L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a riêng cá nhân tơi. Các thơng tin, tài
li u trích d n trong lu n v n đã đ
trung th c và ch a t ng đ
c ghi rõ ngu n g c. K t qu nêu trong lu n v n là
c ai cơng b trong b t k cơng trình nào tr
c đây.
Hà N i, ngày 16 tháng 11 n m 2017
Tác gi lu n v n
Ph m H ng Ngát
i
L IC M
Tr
N
c tiên, h c viên xin g i l i c m n sâu s c đ n GS.TS. V Thanh Te đã quan tâm,
t n tình giúp đ h c viên trong su t quá trình th c hi n lu n v n này. Xin chân thành
c m n các th y cô, đ c bi t là các th y cô gi ng d y B môn Công ngh và Qu n lý
xây d ng - Khoa Cơng trình Tr
ng
i h c Th y l i Hà N i. T t c nh ng ki n th c
kinh nghi m mà các th y cô truy n đ t l i cho h c viên trong su t quá trình h c c ng
nh nh ng góp ý quý báu c a các th y cô v lu n v n này s mãi là hành trang cho
h c viên trong su t quá trình h c t p, nghiên c u và công tác sau này.
Xin c m n nh ng ng
i đ ng nghi p đã h tr cho h c viên r t nhi u trong quá trình
h c t p và chính nh ng kinh nghi m th c t trong q trình cơng tác c a h đã đóng
góp r t nhi u ý ki n cho h c viên hoàn thành lu n v n này.
Cu i cùng, xin c m n nh ng ng
i thân trong gia đình, nh ng ng
bên c nh, quan tâm đ ng viên giúp đ h c viên v
i b n thân đã ln
t qua nh ng khó kh n, tr ng i đ
hồn thành lu n v n này.
Tuy nhiên, trong khn kh lu n v n, do đi u ki n th i gian và trình đ có h n nên
khơng th tránh kh i nh ng thi u sót. H c viên r t mong nh n đ
c nh ng l i ch b o
và góp ý c a các th y, cô giáo và các đ ng nghi p.
Xin chân thành c m n!
Hà N i, ngày 16 tháng 11 n m 2017
Tác gi lu n v n
Ph m H ng Ngát
ii
M CL C
DANH M C HÌNH ....................................................................................................... vi
DANH M C B NG BI U ...........................................................................................vii
DANH M C CÁC KÝ HI U VI T T T .................................................................. viii
M
CH
U ......................................................................................................................... 1
NG 1: T NG QUAN V CÔNG TÁC
U TH U TRONG XÂY D NG4
1.1. T ng quan v các d án đ u t xây d ng cơng trình ............................................... 4
1.1.1. Khái ni m v d án đ u t xây d ng cơng trình ................................................... 4
1.1.2. Trình t th c hi n d án đ u t xây d ng công trình............................................ 4
1.2. Các giai đo n c a m t d án đ u t xây d ng ......................................................... 4
1.2.1. Khái ni m chu trình c a m t d án đ u t xây d ng ............................................ 4
1.2.2. N i dung các giai đo n trong chu trình m t d án đ u t ..................................... 5
1.3. Vai trò c a đ u th u trong xây d ng ........................................................................ 7
1.3.1. Khái ni m v đ u th u trong xây d ng ................................................................. 7
1.3.2. Vai trò c a đ u th u trong xây d ng ..................................................................... 8
1.3.3. Hình th c và ph
ng th c đ u th u ...................................................................... 9
1.4. M t s kinh nghi m trong t ch c đ u th u
các n
c trên th gi i và
Vi t
Nam ............................................................................................................................... 12
1.4.1. Kinh nghi m đ u th u m t s n
c trên th gi i ................................................ 12
1.4.3. Th c tr ng c a công tác đ u th u trong th i gian qua t i Vi t Nam................... 15
1.4.4. Nh ng h n ch trong quy đ nh vi c đánh giá HSDT xây l p hi n nay ............... 16
K T LU N CH
CH
NG 2: C
NG I............................................................................................... 18
S
KHOA H C TRONG
U TH U XÂY L P ................... 19
2.1 Các qui đ nh pháp lý v đ u th u ............................................................................ 19
2.1.1. Khái ni m và th c ch t c a vi c đ u th u ........................................................... 19
2.1.2. Các qui đ nh pháp lý v đ u th u ....................................................................... 20
2.2.
c đi m c a ngành xây d ng nh h
2.2.1.
2.2.2.
lý ch t l
ng đ n vi c l a ch n nhà th u ................. 22
c đi m ngành xây d ng ................................................................................... 22
nh h
ng c a đ c đi m cơng trình xây d ng đ n ch t l
ng và cơng tác qu n
ng cơng trình xây d ng . ............................................................................... 24
iii
2.3. S phát tri n c a khoa h c trong công tác đ u th u và công tác l a ch n nhà th u29
2.3.1. S phát tri n c a khoa h c trong công tác đ u th u............................................ 29
2.3.2. S phát tri n c a khoa h c trong công tác l a ch n nhà th u ............................. 29
2.4. Trình t và n i dung c a công tác đ u th u ........................................................... 29
2.4.1. Trình t th c hi n cơng tác đ u th u xây l p ...................................................... 29
2.4.2. N i dung c a công tác đ u th u xây l p ............................................................. 31
2.4.3. Ph
ng pháp đánh giá HSDT trong đ u th u xây l p........................................ 40
2.5.2. Qui trình th c hi n .............................................................................................. 43
2.5.3. H s m i th u .................................................................................................... 43
2.5.5. L p phi u kh o sát l y ý ki n đánh giá m c đ
ch t l
nh h
ng c a các nhân t đ n
ng l a ch n nhà th u xây l p ............................................................................ 43
I. THÔNG TIN CHUNG ............................................................................................... 44
K T LU N CH
NG II ............................................................................................. 45
CH
XU T GI I PHÁP NÂNG CAO CH T L
NG 3:
NHÀ TH U ÁP D NG CHO D
CUNG C P N
C S CH, X
NG L A CH N
ÁN NÂNG C P C I T O H
LÝ N
TH NG
C TH I . ................................................ 47
3.1. Gi i thi u s b Ban qu n lý d án ........................................................................ 47
3.1.1 Ch c n ng nhi m v ............................................................................................. 47
3.1.2 C c u t ch c ...................................................................................................... 48
3.2.
c đi m c a d án ................................................................................................ 49
3.2.1. Gi i thi u v d án và gói th u ........................................................................... 49
3.3. M t s đi m không đáp ng đ
c tiêu chu n đánh giá hay g p c a các HSDT gói
th u xây l p; .................................................................................................................. 55
3.3. Th c tr ng công tác đ u th u t i Ban qu n lý d án tr
ng Cao đ ng ngh C đi n
và Th y l i .................................................................................................................... 56
3.3.1. Th c tr ng v nhân l c ........................................................................................ 56
3.3.2. Th c tr ng v công tác t ch c đ u th u............................................................. 56
3.3.3. Th c tr ng v vi c l a ch n nhà th u ................................................................. 64
3.4.
xu t m t s gi i pháp nh m nâng cao ch t l
ng l a ch n nhà th u t i Ban
qu n lý d án. ................................................................................................................ 71
3.4.1. C n c đ xu t gi i pháp ..................................................................................... 71
iv
3.4.2. Các gi i pháp đ xu t .......................................................................................... 71
K T LU N CH
NG III ............................................................................................ 76
K T LU N VÀ KI N NGH ..................................................................................... 77
DANH M C TÀI LI U THAM KH O ................................................................... 79
v
DANH M C HÌNH
Hình 1:Trình t l a ch n nhà th u xây l p c a d án ................................................... 30
Hình 2 Trình t n i dung cơng tác t ch c đ u th u..................................................... 31
Hình 3. Mơ hình qu n lý d án c a Ban ....................................................................... 49
Hình 4. Trình t n i dung cơng tác t ch c đ u th u c a Ban qu n lý d án............... 58
vi
DANH M C B NG BI U
B ng 1. Chu trình c a m t d án đ u t xây d ng..........................................................4
B ng 2. Danh sách các đ n v , cá nhân l y ý ki n kh o sát ..........................................67
B ng 3. B ng t ng h p s li u l y ý ki n kh o sát .......................................................68
B ng 4. B ng t ng h p đi m s đánh giá cho b n kh o sát ..........................................70
vii
DANH M C CÁC KÝ HI U VI T T T
C N
: Cao đ ng ngh
XDCT
: Xây d ng công trình
HSMT
: H s m i th u
HSDT
: H s d th u
TC G
: Tiêu chu n đánh giá
C T
: Ch đ u t
QLDA
: Qu n lý d án
XDCB
: Xây d ng c b n
ADB
: Ngân hàng phát tri n Châu Á
WB
: Ngân hàng th gi i
WTO
: T ch c th
IBRD
: Ngân hàng Tái thi t và Phát tri n qu c t và tín d ng
IDA
: Hi p h i Phát tri n qu c t
ICB
:
u th u c nh tranh Qu c t
LIB
:
u th u Qu c t h n ch
NCB
:
u th u c nh tranh trong n
QH
: Qu c h i
N
: Ngh đ nh
CP
: Chính ph
TT
: Thơng t
Q
: Quy t đ nh
viii
ng m i th gi i
c
M
U
1. Tính c p thi t c a đ tài
Hi n nay s l
n
ng các d án đ u t xây d ng c s h t ng trên Th gi i nói chung và
c ta nói riêng khơng ng ng t ng v s l
ng c ng nh quy mơ, qua đó đã thúc
đ y q trình phát tri n t ng th c a n n kinh t .
cho các d án xây d ng thì vi c l a ch n đ
b o đ m ch t l
ng, giá thành
c nhà th u phù h p là r t quan tr ng. Vì
th vi c tìm ra nh ng nhà th u đi u ki n v n ng l c tham gia xây d ng các cơng trình
thơng qua đ u th u là m t vi c h t s c quan tr ng nh m qu n lý ch t l
đ a cơng trình vào s d ng k p th i, nâng cao hi u qu c a cơng trình.
ng cơng trình,
u th u th c
ch t là đ m b o tính c nh tranh công b ng, minh b ch trong q trình đ u th u đ có
th l a ch n đ
c nhà th u phù h p nh t, giúp cho vi c nângcao hi u qu kinh t c a
d án. Vì v y câu h i đ t ra v i các Ch đ u t là làm th nào đ l a ch n đ
c các t
ch c, cá nhân có kh n ng th c hi n t t nh t nh ng công vi c trong chu trình c a d
trên thì chúng ta có th th y th c t ho t đ ng đ u th u đã
án. Qua nh ng phân tich
ch ng t đ
c s c n thi t và t m quan tr ng c a nó trong th tr
nay, nó khơng ch giúp cho vi c cho nhà th u đ
cho ch đ u t tìm đ
n
c trúng th u m t d án mà còn giúp
c nhà th u phù h p v i d án c a mình. Vì v y ph
đ u th u tr lên là m t ph
d ng không ch
ng xây d ng hi n
ng th c
ng th c s n xu t kinh doanh không th thi u trong xây
c ta mà còn nhi u n
c trên th gi i.
Mu n thành cơng trong q trình đ u th u thì các nhà th u c ng ph i ln luôn n l c
đ nâng cao n ng l c c a mình. Vì ho t đ ng đ u th u ngày càng tr nên có tính quy t
đ nh đ n s t n t i và phát tri n c a các công ty xây d ng. Tính c p thi t c a v n đ
nêu trên c ng chính là lý do đ tác gi l a ch n đ tài lu n v n: “Nghiên c u m t s
gi i pháp nâng cao ch t l
ng l a ch n nhà th u t i Ban qu n lý d án tr
ng C N
C đi n và Th y l i”.
2. M c đích c a đ tài
xu t đ
d án tr
n
c m t s gi i pháp nâng cao ch t l
ng C N C
c s ch và s lý n
ng l a ch n nhà th u t i Ban qu n lý
i n và Th y L i, áp d ng c th cho d án c i t o, nâng c p
c th i.
1
3.
3.1.
it
ng, ph m vi nghiên c u
it
ng nghiên c u:
Ho t đ ng đ u th u xây l p t i Ban Qu n lý d án tr
ng Cao đ ng ngh C đi n và
Th y l i, c th là đ u th u xây l p cơng trình d án c i t o, nâng c p n
lý n
c s ch và s
c th i.
3.2. Ph m vi nghiên c u:
Nghiên c u v
l nh v c đ u th u xây l p các d án đ u t xây d ng cơng trình mà c
th là: Nghiên c u m t s gi i pháp nâng cao ch t l
cho d án nâng c p c i t o h th ng cung c p n
4. Ph
- Ph
ng l a ch n nhà th u, áp d ng
c s ch, x lý n
c th i.
ng pháp nghiên c u
ng pháp k th a: D a trên các giáo trình, các quy chu n, tiêu chu n liên quan
đ n công tác đ u th u, các chuyên đ nghiên c u đã đ
c công nh n.
- Ph
ng pháp th ng kê, phân tích đánh giá s li u.
- Ph
ng pháp đi u tra, thu th p, phân tích các tài li u liên quan đ n công tác đ u th u.
- Ph
ng pháp chuyên gia: Trao đ i v i th y h
ng d n, các lãnh đ o trong ngành và
các chuyên gia có kinh nghi m nh m đánh giá và đ a ra gi i pháp phù h p nh t.
5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n
5.1. Ý ngh a khoa h c
Trên c s các v n b n quy đ nh, quy trình v công tác đ u th u đã h th ng hóa các
c s lý lu n v ho t đ ng và n i dung công tác đ u th u và qua đó đ a ra m t s gi i
pháp giúp nâng cao ch t l
ng l a ch n nhà th u trong l nh v c xây l p c a ch đ u
t .
5.2. Ý ngh a th c ti n
Qua các gi i pháp đã đ
c đ xu t trong đ tài là tài li u tham kh o, có tác d ng l n
trong ho t đ ng đ u th u. Giúp cho các ch đ u t có th tìm ra đ
đ n ng l c đáp ng đ
c cho d án c a mình.
2
c các nhà th u có
6. D ki n k t qu đ t đ
- H th ng hóa đ
-
ánh giá đ
c ph
c
ng pháp lu n trong t ch c và qu n lý đ u th u
c th c tr ng c a công tác đ u th u hi n nay. T đó đ xu t nh ng gi i
pháp giúp Ban Qu n lý d án tr
ng Cao đ ng ngh C đi n và Th y l i làm t t công
tác l a ch n nhà th u.
- ánh giá đ
n
c th c tr ng công tác đ u th u d án nâng c p c i t o h th ng cung c p
c s ch, x lý n
c th i.
- Giúp ch đ u t l a ch n đ
c nhà th u xây l p đ m b o các tiêu chí v m t kinh t
và k thu t t đó giúp nâng cao ch t l
ng xây d ng cơng trình.
7. N i dung c a lu n v n:
Lu n v n g m ph n m đ u, n i dung lu n v n, ph n k t lu n và ki n ngh .
N i dung lu n v n g m 3 ch
ng n i dung nh sau:
Ch
ng 1: T ng quan v công tác đ u th u trong xây d ng
Ch
ng 2: C s khoa h c trong đ u th u xây d ng
Ch
ng 3:
xu t gi i pháp nâng cao ch t l
án nâng c p c i t o h th ng cung c p n
ng l a ch n nhà th u áp d ng cho d
c s ch, s lý n
3
c th i
CH
NG 1: T NG QUAN V CÔNG TÁC
U TH U TRONG XÂY D NG
1.1. T ng quan v các d án đ u t xây d ng cơng trình
1.1.1. Khái ni m v d án đ u t xây d ng cơng trình
Hi n nay cùng v i xu h
ng h i nh p khu v c và toàn c u hóa trong m i l nh v c
chúng ta nh n th y công tác qu n lý đ u t xây d ng ngày càng tr nên ph c t p, c n
ph i có s ph i h p c a nhi u nhi u nghành, nhi u c p, nhi u đ i tác và đ c bi t là các
b ph n liên quan. Vì v y đ i h i ph i có s phát tri n sâu r ng và mang tính chuyên
nghi p h n m i có th đáp ng nhu c u xây d ng các cơng trình và qu n lý d án
n
c ta trong th i gian t i.
D án đ u t XDCT là t p h p nh ng đ xu t có liên quan đ n vi c b v n đ xây
d ng m i, m r ng ho c c i t o cơng trình xây d ng nh m m c đích duy trì, phát
tri n, nâng cao ch t l
đ nh đ đ t đ
ng cơng trình ho c s n ph m, d ch v trong m t th i gian nh t
c m c tiêu.
1.1.2. Trình t th c hi n d án đ u t xây d ng cơng trình
Q trình hình thành và th c hi n m t d án đ u t đ
c tr i qua ba giai đo n: Chu n
b đ u t ; th c hi n đ u t ; k t thúc xây d ng đ a d án vào khai thác s d ng.
1.2. Các giai đo n c a m t d án đ u t xây d ng
1.2.1. Khái ni m chu trình c a m t d án đ u t xây d ng
Chu trình c a d án đ u t là t t c nh ng b
c công vi c mà m t d án ph i tr i qua
k t khi m i ch là ý đ nh đ u t đ n khi th c hi n đ
c ý đ nh và k t thúc ý đ nh đó.
Nh v y d án đ u t bao g m 3 th i k và b y giai đo n sau:
TH I K CHU N B
UT
Nghiên
Nghiên
Nghiên
c uc h i
c u ti n
c u kh
đ ut
kh thi
thi
TH I K TH C HI N
TH I K K T THÚC
UT
Xây d ng
c b n
UT
a d án
Ki m kê
vào ho t
đánh giá
đ ng
d án
B ng 1.1 Chu trình c a m t d án đ u t xây d ng
4
Thanh lý
d án
1.2.2. N i dung các giai đo n trong chu trình m t d án đ u t
- Giai đo n nghiên c u c h i đ u t :
ây là giai đo n đ u tiên trong vi c hình thành ý t
ng v m t d án đ u t , ng
i ta
còn g i đây là giai đo n nghiên c u c h i đ u t . M c đích c a giai đo n này là đ tr
l i câu h i có hay không c h i đ u t .
ây là m t vi c làm quan tr ng có ý ngh a r t
l n đ n s thành công hay th t b i c a d án. Vì th nghiên c u c h i đ u t không
th th c hi n m t cách tùy ti n mà ph i đ
c d a vào các c n c có khoa h c.
- Giai đo n nghiên c u ti n kh thi.
Nghiên c u ti n kh thi là n l c đ u tiên nh m đánh giá tri n v ng chung c a d án.
Trong su t quá trình th m đ nh d án, đ c bi t trong giai đo n nghiên c u ti n kh thi,
vi c s d ng thơng tin thiên v m t h
ng nào đó l i có giá tr h n là vi c tính tốn tr
s trung bình c a các bi n s mà chúng ch đ
c bi t v i m c đ khơng ch c ch n
l m. Vì v y trong phân tích ti n kh thi đ tránh vi c ch p thu n nh ng d án d a trên
nh ng
c tính quá l c quan v chi phí và l i ích, chúng ta nên s d ng các thông tin
thiên l ch v h
ng làm gi m b t l i ích c a d án ho c làm t ng cao m c
chi phí, n u d án v n còn h p d n sau khi đã ti n hành th m đ nh
có r t nhi u kh n ng d án s đ ng v ng khi đ
c tính v
giai đo n này thì
c th m đ nh k h n, chính xác h n
- Giai đo n nghiên c u kh thi.
Nghiên c u kh thi là nh m đ xem xét li u d án có tri n v ng đáp ng đu c các tiêu
chu n v kinh t , tài chính và xã h i mà ch đ u t
và chính quy n đã đ a ra cho các
kho n đ u t hay không? Chúng ta c n phân tích đ nh y c m c a d án đ xác đ nh
các bi n s ch y u có vai trị quy t đ nh đ i v i k t qu d án.
Ch c n ng c a giai đo n nghiên c u kh thi trong vi c th m đ nh d án là nh m t ng
c
ng m c đ chính xác c a vi c tính tốn các bi n s ch y u n u nh d án có tri n
v ng thành công.
t ng c
ng m c đ chính xác cho giai đo n nghiên c u này, thì
vi c s d ng thơng tin s c p là c n thi t khi tính tốn các bi n s ch y u c a d án.
- Giai đo n xây d ng c b n
5
+ Thi t k chi ti t:
Sau khi th m đ nh d án
giai đo n nghiên c u kh thi và d n đ n quy t đ nh phê
duy t d án, thì cơng vi c ti p theo là th c hi n thi t k chi ti t. Giai đo n này bao
g m các công vi c ch y u sau:
+ Xác đ nh các ho t đ ng c b n, phân chia nhi m v , xác đ nh ngu n l c dùng cho
d án đ th c hi n các công vi c đó.
+ Xác đ nh rõ các yêu c u v k thu t: Nhu c u lao đ ng k thu t, hoàn t t h s , b n
v thi t k chi ti t và qui cách k thu t cho vi c xây d ng nhà x
ng, trang thi t b .
+ Lên k ho ch và th i gian bi u th c hi n d án và k ho ch đ phòng b t tr c...t ng
h p thành k ho ch chính th c.
Giai đo n thi t k chi ti t c a vi c th m đ nh d án nh m đ t ng c
c a m i d ki n đã đ
c s d ng trong các ph n phân tích tr
h ach th c hi n d án chính th c có th đ
ng đ chính xác
c đó đ sao cho k
c xây d ng. Trong giai đo n này, khơng
nh ng hồn t t v m t thi t k v t ch t mà còn lên k ho ch qu n lý hành chính, v n
hành s n xu t và ti p th cho d án...Vi c th m đ nh d án
xét l i m t l n n a d án còn đáp ng đ
th c hi n hay không. N u đáp ng đ
giai đo n này nh m xem
c các tiêu chu n đ ra đã đ
c phê chu n và
c thì chuy n sang giai đo n th c hi n d án.
- Th c hi n d án:
N u giai đo n th m đ nh và thi t k đ
hi n ch còn l i là k t thúc th
c th c hi n t t. Vi c l a ch n d án đ th c
ng th o đ xác đ nh các đi u ki n c a vi c tài tr và
chính th c phê duy td án. Th c hi n d án bao g m:
+ i u ph i và phân b ngu n l c đ th c hi n d án
+ Thành l p nhóm th c hi n d án bao g m các nhà chuyên môn và k thu t gia đ
ti nhành đi u ph i các chuyên gia t v n, các nhà th u, các nhà cung c p thi t b , v t
t ...
+ B nhi m qu n tr gia d án g n v i vi c giao trách nhi m và quy n h n qu n lý d
án m t cách rõ rang.
6
+ L p th i gian bi u th c hi n d án c ng nh xây d ng qui ch ki m tra và báo cáo
đ n m thông tin cung c p cho các c p qu n lý đ ra quy t đ nh liên quan đ n quá
trình th c hi n d án.
+ Ký k t h p đ ng kinh t
+ Xây d ng - l p đ t; tuy n m lao đ ng
+ Nghi m thu và bàn giao cơng trình
Khi d án s p hoàn t t, chúng ta c n ti n hành vi c gi m d n cơng tác xây d ng, khi
d án hồn thành thì chuy n giao nhân s và thi t b sang giai đo n v n hành. Khi
chuy n sang v n hành vi c xây d ng m t b máy qu n lý hoàn ch nh đ ti p t c th c
hi n các ch c n ng c a d án.
- Giai đo n đ a d án vào ho t đ ng:
Giai đo n này còn đ
c g i là vòng đ i c a d án, đó là kho ng th i gian đ
c tính
khi d án hoàn thành xong vi c xây d ng c b n, đ a vào ho t đ ng đ n khi ch m d t
ho t đ ng.
- Giai đo n đánh giá d án sau ho t đ ng:
ây là giai đo n ki m kê đánh giá và xác đ nh giá tr còn l i c a tài s n sau m t th i
gian s d ng.
- Giai đo n thanh lý d án:
ây là giai đo n thu h i ph n giá tr còn l i c a tài s n, là giai đo n ghi nh n nh ng
giá tr thanh lý tài s n
n m cu i cùng trong vòng đ i d án và là đi m kh i đ u c a
m t chu trình d án m i./.
1.3. Vai trò c a đ u th u trong xây d ng
1.3.1. Khái ni m v đ u th u trong xây d ng
u th u là quá trình l a ch n nhà th u đáp ng các yêu c u c a bên m i th u đ th c
hi n gói th u thu c các d án theo quy đ nh (c a lu t đ u th u) trên c s b o đ m
tính c nh tranh, cơng b ng, minh b ch và hi u qu kinh t . Công tác đ u th u đ m b o
7
s c nh tranh công khai, lành m nh và bình đ ng gi a các nhà th u nh m t o c h i
nh n h p đ ng trên c s đáp ng yêu c u c a ch đ u t trong h s m i th u.
1.3.2. Vai trò c a đ u th u trong xây d ng
M c tiêu c a đ u th u là nh m th c hi n tính c nh tranh công b ng, minh b ch trong
quá trình đ u th u đ l a ch n đ
c a d án.
u th u có vai trị h t s c to l n đ i v i các doanh nghi p xây l p, ch đ u
t và đ i v i c Nhà N
-
c nhà th u thích h p đ m b o cho l i ích kinh t
c.
i v i ch đ u t thì đ u th u có vai trị:
+ Giúp cho ch đ u t l a ch n đ
v i chi phí h p lý nh t và ch t l
c nhà th u đáp ng đ
c các yêu c u c a mình
ng cao nh t.
+ Thơng qua hình th c đ u th u giúp ch đ u t t ng c
ng qu n lý v n đ u t , tránh
th t thốt, lãng phí v n.
ng th c đ u th u giúp ch đ u t trong quá trình th c hi n d án đ
+ Ph
đ ng, tránh đ
+
c ch
c tình tr ng ph thu c vào nhà xây d ng trong xây d ng cơng trình .
u th u có vai trị đ m b o b n n i dung: Hi u qu - c nh tranh - công b ng - minh
b ch.
-
i v i các nhà th u.
+
u th u t o ra s c nh tranh lành m nh gi a các nhà th u.
nhà th u ph i t nâng cao n ng l c, n ng su t ch t l
+
có th th ng th u thì
ng s n ph m c a mình.
có th th ng th u trong cơng tác đ u th u thì nhà th u ph i phát huy t i đa tính
ch đ ng, tích c c trong vi c tìm ki m các thơng tin v cơng trình m i th u, v ch
đ u t , v các c h i tham d đ u th u.
+
u th u t o c h i cho các nhà th u kh ng đ nh v th c a mình trên th tr
ch ng minh kh n ng, u th c a doanh nghi p tr
+
ng,
c đ i th c nh tranh.
u th u giúp cho nhà th u đ u t có tr ng đi m giúp nâng cao n ng l c và cơng
ngh , hồn thi n các m t qu n lý, nâng cao n ng l c c a đ i ng cán b .
8
u th u cịn có ý ngh a đ c bi t quan tr ng đ i v i các nhà th u m i xu t hi n
+
trong th tr
ng vì n u thành cơng s mang l i c h i đ phát tri n.
1.3.3. Hình th c và ph
ng th c đ u th u
1.3.3.1. Các hình th c l a ch n nhà th u
Vi c th c hi n d th u có th đ
1.
c th c hi n theo theo ba hình th c sau đây:
u th u r ng rãi
Là hình th c không h n ch s l
công khai trên các ph
ng nhà th u tham gia. Bên nhà th u ph i thông báo
ng ti n thông tin đ i chúng t i thi u là 10 ngày tr
hành h s m i th u và ghi rõ các đi u ki n, th i gian d th u.
c khi phát
i v i nh ng gói th u
l n, ph c t p v công ngh và k thu t, bên m i th u ph i ti n hành s tuy n đ l a
ch n nhà th u có đ t cách và n ng l c tham gia đ u th u
2.
u th u h n ch
u th u h n ch là hình th c đ u th u mà bên m i th u ch m i m t s nhà th u có
kh n ng đáp ng các yêu c u c a h s m i th u. Danh sách nhà th u tham d ph i
đ
c ng
i có th m quy n ho c c p có th m quy n ch p nh n. Hình th c này có t n
su t xu t hi n r t ít, tuy nhiên khi tham gia đ u th u thành cơng thì nh ng d án nh
th này s mang l i danh ti ng cho công ty
3) Ch đ nh th u
Ch đ nh đ u th u là hình th c đ c bi t, đ
c áp d ng theo quy đ nh c a đi u l v
qu n lý đ u t và xây d ng đ i v i các gói th u s d ng v n nhà n
đ nh th u. Bên nhà th u ch th
cđ
ng th o h p đ ng v i m t nhà th u, do ng
quy n quy t đ nh đ u t ch đ nh, n u không đ t đ
c yêu c u m i th
c phép ch
i có th m
ng th o v i
nhà th u khác.
Hình th c này ch đ
+ Tr
c áp d ng cho các tr
ng h p đ c bi t sau:
ng h p b t kh kháng do thiên tai, đ
c phép ch đ nh ngay đ n v có đ n ng
l c đ th c hi n công vi c k p th i. Sau đó ph i báo cáo Chính ph v n i dung ch
đ nh th u đ xem xét phê duy t.
9
+ Gói th u có tính ch t nghiên c u th nghi m, bí m t qu c gia, do Th t
ng Chính
ph quy t đ nh.
+ Gói th u đ c bi t, do Th t
ng Chính ph quy t đ nh trên c s các th m đ nh c a
b k ho ch và đ u t , ý ki n b ng v n b n c a c quan tài tr v n và các c quan có
liên quan.
1.3.3.2. Các ph
ng th c l a ch n nhà th u
th c hi n đ u th u, ch đ u t có th áp d ng các ph
ng th c sau theo quy đ nh
c a c ch đ u th u m i
1) Ph
ng th c m t giai đo n m t túi h s
Là ph
ng th c trong đó vi c m th u đ
c ti n hành m t l n đ i v i toàn b h s
d th u, h s đ xu t.
- Áp d ng trong các tr
+
ng h p:
u th u r ng rãi, đ u th u h n ch đ i v i gói th u cung c p d ch v phi t v n;
gói th u mua s m hàng hóa, xây l p, h n h p có quy mơ nh ;
+ Chào hàng c nh tranh đ i v i gói th u cung c p d ch v phi t v n, mua s m hàng
hóa, xây l p;
+ Ch đ nh th u đ i v i gói th u cung c p d ch v t v n, d ch v phi t v n, mua s m
hàng hóa, xây l p, h n h p;
+ Mua s m tr c ti p đ i v i gói th u mua s m hàng hóa;
+ Ch đ nh th u đ i v i l a ch n nhà đ u t .
2. Ph
ng th c m t giai đo n hai túi h s
- Là ph
thu t s đ
ng th c trong đó vi c m th u đ
c ti n hành hai l n. H s đ xu t v k
c m ngay sau th i đi m đóng th u. Nhà th u, nhà đ u t đáp ng yêu c u
v k thu t s đ
c m h s đ xu t v tài chính đ đánh giá.
10
+
u th u r ng rãi, đ u th u h n ch đ i v i gói th u cung c p d ch v t v n, d ch
v phi t v n, mua s m hàng hóa, xây l p, h n h p;
+
u th u r ng rãi đ i v i l a ch n nhà đ u t
3. Ph
Ph
ng th c hai giai đo n m t túi h s
ng th c này áp d ng đ i v i gói th u đ u th u r ng rãi, đ u th u h n ch đ i v i
gói th u mua s m hàng hóa, xây l p, h n h p có quy mơ l n, ph c t p.
4. Ph
Ph
ng th c hai giai đo n hai túi h s
ng th c này đ
c áp d ng trong tr
ng h p đ u th u r ng rãi, đ u th u h n ch
đ i v i gói th u mua s m hàng hóa, xây l p, h n h p có k thu t, cơng ngh m i,
ph c t p, có tính đ c thù.
1.3.3.3. Các lo i hình l a ch n nhà th u
1)
u th u tuy n ch n t v n
u th u tuy n ch n t v n là quá trình l a ch n nhà th u t v n đáp ng các yêu c u
c a bên m i th u đ th c hi n gói th u t v n trên c s đ m b o tính c nh tranh, cơng
b ng, minh b ch và hi u qu kinh t .
u th u tuy n ch n t v n g m 3 giai đo n: Chu n b đ u t , th c hi n đ u t và v n
hành k t qu đ u t
2)
u th u xây l p
u th u xây l p là lo i đ u th u trong đó ch đ u t (bên m i th u) t ch c s c nh
tranh gi a các nhà th u (doanh nghi p xây d ng) v i nhau, nh m l a ch n nhà th u có
kh n ng th c hi n nh ng cơng vi c có liên quan t i quá trình xây d ng và l p đ t các
thi t b cơng trình, h ng m c cơng trình... tho mãn t t nh t các u c u c a ch đ u t
3)
u th u mua s m hàng hoá và các d ch v khác
u th u hàng hoá, d ch v là ho t đ ng th
ng m i, theo đó m t bên mua hàng hố,
d ch v thơng qua m i th u (g i là bên m i th u) nh m l a ch n trong s các th
nhân tham gia đ u th u (g i là bên d th u) th
11
ng
ng nhân đáp ng t t nh t các yêu c u
do bên m i th u đ t ra và đ
c l a ch n đ ký k t và th c hi n h p đ ng (g i là bên
trúng th u).
1.4. M t s kinh nghi m trong t ch c đ u th u
Nam
1.4.1. Kinh nghi m đ u th u m t s n
các n
c trên th gi i và
Vi t
c trên th gi i
Kinh nghi m đ u th u Singapore:
Công tác đ u th u c a Singapore trong th i gian qua đ
c đánh giá là r t có hi u qu .
Singapore đã ban hành lu t đ u th u s m và th c hi n r t có hi u qu lu t đ u th u
này. M t khác chính ph Singapore qu n lý r t nghiêm ng t các ho t đ ng đ u th u t
trung
ng cho đ n các b ngành, đ a ph
ng và c s , m i k t qu đ u th u đ u đ
c
th m đ nh m t cách nghiêm túc. H n n a đ i ng cán b làm công tác đ u th u c a
Singapore l i gi i, đ
c đào t o chính quy nên có chun mơn, am hi u nhi u v n đ
đ c bi t r t am hi u và n m ch c lu t đ u th u. Các nhà th u c a Singapore c ng
t
ng đ i m nh, đ
c trang b ph
ng ti n k thu t t t, tin h c hoá trong qu n lý và
hi n đ i hoá, c gi i hoá trong xây d ng. Các cu c đ u th u xây d ng c a Singapore
h uh tđ
c t ch c d
i hình th c đ u th u r ng rãi, t o s c nh tranh bình đ ng
gi a các nhà th u và mang l i hi u qu kinh t cao.
Kinh nghi m đ u th u Malaysia:
Nh chúng ta đã th y Malaysia tuy không đ
th u c a Malaysia c ng khá hoàn thi n.
c nh Singapore nh ng cơng tác đ u
có đ
c nh ng thành công trong công tác
đ u th u c a Malaysia chúng ta c n k đ n:
- Malaysia luôn có nh ng đi u ch nh chính sách và đi u ch nh chi n l
c trong t ng
th i k , t ng giai đo n sao cho phù h p v i hoàn c nh, đi u ki n c th c a đ t n
- Malaysia luôn c g ng kêu g i đ
c.
c s giúp đ c a WB, ADB đào t o các chuyên
gia, c ng nh tích c c h c h i kinh nghi m.
ng th i Malaysia l i luôn kêu g i đ
giúp đ , vi n ch v kinh phí c a các t ch c qu c t đ hồn thi n cơng tác đ u th u.
Kinh nghi m đ u th u Liên bang Nga:
12
cs
ho t đ ng đ u th u c a mình đ
hàng hóa, xây l p cơng trình.. đ
c qu n lý t t nh t, Qui ch đ u th u v mua s m
c th c hi n thông qua các ngh đ nh đ
th ng Nga ban hành. Qui ch đ u th u c a Nga đ
c T ng
c xây d ng trên nh ng kinh
nghi m t ng quan chi phí ho t đ ng đ u th u c a quy ch đ u th u qu c t . Nó đ m
b o cho các ho t đ ng đ u th u qu c t di n ra
n
c Nga không ph i t n nhi u công
s c vào vi c nghiên c u tìm hi u các quy đ nh c a các t ch c qu c t tr
hành chúng. Vì v y cơng tác đ u th u
n
c khi ti n
c Nga ti t ki m, hi u qu , đáp ng t t nh t
các các yêu c u c a ch đ u t và t o s d dàng cho quá trình th c hi n.
Kinh nghi m đ u th u Hàn Qu c:
HQ đã ban hành quy đ nh đ u th u d
i d ng Lu t H
bên tham gia. Lu t này quy đ nh nh ng nguyên t c c
T ng th ng, Th t
mà trong đó Nhà n
b n và th t c mua s m cơng.
ng Chính ph ban hành các v n b n h
Kinh t và B Tài chính có trách nhi m h
c là m t
ng d n th c hi n, B
ng d n th c hi n chi ti t Lu t h p đ ng.
Kinh nghi m đ u th u Campuchia:
Trong th i gian qua chúng ta nh n th y Campuchia đã có nh ng b
b c. Quy ch qu n lý đ u th u Nhà n
c phát tri n v
t
c c a Campuchia khá đ n gi n, ng n g n. Quy
ch này quy đ nh m t cách khái quát các hình th c đ u th u, quy trình đ u th u t ng
quát và qu n lý, giám sát ho t đ ng đ u th u.
Campuchia t ch c đ u th u đ
c ti n
hành m t cách t p trung thông qua m t H i đ ng. Nh v y chúng ta có th th y đ
tính đ n gi n, g n nh và t p trung là đi m n i b t trong Quy ch
c
u th u xây d ng
Campuchia.
1.4.2. Kinh nghi m đ u th u xây d ng c a m t s t ch c qu c t : Ngân hàng th
gi i (WB) và Ngân hàng phát tri n Châu Á (ADB)
Ngân hàng phát tri n Châu Á (ADB) đã xây d ng đ
c m t quy trình đ u th u qu c t
trong xây l p r t r t ng n g n c th nh ng ch t ch . Thông qua quy ch này giúp cho
bên m i th u, C T l a ch n chính xác các nhà th u có đ n ng l c v tài chính c ng
nh kinh nghi m đ th c hi n h p đ ng. Nh có quy trình đ u th u này đã giúp cho
ngu n v n vay đ
c s d ng có hi u qu nh t. Trong quá trình t ch c đ u th u c nh
13
tranh qu c t ADB th
ch p thu n
b
c tr
ng xun ki m sốt có ngh a là ADB có v n b n đ ng tình
c thì bên vay m i đ
c ti n hành các b
c ti p theo sau đó.
Ngân hàng th gi i (WB) c ng đã so n th o m t quy trình đ u th u qu c t c a riêng
mình và khi m t d án đ
c xây d ng b ng v n vay c a WB thì th
ng đ
c th c
hi n theo quy trình đ u th u này. H s m i s tuy n, k t qu ch n s tuy n, h s
m i th u và k t qu xét th u th
ng s đ
c ngân hàng ki m soát. WB ki m soát r t
ch t ch quy trình t ch c đ u th u c nh tranh qu c t trong xây l p c a mình.
Qua vi c phân tích so sánh, trên c s kinh nghi m đ u th u c a các n
gi i, tác gi đã rút ra đ
-
c, t ch c th
c các bài h c kinh nghi m cho công tác đ u th u nh sau:
i v i các quy đ nh v tiêu chu n đánh giá h s d th u xây l p:
+ C n s a đ i các quy đ nh v tiêu chu n đánh giá h s d th u xây l p theo h
ng
Ch đ u t xem xét m c đ đáp ng v kinh nghi m, n ng l c c a nhà th u so v i yêu
c u công vi c c n th c hi n.
+ Vi c đ ra các tiêu chu n đánh giá v m t k thu t c n đ
c đánh giá v s phù h p
gi a các gi i pháp k thu t thi công, bi n pháp t ch c t ng m t b ng thi công xây
d ng v i ti n đ thi công và giá th u đ
+ Nhà n
c c n có v n b n h
c đ xu t.
ng d n c th đ xây d ng các tiêu chu n và ph
ng
pháp đánh giá c th h s d th u, tránh vi c đánh giá mang n ng tính ch quan c a
bên m i th u.
-
i v i các quy đ nh v phu ng pháp xét th u xây l p:
Xem xét đánh giá đ ng th i các đ xu t v m t k thu t c a gói th u v i vi c đánh giá
các đ xu t khác v ti n đ
th c hi n, m c đ
th u…khi xét th u cho phép gi m b t các b
đ m b o v ch t l
ng, giá d
c trong quy trình xét th u, qua đó rút
ng n th i gian t ch c đ u th u và ti n đ th c hi n d án.
- Ph i có m t c ch qu n lý, giám sát, x ph t nghiêm minh các hành vi tiêu c c
trong các ho t đ ng đ u th u.
14
- Có th quy đ nh cho phép n p h s d th u thay th đ có th có đ
ti t ki m đ
c ph
ng án
c th i gian và chi phí.
- Do tình hình giá c th tr
ng luôn bi n đ ng, th i gian thi cơng cơng trình xây d ng
th
ng kéo dài nên lu t c n có quy đ nh ch t ch h n v vi c xác đ nh giá, xác đ nh
ph
ng án k thu t, …đ tránh r i ro cho nhà th u và đ m b o tính minh b ch trong
thanh quy t tốn v n xây d ng cơng trình.
- Khi tuy n ch n t v n th c hi n công tác đ u th u ph i nên qua đ u th u c nh tranh
đ l a ch n đ
c đ n v t v n đ n ng l c, kinh nghi m và đ o đ c.
1.4.3. Th c tr ng c a công tác đ u th u trong th i gian qua t i Vi t Nam
1.4.3.1. Th c tr ng công tác đ u th u
n
c ta trong nh ng n m qua
Trong nh ng n m qua nhìn chung vi c áp d ng hình th c đ u th u
Vi t Nam đã
đ
c phát tri n r ng rãi h n. Tuy nhiên vi c đ u th u b ng hình th c ch th u v n còn
đ
c áp d ng khá r ng rãi d n đ n các hi n t
ng
Vi c xây d ng h s m i th u cịn mang tính chung chung, các tiêu chí đánh giá ch a
đ
c sát th c v i yêu c u đ ra, mang tính c m tính và c tình h
th u nào đó, nên ch t l
đ
ng vào m t s nhà
ng c a h s m i th u còn th p, nhi u b t c p, ch a đáp ng
c các yêu c u đ t ra cho công tác l a ch n nhà th u, làm m t đi tính c nh tranh và
minh b ch trong quá trình l a ch n nhà th u.
Hi n t
ng tiêu c c trong đ u th u v n cịn, t đó x y ra đ u th u gi hay nói cách
khác là đ u th u ch là hình th c, nh t là khi đ u th u h n ch các nhà th u th
ng
th a thu n ng m đ m t nhà th u th ng. Vì v y vi c t ch c đ u th u r ng rãi s h n
ch t i đa vi c móc ngo c gi a các nhà th u. S móc ngo c v i bên m i th u là chi n
thu t đ a giá d th u th p đ n m ch c kh n ng th ng th u, sau đó khi th c hi n h p
đ ng ch đ u t và các nhà th u cùng th ng nh t b sung kh i l
thay đ i m t ph n thi t k . Có nh ng gói th u giá tr kh i l
ch c t đ ng. Nh ng tr
th u tr thành ph
ng phát sinh ho c
ng phát sinh lên đ n vài
ng h p thông đ ng móc ngo c nêu trên đang làm cho đ u
ng ti n “gi ng hòa” vi c gia th u gi a ch đ u t và nhà th u.
15
Trên th c t trong th i gian qua m t s d án đ u t l n c a n
c ta tri n khai còn
ch m tr , đ i v n l n, làm gia t ng n công. Không k đ n nh ng nguyên nhân khách
quan thì có ngun nhân ch quan là do đ i ng cán b làm công tác đ u th u còn h n
ch v
n ng l c, trong khi h l i là l c l
ng chính trong cơng tác l a ch n các nhà
th u. Chính vì h n ch v n ng l c nên vi c xây d ng h s m i th u ch a đ
c nh
mong mu n, th m chí y u kém, d n t i vi c l a ch n nhà th u không đ
c nh mong
mu n th m chí cịn l a ch n đ
ng h p m c
c nhà th u có n ng l c th p. Ho c có tr
dù n ng l c c a cán b làm công tác đ u th u r t t t, nh ng h b chi ph i b i nh ng
y u t khác d n đ n nh ng nhi u, tham nh ng.
1.4.3.2. Th c ti n c a đ u th u trong ho t đ ng xây d ng
V c b n pháp lu t đ u th u xây d ng có nh ng n i dung pháp lý t
ng t nh trong
lu t đ u th u nói chung. Tuy nhiên đây là ho t đ ng đ u th u trong l nh v c c th nên
mang m t s đi m khác bi t nh t đ nh. Có th tóm t t m t s v n đ pháp lý c b n
sau: Nh ng quy đ nh v ch th ; l a ch n hình th c đ u th u; trình t ; th t c đ u
th u; l a ch n nhà th u và ký k t h p đ ng; quy n và ngh a v c a các bên trong quan
h đ u th u và x lý vi ph m.
1.4.4. Nh ng h n ch trong quy đ nh vi c đánh giá HSDT xây l p hi n nay
Theo quy đ nh v đ u th u, vi c đánh giá HSDT xây l p ph i c n c vào:
- Tiêu chu n đánh giá HSDT đ
c nêu trong HSMT xây l p bao g m: Tiêu chu n
đánh giá v n ng l c và kinh nghi m c a nhà th u, tiêu chu n đánh giá v m t k th ât
c a gói th u và n i dung xác đ nh đánh giá;
- Ph
ng pháp đánh giá và quy trình xét th u bao g m: ánh giá s b , đánh giá chi ti t
v i các b
c đánh giá v m t k thu t và xác đ nh giá đánh giá và x p h ng các nhà th u.
Trong quá trình xét th u, bên m i th u và t chuyên gia xét th u ph i tuân th đúng
quy đ nh này mà không c n ph i xem xét thêm các y u t liên quan đ n quy mơ, tính
ch t, đi u ki n th c h ên và các yêu c u c th khác đ i v i t ng gói th u. Q trình
xét th u
nhi u d án, gói th u xây d ng cho th y cịn có nh ng m t t n t i, h n ch
trong các quy đ nh hi n hành v tiêu chu n và ph
xây l p sâu đây:
16
ng pháp đánh giá h s d th u
Th nh t: Trong quy đ nh đánh giá HSDT xây l p ch a đ a ra đ
ph
c các tiêu chu n và
ng pháp phù h p đ đánh giá n ng l c, kinh ngh êm c a nhà th u d th u.
Khi đánh giá HSDT xây l p, vi c xem xét, đánh giá v n ng l c và kinh nghi m c a
nhà th u là yêu c u r t quan tr ng. Do v y, Ch đ u t là ng
ch có th kì v ng vào ch t l
ng c a s n ph m đ t đ
i mu n có cơng trình
c trong t
ng lai thơng qua
v êc xem xét, đánh giá v n ng l c và kinh nghi m c a nhà th u đ
c ch n. Tuy
nhiên, khi đ a ra quy đ nh v tiêu chu n đánh giá n ng l c, kinh nghi m c a nhà th u
thì các tiêu chí đánh giá v n ng l c, kinh nghi m l i th
ng đ
c g n v i pháp nhân
d th u mà khơng xu t phát t tính ch t, u c u c a gói th u đ đ a ra các yêu c u v
n ng l c, kinh nghi m mà nhà th u c n ph i có đ th c h ên gói th u.
i u này d n
đ n k t qu là tình tr ng kê khai H s đ p theo yêu c u c a HSMT c a nhà th u ch
mang tính ch t hình th c mà khơng ph n ánh d
huy đ ng đ
c n ng l c th t s mà nhà th u có th
c đ th c hi n gói th u. M t khác đ i v i Bên m i th u là tình tr ng
ki m tra mang tính ch t hành chính đ i v i các yêu c u v n ngl c kinh ngh êm khi
đánh giá s b .
Th hai: V êc quy đ nh b
ng đ
c đánh giá v m t k th ât c a gói th u xây l p ch a đáp
c yêu c u c a vi c l a ch n nhà th u xây d ng
đánh giá chi ti t HSDT xây l p, Bên m i th u ph i ti n hành đánh giá m t k th ât
c a gói th u b ng ph
k th ât v
t ng
giá đánh giá. Ph
ng pháp ch m đi m và ch nh ng nhà th u có đi m đánh giá v
ng đi m t i thi u v k thu t nêu trong HSMT m i đ
c xét ti p v
ng pháp đánh giá này có nh ng h n ch nh t đ nh nh : Xem xét,
đánh giá tách r i gi a m t k thu t c a gói th u v i các n i dung h t s c quan tr ng
nh ti n đ th c h ên, giá d th u…; S d ng thang đi m đ đánh giá trong đó ch a
đ ng nh ng y u t ch quan ph thu c vào n ng l c và nh n th c c a ng
l p và phê duy t HSMT và c a ng
i ra đ bài
i ch m bài xét th u.
Th ba: Quy trình t ch c đánh giá HSDT xây l p m t nhi u th i gian, tr c ti p làm
t ng th i gian t ch c đ u th u và th c hi n gói th u xây l p.
M c dù trong các quy đ nh hi n hành v đ u th u không đ a ra quy đ nh v th i gian
th c hi n vi c xét th u nh ng trên th c t , th i gian cho công vi c này th
17
ng b kéo