Bài 10. Tổng kết về từ vựng (Sự phát triển của từ vựng,... trau dồi vốn từ)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (712.64 KB, 9 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

KIỂM TRA BÀI CŨ

1. Hãy nêu những kiến thức về từ vựng đã học ở hai tiết trước ?

(Từ đơn và từ phức, thành ngữ, nghĩa của từ, từ nhiều nghĩa và hiện 
tượng chuyển nghĩa của từ, cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ, 
trường từ vựng.)

2. Vẽ sơ đồ về từ (xét về đặc điểm cấu tạo)

TỪ

Từ đơn Từ phức

Từ ghép Từ láy

C. phụ Đ. lập H. toàn B. phận
 Âm Vần

ÁO ĐỎ

Áo đỏ em đi giữa phố đông
Cây xanh như cũng ánh lên hồng

Em đi lửa cháy trong bao mắt
Anh đứng thành tro em biết không?

(Vũ Quần Phương)
đỏ

xanh

lửa cháy

tro

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

I/ Sự phát triển của từ vựng.

1. Các cách phát triển từ vựng.

Phát triển nghĩa Phát triển số lượng

Thêm nghĩa Chuyển nghĩa Tạo từ mới Vay mượn
 2. Bài tập.

? Giải nghĩa từ kinh tế trong câu thơ của Phan Bội Châu:

“Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế”. Ngày nay từ kinh tế được hiểu như thế
nào?

? Hãy tìm ví dụ chứng minh rằng từ “ngân hàng” là từ nhiều nghĩa?

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

I/ Sự phát triển của từ vựng.

1. Các cách phát triển từ vựng.

Phát triển nghĩa Phát triển số lượng

Thêm nghĩa Chuyển nghĩa Tạo từ mới Vay mượn
 2. Bài tập2. Bài tập

? Trong hai câu thơ sau, từ hoa trong thềm hoa, lệ hoa được dùng theo
nghĩa gốc hay nghĩa chuyển? Có thể coi đây là hiện tượng chuyển nghĩa
làm xuất hiện từ nhiều nghĩa được khơng? Vì sao?

“Nỗi mình thêm tức nỗi nhà

Thềm hoa một bước, lệ hoa mấy hàng”
? Thảo luận:

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

I/ Sự phát triển của từ vựng.
 II/ Từ mượn

1. Khái niệm:

2. Bài tập: ? Chọn nhận định đúng trong những nhận định sau:

a/ Chỉ một số ít ngơn ngữ trên thế giới phải vay mượn từ ngữ.

b/ Tiếng Việt vay mượn nhiều từ ngữ của các ngôn ngữ khác là do sự ép
buộc của nước ngoài.

c/ Tiếng Việt vay mượn nhiều từ ngữ của các ngôn ngữ khác là để
đáp ứng nhu cầu giao tiếp của người Việt.

d/ Ngày nay, vốn từ tiếng Việt rất dồi dào và phong phú, vì vậy khơng cần
vay mượn từ ngữ tiếng nước ngoài nữa.

? Xác định từ mượn trong hai đoạn trích sau, là từ mượn nước nào?
 a/ “.. Vừa lúc đó, sứ giả đem ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt đến. Chú bé 
vùng dậy, vươn vai một cái bổng biến thành một tráng sĩ mình cao hơn

trượng,... ”

b/ “Ông vua nhạc pốp Mai-cơn Giắc-xơn đã quyết định nhảy vào lãnh địa 
 in-tơ-nét với việc mở một trang chủ riêng.”

sứ giả
trượng

tráng sĩ
pốp

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

CÂU HỎI THẢO LUẬN

1.Theo cảm nhận của em thì những từ mượn như săm, lốp, (bếp) 
ga, xăng, phanh…có gì khác so với những từ mượn như:

a-xít, ra-đi-ơ, vi-ta-min..?

2.

Em hiểu ý kiến sau của Chủ Tịch Hồ Chí Minh như thế nào?
 “Đời sống xã hội ngày càng phát triển và đổi mới. Có những chữ ta

khơng có sẵn và khó dịch đúng, thì cần phải mượn chữ nước ngồi. Ví 
dụ: “độc lập”, “tự do”, “giai cấp”, “cộng sản”,..Cịn những chữ

tiếng ta có, vì sao khơng dùng, mà cũng mượn chữ nước ngồi? Ví dụ:

Khơng gọi xe lửa mà gọi “hỏa xa”; máy bay thì gọi là “phi cơ”..

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

I/ Sự phát triển của từ vựng.
 II/ Từ mượn.

III/ Từ Hán Việt.
 1. Khái niệm:
 2. Bài tập

? Chọn quan niệm đúng:

a/ Từ Hán Việt chiếm một tỉ lệ không đáng kể trong vốn từ tiếng Việt.
 b/ Từ Hán Việt là một bộ phận quan trọng của lớp từ mượn gốc Hán.
 c/ Từ Hán Việt không phải là một bộ phận của vốn từ tiếng Việt.

d/ Dùng nhiều từ Hán Việt là việc làm cần phê phán.

? Đọc sáu câu thơ đầu trong bài thơ “Cảnh ngày xuân” của 
Nguyễn Du. Tìm từ Hán Việt trong các câu thơ đó?

? Tìm từ Hán Việt trong các từ sau: giáo dục, phản xạ, Sân bay,
Phi trường, Máy bay, giáo viên, phi cơ, kinh tế.

* Không nên lạm dụng khi không cần thiết phải dùng từ Hán Việt.

giáo dục

phi cơphản xạ

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>