Bài 19. Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (1418 - 1427)

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Họ và tên SV: Hồ Thị Bích Trâm
Lớp: Sư phạm Lịch sử - Địa Lý K40

<b>GIÁO ÁN</b>

<b>Bài 19: CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN</b>
<b>(1418 – 1427) Mục II</b>

<b>I.</b> <b>Mục tiêu:</b>
<b>1. Kiến thức:</b>

<b>-</b> Nắm được những nét chủ yếu về hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn trong những năm
1424-1426.

<b>-</b> Thấy được sự phát triển lớn mạnh của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn trong thời kì này để từ chỗ
bị động đối phó với quân Minh tiến đến làm chủ và bao vây được Đông Quan.

<b>2. Kỹ năng:</b>

<b>-</b> Sử dụng lược đồ thuật lại sự kiện lịch sử. Nhận xét các sự kiện, lịch sử tiêu biểu .
<b>3. Thái độ:</b>

<b>-</b> Giáo dục truyền thống yêu nước,tinh thần bất khuất kiên cường và lòng tự hào dân tộc.
<b>4. Năng lực:</b>

<b>-</b> Năng lực tường thuật.

<b>-</b> Năng lực giải quyết tình huống.
<b>-</b> Năng lực giao tiếp.

<b>II.</b> <b>Phương pháp và phương tiện dạy học.</b>

<b>1. Phương pháp:</b>

<b>-</b> Phương pháp thuyết trình.
<b>-</b> Phương pháp vấn đáp.

<b>-</b> Phương pháp sử dụng lược đồ.
<b>-</b> Phương pháp sử dụng tài liệu lịch sử

<b>-</b> Phương pháp sử dụng sách giáo khoa lịch sử.
<b>2. Phương tiện:</b>

<b>-</b> Máy chiếu.

<b>-</b> Tranh ảnh, lược đồ lịch sử.
<b>III.</b> <b>Tiến trình bài giảng:</b>

<b>1. Kiểm tra bài cũ, ổn định lớp:</b>

<b>-</b> Em hãy nêu nguyên nhân của khởi nghĩa Lam Sơn?
<b>-</b> Thời gian đầu khởi nghĩa Lam Sơn diễn ra như thế nào?

<b>2. Giới thiệu bài mới: </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

giới. Sau một thời gian hồ hỗn và tìm đủ mọi cách dụ dỗ mua chuộc Lê Lợi song khơng mang lại
kết quả gì, qn Minh quyết định tấn công tiêu diệt nghĩa quân. Nhưng nghĩa quân Lê Lợi đã tranh
thủ được thời gian hoà hỗn, củng cố lại lực lượng, có thể nói lúc này đã đủ sức để đối mặt với kẻ
thù. . Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chuyển sang một giai đoạn mới. Diễn biến của cuộc khởi nghĩa
trong thời kì này như thế nào, chúng ta cùng tìm hiểu phần II: GIẢI PHĨNG NGHỆ AN, TÂN
BÌNH, THUẬN HĨA VÀ TIẾN QN RA BẮC (1424-1426).

<b>3. Nội dung bài học: </b>

<b>Hoạt động của GV và HS</b> <b>Nội dung ghi bảng</b>

<b>II. Giải phóng Nghệ An, Tân Bình, Thuận Hóa và tiến</b>
<b>qn ra Bắc (1424-1426)</b>

<b>Hoạt động 1: Tìm hiểu cơng cuộc giải phóng Nghệ An</b>
<b>(năm 1424)</b>

<b>GV: Trước tình hình quân Minh tấn cơng nghĩa qn,</b>
Nguyễn Chích đã đề ra một kế hoạch có tầm chiến lược
quan trọng, đề nghị tạm rời núi rừng Thanh Hóa, chuyển
quân vào Nghệ An.

Vì sao Nguyễn Chích lại đề nghị chuyển vào Nghệ An?
<b>HS: Nghệ An là vùng đất rộng, người đông, địa hình hiểm</b>
trở, xa trung tâm địch, dễ dựa vào quay ra đánh lấy Đơng
Đơ.

<b>GV: Em biết gì về tướng Nguyễn Chích?</b>

<b>HS: Là nơng dân nghèo, có tinh thân u nước cao, từng</b>
lãnh đạo các cuộc khởi nghĩa chống quân Minh.

<b>GV giảng: Kế hoạch chuyển địa bàn hoạt động của Nguyễn</b>
Chích đã được Lê Lợi chấp nhận. Nghĩa quân theo đường
núi tiến vào miền Tây Nghệ An.

(Kết hợp lược đồ) Ngày 12.10. 1424 Quân ta bất ngờ tập

kích đồn Đa Căng (Thọ Xuân – Thanh Hóa) và hạ thành
Trà Lân sau hai tháng bao vây.

<b>GV: Trên đà thắng lợi này qn ta đã có những hành động</b>
gì tiếp theo?

<b>HS: Nghĩa quân tiến đánh giặc ở Khả Lưu.</b>

<b>GV giảng: Trên đà thắng đó, nghĩa quân tiến đánh Khả</b>
Lưu.

Có được một kế hoạch chu đáo và được sự ủng hộ của nhân
dân quân ta tiến vào Nghệ An đánh chiếm Diễn Châu
,Thanh Hoá. Cả vùng Diễn Châu, Thanh Hoá được giải

<b>II. Giải phóng Nghệ An, Tân</b>
<b>Bình, Thuận Hóa và tiến qn</b>
<b>ra Bắc (1424-1426)</b>

<b>1. Giải phóng Nghệ An (năm</b>
<b>1424)</b>

- Lê Lợi chấp nhận kế hoạch của
Nguyễn Chích chuyển quân vào
Nghệ An.

-Ngày 12/10/1424, nghĩa quân tập
kích đồn Đa Căng, sau đó hạ
thành Trà Lân, tiến đánh Khả
Lưu, Bồ Ải.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

phóng chỉ trong không đầy 1 tháng.

<b>GV: Vậy em có nhận xét gì về kế hoạch của Nguyễn</b>
Chích?/ Kế hoạch của Nguyễn Chích có tác dụng như thế
nào?

<b>HS: Thốt khỏi thế bao vây, mở rộng địa bàn hoạt động</b>
trong phạm vi từ Nghệ An, Tân Bình, Thuận Hố.

<b>GV chốt: Như vậy từ những khó khăn ban đầu, với kế</b>
hoạch chuyển địa bàn hoạt động của nghĩa quân vào Nghệ
An, quân ta đã có những thắng lợi đầu tiên giải phóng vùng
Diễn Châu, Thanh Hố, mở đầu cho một giai đoạn mới của
cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

Vậy từ chiến thắng trên nghĩa quân của ta đã có những
chiến cơng gì mới chúng ta cùng tìm hiểu trong mục 2. Giải
phóng Tân Bình, Thuận Hố (năm 1425)

<b>Hoạt động 2: Giải phóng Tân Bình, Thuận Hố (năm</b>
<b>1425)</b>

<b>GV: Dựa vào SGK em hãy trình bày tóm tắt các chiến</b>
thắng của nghĩa quân Lam Sơn từ cuối năm 1424 đến cuối
năm 1425

<b>HS: Tháng 8/1425, các tướng Trần Nguyên Hãn, Lê</b>
Ngân… được lệnh chỉ huy một lực lượng mạnh từ Nghệ An
tiến vào Tân Bình (Quảng Bình, Bắc Quảng Trị) và Thuận

Hóa (Thừa Thiên Huế). Nghĩa quân nhanh chóng đập tan
sức kháng cự của qn giặc, giải phóng Tân Bình, Thuận
Hóa.

<b>GV giảng kết hợp sử dụng lược đồ: Tháng 8/1425, các</b>
tướng Trần Nguyên Hãn, Lê Ngân… được lệnh chỉ huy một
lực lượng mạnh từ Nghệ An tiến vào Tân Bình (Quảng
Bình, Bắc Quảng Trị) và Thuận Hóa (Thừa Thiên Huế).
Nghĩa quân nhanh chóng đập tan sức kháng cự của quân
giặc, giải phóng Tân Bình, Thuận Hóa trong vịng 10 tháng.
Qn Minh ở trong một số thành luỹ bị cô lập và bị nghĩa
quân vây hãm.

<b>GV: Theo em các thắng lợi này đem lại thuận lợi gì cho</b>
nghĩa qn?

<b>HS: Khu giải phóng được mở rộng. Lực lượng quân địch bị</b>
tiêu hao dần, lâm vào thế bị động, phải co cụm phòng thủ

<b>2. Giải phóng Tân Bình, Thuận</b>
<b>Hố (năm 1425)</b>

-Tháng 8/1425, tướng Trần
Nguyên Hãn, Lê Ngân… chỉ huy
quân tiến vào giải phóng Tân
Bình, Thuận Hóa.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>GV: Thảo luận nhóm 3 phút: Sau khi giải phóng được Tân</b>
Bình, Thuận Hóa, tương quan lực lượng giữa ta và địch như
thế nào?

<b>HS: Tương quan lực lượng ngày càng có lợi cho ta, khu</b>
giải phóng được mở rộng. Lực lượng địch bị tiêu hao, lâm
vào thế bị động, phải co cụm phòng thủ ở thành Nghệ An
và Tây Đơ.

<b>GV chốt: Sau khi giải phóng được Tân Bình, Thuận Hóa</b>
tương quan lực lượng ngày càng có lợi cho ta,

Về phía ta, lực lượng nghĩa quân trưởng thành vượt bậc,
khu giải phóng được mở rộng.

Về phía qn Minh, lực lượng bị tiêu hao dần, lâm vào thế
bị động, phải co cụm phòng thủ ở thành Nghệ An và Tây
Đô.

Với tiền đề là những thắng lợi của quân ta và sự suy yếu
của quân Minh, Lê Lợi và bộ chỉ huy quyết định mở cuộc
tiến quân ra Bắc. Vậy cuộc tiến quân ra Bắc của nghĩa quân
diễn ra như thế nào và kết quả ra sao chúng ta sẽ cùng nhau
tìm hiểu trong mục 3. Tiến quân ra Bắc, mở rộng phạm vi
hoạt động (cuối năm 1426)

<b>Hoạt động 3: Tiến quân ra Bắc, mở rộng phạm vi hoạt</b>
<b>động (cuối năm 1426) </b>

<b>GV: Nhân lúc quân địch ở nước ta đang suy yếu, viện binh</b>
của nhà Minh thì chưa kịp sang. Tháng 9/1426, Lê Lợi và
bộ chỉ huy quyết định mở cuộc tiến quân ra Bắc. Nghĩa
quân chia làm ba đạo.

 Cho HS quan sát hình 41. Lược đồ đường tiến quân

ra Bắc của nghĩa quân Lam Sơn.

Để tìm hiểu về kế hoạch tiên quân ra Bắc theo ba đạo và ba
hướng, giáo viên cho HS điền vào bảng.

(PHỤ LỤC)

Học sinh thảo luận cặp trong 2 phút, đại diện nhóm trả lời,
nhóm khác nhận xét, bổ sung.

<b>GV chốt ý: nhìn trên lược đồ ta có thể thấy từ Tây Đơ</b>
(Thanh Hóa)chia thành 3 đạo quân. Đạo thứ nhất gồm 3000
quân tiến ra giải phóng Tây Bắc. Đạo thứ hai gồm 5000
quân, tiến ra vùng đồng bằng giải phóng hạ lưu sơng Nhị

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Hà và ngăn chặn viện binh từ Quảng Tây sang. Đạo thứ 3
gồm 2000 quân tiến thẳng ra Đông Quan để phô trương
thanh thế.

Nhiệm vụ chung của ba đạo quân là tiến sâu vào vùng chiến
đóng của địch, cùng với nhân dân nổi dậy bao vây đồn
địch, giải phóng đất đai, thành lập chính quyền mới, chặn
đường tiếp viện của quân Minh từ Trung Quốc sang.

<b>GV: Em có nhận xét gì về kế hoạch tiến qn này?</b>

<b>HS: Đây là kế hoạch được vạch ra kĩ càng, hết sức chặt</b>

chẽ. Mỗi đạo quân có những nhiệm vụ cụ thể khác nhau
nhưng tất cả đều nhằm thực hiện mục tiêu chung.

<b>GV: Khi nghĩa quân tiến quân ra Bắc nhân dân đã ủng hộ</b>
như thế nào?

<b>HS: Nghĩa quân đi đến đâu cũng được nhân dân nhiệt tình</b>
ủng hộ về mọi mặt.

GV mời 1 HS đọc phần in nghiêng SGK.

<b>GV: Như vậy được sự ủng hộ tích cực của nhân dân, cuộc</b>
khởi nghĩa đã đạt được những kết quả gì?

<b>HS: Được sự ủng hộ của nhân dân, nghĩa quân đã đánh</b>
thắng nhiều trận buộc địch phải cố thủ trong thành Đông
Quan. Cuộc khởi nghĩa chuyển sang giai đoạn mới.

<b>GV chốt ý: Được sự ủng hộ tích cực của nhân dân, nghĩa</b>
quân đã chiến thắng nhiều trận lớn, quân Minh lâm vào thế
phịng ngự, rút vào thành Đơng Quan cố thủ. Trong Đại
Việt sử kí tồn thư có viết “người Minh chỉ lo ngồi giữ để
chờ quân cứu viện mà thôi”. Như vậy, nghĩa quân đã làm
chủ, giành thế chủ động trên toàn cục, cuộc kháng chiến
chuyển sang giai đoạn phản công.

-Tháng 9/1426, nghĩa quân chia
làm 3 đạo quân tiến ra Bắc.

-Nghĩa quân đi đến đâu cũng được

nhân dân ủng hộ về mọi mặt.

-Kết quả: quân Minh buộc phải rút
vào thành Đông Quan cố thủ

 Cuộc khởi nghĩa chuyển

sang giai đoạn phản công.

<b>4. Củng cố: </b>
Chọn câu trả lời đúng:

Câu 1: Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa vào thời gian:
A. Ngày 3 - 7 - 1417

B. Ngày 7 - 3 - 1418
C. Ngày 2 - 7 - 1418
D. Ngày 7 - 2 - 1418

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

A. Lam Sơn nối liền đồng bằng với miền núi và có địa thế hiểm trở, là nơi giao tiếp được với các
dân tộc Việt, Mường, Thái (2)

B. Lam Sơn nằm bên tả ngạn sông Chu, dễ vận chuyển vũ khí bằng đường thủy (1)
C. Cả (1), (2) đều đúng

Câu 3: Trước sự tấn công của quân Minh, ai là người đã đề nghị nghĩa quân tạm rời núi rừng
Thanh Hóa, chuyển quân vào Nghệ An ?

A. Nguyễn Trãi
B. Trần Nguyên Hãn

C. Nguyễn Chích
D. Lê Lợi

Câu 4: Nghĩa quân bất ngờ tập kích đồn Đa Căng (Thọ Xuân - Thanh Hóa) vào thời gian:
A. Ngày 12 - 10 – 1424

B. Ngày 12 - 9 – 1424
C. Ngày 9 - 12 – 1424
D. Ngày 10 - 12 – 1424

Câu 5: Cuộc kháng chiến chuyển sang giai đoạn phản công vào thời gian nào:
A. Tháng 5 - 1424

B. Tháng 10 - 1424
C. Tháng 8 - 1425
D. Tháng 9 - 1425
Dặn dò bài mới:

- Học bài cũ.

- Chuẩn bị phần III bài 19.

+ Diễn biến trận Tốt Động - Chúc Động.
+ Diễn biến trận Chi Lăng – Xương Giang.

+ kết quả và ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
<b>Phụ lục</b>

PHIẾU HỌC TẬP

Đạo quân Hướng tiến quân và nhiệm vụ Nhiệm vụ chung
1

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Đạo quân Hướng tiến quân và nhiệm vụ Nhiệm vụ chung
1 Tiến quân ra giải phóng miền Tây Bắc,

ngăn chặn viện binh từ Vân Nam sang.

Tiến sâu vào vùng chiến đóng
của địch, cùng với nhân dân
nổi dậy bao vây đồn địch, giải
phóng đất đai, thành lập chính
quyền mới, chặn đường tiếp
viện của quân Minh từ Trung
Quốc sang.

2

Giải phóng vùng hạ lưu sơng Nhị và chặn
đường rút quân của giặc từ Nghệ An về
Đông Quan, ngăn chặn viện binh từ
Quảng Tây sang.

</div>

<!--links-->