Phân loại bơm thể tích

Phân loại bơm thể tích
\
Bơm thể tích: là loại bơm có thể biến đổi trực tiếp cơ năng thành thế năng,
thông qua quá trình nén, giảm chất lỏng bằng cách thay đổi theo chu kỳ
dung tích trong một thể tích kín. Có thể chia bơm thể tích thành các loại:
bơm pittông, bơm bánh răng, bơm trục vít, bơm rôto cánh trượt.
a. Bơm
pittông. Theo đặc điểm cấu tạo và hoạt động của bơm pittông có thể
chia thành các loại: bơm pittông tác dụng đơn (Hình 1), bơm tác
dụng kép (Hình 2), bơm vi sai, bơm pittông quay hướng kính (Hình
3), bơm pittông quay hướng trục (Hình 4).
Ưu điểm của bơm pittông là tạo được áp suất nén cao và không phụ
thuộc vào lưu lượng và tần số quay của tay biên. Nhược điểm là cấu
tạo phức tạp, có các xupáp, lưu lượng cấp không đều và chạy chậm,
làm tăng kích cỡ khi có lưu lượng lớn.
Hình 1. Sơ đồ bơm pittông tác dụng đơn1 – tay biên; 2 – thanh
truy
ền; 3 – con trượt; 4 – cần pittông; 5 – pittông; 6 – xy lanh; 7 –
khoang ch
ứa; 8 – ống đẩy; 9- van đẩy; 10- ống hút; 11- van hút; A -
điểm chết trên (vị trí biên bên trái của pittông); B - điểm chết dưới (vị
trí biên bên phải của pittông).
Hình 2. Sơ đồ bơm pittông tác dụng kép
Hình 3. Nguyên lý cấu tạo và hoạt động của bơm pittông quay
hướng kính.
1- vành trụ; 2- pittông; 3- ống lót; 4- vách ngăn; 5- rôto; a)
khoang hút; b) khoang đẩy; c) độ lệch tâm.
Hình 4. Sơ đồ nguyên lý của bơm pittông quay hướng trục.
a- truyền động bằng các đăng: 1- rôto; 2- pittông; 3- trục các
đăng; 4
- rãnh hút và đẩy.

b- Truyền động bằng mặt phẳng nghiêng: 1- rôto; 2- pittông; 3-
m
ặt phẳng nghiêng; 4- lò xo.
c-
Truyền động bằng mặt phẳng nghiêng và lò xo: 1- pittông; 2-
rôto; 3- m
ặt phẳng nghiêng; 4- lò xo.
(lo
ại bơm này có năng suất từ 0,2 đến 25m
3
/h với h=(85¸89)%;
n=1000¸6500vòng/phút; áp suất p= 350kG/cm
2
).
Bơm pittông được dùng để bơm các loại chất lỏng khác nhau – nóng
và l
ạnh, nhớt và loãng, sạch và có tạp chất lơ lửng, kể cả bột mài.
b) Bơm bánh răng Bơm bánh răng là loại rôto quay, trong đó môi
chất được bơm chuyển dịch trong mặt phẳng thẳng góc với tâm quay
của thiết bị (Hình 5).
Hình 5- Sơ đồ bơm bánh răng
1- bánh răng chủ; 2- bánh răng bị dẫn; 3- vỏ bơm; 4- rãnh
gi
ảm tải.
Bơm bánh răng được dùng trong các máy thuỷ lực (máy ép, máy
nâng, cần cẩu, máy đào đất,…), trong hệ thống điều khiển tự động,
trong bôi trơn các bộ phận chuyển động của máy. Năng suất của
bơm bánh răng vào khoảng 0,22 ¸ 58m3/h với áp suất 0,6 ¸ 2,5MPa
(6 ¸ 25kG/cm2). Có thể bôi trơn môi chất với độ nhớt động 0,2 ¸
100cm2/s và nhiệt độ từ -40 tới +2500C. Do không có van hút và đẩy

nên bơm bánh răng có thể quay với tốc độ lớn (n=700 ¸
5000vòng/phút) và được truyền động trực tiếp bằng động cơ. Khi làm
việc bơm bánh răng luôn tiếp xúc với dầu nhờn, dầu thuỷ lực, vì vậy
tuổi thọ khá cao. Các bề mặt làm việc của bơm phải được chế tạo
với độ chính xác và độ lỏng cao thì mới tạo được áp lực lớn và đỡ
mất mát lưu lượng.
c) Bơm trục vít
Bơm trục vít l
à loại bơm rôto - quay, trong đó nhờ có prôfin đặc biệt
của ren xoắn vít (rôto) mà trong khoang hút và khoang đẩy hoàn toàn
thông nhau. Bơm trục vít được chế tạo bằng một, hai, ba và nhiều
hơn trục vít ăn khớp với nhau, trong số đó có một trục dẫn, c
òn lại là
trục bị dẫn. Bơm trục vít có thể đặt đứng hoặc đặt nằm (Hình 6).
Hình 6. mặt cắt bơm có ba trục vít
Hình 6. mặt cắt bơm có ba trục vít1- trục vít dẫn; 2- pittông giảm
tải; 3- ống lót giảm tải; 4- trục vít bị dẫn;5- vòng đỡ (có tác dụng như
ổ trượt).
Cần lưu ý rằng, trục vít bị dẫn không sinh công có ích, và chỉ dùng để
chèn kín. Trong quá trình hoạt động bình thường các trục vít bị dẫn
quay được l
à nhờ áp lực của môi chất được bơm chuyển.
Cần lưu ý rằng, trục vít bị dẫn không sinh công có ích, và chỉ dùng để chèn
kín. Trong quá trình ho
ạt động bình thường các trục vít bị dẫn quay được là
nh
ờ áp lực của môi chất được bơm chuyển.
Bơm trục vít được đặt trong khoang của thân bơm. Khi bơm làm việc môi
chất được hút từ đầu này đến đầu kia của các cặp trục vít.
Bơm ba trục vít có dải lưu lượng từ 0,4 đến 400m3/h với áp suất đến 25MPa

(250kG/cm2). Bơm ba trục vít dùng để bơm chất lỏng không có tạp chất lơ
lửng với độ nhớt động (0,1 ¸ 60)cm2/s và nhiệt độ 1000C.
Bơm một trục vít có năng suất 0,3 ¸ 60m3/h với áp suất lớn nhất 0,5 ¸ 2,5
MPa (5 ¸25kG/cm2) và dùng để bơm các dung dịch sạch và bẩn (bùn, mật, rỉ
đường, hoa quả nghiền lẫn hạt, bột nh
ão, vv…) kể cả dung dịch hoá chất