Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường vào môn Tự nhiên và xã hội

<span class='text_page_counter'>(1)</span>V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 Ngµy 14 th¸ng 8 n¨m 2008. TiÕt 1-2: V¨n b¶n: T«i ®i häc Thanh TÞnh A-Mục tiêu cần đạt Gióp HS: - C¶m nhËn ®­îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt t«i, ë buổi tựu trường đầu tiên trong đời. - ThÊy ®­îc ngßi bót v¨n xu«i giµu chÊt th¬, gîi d­ vÞ tr÷ t×nh man m¸c cña Thanh TÞnh. B- Tiến trình tổ chức các hoạt động. Nhà thơ Viễn Phương đã từng viết : “ Ngày đầu tiên đi học.”Đúng vậy trong cuộc đời của mỗi con người, kỉ niệm được lưu giữ bền lâu nhất chính là tuổi học trò. Nhưng đặc biệt là những kỷ niệm về buổi đầu tiên đến trường. Truyện ngắn “Tôi đi học” đã diễn tả lại những kỷ niệm mơn man, bâng khuâng trong ngày đầu tiên của tuæi häc trß ®Çy th¬ méng. I.T¸c gi¶- T¸c phÈm. 1.T¸c gi¶.Thanh TÞnh (1911- 1988) - Tõng d¹y häc, viÕt b¸o, lµm v¨n , nh­ng thµnh c«ng h¬n c¶ lµ truyÖn ng¾n vµ th¬. - Truyện ngắn của ông đậm chất trữ tình, toát lên vẻ đằm thắm nhẹ nhµng mµ l¾ng s©u, ªm dÞu .T×nh c¶m trong trÎo, võa man m¸c buån, võa ngät ngµo, quyÕn luyÕn. 2.T¸c phÈm. in trong tËp “Quª mÑ” 1941. II.T×m hiÓu chung v¨n b¶n. 1. §äc. - GiängchËm, dÞu, h¬i buån, l¾ng s©u. - GV đọc mẫu. HS đọc tiếp. 2. Thể loại và ptbđ: H: Văn bản thuộc thể loại g×? +Truyện ngắn H: Văn bản sử dụng những phương +Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm. thức biểu đạt chính nào? H: Truyện có mấy nhân vật? Ai là nhân + Tôi, mẹ, ông đốc, những cậu học trò. vật chính? Vì sao đó là nhân vật chính? - Tôi được kể nhiều nhất. Mọi sự việc được kÓ tõ c¶m nhËn cña nh©n vËt t«i. 3. Bố cục: Truyện ngắn “TĐH” bố cục theo dòng hồi tưởng của nhân vật “Tôi”. H: Kỷ niệm ngày đầu tiên đến trường -+ Từ hiện tại nhớ về dĩ vãng:(Từ đầu đến của “Tôi” được kể theo trình tự nào? Tưng bừng rộn rã) biến chuyển của trời đất cuèi thu vÒ h/¶nh cña mÊy em nhá rôt rÌ lÇn Tương ứng với các trình tự ấy là đoạn 1 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 v¨n nµo cña v¨n b¶n?. đầu tiên đến trường gợi cho nhân vật tôi nhớ l¹i m×nh, ngµy Êy cïng nh÷ng kû niÖm trong s¸ng. +Tâm trang, cảm giác của nhân vật tôi trên con đường cùng mẹ tới trường (Buæi mai hom Êy…trªn ngän nói). +Tâm trạng, cảm giác của “Tôi” khi đứng giữa sân trường, khi nhìn mọi người, các bạn, khi nghe gọi tên mình, lúc rời tay mẹ để vào lớp (Trước sân trường cả ngày n÷a…chót nµo hÕt). + Tâm trạng, cảm giác của nhân vật “Tôi” lúc ngồi vào chổ của mình và đón nhËn giê häc ®Çu tiªn (®o¹n cuèi). III.T×m hiÓu chi tiÕt. a. Khơi nguồn kỷ niệm (Đoạn 1-giọng đọc chậm, bồi hồi) H: Nỗi nhớ buổi tựu trường của tgiả + Thời điểm: Cuối thu( đầu tháng 9) ®­îc kh¬i nguån tõ kh«ng gian vµ thêi + Thiªn nhiªn: L¸ rông nhiÒu, m©y bµng b¹c + Sinh hoạt: Mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón gian ntn? mẹ lần đầu tiên đi đến trường. §©y lµ thêi ®iÓm gîi nhí. ChÝnh thêi Không gian và thời gian đó có ý điểm và những h/ảnh quen thuộc này đã giúp nghÜa g×? nh©n vËt “t«i” sèng l¹i nh÷ng kØ niÖm m¬n man, trong sáng, xao xuyến, mới lạ, suốt đời kh«ng thÓ quªn. H: Gi÷a K gian vµ thêi gian Êy, t©m tr¹ng cña nh©n vËt “t«i” hiÖn ra qua nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh nµo? T¸c dông cña nã?. + Tõ l¸y: nao nøc, m¬n man, t­ng bõng, rén r·… + T/giả đã dùng h/ảnh so sánh đầy ấn tượng “ T«i quªn thÕ nµo ®­îc nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng Êy n¶y në trong lßng t«i nh­ mÊy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng” => Với những từ láy dùng để miêu tả tâm tr¹ng, c¶m xóc vµ c¸ch so s¸nh giµu søc gîi cảm đã diễn tả một cách cụ thể tâm trạng bâng khuâng, xao xuyến, bồi hồi, xúc động cña nh©n vËt“t«i”, gãp phÇn rót ng¾n kho¶ng c¸ch thêi gian gi÷a qu¸ khø vµ hiÖn t¹i; dÉn người đọc vào một thế giới đầy ắp những cung bậc tâm tư tình cảm đẹp đẽ, trong sáng, đáng nhớ, đáng chia sẻ và lưu luyến. GV: Tất cả như đang trỗi dậy, đang lớn lên, đang mỉm cười vậy! Tất cả như có hình hµi, vãc d¸ng, t­ thÕ vËy! b. Cảm giác, và tâm trạng của tôi trên con đường cùng mẹ tới trường. + Con ®­êng, c¶nh vËt xung quanh vèn rÊt H: T×m nh÷ng h/¶nh, chi tiÕt miªu t¶ 2 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 t©m tr¹ng, c¶m gi¸c cña t«i trong lÇn quen nh­ng lÇn nµy tù nhiªn thÊy l¹, tù c¶m đầu theo mẹ đến trường? thấy có sự thay đổi trong lòng. + Cảm thấy mình trang trọng, đứng đắn với bé quÇn ¸o, víi mÊy quyÓn vë míi trªn tay. + CÈn thËn n©ng niu mÊy quyÓn vë, võa lóng tóng, võa muèn thö søc m×nh, muèn kh¼ng định khi xin mẹ được cầm bút, thước như b¹n. H: H·y ph©n tÝch t©m tr¹ng, c¶m gi¸c - VÉn con ®­êng Êy, vẫn lµ chÝnh m×nh cña t«i lóc nµy? nhưng tất cả đều có sự thay đổi. Đây chính là t©m tr¹ng,c¶m gi¸c ngì ngµng cña nh©n vËt tôi khi lần đầu tiên được đến trường đi học, được bước vào một thế giới mới lạ, được tập làm người lớn, không chỉ nô đùa, rong chơi, thả diều ngoài đê, ngoài đồng nữa.Chính ý nghÜ Êy lµm cho “T«i” c¶m thÊy trang träng và đứng đắn. GV: Đi học quả là một sự kiện lớn, một thay đổi quan trọng đánh dấu bước ngoÆt cña tuæi th¬. ChÝnh tõ sù nhËn thøc vÒ sù nghiªm tóc häc hµnh mµ cËu muèn khẳng định mình, muốn thử sức mình, xin mẹ được cầm bút thước. Đó là tâm trạng, cảm giác rất tự nhiên của một đứa bé lần đầu tiên được đến trường. H: Khi ‘’T«i” cã ý nghÜ võa non nít - §©y lµ mét c¸ch so s¸nh thó vÞ, gióp ngây thơ “ chắc chỉ người thạo mới cầm người đọc hình dung ra được đây là chú bé nổi bút thước. Nhưng ý nghĩ ấy thoáng ngộ nghĩnh, ngây thơ, đáng yêu, đã biết đề qua tâm trí tôi nhẹ nhàng như một làn cao việc học trong ngày đầu tiên đến trường víi mét t×nh c¶m dÞu dµng,trong s¸ng vµ mây lướt ngang trên gọn núi”. kh¸t vọng vươn tới chân trời học vấn. Cũng H·y ph¸t hiÖn vµ ph©n tÝch ý nghÜa biện pháp nghệ thuật được sử dụng chính là đề cao sự h.tập của con người. trong c©u v¨n trªn? c. Tâm trạng và cảm giác của tôi lúc ở sân trường. H: Cảnh sân trường làng Mý Lý lưu lại +Cảnh trường làng: Rất đông người (dày đặc cả người) trong t©m trÝ Tgi¶ cã g× næi bËt? - Người nào quần áo cũng sạch - sẽ,gương mặt vui tươi và sáng sủa. H: Cảnh tượng ấy được nhớ lại có ý => Phản ánh K2 đặc biệt của ngày hội khai trường. nghÜa g×? - ThÓ hiÖn tinh thÇn hiÕu häc cña nh©n d©n ta. - Bộc lộ T/cảm sâu nặng của Tgiả đối với H: Khi chưa đi học “ Tôi chỉ thấy ngôi mái trường tuổi thơ. +T©m tr¹ng cña “T«i”: So s¸nh líp häc víi trường cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà 3 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 trong làng”. Nhưng lần đầu tới trường, cậu lại thấy “Trường Mỹ Lý trông xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng” khiÕn cËu ®©m ra lo sî vÈn v¬. Em hiÓu ý nghÜa h/¶nh so s¸nh trªn ntn?. đình làng( nơi thờ cúng tế lễ, nơi linh thiêng cÊt dÊu nh÷ng ®iÒu bÝ Èn) . => Tác giả đã diễn tả cảm xúc trang nghiêm của cậu bé về mái trường. Cậu cảm thấy mình nhỏ bé làm sao trước tri thức của con người trong trường học. H: Khi t¶ nh÷ng cËu häc trß lÇn ®Çu + Tgi¶ sdông h/¶nh tinh tÕ: “ Hä nh­ con tiên đến trường Tgiả dùng H/ảnh nào? chim non đứng bên bờ tổ nhìn quãng trời réng muèn bay nh­ng cßn ngËp ngõng lo Ph©n tÝch H/¶nh Êy? sî”. => Mtả sinh động h/ảnh và tâm trạng của các em nhỏ lần đầu tiên tới trường . Mái trường cũng chính là tổ ấm, mỗi học trò ngây thơ, hồn nhiên như một cánh chim ®Çy kh¸t väng vµ biÕt bao båi håi, lo l¾ng nh×n bÇu trêi réng nghÜ tíi ch©n trời học vấn mênh mang.=> Có thể nói, tác giả đã bằng nhiều hình ảnh, nhiều chi tiết cụ thể để biểu hiện những cung bậc tâm trạng khác nhau của nv tôi. H: H·y t×m nh÷ng tõ ng÷ mt¶ cung bËc _ Khi thÊy c¸c häc trß cò s¾p hµng vµo líp T/c¶m cña “T«i” khi nghe tiÕng trèng “T«i” c¶m thÊy ch¬i v¬i, lóng tóng, dÒnh trường, khi nghe gọi tên, rồi phải rời tay dàng, run run. _ Khi nghe gọi tên từng người, tôi cảm mÑ vµo líp häc? thÊy nh­ qu¶ tim t«i ngõng ®Ëp, giËt m×nh và lúng túng, người nặng nề, nức nở khóc. => C¸ch mt¶, kÓ rÊt phï hîp víi quy luËt H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch mt¶, kÓ chuyÓn biÕn t©m lý trÎ. §ã lµ t©m tr¹ng t©m lý cña tgi¶? ngì ngµng, c¶m gi¸c míi l¹, v« cïng x¸o động, hồn nhiên trong sáng của những cậu häc trß nhá ®ang tuæi ¨n, tuæi ch¬i lÇn ®Çu tiên tới trường. =>Tác giả phải là người tinh tế, nhạy cảm và yêu trẻ thì mới có thể viết ra những câu văn truyền cảm và xúc động đến thế. Những câu văn đã giúp người đọc nhớ lại những kỷ niệm trong sáng và đẹp đẽ về tuổi thơ của chính mình. Còng cã thÓ nãi r»ng, nhµ v¨n kh«ng viÕt v¨n mµ ®ang thực sù sèng l¹i nh÷ng kû niệm của chính mình để giãi bày tuổi thơ của chính mình. Những kỷ niệm ấy trong s¸ng vµ ch©n thùc v« cïng. d. T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña T«i khi vµo líp häc. H: Vì sao khi sắp hàng vào lớp học + Vì “Tôi” bắt đầu cảm nhận được sự độc “Tôi” lại cảm thấy “Trong thời thơ ấu lập của mình khi đi học. Bước vào lớp học chưa lần nào cảm thấy xa mẹ như lần là bước vào Tgiới riêng của mình, phải tự m×nh lµm tÊt c¶, kh«ng cßn cã mÑ bªn nµy?” c¹nh nh­ ë nhµ. + Một mùi hương lạ xông lên trong lớp. H: Nh­ng c¶m gi¸c mµ “T«i” nhËn 4 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 ®­îc khi vµo líp häc lµ g×?. - Trông hình gì treo trên tường tôi cũng c¶m thÊy l¹ vµ hay hay. - Nh×n bµn ghÕ chç m×nh ngåi : l¹m nhËn lµ vËt riªng cña m×nh. - Nh×n b¹n ch­a hÒ quen biÕt nh­ng lßng K c¶m thÊy xa l¹ chót nµo. H: H·y lý gi¶i nh÷ng c¶m gi¸c cña => C¶m gi¸c l¹ v× lÇn ®Çu tiªn ®­îc vµo lớp học, một môi trường sạch sẽ, ngay “T«i”? ng¾n. - K c¶m thÊy xa l¹ víi bµn ghÕ, b¹n. V× b¾t đầu ý thức được những thứ đó sẽ gắn bó H: Cuèi v¨n b¶n cã 2 chi tiÕt:- Mét con th©n thiÕt víi m×nh b©y giê vµ m·i m·i. * Hình ảnh này K chỉ đơn thuần có ý nghĩa chim con liệng đến. - Nhưng tiếng phấn thầy tôi đã đưa tôi thực như một sự tình cờ mà có dụng ý nghệ thuật, có ý nghĩa tượng trưng rõ ràng: vÒ thùc t¹i. H/¶nh con chim gîi nhí, gîi tiÕc nh÷ng Những chi tiết đó có ý nghĩa gì?ngày trẻ thơ được hoàn toàn tự do đã chấm dứt để bước vào một thế giới mới trong cuộc đời. Gv: Phải ch¨ng ®©y lµ giê phót sang trang cña mét t©m hån trÎ d¹i, t¹m biệt tuổi thơ chỉ biết nô đùa nghịch ngợm để bước vào một thế giới tuổi học trò nghiêm chỉnh đầy khó khăn và biết bao hấp dẫn. Cậu đã bắt đầu trưởng thành trong nhËn thøc cña m×nh. e. Thái độ,cử chỉ của người lớn đối với các em nhỏ lần đầu đi học. H: Dẫn dắt đón chào các em vào Tgiới - Mẹ âu yếm, dịu dàng đưa tôi từ nhà tuổi học trò là những bậc phụ huynh,các đến trường. thầy cô giáo. Hãy trình bày cảm nhận - Các phụ huynh đều chuẩn bị chu đáo của em về thái độ, cử chỉ của họ đối với mọi thứ cho con em, đều trân trọng tham dù buæi lÔ quan träng nµy. c¸c em nhá? - Ông đốc đến thầy giáo trẻ ai cũng dịu dàng từ tốn, bao dung đón chào và động viên các em nhập trường. GV: Có lẽ trong trái tim của mọi người cũng đang bồi hồi xao xuyến, lo lắng, håi hép cïng con em m×nh. Qua các h/ảnh về người lớn, cta nhận ra trách nhiệm, tấm lòng của gia đình, nhà trường đối với thế hệ tương lai. Đó là một mái trường gia đình ấm áp, là nguồn nuôi dưỡng các em trưởng thành. H:Hãy so sánh với thái độ của người Nhật Bản trong văn bản Cổng trường mở ra? (B×nh dÞ h¬n nh­ng còng thËt ch©n t×nh,s©u s¾c). H: C¶m xóc cña em khi häc xong v¨n b¶n? ( HS tr×nh bµy) 5 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 IV. Tæng kÕt. H: Nêu nhận xét về nét đặc sắc nghệ thuật và sự cuốn hút của t/phẩm? 1.§Æc s¾c nghÖ thuËt. - Truyện ngắn Kh có cốt truyện, được bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghĩ của nhân vật tôi, theo trình tự thời gian của buổi tựu trường. - KÕt hîp hµi hoµ gi÷a kÓ, t¶, béc lé t©m tr¹ng c¶m xóc. 2.Søc cuèn hót cña truyÖn - Bản thân tình huống truyện (Ai mà chẳng có buổi đến trường đầu tiên đầy bì ngì , h¸o høc vµ rôt rÌ, lo l¾ng mµ vui r©m ran, r¹o rùc). - Tình cảm ấm áp trìu mến của người lớn đối với trẻ lần đầu tiên đến trường. - Hình ảnh thiên nhiên, ngôi trường và phép so sánh giàu sức gợi cảm. => Toµn bé truyÖn ng¾n to¸t lªn chÊt tr÷ t×nh thiÕt tha, ngät ngµo, ªm dÞu. TruyÖn giµu chÊt th¬: §­îc biÓu hiÖn qua c¶nh, chi tiÕt, t©m tr¹ng d¹t dµo c¶m xóc. H: Sau khi häc xong, em cã c¶m nghÜ g× vÒ truyÖn “T«i ®i häc”? 3.Néi dung Đối với mỗi con người, những kỷ niệm thời thơ ấu, đặc biệt là kỷ niệm buổi tựu trường đầu tiên có sức mạnh lưu giữ sâu sắc trong ký ức. Không ai có thể quên tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của mình trong lần đầu tới trường học như nhân vËt “T«i” trong truyÖn cña Thanh TÞnh. H: Em häc tËp ®­îc g× tõ nghÖ thuËt - Kỉ niệm đẹp, giàu cảm xúc… kÓ chuyÖn cña t¸c gi¶ Thanh TÞnh?. C- Cñng cè- dÆn dß: Về chuẩn bị bài : Cấp độ K/ quát nghĩa của từ ngữ.. D. Rót kinh ngiÖm: ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… Ngày 16 tháng 8 năm 2008. TiÕt 3: Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ A.mục tiêu cần đạt .Giúp HS: - Hiểu được cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ k/quát của nghĩa từ ngữ. - Th«ng qua bµi häc, rÌn luyÖn t­ duy trong viÖc nhËn thøc mèi quan hÖ gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng. B.TiÕn tr×nh d¹y häc 6 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009  Giíi thiÖu bµi.  KiÓm tra vë so¹n.  Bµi míi. H: Hãy tìm một số ví dụ về từ đồng + Từ đồng nghĩa: máy bay, tàu bay, phi c¬. nghÜa vµ tõ tr¸i nghÜa? + Tõ tr¸i nghÜa: réng- hÑp; sèng –chÕt; H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ mèi quan hÖ tèt- xÊu. ngữ nghiã giữa các từ trong 2 nhóm * Các từ có quan hệ bình đẳng với nhau vÒ ng÷ nghÜa ,cô thÓ: trªn? - Các từ đồng nghĩa trong nhóm có thể thay thÕ cho nhau trong 1 c©u v¨n cô thÓ. - C¸c tõ trong nhãm cã thÓ lo¹i trõ nhau khi lựa chọn để đặt câu I. Tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp. Quan sát sơ đồ SGK và trả lời câu hỏi: H: Nghĩa của từ “động vật” rộng hơn - Nghĩa của từ “động vật” rộng hơn hay hÑp h¬n nghÜa c¸c tõ “thó, chim, nghÜa cña tõ “thó, chim, c¸”. Vì phạm vi của từ “động vật” bao c¸”? V× sao? hµm nghÜa cña 3 tõ “chim, thó ,c¸”. H: NghÜa cña tõ “thó” réng hay hÑp h¬n - C¸c tõ “thó, chim,c¸” réng h¬n nghÜa các từ “ voi, hươu, cá rô, cá thu, tu hú, nghĩa các từ “ voi, hươu”? NghÜa cña tõ “chim” réng hay hÑp h¬n s¸o”. V× ph¹m vi 3 tõ trªn bao trïm nghÜa nghÜa c¸c tõ “tu hó, s¸o”? NghÜa tõ “c¸” rộng hay hẹp hơn nghĩa các từ “cá rô,cá các từ dưới. thu”? V× sao? H: NghÜa cña c¸c tõ “ thó, chim, c¸” - C¸c tõ “ thó, chim, c¸” cã ph¹m vi rộng hơn nghĩa các từ nào và đồng thời nghĩa rộng hơn các từ “ voi, hươu, tu hó, s¸o, c¸ r«, c¸ thu”. Vµ cã ph¹m vi hÑp h¬n nghÜa tõ nµo? hẹp hơn từ “động vật”. Nh­ vËy qua viÖc t×m hiÓu vd, ta thÊy nghÜa cña mét tõ ng÷ cã thÓ réng h¬n (K/qu¸t h¬n) hoÆc hÑp h¬n (Ýt k/ qu¸t h¬n) nghÜa tõ ng÷ kh¸c. Ta có sơ đồ biểu diễn mối qhệ bao hàm như sau. Thó §éng vËt. Tu hó S¸o. Voi Hươu. Chim C¸ 7 Lop7.net. C¸ r« C¸ thu.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009. *Bµi tËp nhanh: Cho các từ : cây, cỏ, hoa. Tìm từ ngữ có phạm vi rộng, hẹp hơn nghĩa 3 từ đó. Réng : Thùc vËt > c©y, cá, hoa. HÑp : C©y ( cam, xoµi, æi) Cá ( gÊu, mËt, gµ) Hoa (hång, huÖ, lan) Gợi dẫn HS tổng kết 3 điều KL đã được nêu ở phần ghi nhớ. H: Quan sát sơ đồ, em thấy một từ ngữ Ghi nhớ : + Một từ ngữ được coi ®­îc coi lµ cã nghÜa réng khi nµo? lµ cã nghÜa réng khi ph¹m vi nghÜa cña từ ngữ đó bao hàm phạm vi nghĩa 1 H: Mét tõ ng÷ ®­îc coi lµ cã nghÜa hÑp sè tõ ng÷ kh¸c khi nµo? +Mét tõ ng÷ ®­îc coi lµ H: Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa réng cã nghÜa hÑp khi ph¹m vi nghÜa cña tõ ngữ đó được bao hàm trong phạm vi võa cã nghÜa hÑp ®­îc K? nghÜa cña 1 tõ ng÷ kh¸c. + Mét tõ ng÷ cã nghÜa réng với từ này, đồng thời có nghĩa hẹp đối víi 1 tõ ng÷ kh¸c. II. LuyÖn tËp _ HS đọc bài và xđ yêu cầu. _ GV chia nhóm để HS làm bài. _ §¹i diÖn nhãm lªn b¶ng tr×nh bµy. HS kh¸c nhËn xÐt. Bµi tËp 1:. a. Y phục : - Quần (quần đùi, quần dài) - Áo ( ¸o dµi, ¸o s¬ mi) b. Vũ khí : -Súng (súng trường, đại bác) - Bom ( bom ba cµng, bom bi) Bµi tËp 2:. a. X¨ng, dÇu ho¶, ma dót, cñi, than b. Héi ho¹, ©m nh¹c, v¨n häc, ®iªu kh¾c c. Canh, nem, rau xµo, thÞt luéc d. LiÕc, ng¾m, nh×n, ngã e. Đấm, đá, thụi, bịch, tát. => Chất đốt => NghÖ thuËt => Thøc ¨n => Nh×n => §¸nh. Bµi tËp 3:. a. Xe cé : Xe 4 b¸nh, xe 3 b¸nh, xe 2 b¸nh... 8 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 b.Kim loại : Sắt, nhôm, đồng... c. hoa qu¶: T¸o, nho, hång,lª, nh·n… d. hä hµng: Néi(c«, chó), ngo¹i(d×, cËu). *Bµi tËp n©ng cao: Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc nhân ngày khai trường ( có sử dụng từ ngữ nghĩa hÑp vµ tõ ng÷ nghÜa réng).. C.Cñng cè - dÆn dß VÒ nhµ: - Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i trong SGK - Chuẩn bị bài Tính thống nhất về chủ đề của văn bản.. D. Rót kinh ngiÖm: …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………. Ngµy 17 th¸ng 8 n¨m 2008. TiÕt 4: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản A. Mục tiêu cần đạt Giúp HS: - Nắm được chủ đề của văn bản, tính thống nhất về chủ đề của văn bản.. - Biết viết một VB đảm bảo tính thống nhất về chủ đề; biết xác định và duy trì đối tượng trình bày, lựa chọn, sắp xếp các phần sao cho VB tập trung nêu bËt ý kiÕn, c¶m xóc cña m×nh. - Rèn kĩ năng tạo văn bản có sự thống nhất về chủ đề.. B.Tiến hành hoạt động.  Bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ vë cña HS. . Bµi míi:. I. Tìm hiểu khái niệm chủ đề của văn bản. - HS xem l¹i v¨n b¶n “T«i ®i häc” cña Thanh TÞnh. H: Văn bản mtả những việc đang xảy ra + VB mtả những việc đã xảy ra, đó (hiện tại) hay đã xảy ra (hồi ức, kỷ là những hồi tưởng của tgiả về ngày ®Çu tiªn ®i häc. niÖm)? H: Tgi¶i nhí l¹i nh÷ng ®iÒu g× trong +T¸c gi¶ nhí l¹i nh÷ng kû niÖm s©u 9 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 thêi th¬ Êu? sắc trong buổi tựu trường đầu tiên. H: Sù håi tëng Êy gîi lªn nh÷ng Ên + Sù håi tëng Êy gîi lªn trong lßng t¸c gi¶ nh÷ng c¶m xóc b©ng khu©ng, man tượng gì trong lòng tác giả? mác xao xuyến, xúc động khi nhớ về ngày tựu trường đầu tiên trong tâm tr¹ng håi hép, n¸o nøc, bì ngì, xa l¹. GV: Như vậy,nội dung trả lời các câu => Tôi đi học đã diễn tả những cảm hỏi trên chính là chủ đề của văn bản Tôi xúc bâng khuâng, xao xuyến, xúc động trong đi học.Em hãy phát biểu chủ đề của văn lßng t¸c gi¶ khi nhí l¹i t©m tr¹ng n¸o b¶n nµy H: Từ những nhận thức trên,em hãy cho nức, bỡ ngỡ, xa lạ trong ngày tựu trường đầu tiên. biết chủ đề của văn bản là gì? Ghi nhớ 1: Chủ đề của văn bản là đối tợng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt. II. Tìm hiểu tính thống nhất về chủ đề của VB. H: Căn cứ vào đâu em biết vb “Tôi đi + Căn cứ vào nhan đề “Tôi đi học”. học” nói lên những kỷ niệm của Tgiải + Từ đầu đến cuối văn bản đều nhắc l¹i về buổi tựu trường đầu tiên? c¸c sù viÖc lµ nh÷ng KniÖm vÒ buæi ®Çu ®i häc cña “T«i”( C¸c c©u, c¸c tõ ng÷) - “H«m nay t«i ®i häc” - “ H»ng n¨m cø vµo cuèi thu…” - “ Tôi quên thế nào đợc…” - “ Hai quyÓn vë míi” - “ T«i bÆm tay gh× thËt chÆt” GV hướng dẫn HS phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên. H: H·y t×m nh÷ng tõ ng÷, chi tiÕt ctá - C¶m nhËn vÒ con ®­êng: Quen ®i t©m tr¹ng in s©u trong lßng nh©n vËt l¹i l¾m lÇn nh­ng thÊy l¹, c¶nh vËt “Tôi” suốt cuộc đời? chung quanh đều thay đổi. + Thay đổi về hành vi: không lội qua sông thả diều, đi ra đồng nô đùa,đi học cố làm như một học trò thùc sù. - Trên sân trường. + Cảm nhận về ngôi trường: nhà trường cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà 10 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 trong lµng xinh x¾n, oai nghiªm như đình làng, sân rộng,cao hơn và “lßng t«i ®©m ra lo sî vÈn v¬”. + C¶m gi¸c bì ngì, lóng tóng khi xÕp hµng vµo líp: §øng nÐp bªn ngêi th©n, chØ d¸m nh×n mét nöa, muèn bay, nh­ng cßn ngËp ngõng e sî, tù nhiªn thÊy nÆng nÒ mét c¸ch l¹, nøc në khãc theo. - Trong líp häc: C¶m thÊy xa mÑ, trước đây có thể đi chơi cả ngày cũng kh«ng thÊy xa nhµ, xa mÑ chót nµo hết. Giờ đây, mới bước vào lớp đã thÊy xa mÑ. => Tất cả đều tập trung tô đậm cảm gi¸c bì ngì, lóng tóng n¸o nøc trong lòng “Tôi” trong buổi tựu trường GV: Tất cả những từ ngữ, những câu văn diễn tả tâm trạng đó đã thể hiện tính thống nhất của chủ đề trong văn bản “Tôi đi học”. H: Vậy, em hiểu,thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản? + Làm thế nào để đảm bảo tính thống nhất đó? TL:Văn bản có tính thống nhất về chủ đề là: Tất cả mọi phần, mọi câu, đoạn, mọi từ ngữ trong văn bản đều tập trung biểu đạt chủ đề đã xác định, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác. + Muốn bảo đảm đợc tính thống nhất đó cần phải xác định đợc chủ đề mà vb cần biểu đạt.( Thể hiện ở nhan đề,quan hệ giữa các phần trong vb,ở các từ ngữ then chèt) III. LuyÖn tËp Bài tập 1: Hdẫn HS phân tích tính thống nhất về chủ đề của VB. H: Hãy cho biết văn bản trên viết về đối A. Đối tượng: rừng cọ,vđề về t/cảm tượng và vấn đề nào? gắn bó giữa người Sông Thao với rừng cä H: Các đoạn văn trình bày đối tượng và - Rừng cọ quê tôi. - Thø tù ®­îc tr×nh bµy: giíi thiÖu rõng vấn đề theo một thứ tự nào? H: Theo em có thể thay đổi trật tự sắp cọ, tả cây cọ, t/cảm gắn bó với cây cọ. - Hợp lý k nên thay đổi. xÕp ®­îc hay k? V× sao? H: Nêu chủ đề của VB? B. T/cảm gắn bó giữa người sông thao H: Chủ đề ấy được thể hiện trong toàn với rừng cọ. VB từ việc mtả rừng cọ đến cuộc sống - HS trả lời. 11 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 của ngời dân. Hãy CM điều đó? H: T×m c¸c tõ ng÷, c¸c c©u tiªu biÓu thÓ C. Tiêu đề: Rừng cọ quê tôi hiện chủ đề của VB? Dï ai ®i ngîc vÒ xu«i C¬m n¾m l¸ cä lµ ngêi S«ng Thao - Người Sông Thao đi đâu cũng nhớ vÒ rõng cä quª m×nh. Bµi tËp 2 :. Gợi ý: lạc đề ý ( b. d) Bµi tËp 3:. Gơi ý: -Có nhiều ý hợp với chủ đề nhưng do cách diễn đạt chưa tốt còn thiếu sự tập trung vào chủ đề như câu (b, e). - Có câu lạc đề như câu (g).. C. Cñng cè- dÆn dß: Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i. So¹n bµi “ Trong lßng mÑ” cña Nguyªn Hång.. D. Rót kinh ngiÖm: ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………. 12 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009. Ngµy 20 th¸ng 8 n¨m 2008. TiÕt 5- 6:. V¨n b¶n: Trong lßng mÑ (Nguyªn Hång). A.Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng, cảm nhận được tình yêu thương mãnh liệt của chú bé đối với mẹ. - Bước đầu hiểu được văn hồi ký và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyªn Hång: ThÊm ®­îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n tù truyÖn ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m.. B. TiÕn tr×nh d¹y – häc. 1. ổn định tổ chức. 2. Bµi cò: - V¨n b¶n “T«i ®i häc” ®­îc viÕt theo thÓ lo¹i nµo? V× sao em biÕt?. ( Thể loại truyện ngắn hồi tưởng; kết hợp các kiểu văn bản tự sự, miêu tả, biểu cảm. Nội dung bố cục, mạch văn và các h/ảnh, chi tiết trong bài đã chứng minh điều đó.) - Mét trong nh÷ng thµnh c«ng cña viÖc thÓ hiÖn c¶m xóc, t©m tr¹ng cña Thanh TÞnh trong v¨n b¶n lµ biÖn ph¸p so s¸nh. H·y nh¾c l¹i 3 h/¶nh hay trong bµi vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña nã? ( -“Những cảm giác trong sáng…bầu trời quang đãng” -“ ý nghĩ ấy… lướt ngang qua ngọn núi” -“ Hä nh­ con chim…ngËp ngõng e sî” HiÖu qu¶ nghÖ thuËt: + 3 h×nh ¶nh nµy xuÊt hiÖn trong 3 thêi ®iÓm kh¸c nhau, vì thế điễn tả rất rõ nét sự vận động tâm trạng của nv “ Tôi”. + Nh÷ng so s¸nh nµy gióp ta hiÓu râ h¬n t©m lý cña c¸c em nhá lÇn ®Çu ®i häc. + Hình ảnh so sánh tươi sáng, nhẹ nhàng đã tăng thêm màu sắc trữ tình cho tác phÈm.) 3.Bµi míi:. I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. 1.T¸c gi¶: - Tªn thËt : NguyÔn Nguyªn Hång ( 1918- 1982) - Quª : Nam §Þnh - Ông là nhà văn lớn của VHVN hiện đại, từng được tặng giải thưởng HCM - Do hoµn c¶nh sèng cña m×nh, Nguyªn Hång sím thÊm thÝa nçi c¬ cùc vµ gÇn gũi những người nghèo khổ - Với niềm yêu thương sâu sắc, mãnh liệt, lòng trân trọng những vẽ đẹp đáng quý.. 13 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 - V¨n cña Nguyªn Hång giµu chÊt tr÷ t×nh, d¹t dµo nh÷ng c¶m xóc thiÕt tha, rÊt mực chân thành. Đó là văn của 1 trái tim nhạy cảm, dễ bị tổn thương, dễ rung động đến cục điểm với nỗi đau và niềm hạnh phúc bình dị của con người. - Nói đến Nguyên Hồng là nói đến một tuổi thơ vô cùng bất hạnh đầy đau khổ và ngập trong nước mắt. Ông từng thuật bi kịch của mình bằng mấy chữ “Bố kéo xe, mẹ ăn mày, ông đi ở, bà chết đói.” 2.Tác phẩm: “NNTA” là tập hồi ký viết về tuổi thơ cay đắng của Tgiả (XB¶n1940) - Tập hồi ký gồm 9 chương - Đoạn trích nằm ở chương 4. II. T×m hiÓu chung v¨n b¶n. 1- §äc: Giäng chËm, t×nh c¶m, chó ý c¸c tõ ng÷, h/¶nh thÓ hiÖn c¶m xóc cña nh©n vËt “T«i”, lêi nãi cña bµ c«: kÐo dµi, lé râ s¾c th¸i - GV đọc mẫu - gọi HS đọc tiếp. 2.Chú thích: Lưu ý các chú thích: Rất kịch, tha hương, tâm can, thành kiến, cổ tôc , ¶o ¶nh. Hồi ký: là thể văn dùng để ghi lại những chuyện có thật đã xẩy ra hoặc đã chứng kiến trong đời của một con người. H: ChuyÖn g× ®­îc kÓ trong håi kÝ nµy? - Chuyện bé Hồng mồ côi cha do nghiện ngập,ốm đau. Mẹ phải tha hương cầu thực, bé sống với họ nội (Bà cô) dù bị ghẻ lạnh, hắt hủi, vẫn một lòng yêu thương kính mến người mẹ đáng thương của mình. H: Nh©n vËt chÝnh trong TphÈm lµ ai? Quan hÖ gi÷a nh©n vËt chÝnh víi Tgi¶ cÇn ®­îc hiÓu ntn? - Bé Hồng là nhân vật chính - chính là tgiả. Vì đặc điểm của hồi kí là tgiả ghi lại chuyện đã xảy ra của chính mình. 3. ThÓ lo¹i vµ ptb®. - Håi kÝ (tù truyÖn) - Tù sù kÕt hîp m/t¶, biÓu c¶m. 4. Bố cục : 2 phần: + Từ đầu…hỏi đến chứ: Cuộc đối thoại giữa người cô cay độc và chú bé Hồng: ý nghĩa cảm xúc của chú bé về người mẹ bất hạnh. + Cßn l¹i: Cuéc ngÆp ngì bÊt ngê víi mÑ vµ c¶m gi¸c sung sướng cực điểm của chú bé Hồng. III. T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n. 1- Cuộc đối thoại giữa bé Hồng và người cô.(1 màn đối thoại đầy kịch tính) * Hoµn c¶nh cña bÐ Hång H: Cảnh ngộ của bé Hồng có gì đặc biÖt? H: C¶nh ngé Êy t¹o nªn th©n phËn bÐ Hång nh­ thÕ nµo?. - Må c«i cha. MÑ do nghÌo tóng ph¶i tha hương cầu thực, 2 anh em sống nhµ bµ c«. -> Cô độc, đau khổ, luôn khát khao 14. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 tình yêu thương của người mẹ. *Nh©n vËt bµ c«( qua c¸i nh×n vµ t©m tr¹ng cña bÐ Hång.) H: Nhân vật bà cô có qhệ ntn + Quan hệ ruột thịt( Là người cô ruột của bé Hång) víi bÐ Hång? H: Cuéc trß chuyÖn cña hai c« + Gần đến ngày giỗ đầu của bố. ch¸u diÔn ra trong thêi ®iÓm - Mẹ đi làm ăn xa chưa về - nghe tin đồn về mẹ. ntn? - Bà cô chủ động gọi bé Hồng đến trò chuyện. GV:Nh©n vËt bµ c« hiÖn ra râ nÐt trong lêi nãi cử chỉ, và thái độ của bà ta trong cuộc trò H: Trong cuéc trß chuyÖn, bµ chuyÖn víi bÐ Hång. +Bµ c« cho Hång biÕt 3 th«ng tin vÒ mÑ: cô đã cho Hồng biết những - Ph¸t tµi l¾m. th«ng tin g× vÒ mÑ? - §· cã em bÐ. - Ăn vận rách rưới, mặt mày xanh bủng, gầy H: Thái độ, cử chỉ của bà cô r¹c. khi nãi chuyÖn víi H cã g× + Thái độ, cử chỉ : Cười nói rất kịch, giọng đáng chú ý? Cử chỉ “cười hỏi” và nội dung ngọt, mắt long lanh, chằm chặp nhìn, tươi cười kÓ c¸c chuyÖn -> nghiªm nghÞ. c©u hái cña bµ c« cã p/¸nh đúng tâm trạng của 1 người cô - Nụ cười và câu hỏi có vẻ quan tâm, thg cháu nhưng chính bé Hồng bằng sự nhạy cảm đã ruét ®v ch¸u khg? V× sao em nhận ra ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trên nhận ra điều đó? vÎ mÆt rÊt kÞch cña bµ ta -> b¾t ®Çu mét trß H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ chơi tai ác với chính người thân nhỏ bé của nh÷ng th«ng tin bµ c« ®­a ra m×nh. và thái độ của bà ta? H: Theo em bà cô có mục đích - Thông tin >< thái độ => Thể hiện sự dối trá, g× trong cuéc trß chuyÖn nµy? th©m hiÓm. * Mục đích của bà cô: “ Gieo rắc vào đầu óc tôi những hoài nghi để tôi khinh miệt mẹ và ruång rÉy mÑ”: - Chia l×a t×nh c¶m mÑ con. - GiÕt chÕt nh÷ng t×nh c¶m yªu kÝnh mÑ trong lòng đứa con. Bà ta đã cố ý khoét sâu vào nỗi đau rớm máu của đứa cháu côi cút, cố ý gieo vào tâm hồn thơ trẻ của nó thái độ khinh miệt vµ ruång rÉy mÑ.. H: Em nghÜ g× vÒ nv bµ c«?. GV:Téi ¸c chia c¾t t×nh mÉu tö lµ téi ¸c ghª tởm, thể hiện đầy đủ tính vô nhân đạo. => Là con người lạng lùng,gian trá và có tâm địa độc ác,là nv tiêu biểu cho những thành kiến 15 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 cổ hủ phi nhân đạo của xh đương thời. GV: Cuéc trß chuyÖn gi÷a bÐ Hång vµ bµ c« lµ 1 màn đối thoại đầy kịch tính, để thúc đẩy bé Hồng đến diễn biến tâm trạng cao độ. Ta hãy theo dõi xem thái độ đó ntn. * Tình yêu thương mãnh liệt của bé Hồng H: Tại sao trước câu hỏi ngọt đối với người mẹ bất hạnh: nhạt đầu tiên của bà cô, H đã + §Çu tiªn, bÐ Hång “ Toan tr¶ lêi cã nh­ng råi toan trả lời “ có” nhưng rồi lại cúi đầu không đáp”=> Đó là thái độ bột phát tự cúi đầu không đáp? nhiªn cña t×nh mÉu tö, nh­ng khi nhËn ra “Những ý nghĩ cay độc” của bà cô thì ngay lập H: Trước tâm địa độc ác của tøc Hång ph¶i che dÊu t×nh c¶m thùc cña m×nh. bà cô, bé Hồng có thái độ ntn? + Cười đáp lại. H·y ph©n tÝch vµ nªu nhËn xÐt + Lßng th¾t l¹i, khoÐ m¾t cay cay. của em trước từng thái độ của + Nước mắt ròng ròng, chan hoà, cười dài trong Hång? tiếng khóc => Ngược với mọi suy nghĩ, bé H phải đóng kịch, phải gồng mình lên để chống đỡ sự xảo quyệt của bà cô, nhưng chống đỡ không nổi nên phải khóc cay đắng, tức tưởi. Lóc nµy ®©y, trong lßng bÐ trµo d©ng t×nh thương mẹ, đồng thời là lòng căm tức bà cô, H: Em h·y cho 1 lêi b×nh vÒ c¨m tøc nh÷ng cæ tôc pk nÆng nÒ. tiÕng khãc cña Hång? => Đó là những giọt nước mắt thương thân tủi phận,thương cho cuộc đời phiêu bạt của mẹ. Là giọt nước mắt vì bất lực, thương mẹ H: Khi kÓ vÒ t×nh c¶nh r¸ch mµ kh«ng lµm g× ®­îc cho mÑ. rưới của mẹ mà bà cô vẫn tươi - Cổ nghẹn, khóc không ra tiếng -> Tâm trạng cười, bé H đã có cảm xúc gì? đau đớn, uất ức đã dâng đến cực điểm, phê ph¸n quyÕt liÖt nh÷ng hñ tôc cña XHPK b»ng cách so sánh rất độc đáo, táo bạo đầy phẫn nộ “ H: Trong phần 1 này phương giá những cổ tục đày đoạ mẹ tôi là 1 vật như thức biểu đạt nào được vận hòn đá…tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà dông nhiÒu nhÊt? Tdông cña nhai, mµ nghiÕn …” phương thức biểu đạt này? - Pt biÓu c¶m: Béc lé trùc tiÕp vµ gîi c¶m trạng thái tâm hồn đau đớn của bé Hồng. Tuy bÞ h¾t hñi, hµnh h¹ vµ nhôc m¹ nh­ng t©m hån bÐ Hång vÉn trong s¸ng, trµn ngËp t×nh yªu H: T/giả đã s/dụng nghệ thuật tương phản. Hãy chỉ ra phép tương phản và giá trị biểu đạt. thương đối với mẹ. * Đặt 2 tính cách trái ngược nhau. - Bà cô: hẹp hòi, tàn nhẫn, vô cảm đến ghê người. 16 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 cña nã? - CËu bÐ Hång: T×nh c¶m trong s¸ng nh¹y cảm, dễ xúc động và giàu tình yêu thương mẹ. => Làm bật lên tính cách tàn nhẫn đáng lên ¸n cña bµ c«, ca ngîi b¶n lÜnh cøng cái, tÊm H: Nh­ vËy, trong cuéc nãi lßng tin yªu mÑ thiÕt tha cña bÐ Hång. chuyện này, bà cô có đạt được => Bà cô không đạt được mục đích. Trong trái mục đích không? Vì sao? tim th¬ trÎ cña bÐ H vÉn cßn nguyªn vÑn 1 t×nh cảm yêu thương, kính trọng và cả 1 niềm tin Cô trò đàm thoại: vào mẹ, cho dù mẹ có sa sẩy, cơ nhỡ đến mức T¹i sao mÑ H l¹i ph¶i chÞu nµo. nh÷ng ®au khæ bÊt h¹nh nh­ vậy? Thái độ của H đối với HS tr¶ lêi. những cổ tục đó được thể hiện râ qua c©u v¨n nµo? C¶m nhËn - HS t×m dÉn chøng. của em về thái độ của bé H? => Đó là thái độ căm tức, phê phán 1 cách sâu sắc, triệt để và quyết liệt. GV: ThÕ nh­ng, dÉu cã uÊt øc, dÉu cã ph¶n kh¸ng th× tÊm th©n trÎ nhá Êy cã thÓ lµm g× được hơn ngoài nước mắt. Bé H chỉ biết thương mÑ v« cïng. Cã tr¸ch mÑ th× còng kh«ng ph¶i vì mẹ đã chửa đẻ với người khác, mà vì mẹ H: Cách viết văn của tác giả ở không dám ngẩng đầu để đoạn này có gì đặc sắc? chèng l¹i nh÷ng cæ tôc, nh÷ng thµnh kiÕn cay nghiÖt H: Qua phân tích đoạn văn,em của xh, và trách mẹ cũng chỉ vì quá thương mẹ cã nh÷ng c¶m nghÜ g× vÒ bÐ H? mµ th«i. * NT kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch NV, tù sù xen tr÷ tình, độc thoại nội tâm -> tô đậm nét kịch tính của màn đối thoại. * Hồng là 1 đứa trẻ bất hạnh, sớm phải chịu c¶nh må c«i xa mÑ, ph¶i sèng trong sù ghÎ l¹nh, cay nghiÖt cña hä néi giµu cã. ThÕ nh­ng, trong tr¸i tim Êy vÉn nguyªn vÑn 1 t×nh YT vµ niÒm tin vÒ mÑ. Tr¸i tim non nít Êy cßn biÕt c¨m tøc nh÷ng hủ tục cay nghiệt của XHPK để 1 mực bênh vực cho người mẹ đáng thương của mình. 2. BÐ Hång gÆp mÑ. H: BÐ Hång gÆp mÑ trong hoµn c¶nh nµo?Em nghÜ g× vÒ. *Hoµn c¶nh gÆp mÑ + Gần đến ngày giỗ đầu của cha. + Giờ tan trường. 17 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 cuộc gặp gỡ đó? => GÆp mÑ rÊt bÊt ngê. H: Tại sao gặp mẹ bất ngờ như * Hồng nhận ra mẹ vì : - Hình ảnh mẹ đã thÕ mµ Hång vÉn nhËn ra ? kh¾c s©u trong lßng em => em tin lµ mÑ sÏ vÒ. - Tình mẫu tử đã mách bảo( trong em luôn ắp ®Çy nçi kh¸t khao t×nh mÑ. H: H×nh ¶nh nµo béc lé nâi khát khao đó ? Tìm và phân tÝch ?. * Hình ảnh : Và cái lầm đó không những làm t«i thÑn mµ cßn tñi cùc n÷a, kh¸c g× c¸i ¶o ¶nh của một dòng nước trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người bộ hành ngã gục giữa sa mạc. H: Câu văn trên đã sử dụng - NghÖ thuËt: Èn dô, so s¸nh. biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? Nªu => Võa diÔn t¶ ®­îc nçi kh¸t khao t×nh mÑ ; sù t¸c dông cña biÖn ph¸p nghÖ quan trọng cần thiết đến tuyệt vời của mẹ => thuật đó? Mẹ là sự sống, là dòng nước mát tưới cho tâm hồn ( Bởi cuộc đời của em lúc này đang thiếu thốn tìnhthương, gièng nh­ sa m¹c c»n kh«) ;võa diÔn t¶ ®­îc nỗi thất vọng và tủi nhục đến nhường nào nếu như đó chỉ là ảo ảnh GV: Với tâm trạng đó, Hồng => Hành động đó là phản ứng tự nhiên tức thời, liÒn ®uæi theo mÑ .Em h·y nh­ lµ 1 sù bËt ra tÊt yÕu sau 1 qu¸ tr×nh dån phân tích hành động này ? nÐn t×nh c¶m mµ lý trÝ kh«ng kÞp kiÓm so¸t vµ phân tích => điều đó chứng tỏ em rầt thiết tha H: C¶nh bÐ Hång gÆp mÑ ®­îc vµ khao kh¸t gÆp mÑ. * Thë hång héc, tr¸n ®Ém må h«i, ch¹y rÝu c¶ miªu t¶ ntn ? Nh÷ng hµnh động trên thể hiện tâm trạng gì chân. Oµ lªn khãc råi cø thÕ nøc në. cña Hång lóc nµy? H: Tiếng khóc lần này có sắc => Sự xúc động mạnh mẽ, cao độ khi được gặp mÑ. th¸i g× kh¸c so víi nh÷ng lÇn trước ? => Lµ tiÕng khãc gi¶i to¶ nçi buån, tiÕng khóc của niềm hạnh phúc vui sướng. Tiếng khóc ấy hội tụ cả đắng cay, tủi hờn, chua xót và h¹nh phóc. GV: Vµ gi©y phót vì oµ tiÕng khãc còng chính là giây phút vỡ oà của bao nhiêu chờ đợi, bao nhiêu khát khao, bao nhiêu tức tưởi cho th©n phËn c«i cót vµ c¶ bao nhiªu niÒm yªu thương đã và đang dành cho mẹ. Giờ đây trước mÑ, Hång trë vÒ nguyªn vÑn c¸i ng©y th¬ trong trắng, non nớt bé dại mà trước đó 18 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 em đã cố dấu => Có thể nói, chủ nghĩa nhân đạo thấm đẫm ngòi bút miêu tả. H: Em nhËn xÐt g× vÒ nghÖ *NghÖ thuËt miªu t¶ kÕt hîp víi kÓ chuyÖn thuËt ë ®o¹n v¨n nµy? ng¾n gän ; C¸ch dïng nh÷ng §T chän läc, tiªu biểu phù hợp với hoàn cảnh. ; NT đặc tả, miêu t¶ t©m lý tinh tÕ ; Sö dông nh÷ng chi tiÕt thÊm đẫm cảm xúc trữ tình. => Tất cả đã khắc hoạ được tâm lý lứa tuổi vô cùng sinh động, đồng thêi miªu t¶ ®­îc nh÷ng biÕn th¸i t©m hån tinh tÕ nhÊt. * Trong lßng mÑ: H: Trong m¾t Hång, h×nh ¶nh người mẹ hiện lên ntn? + Hình ảnh mẹ : - Gương mặt tươi sáng. Chóng ta thÊy r»ng, nh©n vËt - Đôi mắt trong, nước da người mẹ được kể qua cái nhìn mịn, má hồmg. Hơi thở thơm tho. vµ c¶m xóc trµn ngËp yªu => - H×nh ¶nh mÑ hiÖn lªn thËt cô thÓ, sinh thương của người con. Điều đó động, gần gũi với vẻ đẹp hoàn hảo, vẻ đẹp vượt cã t¸c dông g×? lên trên mọi định kiến. - Bộc lộ niềm vui sướng tự hào của đứa trẻ mồ côi từng mong gặp mẹ đến cháy lòng. H: BÐ Hång cã ®­îc c¶m gi¸c + C¶m gi¸c cña bÐ Hång: ntn khi ë trong lßng mÑ? - Êm ¸p, m¬n man kh¾p da thÞt. - Mê mẩn. Không nhớ mẹ đã hỏi gì, mình đã đáp gì. => Cảm giác choáng ngợp trong hạnh phóc v« biªn . GV: Cã thÓ nãi , trong lóc nµy, tÊt c¶ c¸c giác quan của em đều được thức dậy để cảm nhận đến tận cùng những cảm giác rạo rực, những sung sướng cực điểm. => Trong giây phút ấy, bé Hồng đã quên đi tất H: Em nghĩ gì khi đọc 2 câu cả ( những đắng cay tủi cực, những lời xúc kÕt? xiÓm cña bµ c«). Lóc nµy, em chØ thÊy m×nh ®­îc h¹nh phóc tét cïng bëi ®­îc mÑ chë che, b¶o vÖ. H: Để diễn đạt những điều ấy, * NT miêu tả tâm lý tinh tế, chính xác,miêu tả tg đã sử dụng những biện pháp cảm giác 1 cách cụ thể ; lời văn chất chứa cảm NT g×? Em cã nhËn xÐt g× vÒ xóc. phương thức biểu đạt của đoạn v¨n trªn? Nªu t¸c dông cña đoạn văn đó. GV: Trong lòng mẹ bé Hồng đã quên đi tất cả những cay đắng tủi cực, những lời xúc xiểm cña bµ c«. BÐ Hång ®­îc sèng nh÷ng gi©y phót thÇn tiªn h¹nh phóc hiÕm hoi nhÊt, qu¶ lµ gi¶n 19 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> V¨n 8 ------ Hå ThÞ L©m – THCS Quúnh Yªn ----- N¨m häc 2008 - 2009 dÞ vµ thiªng liªng, hiÖn thùc mµ l·ng m¹n, m¬ mộng. Đây là bài ca chân thành và cảm động về t×nh mÉu tö thiªng liªng, bÊt diÖt. - Nguyên Hồng đã diễn tả bằng cảm hứng đặc biệt say mê cùng những rung động vô cùng tinh tế về chính kỷ niệm tuổi thơ của mình để tâm tình, chia sẻ những buồn vui, cay đắng, ngọt ngào của lòng mẹ yêu con, tình con yêu mẹ đối với bạn đọc. IV. Tæng kÕt. H: Điều gì đã tạo nên thành công cho đoạn hồi kí? 1. NghÖ thuËt: - ChÊt tr÷ t×nh thÊm ®­îm ë néi dung c©u chuyÖn, ë c¶m xóc căm giận, xót xa, yêu thương thống thiết đến cao độ và thể hiện giọng điệu, lời văn, h/¶nh cña Tgi¶. - Tình huống nội dung truyện: - Hoàn cảnh đáng thương của bé Hồng, và người mẹ phải âm thầm chịu đựng nhiều cay đắng, nhiều thành kiến tàn ác, lòng yêu thương cïng sù tin cËy mµ bÐ Hång dµnh cho mÑ. - C¸ch thÓ hiÖn cña Tgi¶: + KÕt hîp gi÷a kÓ, t¶, béc lé c¶m xóc + H/¶nh thÓ hiÖn t©m tr¹ng, sã¸nh giµu søc gîi c¶m. + Lêi v¨n m¬n man, d¹t dµo. 2.Nội dung : Bằng chính cuộc đời thực của mình, bằng tài năng và lòng nhân ái. NH đã đem đến cho người đọc 1 câu chuyện chân thực và cảm động nhưng cay đắng, tủi cực cùng tình yêu thương cháy bỏng của nhà văn thời thơ ấu đối với người mÑ bÊt h¹nh. C. Cñng cè: Tãm t¾t ®o¹n trÝch?Nªu c¶m nghÜ vÒ NV bÐ Hång ? D. Dặn dò. - Đọc đi đọc lại nhiều lần văn bản. - BT luyÖn: §o¹n trÝch trong lßng mÑ ngîi ca 1 t×nh mÉu tö bÊt diÖt. H·y CM.. F. Rót kinh ngiÖm: ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………. Ngµy 21 th¸ng 8 n¨m 2008. TiÕt 7:. Trường từ vựng. A.Mục tiêu cần đạt: 20 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>