(Luận văn thạc sĩ) Nghiên cứu các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả khai thác đa mục tiêu trong điều kiện biến đổi khí hậu của hệ thống thủy lợi Kẻ Gỗ - tỉnh Hà Tĩnh

L I CAM OAN
Tên tác gi : Tr n Nh t Anh
H c viên cao h c: 22Q21
Ng

iăh

ng d n: GS.TS Tr n Vi t n

Tênăđ tài Lu năv n:ăắNghiên c u các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu
khai thác đa m c tiêu trong đi u ki n bi n đ i khí h u c a h th ng th y l i
K G ậ T nh HƠ T nhẰ
Tác gi xinăcamăđoanăđ tài Lu năv năđ
thu th p t ngu n th c t ,ăđ

c làm d a trên các s li u,ăt ăli uăđ

c cơng b trên báo cáo c aăcácăc ăquanănhƠăn

c

cầđ

tính tốn ra các k t qu , t đóăcơnăb ng,ăđánhăgiáăvƠăđ aăraăm t s đ xu t gi i pháp.
Tác gi không sao chép b t k m t Lu năv năho c m tăđ tài nghiên c uănƠoătr

Tác gi

Tr n Nh t Anh

i

căđó.ă


L IC M
Sauăh nă6ăthángăth c hi n,ăd

is h

N
ng d n t n tình c a GS.TS. Tr n Vi t

n,ăđ c s ng h đ ng viên c aăgiaăđình,ăb năbè,ăđ ng nghi p, cùng v i s n l c
ph năđ u c a b n thân, tác gi đưăhoƠnăthƠnhălu năv năth c s k thu t chuyên ngành
Quy ho ch và qu nălỦătƠiănguyênăn

c đúngăth i h n và nhi m v v iăđ tài: ắNghiên

c u các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu khai thác đa m c tiêu trong đi u
ki n bi n đ i khí h u c a h th ng th y l i K G ậ T nh HƠ T nhẰ
Trong quá trình làm lu nă v n,ă tácă gi đưă cóă c ă h i h c h iă vƠă tíchă l yă thêmă
đ

c nhi u ki n th c và kinh nghi m quý báu ph c v cho cơng vi c c a mình.

Tuy nhiên do th i gian có h n,ătrìnhăđ cịn h n ch , s li u và công tác x lý s
li u v i kh iăl ng l n nên nh ng thi u sót c a Lu năv nălƠăkhơngăth tránh kh i. Do
đó,ătácăgi r t mong ti p t c nh năđ c s ch b oăgiúpăđ c a các th yăcơăgiáoăc ngă
nh ănh ng ý ki năđóngăgópăc a b năbèăvƠăđ ng nghi p.
Vi t

Quaăđơyătácăgi xin bày t lịng kính tr ng và bi tă năsơuăs c t i GS.TS. Tr n
n,ă ng iă đưă tr c ti p t nă tìnhăh ng d n,ă giúpă đ và cung c p nh ng tài li u,

nh ng thông tin c n thi t cho tác gi hoàn thành Lu năv nănƠy.
Tác gi xin chân thành c mă năTr

ngă

i h c Th y l i, các th y giáo, cô giáo

B môn K thu tăTƠiănguyênăn c, các th y cô giáo các b mônăđưătruy năđ t nh ng
ki n th c chun mơn trong su t q trình h c t p.
Tác gi c ngăxinătrơnătr ng c mă năcácăc ăquan,ăđ năv đưănhi tătìnhăgiúpăđ tác
gi trongăquáătrìnhăđi u tra thu th p tài li u cho Lu năv nănƠy.
Cu i cùng, tác gi xin g i l i c mă năsơuăs c t iăgiaăđình,ăc ăquan,ăb n bè và
đ ng nghi pă đưă đ ngă viên,ă giúpă đ , t oă đi u ki n và khích l tác gi trong su t q
trình h c t p và hoàn thành Lu năv n.
Xin chân thành c mă n./.
Hà N i, ngày 31 tháng 01 n m 2018
Tác gi

Tr n Nh t Anh

ii


M CL C
DANH M C HÌNH ........................................................................................................v
DANH M C B NG BI U ............................................................................................vi

DANH M C CÁC T

VI T T T ............................................................................. viii

M

U .........................................................................................................................1

CH

NGă1.ăT NG QUAN V L NHăV C NGHIÊN C U ......................................4

1.1. T NG QUAN V V Nă

NGHIÊN C U........................................................................ 4

1.1.1 T NG QUAN NGHIÊN C U TRÊN TH GI I V HI U QU C PăN
TH Y L IăTRONGă I U KI N B

C C A H TH NG

KH .................................................................................4

1.1.2. T NG QUAN V TÌNH HÌNH NGHIÊN C UăTRONGăN

C .......................................... 5

1.2. T NG QUAN V H TH NG TH Y L I K G ............................................................. 8
1.2.1

Că I M T

NHIÊN VÙNG NGHIÊN C U................................................................. 8

1.2.2 TÌNH HÌNH DÂN SINH KINH T VÀ CÁC YÊU C U PHÁT TRI N C A VÙNG ..............13
1.2.3. HI N TR NG CÔNG TRÌNHăT
CH

I H TH NG TH Y L I K

G ............................... 17

NGă2.ăNGHIểNăC UăC ăS KHOA H C VÀ TH C TI Nă

KHAIă THỄCă Aă M C TIÊU TRONG

PHÁP NH M NÂNG CAO HI U QU
I U KI N BI Nă

XU T GI I

I KHÍ H U C A H TH NG TH Y L I K G

- T NH

HĨăT NH .......................................................................................................................23
2.1. NGHIÊN C Uă XỄCă NH NHU C Uă DỐNGă N

C C A H TH NGă TRONGă I U KI N

B KH ............................................................................................................................ 23
2.1.1 TÍNH TỐN NHU C UăN

C CHO CÂY TR NG: ...................................................... 25

2.1.2 TÍNH TỐN NHU C UăN

C CHO TH Y S N .......................................................... 39

2.1.3 TÍNH TỐN NHU C UăN

C CHO SINH HO T ......................................................... 39

2.1.4 TệNHăTOỄNăNHUăC UăN

CăCHOăCH NăNUỌI ........................................................ 40

2.1.5 TÍNH TỐN NHU C UăN

C CHO NGÀNH DU L CH ................................................. 40

2.1.6 TÍNH TỐN NHU C U N

C CHO CÔNG NGHI P .................................................... 41

2.1.7 T NG H P NHU C UăDỐNGăN
2.2. ÁNH GIÁ NGU NăN

C TOÀN H TH NG ............................................... 41

C C A H TH NGăTRONGă I U KI N B

KH .......................42

2.2.1. TÍNH TỐN DỊNG CH Yă

N H CH A ................................................................ 42

2.2.2. TÍNH TỐN CÂN B NGăN

C C A H TH NG....................................................... 44

iii


2.3. ÁNH GIÁ TÌNH HÌNH C PăN
BI Nă

G TRONGă I U KI N

I KHÍ H U........................................................................................................... 48

2.3.1. TÍNH TỐN NHU C Uă N

C THEO CÁC K CH B N

TÀI NGUYÊN & MỌIăTR

C AB

2.3.2. TÍNH TỐN CÂN B NGăN
2.3.3.
T

C C A H TH NG TH Y L I K

NHă H

ÁNH GIÁ

IH

B KH VĨă N

C BI N DÂNG

NG CÔNG B N Mă2016 (THEO K CH B N RCP4.5). 48
C THEO CÁC K CH B N B

NG C A

B KH

N KH

KH .................................. 65

N NGă C Pă N

C C A H TH NG

K G ............................................................................................................. 68

2.3.4. K T QU
TH NGăT

IH

ỄNHă GIỄă TỄCă

NG C A

B KH

N KH

N NGă C Pă N

CC AH

K G - HÀ T NH................................................................................. 72

2.4. C ăS KHOA H Că

XU T GI I PHÁP NH M NÂNG CAO HI U QU

M CăTIểUăTRONGă I U KI N BI Nă

KHAIăTHỄCă Aă

I KHÍ H U C A H TH NG TH Y L I

K G - HÀ

T NH ............................................................................................................................... 72
2.5. C ăS TH C TI Nă

XU T GI I PHÁP NH M NÂNG CAO HI U QU

M CăTIểUăTRONGă I U KI N BI Nă

KHAIăTHỄCă Aă

I KHÍ H U C A H TH NG TH Y L I

K G - HÀ

T NH ............................................................................................................................... 73
CH

NGă3.ă

XU T GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU C PăN

AăM CăTIểUăTRONGă I U KI N BI Nă

C PH C V

I KHÍ H U C A H TH NG TH Y

L I K G NH M PHÁT TRI N KINH T - XÃ H I. .............................................. 74
3.1.

XU T CÁC GI I PHÁP CƠNG TRÌNH..................................................................... 74

3.2.

XU T CÁC GI I PHÁP PHI CƠNG TRÌNH............................................................... 75

3.2.1. GI IăPHỄPăT

I TI T KI MăN

C ......................................................................... 76

3.2.2. GI I PHÁP QU N LÝ AN TOÀN H TH NG TH Y L I K G ................................. 77
3.2.3. GI I PHÁP V QUY TRÌNH V N HÀNH H K G .................................................. 78
3.2.4. GI I PHÁP TRONG CÔNG TÁC QU N LÝ ................................................................ 81
K T LU N VÀ KI N NGH ....................................................................................... 84
1. K T LU N .................................................................................................................. 84
2. KI N NGH .................................................................................................................. 85
TĨIăăLI UăTHAMăKH O............................................................................................... 86

iv


DANH M C HÌNH
Hìnhă1.1:ăS ăđ v trí h K G ......................................................................................8
Hìnhă1.2:ă

a hình t nhăHƠăT nh ....................................................................................10

Hình 1.3: T l %ăcácănhómăđ t t iăHƠăT nh .................................................................11
Hình 1.4: Tràn x l ăh K G , 2 c a van cung ............................................................ 18
Hình 1.5: Tràn s c h K G .....................................................................................19
Hình 1.6: H th ng kênh d năn

c c a h K G ........................................................20

v


DANH M C B NG BI U
B ng 1.1: Dân s theoăcácăđ năv hành chính ............................................................... 14
B ng 1.2: D báo dân s và ngu n nhân l c ................................................................ 14
B ng 1.3: M cătiêuăt ngăGDPăchiăti t t ngăgiaiăđo n ................................................... 16
B ng 1.4: Thông s thi t k đ p K G [8]. ................................................................. 18
B ng 1.5: Các thông s chung c a h K G ............................................................... 20
B ng 2.1: Nhi tăđ khơngăkhíăđoăđ
B ngă2.2:ă

măkhơngăkhíăđoăđ

B ng 2.3: B ng phân ph iăl
Bàng 2.4: L

tr măHƠăT nhă(0C) ........................................ 23

c

tr măHƠăT nhă(0C) ........................................... 24

c

ngăm aăn mă(mm) ......................................................... 24

ng b căh iătrungăbìnhănhiêuăn mătr măHƠăT nhă(mm) ........................... 24

B ng 2.5: S gi n ng trung bình (gi /ngày) ................................................................ 25
B ng 2.6: T căđ gió trung bình (gi /ngày) .................................................................. 25
B ng 2.7: Th i v và th iăđo năsinhătr

ng lúa v Xuân ............................................. 26

B ng 2.8: Ch tiêuăc ălỦăc aăđ t .................................................................................... 26
B ng 2.9: Th ng kê k t qu yêu c uăn
B ng 2.10: Th i v và công th căt

c c a lúa v Xuân ......................................... 32

i lúa v Hè Thu .................................................. 32

B ng 2.11: Th ng kê k t qu yêu c uăn

c c a lúa v Hè Thu ................................... 33

B ng 2.12: Th i v vƠăgiaiăđo năsinhătr

ng c a cây khoai ......................................... 35

B ng 2.13:Th ng kê k t qu yêu c uăn

c c a cây khoai ............................................ 36

B ng 2.14: Th i v vƠăgiaiăđo năsinhătr

ng c a cây l c ............................................. 37

B ng 2.15: Th ng kê k t qu yêu c uăn

c c a cây l c ............................................... 38

B ng 2.16: Th ng kê k t qu yêu c uăn

c c a cây tr ng ........................................... 38

B ng 2.17: B ng k t qu yêu c uăn

c cho th y s n ( tri u m3) .................................. 39

B ng 2.18: B ng k t qu yêu c uăn

c cho sinh ho t ( tri u m3) ................................ 40

B ng 2.19: B ng k t qu yêu c uăn

căchoăch nănuôiă(ătri u m3) ............................... 40

B ng 2.20: B ng k t qu yêu c uăn

c cho ngành du l ch ( tri u m3) .......................... 41

B ng 2.21: B ng k t qu yêu c uăn

c cho công nghi p (tri u m3) ............................. 41

B ng 2.22: B ng k t qu t ng h p yêu c uădùngăn

c toàn h th ng ( tri u m3) ........ 41

B ng2.23: Phân ph i dòng ch yăn măthi t k c aăl uăv c (m3/s) ................................ 43
B ng 2.24: B ng k t qu cân b ng ngu năn

vi

c c a h th ng ( tri u m3) ..................... 45


B ng 2.25: B ng k t qu t ng h p t t c các yêu c uă dùngă n

c th i k 1986-2005

(tri u m3) ........................................................................................................................46
B ng 2.26: B ng tính tốn nhu c uăn

c c a cây tr ng và toàn h th ng

th iăđi m

hi n t i so v i th i k n n ............................................................................................. 47

B ng 2.27:Th ng kê k t qu yêu c uăn

c c a lúa v hè thu .......................................50

B ng 2.28: B ng k t qu yêu c uăn

c cho sinh ho t ( tri u m3) .................................51

B ng 2.29: B ng k t qu yêu c uăn

c cho ngành du l ch ( tri u m3) ..........................51

B ng 2.30: B ng k t qu yêu c uăn

c cho ngành du l ch ( tri u m3) ..........................51

B ng 2.31: B ng t ng h p t t c các yêu c uădùngăn

c toàn h th ng ( tri u m3) .....52

B ng 2.32:Th ng kê k t qu yêu c uăn

c c a lúa v Xuân ........................................54

B ng 2.33:Th ng kê k t qu yêu c uăn

c c a lúa v hè thu .......................................55

B ng 2.34:Th ng kê k t qu yêu c uăn

c c a cây khoai ............................................56

B ng 2.35:Th ng kê k t qu yêu c uăn

c c a cây l c ................................................57

B ng 2.36:Th ng kê k t qu yêu c uăn

c c a cây tr ng .............................................57

B ng 2.37: B ng k t qu yêu c uăn

c cho sinh ho t (tri u m3) ..................................58

B ng 2.38: B ng k t qu yêu c uăn

c cho ngành du l ch ( tri u m3) ..........................58

B ng 2.39: B ng t ng h p t t c các yêu c uădùngăn

c toàn h th ng (tri u m3) ......58

B ng 2.40:Th ng kê k t qu yêu c uăn

c c a lúa v Xuân ........................................60

B ng 2.41:Th ng kê k t qu yêu c uăn

c c a lúa v hè thu .......................................61

B ng 2.42:Th ng kê k t qu yêu c uăn

c c a cây khoai ............................................63

B ng 2.43:Th ng kê k t qu yêu c uăn

c c a cây l c ................................................64

B ng 2.44: B ng t ng h p nhu c uădùngăn

c c a h th ngăn mă2070ă(tri u m3) .....64

B ng 2.45: B ng k t qu cân b ng ngu năn

c c a h th ngăn mă2030ă(tri u m3) .....66

B ng 2.46: B ng k t qu cân b ng ngu năn

c c a h th ngăn mă2050ă(tri u m3) .....67

B ng 2.47: B ng k t qu cân b ng ngu năn

c c a h th ngăn mă2070ă(tri u m3) .....68

B ng 2.48: B ng tính tốn nhu c uăn

c c a cây tr ng và toàn h th ng ....................70

B ng 2.49: B ng tính tốn nhu c uăn

c c a cây tr ng và toàn h th ng ....................70

B ng 2.50 : B ng tính tốn nhu c uăn

c c a cây tr ng và toàn h th ng ...................71

B ng 3.1. M căn

c h cao nh t

cu iăcácăthángătrongămùaăl ..................................79

B ng 3.2. M căn

c h th p nh t

cu i các tháng mùa ki t .......................................80

vii


DANH M C CÁC T

Ch vi t t t

Tên đ y đ

B KH

Bi năđ i khí h u

NBD

N

UBND

VI T T T

c bi n dâng
y ban nhân dân

SXNN

S n xu t nông nghi p

XDCB

Xây d ngăc ăb n

GDP

T ng s n ph m qu c n i

ATN

Áp th p nhi tăđ i

viii

M

U

1.1. Tính c p thi t c a đ tài
Bi nă đ i khí h uă (B KH)ă lƠă m t trong nh ng thách th c l n nh tă đ i v i nhân lo i
trong th k 21. Hi n nay trên th gi iăđưăcóănhi u nghiên c u v B KHătácăđ ngăđ n
cácăl nhăv căvƠăđ i s ng c aăconăng

i. K t qu c a nh ng nghiên c uăđưăch ra r ng

B KHă s tácă đ ng nghiêm tr ng t i s n xu t,ă đ i s ng và môiătr

ng trên ph m vi

tồn c u,ăđ c bi tălƠăl nhăv c nơng nghi p s d b t năth

ngănh t.

Vi t Nam, trong

kho ngă50ăn măqua,ădi n bi n c a khí h u theo chi uăh

ng c căđoan.ăC th ,ăl

ng

m aăt ngăm nhăvƠoămùaăl ăvƠăgi m vào mùa ki t cùng v i nhi tăđ trungăbìnhăđưăt ngă
kho ng 0,5-0,70C; m că n

c bi nă đưă dơngă kho ng 0,2 m. Hi nă t

ng El-Nino, La-

NinaăcƠngătácăđ ng m nh m đ n Vi tăNam.ăB KHăth c s đưălƠmăchoăcácăthiênătai,ă
đ c bi tă lƠă bưo,ă l ,ă h n hán ngày càng ác li t. Theo tính tốn, nhi tă đ trung bình
Vi t Nam có th t ngălênă30C và m căn
m că n

c bi n có th dơngă1,0ămăvƠoăn mă2100.ăN u

c bi nă dơngă (NBD)ă 1,0ă m,ă thìă hƠngă n mă s có kho ng 40 nghìn km2 đ ng

b ng ven bi n Vi t Nam s b ng p,ătrongăđóă90%ădi n tích thu c các t nhă

ng b ng

sông C u Long b ng p h uănh ăhoƠnătoƠnă(B TNMT, 2003).
HƠăT nhăc ngălƠăm t trong nh ngăđ aăph

ngăch uătácăđ ng l nădoăB KHăvƠăNBD.ă

Theo báo cáo c a S TƠiă nguyênă vƠă Môiă tr

ngă HƠă T nhă n mă 2016,ă nhi tă đ trung

bìnhătrênăđ a bàn t nh tính theo th p k t ngă t 0,1 ậ 0,2oC, nhi tăđ trung bình giai
đo n 2000 ậ 2010 so v i 10 ậ 30ă n mă tr

că t ngă t 0,3 ậ 0,6oC,ă riêngă vùngă H

Khêăt ngăt 0,7 ậ 1,4oC.ăTrongăkhiăđó,ăl

ngă m aăl iăcóăxuăh

bi nă đ ng l n c v không gian, th iă giană c ngă nh ă c
nh ngăc

ngă

ng gi m h n v i s

ngă đ . Tuyă l

ngă m aă ítă

ngăđ m aăl năgơyăl ,ăl ăquétăngƠyăm tăgiaăt ng.ăTheoăđó,ăt n su t và quy

lu t c aăcácăc năbưoăc ngăthayăđ i.ăThôngăth

ngămùaăm aăbưoă HƠăT nhălƠăt tháng

9ăđ n tháng 11 và ch cácăc năbưoăs 7, 8, 9 m iăđ b vƠo.ăNh ngăg năđơy,ăxuăh

ng

bão có s thayăđ i rõ r t. Kho ng th i gian có kh n ngăx y ra bão m r ng t tháng 8
đ n tháng 12 và ngay t c năbưoăs 1ăđưăcóăth đ vƠoăHƠăT nh. Tình tr ngăB KHăđưă
cóă tácă đ ng l n t i nhi uă l nhă v c.ă

i v i nơng nghi p,ă cóă tácă đ ng l nă đ n n ngă

su t, th i v gieo tr ng,ăt ngănguyăc ălơyălanăsơuăb nh trên cây tr ng, d ch b nh

1

gia


súc, gia c m. Trong th i gian qua, hi năt
ph

nhi uăđ a

ng m t tr ng mùa màng x y ra

ngăgơyăthi t h i n ng n đ n n n kinh t .

H th ngăt

i h K G - HƠăT nh là m tăcơngătrìnhăđ i th y nơng, quan tr ng và là h

th ngăđi n hình c a vùng B c Trung B . H th ng h K G có t m quan tr ng h t
s c to l n t i vi c phát tri n kinh t xã h i c a B c Trung B nói chung và t nh Hà
T nhă nóiă riêng.ă H khơng ch đ m nh n t

iă choă 21.136ă haă đ t canh tác c a huy n

C m Xuyên, huy n Th ch Hà và th xưă HƠă T nh,ă ch ngă l ă quét,ă ch ng xói mịn cho

vùng h du; cung c păn
l

căt

i ph c v công nghi p và sinh ho t trong vùng v iăl uă

ng 1,6m3/s,ăphátăđi n công su t l p máy 2,3MW mà cịn góp ph n quan tr ng c i

t oămôiătr

ng sinh thái, c nh quan thiên nhiên c a c m t vùng r ng l n,ăđưătr thành

m t khu b o t n thiên nhiên có giá tr , m tăđi m du l ch sinh thái lý thú. Tuy nhiên,
tr

căđi u ki năB KHăh th ngăt

cung c păn
Tr

i h K G s ch u nh ngătácăđ ng l n đ n vi c

c ph c v đaăm c tiêu c a t nhăHƠăT nh.ă

c nh ng th c tr ng và bi năđ ng th i ti tăkhóăl

ta ph iăđánhăgiáăđ
nh mătr

c nh ng nhăh

ngănh ăv y, v năđ đ t ra là chúng

ng c aăB KH,ăđ ng th i ph i có k ho ch dài h n

c h t là phòng ng a, gi m thi uăcácăthiênătai,ăl ăl tăsauăđóălƠăcóăbi n pháp ng

phó k p th i tr giúp ngành nông nghi p kh c ph c các nhăh

ng c aăB KH.

Do nh ng v năđ nêu trên vi c “Nghiên c u các gi i pháp nh m nâng cao hi u
qu khai thác đa m c tiêu trong đi u ki n bi n đ i khí h u c a h th ng th y
l i K G ậ T nh HƠ T nh” là h t s c c n thi tăđ đápă ng nhu c uăn

c và hoàn

thi n h th ng th y l i K G ậ t nhăHƠăT nh,ăph c v s phát tri n kinh t - xã h i
hi n t iăvƠăđ nhăh

ng lâu dài v t

ngălai.

1.2. M c tiêu nghiên c u
-

ánhăgiáăđ

c nhăh

ng c aăB KHăđ n nhu c uăn

trong hi n t i và k ch b năB KHătrongăt
-

c c a h th ngăt

ih K G

ngălai;

xu t các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu qu n lý v n hành h trongăđi u ki n

B KHăchoăh th ngăt

ih K G .

2


it

1.3
-

iăt

ng và ph m vi nghiên c u

ng nghiên c u: Hi u qu trongăkhaiăthácăđaăm cătiêuătrongăđi u ki n bi năđ i

khí h u c a h th ng th y l i K G .
- Ph m vi nghiên c u: H th ngăt

i h K G thu căđ a bàn huy n C m Xuyên,

Th ch Hà, Thành ph HƠăT nh.
1.4 Cách ti p c n vƠ ph

ng pháp nghiên c u:

* Cách ti p c n:
- Theoăquanăđi măh ăth ng;
- Theoăquanăđi măth căti năvƠăt ngăh păđaăm cătiêu;
- Theoăquanăđi măb năv ng;
- Theoăs ăthamăgiaăc aăng

iăh

ngăl i.

* Ph

ng pháp nghiên c u:

- Ph

ngăphápăthuănh p tài li u:ăđi u tra th c t , thu nh p s li u v hi n tr ng c a h

th ngăt

i h K G ; tài li uăkhíăt

ng, thu v năvƠăcácăk ch b năB KHătoƠnăqu c;

- Ph

ngăphápă ng d ng các lý thuy t v th y nông, th y v n;ă

- Ph

ngăphápăphơnătíchăt ng h p;

- Ph

ngăphápămơăhìnhătốn,ăth yăv n,ăth y l c;

- Ph

ngăphápăchuyênăgia;

- Ph

ngăphápăk th a.

3


CH

NG 1. T NG QUAN V L NH V C NGHIÊN C U

1.1. T ng quan v v n đ nghiên c u
1.1.1 T ng quan nghiên c u trên Th gi i v hi u qu c p n

c c a h th ng th y

l i trong đi u ki n B KH
Trên th gi iăđưăxơyăd ngăh nă10.000ăh ch a, ph c v nhi u m căđíchăkinhăt xã h i
nh :ăs n xu tăđi n tiêu th , tr và c păn

căt

ti t ch đ dòng ch y, c tă l ă vƠă t ngă c
Các h ch a l n trên th gi iăđ uăđ

iăchoăcácăvùngăđ t nông nghi p,ăđi u

ng dòng ch y ki t, c i thi n h sinh thái,...

c xây d ngătheoăph

ngăth căđ păđ păng năsông.

T căđ xây d ngăđ păt ngănhanhăvƠăđ n cu i th k tr

căđưăcóăkho ngă45.000ăđ p

l n đangă ho tă đ ng. T ng chi phí c a vi c xây d ngă đ p trong th k XXă

kho ng 2000 t USD. Trung Qu că lƠă n
20.000ăđ p, M có kho ng 6.400,

nă

c có nhi uă đ p l n nh t, v i kho ngă h nă
4.000, Nh tăvƠăTơyăBanăNhaăcóăh nă1.000ă

đ p.ăN mă1992,ăTrungăQu căđưăti năhƠnhăthiăcơngăcơngătrìnhăđ pătrênăsơngăD
tr giá 30 t USD v iă đ păn

c tính

c cao 185m có ch căn ngăc păn

ngăT

c,ă đi u ti tăl ,ăcungă

c păđi n (12% nhu c u toàn qu c).
Nh ng nghiên c u c a các qu c gia trên th gi i v h ch aătrongăđi u ki năB KHă
hi n nay t p trung

nhi uăl nhăv c. T i Hoa K tác gi NimaEhsani và công s trong

nghiên c u v ắHo tăđ ng c a h ch aăd
l c đ gi m r i roẰă
b ngăn
c uăn
l

ôngăB c Hoa K đưăchoăth y r ng: H ch a có ch căn ngăcơnă

c c t gi măl ăl t, cung c păn
c c aăconăng

iătácăđ ng c a B KH: Các l a ch năn ngă

iă(trongăn

c khi h n hán, t o h sinh thái, cung c p nhu

c, nông nghi p và công nghi p) và s n xu tăn ngă

ng (th y đi n). Trong b i c nhăB KH,ăt ngădơnăs và nhu c uădùngăn

t ng.ăVi c nâng c p, m r ngăđ p ph
tích h

tr

m ts h

căcácătácăđ ng c aăB KH,ăđ c bi t

c ngày m t

ôngăB c Hoa K nh măt ngădungă
các vùng m tăđ dân s cao [5].

Trong m t nghiên c u khác, v đ nh y c m và tính d b t năth

ngăc a h ch a

trongăđi u ki năB KHăt i Hoa K , tác gi M. Cristina Mateus và c ng s t i các h
ch aăl uăv c sông Santiam đưăch ra r ng: Bi năđ i khí h u có th làm gi măđángăk
ho tăđ ng c a các h ch a trong vi căđápă ng các m c tiêu ho tăđ ng,ănh ngăcácăh
ch aăc ngăcóăth h tr thích ng v i bi năđ i khí h u. Tính d b t năth

4

ngăc a h


ch aă trongă đi u ki nă B KHă đóă chínhă lƠă dịngă ch yă đ n h . Khi nhi tă đ khơng khí
t ngălênălƠmăgi m dịng ch y trong mùa hè kho ngă12%ăđ i v iăl uăv căn
l uăv c m tăn

c nhăh

ng t i ngu năn

c ng m và

c ti p nh n c a các h trongăl uăv c sông

Santiam. [6].
T i Nh t B n, nghiên c u c a tác Sunmin KIM và c ng s v xem xét ho tăđ ng c a
h ch aătrongă đi u ki năB KH-Nghiên c uă tr

ng h p v iăđ p Yagisawa cho th y,

thông qua mô ph ng k ch b n v đ pătrongăđi u ki năB KHăchoăth yăcóănguyăc ăđ p
b rị r vào tháng 4 và tháng 5, và m căn
k ch b nătrongăt

ngălaiăm t s l

ngăn

c tròng h s t ngălênădoăb ngătan.ăTheoă
c t thángă4ăđ n tháng 6 s c n x đ đ m

b oăanătoƠnăđ p. K ch b năc ngăchoăth y,ămùaăhèăn
s suy gi m c a ngu năn

c trong h cóănguyăc ăb thi u do

căđ n h [7].

Nh ng nghiên c u c a các nhà khoa h c

m t s qu c gia trên th gi iănh ăHoaăK ,

Nh t B n v B KHătácăđ ngăđ n h ch a th y l iăth

ng chuyên sâu trong t ng h ng

m c c a h , ho c y u t c th c aăB KHătácăđ ngăđ n h ch a.ă ơyălƠăd li u tham
kh o quan tr ng trong lu năv n,ăgópăph n hồn thi năh

ng nghiên c uăđánhăgiáăt ng

th kh n ngăđápă ngăđaăm c tiêu c a h ch aătrongăđi u ki năB KH.ă
1.1.2. T ng quan v tình hình nghiên c u trong n
H ch a

n

c

cătaăđóngăvaiătrịăquanătr ng trong cung c păn

c ph c v s n xu t nông

nghi p, công nghi p và d ch v .ă Tínhă đ n th iă đi m hi nă nay,ă n
đ

c trên 6500 h ch a th y l i v i t ng dung tích tr n

có 560 h ch a có dung tích tr n
i 0,2 tri u m3 n

c kho ng 11 t m3 trongăđóă

c l năh nă3ătri u m3 ho căđ p cao trên 15m, 1752

h có dung tích t 0,2 tri uăđ n 3 tri u m3 n
tích d

că taă đưă xơyă d ng

c, còn l i là nh ng h đ p nh có dung

c. Nh năđ nhăchungălƠăh năm t n a trong t ng s h đưăđ

c

xây d ngăvƠăđ aăvƠoăs d ng trên 25 ậ30ăn m,ănhi u h đưăb xu ng c p. Theo quy
đ nh c a pháp lu t hi n hành v qu n lý khai thác h ch a, B Nông nghi p và Phát
tri n Nông thôn tr c ti p qu n lý ho c phân c p cho UBND t nhătrongăvùngăh

ng l i

t ch c qu n lý cơng trình th y l i liên t nh, UBND t nh quyăđ nh v vi c phân c p
qu n lý, khai thác, v n hành và b o v cơng trình thu l iătrênăđ a bàn t nhăc năc theo
quyăđ nh trong pháp l nh Khai thác và B o v cơng trình th y l i. H ch a có dung
tích ch a t 1.000.000m3ăn

c tr xu ng, ho c t 500.000m3 tr xu ngă(đ i v i mi n

5


núi, vùng sâu, vùng xa); ho c có chi uăcaoăđ p t 12m tr xu ng, ph c v trong ph m
vi xã ho c c p hành chínhăt

ngăđ

ng.ă

H ch a có vai trị quan tr ng trong c păn
m t s h ch a còn cung c păn

c cho các m căđíchăs n xu t, sinh ho t,

c cho khu cơng nghi p, bên c nhăđóăm t s h ch a

cịn có ch căn ngăc tăvƠăđi u ti tăl ,ăb o t n h sinh thái t nhiên,ăđi u hịa vi khí h u,
t o c nhăquanămơiătr

ng sinh thái, du l ch.

Trongăđi u ki năB KHănh ăhi n nay vi c nghiên c uăđánhăgiáăkh n ngăđápă ngăđaă
m c tiêu c a h ch aăn

căđangălƠăl nhăv căđ

c quan tâm.

Vi t Nam nh ng nghiên

c u,ăđánhăgiáăvƠăd báo v kh n ngăđápă ng c a cơng trình th y l iătrongăđi u ki n
B KHăch aănhi u.
N mă2010,ăVi n Quy ho ch Th y l i ti n hành nghiên c uăắQuyăho ch t ng th th y
l i vùng B c Trung B trongăđi u ki n bi năđ i khí h u,ăn
nƠyăđưăch raăđ

c bi nădơngẰăNghiênăc u

c m c đ giaăt ngăng p l t, m n xâm nh p sâu, thi u ngu năn

và nh ng r iăroăkhácăđ i v i tình hình phát tri n kinh t xã h iătrongăt
v c B c Trung B . M t lo t các bi năphápăđ

c...

ngălaiăc a khu

c l ng ghép, bao g m các bi n pháp phi

cơng trình (tun truy n giáo d c c ngăđ ng, tr ng r ng, xây d ng các tuy năđ
tránhăl ,ăc ăs h t ng, s p x p l iădơnăc ,ăch

ng

ngătrìnhănơngăcaoăcácăho tăđ ng qu n

lý...); các bi n pháp cơng trình (xây d ng các h ch a l i d ng t ng h p

th

ng

ngu n các sông, nâng cao quy mơ các cơng trình h ch aăđ p dâng, xây d ngăcácăđ p
ng năm n t i c a sông, xây d ng h th ngăđêăsông,ăđêăbi n v i quy mô thi t k m i...)
nh măđ aăraăm t gi iăphápăđ ng b đ đemăl i hi u qu cao nh t trong vi c ng phó
v iă tácă đ ng c a bi nă đ i khí h u, n
nhóm tác gi ch aăđ c p c th

nhăh

c bi n dâng [1]. Tuy nhiên, trong nghiên c u
ng c a vi c c păn

c các cơng trình h ch a

trongăđi u ki năB KH.ă
Trongă n mă 2013,ă tácă gi HoƠngă Thanhă Tùngă vƠă đ ng nghi p thu că Tr

ngă

ih c

Th y l iăđưăti n hành nghiên c uăđánhăgiáătácăđ ng c aăB KHăđ n h ch a th y l i.
Nghiên c u ti năhƠnhăđánhăgiáătácăđ ng c aăB KHăđ n 16 h ch a thu c 4 khu v c:
Tây B c (h B n Muông, L ng Luông, H Tr ng và Hồnh H ),ă ơngă B c (Khe
Mi u, h Chưo,ăV nhăThƠnhăvƠăQu tă ông),ăMi n Trung (Hao Hao, Quy L , Khe Th
vƠăDiênăTr

ng)ăvƠăTơyănguyênă(TơnăS n,ăEAăDrek,ăDakăDrier,ăEakpal). K t qu cho

6


th y,ăB KHăcóă nhăh

ngăđ n s thayăđ i dịng ch yăđ n h , yêu c uădùngăn

d năđ n s thayăđ i dung tích hi u d ng và dung tích gia c

cc ah

ng so v i thi t k đ t [2].

Ti păđó,ăn mă2014ătrongănghiênăc u hi u ích c a các h ch a l i d ng t ng h p trên
dịng chính sơng Mã trong vi c ng phó v iăB KHăcác nhà khoa h c thu c Vi n Quy
ho ch th y l i-B NN&PTNNăđưăch ra r ng:ă
c a bi năđ i khí h u làm nhu c uăn

i v i nhi m v c p n

c,ătácăđ ng

căđ nă2050ăt ngăcaoăh năsoăv i hi n t i 35,4%,

m tăkhácăđ n 2050 dòng ch y ki t trên các nhánh sông su i b suy gi m t 5 - 17% so
v i dòng ch y ki t hi n nay;ă

i ch ngăl ,ădoă nhăh

ng c aăB KH-NBD:ăN mă2050

đ nhă l ă giaă t ngă t iă LỦă Nhơnă (sôngă Mư)ă t ngă 34ă cm,ă GiƠngă (sôngă Mư)ă t ngă 30ă cm,
Xuân Khánh (sông Chu) 49 cm, tácăđ ng c aăNBDătrongămùaăl ăs gây nhăh

ngăđ n

29.150ăhaăvƠănguyăc ăb ng p kho ng 14.850 ha, vi c xây d ng 4 h ch a C aă
H a Na, TrungăS n,ăPaăMaă th

t,

ng ngu năcóătácăđ ng r t rõ r tăđ i v i ch ngăl ăvƠă

tiêu úng vùng h du sông Mã [1].
Trong nghiên c uăđánhăgiáă nhăh

ng c a h th ng h ch a và bi năđ i khí h u t i

quáă trìnhă l ă t i h duă l uă v c sông B n H i - Th ch Hãn c a tác gi Nguy n Ti n
GiangăvƠăđ ng nghi p đưăđánhăgiáă2ăk ch b năB KHăchoăth y: K ch b n 2 (k ch b n
ch y toàn h v i s li u tr năl ătiêuăbi u) và k ch b n 3 (k ch b n ch y toàn h v i tr n
l ătiêuăbi u k t h p v i k ch b năB KHăv iăl
nhăh
l

ngăm aămùaăthuăt ngă10,9%)ăcho th y

ng c aăB KHălƠănh so v iătácăđ ng c a các h ch aăđ n dòng ch yăl .ăL uă

ng ch y uăt ngăvƠoăđ nhăl .ăNh ăt i nút m ngătínhătốnăđ n tr m Gia Vịng, sơng

B n H iăđ nhăl ătínhătốnăc a k ch b n 2 là 2461,6 m3/s,ăđ nhăl ăc a k ch b n 3 có tác
đ ng c a bi năđ i khí h u là 2919 m3/s.ăL uăl

ng gi a 2 k ch b n t i chân chênh l ch

không quá l n,ăđ nhăl ăc a 2 k ch b n g nănh ăxu t hi n cùng th iăđi m [3].
Nghiên c u v

nhăh

ng c aăB KHăvƠăphátătri n kinh t - xã h iăđ n thi u h tăn

c

c p h ch a Yên M , T nhăGia,ăThanhăHóaăc a tác gi LêăV năChínăđưăch ra r ng:
Nhu c uăn

căt

i cho nông nghi păt ngălênăđángăk , cùng v iăđóălƠănhuăc uăn

sinh ho t, cơng nghi p r t l n. C th , nhu c uăn

c cho

căt ngăkho ng 42,45 % so v i th i

k 1986- 2005 vƠoăn mă2020ăvƠă65,09%ăvƠoăn mă2050,ă ng v i k ch b n RCP4.5[4].
Nh ăv y có th th y, nh ng nghiên c u hi n nay

n

c ta ch y u t păchungăđánhăgiáă

nh ngă tácă đ ngă B KHă đ i v iă đ i v i m c tiêu c pă n

7

c sinh ho t, c pă n

c công


nghi p, s thayăđ i v dòng ch y, dung tích h ch a hay nh ngătácăđ ng c aăB KHă
đ nănguyăc ăthi uăn

c.ă i m m i c a lu năv nălƠăs đánhăgiáăt ng th kh n ngăđápă

ngăđaăm c tiêu (ph c v s n xu t nông nghi p, công nghi p, d ch v và ph c v sinh
ho t)ătrongăđi u ki năB KHăc th t i h th ng th y l i K G .
1.2. T ng quan v h th ng th y l i K G
1.2.1

c đi m t nhiên vùng nghiên c u

1.2.1.1. V trí đ a lý
H ăth ngăh ăK ăG ăđ

căn mătrênăđ aăbƠnăxưăC măM ,ăhuy năC măXuyên,ăt nhăHƠă

T nh,ăcáchăthƠnhăph ăVinhă70ăkmăv ăphíaăNam.ă
V ătríăc aăh ăth ngăcơngătrìnhăn mătrongăkho ngă:ă180 00' đ nă180 20'ăđ ăv ăb căvƠă1050
55’ăđ nă1060 10'ăđ ăkinhăđông.
Nhi mă v ă c aă h ă lƠă t

iă choă 21.136ă haă đ tă canhă tácă c aă huy nă C mă Xuyên,ă huy nă

Th chă HƠă vƠă TPă HƠă T nh,ă ch ngă l ă qt,ă ch ngă xóiă mịnă choă vùngă h ă du;ă cungă c pă
n

căt

iăph că v ă côngă nghi pă vƠă sinhă ho tă trongă vùngă v iăl uă l

đi năcơngăsu tăl pămáyă2,3MW.

Hình 1.1: S đ ăv ătríăh ăK ăG
8

ngă1,6m3/s; phát


1.2.1.2

c đi m đ a hình

Lưnhăth ăHƠăT nhăch yădƠiătheoăh

ngăTơyăB că-

ơngăNam,ăkéoădƠiăt ăC aăH iăđ nă

èoăNgang,ăv iăchi uădƠiăh nă130ăkm.ăHƠăT nhăn mătrongăd iăđ ngăb ngăh p,ăb ăk pă
b iăm tăbênălƠădưyăTr
70ăkm.ă

ngăS n,ăm tăbênălƠăbi nă ơng.ăB ăngangăh p,ăcóăn iăch ăr ngă

aăhìnhăd căt ăTơyăsangă ơng,ăđ ăd cătrungăbìnhăt ă1,2%ăđ nă1,8%ăvƠăb ăchiaă

c tă m nhă b iăcácă sơngă su i,ă núiă đ i,ă cóă nhi uă d ngă đ aă hìnhă chuy nă ti p,ă xenă k ă l nă
nhau,ăm tăđ ăsơngăsu iăvƠoăkho ngă0,87ă - 0,9 km/km2.ăPh năphíaăTơyălƠăs
c aădưyăTr

nă ơngă

ngăS năcóăđ ăcaoătrungăbìnhă1.500ăm,ăk ăti pălƠăđ iăúpăvƠăm tăd iăđ ngă

b ngăh p,ăcóăđ ăcaoătrungăbìnhă5ăm,ăth

ngăb ănúiăc tăngangăvƠăsauăcùngălƠăd iăcátăvenă

bi năb ănhi uăc aăl chăchiaăc t.ăHƠăT nhăcóă4ăd ngăđ aăhìnhăc ăb năsauăđơy:
- Vùng mi n núi: Cóăd ngăđ aăhìnhălƠănúiăcao,ăchi mă45%ădi nătíchăđ tăt ănhiên.ăXenă
l năgi aăđ aăhìnhănúiăcaoălƠăcácăthungăl ngănh ăh păthu căh ăth ngăsơngăcácăconăsơng.
- Vùng trung du:
d că theoă đ
H

ơyălƠăd ngăđ aăhìnhăchuy năti păgi aănúiăcaoăvƠăđ ngăb ng,ăch yă

ngă QL15,ă đ

ngă H ă Chíă Minhă baoă g mă cácă xưă vùngă th pă c aă huy nă

ngăS n,ăcácăxưăphíaăTơyăhuy nă

căTh ,ăCanăL c,ăTh chăHƠ,ăC măXunăvƠăK ă

Anh,ăchi mă25%ădi nătíchăt ănhiên.ă

aăhìnhăvùngănƠyăcóăd ngăxenăl năgi aăcácăđ iăcóă

đ ăcaoătrungăbìnhăvƠăth p,ăkhơngăb ngăph ng.
- Vùng đ ng b ng: LƠăvùngăti păgiápăgi aăđ iănúiăvƠăd iăvenăbi n,ăn măhaiăbênăđ
QL8Aă vƠă QL1A,ă baoă g mă cácă xưă gi aă cácă huy nă

ngă

că Th ,ă Cană L c,ă th ă xưă H ngă

L nh,ăTh chăHƠ,ăthƠnhăph ăHƠăT nh,ăC măXuyênăvƠăK ăAnh,ăchi mă17,3ă%ădi nătíchă
đ tăt ănhiên.ăVùngănƠyăcóăđ aăhìnhăt

ngăđ iăb ngăph ngădoăqătrìnhătíchăt ăphùăsaă

c aăcácăsơng.
- Vùng ven bi n: Ch yăd cătheoăb ăbi n,ăbaoăg măcácăxưăphíaă ơngăc aăhuy năC mă
Xuyên,ăth ăxưăH ngăL nh,ăTh chăHƠ,ăthƠnhăph ăHƠăT nh,ăK ăAnh,ăNghiăXuơn,ăL căHƠ,ă
chi mă12,7%ădi nătíchăđ tăt ănhiênăvƠăđ
cácătr ngăđ

căhìnhăthƠnhăb iăcácătr mătíchăđaăngu năg c,ă

căl păđ yăb iăcácătr mătíchăđ măpháăho căphùăsaăbi năvƠăhìnhăthƠnhăcácă

dưyăđ năcátăcóăđ ăcaoăkhácănhauăch yăd căb ăbi n.ăM tăs ăvùngăcònăxu tăhi năcácăqu ă

đ iă riêngă l ă hayă cácă dưyă đ iă l n,ă lƠă tƠnă d ă ho t đ ngă tơnă ki nă t oă thu că đ aă mángă
Tr

ngăS n.
9


Hình 1.2:
1.2.1.3
a/

c đi m đ a ch t – th nh

aăhìnhăt nhăHƠăT nh

ng

a ch t cơng trình tuy n kênh h th ng th y l i K

L pă1:ă

tăđ p,ăáăsét,ămƠuăxámăvƠng,ănơuăs m.ăTr ngătháiăd oăc ngăđ năn aăc ng,ăk tă

c uăch tăv a.ăL pă2:ă

tăđ p,ăh năh păd măs năvƠăđ tăáăsét,ămƠuănơuăvƠng.ăTr ngătháiă

d oăc ng,ăk tăc uăch tăv a. L pă3:ă

tăđ păáăcátămƠuăxámăvƠng,ăxámăđen,ăxámăsáng.ă

Tr ngătháiăh iă m,ăk tăc uăm măr i. L pă4:ă

tăáăsétăl năd măs n,ămƠuăxám nâu, xám

vƠng,ăđ măđen.ăTr ngă tháiăc ng,ăk tăc uăch tăv a. L pă5:ă

tăáăsét,ămƠuăxámăvƠng,ă

xámăxanh,ăghi,ăđôiăch ănơuăđen.ăTr ngătháiăd oăc ngăđ năd oăm m,ăk tăc uăch tăv aă
đ năch t. L pă6:ă

tăáăsétăl năcátăs n,ătr ngătháiăd oăch y,ăk tăc uăkémăch t.ă L pă7:ă

tăáăsétămƠuăvƠng,ăghi,ăloangăl ,ănơuăđ .ăTr ngătháiăc ng,ăk tăc uăch tăv a. L pă8:ă áă
cátăk t,ăsétăk t,ăphongăhóaăm ng,ămƠuăxámăvƠng,ăxámănơu,ănơuăvƠng.ăăăăă

10


Hình 1.3:ăT ăl ă%ăcácănhómăđ tăt iăHƠăT nh1
1.2.1.4 Th m ph th c v t
T nhă HƠă T nhă cóă trênă 300.000ă haă r ngă vƠă đ tă r ngă ,ă trongă đóă di nă tíchă r ngă chi mă
66%,ăcịnăl iăch aăcóăr ng,ăg mătrênă100.000ăhaăđ tătr ngăđ iănúiătr c,ăđ tăb iăvƠăbưiă
cát.ăR ngăt ănhiênă(164.978ăha)ăhi năch ăy uăphơnăb ă ăvùngănúiăcao,ăxaăcácătr căgiaoă
thơng,ă trongă đóă r ngă s nă xu tă kinhă doanhă 100.000ă ha,ă r ngă phòngă h ă 63.000ă ha,ă đ ă
cheăph ă38%ăsoăv iădi nătíchăđ tăt ănhiên.ăR ngăgiƠuăch ăchi mă10%,ăr ngătrungăbìnhă
40%,ă cịnă l iă 50%ă lƠă r ngă nghèoă ki t.ă

tă khơngă cóă r ngă 151.000ă ha,ă chi mă 24,4%ă

di nătíchăt ănhiênăc aăt nh,ătrongăđóăm tăs ădi nătíchă ăs
l

năđ iăđangăb ăxóiămịn.ăTr ă

ngăg ă20ătri uăm³,ăhƠngăn măkhaiăthácăch ngă2-3ăv năm³;ănh ngăn măg năđơyăth că

hi năchínhăsáchăđóngăc aăr ngănênăl

ngăg ăkhaiăthácăhƠngăn măđưăgi mănhi u.Th că

v tăc aăr ngăđaăd ngăvƠăphongăphú,ăcó trênă86ăh ăvƠătrênă500ălo iăcơyăd ngăthơnăg ,ă
trongăđóăcóănhi uălo iăg ăquỦănh :ălim,ăs n,ătáu,ăm t,ăđinh,ăgõ,ăp muăvƠăcácălo iăđ ngă
v tăquỦăhi mănh :ăvoi,ăh ,ăbáo,ăv

năđen,ăsaoăla...ăHƠăT nhăcóăkhuăv

năqu căgiaăV ă

Quangăr ngă56ănghìnăhaăv iă307ăloƠiăth căv tăb căcaoăthu că236ăchiăvƠă99ăh ,ă60ăloƠiă
thú,ă187ăloƠiăchim,ă38ăloƠiăbòăsát,ă26ăloƠiăl

ngăc ăvƠă56ăloƠiăcá.ă

căbi t,ă ăr ngăV ă

Quangăđưăphátăhi năraăSaoălaăvƠăMangăl nălƠăhaiălo iăthúăquỦăhi măch aăcóătênătrongă
danhăm căthúăc aăth ăgi i.

1

Ngu n S TNMT t nh Hà T nh

11


1.2.1.5

c đi m khí t

ng th y v n

Nhi tăđ ătrungăbìnhăhƠngăn mă22-25oC.ăTrongăn m,ăkhíăh uăđ

căchiaăthƠnhăhaiămùaă

rõăr t:
- Mùaăn ngăkéoădƠiăt ăthángă4ăđ năthángă10.ăNhi tăđ ătrungăbìnhăthángăt ă24,7oCăđ nă
32,9oC.ăNhi tăđ ăcaoănh tăcóăth ălênăt iă38,5÷40oC.
- Mùa m aă kéoă dƠiă t ă thángă 10ă đ nă thángă 3ă n mă sau,ă nhi tă đ ă trungă bìnhă thángă t ă
18,3oCăđ nă21,8oC,ă ăm tăs ăkhuăv căcóănhi tăđ ăd
ă măkhơngăkhíăt

iă7oC .

ngăđ iăcao,ătrungăbìnhăkho ngăt ă84÷87%,ăđ ă mătrungăbìnhăcaoă

nh tă kho ngă 92÷96%,ă vƠoă cácă thángă 1,2,3,ă đ ă mă trungă bìnhă th pă nh tă kho ngă
55÷70% vào các tháng 6,7,8.

B căh iăPicheătrungăbìnhăn măđ tă800mm.ăL

ngăb căh iăl năth

7ăv iăm cătrungăbìnhăthángăđ tă180ă- 200ămm.ăThángă2ăcóăl

ngăx yăraăvƠoăthángă

ngăb căh iănh ănh tă27ă-

34ămm.ăS ăgi ăn ng:ă1.400-1.600ăgi /n m.
HƠăT nhăn mătrongăvùngăkhuăv căch uă nhăh

ngăc aăch ăđ ăgióămùaăvƠăgióăLƠo.ăăT că

đ ăgióătrungăbìnhăđ tăt ă1,7÷2,4ăm/s.ăMùaă ơngăh

ngăgióăch ăđ oălƠăgióăTơyăB căr iă

đ năgióăB căvƠă ơngăB c,ăt năsu tăt ngăc ngăt iă50÷60%.ăMùaăhè:ăH

ngăgióăch đ oă

lƠăgióăNam,ăt năsu tă40ă÷ă50%.
Bưoăth

ngăxu tăhi năb tăđ uăt ăthángă8ăvƠăk tăthúcăvƠoăthángă11,12.ăBìnhăquơnăm iă

n măcóăt ă2ă÷ă3ăc năbưoăcóă nhăh
HƠăT nhăcóăl

ngăm aăkháăl n,ătrungăbìnhătrênă2.000ămm/n m,ăcáăbi tăcóăn iălênăđ nă

3.300ă mm/n m.ă L
đ năthángă8ăl

ngătr căti păđ năHƠăT nh.

ngă m aă th

ngă phơnă b ă khôngă đ ngă đ uă trongă n m:ă t ă thángă 1ă

ngăm aăth p,ăch ăđ tă25%ăl

ngăm aăhƠngăn m.ăM aăl năt pătrungăt ă

thángă9ăđ năthángă12ăhƠngăn m,ăchi mă85%ăl

ngăm aăc ăn m.ăM aăl năth

ngăgơyă

ng păl t,ăs t l ăđ t,ăl ăquét.
1.2.1.6

c đi m tài nguyên n

c và c c u cây tr ng

K ăG ăx aăn măd cătheoăhaiăb ăsơngăRƠoăCáiă(cịnăg iălƠăsơngăNgƠnăM ).ăRƠoăCáiălƠă

dịngăsơngăh iăt ăc aăhƠngătr măkheăsu iăt ădưyăTr

12

ngăS năđ ăv .ăMùaăn ngăthìăRƠoă


Cáiăkhơăh n,ămùaăm aăthìăch yăqănhanh,ăqăm nh,ătr ăthƠnhătaiă

ngăchoăc ăvùngă

phíaăNamăHƠăT nh.
Choă đ nă ngƠyă 26/3/1976,ă khiă đ tă n

că đưă th ngă nh t,ă cơngă trìnhă m iă đ

că cácă nhƠă

th yăl iăVi t Nam t ăthi tăk ,ăthiăcơng vƠăcóătênălƠăh ăK ăG .ăNgƠyă03/2/1988,ăcơngă
trìnhăđ

căb t đ uăđ aăvƠoăs ăd ng. H ăn măgi aăcácăs

n đ i, núi thu căhuy n C mă

Xuyên t nh HƠăT nh,ăcáchăthƠnhăph Vinh 70 kmăv ăphíaănam.ăH ădƠiăg nă30 km,ăg mă
1 đ p chínhăvƠă10ăđ păph ăv iăs căch aăh nă300ătri uăm³ăn

c.ăTr iăquaăh nă30ăn mă

lƠmă vi c,ă h ă đưă phátă huyă t tă tácă d ngă c aă mình,ă bi nă m tă vùngă đ tă khôă c nă c aă haiă
huy nă C mă Xuyên,ă Th chă HƠă thƠnhă vùngă đ ngă b ngă mƠuă m ,ă ru ngă v

nă t

iă t tă

quanhăn m.
căbi t,ăh ăK ăG ăgópăph năquanătr ngăc iăt oămôiătr

ngăsinhăthái,ăc nhăquanăthiênă

nhiênăc aăc ăm tăvùngăr ngăl n,ătr ăthƠnhăm tăkhuăb oăt năthiênănhiênăcóăgiáătr ,ăm tă
đi m duăl chăsinhăthái lý thú. Baoăquanhăh ălƠăr ngănúi,ăcóă11.811ă haăr ngăt ănhiên,ă
261ăhaăr ngătr ng.ăR ngă ăđơyăcóătrênă40ăh ,ă300ăloƠiăthơnăg ăv iănhi uălo iăcơyăchoă
g ă cóă tênă trongă sáchă đ ă Vi tă Namă nh ă limă xanh,ă s nă m t, g ,ă lau,ă vƠngă tơm,ă tr mă
h

ng,ă songă m t,ă látă hoa,ă cômă b chă mư,ă chùmă baoă Trungă b ,ă b iă l iă vƠng,ă v.v... và

nhi uăđ ngăv tăquỦăhi mănh ătr ăsao,ăv

năđen,ăvoi,ăgƠălơiăh ngătía,ăđ căbi tălƠăgƠălơiă

lamămƠoăđen.ăKhíăh uăvùngăK ăG ăquanhăn mămátăm .ăH ăth căv t ch ăy uălƠăcơyălùmă
b i,ăcơyăcôngănghi p,ăr ngătr ngăvƠăth măc .ă ơyălƠăvùngădơnăc ăđôngăđúc,ăs năxu tă
nôngănghi păchínhălƠăcơyălúaăn

c,ăcơyămƠu,ăcơyăcơngănghi păng năvƠădƠiăngƠy,ăch nă

niăgiaăsúc,ătr ngăcơyălơmănghi p.ăVùngănƠyăb

căđ uăđưăcóăs ăđ uăt ătrongăcácălo iă

cơyănh ăl c,ăđ u,ăđ ,ăkhoaiălang,ăchè,ăcơyă năqu .ăCácăs năph măch nănuôiănh ătrơu,ă
bị,ăl n,ădê,ăh

u.ă ơyălƠăvùngăcóăti măn ngăđ tăđaiăchoăphépăs năxu tănhi uăs năph mă

nơngăs năhƠngăhốăt pătrung,ăcóăth ăđ uăt ăxơyăd ngăcácătrangătr iăthúcăđ yăphátătri nă
kinhăt ănhanh.ă
1.2.2 Tình hình dân sinh kinh t và các yêu c u phát tri n c a vùng
1.2.2.1. Dân s , đ c đi m dân c và phân b dân c
HƠăT nhăcóăs ădơnă1.243.846ăng

i,ătrongăđóădơnăc ănơngăthơnăcóă1.056.506ăng

i,ă

chi mă 84,94%.ă T ă l ă t ng dơnă s ă 0,778%.ă M tă đ ă dơnă s ă trungă bìnhă lƠă 207,4ă
ng

i/km2.ăPhơnăb ădơnăc ătheoăcácăđ năv ăhƠnhăchínhătínhăđ năđ uăn mă2016 (theo

Niênăgiámăth ngăkêăt nhăHƠăT nh)ănh ăsau:
13


B ng 1.1: Dân s theoăcácăđ năv hành chính
n v hƠnh chính

Dơn s (ng

TP. HƠăT nh

95.740

TX.ăH ngăL nh

37.100

Huy năH
Huy nă

ngăS n

115.594

căTh

104.458

Huy năV ăQuang

29.953

Huy năNghiăXuơn

96.177

Huy năCanăL c

128.612

Huy năH

ngăKhê

i)

101.818

Huy năTh chăHƠ

131.116

Huy năC măXuyên

142.352

Huy năL căHƠ

81.476

Huy n K ăAnh

179.450

T ng c ng

1.243.846

Dơnăc ăphơnăb ăkhôngăđ ngăđ u,ăt pătrungăcaoă ăđ ngăb ng,ăkhuăv cămi nănúiădơnăc ă
th aăth t.ăThƠnhăph ăHƠăT nhăcóăm tăđ ădơnăs ă1.691ăng
Quangăch ăcóă47ăng

i/km2,ătrongăkhiăhuy năV ă

i/km2.

1.2.2.2 D báo dân s
B ng 1.2: D báo dân s và ngu n nhân l c
Ch tiêu
T ngădơnăs ă(1000ăng

i)

Dơnăs ăthƠnhăth ă(1000ăng

i)

%ăsoăv iăt ngăs
Dơnăs ănôngăthônă(1000ăng

i)

Dân s ătrongătu iălaoăđ ngă(1000ăng

i)

%ăsoăv iădơnăs

2016

2020

2030

1243,84

1344,19

1485,47

187,34

527,98

590,65

15,06

39,3

39,8

1056,51

816,21

894,82

720,87

828,65

898,51

58,00

61,7

60,5

Ngu n: Quy ho ch t ng th phát tri n KT - XH t nh Hà T nh G 2015 - 2030

14


D ăbáoăt ăl ăt ngăt ănhiênăgi măt ă0,778%ăn mă2015 lênă1,107ăvƠoăn mă2016 vƠă nă
đ nhăcịnă0,7%ăn mă2020.ăT ăl ănhơnăkh uăthƠnhăth ăvƠănhơnăkh uănơngăthơnăđ

căc nă

c ăvƠoăm cătiêuăđơăth ăhóaăvƠăkh ăn ngăphátătri năcácăngƠnhăphiănơngănghi pănh ăd chă
v ,ăcôngănghi pătrênăđ aăbƠn.ăD ăbáoătrongăcácăn măt i,ădơnăs ăđôăth ăs ăt ngănhanh,ăt ă
15,06%ăhi nănayălênă39,3%ăn mă2020.
1.2.2.3. Tình hình t ng tr

ng kinh t

TrongăvƠiăn măg năđơy,ăt căđ ăt ngătr
GDPăbìnhăquơnăđ uăng

ngăkinhăt ă(GDP)ăđ tăm că6,21%ăn mă2016),

iăđ tătrênă48,6 tri uăđ ng/ng

i/n mă(n mă2016),ătrongăđóăt ă

l ăđóngăgópăGDPăc aăcácăngƠnhăkinhăt ăch ăy uălƠ:ăNgƠnhăcôngănghi pă - xơyăd ng:ă
32,72%;ăNgƠnhăd chăv :ă40,92%; Ngành NN-LN-TS: 16,32%.
1.2.2.4. Chuy n d ch c c u kinh t
Chuy năd chăc ăc uăkinhăt ătheoăh

ngăt ngăd năt ătr ngăcácăngƠnhăCôngănghi păvƠă

d chăv ,ăgi măd năt ătr ngăngƠnh Nông - Lâm - Ng ănghi p.ăN uătínhăGDPăb ngăs ă
laoăđ ngănhơnăv iăn ngăsu tălaoăđ ng,ăt ngăn ngăsu tălaoăđ ngăđóngăgópă70-72% vào
t căđ ăt ngăGDP,ăt ngăs ăl

ngălaoăđ ngăđóngăgópăvƠoăt ngăGDPăkho ngă26-28%. Vì

v y,ătrongăcácăn măt iăt ngăn ngăsu tălaoăđ ngăđ

căcoiălƠăc ăs ăđ ăl aăch năc ăc uă

kinhăt ,ăđ ngăth iăhoƠnăthi năqu nălỦăđ ăt ngăhi uăqu ăs năxu tăkinhădoanhătrênăm iă
l nhăv căho tăđ ngăKTXH.
1.2.2.5. M t s nét chính v đ nh h

ng phát tri n kinh t

- Rútă ng nă kho ngă cáchă GDP/ng

iă c aă t nhă v iă c ă n

GDP/ng

c.ă Ph nă đ uă đ nă n mă 2018

iăc aăt nhăb ngă64%ăvƠăđ năn mă2025 trênătrungăbìnhăc ăn

- D chă chuy nă nhanhă c ă c uă kinhă t ă theoă h

c.

ngă t ngă t ă tr ngă côngă nghi pă vƠă xơyă

d ng,ăd chăv ,ăgi măt ătr ngăNôngă- Lâm - Ng ănghi p.ă
- GDPăngƠnhăd chăv ăt ngăcaoătrongăgiaiăđo nă2011-2016,ătrênă11,8%/n m;
- GDPăngƠnhăxơyă d ngăt ngănhanhătrongă5ă n măđ u,ăhoƠnăthi năc ăs ăh ă t ngă KKTă
V ngăỄng,ăKKTăc aăkh uăC uăTreoăvƠăxơyăd ngăc ăs ăh ăt ngăđôăth .ă
- Dơnăs ăthƠnhăth ăt ngădoăchuy năd chăc ăc uăkinhăt ,ăd ăki năđ năn mă2022 dơnăs ă
thƠnhăth ăchi mă40%ăt ngăs ădơn.
15


- C ăc uăs ăd ngălaoăđ ngădi năraăđ ngăth iăv iăchuy năd chăc ăc uăGDP.ă
B ng 1.3: M cătiêuăt ngăGDPăchiăti t t ngăgiaiăđo n

Ch tiêu
1.ăT ngăs năl

nv

ng

T ăđ ng

2011-2015

2016-2020

20.327,9

41.783,2

2.ăT căđ ăt ngăGDP

%

14

15,5

Nôngălơmăth yăs n

%

4,7

4,5

Côngănghi p,ăxơyăd ng

%

22,5

20,5

Th

%

11,8

13,2

3.ăC ăc uăGDP

%

100

100

Nôngălơmăth yăs n

%

20

12,7

Côngănghi p,ăxơyăd ng

%

40,5

42

Th

%

39,5

45,3

ngăm i-d chăv

ngăm i-d chăv

Ngu n: Quy ho ch t ng th phát tri n KT-XH t nh Hà T nh G 2006-2020
1.2.2.5. M t s nh n xét
HƠăT nhălƠăt nhăđangăcònănghèo,ăđi uăki năv tăch tăvƠăc ăs ăh ăt ngăđangă ăm cătrungă
bìnhăth p.ăTh chăHƠăvƠăC măXuyênălƠăhaiăhuy năthu cătrungătơmăc aăt nh,ănhơnă dân
trongăvùngăch ăy uălƠădơnăt căkinhăcóătrìnhăđ ăv năhóaă- xưăh iăt

ngăđ iăcaoăvƠăđ ngă

đ u;ăcịnăđi uăki năkinhăt ăthìăkhơngăđ ngăđ uătrongăcácăvùng,ă ăt iătrungătơmăth ăxư,ă
th ătr năh uăh tălƠăcánăb ăcơngănhơnăviênăvƠănh ngăng
caoăh n,ăđ iăs ngăkinhăt ăt

iăbnăbánănênăcóăthuănh p

ngăđ iă năđ nh;ă ăt iăcácăxưăngoƠiăđơăth ăđaăs ălƠănơngădơnă

cóăngh ănghi păchínhălƠălƠmăru ng.ăT ăkhiăcóăcơngătrìnhăth yăl iăH ăch aăn

căK ăG ă

đ nănayăvi căs năxu tănôngănghi păthu năl iăh năr tănhi uănênăđ iăs ngăc aăh ă năđ nhă
vƠăphátătri nălênăr tănhi u,ănh ngănhìnăchungăm căthuănh păđangăcịnă ăm căth p,ăv nă
cịnăm tăs ăgiaăđìnhăthu căh ăng

iănghèo.

16


Qu căl ă1Aăch yăquaăđ aăbƠnăhaiăhuy năTh chăHƠăvƠăC măxunăcáchăcơngătrìnhăđ uă
m iă h ă K ă G ă kho ngă 10kmă v ă phíaă đơng,ă c tă qua kênh chính, kênh N1, kênh N2,
kênhăN3ăvƠăm tăs ăkênhăc pă2,ă3ăc aăh ăth ngăkênhăm
cácănhánhăđ

ng;ăt ăđ

ngăQu căl ăcịnăcóă

ngăliênăhuy n,ăliênăxư,ăch yătrongăkhuăv călƠăđi uăki năr tăthu năl iăchoă

vi căđiăl i,ăcôngătácăkh oăsátăc ngănh ăv năchuy năv tăli uăđ ăthiăcôngănơngăc p,ăs aă
ch aăcơngătrình.ăTuyănhiênăh ăth ngăkênh,ăm

ngăc aăcơngătrìnhălƠăr tăl năch yăquaă

nhi uăđ aăbƠnăph căt p,ăquaăcácăcánhăđ ngăch aăcóăcácăđ

ngăl nănênăcơngătácătri nă

khaiăthiăcơng,ănơngăc p,ăs aăh ăth ngăkênhăvƠăcơngătrìnhătrênăkênhăc năph iăcóăbi nă
phápăs aăch a,ălƠmăm iăm tăs ăconăđ
1.2.3. Hi n tr ng cơng trình t
H th ngăt

ngăthiăcơng.

i h th ng th y l i K G

i bao g m các h p ph n sau:

- H th ngăđ p và h K G
-

ng tràn D c Mi u

- Tràn x l ă- C ng l yăn

c

- Tràn x l ăkh n c p
- H th ng kênh chính và các cơng trình trên kênh
- H th ngăkênhăt

i c p m t. c p hai, c p ba, m t ru ng, h th ng tiêu và các cơng

trình trên kênh
-

ng qu n lý và h th ng giao thông ph tr

H th ng h K G g m m tăđ p chính và 3 đ p ph , t t c đ uălƠăđ păđ tăđ ng nh t,
trên m tăđ păđ

c lát m t l păđáăd y 30 cm và m t l păđáăcu i d yă30ăcm.ăCácăđ p ph

cáchăđ p chính 3-4 km v phía Tây B c.ăCácăđ căđi m c a h ch a và các thông s thi t
k đ păđ

c tóm t t trong B ng 2 và B ng 3. Theo tiêu chu n thi t k c c a Vi t Nam thì

t h păđ p K G đ

c thi t k

c p 3 v i t n su tăl ăthi t k P=100ăn m.

17