Khi răng miệng già theo tuổi

Khi răng miệng già theo tuổi

Ở người cao tuổi, bệnh lý toàn thân xuất hiện ngày càng nhiều ảnh
hưởng đến răng miệng và ngược lại, những suy thoái ở răng miệng cũng tác
động đến sức khỏe toàn thân.
Lão hóa răng
Quá trình lão hóa gây những biến đổi ở răng gồm: mòn mặt nhai, tuỷ răng
bị xơ teo, giảm mật độ tế bào, tạo ngà thứ cấp, ngà dần bị mất nước, răng dòn dễ
mẻ, dễ bị gãy, tăng tạo xi măng ở chân răng, tụt nướu, giảm tiết nước bọt, chức
năng nhai giảm sút... Một số người có nhiều răng mang miếng trám lớn nên cũng
dễ bị sâu tái phát. Người cao tuổi vẫn bị sâu răng mới, tái phát ở thân răng và dễ bị
sâu ở chân răng. Các biện pháp vệ sinh răng miệng đều kém hiệu quả.
Việc điều trị các bệnh răng cho người cao tuổi cần phải dùng vật liệu phóng
thích Fluor (F) như xi măng galss ionomer, phòng bệnh bằng F tại chỗ khi thấy có
nguy cơ sâu răng tiến triển do giảm tiết nước bọt. Nên khám định kỳ, thực hiện
chế độ theo dõi tình trạng răng miệng thường xuyên. Những người bị hạn chế về
trí tuệ, vận động nặng cần sự hỗ trợ của người thân hay nhân viên y tế cộng đồng
để thực hiện vệ sinh răng miệng hằng ngày.
Bệnh nha chu
Người cao tuổi dễ bị tụt nướu, mất bám dính và tiêu xương. Có nhiều
nguyên nhân đưa đến tình trạng mất răng: tuổi tác ngày càng cao; các tổn thương
vùng miệng; bệnh toàn thân như bệnh tiểu đường, thiếu dinh dưỡng, thiếu vitamin
C...; các loại thuốc điều trị bệnh như thuốc chống tăng huyết áp loại ức chế kênh
Ca, thuốc chống co giật, cyelosporin... có thể gây tổn thương đến mô nha chu.
Ngược lại, bệnh nha chu cũng ảnh hưởng trên sức khỏe răng miệng và sức khỏe
toàn thân của người cao tuổi. Bệnh nha chu là nguyên nhân gây hôi miệng, làm
răng lung lay, mất răng và do đó ảnh hưởng đến chức năng nhai, nuốt, giảm vị
giác, thiếu dinh dưỡng. Bệnh nha chu có thể ảnh hưởng đến bệnh tim mạch, nội
tiết, hô hấp và bệnh nhiễm khuẩn. Đối với bệnh nhân cao tuổi nên dùng biện pháp
điều trị nha chu bảo tồn và thuốc kháng sinh. Nếu điều trị thích hợp và giữ gìn vệ
sinh răng miệng tốt, bệnh có thể điều trị khỏi nhưng khỏi chậm hơn ở người trẻ.

Thoái hóa niêm mạc miệng
Biểu mô niêm mạc miệng là biểu mô lát tầng, nó bị teo mỏng dần, mất tính
đàn hồi khi tuổi ngày càng cao. Do khả năng miễn dịch suy giảm nên niêm mạc
miệng dễ bị chấn thương và dễ nhiễm khuẩn. Ở người cao tuổi, những biến đổi tại
chỗ do bệnh toàn thân và thuốc làm cho niêm mạc miệng dễ bị một số tổn thương
dạng bóng nước, loét, liken, nhiễm khuẩn và ung thư. Một nghiên cứu cho thấy:
90% ung thư miệng xảy ra ở người trên 50 tuổi, vì vậy cần khám định kỳ để phát
hiện và điều trị sớm ung thư miệng ở người cao tuổi.
Suy giảm nước bọt
Nhiều người cao tuổi hay than phiền về khô miệng. Những bệnh toàn thân,
các thuốc chữa bệnh và xạ trị là nguyên nhân chủ yếu gây khô miệng. Có hàng
trăm thứ thuốc như thuốc chống trầm cảm, an thần, chống Parkinson... có tác dụng
phụ làm giảm tiết nước bọt. Một số bệnh có thể gây khô miệng như: bệnh Sjogren,
bệnh tự miễn, Alzheimer... Khô miệng có thể gây nhiều tổn thương ở miệng và
hầu như: khô niêm mạc và dễ trầy sướt, giảm khả năng chống nhiễm khuẩn, giảm
sự bôi trơn, tăng nguy cơ viêm nướu, nhiễm nấm, đau, khó ăn, khó nuốt, giảm vị
giác... Để làm giảm khô miệng cần áp dụng các biện pháp: thay thế thuốc có tác
dụng phụ gây khô miệng, dùng nước bọt nhân tạo; kích thích tuyến nước bọt bằng
vị giác; thực hiện chế độ ăn uống phù hợp; vệ sinh răng miệng tốt...
Rối loạn vận động và suy yếu vị giác
Người cao tuổi thường bị rối loạn phản xạ nuốt và tư thế cơ miệng. Khả
năng nhai và nuốt ở người cao tuổi dù còn đủ răng vẫn kém hiệu quả hơn ở người
trẻ. Những bệnh toàn thân như tai biến mạch máu não, Parkinson hoặc dùng một
số thuốc như phenothiazine dễ gây sặc hay hít thức ăn vào đường thở. Bệnh thoái
hoá khớp có thể ảnh hưởng trên khớp thái dương hàm cũng ảnh hưởng đến khả
năng nhai.
Do suy giảm vị giác nên nhiều người cao tuổi than phiền là ăn không biết
ngon, khó cảm nhận được mùi và vị của thức ăn. Một số nghiên cứu cho thấy: mùi
ít bị ảnh hưởng do tuổi còn vị giác lại giảm dần khi tuổi tăng lên. Do không cảm
nhận được mùi vị thức ăn, giảm sút về vận động các cơ vùng miệng, giảm tiết

nước bọt dễ làm cho người cao tuổi chán ăn, dẫn đến bị suy dinh dưỡng, mất nước
và bị giảm chất lượng cuộc sống.
Như vậy sự lão hóa răng miệng ngày càng tăng khi tuổi càng cao, đồng thời
là hậu quả của các bệnh tại chỗ và toàn thân. Vì vậy, sự chăm sóc răng miệng lúc
trẻ là đảm bảo tốt nhất để có sức khỏe răng miệng tốt lúc tuổi già.
Sức khỏe răng miệng rất quan trọng đối với người cao tuổi vì họ thường
dễ mắc các bệnh ảnh hưởng đến vùng miệng và lúc đó thì những tổn thương
vùng miệng lại tác động ngược lại đến dinh dưỡng, sức đề kháng và chất lượng
cuộc sống. Tuổi càng cao thì sự lão hóa răng miệng cũng càng tiến triển nhưng
không phải là yếu tố ảnh hưởng chính trên sức khỏe răng miệng. Trong khi đó,
các bệnh: sâu răng, nha chu, bệnh niêm mạc miệng, rối loạn tiết nước bọt, tiêu
xương ổ, các bệnh toàn thân như tiểu đường, tai biến mạch máu não,
Alzheimer, các loại thuốc uống thường xuyên, xạ trị vùng đầu cổ do ung thư...
mới là những yếu tố chính làm tổn thương răng miệng ở người cao tuổi. Trái
lại, tổn thương răng miệng có thể tạo điều kiện thuận lợi cho mầm bệnh xâm
nhập vào máu hay cơ quan hô hấp gây bệnh nặng nguy hiểm đến tính mạng.