/t tƒ ch c nào v3i m{c đích gì, cơ c-u và quy mơ
ra sao ñ u cIn ph i có s( qu n lý và ngư?i qu n lý ñT tƒ ch c ho t đ/ng đT đ t đư7c
m{c đích c a mình. Ngư?i qu n lý ph i là ngư?i có trách nhi5m phân bE nhân l(c và
13
các ngu0n l(c khác, ñ0ng th?i chG d9n s( v n hành c a m/t b/ ph n hay toàn b/ tƒ
ch c ñT tƒ ch c ho t ñ/ng có hi5u qu và đ t đư7c m{c đích đŽt ra.
Trên phương di5n ho t ñ/ng c a m/t tƒ ch c thì: “Qu n lý là ho t đ/ng có m{c đích,
có k& ho ch c a ch thT qu n lý ñ&n t p thT nhVng ngư?i lao đ/ng nói chung và khách
thT qu n lý nh•m th(c hi5n nhVng m{c tiêu d( ki&n” [13, tr. 24]. Nói cách khác qu n
lý là s( tác ñ/ng liên t{c, có tính đ
qu n lý hay tƒ ch c qu n lý) ñ&n khách thT qu n lý (ngư?i b< qu n lý) v mŽt chính tr<,
văn hóa, xã h/i, kinh t&,… b•ng m/t h5 thEng các lu t l5, các chính sách, các nguyên
tQc, các phương pháp và bi5n pháp c{ thT nh•m t o ra mơi trư?ng và ñi u ki5n cho s(
phát triTn c a ñEi tư7ng. Nói m/t cách tƒng quát nh-t có thT xem “qu n lý là s( tác
đ/ng có hư3ng đích c a ch thT qu n lý lên ñEi tư7ng qu n lý nh•m đ t đư7c nhVng
m{c tiêu đã ñŽt ra” [22, tr. 2].
Các nhà lý lu n v qu n lý trên th& gi3i như Prederics William Taylor (M• B 1856 –
1915), Henri Fayol (Pháp – 1841 – 1925), Max Weber (ð c – 1864 – 1920) ñ u đã
kh¬ng đ
đi u ki5n, tình huEng c{ thT d9n ñ&n s( v n ñ/ng c a ñEi tư7ng ñ&n hi5u qu tEi ưu,
cho nên ngư?i qu n lý khi v n d{ng lý thuy&t qu n lý vào công vi5c c a mình ph i h&t
s c linh ho t và m m d-o.
1.1.4.2 Qu=n lý giáo d#c ñ(i h?c
Theo Lu t Giáo d{c [4] , giáo d{c ñ i h@c bao g0m:
B ðào t o trình đ/ cao ñ¬ng ñư7c th(c hi5n t, hai năm ñ&n ba năm h@c tuỳ theo ngành
ngh ñào t o ñEi v3i ngư?i có b•ng tEt nghi5p trung h@c phƒ thơng hoŽc b•ng tEt
nghi5p trung c-p; t, m/t năm rưHi ñ&n hai năm h@c đEi v3i ngư?i có b•ng tEt nghi5p
trung c-p cùng chun ngành.
B ðào t o trình đ/ đ i h@c ñư7c th(c hi5n t, bEn ñ&n sáu năm h@c tuỳ theo ngành ngh
đào t o đEi v3i ngư?i có b•ng tEt nghi5p trung h@c phƒ thơng hoŽc b•ng tEt nghi5p
trung c-p; t, hai năm rưHi ñ&n bEn năm h@c ñEi v3i ngư?i có b•ng tEt nghi5p trung
14
c-p cùng chuyên ngành; t, m/t năm rưHi ñ&n hai nm h@c ủEi v3i ng?i cú bãng tEt
nghi5p cao ủơng cùng chun ngành.
B ðào t o trình đ/ th c s• đư7c th(c hi5n t, hai năm đên ba năm h@c đEi v3i ngư?i có
b•ng tEt nghi5p đ i h@c.
B ðào t o trình đ/ ti&n s• đư7c th(c hi5n trong bEn năm h@c ñEi v3i ngư?i tEt nghi5p
ñ i h@c, t, hai đ&n ba năm đEi v3i ngư?i có b•ng tEt nghi5p th c s•.
Ngồi ra cịn có phương th c giáo d{c khơng chính quy: là phương th c giáo d{c giúp
m@i ngư?i v,a h@c v,a làm, h@c liên t{c, h@c suEt đ?i (bao g0m các chương trình xoá
mù chV, giáo d{c ti&p t{c sau khi bi&t chV, b0i dưHng nâng cao trình đ/, c p nh t ki&n
th c k• năng, đáp ng nhu cIu ngư?i h@c. Thêm vào đó cịn có các chương trình giáo
d{c đT l-y văn b•ng theo hình th c v,a h@c, v,a làm, h@c t, xa.
M{c tiêu c a giáo d{c ñ i h@c là đào t o ngư?i h@c có ph–m ch-t chính tr<, đ o đ c, có
ý th c ph{c v{ nhân dân, có ki&n th c và năng l(c th(c hành ngh nghi5p tương x ng
v3i trình đ/ ñào t o, có s c kho-, ñáp ng yêu cIu nhân l(c trình đ/ cao cho cơng
nghi5p hố, hi5n ñ i hóa xây d(ng và b o v5 Tƒ quEc, ñ0ng th?i nâng cao năng l(c
c nh tranh và h7p tác bình đ¬ng trong h/i nh p quEc t&. ðào t o trình đ/ đ i h@c giúp
sinh viên nQm vVng ki&n th c chun mơn và k• năng th(c hành cơ b n ñT gi i quy&t
nhVng v-n ñ thông thư?ng thu/c chuyên ngành ñư7c ñào t o.
15
Mơ hình tƒng thT q trình đào t o đ i h@c như sau [7, tr. 110]:
ð u vào
Quá trình ñào tKo
K4t qu ñào tKo
Tham gia th
trưjng lao ñ7ng
B Sinh viên và
h@c viên
Qu n lý và ñánh
giá
B Gi ng viên
B ðào t o
B Trang thi&t b<
và tài li5u
B Nghiên c u
B Cơ sS v t ch-t
B Ngu0n tài chính
B Ki&n th c, k•
năng, thái đ/ ngh
nghi5p.
B Năng l(c ngh
nghi5p
B D
B HiTu bi&t xã h/i
Phát triTn chương
trình và chương
trình nghiên c u,
s n xu-t – d
B Hi5n tr ng
vi5c làm
B Thích ng
ngh nghi5p
B Thu nh p
B Ngo i ngV
B Phát triTn
ngh nghi5p
B K• năng sŸ d{ng
máy tính
B T( t o vi5c
làm
Thơng tin ph n hli
Hình 1.1 Sơ đ0 q trình đào t o trình đ/ đ i h@c
Có thT nói mơ hình này là cơ sS đT xây d(ng các tiêu chí đánh giá ch-t lư7ng đào t o
và các ñi u ki5n ñ m b o ch-t lư7ng ñào t o theo các lo i hình ñào t o khác nhau.
Qu n lý giáo d{c ñ i h@c là m/t b/ ph n n•m trong khái ni5m qu n lý giáo d{c nói
chung. Cho nên qu n lý giáo d{c ñ i h@c ñư7c hiTu là: t p h7p nhVng bi5n pháp nh•m
đ m b o s( v n hành bình thư?ng c a các cơ quan trong h5 thEng giáo d{c, ñ m b o
s( ti&p t{c phát triTn và mS r/ng h5 thEng c v sE lư7ng cũng như ch-t lư7ng.
Trong nhVng th p niên gIn ñây, h5 thEng giáo d{c ñ i h@c S các nư3c trên th& gi3i đã
và đang có nhVng bi&n đƒi sâu sQc c v quy mô, cơ c-u lo i hình, mơ hình đào t o,…
v3i xu th& đa d ng hố, chuyTn t, giai đo n tinh hoa cho sE ít sang n n giáo d{c đ i
h@c đ i chúng, t, tháp ngà kinh vi5n sang th(c ti•n cu/c sEng v3i nhVng thay ñƒi sâu
sQc c v m{c tiêu, n/i dung, chương trình và phương pháp d y h@c, cơ ch& qu n lý,…
Trong bEi c nh sôi ñ/ng c a các xu hư3ng phát triTn c a ñ?i sEng xã h/i hi5n ñ i, giáo
d{c ñ i h@c S các nư3c đã và đang có nhi u cơ h/i phát triTn, ñ0ng th?i ph i ñEi mŽt
16
v3i nhi u thách th c to l3n, ñŽc bi5t là v-n ñ gi i quy&t các mEi quan h5 giVa quy mơ
ch-t lư7ng và hi5u qu đào t o, giVa ñào t o và nghiên c u, d
ngu0n l(c cho phát triTn.
H5 thEng qu n lý giáo d{c ñ i h@c c a nư3c ta bQt ñIu ñư7c ñƒi m3i t, năm 1987, sau
ñ i h/i ð ng C/ng s n Vi5t Nam lIn th VI. Trong q trình đƒi m3i, quy n t( ch
c a các trư?ng ñ i h@c ngày càng ñư7c nâng lên. NhVng thành t(u chính c a q trình
đƒi m3i giáo d{c đ i h@c đư7c thT ch& hố trong Lu t Giáo d{c, trong đó có m/t đi u
kh¬ng đ
đ
i Vi5t Nam trong th?i gian khi ñưa ra ch trương tăng quy n t( ch c a các trư?ng
ñ i h@c, chúng ta chưa quan ni5m ñIy ñ v vi5c nâng cao trách nhi5m xã h/i. Vì v y
cho đ&n ngày nay mŽc dù v-n ñ qu n lý giáo d{c ñ i h@c đã đư7c quan tâm nhưng
chúng ta cũng chưa hình thành đư7c m/t h5 thEng tồn di5n và đIy đ ñT qu n lý các
trư?ng ñ i h@c.
1.1.4.3 Qu=n lý ch,t lư ng ñào t(o
Trong trư?ng ñ i h@c thư?ng có 3 ho t đ/ng ch y&u đó là: ðào t o (gi ng d y – h@c
t p), nghiên c u và d
là ho t ñ/ng cEt lõi c a nhà trư?ng ñ i h@c nh•m ñ t ñư7c ch-t lư7ng “s n ph–m” là
ñIu ra.
Qu n lý ch-t lư7ng trong trư?ng ñ i h@c cơ b n là qu n lý ñào t o, qu n lý nghiên c u
khoa h@c và qu n lý các d
ch c năng ñi u ki5n: qu n lý ñ/i ngũ; qu n lý sinh viên, qu n lý d
t o; qu n lý ngu0n l(c, tài s n; qu n lý ñi u hành chung.
B Qu n lý ñào t o (gi ng d y và h@c t p): Qu n lý ch-t lư7ng trong lĩnh v(c ñào t o
cIn xem xét t-t c các v-n ñ liên quan ñ&n cung c-p d
(ngư?i h@c), các ho t ñ/ng trong lĩnh v(c này g0m: Thi&t k& chương trình đào t o t,
vi5c xác ñ
t o, các ñi u ki5n v ngu0n l(c ñT tƒ ch c th(c hi5n chương trình đào t o như đ/i ngũ
17