Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thiết bị y tế tại bệnh viện Bà Rịa

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
-----------------------------

TRẦN MẠNH HẢI

MỘT SỐ GIẢI PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC
QUẢN LÝ THIẾT BỊ Y TẾ TẠI BỆNH VIỆN BÀ RỊA

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Bà Rịa Vũng Tàu - 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
-----------------------------

TRẦN MẠNH HẢI

MỘT SỐ GIẢI PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC
QUẢN LÝ THIẾT BỊ Y TẾ TẠI BỆNH VIỆN BÀ RỊA

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN DANH NGUYÊN

Bà Rịa Vũng Tàu - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN
Tác giả cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của bản thân tác giả, các kết
quả nghiên cứu trong luận văn là xác thực và chưa từng được cơng bố trong kỳ bất
cơng trình nào khác trước đó.
Tác giả

Trần Mạnh Hải


ii

LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian được học tập và nghiên cứu khoa học chuyên ngành Quản trị
kinh doanh tại Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, đến nay Học viên đã hồn thành
bản luận văn tốt nghiệp. Để có được kết quả này, học viên xin chân thành cảm ơn
Quý thầy cô trường Đại học Bách khoa Hà Nội đã tận tâm giảng dạy, truyền đạt
những kiến thức quý báu cho em trong suốt thời gian học tập tại Nhà trường. Đặc
biệt, học viên xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Danh Nguyên đã tận tình chỉ bảo,
giúp đỡ hướng dẫn cho em hoàn thành luận văn này.
Học viên xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Bệnh viện Bà Rịa đã tạo điều
kiện cho học viên tiếp cận nguồn số liệu phục vụ cho quá trình nghiên cứu.
Học viên cũng xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động
viên, giúp đỡ học viên trong quá trình hồn thành bản luận văn này..
......, ngày...... tháng...... năm 2017
Tác giả

iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... I
LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................... II
MỤC LỤC ............................................................................................................... III
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..................................................................... V
DANH MỤC BẢNG, HÌNH VẼ............................................................................ VI
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1
Chương 1 ....................................................................................................................7
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THIẾT BỊ Y TẾ TẠI BỆNH VIỆN CÔNG
LẬP .............................................................................................................................7
1.1. Thiết bị y tế của bệnh viện .................................................................................7
1.1.1. Khái niệm, phân loại, vai trò thiết bị y tế của bệnh viện .............................7
1.1.2. Đặc điểm thiết bị y tế của bệnh viện .........................................................10
1.2. Quản lý thiết bị y tế tại bệnh viện công lập ...................................................11
1.2.1. Khái niệm quản lý thiết bị y tế tại bệnh viện công lập ..............................11
1.2.2. Mục tiêu quản thiết bị y tế tại bệnh viện công lập ....................................13
1.2.3. Nguyên tắc quản lý thiết bị y tế tại bệnh viện công lập ............................13
1.2.4. Nội dung quản lý thiết bị y tế tại bệnh viện công lập ................................14
1.2.5. Nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thiết bị y tế tại bệnh viện công lập .........18
Chương 2 ..................................................................................................................22
PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THIẾT BỊ Y TẾ TẠI BỆNH VIỆN BÀ
RỊA ...........................................................................................................................22
2.1. Giới thiệu về Bệnh viện Bà Rịa .......................................................................22
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Bệnh viện Bà Rịa ............................22
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Bệnh viện Bà Rịa .............................................23
2.1.3. Cơ cấu tổ chức và nhân sự của Bệnh viện Bà Rịa .....................................25
2.1.4. Kết quả hoạt động của Bệnh viện Bà Rịa ..................................................27
2.2. Thực trạng thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa giai đoạn 2014-2015 .............32

iv

2.3. Thực trạng bộ máy quản lý thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa ....................35
2.4. Thực trạng quản lý thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa ..................................37
2.4.1. Thực trạng quản lý đầu tư mua sắm thiết bị y tế .......................................37
2.4.2. Thực trạng quản lý quá trình sử dụng thiết bị y tế ....................................45
2.4.3. Thực trạng quản lý khấu hao thiết bị y tế ..................................................58
2.4.4. Thực trạng quản lý thanh lý thiết bị y tế ...................................................61
2.5. Đánh giá quản lý thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa ......................................62
2.5.1. Đánh giá việc thực hiện mục tiêu quản lý thiết bị y tế ..............................62
2.5.2. Đánh giá theo nội dung quản lý thiết bị y tế..............................................63
CHƯƠNG 3 .............................................................................................................68
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THIẾT BỊ Y
TẾ TẠI BỆNH VIỆN BÀ RỊA ...............................................................................68
3.1. Phương hướng hoàn thiện quản lý thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa đến năm
2020 ...........................................................................................................................68
3.1.1. Dự báo xu hướng đầu tư trang thiết bị y tế ở Việt Nam đến năm 2020 ....68
3.1.2. Mục tiêu phát triển của Bệnh viện Bà Rịa .................................................69
3.1.3. Phương hướng hoàn thiện quản lý thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa đến
năm 2020 .............................................................................................................71
3.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa .................73
3.2.1. Hoàn thiện bộ máy quản lý thiết bị y tế.....................................................73
3.2.2. Hoàn thiện quản lý đầu tư mua sắm trang thiết bị y tế ..............................82
3.2.3. Hồn thiện quản lý q trình sử dụng thiết bị y tế ....................................84
3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ .....................................................................................85
3.3.1. Kiến nghị với Bộ Y tế ................................................................................85
3.3.2. Kiến nghị với Sở Y tế tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu .........................................86
KẾT LUẬN ..............................................................................................................87

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................88


v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Ý nghĩa

BHYT

Bảo hiểm y tế

BRVT

Bà Rịa - Vũng Tàu

ĐVT

Đơn vị tính

HĐND

Hội đồng nhân dân

NSNN

Ngân sách nhà nước

TNHH

Trách nhiệm hữu hạn

TSCĐ

Tài sản cố định

UBND

Ủy ban nhân dân


vi

DANH MỤC BẢNG, HÌNH VẼ
Danh mục bảng
Bảng 2.1:

Số lượng cán bộ công nhân viên của Bệnh viện Bà Rịa phân theo đơn
vị (tính đến hết năm 2016) ..................................................................26

Hình 2.2:

Số lượng cán bộ công nhân viên của Bệnh viện Bà Rịa phân theo trình
độ chun mơn (tính đến hết năm 2016) ............................................27

Bảng 2.3:

Hoạt động kỹ thuật lâm sàng và cận lâm sàng tại Bệnh viện Bà Rịa giai

đoạn 2015-2016 ..................................................................................28

Bảng 2.4:

Kết quả hoạt động chung toàn Bệnh viện Bà Rịa giai đoạn 2015-2016
.............................................................................................................28

Bảng 2.5:

Tổng hợp hợp đồng chuyển giao kỹ thuật chuyên môn với chuyên gia
.............................................................................................................31

Bảng 2.6:

Thống kê thiết bị y tế của Bệnh viện Bà Rịa giai đoạn 2014-2015 (theo
giá trị) ..................................................................................................33

Bảng 2.7:

Cơ cấu lao động Phòng Vật tư và thiết bị y tế của Bệnh viện Bà Rịa
tính đến hết năm 2016 .........................................................................36

Bảng 2.8:

Khái quát hoạt động mua sắm thiết bị y tế theo nguồn vốn tại Bệnh viện
Bà Rịa ..................................................................................................38

Bảng 2.9:

Nội dung thực hiện hoạt động mua sắm thiết bị y tế sử dụng nguồn vốn

sự nghiệp của Bệnh viện Bà Rịa .........................................................39

Bảng 2.10:

Tình hình đấu thầu mua sắm trang thiết bị y tế của Bệnh viện Bà Rịa
giai đoạn 2014-2016 (phân theo gói thầu) ..........................................42

Bảng 2.11:

Tình hình mua sắm trang thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa giai đoạn
2014-2016 (phân theo chủng loại trang thiết bị y tế) ..........................44

Bảng 2.12:

Lưu đồ quy trình xuất kho thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa .............46

Bảng 2.13:

Tần suất sử dụng một số thiết bị y tế tại bệnh viện Bà Rịa giai đoạn
2014-2016 ...........................................................................................47


vii

Bảng 2.14:

Chỉ tiêu khảo sát việc sử dụng, bảo quản thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà
Rịa giai đoạn 2014-2016 .....................................................................50

Bảng 2.15:

Nội dung hoạt động bảo dưỡng thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa .....51

Bảng 2.16:

Nội dung hoạt động sửa chữa thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa ........54

Bảng 2.17:

Thống kê kết quả sửa chữa thiết bị y tế giai đoạn 2014-2015 ............56

Bảng 2.18:

Thống kê giá trị hao mòn thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa giai đoạn
2014-2016 ...........................................................................................59

Bảng 2.19:

Lưu đồ quy trình thanh lý trang thiết bị y tế của Bệnh viện Bà Rịa ...61

Danh mục hình vẽ

Hình 2.1:

Cơ cấu tổ chức của Bệnh viện Bà Rịa ................................................25

Hình 2.2:

Số lượng cán bộ công nhân viên của Bệnh viện Bà Rịa phân theo trình
độ chun mơn (tính đến hết năm 2016) ............................................27

Hình 2.3:

Bộ máy quản lý vật tư và thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa ..............35


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đối với một cơ sở y tế nói chung, một bệnh viện nói riêng, trang thiết bị y tế
là một trong những yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả, chất lượng của việc thăm
khám, điều trị, hỗ trợ tích cực cho thầy thuốc trong cơng tác bảo vệ, chăm sóc sức
khỏe nhân dân. Trong ngành y, thiết bị y tế được coi là một trong ba yếu tố quan
trọng: thuốc - thầy thuốc - vật tư và thiết bị y tế, hỗ trợ tích cực cho người thầy thuốc
trong cơng tác phịng bệnh và khám chữa bệnh. Do đó, cơng tác quản lý thiết bị y tế
có ý nghĩa vơ cùng quan trọng đối với hoạt động của bệnh viện.
Tuy nhiên, hiện nay, công tác quản lý khai thác, sử dụng, bảo dưỡng, sữa chữa
và kiểm chuẩn trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế ở Việt Nam còn bộ lộ nhiều hạn
chế. Báo cáo gần đây nhất của Bộ Y tế về cơ cấu tổ chức và mơ hình quản lý trang
thiết bị y tế tại các sở y tế cũng cho thấy, bệnh viện đa khoa tỉnh và bệnh viện huyện
của trên 40 tỉnh, thành có đội ngũ cán bộ kỹ thuật về thiết bị y tế hầu hết là kiêm
nhiệm, những đơn vị có cán bộ phụ trách kỹ thuật về thiết bị y tế thì trình độ chủ yếu
là cao đẳng hoặc trung cấp. Nhiều cán bộ được đào tạo từ các chuyên ngành kỹ thuật
khác như điện, tin học... thậm chí dược và y, rất ít đơn vị có cán bộ trình độ đại học
hoặc trên đại học. Điều đó ảnh hưởng rất lớn đến năng lực quản lý và hiệu quả công
tác quản lý thiết bị y tế của các bệnh viện này. Hậu quả là nhiều cơ sở kỹ thuật và
trang thiết bị tại các cơ sở y tế từ Trung ương đến địa phương nhiều nơi bị xuống cấp
đặc biệt về chất lượng, độ chính xác, độ ổn định, độ an tồn do khơng được bảo
dưỡng, sửa chữa và kiểm tra, kiểm chuẩn kịp thời; các thiết bị tại các tuyến y tế cơ

sở được sử dụng cho đến khi bị hỏng hóc lớn mới được sửa chữa thay thế, gây lãng
phí về hiệu quả đầu tư và ảnh hưởng khơng nhỏ đến chất lượng khám chữa bệnh.
Thậm chí, tại một số đơn vị tồn tại tình trạng thiết bị được đầu tư nhưng đắp chiếu
hoặc sử dụng khơng có hiệu quả...
Bệnh viện Bà Rịa hiện nay có diện tích xây dựng hơn 67.000m2, tọa lạc tại
phường Long Tâm, Thành phố Bà Rịa. Bệnh viện có cơng suất 700 giường bệnh, cao
17 tầng, được UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đầu tư nguồn kinh phí hơn 1.100 tỷ


2

đồng xây dựng hạ tầng cơ sở và 637 tỷ đồng cho các dự án trang thiết bị y tế. Đây là
cơng trình xây dựng bệnh viện có quy mơ lớn nhất vùng Đông Nam bộ, được thiết kế
hiện đại, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế. Có thể thấy rằng, khối lượng thiết bị y
tế của bệnh viện hiện nay là rất lớn, mặt khác nhu cầu khám chữa bệnh của nhân dân
ngày một lớn khiến cho công tác quản lý thiết bị y tế của bệnh viện gặp nhiều khó
khăn, nhất là bộ máy quản lý mảng thiết bị y tế của bệnh viện chưa kịp thời được cải
thiện so với thời kỳ trước. Chính vì vậy trong thời gian tới, yêu cầu hoàn thiện bộ
máy quản lý và nâng cao hiệu quả công tác quản lý thiết bị y tế của Bệnh viện Bà Rịa
là những yêu cầu cấp thiết được đặt ra.
Xuất phát từ những lý do đó, học viên đã mạnh dạn lựa chọn chọn đề tài “Một
số giải pháp hồn thiện cơng tác quản lý thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa” làm đố i
tươ ̣ng nghiên cứu luâ ̣n văn thạc sĩ của min
̀ h với mục tiêu tìm kiếm các giải pháp có
căn cứ khoa học và thực tế nhằm hồn thiện cơng tác quản lý thiết bị y tế tại bệnh
viện Bà Rịa trong thời gian tới.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Những năm gần đây đã có tác giả lựa chọn đề tài quản lý trang thiết bị y tế tại
bệnh viện làm đối tượng nghiên cứu. Trong đó, có thể chỉ ra một số tác giả và cơng
trình nghiên cứu chủ yếu như sau:

- Luận án tiến sĩ: “Quản lý nhà nước về trang thiết bị y tế ở Việt Nam thời kỳ
hội nhập” của tác giả Nguyễn Minh Tuấn, bảo vệ tại Học Viện Hành chính quốc gia
năm 2014. Luận án đã tập trung nghiên cứu công tác quản lý nhà nước về trang thiết
bị y tế ở Việt Nam đặt trong bối cảnh hội nhập. Tiếp cận nghiên cứu dưới góc độ
quản lý nhà nước, tác giả luận án đã xây dựng khuynh hướng lý luận khá rõ ràng,
hàm lượng khoa học cao, tập trung đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp hồn
thiện cơng tác quản lý nhà nước về trang thiết bị y tế ở Việt Nam. Mặc dù luận án
không đi sâu nghiên cứu công tác quản lý trang thiết bị y tế của một bệnh viện, nhưng
nội dung của luận án có giá trị tham khảo tốt đối với việc nghiên cứu luận văn của
tác giả.
- Luận văn thạc sĩ: “Quản lý trang thiết bị y tế tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc


3

Giang” của tác giả Vũ Quang Hưng, bảo vệ tại Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội,
nay là Học viện Nông nghiệp Việt Nam năm 2013. Luận văn đã tiếp cận công tác
quản lý trang thiết bị y tế theo các nội dung: Quản lý đầu tư trang thiết bị y tế; Quản
lý trong quá trình sử dụng trang thiết bị y tế; Quản lý trong khâu sửa chữa trang thiết
bị y tế; Quản lý trong khâu khấu hao và thanh lý trang thiết bị y tế. Mặc dù nội dung
hoạt động quản lý trang thiết bị y tế được tác giả Quang Hưng xác định khá rõ ràng,
khoa học, nhưng nội dung phân tích thực trạng của luận văn chưa thật sự sâu, sát, một
số đánh giá được tác giả đưa ra còn thiếu dẫn chứng. Tuy nhiên, đề tài luận văn của
tác giả Quang Hưng khá sát với đề tài của tác giả, nội dung công tác quản lý trang
thiết bị y tế của tác giả cũng được đánh giá là khá đầy đủ, ngoài ra, khả năng phân
tích, đánh giá của tác giả Quang Hưng cũng rất tốt. Do đó, đây là một tài liệu tham
khảo hữu ích cho tác giả trong quá trình nghiên cứu luận văn.
- Luận văn thạc sĩ: “Hồn thiện cơng tác quản lý trang thiết bị y tế tại Bệnh
viện Đa khoa tỉnh Đắk lắk” của tác giả Trần Xuân Thắng, bảo vệ tại Trường Đại học
Quốc tế Hồng Bàng năm 2016. Đề tài luận văn của tác giả Xuân Thắng có cách tiếp

cận nghiên cứu công tác quản lý trang thiết bị y tế tại bệnh viện khá giống với các
tiếp cận của tác giả Quang Hưng nêu trên. Trong luận văn, tác giả đã phân tích, đánh
giá khá đầy đủ, rõ ràng thực trạng công tác quản lý trang thiết bị y tế tại Bệnh viện
Đa khoa tỉnh Đắk lắk. Tuy nhiên, hệ thống giải pháp của luận văn có phần rời rạc, sự
gắn kết của giải pháp với kết quả phân tích, đánh giá thực trạng cịn hạn chế.
- Luận văn thạc sĩ: “Thực trạng công tác quản lý trang thiết bị y tế tại Bệnh
viện đa khoa Xanh Pôn, năm 2009” của tác giả Bùi Việt Hùng, bảo vệ tại Trường Đại
học Y tế công cộng năm 2010. Tác giả Việt Hùng cũng có cách tiếp cận nghiên cứu
công tác quản lý trang thiết bị y tế tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn tương đối giống
với 02 tác giả nêu trên. Song, kết quả nghiên cứu của tác giả Việt Hùng còn nhiều
điểm chưa rõ ràng, tác giả chưa tập trung phân tích các nội dung cơng việc trong công
tác quản lý trang thiết bị y tế; hệ thống giải pháp được đưa ra còn ngắn và tính thuyết
phục cịn hạn chế.
Ngồi ra cịn nhiều tác giả khác nữa cũng nghiên cứu về công tác quản lý trang


4

thiết bị y tế tại các bệnh viện. Kết quả nghiên cứu của mỗi cơng trình có tác dụng tốt
trong việc hồn thiện cơng tác quản lý này tại các đơn vị được nghiên cứu. Theo kết
quả thu thập thông tin của tác giả, trong 05 năm trở lại đây chưa có cơng trình nghiên
cứu chính thống nào về cơng tác quản lý thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa. Do đó,
việc nghiên cứu của luận văn vẫn đảm bảo tính mới và khơng trùng lặp với những
cơng trình đã cơng bố trong những năm gần đây.
3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết và phân
tích thực trạng cơng tác quản lý thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa trong giai đoạn
2014-2016 để đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm hoàn thiện công tác quản lý này
đến năm 2020.
Để đạt được mục tiêu nêu trên, luận văn xác định một số nhiệm vụ nghiên cứu

cụ thể sau đây trong quá trình nghiên cứu:
- Xác định khung nghiên cứu về quản lý thiết bị y tế tại bệnh viện công lập.
- Phân tích thực trạng quản lý thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa; đánh giá những
điểm mạnh, điểm yếu và lý giải các nguyên nhân dẫn đến những điểm yếu trong công
tác quản lý này.
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hồn thiện cơng tác quản lý thiết bị
y tế tại Bệnh viện Bà Rịa.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Công tác quản lý thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về nội dung: Nghiên cứu quản lý thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa tiếp cận
theo nội dung quản lý, gồm: Quản lý đầu tư mua sắm thiết bị y tế; Quản lý quá trình
sử dụng thiết bị y tế; Quản lý khấu hao thiết bị y tế; Quản lý thanh lý thiết bị y tế.
+ Về không gian: Nghiên cứu tại Bệnh viện Bà Rịa.
+ Về thời gian: Số liệu sử dụng trong luận văn được thu thập, xử lý và phân
tích trong giai đoạn 2014-2016; phương hướng và giải pháp được đề xuất đến 2020.
5. Câu hỏi nghiên cứu


5

Để thực hiện được mục tiêu trên, luận văn cần trả lời các câu hỏi cơ bản sau:
- Thiết bị y tế của bệnh viện là gì? Vai trị của thiết bị y tế?
- Quản lý thiết bị y tế tại bệnh viện cơng lập là gì? Quản lý thiết bị y tế tại bệnh
viện công lập hướng đến những mục tiêu nào?
- Quản lý thiết bị y tế tại bệnh viện công lập bao gồm những nội dung nào?
Tiêu chí nào có thể sử dụng để đánh giá và những nhân tố nào ảnh hưởng đến công
tác quản lý thiết bị y tế tại bệnh viện công lập?
- Thực trạng quản lý thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa giai đoạn 2014-2016
như thế nào? Cịn có những điểm yếu nào và nguyên nhân nào dẫn tới những điểm

yếu đó?
- Cần phải thực hiện những giải pháp nào để hồn thiện cơng tác quản lý thiết
bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa đến năm 2020?
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Khung lý thuyết
Nhân tố ảnh hưởng
đến quản lý thiết bị y
tế tại bệnh viện công
lập

Nội dung quản lý thiết bị y
tế tại bệnh viện công lập

Mục tiêu của quản lý thiết
bị y tế tại bệnh viện công
lập
Đảm bảo số lượng, chất
lượng thiết bị y tế phục
vụ cho hoạt động của
bệnh viện

Quản lý đầu tư mua sắm
thiết bị y tế

Nhóm nhân tố
thuộc về mơi
trường bên ngồi
bệnh viện cơng lập

Quản lý quá trình sử

dụng thiết bị y tế

Đảm bảo nguồn vốn đầu
tư mua sắm thiết bị y tế
được sử dụng đúng mục
đích

Quản lý khấu hao thiết
bị y tế

Nhóm nhân tố
thuộc về môi
trường bên trong
bệnh viện công lập

Đảm bảo sử dụng tiết
kiệm, hiệu quả thiết bị y
tế trong bệnh viện

Quản lý thanh lý thiết bị
y tế

Khung nghiên cứu của luận văn
Nguồn: Tác giả xây dựng
6.2. Quá trình nghiên cứu


6

Bước 1: Nghiên cứu tài liệu nhằm xác định khung nghiên cứu về quản lý thiết

bị y tế tại bệnh viện công lập.
Bước 2: Thu thập tài liệu, số liệu phục vụ cho phân tích thực trạng quản lý
thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa trong giai đoạn 2014-2016.
Bước 3: Tiến hành xử lý số liệu và phân tích thực trạng quản lý thiết bị y tế tại
Bệnh viện Bà Rịa trong giai đoạn 2014-2016.
Bước 4: Trên cơ sở kết luận phân tích thực trạng, đề xuất một số giải pháp
nhằm hoàn thiện quản lý thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa đến 2020.
6.3. Phương pháp thu thập số liệu
Luận văn chỉ sử dụng số liệu thứ cấp được thu thập từ các nguồn sau:
- Các báo cáo tài chính về hoạt động của Bệnh viện Bà Rịa các năm từ 2014
đến 2016.
- Báo cáo trang thiết bị y tế của Bệnh viện Bà Rịa các năm từ 2014 đến 2016.
- Bảng kê sửa chữa trang thiết bị y tế của Bệnh viện Bà Rịa các năm từ 2014
đến 2016.
- Số liệu từ các tham luận, luận văn, luận án đã công bố... cũng được luận văn
lựa chọn, đánh giá và tận dụng trong quá trình nghiên cứu.
6.4. Phương pháp xử lý số liệu
Số liệu thứ cấp thu thập được sẽ được sử dụng trực tiếp hoặc được xử lý một
cách đơn giản để phục vụ cho nghiên cứu.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của
luận văn được kết cấu thành 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý thiết bị y tế tại bệnh viện công lập.
Chương 2: Phân tích thực trạng quản lý thiết bị y tế tại Bệnh viện Bà Rịa.
Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý thiết bị y tế tại
Bệnh viện Bà Rịa.


7

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THIẾT BỊ Y TẾ
TẠI BỆNH VIỆN CÔNG LẬP
1.1. Thiết bị y tế của bệnh viện
1.1.1. Khái niệm, phân loại, vai trò thiết bị y tế của bệnh viện
1.1.1.1. Khái niệm thiết bị y tế của bệnh viện
Ngày 15 tháng 5 năm 2016 Chính phủ đã chính thức ban hành Nghị định Số
36/2016/NĐ-CP về Quản lý Trang thiết bị Y tế. Theo Điều 2 của Nghị định này,
Trang thiết bị y tế là các loại thiết bị, dụng cụ, vật liệu, vật tư cấy ghép, thuốc thử và
chất hiệu chuẩn in vitro, phần mềm (software) được sử dụng riêng lẻ hay phối hợp với
nhau theo chỉ định của chủ sở hữu trang thiết bị y tế để phục vụ cho con người nhằm
một hoặc nhiều mục đích sau đây:
- Chẩn đốn, ngăn ngừa, theo dõi, điều trị và làm giảm nhẹ bệnh tật hoặc bù
đắp tổn thương, chấn thương;
- Kiểm tra, thay thế, điều chỉnh hoặc hỗ trợ giải phẫu và quá trình sinh lý;
- Hỗ trợ hoặc duy trì sự sống;
- Kiểm soát sự thụ thai;
- Khử khuẩn trang thiết bị y tế, bao gồm cả hóa chất sử dụng trong quy trình
xét nghiệm;
- Vận chuyển chuyên dụng hoặc sử dụng phục vụ cho hoạt động y tế;
- Cung cấp thông tin cho việc chẩn đốn, theo dõi, điều trị thơng qua biện pháp
kiểm tra các mẫu vật có nguồn gốc từ cơ thể con người.
Như vậy theo quan điểm trong Nghị định 36, “vật tư y tế” và “thiết bị y tế”
của bệnh viện được gọi chung là “trang thiết bị y tế”.
Qua đó, khái niệm thiết bị y tế được thống nhất sử dụng trong luận văn như
sau: Thiết bị y tế của bệnh viện chỉ hệ thống các loại máy móc, cơng cụ có giá trị
kinh tế cao, được sử dụng lặp lại nhiều lần nhằm phục vụ cho việc chẩn đốn, điều
trị và chăm sóc bệnh nhân của bệnh viện.

8

1.1.1.2. Phân loại thiết bị y tế của bệnh viện
Có rất nhiều cách để phân loại các thiết bị y tế nhưng đơn giản nhất là ta
phân theo chuyên khoa, theo đặc điểm sử dụng của thiết bị. Theo đó, thiết bị y tế của
bệnh viện bao gồm:
- Thiết bị chấn đốn hình ảnh: MRI, CT-Scanner, Siêu âm, X-Quang...
- Thiết bị thăm dò chức năng: điện tim, điện não, lưu huyết não, hơ hấp kế, đo
khúc xạ...
- Thiết bị phịng mổ: đèn mổ, bàn mổ, dao điện, monitor, máy gây mê kèm thở
- Thiết bị hồi sức tích cực: bơm tiêm điện, máy sốc tim, máy thở, monitor, máy
tạo Oxy;
- Thiết bị xét nghiệm: máy xét nghiệm huyết học, máy xét nghiệm sinh hoá…
- Thiết bị phục hồi chức năng: máy kéo giãn, tập đi, giàn tạ...
- Thiết bị đông y: máy châm cứu, nồi sắp thuốc, laser nội mạch...
- Thiết bị sản phụ khoa: máy soi cổ tử cung, dao điện, máy áp lạnh...
- Thiết bị nhi khoa: lồng ấp, đèn chiếu vàng da, máy thở nhi...
- Thiết bị lọc máu: máy lọc thận nhân tạo, máy lọc máu liên tục...
- Các thiết bị kiểm soát nghiễm khuẩn: máy giặt, máy hấp, máy sấy ...
- Thiết bị điều trị cao cấp: xạ trị gia tốc, DSA
- Ngồi ra cịn có một số thiết bị khác như: máy tạo nhịp tim vĩnh viễn, tim
nhân tạo, phổi nhân tạo...
Theo nghị định 36/2016/NĐ-CP nêu trên, trang thiết bị y tế của bệnh viện sẽ
được phân loại dựa trên mức độ rủi ro (việc phân loại này dựa trên tiêu chuẩn phân
loại của Mỹ và quốc tế):
- Nhóm 1 gồm trang thiết bị y tế thuộc loại A là trang thiết bị y tế có mức độ
rủi ro thấp.
- Nhóm 2 gồm trang thiết bị y tế thuộc loại B, C và D, trong đó:
+ Trang thiết bị y tế thuộc loại B là trang thiết bị y tế có mức độ rủi ro trung

bình thấp;
+ Trang thiết bị y tế thuộc loại C là trang thiết bị y tế có mức độ rủi ro trung


9

bình cao;
+ Trang thiết bị y tế thuộc loại D là trang thiết bị y tế có mức độ rủi ro cao.
Việc phân loại trang thiết bị y tế phải do tổ chức có đủ điều kiện thực hiện. Tổ
chức tiến hành phân loại trang thiết bị y tế phải chuẩn bị hồ sơ và thực hiện các thủ
tục công bố đủ điều kiện phân loại trang thiết bị y tế. Thủ tục công bố đủ điều kiện
phân loại trang thiết bị y tế được thực hiện trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày ghi trên
Phiếu tiếp nhận hồ sơ Bộ Y tế có trách nhiệm cơng khai trên cổng thông tin điện tử
của Bộ Y tế các thông tin sau: tên, địa chỉ, số điện thoại của cơ sở thực hiện phân loại
trang thiết bị y tế và hồ sơ công bố đủ điều kiện phân loại trang thiết bị y tế.
1.1.1.3. Vai trò thiết bị y tế của bệnh viện
Đối với một bệnh viện cụ thể thì tình hình thiết bị y tế của bệnh viện thể hiện
những vai trò cụ thể sau:
Thứ nhất, thiết bị y tế là một trong những yếu tố quan trọng quyết định hiệu
quả, chất lượng của công tác y tế của bệnh viện: Thiết bị y tế hỗ trợ tích cực cho
người thầy thuốc trong chẩn đoán, điều trị bệnh nhân được chính xác, nhanh chóng,
an tồn và hiệu quả góp phần thực hiện tốt vai trị chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân
dân. Một bệnh viện có đội ngũ bác sĩ giỏi nhưng hệ thống trang thiết bị y tế lạc hậu
thì khả năng chuẩn đốn và điều trị của họ cũng bị hạn chế, do đó, nếu coi đội ngũ
bác sĩ là điều kiện cần thì sự đầy đủ, hiện đại, chất lượng của hệ thống trang thiết bị
y tế là điều kiện đủ để bệnh viện có thể thực hiện hoạt động chăm sóc sức khỏe y tế
cho người dân
Thứ hai, thiết bị y tế là một yếu tố quan trọng phản ánh năng lực hoạt động
cũng như năng lực cạnh tranh của một bệnh viện. Thực tế ở Việt Nam hiện nay, tình
trạng quá tải ở các bệnh viện lớn tuyến Trung ương trong khi các bệnh viện tuyến

tỉnh, huyện khơng xảy ra tình trạng này là do những bệnh viện tuyến trên được đầu
tư hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại, có đội ngũ bác sĩ đầu ngành, nên khả năng thu
hút bệnh nhân cao hơn các bệnh viện tuyến cơ sở. Điều này xảy ra là do tâm lý của
người dân họ chưa thật sự tin tưởng vào năng lực của các bệnh viện tuyến cơ sở, trong
đó, hệ thống cơ sở hạ tầng, trang thiết bị y tế lạc hậu là một trong những lý do cơ bản


10

nhất được nhắc tới.
1.1.2. Đặc điểm thiết bị y tế của bệnh viện
Mỗi loại thiết bị y tế có đặc điểm riêng và được sử dụng linh hoạt cho các đối
tượng khác nhau. Tuy nhiên, có thể khái quát những đặc điểm chung của thiết bị y tế
của bệnh viện như sau:
Thứ nhất, thiết bị y tế gồm nhiều loại khác nhau, tính năng sử dụng khác nhau:
- Loại thiết bị cá nhân: là thiết bị y tế được sử dụng tại tư gia (Homecare) dựa
trên kỹ thuật y tế viễn thơng (Telemedicine) rất thích hợp với hồn cảnh các nước
đang phát triển và xu hướng quốc tế.
- Loại thiết bị y tế đơn giản: là loại thiết bị đơn giản dễ sử dụng, kết hợp với
những thiết bị khác được sử dụng trong bệnh viện, đặc biệt là đơn vị y tế nhỏ.
- Loại thiết bị nghiên cứu: là những thiết bị đáp ứng nhu cầu trong các phòng
nghiên cứu khoa học. Mặc dù hiệu quả kinh tế không phát huy được ngay nhưng đây
là cách hỗ trợ và xây dựng một hướng phát triển lâu dài, nhằm tăng cường năng lực
cho bệnh viện.
- Loại thiết bị y tế thuộc cảm biến y sinh: là những thiết bị được thiết kế trên
nền kiến thức khoa học và kỹ thuật cao như công nghệ nano và vi mạch, được trang
bị đối với các bệnh viện lớn, kết hợp vừa nghiên cứu, vừa khám, chữa bệnh.
Thứ hai, thiết bị y tế là tài sản cố định có giá trị cao: Trang thiết bị hiện nay
cho ngành y tế thường là hiện đại nên có giá trị cao, đắt tiền. Nó được sản xuất gắn
liền với thành tựu của khoa học tiên tiến về khám chữa bệnh. Thiết bị y tế là một loại

hàng hóa đặc biệt, chủng loại đa dạng, ln được cập nhật ứng dụng các tiến bộ khoa
học công nghệ mới, thế hệ công nghệ luôn thay đổi. Điều này địi hỏi cơng tác quản
lý thiết bị y tế của ngành Y tế nói chung, của một bệnh viện nói riêng cần phải được
quan tâm đầu tư đúng mức về: chính sách đầu tư, nhân lực quản lý, sử dụng,...
Phòng Vật tư và thiết bị y tế tại các bệnh viện có vai trị rất quan trọng trong
cơng tác tham mưu, tư vấn cho lãnh đạo đơn vị về cơng tác đầu tư, quy trình mua
sắm, quản lý khai thác sử dụng có hiệu quả vật tư, thiết bị y tế trong đơn vị mình. Với
xu hướng tăng cường quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị, việc phân


11

cấp, ủy quyền từng bước trong quy trình mua sắm, đấu thầu là một tất yếu và yêu cầu
này đòi hỏi Phòng Vật tư và thiết bị y tế tại các bệnh viện ngồi việc phải vững về
chun mơn kỹ thuật, cấu hình, tính năng kỹ thuật các trang thiết bị cịn phải nắm
chắc các quy định, quy trình, thủ tục về đấu thầu mua sắm để đủ sức tham mưu giúp
việc cho lãnh đạo bệnh viện. Tuy nhiên, để Phòng Vật tư và thiết bị y tế tại các bệnh
viện phát huy tốt được chức năng, nhiệm vụ của mình cũng cần có sự quan tâm, đầu
tư thích đáng của cấp chính quyền về con người, phương tiện và cơ sở làm việc và
quan trọng nhất là cơ chế phối hợp, sử dụng nguồn lực và làm việc với các phòng,
ban chức năng và Ban giám đốc bệnh viện.
1.2. Quản lý thiết bị y tế tại bệnh viện công lập
Qua phân tích ở trên có thể thấy rằng, mỗi bệnh viện cần phải tập trung ngày
càng nhiều hơn cho cơng tác quản lý thiết bị y tế để có thể nâng cao năng lực hoạt
động, năng lực cạnh tranh, từ đó, nâng cao hiệu quả hoạt động của bệnh viện.
1.2.1. Khái niệm quản lý thiết bị y tế tại bệnh viện công lập
Quản lý là một chức năng lao động xã hội bắt nguồn từ tính chất xã hội của
lao động. Theo nghĩa rộng, quản lý là hoạt động có mục đích của con người. Về cơ
bản, mọi người đều cho rằng quản lý chính là các hoạt động do một hoặc nhiều người
điều phối hành động của những người khác trên cơ sở những tính tốn khoa học nhằm

thu được kết quả như mong muốn.
Có nhiều cách định nghĩa khái niệm quản lý khác nhau tùy theo cách tiếp cận
khác nhau. Nhìn chung, quản lý là một khái niệm gắn với quyền lực ở một mức độ
nhất định. Trong Từ điển tiếng Việt có nêu: Quản lý là “tổ chức và điều khiển các
hoạt động theo những yêu cầu nhất định”. Khái niệm này tương đồng với các khái
niệm chỉ đạo, điều hành, điều khiển. Khái niệm quản lý ở đây là muốn nói đến quản
lý con người, quản lý xã hội và biểu hiện cụ thể nhất là ở quản lý nhà nước. Khái
niệm chung nhất về quản lý nhà nước được hiểu cô đọng ở việc “tổ chức, điều hành
các hoạt động kinh tế - xã hội theo pháp luật”
Theo Nguyễn Thị Ngọc Huyền và ctv (2012) trong giáo trình Quản lý học thì
Quản lý được hiểu là quá triǹ h lâ ̣p kế hoa ̣ch, tở chức, lañ h đa ̣o, kiể m sốt các nguồ n


12

lực và hoa ̣t đô ̣ng của hệ thống xã hội nhằ m đa ̣t đươ ̣c mu ̣c đić h của hệ thống với hiệu
lực và hiê ̣u quả cao một cách bền vững trong điề u kiê ̣n môi trường luôn biế n đô ̣ng.
Quản lý tác động lên các nguồn lực và hoạt động của hệ thống xã hội. Đố i
tươ ̣ng chủ yế u và trực tiế p của quản lý là các mố i quan hê ̣ con người bên trong và
bên ngoài hệ thống. Chủ thể quản lý tác đô ̣ng lên con người, thông qua đó mà tác
đô ̣ng đế n các yế u tố vâ ̣t chấ t và phi vâ ̣t chấ t khác như vố n, vâ ̣t tư, máy móc, công
nghê ̣, thông tin để ta ̣o ra kế t quả cuố i cùng của toàn bô ̣ hoa ̣t đô ̣ng. Như vâ ̣y, xét về
thực chấ t, quản lý hệ thống xã hội là quản lý con người, biế n sức ma ̣nh của nhiề u
người thành sức ma ̣nh chung của hệ thống để đi tới mu ̣c tiêu.
Như vậy nếu xét trong phạm vi nghiên cứu của luận văn, khái niệm quản lý
thiết bị y tế tại bệnh viện công lập được hiểu như sau: Quản lý thiết bị y tế tại bệnh
viện công lập là quá trình lập kế hoạch, tổ chức thực hiện và kiểm soát các hoạt động
đầu tư mua sắm, sử dụng, sửa chữa, thanh lý thiết bị y tế nhằm mục tiêu đảm bảo số
lượng, chất lượng thiết bị y tế phục vụ cho hoạt động chăm sóc y tế của bệnh viện
trong từng thời kỳ.

Theo khái niệm, chủ thể quản lý thiết bị y tế của bệnh viện công lập là Ban
Giám đốc và các phòng chức năng của bệnh viện (thường là Phòng Vật tư và thiết bị
y tế); Đối tượng của hoạt động quản lý là các hoạt động đầu tư mua sắm, sử dụng,
sửa chữa, thanh lý thiết bị y tế; Công cụ mà bệnh viện sử dụng để quản lý thiết bị y
tế là các chính sách của bệnh viện.
Tuy nhiên, việc tiếp cận nghiên cứu theo quy trình quản lý khơng thực sự khả
thi vì có hoạt động khơng được xây dựng kế hoạch mà chỉ thực hiện khi phát sinh
nhu cầu trong quá trình sử dụng thiết bị y tế, đó là hoạt động sửa chữa. Chính vì vậy,
trong nghiên cứu của luận văn, tác giả không tiếp cận nghiên cứu công tác quản lý
này theo quy trình quản lý, mà sẽ tiếp cận nghiên cứu theo các nội dung quản lý cụ
thể. Cách tiếp cận này được tham khảo từ một số văn bản pháp quy của Chính phủ,
mà gần đây nhất là Nghị định Số: 36/2016/NĐ-CP về Quản lý trang thiết bị y tế,
ngày 15/05/2016 của Chính phủ. Cách tiếp cận này sẽ cho thấy được cái nhìn cụ thể
hơn về hoạt động quản lý thiết bị y tế của bệnh viện.


13

1.2.2. Mục tiêu quản thiết bị y tế tại bệnh viện công lập
Như đã đề cập, trang thiết bị y tế có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với một
bệnh viện. Do đó, cơng tác quản lý này hướng đến những mục tiêu cơ bản sau:
Thứ nhất, đảm bảo số lượng, chất lượng thiết bị y tế phục vụ cho hoạt động
của bệnh viện: thiết bị y tế là một loại hàng hóa đặc biệt có ảnh hưởng trực tiếp đến
sức khỏe con người và là một trong những yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả,
chất lượng công tác y tế. Do đó, để hoạt động khám chữa bệnh của bệnh viện diễn ra
liên tục và hiệu quả, yêu cầu đặt ra là phải có đủ số lượng thiết bị y tế cần thiết với
chất lượng tốt.
Thứ hai, đảm bảo nguồn vốn đầu tư mua sắm thiết bị y tế được sử dụng đúng
mục đích: Giá trị của các loại thiết bị y tế thường rất lớn, do đó, các bệnh viện thường
phải đầu tư, mua sắm theo kế hoạch, dự án. Do đó, chất lượng xây dựng và tổ chức

thực hiện các kế hoạch, dự án đầu tư mua sắm thiết bị y tế có ý nghĩa rất lớn đến hiệu
quả sử dụng các nguồn vốn (bao gồm cả nguồn vốn NSNN cấp và nguồn vốn sự
nghiệp, vốn khác) dành cho hoạt động này.
Thứ ba, đảm bảo sử dụng tiết kiệm, hiệu quả thiết bị y tế trong bệnh viện: Việc
sử thiết bị y tế, đặc biệt là những thiết bị có độ rủi ro cao hoặc/và có giá trị lớn sẽ ảnh
hưởng đến tuổi thọ của chúng cũng như chất lượng của việc chuẩn đoán, điều trị cho
bệnh nhân. Do đó, việc đảm bảo một đội ngũ nhân lực sử dụng, vận hành thiết bị y tế
có chất lượng là vấn đề quan trọng đối với công tác quản lý.
Đảm bảo thực hiện những mục tiêu trên, công tác quản lý thiết bị y tế sẽ tác
động đến chất lượng công tác khám chữa bệnh của bệnh viện, từ đó tác động đến
năng lực cạnh tranh, hiệu quả hoạt động chung của bệnh viện.
1.2.3. Nguyên tắc quản lý thiết bị y tế tại bệnh viện công lập
Theo Điều 3 và Điều 55, Nghị định Số 36/2016/NĐ-CP thì cơng tác quản lý
thiết bị y tế của bệnh viện phải tuân thủ theo những nguyên tắc cơ bản sau:
Thứ nhất, đảo đảm chất lượng, an toàn và sử dụng hiệu quả trang thiết bị y tế.
Thứ hai, quản lý trang thiết bị y tế phải dựa trên phân loại về mức độ rủi ro và
tiêu chuẩn quốc gia, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia tương ứng do cơ quan quản lý nhà


14

nước có thẩm quyền ban hành, thừa nhận hoặc do tổ chức, cá nhân công bố áp dụng
theo quy định của pháp luật.
Thứ ba, trang thiết bị y tế là phương tiện đo, thiết bị bức xạ phải được quản lý
theo quy định của pháp luật về đo lường, pháp luật về năng lượng nguyên tử và quy
định tại Nghị định Số 36/2016/NĐ-CP.
Thứ tư, việc quản lý, sử dụng trang thiết bị y tế phải theo đúng mục đích, cơng
năng, chế độ, bảo đảm tiết kiệm và hiệu quả.
Thứ năm, việc kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa, kiểm định, hiệu chuẩn trang
thiết bị y tế phải tuân thủ quy định của nhà sản xuất, trừ trường hợp pháp luật có quy

định khác về kiểm định, hiệu chuẩn.
Đối với các trang thiết bị y tế có yêu cầu nghiêm ngặt về an tồn vệ sinh lao
động thì ngồi việc phải tn thủ các quy định về kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa,
kiểm định, hiệu chuẩn theo quy định tại Nghị định 36 còn phải tuân thủ quy định của
pháp luật về an toàn vệ sinh lao động.
Thứ sáu, phải lập, quản lý, lưu trữ đầy đủ hồ sơ về trang thiết bị y tế; thực hiện
hạch toán kịp thời, đầy đủ trang thiết bị y tế về hiện vật và giá trị theo quy định hiện
hành của pháp luật về kế toán, thống kê và các quy định pháp luật khác có liên quan;
bảo đảm kinh phí thực hiện các nhiệm vụ.
1.2.4. Nội dung quản lý thiết bị y tế tại bệnh viện công lập
1.2.4.1. Quản lý đầu tư mua sắm thiết bị y tế
Việt Nam là nước có số dân lớn (trên 87 triệu dân), trở thành thành viên thứ
150 của Tổ chức Thương mại Thế giới vào 11/1/2007 và tốc độ phát triển kinh tế
tương đối ổn định 6-7%/năm nên được coi là khá hấp dẫn với thị trường thiết bị y tế.
Ngành Y tế vốn được coi là ngành có tính chất sự nghiệp cơng, nên hệ thống y tế Nhà
nước chiếm vai trò chi phối và nhà nước đảm nhiệm trách nhiệm đầu tư chính cho y
tế (bao gồm cả kinh phí trả lương và một phần kinh phí hoạt động). Mặc dù trong
những năm gần đây, ngành y tế đang tích cực thực hiện mở rộng cơ chế tự chủ tài
chính cho các bệnh viện cơng lập, song thực tế vẫn cho thấy vai trò chưa thể thiếu
của nguồn ngân sách nhà nước trong hoạt động đầu tư mua sắm thiết bị y tế cho các


15

bệnh viện này.
Đối với các thiết bị y tế, đặc biệt là các thiết bị có giá trị kinh tế cao thì việc
mua sắm thường được thực hiện theo các dự án đầu tư. Trong đó, có sự chi phối của
UBND cấp tỉnh (đối với các bệnh viện tuyến địa phương) và Sở Y tế tỉnh. Việc chi
phối này cũng có sự khác nhau nhất định ở mỗi địa phương và mỗi bệnh viện cơng
lập. Trong đó, việc đầu tư mua sắm thiết bị y tế có thể do NSNN cấp và chủ thể thực

hiện là UBND cấp tỉnh, hoặc có thể là đầu tư mua sắm thiết bị y tế từ nguồn thu sự
nghiệp của bệnh viện thì chủ thể thực hiện chính là bệnh viện, có sự tham khảo ý kiến
của Sở Y tế cấp tỉnh.
Như vậy, thông thường thì hoạt động đầu tư mua sắm thiết bị y tế tại bệnh viện
bao gồm những nội dung cơ bản như sau:
Thứ nhất, phân tích các căn cứ và xây dựng kế hoạch, dự án đầu tư mua sắm
thiết bị y tế. Các căn cứ ở đây bao gồm: chiến lược phát triển của bệnh viện; nhu cầu
khám chữa bệnh của nhân dân; khả năng tài chính (gồm cả nguồn NSNN cấp và
nguồn thu tự chủ của bệnh viện); khả năng tiếp thu và sử dụng công nghệ mới; v.v...
Thứ hai, tổ chức thực hiện kế hoạch, dự án đầu tư mua sắm thiết bị y tế. Hoạt
động này thường bao gồm các công việc như: thuê nhà thầu tư vấn về công nghệ;
Thương thảo, ký kết hợp đồng mua sắm với các nhà cung cấp; Lắp đặt, kiểm định
chất lượng trang thiết bị y tế; v.v...
Thứ ba, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch, dự án đầu tư mua sắm thiết
bị y tế. Đây chính là quá trình đánh giá lại việc đầu tư mua sắm thiết bị y tế của bệnh
viện với những tiêu chí nhất định.
1.2.4.2. Quản lý quá trình sử dụng thiết bị y tế
Trang thiết bị y tế cũng như các loại vật tư, máy móc thiết bị khác, q trình
sử dụng và vận hành sẽ dần xuất hiện những vấn đề kỹ thuật, những điểm yếu kém.
Do đó, cơng tác quản lý thiết bị y tế của bệnh viện cần được quan tâm đặc biệt. Việc
quản lý quá trình sử dụng thiết bị y tế tại bệnh viện bao gồm 03 nội dung chủ yếu:
Thứ nhất, khai thác, sử dụng thiết bị y tế. Hoạt động này đòi hỏi phải khai thác
sử dụng hết các tính năng kỹ thuật của thiết bị đã lắp đặt, bảo đảm đạt hiệu suất hoạt


16

động cao, hợp lý, tiết kiệm, tiến tới từng bước xác định khả năng thu hồi vốn đầu tư
cho thiết bị y tế.
Thứ hai, bảo quản thiết bị y tế. Hoạt động này diễn ra song song với hoạt động

khai thác, sử dụng thiết bị y tế. Thông thường bệnh viện sẽ có những quy định rõ ràng
(căn cứ trên quy định của Bộ Y tế) về việc tiến hành các hoạt động bảo quản thiết bị
y tế phù hợp với tính chất, đặc điểm của từng loại vật. Trưởng phòng Vật tư thiết bị
y tế (hoặc trưởng bộ phận quản lý thiết bị y tế của bệnh viện) phải có nhiệm vụ hướng
dẫn, kiểm tra các khoa, các phịng trong việc bảo quản sử dụng thiết bị y tế.
Thứ ba, bảo dưỡng, sửa chữa thiết bị y tế. Hoạt động này thường chỉ tiến hành
đối với các thiết bị y tế. Mục đích của hoạt động này là đảm bảo chất lượng thiết bị
ổn định cho công tác nghiên cứu, chuẩn đoán, xét nghiệm và điều trị cho bệnh nhân;
Tăng tính an tồn cho người sử dụng và cho bệnh nhân. Theo đánh giá từ Bộ Y tế
(2015) thì hầu hết trang thiết bị y tế đang sử dụng tại các cơ sở y tế trên cả nước chưa
được định kỳ kiểm chuẩn, bảo dưỡng và sửa chữa. Đây là một vấn đề tồn tại cần được
các bệnh viện tập trung giải quyết mạnh mẽ hơn trong thời gian tới.
1.2.4.3. Quản lý khấu hao thiết bị y tế
Trong quá trình sử dụng, tài sản cố định bị hao mịn dần về giá trị và hiện vật,
phần giá trị hao mòn được dịch chuyển vào giá trị sản phẩm làm ra dưới hình thức
trích khấu hao. Hao mịn tài sản cố định là hiện tượng khách quan làm giảm giá trị và
giá trị sử dụng của TSCĐ.
Hao mịn TSCĐ có 2 loại: Hao mịn hữu hình và hao mịn vơ hình.
- Hao mịn hữu hình : là sự hao mịn về mặt vật chất do quá trình sử dụng, bảo
quản, chất lượng lắp đặt tác động của yếu tố tự nhiên.
- Hao mịn vơ hình: là sự hao mịn về mặt giá trị do tiến bộ của khoa học kỹ
thuật, do năng suất lao động xã hội tăng lên làm cho những tài sản trước đó bị mất
giá một cách vơ hình.
Để thu hồi được vốn đầu tư để tái tạo lại TSCĐ khi nó bị hư hỏng nhằm mở
rộng hoạt động thì các tổ chức phải tiến hành trích khấu hao và quản lý khấu hao
TSCĐ bằng cách tính và phản ánh vào chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ.