SKKN quy luật di truyền của MenĐen

Sử dụng dạy học GQVĐ để dạy các quy luật di truyền của Men Đen
Giáo viên: Võ Thị Liễu Trờng THCS Mỹ Thủy 1
PHNG GIO DC- O TO L THY
TRNG THCS M THY

S dng dy hc gi quyt vn dy cỏc quy lut di truyn ca men den

nM HC: 2008- 2009
Sử dụng dạy học GQVĐ để dạy các quy luật di truyền của Men Đen

Phn I
M u
I. t vn :
Vn i mi phng phỏp dy hc cỏc trng ph thụng phỏt huy tớnh tớch
cc, ch ng ca hc sinh nhm o to nhng ngi nng ng v sỏng to ó c
t ra trong ngnh giỏo dc t nhng nm 80. Vic phỏt huy tớnh tớch cc ca hc sinh l
mt trong cỏc phng hng ci cỏch giỏo dc trin khai cỏc trng ph thụng t
nhng nm 1980.
Hin nay, vi nhp phỏt trin ca khoa hc k thut v cụng ngh, vn i mi
phng phỏp dy hc cng c quan tõm hn. ngh quyt hi ngh ln th 4 Ban chp
hnh trung ng ng khoỏ VII ó ghi rừ: i mi phng phỏp dy v hc cỏc cp
hc, bc hc. ỏp dng nhng phng phỏp giỏo dc hin i bi dng cho hc sinh
nng lc t duy sỏng to, nng lc gii quyt vn . V dy hc theo phng phỏp tớch
cc tip tc c quan tõm Ngh quyt Hi ngh ln th 2 ca Ban chp hnh trung
ng ng khoỏ VIII: i mi mnh m phng phỏp giỏo dc o to khc phc li
truyn th mt chiu, rốn luyn thnh n np t duy sỏng to ca ngi hc, tng bc
ỏp dng cỏc phng phỏp tiờn tin v phng tin hin i vo quỏ trỡnh dy hc m
bo iu kin v thi gian t hc.
Th nhng cho n nay s chuyn bin v phng phỏp dy hc trong cỏc trng hc
cha c l bao. Ph bin l thy c trũ chộp, thuyt trỡnh ging gii xen k vi vn
ỏp tỏi hin biu din trc quan minh ha.Tuy nhiờn bờn cnh ú cng cú nhng giỏo

viờn vn dng thnh cụng cỏc bin phỏp tớch cc phỏt huy c nng lc t duy c lp
sỏng to, nng lc trớ tu ca hc sinh, trong ú cú dy hc gii quyt vn nhng ch
yu l trong cỏc tit thao ging, cỏc gi dy thi giỏo viờn dy gii.
gúp phn thc hin nhim v ci cỏch giỏo dc: ci tin phng phỏp theo hng
phỏt trin trớ lc hc sinh trong quỏ trỡnh hc tp phự hp vi xu th phỏt trin ca lớ
lun dy hc hin i. ng thi ỏp dng c yờu cu Ngh quyt ca ng v vic
i mi phng phỏp giỏo dc o to, bn thõn tụi dó chn ti: S dng dy hc
gii quyt vn dy cỏc quy lut di truyn ca Men en trong chng trỡnh sinh
hc 9 <Chng I sỏch giỏo khoa lp 9> nhm gúp phn lm cho phng phỏp dy hc
tớch cc, phng phỏp dy hc gii quyt vn nhanh chng tr thnh ph bin trong
nh trng.
II. Mc ớch nghiờn cu .
Tụi nghiờn cu ti: S dng dy hc gii quyt vn dy cỏc quy lut di
truyn ca Men en trong chng I, sỏch giỏo khoa lp 9 nhm cỏc mc ớch sau:
+ Gúp phn nõng cao cht lng dy v hc ( trng THCS)
+ Gúp phn ph bin phng phỏp dy hc gii quyt vn trong nh trng THCS.
+ Nhm rốn luyn nghip v s phm cho bn thõn.
III. Nhim v nghiờn cu :
- Nghiờn cu c s lý lun ca dy hc gii quyt vn .
- Nghiờn cu c s v tõm lớ, sinh lớ hc ca i tng hc sinh lp 9 lm c s cho vic
Giáo viên: Võ Thị Liễu Trờng THCS Mỹ Thủy 2
Sử dụng dạy học GQVĐ để dạy các quy luật di truyền của Men Đen
thit k bi hc theo hng dy hc gii quyt vn .
- Nghiờn cu chng I sỏch giỏo khoa lp 9 cng nh cỏc sỏch khỏc cú liờn quan.
- Tin hnh thit k cỏc bi ging thuc chng I trong sỏch giỏo khoa lp 9 v cỏc nh
lut di truyn ca Men en theo phng phỏp dy hc gii quyt vn .
IV. Phm vi nghiờn cu :
Cỏc quy lut di truyn ca Men en trong chng trỡnh SGK sinh hc lp 9.
Phn II
Ni dung

A.C s lớ lun ca dy hc gii quyt vn
I/ Nhng c im ca dy hc gii quyt vn :
1. Nhng khỏi nim c bn:
I.1 Bn cht ca dy hc gii quyt vn :
Dy hc gii quyt vn l mt phõn h ca phng phỏp dy hc vỡ nú tp hp
nhiu phng phỏp c th thnh mt chnh th nhm t mc ớch s phm, l t chc
hot ng nhn thc sỏng to ca hc sinh cỏc em va tip thu c kin thc va
hỡnh thnh c kinh nghim k nng trờn c s tỡm tũi nghiờn cu. Trong dy hc gii
quyt vn , bi toỏn c t ra to tỡnh hung cú vn l thnh t chớnh kt hp
vi cỏc phng phỏp khỏc nh: Thớ nghim, quan sỏt, thuyt trỡnh, lm vic vi sỏch giỏo
khoa.
- Ba c trng c bn ca bn cht gii quyt vn :
+ Giỏo viờn t ra trc hc sinh mt lot cỏc bi toỏn nhn thc cú cha ng mõu
thun gia cỏi ó bit v cỏi phi tỡm, nhng chỳng c cu trỳc li mt cỏch s
phm, gi l nhng bi toỏn nờu vn .
+ Hc sinh tip cn mõu thun ca bi toỏn nờu vn nh mõu thun ca ni tõm
mỡnh v c t vo tỡnh hung cú vn tc l trng thỏi cú nhu cu bc thit
mun gii quyt bng c bi toỏn ú.
+ Bng cỏch t chc gii bi toỏn nờu vn m hc sinh lnh hi mt cỏch t giỏc
v tớch cc c kin thc, cỏch thc gii v do ú cú c nim vui sng ca s nhn
thc sỏng to.
I.2Bi toỏn nhn thc:
- Bi toỏn gi vai trũ ht sc quan trng trong vic thc hin mc tiờu o to, trong vic
hỡnh thnh nhõn cỏch ca ngi lao ng, t giỏc, tớch cc, t lc v sỏng to. Bi toỏn
trong trng hc va l mc ớch va l ni dung va l phng thc dy hc hiu
nghim, nú cung cp cho hc sinh cú kin thc, c con ng ginh ly kin thc mang
li nim vui sng ca s phỏt trin.
- Lớ lun dy hc coi bi toỏn l mt phng phỏp dy hc c th. Nú c ỏp dng
thng xuyờn v ph bin tt c cỏc cp hc v cỏc loi trng hc khỏc nhau. Bi toỏn
c s dng tt c cỏc khõu ca quỏ trỡnh dy hc: nghiờn cu ti liu mi, cng c,

vn dng, kim tra, ỏnh giỏ kin thc, k nng k xo. Bi toỏn cũn l ti chớnh ca
phng phỏp nghiờn cu.
- ng mc ngi gii bi toỏn cú th chia bi toỏn thnh ba dng sau:
Giáo viên: Võ Thị Liễu Trờng THCS Mỹ Thủy 3
Sử dụng dạy học GQVĐ để dạy các quy luật di truyền của Men Đen
+ Bi toỏn tỏi hin: Ngi gii ch tỏi hin <Algorit> gii ri chp nhn nú.
+ Bi toỏn tỡm tũi hay bi toỏn nhn thc: Loi ny ngi gii cha cú sn. Algorit.
gii, phi tỡm tũi, t lc tỡm ra nú. Bi toỏn ny l phng phỏp chớnh yu, ch o
ca dy hc gii quyt vn .
+ Bi toỏn tỏi hin - tỡm tũi: ng trung gian gia hai kiu trờn. ú l loi bi toỏn
xut phỏt t bi toỏn quen bit i vi ngi gii nhng ng thi li cha ng cỏi gỡ
ú cha bit.
1.3 Tỡnh hung cú vn :
- Tỡnh hung cú vn l mt trng thỏi tõm lớ ca ch th nhn thc khi vp phi mt
mõu thun, bao hm mt iu gỡ ú cha bit, ũi hi mt s tỡm tũi tớch cc, sỏng to.
Tỡnh hung cú vn c xỏc nh bi ba i lng sau:
+ Kin thc ó cú ch th.
+ Nhu cu nhn thc
+ i tng nhn thc.
- Ch th cn cú thờm hiu bit mi v i tng nhn thc cha cú trong kin thc ó
cú ca ch th.
- cú mt tỡnh hung cú vn cn cú mi quan h xỏc nh ch khụng phi bt kỡ
quan h no gia ba i lng trờn. ú l s xut hin mõu thun khi kin thc ca ch
th v i tng nhn thc khụng tho món nhu cu nhn thc. Phn ng nh
hng ca ch th nhn thc xut hin nh vo vic phõn tớch tỡnh hung xy ra. S phõn
tớch ú giỳp thit lp c mi quan h gia kin thc v kinh nghim ó cú vi nhng
mi liờn h bờn trong i tng nhn thc v kt qu hỡnh thnh c vn hay t
c vn gii quyt. Nu ch th nhn thc l hc sinh thỡ ú chớnh l vn hc
tp.
*Cỏc iu kin to tỡnh hung cú vn :

- Trong tỡnh hung cú vn phi vch ra c iu cha bit, iu mi trong mi quan
h vi cỏi ó bit. Trong ú, cỏi mi phi lt vo nhu cu mi bit nhn thc, to ra tớnh
t giỏc tỡm tũi ca hc sinh. iu cn nhn mnh l khi to tỡnh hung, giỏo viờn phi
cõn nhc t l hp lớ gia cỏi ó bit v cỏi cha bit.
-Tỡnh hung t ra phi phự hp vi kh nng ca hc sinh.
2. Cỏc bc ca dy hc gii quyt vn :
2.1. t vn :
Nờu ra cỏc hin tng, s kin mõu thun vi tri thc ó cú bng li ging ca thy,
bng kinh nghim, biu din mu vt, bi toỏn ch th nhn thc va chm vi mõu
thun khỏch quan, kt qu ch th bin mõu thun khỏch quan thnh mõu thun ch quan.
2.2. Gii quyt vn :
Lụgớc ca bc gii quyt vn c th hin qua vic nờu gi thuyt, vch k hoch
gi thuyt, chng minh gi thuyt. õy l khõu quan trng ca dy hc gii quyt vn .
Bc ny huy ng c ti a tớnh tỡm tũi, sỏng to ca hc sinh trong quỏ trỡnh gii
quyt vn b phn cú th do tng cỏ nhõn thc hin hoc tho lun theo nhúm, hoc
tho lun chung c lp. Giỏo viờn theo dừi tin trỡnh gii quyt vn ca hc sinh
khi cn thit cú hng dn, gi ý v cui cựng tng hp li ton b kt qu xung quanh
Giáo viên: Võ Thị Liễu Trờng THCS Mỹ Thủy 4
Sử dụng dạy học GQVĐ để dạy các quy luật di truyền của Men Đen
khu vc gii quyt vn chớnh.
2.3. Kim tra cỏch gii quyt vn kt lun vn :
Sau khi gii quyt vn giỏo viờn hng dn hc sinh so sỏnh kt qu t c vi
gi thuyt, nu phự hp hc sinh i n kt lun vn nu khụng phự hp phi t gi
thuyt khỏc v gii quyt bng mt cỏch khỏc.
Khi vn ó c kt lun, tri thc mi m hc sinh lnh hi c t vic gii quyt
vn s c vn dng gii quyt vn cú liờn quan.
3. Cỏc cp ca dy hc gii quyt vn :
- Dy hc gii quyt vn thc hin ba mc cao thp khỏc nhau, tu theo trỡnh
tham gia ca hc sinh vo vic gii quyt cỏc bi toỏn nhn thc.
+ Mc th nht ũi hi giỏo viờn thc hin ton b qui trỡnh ca dy hc gii quyt

vn . ú l phng phỏp thuyt trỡnh rixtic hay hi ỏp tỡm tũi b phn.
+ Mc th hai khi thy v trũ cựng nhau thc hin ton b quy trỡnh ca phng
phỏp dy hc gii quyt vn . ú l m thoi rixtic.
+ Mc th ba ũi hi hc sinh t lc thc hin ton b quy trỡnh ca dy hc gii
quyt vn . ú l phng phỏp nghiờn cu vn hay nghiờn cu rixtic.
II. Cỏc k thut c bn trong dy hc gii quyt vn :
1. K thut xõy dng tỡnh hung vn :
Trong nh trng mi mụn hc cú nhiu cỏch xõy dng tỡnh hung cú vn tu
theo c im khoa hc ca nú. Tu trung li gm cỏc bc sau õy:
- Tỏi hin tri thc ó cú liờn quan n tỡnh hung sp gii quyt.
- Nờu ra s kin, hin tng mõu thun vi tri thc ó cú.
2. K thut t v phỏt trin vn :
- Bc ny l kt qu ca s va cham gia ch th nhn thc vi mõu thun khỏch
quan, tc l kt qu ca vic ch th bin mõu thun khỏch quan thnh mõu thun ch
quan.
- Tỡnh hung cú vn trong dy hc cha ng ngay trong cu trỳc lụgic ca ni
dung ti liu, trong h thng khỏi nim, quy lut quy nh trong chng trỡnh sỏch giỏo
khoa mụn hc.
- Lớ thuyt khụng ch l kin thc hỡnh thnh sn m trong ú cha c phng thc
nhn nú. Ngh thut s phm ca giỏo viờn l t chc hc sinh gii mó bng cỏch khộo
lộo t ra nhim v nhn thc di dng cho bi tp, bi toỏn nhn thc. Tỡnh hung ú
c to ra khi:
+ Vo bi ging kin thc mi.
+ a vo mt mc mi, mt khỏi nim mi trong bi hc.
3. K thut gii quyt vn :
- Thc hin vic gii quyt vn l bt du t vic nờu vn . Quỏ trỡnh phỏt biu
vn ang ny sinh trong hc sinh. Chớnh trong bc ny hc sinh ó thy c cỏch
thc gii quyt vn . Lụgic c th hin qua cỏc bc:
+ Vch k hoch.
+ Nờu v lp gi thuyt.

+ Chng minh gi thit
Giáo viên: Võ Thị Liễu Trờng THCS Mỹ Thủy 5