CỘNG HỒ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập Tự do Hạnh phúc
Sùng Phài, ngày 20 tháng 3 năm 2017
ĐƠN ĐỀ NGHỊ
CƠNG NHẬN SÁNG KIẾN CẤP TỈNH
Kính gửi: Thường trực Hội đồng xét, cơng nhận sáng kiến cấp huyện
Thường trực Hội đồng xét, cơng nhận sáng kiến cấp tỉnh
Tơi ghi tên dưới đây:
Số
TT
Họ và tên
Tỷ lệ
(%) đóng
Nơi cơng tác
Trình độ
Ngày tháng
Chức
góp vào Ghi
(hoặc nơi
chun
năm sinh
danh
việc tạo chú
thường trú)
mơn
ra sáng
kiến
Đại học
Trường
1 Mai Thị Lan Phương 26/06/1983 mầm non
Sùng Phài
Giáo
viên
sư
phạm 100%
mầm
non
Là tác giả đề nghị xét cơng nhận sáng kiến: “Một số biện pháp rèn kỹ
năng phát âm chuẩn cho trẻ 3 tuổi dân tộc Mơng lớp mẫu giáo bé Trung Tâm
trường Mầm non Sùng Phài, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu”.
Cơ sở được u cầu cơng nhận sáng kiến: UBND tỉnh
Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục mầm non
Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Tháng 9/2014
Mơ tả bản chất của sáng kiến:
Tính mới
Giáo viên nắm được đặc điểm ngơn ngữ riêng của từng trẻ. Linh hoạt
lồng ghép phát triển ngơn ngữ trong các hoạt động tạo môi trường cho trẻ
được nghe, được phát âm…linh hoạt trong công tác giảng dạy.
1
Trẻ nói rõ ràng sử dụng linh hoạt các loại câu khác nhau trong giao tiếp,
chủ động khởi xướng trong các cuộc trị chuyện với bạn bè cơ giáo, người xung
quanh...
Trẻ rèn luyện kỹ năng phát âm chuẩn hơn, nói ngọng ít hơn, khẩu hình
khi phát âm của trẻ chuẩn hơn, trẻ mạnh dạn tự tin, và đặc biệt vốn từ của trẻ
phong phú đa dạng hơn tạo điều kiện phát triển ngơn ngữ mạch lạc.
Hiệu quả sáng kiến đem lại:
Sau khi áp dụng những giải pháp mới trong việc rèn kỹ năng phát âm
chuẩn cho trẻ 3 tuổi dân tộc Mơng lớp mẫu giáo bé Trung Tâm trường mầm non
Sùng Phài đạt hiệu quả như sau:
Trẻ được rèn luyện, phát triển ngơn ngữ. Khả năng nghe, hiểu, nói của
trẻ có những chuyển biến tích cực, chất lượng trẻ ở lĩnh vực phát triển ngơn
ngữ tăng, khả năng giao tiếp của trẻ khi ở lớp, ở nhà tốt hơn. Trẻ thích tham
gia vào các hoạt động, lĩnh hội được vốn từ, ngữ pháp.
Trẻ có kỹ năng điều chỉnh khẩu hình, hơi thở khi phát âm chuẩn, trẻ
mạnh dạn tự tin trong giao tiếp, hứng thú trong phát âm chuẩn thể hiện trẻ
phát âm chuẩn tăng 49%, trẻ mạnh dạn tự tin trong giao tiếp tăng 36%.
Giáo viên có kinh nghiệm phát hiện các lỗi phát âm sai thường nói ngọng
ở trẻ, sử dụng các phương pháp linh hoạt sáng tạo chú trọng hơn trong q trình
sửa lỗi phát âm khơng chuẩn, nói ngọng: Dạy trẻ uốn lưỡi, đẩy hơi, tạo khơng
khí thoải mái, khơng hỏi dồn trẻ khiến trẻ lúng túng, bằng lời nói, trị chơi,
bài thơ, câu truyện tạo được nhiều tình huống cho trẻ thể hiện tình cảm
bằng các âm, các từ chuẩn.
Giáo viên nhận thức tầm quan trọng trong việc dạy trẻ phát âm chuẩn
ở lứa tuổi mẫu giáo để sẵn sàng cho q trình học tập của trẻ ở những năm
tiếp theo là rất cần thiết.
Đánh giá về phạm vi ảnh hưởng của sáng kiến:
2
Sau khi nghiên cứu và áp dụng sáng kiến kinh nghiệm vào rèn trẻ. Đến
thời điểm này tơi đã thu được những kết quả như mong muốn, sáng kiến
khơng những áp dụng tại lớp mẫu giáo 3 tuổi trường mầm non Sùng Phài mà
cịn áp dụng thực hiện lâu dài với các trường mầm non trong tồn tỉnh có cùng
điều kiện.
Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
Để sáng kiến có hiệu quả, điều kiện cần thiết để tơi hồn thành sáng
kiến gồm: Tranh ảnh, đồ dùng đồ chơi… đa dạng phong phú kích thích trẻ
phát âm. Có sự phối hợp của phụ huynh trong việc đưa trẻ đi học thường
xun, luyện phát âm cho trẻ khi ở nhà.
Những thơng tin cần được bảo mật: Khơng
Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp
dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
Trẻ có kỹ năng trong phát âm chuẩn, bi ết điều chỉnh hơi thở, điều
chỉnh khẩu hình khi phát âm, nói năng lưu lốt, vốn từ phong phú hơn,
mạnh dạn tự tin h ơn trong giao ti ếp.
Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp
dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã áp dụng sáng kiến và
theo ý kiến của tác giả sáng kiến
Giáo viên có kinh nghiệm nhận biết các dạng ngọng ở trẻ, biết cách rèn trẻ
phát âm chuẩn. Trẻ biết cách uốn lưỡi, điều chỉnh đẩy hơi, điều chỉnh mơi để
phát âm chuẩn, mạnh dạn tự tin trong giao tiếp.
Những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu là người tham
gia áp dụng giải pháp mới cùng với tác giả, khơng phải là đồng tác giả.
TT
1
Họ và tên
Ngày tháng
năm sinh
Lục Thị Diệu 03/11/1992
Linh
Nơi cơng tác
(hoặc nơi
thường trú)
Chức
danh
Trình độ Nội dung
chuyên công việc áp
môn
dụng
Trường
mầm non
Giáo
viên
Trung Dạy trẻ
cấp luyện phát
3
âm chuẩn
Sùng Phài
Tơi xin cam đoan mọi thơng tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự
thật và hồn tồn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
NGƯỜI ĐĂNG KÝ
Mai Thị Lan Phương
BÁO CÁO TĨM TẮT SÁNG KIẾN
1. Tác giả
Họ và tên: Mai Thị Lan Phương
Trình độ văn hóa: 12/12 Trình độ chun mơn: Đại học sư phạm Mầm
non
Chức vụ, đơn vị cơng tác: Giáo viên Trường mầm non Sùng Phài.
Nhiệm vụ được phân cơng: Giảng dạy lớp Mẫu giáo bé Trung Tâm
2. Tên sáng kiến: “Một số biện pháp rèn kỹ năng phát âm chuẩn cho
trẻ 3 tuổi dân tộc Mơng lớp mẫu giáo bé Trung Tâm trường Mầm non Sùng
Phài, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu”.
3. Tính mới
Giáo viên nắm được đặc điểm ngơn ngữ riêng của từng trẻ. Linh hoạt
lồng ghép phát triển ngơn ngữ trong các hoạt động tạo mơi trường cho trẻ
được nghe, được phát âm…linh hoạt trong cơng tác giảng dạy.
Trẻ nói rõ ràng sử dụng linh hoạt các loại câu khác nhau trong giao tiếp,
chủ động khởi xướng trong các cuộc trị chuyện với bạn bè cơ giáo, người xung
quanh...
4
Trẻ rèn luyện kỹ năng phát âm chuẩn hơn, nói ngọng ít hơn, khẩu hình
khi phát âm của trẻ chuẩn hơn, trẻ mạnh dạn tự tin và đặc biệt vốn từ của trẻ
phong phú đa dạng hơn tạo điều kiện phát triển ngơn ngữ mạch lạc.
4. Hiệu quả sáng kiến mang lại
Sau khi áp dụng những giải pháp mới trong việc rèn kỹ năng phát âm
chuẩn cho trẻ 3 tuổi dân tộc Mơng lớp mẫu giáo bé Trung Tâm trường mầm non
Sùng Phài đạt hiệu quả như sau:
Trẻ được rèn luyện, phát triển ngơn ngữ. Khả năng nghe, hiểu, nói của
trẻ có những chuyển biến tích cực, chất lượng trẻ ở lĩnh vực phát triển ngơn
ngữ tăng, khả năng giao tiếp của trẻ khi ở lớp, ở nhà tốt hơn. Trẻ thích tham
gia vào các hoạt động, lĩnh hội được vốn từ, ngữ pháp.
Trẻ có kỹ năng điều chỉnh khẩu hình, hơi thở khi phát âm chuẩn, trẻ
mạnh dạn tự tin trong giao tiếp, hứng thú trong phát âm chuẩn thể hiện trẻ
phát âm chuẩn tăng 49%, trẻ mạnh dạn tự tin trong giao tiếp tăng 36%.
Giáo viên có kinh nghiệm phát hiện các lỗi phát âm sai thường nói ngọng
ở trẻ, sử dụng các phương pháp linh hoạt sáng tạo chú trọng hơn trong q trình
sửa lỗi phát âm khơng chuẩn, nói ngọng: Dạy trẻ uốn lưỡi, đẩy hơi, tạo khơng
khí thoải mái, khơng hỏi dồn trẻ khiến trẻ lúng túng, bằng lời nói, trị chơi,
bài thơ, câu truyện tạo được nhiều tình huống cho trẻ thể hiện tình cảm
bằng các âm, các từ chuẩn.
Giáo viên nhận thức tầm quan trọng trong việc dạy trẻ phát âm chuẩn
ở lứa tuổi mẫu giáo để sẵn sàng cho q trình học tập của trẻ ở những năm
tiếp theo là rất cần thiết.
5. Phạm vi ảnh hưởng của sáng kiến
Sau khi nghiên cứu và áp dụng sáng kiến kinh nghiệm vào rèn trẻ. Đến
thời điểm này tôi đã thu được những kết quả như mong muốn, sáng kiến
không những áp dụng tại lớp mẫu giáo 3 tuổi trường mầm non Sùng Phài mà
5
cịn áp dụng thực hiện lâu dài với các trường mầm non trong tồn tỉnh có cùng
điều kiện.
PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀOTẠO TAM ĐƯỜNG
TRƯỜNG MẦM NON SÙNG PHÀI
6
THUYẾT MINH SÁNG KIẾN
“Một số biện pháp rèn kỹ năng phát âm chuẩn cho trẻ 3 tuổi dân tộc
Mơng lớp mẫu giáo bé Trung Tâm trường Mầm non Sùng Phài, huyện
Tam Đường,
tỉnh Lai Châu”
Tác giả: Mai Thị Lan Phương
Trình độ chun mơn: Đại học Sư phạm mầm non
Chức vụ: Giáo viên
Nơi cơng tác: Trường mầm non Sùng Phài Tam Đường Lai Châu
Sùng Phài, ngày 20 tháng 03 năm 2017
I. THƠNG TIN CHUNG
1. Tên sáng kiến: “Một số biện pháp rèn kỹ năng phát âm chuẩn cho
trẻ 3 tuổi dân tộc Mơng lớp mẫu giáo bé Trung Tâm trường Mầm non Sùng
Phài, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu”.
2. Tên tác giả
7
Họ và tên: Mai Thị Lan Phương
Năm sinh: 26/06/1983
Nơi thường trú: Tổ 8 Phường Tân Phong Thành Phố Lai Châu Tỉnh
Lai Châu.
Trình độ chun mơn: Đại học Sư phạm mầm non.
Chức vụ cơng tác: Giáo viên dạy lớp Mẫu giáo bé Trung Tâm
Nơi làm việc: Trường Mầm non Sùng Phài Xã Sùng Phài Huyện
Tam Đường – Tỉnh Lai Châu
Điện thoại: 0912589018.
Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 100%
3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Chun mơn Mầm non.
4. Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ tháng 9 năm 2014 đến tháng 3 năm
2017.
5. Đơn vị áp dụng sáng kiến
Tên đơn vị: Trường Mầm Non Sùng Phài.
Địa chỉ: Trường mầm non Sùng Phài, Huyện Tam Đường, Tỉnh Lai
Châu.
Điện thoại: 02133751768
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1. Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến:
1.1. Sự cần thiết
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Tiếng nói là thứ của cải vơ cùng
lâu đời và q báu của dân tộc. Chúng ta phải giữ gìn nó, q trọng nó, làm
cho nó phổ biến ngày càng rộng khắp”. Trong xã hội ngày càng phát triển, với
xu thế hội nhập tồn cầu, việc phát âm chuẩn ngày càng trở nên cần thiết và
quan trọng. Rèn luyện cho trẻ phát âm chuẩn là việc làm thiết thực, giữ gìn
vốn văn hóa của dân tộc và sự trong sáng của tiếng Việt. Như lời cố Thủ
tướng Phạm Văn Đồng đã nói: “Thế hệ trẻ ngày nay và ngày mai phải nói tốt,
8
phải viết tốt hơn chúng ta bây giờ...” “Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt và
chuẩn hóa nó để phục vụ sự phát triển của tư duy, sự phát triển của trí tuệ
con người Việt Nam, sự phát triển của sự nghiệp XHCN của chúng ta”.
Tiếng Việt là ngơn ngữ chính thức dùng trong nhà trường và các cơ sở
giáo dục từ mầm non đến đại học. Ngơn ngữ được sử dụng như một phương
tiện của tư duy, hay cịn được hiểu ngơn ngữ là “cái vỏ” của tư duy, là
phương thức biểu đạt muốn cho người khác hiểu được những suy nghĩ, nhu
cầu, mong muốn của bản thân thơng qua lời nói. Chính vì vậy, trong 5 năm
đầu đời của trẻ thì việc phát triển ngơn ngữ, rèn kỹ năng phát âm chuẩn cho
trẻ là rất cần thiết.
Tại lớp mẫu giáo bé trung tâm trường mầm non Sùng Phài có 18 trẻ 3 tuổi
đều là dân tộc Mơng, là dân tộc thiểu số trẻ sống trong mơi trường tiếng mẹ
đẻ khơng phải là tiếng Việt. Khi đến trường trẻ thường giao tiếp với nhau
bằng tiếng mẹ đẻ, bởi vốn từ tiếng Việt ở trẻ cịn ít, khi giao tiếp trẻ chưa
mạnh dạn, tự tin. Việc phát âm của trẻ ảnh hưởng rất nhiều từ tiếng mẹ đẻ,
dẫn đến trẻ phát âm chưa chuẩn, phát âm sai, nói ngọng, Chính vì vậy việc
rèn kỹ năng phát âm chuẩn cho trẻ là rất cần thiết.
Rèn kỹ năng phát âm chuẩn giúp cho trẻ nói rõ chữ, khơng ngọng, phát
triển vốn từ cho trẻ, trẻ mạnh dạn tự tin khi giao tiếp. Trước những vấn đề
trên tơi đã mạnh dạn chọn sáng kiến “Một số biện pháp rèn kỹ năng phát
âm chuẩn cho trẻ 3 tuổi dân tộc Mơng lớp mẫu giáo bé Trung Tâm trường
Mầm non Sùng Phài, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu”.
1.2. Mục đích
Nghiên cứu thực trạng tìm ra ngun nhân hạn chế, đề xuất các giải
pháp mới khắc phục các hạn chế.
Giúp trẻ có kỹ năng phát âm chuẩn, phát triển khả năng nghe, nói, sử
dụng được các từ, câu phù hợp với ngữ cảnh, trẻ tự tin hơn trong quá trình
giao tiếp với mọi người xung quanh.
9
2. Phạm vi triển khai thực hiện
Phạm vi sáng kiến nghiên cứu thực hiện: 18 trẻ 3 tuổi lớp Mẫu giáo bé
Trung Tâm trường mầm non Sùng Phài.
3. Mơ tả sáng kiến.
3.1. Mơ tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến.
Trong những năm qua việc rèn phát âm chuẩn của giáo viên cho trẻ
cũng đã thực hiện xong chưa thực sự chú trọng đến việc rèn kỹ năng phát âm
chuẩn cho trẻ, có giáo viên cịn phát âm chưa chuẩn, chưa chú trọng đến việc
sửa lỗi cho trẻ khi trẻ nói ngọng. Bản thân tơi giảng dạy đã nhiều năm tại xã
Sùng Phài, trong q trình dạy, tiếp xúc với học sinh tơi nhận thấy trẻ cịn
phát âm sai, nói ngọng rất nhiều ở lứa tuổi mẫu giáo nhất là trẻ độ tuổi lên 3.
Trẻ ở độ tuổi lên 3 đã có một số vốn từ nhất định xong bộ máy phát âm
của trẻ chưa hồn thiện, khả năng phát âm của trẻ chưa chuẩn, lại là người
dân tộc Mơng nên ảnh hưởng tiếng địa phương dẫn đến trẻ phát âm cịn
ngọng. như: Từ “cơ giáo” thì trẻ phát âm “ơ giáo”, từ “ăn cơm” trẻ phát âm
“ăng ơm”, từ “đi học” trẻ phát âm “đi ọc”, từ “lớp học” trẻ phát âm “lớt
ọc”….
Về phía phụ huynh chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc dạy
cho trẻ phát âm chuẩn, cha mẹ trẻ đơi khi phát âm cịn sai nên trẻ bắt chước,
chưa có sự phối hợp với giáo viên trong q trình dạy trẻ nói.
Với những hiện trạng nêu trên để dạy trẻ phát âm chuẩn thơng qua các
hoạt động trong ngày tơi đã áp dụng các giải pháp thực hiện như sau:
Giải pháp 1: Dạy trẻ phát âm chuẩn thơng qua hoạt động tăng
cường tiếng Việt cho trẻ.
Ngay từ đầu năm học tơi đã tiến hành xây dựng kế hoạch lựa chọn các
từ tiếng Việt theo từng ngày, từng tuần phù hợp với chủ đề. Ngồi những từ
tiếng Việt đã xây dựng trong kế hoạch tơi cịn lồng ghép tăng cường tiếng
Việt vào trong các hoạt động khác trong ngày: Đón trẻ, vệ sinh, trả trẻ…
10
Trong q trình tăng cường tiếng Việt cho trẻ tơi đã lựa chọn những từ
tiếng Việt mà trẻ nói chưa chính xác. Dạy trẻ theo ngun tắc con số 3 cơ
phát âm từng từ cho trẻ phát âm theo.
Ví dụ: Dạy trẻ từ “cơ giáo” cơ đọc mẫu 3 lần từ “cơ giáo” sau đó cho
trẻ đọc theo sau.
Ví dụ: Trẻ nói ngọng từ “cái ghế” thành từ “cái ế”; từ “Vào lớp” thành
từ “vào ớp” thì giáo viên phát âm lại cho trẻ nghe và cho trẻ tự phát âm theo,
nếu trẻ khơng phát âm theo cơ được thì dạy trẻ cách đẩy hơi ra, lưỡi đè
xuống, uốn lưỡi lên rồi phát âm.
Giải pháp 2: Dạy trẻ phát âm chuẩn thơng qua bài thơ, bài hát, câu
chuyện cơ dạy trong các tiết học.
Với mong muốn trẻ phát âm chuẩn khơng ngọng, trong q trình dạy
trẻ đọc thơ, kể truyện trong chương trình lên kế hoạch tơi ln dạy trẻ đọc
thơ, kể truyện, hát dưới nhiều hình thức khác nhau, cho trẻ đọc thơ, kể
truyện kết hợp với làm động tác minh họa, cho trẻ đọc thơ, kể truyện theo
u cầu của cơ: Đầu tiên cơ mời cả lớp đọc, tổ, nhóm, cá nhân đọc. Mỗi lần
trẻ đọc thơ, hát, kể truyện cơ lắng nghe sửa sai động viên khuyến khích để
trẻ hào hứng trong q trình đọc thơ, kể chuyện.
3.1.1. Ưu điểm của giải pháp cũ
Giải pháp 1: Dạy trẻ phát âm chuẩn thơng qua hoạt động tăng
cường tiếng Việt cho trẻ.
Về giáo viên: Đã lên kế hoạch cụ thể các từ tiếng Việt, theo từng tuần,
theo từng chủ đề để dạy trẻ. Qua những từ tiếng Việt mà cơ dạy trẻ cũng là
lúc cơ luyện phát âm cho chính bản thân một cách chuẩn xác hơn, khi lắng
nghe trẻ đọc các từ tiếng Việt thì phát hiện những từ trẻ nói ngọng, phát âm
chưa chuẩn từ đó sửa sai, hướng dẫn trẻ cách phát âm chuẩn hơn.
Về trẻ: Thơng qua các từ tiếng Việt, trẻ luyện phát âm chuẩn hơn, có
vốn từ phong phú hơn, tự tin trong q trình giao tiếp với mọi người xung
11
quanh.
Giải pháp 2: Dạy trẻ phát âm thông qua bài thơ, bài hát, câu
chuyện trong các tiết học.
Về giáo viên: Đã lên kế hoạch cụ thể các bài thơ, bài hát, câu chuyện
theo từng tuần, theo từng chủ đề để dạy trẻ. Thơng qua những bài thơ, bài
hát, câu chuyện trong chương trình mà cơ dạy trẻ đọc thơ, hát các bài hát, kể
các câu chuyện trong chương trình phát hiện những từ trẻ nói ngọng, phát âm
chưa chuẩn từ đó sửa sai, hướng dẫn trẻ cách phát âm chuẩn hơn.
Về trẻ: Thơng qua đọc thơ, hát, kể chuyện trẻ luyện phát âm chuẩn
hơn, có vốn từ phong phú hơn, tự tin trong q trình giao tiếp với mọi người xung
quanh.
3.1.2. Nhược điểm của giải pháp cũ
Giải pháp 1: Dạy trẻ phát âm thơng qua hoạt động tăng cường
tiếng Việt cho trẻ.
Về giáo viên: Chưa chú trọng đến việc dạy trẻ phát âm từ tiếng Việt
từ mà trẻ chưa biết, những từ trẻ cịn nói ngọng…chưa linh hoạt trong cách
tăng cường tiếng Việt cho trẻ, phương pháp cứng nhắc theo lối mịn cơ phát
âm trước trẻ phát âm sau, chưa tận dụng triệt để các từ tiếng Việt sử dụng
trong các hoạt động để luyện phát âm cho trẻ.
Về trẻ: Luyện phát âm các từ tiếng Việt một cách thụ động, chưa phát
huy tính tích cực chủ động trong q trình luyện phát âm.
Giải pháp 2: Dạy trẻ phát âm thông qua bài thơ, bài hát, câu
chuyện trong các tiết học.
Trong q trình dạy trẻ giáo viên mới rèn luyện phát âm cho trẻ thơng
qua các hoạt động đọc thơ, kể chuyện, hát. Chưa quan tâm chú trọng đến rèn
phát âm chuẩn cho trẻ ở tất cả các hoạt động trong ngày q trình dạy trẻ chỉ
chú ý dạy trẻ hát thuộc, đọc thuộc thơ, kể chuyện diễn cảm chưa chú ý sửa
triệt để phát âm ngọng cho trẻ.
12
Từ những giải pháp đã thực hiện ở trên cho thấy trẻ phát âm chuẩn
chưa thực sự hiệu quả, trẻ vẫn cịn ngọng. Chính vì vậy tơi nhận thấy cần đề
xuất một số giải pháp để khắc phục hạn chế của giải pháp cũ như sau:
3.2. Mơ tả giải pháp sau khi có sáng kiến
3.2.1. Tính mới, sự khác biệt của giải pháp mới so với giải pháp
cũ
Sau khi áp dụng sáng kiến “Một số biện pháp rèn kỹ năng phát âm
chuẩn cho trẻ 3 tuổi dân tộc Mơng lớp mẫu giáo bé Trung Tâm trường
Mầm non Sùng Phài, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu”.
Giáo viên nắm được đặc điểm ngơn ngữ riêng của từng trẻ. Linh hoạt
lồng ghép phát triển ngơn ngữ trong các hoạt động tạo mơi trường cho trẻ
được nghe, được phát âm…linh hoạt trong cơng tác giảng dạy.
Trẻ nói rõ ràng sử dụng linh hoạt các loại câu khác nhau trong giao tiếp,
chủ động khởi xướng trong các cuộc trị chuyện với bạn bè cơ giáo, người xung
quanh...
Trẻ rèn luyện kỹ năng phát âm chuẩn hơn, nói ngọng ít hơn, khẩu hình
khi phát âm của trẻ chuẩn hơn, trẻ mạnh dạn tự tin và đặc biệt vốn từ của trẻ
phong phú đa dạng hơn tạo điều kiện phát triển ngơn ngữ mạch lạc.
Trên cơ sở kế thừa và phát huy ưu điểm, khắc phục những hạn chế
của những giải pháp trên. Tơi đã áp dụng có hiệu quả trong việc rèn kỹ năng
phát âm chuẩn cho trẻ 3 tuổi dân tộc Mơng qua các giải pháp sau:
3.2.2. Các giải pháp mới áp dụng.
Giải pháp 1: Tìm hiểu ngun nhân dẫn đến tình trạng nói ngọng,
phát âm chưa chuẩn của trẻ.
Nói ngọng chính là một biểu hiện phát triển ngơn ngữ chưa hồn thiện
thường thấy ở trẻ 3 tuổi. Nếu khơng kịp thời chú trọng sửa, rèn luyện phát
âm cho trẻ thì những hạn chế đó sẽ tiếp tục phát triển thành thói quen, khó
sửa chữa sau này. Do đó cần tìm hiểu ngun nhân dẫn đến tình trạng nói
13
ngọng, phát âm chưa chuẩn của trẻ để kịp thời sửa và luyện cho trẻ phát âm
đúng, nói rõ ràng, mạch lạc.
Với đặc điểm học sinh các cháu 3 tuổi 100% là người dân tộc Mơng,
trẻ nói ngọng, khơng rõ câu chữ, nói khơng trịn vành…Để tìm hiểu ngun
nhân nói ngọng, phát âm chưa chuẩn tơi đã quan sát các biểu hiện bên ngồi
của trẻ khi tham gia các hoạt động trong ngày: Trẻ nói ngọng do thói quen
phát âm hàng ngày hay do trẻ mắc một số bệnh ảnh hưởng đến cơ quan phát
âm như ngắn lưỡi, đầy lưỡi dẫn đến trẻ nói ngọng. Hàng ngày tiếp xúc với
trẻ tơi ln gần gũi giao tiếp với trẻ, quan sát biểu hiện của trẻ trong q
trình phát âm từ đó xác định xem trẻ nói ngọng có phải là do thói quen nói
ngọng hay bắt chước người khác để truyền đạt ý mình cho người khác hiểu
theo suy nghĩ riêng của trẻ hay khơng. Thường xun trị chuyện với cha mẹ
và những người thường xun tiếp xúc với trẻ để phát hiện, tìm hiểu đúng
ngun nhân trẻ phát âm ngọng, chưa chuẩn... từ đó có biện pháp rèn luyện
cách phát âm phù hợp với đặc điểm của từng trẻ.
Qua cách làm trên tơi đã có kinh nghiệm trong quá trình phát hiện
ngun nhân, nắm được đặc điểm ngơn ngữ riêng của từng trẻ từ đó có biện
pháp luyện phát âm cho trẻ phù hợp với đặc điểm của từng trẻ.
Giải pháp 2: Tăng cường phát âm qua việc luyện đọc, nghe các bài
thơ, câu chuyện, bài hát, ca dao, đồng dao dành cho lứa tuổi mẫu giáo
Tăng cường phát âm qua việc luyện đọc, nghe các bài thơ, câu chuyện, bài
hát, ca dao, đồng dao cho trẻ vì hát, đọc thơ kể truyện...là những hoạt động tạo
nên tính hấp dẫn, sinh động gây được nhiều hứng thú đối với trẻ đồng thời
phát triển ngơn ngữ mạch lạc cho trẻ.
Ngơn ngữ của trẻ được hình thành trên cơ sở các phản xạ có điều kiện,
dựa trên tác động của các yếu tố từ mơi trường bên ngồi. Vì vậy trong q
trình tổ chức các hoạt động học tơi ln cố gắng tạo khơng khí thật thoải
mái, vui vẻ không gây căng thẳng áp lực cho trẻ khi tham gia hoạt động.
14
Trong q trình tổ chức hoạt động chuẩn bị nhiều đồ dùng đồ chơi đẹp mắt,
thu hút sự chú ý của trẻ. Hệ thống câu hỏi của bài đưa ra phù hợp từ dễ đến
khó từ đơn giản đến phức tạp tạo cơ hội cho trẻ tham gia các hoạt động một
cách tích cực.
Tơi đã tập trung rèn cho trẻ phát âm thơng qua các bài thơ, câu chuyện,
ca dao, đồng dao dành cho lứa tuổi mẫu giáo: Đầu tiên cơ sưu tầm và đọc các
bài thơ, ca dao, đồng dao, kể chuyện cho nghe, sau đó cho trẻ đọc, cơ lắng
nghe trẻ đọc để phát hiện trẻ ngọng ở từ nào cơ luyện phát âm cho trẻ từ đó
bằng cách cơ phát âm trước cho trẻ phát âm theo. Khi trẻ được nhắc đi nhắc
lại mà vẫn khơng phát âm chuẩn tơi nói từ từ, mở khẩu hình miệng rộng để
trẻ có thể nhìn quan sát dễ dàng ngồi ra tơi dạy trẻ cách đặt lưỡi thế nào, hơi
bật ra làm sao và làm mẫu để trẻ dễ dàng bắt chước và học theo.
Ví dụ: Khi tổ chức hoạt động phát triển ngơn ngữ qua bài thơ “Con rắn
thép” tơi chuẩn bị tranh minh hoạ đẹp để thu hút trẻ, đặt hệ thống câu hỏi
ngắn gọn, khi hỏi khơng hỏi dồn mà để trẻ có thời gian suy nghĩ, trả lời.
Đồng thời khi trẻ đọc cần chú ý lắng nghe, phát hiện những trẻ đọc ngọng,
trẻ phát âm chưa chuẩn để sửa. Trẻ đọc thường ngọng “Con rắn thép” thành
“Con rắng théc”... tơi sửa sai trực tiếp vào từ trẻ nói ngọng, nhắc trẻ nhìn vào
miệng cơ và nói lại theo cơ, nói chậm từng từ, nói một vài lần, nếu trẻ vẫn
nói sai tơi động viên khuyến khích rằng “Con nói gần đúng rồi” Khơng sửa sai
cho trẻ q nhiều ngay lập tức mà sửa sai cho trẻ vào những lúc khác để trẻ cảm
thấy khơng bị áp lực.
Tơi ln chú ý trong ngơn từ giao tiếp của trẻ trên lớp để sửa sao cho
trẻ phát âm chuẩn. Vì vậy ngồi việc cho trẻ đọc, kể, nghe các bài thơ câu
chuyện, bài đồng dao, ca dao trong chương trình, tơi cịn cho trẻ nghe và u
cầu trẻ đọc theo các bài thơ câu chuyện, bài đồng dao, ca dao lứa tuổi mầm
non vào các giờ đón trẻ, hoạt động chiều, trả trẻ, từ đó cơ lắng nghe sửa sai
cho trẻ những từ trẻ ngọng, cho trẻ nhắc lại theo cơ, đồng thời cho trẻ nghe
15
đi nghe lại nhiều lần để trẻ bắt chước những từ mà trẻ phát âm ngọng chưa
chuẩn.
Ví dụ: Khi dạy trẻ bài thơ “Bàn cơ giáo” trong q trình dạy trẻ tơi phát
hiện ra đa số trẻ lớp tơi phát âm chưa chuẩn, nói ngọng từ “Bàn tay” thành
“Vàn tay” hay từ “Tết tóc” thành từ “Tết tốc” Tơi chú ý lắng nghe và sửa sai
trực tiếp cho trẻ. Cho trẻ đó phát âm theo cơ, hướng dẫn trẻ nhìn khẩu hình
của cơ, phát âm theo cơ, cho trẻ phát âm nhiều lần. Hay gọi trẻ phát âm chuẩn
lên phát âm cùng để trẻ học bạn, cho trẻ phát âm theo nhiều hình thức, chú ý
nhiều đến những trẻ đó. Từ đó trẻ được phát âm nhiều, phát âm chuẩn hơn
những từ có trong bài thơ, câu chuyện cơ dạy.
Từ việc luyện phát âm qua đọc, nghe các bài thơ, câu chuyện, bài
hát, ca dao, đồng dao trẻ đượ c rèn luyện phát âm một cách nhẹ nhàng từ
đó trẻ phát âm chuẩn, ít nói ngọng, tr ẻ đượ c làm quen với cách dùng từ,
cách đặt câu, cách diễn đạt ý hiểu của mình bằng ngơn ngữ mạch lạc, trẻ
mạnh dạn, t ự tin h ơn khi giao ti ếp.
Giải pháp 3: Luyện phát âm cho trẻ mọi lúc mọi nơi.
Trong trường mầm non trẻ tham gia nhiều hoạt động khác nhau như
hoạt động học, hoạt động chơi, hoạt động ăn, ngủ...tất cả những hoạt động
đều diễn ra trong ngày và giúp trẻ thực hành ngơn ngữ khả năng nghe hiểu
ngơn ngữ, khả năng diễn đạt bằng lời nói, trẻ trực tiếp tham gia vào hoạt
động giao tiếp, nhờ vậy vốn từ của trẻ tăng lên, trẻ được luyện phát âm nói
đúng từ, đúng câu, rèn luyện cách diễn đạt ý tưởng mạch lạc hơn.
* Luyện phát âm cho trẻ thơng qua hoạt động trị chơi
Ở lứa tuổi mầm non “Học mà chơi, chơi mà học” trên lớp ngồi thời
gian học tập ra thời gian chơi là chiếm khoảng thời gian nhiều nhất, trẻ chủ
yếu học qua trị chơi vì trị chơi ln mang lại hứng thú cho trẻ. Vì vậy việc
tổ chức cho trẻ chơi trị chơi để luyện phát âm chuẩn là rất cần thiết.
16
Ví dụ: Khi tổ chức cho trẻ chơi trị chơi “Lộn cầu vồng” cơ cho hai trẻ
cầm tay nhau chơi và cùng đọc bài đồng dao “Lộn cầu vồng”. Trong q trình
trẻ chơi trẻ phát âm sai như từ “Lộn” thành “Lổn” “Vồng” thành “Bồng”
“Nước” thành “Lướt” tơi chú ý nhấn mạnh vào các từ trẻ ngọng để trẻ chú ý
nhìn khẩu hình và nói đúng theo cơ.
Tổ chức cho trẻ chơi trị chơi : “Ai đốn giỏi” trong hoạt động âm
nhạc. cho trẻ nghe tiếng kêu của một chiếc chng, tiếng kêu của con vật,
nhạc cụ, tiếng nước chảy, vỗ tay và u cầu trẻ đốn xem đó là âm thanh của
dụng cụ âm nhạc nào? Tiếng kêu Con vật gì?... Khi trẻ trả lời cơ chú ý lắng
nghe và sửa sai trực tiếp từ nói ngọng, nói chưa chuẩn cho trẻ, từ đó trẻ được
rèn luyện phát âm, luyện thở ngơn ngữ, phát triển vốn từ, phát triển khả năng
lắng nghe từ đó trẻ phát âm chuẩn hơn, nói ngọng ít hơn, nói mạch lạc rõ
ràng.
* Luyện phát âm cho trẻ thơng qua hoạt động đón, trả trẻ
Thời gian đón, trả trẻ là thời gian tơi được trị chuyện với trẻ nhiều nhất,
tơi trị chuyện với trẻ về chủ đề đang học, những việc trẻ đã làm khi ở nhà, ở
lớp, trị chuyện với trẻ về những sự vật hiện tượng xung quanh...Trẻ được tự
do nói nên những suy nghĩ những ý tưởng của bản thân với cơ, cơ chú ý sửa sai,
làm giàu vốn từ cho trẻ. Hay cho trẻ chơi ở góc chơi mà trẻ thích, trị chuyện
với trẻ về đồ chơi, nội dung liên quan đến góc chơi để trẻ trả lời... tơi lắng
nghe và dạy trẻ phát âm chính xác những từ mà trẻ phát âm ngọng, phát âm sai.
* Luyện phát âm cho trẻ thơng qua hoạt động khám phá khoa học
và làm quen với mơi trường xung quanh
Trong giờ khám phá khoa học và làm quen với mơi trường xung quanh
tơi cho trẻ tiếp xúc khám phá, các sự vật hiện tượng qua vật thật, đồ chơi,
tranh ảnh... để trẻ tri giác từ đó trẻ nêu lên nhận xét đặc điểm cấu tạo, dấu
hiệu, hình dáng, chất liệu của sự vật bằng ngơn ngữ. Khi trẻ nhận xét tơi
lắng nghe trẻ phát âm để kịp thời sửa lỗi phát âm cho trẻ và củng cố chính
17
xác lại từ trẻ phát âm. Qua đó tơi rèn luyện kỹ năng phát âm, cung cấp vốn từ,
tạo điều kiện phát triển ngơn ngữ mạch lạc cho trẻ.
Ví dụ: Khi trị chuyện về con mèo, tơi cho trẻ xem tranh hoặc quan sát
con mèo thật và u cầu trẻ quan sát thật kỹ về con mèo để biết con mèo có
đặc điểm gì, hoạt động như thế nào…, sau đó tơi đặt câu hỏi: Đây là con gì?
Con mèo có đặc điểm gì? Đây là phần gì của con mèo? Phần đầu có những
bộ phận nào? Phần thân có những bộ phận nào? Con mèo có mấy chân? Con
mèo kêu như thế nào? Con hãy bắt chước tiếng kêu của con mèo nào? Con
mèo thích ăn gì? Con mèo ni để làm gì? khi trẻ trả lời tơi lắng nghe động
viên khuyến khích và sửa sai cho trẻ.
* Luyện phát âm cho trẻ thơng qua hoạt động ngồi trời
Trong hoạt động ngồi trời tơi cho trẻ dạo chơi xung quanh sân trường
quan sát bồn hoa khi trẻ quan sát xong tơi gợi hỏi trẻ các câu hỏi: “Trong bồn
hoa có những loại hoa gì? Cây hoa có đặc điểm gì? Lá màu gì? Hoa màu gì?
Trẻ hứng thú tích cực kể những đặc điểm của cây mà trẻ nhìn thấy. Khi trẻ
kể tơi lắng nghe và sửa sai cho trẻ khi trẻ phát âm sai và củng cố chính xác lại
đặc điểm của cây cung cấp thêm kiến thức cho trẻ.
Ngồi việc rèn luyện, phát triển ngơn ngữ cho trẻ qua các trị chơi, hoạt
động trong ngày. Để trẻ khơng nhút nhát, xấu hổ, có khả năng phát âm chuẩn,
diễn đạt đầy đủ câu khi tiếp xúc với nhiều người đặc biệt là người lạ tơi
tăng cường cho trẻ tham gia những hoạt động giao tiếp chỗ đơng người như:
tham gia các hội thi, cho trẻ tham gia các hoạt động tập thể giao lưu với các
anh chị lớp lớn, giao lưu văn nghệ, chăm sóc vườn rau...đồng thời tơi ln
lắng nghe để phát hiện và sửa phát âm sai cho trẻ kịp thời. Qua đó giúp trẻ
mở rộng được vốn từ, trẻ phát âm chuẩn hơn, mạnh dạn tự tin hơn trong giao
tiếp.
Qua hoạt động luyện phát âm cho trẻ mọi lúc mọi nơi (hoạt động chơi,
đón trả trẻ, hoạt động ăn...) có hiệu quả tốt đối với việc phát triển ngôn ngữ
18
của trẻ. Qua các hoạt động đó, trẻ được rèn luyện về mặt phát âm, có thêm
được nhiều từ mới và hiểu được hơn ý nghĩa của các từ đã biết và được rèn
luyện thêm về mặt ngữ pháp.
4. Hiệu quả do sáng kiến đem lại
Sau khi áp dụng những giải pháp mới trong việc rèn kỹ năng phát âm
chuẩn cho trẻ 3 tuổi dân tộc Mơng lớp mẫu giáo bé Trung Tâm trường mầm non
Sùng Phài đạt hiệu quả như sau:
Trẻ được rèn luyện, phát triển ngơn ngữ. Khả năng nghe, hiểu, nói của
trẻ có những chuyển biến tích cực, chất lượng trẻ ở lĩnh vực phát triển ngơn
ngữ tăng, khả năng giao tiếp của trẻ khi ở lớp, ở nhà tốt hơn. Trẻ thích tham
gia vào các hoạt động, lĩnh hội được vốn từ, ngữ pháp... trẻ mạnh dạn tự tin
trong giao tiếp, hứng thú trong phát âm chuẩn.
Trẻ có kỹ năng điều chỉnh khẩu hình, hơi thở khi phát âm chuẩn.
Giáo viên có kinh nghiệm phát hiện các lỗi phát âm sai thường nói ngọng
ở trẻ, sử dụng các phương pháp linh hoạt sáng tạo chú trọng hơn trong q trình
sửa lỗi phát âm khơng chuẩn, nói ngọng: Dạy trẻ uốn lưỡi, đẩy hơi, tạo khơng
khí thoải mái, khơng hỏi dồn trẻ khiến trẻ lúng túng, bằng lời nói, trị chơi,
bài thơ, câu truyện tạo được nhiều tình huống cho trẻ thể hiện tình cảm
bằng các âm, các từ chuẩn.
Giáo viên nhận thức tầm quan trọng trong việc dạy trẻ phát âm chuẩn
ở lứa tuổi mẫu giáo để sẵn sàng cho quá trình học tập của trẻ ở những năm
tiếp theo là rất cần thiết.
Biểu 1: Đối với giáo viên
Kết quả khảo sát
Nội dung đánh giá
Trước khi thực hiện sáng Giáo viên chưa linh hoạt trong q trình sửa lỗi
kiến
phát âm sai, phát âm khơng chính xác cho trẻ mọi
lúc mọi nơi, chưa quan tâm đến q trình tạo mơi
trường thoải mái cho trẻ phát âm, luyện phát âm
19
cho trẻ cịn cứng nhắc: mới chỉ chú trọng luyện
phát âm cho trẻ qua hoạt tăng cường tiếng việt
Giáo viên có kinh nghiệm phát hiện các từ trẻ
thường nói ngọng, sử dụng các phương pháp linh
hoạt sáng tạo chú trọng hơn trong q trình sửa lỗi
phát âm khơng chuẩn, nói ngọng ở trẻ: Dạy trẻ
Sau khi thực hiện sáng
uốn lưỡi, đẩy hơi, tạo khơng khí thoải mái khi cho
kiến
trẻ phát âm, khơng hỏi dồn trẻ khiến trẻ lúng túng
khi phát âm, bằng lời nói, trị chơi, bài thơ, câu
truyện giáo viên tạo được nhiều tình huống cho trẻ
thể hiện tình cảm bằng các âm, các từ chuẩn.
Biểu 2: Đối với học sinh
Trước khi
thực hiện
Sau khi thực hiện sáng kiến
sánh
sáng kiến
( tháng 3/ 2017)
kết
15
9
60
18
56
8
44
18
Tỷ lệ ( %)
Trẻ phát âm ngọng,
10
Số trẻ đạt yêu cầu
Trẻ phát âm chuẩn
40
T/S trẻ
2016 2017
Tỷ lệ ( %)
2015 2016
Số trẻ đạt yêu cầu
2014 – 2015
6
quả
T/S trẻ
Năm học:
Tỷ lệ ( %)
Năm học:
yêu cầu Số trẻ đạt
( tháng 9/2014)
Năm học:
T/S trẻ
Nội dung
So
16
89
2
11
Tăng
49%
Giả
m
chưa chuẩn
49%
20
Trẻ mạnh dạn tự tin
trong hoạt động giao
8
53
11
61
16
89
tiếp
Trẻ chưa mạnh dạn
tự tin trong hoạt
Tăng
36%
Giả
7
47
7
39
2
11
m
36%
động giao tiếp
Sau khi thực hiện sáng kiến giáo viên đã nắm bắt được các dạng nói
ngọng ở trẻ từ đó linh hoạt hơn trong cách rèn trẻ phát âm. T rẻ phát âm
chuẩn,
mạnh dạn tự tin trong giao tiếp có sự tăng giảm rõ rệt so với các năm học
trước.
5. Đánh giá về phạm vi ảnh hưởng của sáng kiến
Sau khi nghiên cứu và áp dụng sáng kiến kinh nghiệm vào rèn trẻ. Đến
thời điểm này tơi đã thu được những kết quả như mong muốn, sáng kiến
khơng những áp dụng tại lớp mẫu giáo 3 tuổi trường mầm non Sùng Phài mà
cịn áp dụng thực hiện lâu dài với các trường mầm non trong tồn tỉnh có cùng
điều kiện.
6. Các thơng tin cần được bảo mật: Khơng.
7. Kiến nghị, đề xuất
* Đối với Phịng Giáo dục
Cần cung cấp bổ sung thêm tranh ảnh minh hoạ, thơ truyện, băng đĩa về
thơ truyện, ca dao đồng dao cho trẻ 3 tuổi.
* Đối với Ban giám hiệu
Thường xun tổ chức các chun đề luyện phát âm cho trẻ rút kinh
nghiệm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
Phối hợp tốt với chính quyền địa phương trong cơng tác tun truyền
phụ huynh đưa con em đến trường.
21
Làm tốt cơng tác xã hội hóa bổ sung đồ dùng đồ chơi, trang thiết bị dạy
học phục vụ cơng tác giáo dục trẻ.
* Đối với giáo viên
Tích cực học hỏi kinh nghiệm, linh hoạt sáng tạo rèn luyện phát âm cho
trẻ, rèn luyện phát âm cho trẻ trong tất cả các hoạt động trong ngày của trẻ.
Làm tốt cơng tác phối kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường,
tun truyền tới phụ huynh phối hợp rèn luyện phát âm cho trẻ tại gia đình.
* Đối với phụ huynh
Thường xun quan tâm chăm sóc trẻ cả về trí tuệ lẫn thể chất. Tích
cực phối hợp với giáo viên trong việc rèn luyện phát âm cho trẻ tại nhà. Động
viên trẻ kịp thời đúng lúc khi con có sự tiến bộ để trẻ thích học hơn.
8. Tài liệu kèm (Ảnh minh họa trang 21,22,23)
Trên đây là nội dung, hiệu quả của tác giả do chính tơi thực hiện khơng
sao chép hoặc vi phạm bản quyền./.
XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN ĐƠN VỊ
TÁC GIẢ SÁNG KIẾN
ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
Mai Thị Lan Phương
22
Ảnh 1: Rèn luyện ngôn ngữ qua hoạt động phát triển ngôn ngữ
23
Ảnh 2: Luyện phát âm thơng qua trị chơi
Ảnh 3: Trẻ luyện phát âm qua hoạt động ngồi trời
24
Ảnh 4: Trẻ tham gia hoạt động giao tiếp nơi đông người
25