HỘI CHỨNG VÀNG DA tắc mật (TRIỆU CHỨNG học NGOẠI KHOA)

HỘI CHỨNG VÀNG
DA TẮC MẬT


Định nghĩa HC ứ mật
Dịch mật, đã được tế

bào gan tạo ra, khơng
thể xuống tá tràng
như bình thường
Ứ mật xảy ra ở vi
quản mật: ứ mật do
chuyển hóa (lâm sàng
gọi là ứ mật)
Ứ mật xảy ra ở tiểu
quản mật trở xuống: ứ
mật cơ học (tắc mật)


Sơ đồ chuyển hóa bilirubin


Phân loại vàng da


Vàng da ứ mật


Hội chứng ứ mật (lâm sàng)
Vàng da
Ngứa

Phân nhạt màu
Nước tiểu sậm màu


Hội chứng ứ mật (sinh hóa)
Bilirubin TP tăng
Bilirubin kết hợp tăng
Bilirubin NT (+)
Urobilinogen NT giảm
APL, GGT, 5-NT tăng

tỉ lệ thuận hay với
mức độ cao hơn sự
tăng AST, ALT


Hội chứng tắc mật
Gan to, bờ gan dưới

bờ sườn trên 2 cm
Túi mật căng to: dấu
hiệu chắc chắn
Có bằng chứng của
sự dãn đường mật
trong hay trong và
ngoài gan


Nguyên nhân tắc mật
Viêm đường mật xơ hóa

nguyên phát, HC Caroli
Sỏi mật
U bướu (u đường mật
hay từ ngoài chèn vào)
Nang đường mật
Chít hẹp đường mật
(viêm xơ hóa, chấn
thương, phẫu thuật)
Nhiễm trùng đường mật
ngược dịng (khơng bế
tắc)


Các bước chẩn đoán vàng da tắc mật
Xác định vàng da

tăng Bi KH
Xác định vàng da ứ
mật
Xác định vàng da tắc
mật
Xác định vị trí tắc mật
Xác định nguyên nhân
tắc mật


Xác định vàng da tăng bilirubin KH (*)
Dấu hiệu xác định:

vàng da sậm, nước
tiểu sậm màu
Dấu hiệu loại trừ:
thiếu máu, lách to, nổi
hạch
Chẩn đoán xác định:
Định lượng Bi TP

tăng, %Bi KH tăng
Bi NT (+)


Xác định vàng da ứ mật (**)
Dấu hiệu xác định: (*) + ngứa và phân nhạt màu.
Dấu hiệu loại trừ: có bệnh lý gan (viêm gan cấp,

nghiện rượu, lịng bàn tay son, ngón tay dùi
trống, sao mạch, vú to, tăng áp TMC…)
Chẩn đoán xác định: như vàng da tăng Bi KH +
urobilinogen NT giảm. ALP, GGT tăng mức độ
cao hơn AST, ALT


Dấu hiệu nào đặc trưng cho tắc mật ?


Xác định vàng da tắc mật và vị trí tắc mật
(**) + gan to, túi mật

căng to

Siêu âm:
Dãn đường mật trong

gan: tắc mật ở rốn
gan trở lên
Dãn đường mật trong
và ngoài gan: tắc ở
OMC


Tắc mật


Xác định nguyên nhân tắc mật (lâm sàng)
Sỏi: đau, sốt
U bướu: tắc mật đơn

thuần
Nang đường mật: BN
trẻ
Chú ý tiền căn: phẫu
thuật, can thiệp
(ERCP), chấn
thương…


Xác định nguyên nhân tắc mật (cận lâm sàng)

Chẩn đoán hình ảnh: siêu âm, CT, PTC, ERCP,

MRCP, EUS…
Tumor maker: CEA, CA 19-9
Xét nghiệm miễn dịch
Xét nghiệm phân


Nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP-Endoscopic
Retrograde Cholangiopancreatography)
Nội soi dạ dày đến tá

tràng D2
Tìm nhú Vater
Đưa thơng vào OMC
Bơm thuốc cản quang
Cắt cơ vòng + lấy sỏi,
đặt nòng
Xâm lấn. Chẩn đoán
+ can thiệp


Sỏi ống mật chủ/ ERCP


Đặt nòng qua chỗ hẹp/ ERCP


Chụp đường mật xuyên gan qua da (PTCPercutaneous Transhepatic Cholangiography)
Thông vào đường mật

trong gan xuyên gan

qua da
Bơm thuốc cản quang
Đặt nịng qua chỗ hẹp
Xâm lấn. Chẩn đốn
+ can thiệp


U đường mật rốn gan/ PTC


X-quang điện toán cắt lớp đa lát cắt (MSCTMultislide Computerised Tomography)


Cộng hưởng từ đường mật (MRCP-Magnetic
Resonant Cholangiopancreatography)


Siêu âm qua ngả nội soi (EUSEndoscopic Ultrasonography)