HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI

SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI

- Học thuyết tiến hóa cổ điển:
+ Lamarck
+ Darwin
- Học thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI

theo Lamarck
- Lamarck:
+ Biến đổi (variation): sự thay đổi các
đặc điểm của sinh vật
+ Nguyên nhân:
* tác dụng của ngoại cảnh
* sự sử dụng cơ quan


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI

theo Lamarck
• Ngoại cảnh:
+ Tác dụng trực tiếp qua trao đổi chất: thực vật
và động vật bậc thấp
* chịu tác động thụ động đối với ngoại cảnh
* kích thích sự xuất hiện và phát triển của
bộ phận này; làm suy giảm hoặc tiêu biến bọ

phận khác
=> Sinh vật có khả năng biến đổi thích ứng với
những tác nhân trực tiếp của ngoại cảnh thông
qua trao đổi chất


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI

theo Lamarck
+ Tác dụng gián tiếp qua hệ thần kinh:
động vật có hệ thần kinh phát triển
* Hoàn cảnh sống thay đổi nhu cầu
thay đổi  hành động và tập quán thay
đổi  thay đổi hình thái cấu tạo cơ quan.
* thời gian cần thiết để ngoại cảnh
ảnh hưởng lên sinh vật kéo dài hơn ở
thực vật


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI

theo Lamarck
• Sự sử dụng cơ quan:
* sự sử dụng thường xuyên, liên tục một cơ
quan nào đó sẽ dần dần củng cố cơ quan ấy,
làm cho nó to thêm, mạnh thêm, tỷ lệ với thời
gian sử dụng
* sự không sử dụng thường xuyên một cơ
quan nào đó sẽ làm cho nó suy yếu đi, mất dần
chức năng và cuối cùng bị tiêu biến

* cơ thể còn non dễ bị biến đổi


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI

Theo Darwin

Các kiểu thích nghi
• Sự thích nghi về hình dáng và màu sắc
• Sự thích nghi của thực vật thụ phấn nhờ
động vật
• Sự thích nghi của thực vật ăn cơn trùng


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI

theo Darwin
- Sự thích nghi về hình dáng và màu sắc

+ Màu sắc ngụy trang
+ Màu sắc cảnh cáo
+ Hình dáng ngụy trang
+ Hình dáng bắt chước


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI
theo Darwin
- Màu

sắc ngụy trang:

+ Phổ biến ở các lồi động vật khơng có vũ khí
tự vệ, khơng có mùi hơi, khơng có nọc độc.
+ Màu sắc của chúng hịa lẫn với mơi trường để
* trốn tránh kẻ thù
* rình mồi có hiệu quả


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI
theo Darwin


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI
theo Darwin
-

Màu sắc cảnh cáo:
+ gặp ở các lồi động vật có nọc độc, khơng
ăn được hoặc có mùi hơi.
+ màu sắc sặc sỡ trên cơ thể có tác dụng cảnh
báo sự nguy hiểm.
+ Các loài này thường ngụy trang bằng màu
nổi bậc như:
* trắng và đỏ
* vàng, đỏ và trắng,
* da cam và đen
* vàng và đen


• Thí nghiệm của Darwin:
+ buộc bọ (Bộ cánh thẳng) màu nâu,

vàng, lục vào cột trên đất màu nâu
+ sau 2 tuần: chim ăn 60% bọ vàng,
55% bọ lục, 20% bọ nâu


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI
theo Darwin


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI
theo Darwin

Cá nóc

Nhện độc


• Sâu róm tấn cơng
thị xã Bảo Lộc

lơng sâu phát tán khắp nơi, bất cứ ai
dính phải đều ngứa ngáy, và buộc
phải… gãi, giác nổi đầy người. Con
sâu nhỏ, nhưng đã làm đảo lộn sinh
hoạt của người, nên người dân, nhất là
sinh sống ở những khu nhà vườn, suốt
ngày rơi vào tình cảnh… gãi, và… tìm
cách chống sâu. Học sinh ở một số
trường nằm giữa vườn rẫy đi học phải
mang theo lọ dầu

SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI
theo Darwin

- Hình dáng ngụy trang:
+ Phổ biến ở các lồi động vật khơng có vũ khí
tự vệ, khơng có mùi hơi, khơng có nọc độc
+ Một số lồi động vật hịa lẫn vào mơi trường
cả màu sắc và hình dạng


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI
theo Darwin

- Hình dáng bắt chước:
+ phổ biến ở các lồi động vật khơng có vũ
khí tự vệ, khơng có mùi hơi, khơng có nọc độc
+ là hiện tượng gần giống nhau về hình dạng
và màu sắc giữa hai lồi:
* “lồi mẫu”: có chất độc, mùi hơi
khiến lồi khác phải sợ
* “lồi bắt chước”: khơng có vũ khí tự vệ
và do có đặc điểm giống “loài mẫu” nên cũng
được loài khác sợ


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI
theo Darwin

Bướm Sesia crabroniformis
Lồi bắt chước

Ong bị vẽ (Vespa crabro)
“Lồi mẫu”


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI
theo Darwin


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI
theo Darwin


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI
theo Darwin

Lồi mẫu

Lồi bắt chước


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI
theo Darwin

Micrurus frontalis altirostris


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI

theo Darwin


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI
theo Darwin

- Giải thích: Màu sắc và hình dáng ngụy trang
Hình dáng bắt chước
Biến dị
Di truyền
Chọn lọc tự nhiên

Động lực: đấu tranh sinh tồn


SỰ HÌNH THÀNH ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI
theo Darwin
-

Giải thích: Màu sắc và hình dáng ngụy trang
Hình dáng bắt chước
+ Các cơ thể khơng có màu sắc, hình dáng ngụy trang tốt sẽ
bị kẻ thù phát hiện và đào thải dần qua quá trình CLTN
+ Bất cứ 1 biến dị nào về màu sắc và hình thái theo hướng
ngụy trang hay đánh lừa dù ban đầu không đáng kể cũng
tăng thêm hy vọng sống sót trong đấu tranh sinh tồn
+ Qua thời gian dài các biến dị đó được tích lũy và hoàn
thiện
+ Kết quả: từ 1 biến dị nhỏ nhặt, riêng lẻ ban đầu thành biến