sang kien kinh nghiem Mot so bien phap giup hoc sinh lop 3 hieu ve bien phap so sanh tu tu trong bai tap doc

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>PHẦN MỞ ĐẦU</b>
<i><b>1) Lý do chọn đề tài :</b></i>

Môn học Tiếng Việt ở tiểu học được coi là môn học quan trọng nhất trong 9
môn học của chương trình, là mơn học cơng cụ để học tập các mơn học khác và
qua đó giáo dục học sinh về mọi mặt.

Tiếng Việt ở trường tiểu học được dạy và học thông qua các phân môn như
Tập đọc, Tập viết, Kể chuyện, chính tả, luyện từ và câu, tập đọc. Phân mơn tập
đọc có vị trí đặc biệt quan trọng trong việc dạy học tiếng Việt xét trên hai nhiệm
vụ :

- Tập đọc là một môn học thực hành. Nhiệm vụ quan trọng nhất của nó hình
thành năng lực đọc cho học sinh. Năng lực đọc được tạo nên từ bốn kỹ năng cũng
là bốn yêu cầu về chất lượng của “đọc” : đọc đúng, đọc nhanh (đọc lưu lốt, đọc
trơi chảy), đọc có ý thức(thơng hiểu được nội dung những điều mình đọc hay cịn
gọi là đọc hiểu) và đọc diễn cảm. Bốn kỹ năng này được hình thành theo hai hình
thức đọc : đọc thành tiếng và đọc thầm. Chúng được rèn luyện đồng thời và hỗ
trợ lẫn nhau. Sự hoàn thiện một trong những kỹ năng này sẽ có tác động tích cực
đến những kỹ năng khác.

- Giáo dục lịng ham đọc sách, hình thành phương pháp và thói quen làm
việc với văn bản, làm việc với sách cho học sinh. Làm cho sách trở thành một sự
tơn sùng ngự trị trong nhà trường, đó là một trong những điều kiện để trường học
thực sự trở thành trung tâm văn hố. Nói cách khác, thơng qua việc dạy học, phải
làm cho học sinh thích đọc và thấy được rằng khả năng đọc là có lợi ích cho các
em trong cả cuộc đời, phải làm cho học sinh thấy đó là một trong những con
đường đặc biệt để tạo cho mình một cuộc sống trí tuệ đầy đủ và phát triển.

Ngồi ra phân mơn tập đọc cịn làm giàu kiến thức về ngơn ngữ, đời sống và
kiến thức văn học cho học sinh. Phát triển ngôn ngữ và tư duy cho học sinh.

Đồng thời giáo dục tư tưởng, đạo đức, tình cảm, thị hiếu thẩm mỹ cho học sinh.

Giáo dục đó của phân mơn tập đọc được thiết kế dựa trên nhiều biện pháp,
mỗi biện pháp là một hình thức giáo dục như sử dụng thêm các câu hỏi tìm hiểu
bài, các biện pháp ẩn dụ, nhân hoá, so sánh tu từ để làm tăng giá trị nghệ thuật
của bài tập đọc, qua đó giáo dục cho học sinh về tư tưởng, đạo đức, tình cảm, thị
hiếu thẩm mỹ cho học sinh.

So sánh tu từ trong bài tập đọc lớp 3 cũng là một biện pháp giáo dục sâu sắc
nhất, hướng học sinh vào những giá trị đạo đức của tác phẩm, nhấn mạnh hàm ý
của bài học, qua đó xây dựng cho học sinh cách nhìn, cách nghĩ về tác phẩm và
rút ra những bài học sâu sắc cho mình. Vậy những biện pháp đó ra sao, được sử
dụng trong các hình thức nào của bài tập đọc? Mỗi biện pháp giáo dục học sinh
những mắt nào? Đó chính là nội dung của đề tài mà tôi đang nghiên cứu “ Hướng
dẫn học sinh lớp 3 tìm hiểu về biện pháp tu từ trong bài tập đọc”

<i><b>2/ Phạm vi nghiên cứu của đề tài : </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2></div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>PHẦN THỨ NHẤT : THỰC TRẠNG</b>
<b>I) NGHIÊN CỨU TÌNH HÌNH THỰC TRẠNG: </b>

<b>1) Khái niệm so sánh tu từ :</b>

So sánh tu từ là một biện pháp so sánh dùng cách đối chiếu của một sự vật
này với một sự vật kia dưới hình thức so sánh trừu tượng làm nhấn mạnh ý nghĩa
của đối tượng muốn so sánh.

<b>2) Đặc điểm : </b>

So sánh tu từ không giống với so sánh logic, đặc điểm của so sánh tu từ là

để cảm hơn để hiểu, hình ảnh dùng để so sánh thường khơng có thực hoặc khơng
mấy khi thấy được mà ta vẫn cảm nhận được phương diện so sánh.

Ví dụ : Khi ta đọc câu thơ :

“Đây con sơng như dịng sữa mẹ.
Nước về xanh ruộng lúa vườn cây

và ăm ắp như lịng người mẹ
chở tình thương trang trải bao ngày

Chỉ cần đọc xong câu thơ, tuy không thể thấy được dịng sữa mẹ chảy như
thế nào, có giống con sơng đang chảy hay khơng. Nhưng trong tâm trí ta đã cảm
nhận được sự ngọt ngào êm dịu của dịng sơng mà sức mạnh về giá trị của vế so
sánh đã lấn át về hình ảnh bên ngồi. Xét về góc độ hình ảnh bên ngồi ta khơng
thể so sánh được dịng sơng như dịng sữa mẹ. Nhưng bên trong khi ta đọc là cảm
nhận sâu sắc ngay giá trị của hình ảnh dịng sơng.

So sánh tu từ ngồi ý nghĩa so sánh ra, cịn có đặc điểm cực cấp và tính chất
thành ngữ có sắc thái ngoa dụ. Khi sử dụng so sánh tu từ tác giả thường dùng các
hình thức so sánh như : từ cụ thể đến cụ thể, từ cụ thể đến trừu tượng, từ trừu
tượng đến cụ thể, nhằm tăng giá trị hay vẻ đẹp của đối tượng muốn so sánh.

<b>3) Giá trị của so sánh tu từ:</b>

Trong so sánh có nhiều hình thức để biểu thị vế so sánh. Nếu hình ảnh hay
sự vật hiện tượng đó chỉ ở mức độ so sánh hai hay nhiều sự vật hiện tượng cùng
có một nét giống nhau nào đó mà đặc điểm của nó được hiện diện trên từ ngữ thì
người ta sử dụng biện pháp so sánh từ vựng.

Ví dụ : “Từ xa nhìn lại cây gạo sừng sững như một tháp đến khổng lồ”. Ở
đây ta thấy hình ảnh so sánh và được so sánh (cây gạo, tháp nến) có nét giống
nhau về đặc của từ (đều có có độ cao)

Cịn nếu nếu hình ảnh hay sự vật hiện tượng ở mức độ so sánh hai hay nhiều
sự vật hiện tượng cùng có một nét giống nhau nào đó mà đặc điểm của nó là
khơng được nói thẳng trên từ ngữ mà được suy ra từ A và B thì người ta sử dụng
biện pháp so sánh logic.

Ví dụ : “Lá rau như mạ bạc trông như được phủ một lớp tuyết cực mỏng”.
Như vậy qua hai vế so sánh này ta thấy hình ảnh của lá rau và lớp tuyết mỏng có
nét giống nhau về sắc thái nhưng khơng được ví về từ ngữ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

phương diện so sánh không phải lúc nào cũng dễ chỉ ra được trong các ngữ liệu
văn chương cụ thể.

<b>Ví dụ : Quê hương là chùm khế ngọt</b>
Quê hương là đường đi học

Phương diện so sánh là một mặt nào đó của đối tượng muốn miêu tả bằng so
sánh. Đó là sự nhận xét về hình thể, về một phẩm chất, một hoạt động hay một
trạng thái của đối tượng.

Ví dụ :

- Đi đến ngày khai trường, vui như là đi hội (rất vui khi đến ngày khai
trường).

- Những hạt sương sớm đọng trên lá long lanh như những bóng đèn pha lê
( vẻ đẹp lộng lẫy của những hạt sương)

- Bình minh mặt trời như chiếc thau đồng đỏ ối chiếu xuống mặt biển (màu
đỏ của mặt trời)

Giá trị của những câu có sử dụng biện pháp so sánh tu từ có trong bài tập
đọc lớp 3 là ở cách chọn đối tượng để so sánh, niềm vui như đi hội; hạt sương
như bóng đèn pha lê, mặt trời đỏ như chiếc thau đồng. Các đối tượng ấy đã gợi tả
rất hiệu quả tính chất, hình thể của đối tượng được so sánh

</div>

<!--links-->