Giáo án Vật lí Khối 9 - Tiết 41 đến 69 - Năm học 2009-2010

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n. TiÕt 41 : Bµi tËp. Ngµy gi¶ng ...../..../..... ...../..../..... ...../..../..... Líp. sÜ sè 9A 9B 9C I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Cñng cè cho häc sinh vÒ c¸ch gi¶i mét sè bµi tËp vÒ c¸c t¸c dông cña dßng ®iÖn xoay chiÒu, m¸y biÕn ¸p, truyÒn t¶i ®iÖn n¨ng ®i xa 2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng t­ duy, gi¶i bµi tËp vËt lÝ. 3. Thái độ: Nghiêm tác, tích cực trong học tập. II. ChuÈn bÞ - Mét sè c©u hái vµ bµi tËp vÒ c¸c t¸c dông cña dßng ®iÖn xoay chiÒu, m¸y biÕn thÕ vµ truyÒn t¶i ®iÖn n¨ng ®i xa. III. Hoạt động dạy - học 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò. ? Dßng ®iÖn xoay chiÒu cã nh÷ng t¸c dông nµo? LÊy vÝ dô? ? ViÕt c«ng thøc tÝnh c«ng suÊt hao phÝ ®iÖn n¨ng do to¶ nhiÖt? ? Mèi liªn hÖ gi÷a ®iÖn ¸p vµ sè vßng d©y cña c¸c cuén d©y trong m¸y biÕn ¸p ®­îc thÓ hiÖn b»ng c«ng thøc nµo? 3. Bµi míi H§ cña GV H§ cña HS Hoạt động 1: Bài tập về cá tác dụng của dßng ®iÖn xoay chiÒu. Bµi 1 : - Khi cho dßng ®iÖn mét chiÒu qua Bµi 1: §Æt mét d©y dÉn th¼ng song song d©y dÉn th× mét ®Çu cña kim nam ch©m bÞ víi trôc cña mét kim nam ch©m treo hót l¹i gÇn, cßn ®Çu kia bÞ ®Èy ra xa d©y thăng bằng trên một sợi dây. Hiện tượng dẫn do có sự xuất hiện lực điện từ tác dụng x¶y ra nh­ thÕ nµo nÕu cho dßng ®iÖn lªn d©y dÉn. mét chiÒu qua d©y dÉn? Cã g× kh¸c nÕu - Khi cho dßng ®iÖn xoay chiÒu lÊy tõ cho dßng ®iÖn xoay chiÒu lÊy tõ m¹ng m¹ng ®iÖn quèc gia qua d©y dÉn th× nam điện quốc gia qua dâu dẫn đó? châm vẫn đứng yên. Do lực từ tác dụng lên Gi¶i thÝch? dây dẫn liên tục đổi chiều, kim nam châm có quán tính nên không kịp chuyển động sau mỗi lần đổi chiều của dòng điện. Bµi 2: T¸c dông nµo cña dßng ®iÖn xoay Bµi 2: T¸c dông nhiÖt cña dßng ®iÖn xoay chiÒu kh«ng phô thuéc vµo chiÒu cña chiÒu kh«ng phô thuéc vµo chiÒu cña dßng dßng ®iÖn. ®iÖn. Hoạt động 2: Bài tập về truyền tải điện n¨ng ®i xa vµ m¸y biÕn thÕ. Bµi 3: Bài 3: Vì sao người ta không dùng l phương pháp giảm điện trở của đường Ta có: R =  S . Chất làm dây dẫn và chiều dây tải điện để làm giảm công suất hao dài được chọn trước. Để giảm R thì phải phÝ v× to¶ nhiÖt? tăng S  Khối lượng lớn, mất nhiều vật liÖu, nÆng, dÔ g·y, cÇn cã hÖ thèng cét ®iÖn lín.  Tèn rÊt nhiÒu tiÒn cña, kh«ng cã lîi vÒ kinh tÕ.. 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Bµi 4: Mét m¸y biÕn thÕ cã cuén s¬ cÊp n1 = 300 vßng. Muèn t¨ng hiÖu ®iÖn thÕ lªn 3 lÇn th× cuéng thø cÊp ph¶I cuèn bao nhiêu vòng dây? Có thể dùng máy đó để lµm m¸y h¹ thÕ ®­îc kh«ng? Nõu ®­îc th× ph¶i lµm thÕ nµo vµ h¹ ®­îc hiÖu ®iÖn thÕ ®­îc bao nhiªu lÇn? Bµi 5: Mét m¸y biÕn thÕ cã n1 = 500 vßng, n2 = 40 000 vßng. a. §©y lµ m¸y t¨ng thÕ hay h¹ thÕ? b. §Æt vµo hai ®Çu cuén so cÊp mét hiÖu ®iÖn thÕ 220 V. TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu cuén d©y thø cÊp? c. §iÖn trë cña ®­êng d©y truyÒn t¶i lµ 40  , c«ng suÊt truyÒn ®i lµ 1MW. TÝnh c«ng suÊt hai phÝ trªn ®­êng d©y do to¶ nhiÖt?. Bµi 4: Cuén thø cÊp ph¶i cuèn sè vßng d©y lµ: Tõ. U1 n1 U n   n2  2 1  3n1  900 vßng U 2 n2 U1. Có thể dùng máy đó làm máy hạ thế. Bằng cách đổi lấy cuộn 900 vòng dây làm cuộn s¬ cÊp vµ cuén 300 vßng d©y lµm cuén thø cÊp. NÕu lµm nh­ VËy sÏ h¹ hiÖu ®iÖn thÕ xuèng 3 lÇn. Bµi 5: a. Ta thÊp n1 < n2  ®©y lµ m¸y t¨ng thÕ. b. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu cuén d©y thø cÊp lµ: U1 n1 Un 220.40000   U2  1 2   17600 V U 2 n2 n1 500. c. C«ng suÊt hao phÝ do to¶ nhiÖt trªn đường dây đó là: P 2 R (106 ) 2 .40 P hp = 2 =  129 000 w U 176002. 4. Cñng cè - Giáo viên nhận xét tinh thần thái độ của học sinh trong giờ bài tập. - L­u ý häc sinh mét sè ®iÓm khi lµm bµi tËp 5. Hướng dẫn về nhà. - Chuẩn bị trước các nội dung kiến thức, các câu hỏi của bài thực hành, chuÈn bÞ s½n mÉu b¸o c¸o thùc hµnh.. 2 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ngµy so¹n: TiÕt 42 : Bµi 38: Thùc hµnh: vËn hµnh m¸y ph¸t ®iÖn vµ M¸y biÕn thÕ Ngµy gi¶ng ...../..../..... ...../..../..... ...../..../..... Líp. sÜ sè 9A 9B 9C I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc:NhËn biÕt ®­îc lo¹i m¸y ph¸t ®iÖn, c¸c bé phËn chÝnh..NhËn biÕt ®­îc hiÖu qu¶ t¸c dông cña dßng ®iÖn do m¸y ph¸t ®iÖn t¹o ra kh«ng phô thuéc vµo chiÒu quay. - Cµng quay nhanh th× hiÖu ®iÖn thÕ ë hai ®Çu cuén d©y cña m¸y cµng lín. - NghiÖm l¹i c«ng thøc cña m¸y biÕn thÕ. U1 n1  . U 2 n2. -T×m hiÓu hiÖu ®iÖn thÕ ë hai ®Çu cuén d©y thø cÊp khi m¹ch hë -T×m hiÓu t¸c dông cña lâi s¾t. 2. KÜ n¨ng: -VËn hµnh m¸y ph¸t ®iÖn vµ m¸y biÕn thÕ.Quan s¸t thu thËp sè liÖu vµ sö lÝ để rút ra nhận xét. 3. Thái độ -Nghiêm túc, tích cực trong khi thực hành - Yªu thÝch khoa häc, ham t×m tßi häc hái. II. ChuÈn bÞ - Máy phát điện xoay chiều loại nhỏ.Bóng đèn 3V có đế.Vô kế xoay chiều. - Nguån ®iÖn xoay chiÒu 3V – 6V. 6 d©y dÉn dµi 30 cm - Mét m¸y biÕn thÕ lo¹i nhá cã ghi sè vßng d©y, lâi s¾t th¸o l¾p ®­îc. III. Hoạt động dạy - học 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò. - KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS ? Trong m¸y biÕn thÕ, hiÖu ®iÖn thÕ ë hai ®Çu mçi cuén d©y cã quan hÖ víi sè vßng d©y nh­ thÕ nµo? ViÕt c«ng thøc? ? Khi nµo cã m¸y t¨ng thÕ? M¸y h¹ thÕ? 3. Bµi míi H§ cña GV H§ cña HS Hoạt động 1: Ôn lại cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều và I. Ôn lại kiến thức cũ m¸y biÕn thÕ. ? M¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu gåm nh÷ng - M¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu gåm hai bé bé phËn chÝnh nµo? phËn chÝnh lµ nam ch©m vµ cuén d©y Bộ phận đứng yên là Stato Bé phËn quay ®­îc lµ R«to ? Làm thế nào để máy tạo ra dòng điện - Khi quay Rôto, số đường sức từ xuyên qua xoay chiÒu? c¸c vßng d©y biÕn thiªn t¨ng gi¶m liªn tôc lµm xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng xoay chiÒu trong cuén d©y khi m¹ch kÝn. - M¸y biÕn ¸p gåm hai bé phËn chÝnh: ? Nêu cấu tạo và hoạt động của máy biến + Hai cuộn dây có số vòng dây khác nhau, ¸p đặt cách điện với nhau. + Mét lâi s¾t ( thÐp) cã pha Silic chung cho c¶ hai cuén d©y. Hoạt động 2: Vận hành máy phát điẹn xoay chiÒu. T×m hiÓu thªm mét sè tÝnh II. Néi dung thùc hµnh.. 3 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> chÊt cña m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu. - Yêu cầu học sinh đọc tài liệu, mắc vôn kÕ, vËn hµnh m¸y thu thËp th«ng tin. - Giáo viên theo dõi, giúp đở khi học sinh gÆp khã kh¨n. - Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u C1, C2. - Yªu cÇu häc sinh ghi kÕt qu¶ vµo b¸o c¸o thùc hµnh. Hoạt động 3: Vận hành máy biến thế. - Yêu cầu học sinh đọc SGK tiến hành thí nghiÖm lÇn 1. Cuén s¬ cÊp 500 vßng, cuén thø cÊp 1000 vßng. M¾c m¹ch ®iÖn nh­ h×nh 38.2. - Giáo viên hướng dẫn kiểm tra việc lấy ®iÖn tõ nguån ®iÖn xoay chiÒu. - Yªu cÇu häc sinh ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng - Yêu cầu học sinh đọc SGK tiến hành thí nghiÖm lÇn 2. - Yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh c©u C3. Hoạt động 4: Hoàn thành báo cáo - Yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh b¸o c¸o vµ nép l¹i cho gi¸o viªn.. 1. VËn hµnh m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu đơn giản. - Học sinh đọc tài liệu, tự vận hành máy và thu thËp th«ng tin. C1: Cuén d©y quay cµng nhanh th× hiÖu ®iÖn thÕ ë hai ®Çu m¸y ph¸t ®iÖn cµng lín. C2: Đổi chiều quay của cuộn dây đèn vẫn s¸ng, kim v«n kÕ vÉn quay. 2. VËn hµnh m¸y biÕn thÕ. - Học sinh đọc SGK, quan sát sơ đồ, lắp đặt vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm lÇn 1. a. ThÝ nghiÖm lÇn 1 Ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng 1 b. ThÝ nghiÖm lÇn 2 - Học sinh đọc SGK, tiến hành thí nghiệm lần 2 theo hướng dẫn. - Ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng 1. C3: Sè ®o c¸c hiÖu ®iÖn thÕ tØ lÖ thuËn víi cè vßng d©y cña c¸c cuén d©y víi c¸c sai sè nhá.. - Häc sinh hoµn thµnh b¸o c¸o, nép bµi 4. Cñng cè - Giáo viên nhận xét tinh thần thái độ của các nhóm và từng học sinh trong giê thùc hµnh. - §¸nh gi¸ ®iÓm theo thang ®iÓm : + KÜ n¨ng thùc hµnh : 4 ®iÓm VËn hµnh m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu 2 ®iÓm VËn hµnh m¸y biÕn thÕ 2 ®iÓm + §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hµnh : 4 ®iÓm Báo cáo đầy đủ,trả lời chính xác : 2 ®iÓm Kết quả phù hợp, có đổi đơn vị : 2®iÓm + Đánh giá thái độ, tác phong : 2 ®iÓm 5. Hướng dẫn về nhà - Yêu cầu học sinh về nhà ôn tập lại các kiến thức trong chương II. - Chuẩn bị trước các nội dung kiến thức, các câu hỏi của bài 39.. 4 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ngµy so¹n: Tiết 43 : Bài 39: tổng kết chương II: Điện từ học Ngµy gi¶ng Líp. sÜ sè. ...../..../...... ...../..../...... ...../..../..... 9C. 9A 9B I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Ôn lại và hệ thống hoá những kiến thức về nam châm, từ trường, lực điện từ, động cơ ®iÖn, dßng ®iÖn c¶m øng, dßng ®iÖn xoay chiÒu, m¸y biÕn thÕ, 2. KÜ n¨ng: - Vận dụng các kiến thức vào một số trường hợp cụ thể 3. Thái độ: - Nghiêm túc, tích cực trong học tập II. ChuÈn bÞ - Néi dung c¸c c©u tr¶ lêi ë môc tù kiÓm tra. III. Hoạt động dạy- học 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò. KÕt hîp trong giê häc. 3. Bµi míi. H§ cña GV Hoạt động 1: Tự kiểm tra. - Yªu cÇu mét sè häc sinh tr¶ lêi c¸c c©u trong phÇn tù kiÓm tra. - Yªu cÇu c¸c häc sinh kh¸c nhËn xÐt c¸c c©u tr¶ lêi cña b¹n. - Gi¸o viªn chèt l¹i l¹i c¸c c©u tr¶ lêi cÇn thiÕt cña mçi c©u hái.. H§ cña HS I. Tù kiÓm tra. - Học sinh lần lượt trả lời các câu hỏi trong phÇn tù kiÓm tra. - C¸c häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ xung c©u tr¶ lêi. Hoạt động 2: Hệ thống hoá một số kiến thøc, so s¸nh lùc tõ cña nam ch©m vµ lùc ®iÖn tõ cña dßng ®iÖn trong mét sã trường hợp. ? Nêu cách xác định hướng của lực từ do nam ch©m t¸c dông lªn cùc B¾c cña kim nam ch©m vµ lùc ®iÖn tõ cña thanh nam châm đó tác dụng lên dòng điện?. - Häc sinh suy nghÜ tr¶ lêi c¸c c©u hái cña giáo viên để hệ thống một số kiến thức cÇn thiÕt. - HS suy nghÜ tr¶ lêi c©u hái cña GV. ? So s¸nh lùc tõ do mét nam ch©m vÜnh cöu víi lùc tõ do mét nam ch©m ®iÖn ®­îc ch¹y b»ng dßng ®iÖn xoay chiÒu t¸c dông len cùc B¾c cña mét kim nam ch©m? ? Nªu quy t¾c t×m chiÒu cña ®­êng søc tõ cña nam ch©m vÜnh cöu vµ nam ch©m ®iÖn ch¹y b»ng dßng ®iÖn mét chiÒu?. Hoạt động 3: Luyện tập, vận dụng một II. Vận dụng. 5 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - Häc sinh suy nghÜ th¶o luËn chung c¶ sè kiÕn thøc c¬ b¶n. - Yªu cÇu häc sinh th¶o luËn tr¶ lêi mét líp t×m c¸c c©u tr¶ lêi cho c¸c c©u tõ 10 – 13. c¸c hái tõ c©u 10 – 13. - Häc sinh tr¶ lêi c©u hái. - Giáo viên gọi đại diện một vài học sinh C11: a. §Ó gi¶m hao phÝ do táa nhiÖt trªn tr¶ lêi. ®­êng d©y b. Gi¶m ®i 1002 = 10.000 lÇn c. VËn dông c«ng thøc U1.n2 = U2.n1 - GV nhận xét các câu trả lời của học sinh. từ đó suy ra U2= 6V C12: - Dòng điện không đổi không tạo ra từ trường biến thiên , số đst xuyên qua tiết diện S của cuộn thứ cấp không biến đổi nªn trong cuén d©y nµy kh«ng xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. 4. Cñng cè - GVkhái quát lại một số kiến thức cơ bản cuần nắm vững của chương II: §iÖn tõ häc. - NhËn xÐt giê ¤n tËp. 5. Hướng dẫn về nhà. - Yêu cầu học sinh về ôn tập lại các kiến thức của chương II: Điện từ học. - Đọc trước bài 40: Hiện tượng khúc xạ ánh sáng.. 6 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ngµy so¹n:. Chương III: Quang học Tiết 44 : Bài 40: Hiện tượng khúc xạ ánh sáng Ngµy gi¶ng Líp. sÜ sè. ...../..../..... 9A. ...../..../..... 9B. ...../..../..... 9C. I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Nhận biết được hiện tượng khúc xạ ánh sáng. - Mô tả được hiện tượng trong thí nghiệm quan sát đường truyền của ánh sáng từ không khí sang nước và ngược lại - Phân biệt được hiện tượng khúc xạ ánh sáng và phản xạ ánh sáng. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng lµm thÝ nghiÖm - Vận dụng một số kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng đơn giản do sự đổi hướng của tia sáng khi đi qua bề mặt phân cách giữa hai môi trường. 3. Thái độ - Nghiªm tóc, tÝch cùc trong häc tËp - Yªu thÝch khoa häc, muèn kh¸m ph¸ thÕ giíi tù nhiªn. II. ChuÈn bÞ Mçi nhãm häc sinh: - 1 bình thuỷ tinh hoặc nhựa trong suốt hình hộp chữ nhật chứa nước. - 1 miÕng gç hoÆc nhùa ph¼ng lµm mµn høng tia s¸ng. - 1 nguån s¸ng cso thÓ t¹o ra ®­îc nguång s¸ng hÑp ( bót Laze) - 1 bát nước và 1 đũa thẳng III. Hoạt động dạy - học 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò. 3. Bµi míi. H§ cña GV H§ cña HS Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tËp. - Häc sinh lµm thÝ nghiÖm nh­ h×nh 40.1, Yêu cầu học sinh làm thí nghiệm như quan sát dự đoán hiện tượng. hướng dẫn của phần mổ bài. Hoạt động 2: Tìm hiểu sự khúc xạ ánh I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng. sáng truyền từ không khí vào nước. 1. Quan s¸t. - Yªu cÇu häc sinh quan s¸t h×nh 40.2 ? NhËn xÐt ®­êng truyÒn cña tia s¸ng. - Häc sinh quan s¸t H 40.2. NhËn xÐt: Tia s¸ng ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ®­êng truyÒn cña a. Tõ S tíi I lµ ®­êng th¼ng. tia sáng khi đi từ không khí vào nước? b. Từ I đến K (trong nước) là đường thẳng. c. Từ S đến mặt phân cách đến K là đường GV: Hiện tượng đó gọi là hiện tượng khúc gấp khúc tại mặt phân cách. x¹ ¸nh s¸ng. GV cho học sinh đọc một vài khái niệm 2. Kết luận ( SGK) vµ chØ râ trªn h×nh vÏ cho häc sinh n¾m ®­îc 3. Mét vµi kh¸i niÖm - I lµ ®iÓm tíi, SI lµ tia tíi. - IK lµ tia khóc x¹. - NN’ vu«ng gãc víi PQ (mÆt ph©n c¸ch) t¹i I lµ ph¸p tuyÕn t¹i ®iÓm tíi.. 7 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> S. P. · - SIN lµ gãc tíi, kÝ hiÖu lµ i. · ' lµ gãc khóc x¹, kÝ hiÖu lµ r. - KIN - MÆt ph¼ng chøa tia tíi SI vµ ph¸p tuyÕn NN’ lµ mÆt ph¼ng tíi.. N. i I. Q. 4. ThÝ nghiÖm. r. C1. Tia khóc x¹ n»m trong mÆt ph¼ng tíi, gãc tíi lín h¬n gãc khóc x¹: i>r. C2. Thay đổi góc tới, quan sát góc khúc x¹, so s¸nh víi gãc tíi. N’ K - Gi¸o viªn bè trÝ thÝ nghiÖm nh­ h×nh 5. KÕt luËn Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước 40.2. th×: -T r¶ lêi c©u hái C1, C2. - Tia khóc x¹ n»m trong mÆt ph¼ng tíi. - Gãc khóc x¹ nhá h¬n gãc tíi. - Yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh c©u C3. Gi¸o viªn nhËn xÐt chØnh söa nÕu h×nh ve C3. S ch­a chÝnh x¸c.. P. i I. Q r. N’. Nước. K. II. Sù khóc x¹ cña tia s¸ng khi truyÒn tõ nước sang không khí. 1. Dù ®o¸n. C4. Các phương án thí nghiệm kiểm tra. - Chiếu tia sáng từ nước sang không khí bằng cách đặt nguồn sáng ở đáy bình nước. 2. ThÝ nghiÖm kiÓm tra. - Học sinh là thí nghiệm theo hướng dẫn cña SGK. C5: M¾t chØ thÊy A khi ¸nh s¸ng ph¸t ra tõ A truyền đến mắt. Khi mắt chỉ nhìn thấy B mµ kh«ng thÊy A cã nghÜa lµ ¸nh s¸ng phát ra từ A bị B che khuất không đến ®­îc m¾t. - Khi bá B, C ®i ta l¹i nh×n thÊy A cã nghÜa là ánh sáng từ A phát ra đã truyền qua nước và không khí đến mắt. Vậy đường nối vÞ trÝ 3 ®iÓm A, B, C biÓu diÔn ®­êng truyền của tia sáng từ A ở trong nước tới mặt phân cách giữa nước và không khí đến m¾t. C6: AB lµ tia tíi, BC lµ tia khóc x¹, gãc khóc x¹ lín h¬n gãc tíi.. Hoạt động 3: Tìm hiểu sự khúc xạ của tia sáng khi truyền từ nước sang không khÝ - Yêu cầu học sinh đọc câu C4, dự đoán đề ra thí nghiệm kiểm tra.. - Yªu cÇu häc sinh lµm thÝ nghiÖm kiÓm tra theo hướng dẫn của SGK Tõ thÝ nghiÖm yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u hái C5.. ? B che khuÊt A  B cã n»m trªn ®­êng truyền tia sáng từ A đến mắt không? ? C che khuÊt A, B  C cã n»m trªn đường truyền tia sáng từ A đến mắt kh«ng?. 8 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u C6. C. N Kh«ng khÝ. P. r B. Nước. 3. KÕt luËn: Khi ánh sáng truyền từ nước sang không khÝ: - Tia khóc x¹ n»m trong mÆt ph¼ng tíi. - Gãc khóc x¹ lín h¬n gãc tíi r>i. Q. i. N’. III. VËn dông C7. Ph©n biÖt. A. Qua thÝ nghiÖm c¸c em cã rót ra kÕt luËn gì khi chiếu tia sáng từ nước sang không khÝ? Hoạt động 4: Vận dụng. Yêu cầu học sinh đọc và trả lời câu C7 Hiện tượng phản xạ ánh sáng Hiện tượng khúc xạ ánh sáng - Tia tíi gÆp mÆt ph©n c¸ch gi÷a hai m«i - Tia tíi gÆp mÆt ph©n c¸ch gi÷a hai m«i trường bị hắt trở lại môi trường trong suốt trường trong suốt bị gãy khúc tại bề mặt cò. phân cách và tiếp tục đi vào môi trường trong suèt thø hai - Gãc ph¶n x¹ b»ng gãc tíi. - Gãc khóc x¹ kh«ng b»ng gãc tíi. -? Yêu cầu học sinh giải thích hiện tượng C8. Häc sinh suy nghÜ th¶o luËn tr¶ lêi c©u nªu ra ë phÇn më bµi GDMT - Các chất.khí NO, NO2, CO, CO2, CFC… khi được tạo ra sẽ bao bọc trái đất. Các khí này ngăn cản sự khúc xạ của ánh sáng và phản xạ phần lớn các tia nhiệt trở lại mặt đất. Do vậy chúng là những tác nhân làm cho trái đất nóng lên. - Tại các đô thị lớn việc sử dụng kính xây dựng đã trở thành phổ biến. Kính xây dựng ảnh hưởng đối với con người thể hiện qua: + Bức xạ mặt trời qua kính: Bên cạnh hiệu ứng nhà kính, bức xạ mặt trời còn nung nóng các bề mặt các thiết bị nội thất + Ánh sáng qua kính: Kính có ưu điểm hơn hẳn các vật liệu khác là lấy được trực tiếp ánh sáng tự nhiên, đây là nguồn ánh sáng phù hợp với thị giác của con người. Ánh sáng dư thừa sẽ gây ra chói dẫn đến sự căng thẳng, mệt mỏi cho con người khi làm việc, đây là ô nhiễm thừa ánh sáng.. - Các biện pháp giảm thiểu ảnh hưởng của kính xây dựng: + Mở cửa thông thoáng để tạo ra vận tốc gió trên mặt kết cấu để nhiệt độ bề mặt sẽ giảm dần đến nhiệt độ không khí. + Có biện pháp che chắn nắng hiệu quả khi trời nắng. 4. Cñng cè - Gi¸o viªn tæng kÕt l¹i c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n cña bµi häc. - Yêu cầu học sinh đọc ghi nhớ và Có thể em chưa biết. 5. Hướng dẫn về nhà. - Yªu cÇu häc sinh vÒ nhµ häc bµi vµ lµm bµi tËp 40–41.1  40–41.3 - Đọc trước bài 41: Quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ. 9 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Ngµy so¹n: TiÕt 45 : Bµi 41: Quan hÖ gi÷a gãc tíi vµ gãc khóc x¹ Ngµy gi¶ng ...../..../..... ...../..../..... ...../..../..... Líp. sÜ sè 9A 9B 9C I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Mô tả được sự thay đổi của góc khúc xạ khi góc tới tăng hoặc giảm. - M« t¶ ®­îc thÝ nghiÖm thÓ hiÖn gi÷a gãc tíi vµ gãc khóc x¹ 2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng thực hành, kĩ năng quan sát hiện tượng. 3. Thái độ: - Nghiªm tóc, tÝch cùc trong häc tËp - Yªu thÝch m«n häc, ham t×m tßi häc hái. II. ChuÈn bÞ. Mçi nhãm häc sinh: - 1 MiÕng thuû tinh hoÆc nhùa trong suèt h×nh b¸n nguyÖt, mÆt ph¼ng ®i qua đường kính được dán giấy kín để một khe hở nhỏ I tạo tâm của miếng thuỷ tinh hoặc nhùa. - Mét miÕng gç hoÆc nhùa ph¼ng. - Một tờ giấy (hoặc xốp) có vòng tròn chia độ - Ba chiÕc ®inh ghim. III. Hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò. ? Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì? Nêu đặc điểm về đường truyền tia sáng từ không khí vào nước, từ nước vào không khí? 3. Bµi míi. H§ cña GV H§ cña HS Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tËp. Trong bài trước chúng ta đã biết góc tới vµ gãc khóc x¹ kh«ng b»ng nhau, VËy khi t¨ng hoÆc gi¶m gãc tíi th× gãc khóc xạ sẽ thay đổi như thế nào? Hoạt động 2: Nhận biết sự thay đổi I. Sự thay đổi góc khúc xạ theo góc tới. cña gãc khóc x¹ theo gãc tíi. 1. ThÝ nghiÖm. - Y/c học sinh đọc mục 1: Thí nghiệm - HS đọc SGK, bố trí và tiến hành thí nghiệm vµ bè trÝ thÝ nghiÖm nh­ h×nh 41.1 vµ theo yªu cÇu. tiÕn hµnh thÝ nghiÖm theo yªu cÇu phÇn a, b. C1: §Æt m¾t sau c¹nh cong cña miÕng thuû - Chú ý học sinh cắm đinh, đặt khe I tinh ta thất chỉ có một vị trí quan sát được A đúng tâm của đĩa tròn chia độ. qua miếng thuỷ tinh. Điều đó chứng tỏ ánh - Y/cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u C1. sáng từ A phát ra truyền đến khe hở I vào thuỷ tinh rồi đến mắt. Chỉ khi nhìn thấy đinh ghim A’ nghĩa là A’ che khuất cả A và I, do đó ánh sáng từ A phát ra không đến được mắt. Vậy ®­êng nèi A, I, A’ lµ ®­êng truyÒn cña tia sáng từ A đến mắt. 10 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> C2. Tia s¸ng tõ kh«ng khÝ vµo thuû tinh bÞ g·y khóc t¹i mÆt ph©n c¸ch gi÷a kh«ng khÝ vµ thuû tinh. AI lµ tia tíi, A’I lµ tia khóc x¹. · · ' IA ' lµ gãc khóc x¹. lµ gãc tíi, N NIA. - Y/cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u C2. 900. 600. 600. •. 300. 300. I. N’. •. 300. N A’. 600. 300 600. Y/c häc sinh hoµn thµnh phÇn b khi gãc tíi b»ng 450, 300, 00 vµ hoµn thµnh b¶ng bªn.. KÕt qu¶ ®o LÇn ®o 1 2 3 4. Gãc tíi i. Gãc khóc x¹ r. 600 450 300 00. 2. KÕt luËn Khi ¸nh s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ sang Khi ¸nh s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ sang thuû thuû tinh, gã tíi vµ gãc khóc x¹ cã quan tinh: hÖ víi nhau nh­ thÕ nµo? - Gãc khóc x¹ nhá h¬n gãc tíi. - Gãc tíi t¨ng (gi¶m) th× gãc khóc x¹ còng - Y/cầu học sinh đọc phần mở rộng t¨ng (gi¶m). SGK. 3. Më réng (SGK- tr 112) Hoạt động 3: Vận dụng - Y/ cầu học sinh đọc và làm câu C3.. •M. Kh«ng khÝ. P. Nước. I. II. VËn dông. C3. H×nh 41.2 - Nèi B víi M c¾t PQ t¹i I - Nèi I víi A ta cã ®­êng truyÒn tia s¸ng tõ A đến mắt. Q. B A. C4: Tia IG lµ tia khóc x¹ cña tia SI. - Yªu cÇu häc sinh lµm c©u C4. 4. Cñng cè - GV nh¾c l¹i c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n cña bµi häc. - Y/cÇu häc sinh ghi nhí kiÕn thøc ngay t¹i líp. 5. Hướng dẫn về nhà. - Y/cÇu häc sinh vÒ nhµ lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i trong bµi 40-41 (SBT) - Đọc trước bài 42.. 11 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Ngµy so¹n: TiÕt 46 : Bµi 42: ThÊu kÝnh héi tô Ngµy gi¶ng Líp. sÜ sè. ...../..../...... ...../..../...... ...../..../..... 9C. 9A 9B I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - NhËn d¹ng ®­îc thÊu kÝnh héi tô. - Mô tả được sự khúc xạ của các tia sáng đặc biệt (tia tới đi qua quang tâm, tia song song víi trôc chÝnh, tia ®ia qua tiªu ®iÓm) cña thÊu kÝnh héi tô. 2. KÜ n¨ng RÌn kÜ n¨ng quan s¸t. - Vận dụng các kiến thức để giải thích các bài tập đơn giản về thấu kính hội tụ, một vài hiện tượng thường gặp trong thực tế. 3. Thái độ: Nghiêm túc, tích cực trong học tập - Yªu thÝch m«n häc, ham t×m tßi häc hái, kh¸m ph¸. B. ChuÈn bÞ. - 1 TKHT cã tiªu cù kho¶ng 12 cm. nguån ph¸t ra chïm 3 tia s¸ng song song. - 2 màn hứng để quan sát được đường truyền của tia sáng. - 1 giá quang học. III. Hoạt động dạy- học. 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò. HS1: Vẽ tia khúc xạ trong 2 trường hợp: - Tia s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ sang thuû tinh. - Tia sáng truyền từ nước sang không khí. HS2: Tr¶ lêi c¸c bµi tËp 40-41.1 vµ 40-41.2 3. Bµi míi. H§ cña GV H§ cña HS Hoạt động1: Tổ chức tình huống học - H/sinh đọc SGK. tËp - Y/c HS đọc đoạn đối thoại phần mở - Lắng nghe giáo viên kể chuyện. bµi. - GV kể câu chuyện “dùng băng (nước I. Đặc điểm của thấu kính hội tụ. đá) để lấy lửa. 1. ThÝ nghiÖm. Hoạt động 2: Nhận biết đặc điểm của - H/sinh đọc SGK, quan sát hình 42.2. thÊu kÝnh héi tô. - H/sinh quan sát hiện tượng, trả lời C1. - Y/cầu học sinh đọc phận thí nghiệm và Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính là chùm quan s¸t hÝnh 42.2. héi tô. - GV tiÕn hµnh thÝ nghiÖm, yªu cÇu häc - Tia s¸ng ®i tíi thÊu kÝnh gäi lµ tia tíi. Tia sinh quan s¸t vµ tr¶ lêi c©u hái C1. khóc x¹ ra khái thÊu kÝnh gäi lµ tia lã. Häc sinh quan s¸t, hoµn thµnh c©u C2 - GV giíi thiÖu vÒ tia tíi, tia lã. - Y/cÇu häc sinh chØ râ tia tíi, tia lã trªn 2. H×nh d¹ng cña thÊu kÝnh héi tô. mµ ¶nh C3. PhÇn r×a cña thÊu kÝnh máng h¬n phÇn Hoạt động3: Nhận biết hình dạng của giữa. tÊu kÝnh héi tô. - VËt liÖu lµm thÊu kÝnh lµ vËt liÖu trong - Y/cầu HS quan sát, dùng tay nhận biết suốt ( thường là thuỷ tinh, nhựa trong) thÊu kÝnh héi tô - KÝ hiÖu thÊu kÝnh héi tô: - GV giíi thiÖu vÒ vËt liÖn lµm thÊu kÝnh. Hoạt động 4: Tìm hiểu về các kháI II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu. 12 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> niÖm trôc chÝnh, quang t©m, tiªu ®iÓm, tiªu cù cña thÊu kÝnh héi tô. - Y/cÇu häc sinh quan s¸t l¹i thÝ nghiÖm nh­ ë h×nh 42.2. tr¶ lêi c©u C4. - Y/cầu học sinh đọc phần thông báo về trôc chÝnh. - Y/cầu học sinh đọc phần giới thiệu về quang t©m cña thÊu kÝnh. - GV lµm TN chiÕu tia s¸ng bÊt k× qua quang t©m th× nã tiÕp tôc truyÒn th¼ng, không đổi hướng. - Y/cÇu häc sinh quan s¸t l¹i H42.2 vµ hoµn thµnh c©u C5. - Y/ cÇu häc sinh quan s¸t vµ tr¶ lêi C6. ? Tiêu điểm của thấu kính có đặc điểm g×? Mçi thÊu kÝnh cã mÊy tiªu ®iÓm, vÞ trÝ cña chóng cã ®­îc ®iÓm g×?. cù cña thÊu kÝnh héi tô. 1. Trôc chÝnh. C4. Trong 3 tia s¸ng tíi thÊu kÝnh, tia gi÷a truyền thẳng không bị đổi hướng. Có thể dùng thước thẳng để kiểm tra. - Trong c¸c tia tíi vu«ng gãc víi mÆt thÊu kÝnh héi tô, cã mét tia cho tia lã truyÒn thẳng không bị đổi hướng, tia này trùng với mét ®­êng th¼ng ®­îc gäi lµ trôc chÝnh ( ) cña thÊu kÝnh. 2. Quang t©m - Trôc chÝnh cña thÊu kÝnh héi tô qua mét ®iÓm O trong thÊu kÝnh mµ mäi tia s¸ng tíi đến điểm này đều truyền thẳng, không đổi hướng. Điểm O này gọi là quang tâm của thÊu kÝnh. 3. Tiªu ®iÓm. C5. §iÓm héi tô cña chïm tia tíi song song víi trôc chÝnh cña thÊu kÝnh n»m trªn trôc chÝnh.. O • F. F. • F’. C6: Chïm tia lã vÉn héi tô t¹i mét ®iÓm trªn trôc chÝnh F’ OF = OF’ - Mỗi thấu kính đều có hai tiêu điểm F và F’ nằm về 2 phía của thấu kính, cách đều - Yêu cầu học sinh đọc phần 4. tiêu cự quang t©m. GV th«ng b¸o vÒ kh¸i niÖm tiªu cù vµ 4. Tiªu cù đặc điểm tia sáng qua tiêu điểm. Khoảng cách từ quang tâm đến mỗi tiêu - GV lµm thÝ nghiÖm víi tia s¸ng ®i qua ®iÓm OF = OF’ = f gäi lµ tiªu cù cña thÊu tiªu ®iÓm. kÝnh. Hoạt động 5. Vận dụng - NÕu tia tíi ®i qua tiªu ®iÓm cña thÊu kÝnh - Yªu cÇu häc sinh vÏ h×nh hoµn thµnh th× tia lã song song víi trôc chÝnh. c©u C7. III. VËn dông C7. O. S•. - Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u hái phÇn më bµi, hoµn thµnh c©u C8. F. O. F’ • S’. C8. ThÊu kÝnh héi tô lµ thÊu kÝnh cã phÇn r×a máng h¬n ph©n gi÷a. 4. Cñng cè ? Nªu c¸ch nhËn biÕt thÊu kÝnh héi tô? ? Cho biết đặc điểm đường truuyền của một số tia sáng qua thấu kính hội tụ? 5. Hướng dẫn về nhà. - Yªu cÇu häc sinh vÒ nµh häc bµi. Lµm bµi tËp trong SBT - Xem trước bài 43: ảnh của vật tạo bởi thấu kính. 13 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Ngµy so¹n: TiÕt 47 : Bµi 43: ¶nh cña mét vËt t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô Ngµy gi¶ng ...../..../..... ...../..../..... ...../..../..... Líp. sÜ sè 9A 9B 9C I. Môc tiªu: 1. Kiến thức: Nêu được trong trường hợp nào thấu kính hội tụ cho ảnh thật và cho ảnh cảo của một vật, chỉ ra được đặc điểm của các ảnh này. - Dùng các tia sáng đặc biệt để dựng được ảnh thật và ảnh ảo của một vật qua thấu kính héi tô. 2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng tiến hành quan sát và nhận xét hiện tượng - RÌn kÜ n¨ng vÏ ¶nh cña mét vËt t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô. 3. Thái độ: Nghiêm túc, tích cực trong học tập. Yêu thích môn học, ham tìm tòi học hỏi. II. ChuÈn bÞ. Mçi nhãm häc sinh - 1 thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù kho¶ng 12 cm. - 1 c©y nÕn cao kho¶ng 5cm - 1 gi¸ quang häc. - 1 mµn høng ¶nh - 1 bao diªm hoÆc bËt löa. III. Hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò. - HS1: ThÕ nµo lµ trôc chÝnh, quang t©m, tiªu ®iÓm, tiªu cù cña thÊu kÝnh héi tô? - HS2: Biểu diễn đường truyền của 3 tia sáng đặc biệt đi qua thấu kính hội tụ? 3. Bµi míi. H§ cña GV H§ cña HS Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tËp - Y/c HS đọc phần mở bài và làm thí - Học sinh làm theo yêu cầu của giáo viên nghiệm theo hướng dẫn. Nhận xét hiện và nhận xét hiện tượng tượng xảy ra. Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm của ảnh t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô. - Y/c HS quan s¸t h×nh 43.2, bè trÝ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm theo yªu cÇu c©u C1 vµ nhận xét đặc điểm của ảnh. - Y/c HS tiến hành thí nghiệm theo hướng dÉn cña c©u C2. NhËn xÐt - Y/c HS ghi đặc điểm của ảnh vào dòng 1, 2, 3 cña b¶ng 1. - Y/c HS lµm thÝ nghiÖm vµ tr¶ lêi c©u C3. ? Làm thế nào để quan sát được ảnh trong trường hợp này?. I. §Æc ®iÓm cña ¶nh cña mét vËt t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô. 1. ThÝ nghiÖm. Häc sinh quan s¸t, bè trÝ thÝ nghiÖm. a. §Æt vËt ngoµi kho¶ng tiªu cù. C1. ảnh thật, ngược chiều với vật. C2. DÞch vËt vµo gÇn thÊu kÝnh héi tô h¬n vẫn thu được ảnh của vật trên màn, đó là ảnh thật, ngược chiều với vật. - Häc sinh ghi nhËn xÐt vµo b¶ng 1. b. §Æt vËt trong kho¶ng tiªu cù C3. §Æt vËt trong kho¶ng tiªu cù, mµn ë s¸t sau thÊu kÝnh héi tô. Tõ tõ dÞch chuyÓn mµn ra xa thÊu kÝnh ta kh«ng høng ®­îc ¶nh trªn mµn. §Æt m¾t trªn ®­êng truyÒn tia lã quan s¸t thÊy ¶nh cïng chiÒu vµ lín h¬n vËt. §ã lµ ¶nh ¶o, kh«ng høng ®­îc. 14 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> - Y/c HS hoµn thµnh b¶ng 1.. trªn mµn. 2.H·y ghi c¸c nhËn xÐt trªn vµo b¶ng 1. KÕt qu¶ qs¸t LÇn TN 1 2 3 4. §Æc ®iÓm cña ¶nh. Khoảng cách từ vật đến thấu kÝnh (d). ThËt hay ¶o. Cïng chiÒu hay ngược chiÒu víi vËt. Lín hay nhá h¬n vËt. VËt ë rÊt xa thÊu kÝnh d > 2f f < d < 2f d<f. ThËt Ngược Nhá h¬n ThËt Ngược Nhá h¬n ThËt Ngược Lín h¬n ¶o Cïng Lín h¬n - Mét ®iÓm s¸ng trªn trôc chÝnh ë rÊt xa GV thông báo về đặc điểm ảnh của một thấu kính cho ảnh tại tiêu điểm cảu thấu ®iÓm s¸ng ë rÊt xa, trªn trôc chÝnh vµ vËt kÝnh. đặt vuông góc với trục chính. - Vật đặt vuông góc với trục chính cho ¶nh vu«ng gãc víi trôc chÝnh. Hoạt động 3: Dựng ảnh của một vật tạo bëi thÊu kÝnh héi tô. ? Chïm tia tíi xuÊt ph¸t tõ S qua thÊu kính cho chùm tia ló đồng quy tại S’. S’ gäi lµ g× cña S? ? Cần sử dụng ít nhất mấy tia sáng từ S để xác định S’? - Y/c HS hoµn thµnh c©u C4 (Dïng 2 trong 3 tia s¸ng ë h×nh bªn). II. C¸ch dùng ¶nh. 1. Dùng ¶nh cña mét ®iÓm s¸ng S t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô. HS: S’ gäi lµ ¶nh cña S - Cần ít nhất 2 tia sáng từ S để xác định S’. C4.. S• F’. O. F. • S’ 2. Dùng ¶nh cña mét vËt s¸ng AB t¹o - Y/c HS hoµn thµnh c©u C5. bëi thÊu kÝnh héi tô. HD: Dùng ¶nh B’ cña B råi h¹ B’A’ C5. vu«ng gãc víi trôc chÝnh, A’ lµ ¶nh cña A B vµ A’B’ lµ ¶nh cña AB I (HS dïng 2 trong 3 tia s¸ng bªn bÓ vÏ O F’ A’ ®­îc ¶nh A’B’ cña AB). A. F. H. B’ B A’ F A O. B’ H I F’. - Y/c HS nhËn xÐt vÒ hai ¶nh võa vÏ - Khi đặt vật ở ngoài khoảng tiêu cự cho ảnh thật ngược chiều với vật.. 15 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Hoạt động 4: Vận dụng.. - Khi vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ¶o cïng chiÒu lín h¬n vËt.. - Yªu cÇu häc sinh vËn dông kiÕn thøc III. VËn dông h×nh häc hoµn thµnh c©u C6. C6: + Xét 2 cặp tam giác đồng dạng: ABF ~ OHF vµ A’B’F’ ~ OIF’ Viết các hệ thức đồng dạng ta tính được: h’ = 0,5 cm; OA’ = 18 cm + Xét 2 cặp tam giác đồng dạng: OB’F’ ~ BB’I vµ OAB ~ OA’B’ Viết các hệ thức đồng dạng ta tính được: ? ¶nh ¶o vµ ¶nh thËt t¹o bëi thÊu kÝnh héi h’ = 3 cm; OA’ = 24 cm tô cã g× kh¸c nhau? - ¶nh ¶o cïng chiÒu lín h¬n vËt. - ảnh thật ngược chiều, nhỏ hơn vật - Y/c HS tr¶ lêi c©u C7. C7: Tõ tõ dÞch chuyÓn thÊu kÝnh héi tô ra xa trang s¸ch thÊy ¶nh cña dßng ch÷ cïng chiều, to hơn chữ quan sát trực tiếp đó là ¶nh ¶o cña dßng ch÷ khi nã n»m trong kho¶ng tiªu cù mcña thÊu kÝnh héi tô. - Tới vị trí nào đó ta thấy dòng chữ ngược chiều, đó là ảnh thật của dòng chữ khi nó n»m ngoµi kho¶ng tiªn cù. 4. Cñng cè ? Nêu đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ? ? Nêu cách dựng ảnh của một vật có dạng một đoạn thẳng đặt vuông góc với trục chÝnh cña thÊu kÝnh héi tô? - Yêu cầu học sinh đọc ghi nhớ. 5. Hướng dẫn về nhà. - Yªu cÇu häc sinh häc bµi vµ lµm bµi tËp cßn l¹i cña bµi 42-43. - Đọc phần có thể em chưa biết và đọc trước bài 44.. 16 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Ngµy so¹n:. TiÕt 48 : Bµi 44: ThÊu kÝnh ph©n k×. Ngµy gi¶ng ...../..../..... ...../..../..... ...../..../..... Líp. sÜ sè 9A 9B 9C I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: NhËn d¹ng ®­îc thÊu kÝnh ph©n k×. - Mô tả được sự khúc xạ của 2 tia sáng đặc biệt (tia tới đi qua quang tâm, tia song song víi trôc chÝnh) cña thÊu kÝnh ph©n k×. 2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng quan s¸t. - Vận dụng các kiến thức để giải thích các bài tập đơn giản về thấu kính hội tụ, một vài hiện tượng thường gặp trong thực tế. 3. Thái độ: Nghiêm túc, tích cực trong học tập - Yªu thÝch m«n häc, ham t×m tßi häc hái, kh¸m ph¸. II. ChuÈn bÞ. - 1 thÊu kÝnh ph©n k× cã tiªu cù kho¶ng 12 cm. - 1 gi¸ quang häc. - 2 màn hứng để quan sát được đường truyền của tia sáng. - nguån ph¸t ra chïm 3 tia s¸ng song song. - Mét sè TKHT vµ TKPK III. Hoạt động dạy- học. 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò. ? Nêu đặc điểm của ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ? ? Nêu cách dựng ảnh A’B’ của AB đặt vuông góc với trục chính của TKHT? 3. Bµi míi. H§ cña GV H§ cña HS Hoạt động1: Tổ chức tình huống học tập ở bài 42 chúng ta đã tìm hiểu về thấu kính hội tụ. Vậy thấu kính phân kì có đặc điểm - Nghe giáo viên đặt vấn đề. g× kh¸c víi thÊu kÝnh héi tô. Bµi häc h«m nay sẽ giúp các em hiểu được vấn đề này. Hoạt động 2: Tìm hiểu về đặc điểm của I. Đặc điểm của thấu kính phân kì. thÊu kÝnh ph©n k×. 1. Quan s¸t vµ t×m c¸ch nhËn biÕt. GV cho học sinh quan sát và nhận biết cả C1: - Dùng tay nhận biết độ dày phần rìa thÊu kÝnh héi tô vµ thÊu kÝnh ph©n k×, vµ phÇn gi÷a. NÕu phÇn r×a máng h¬n hoµn thµnh c©u C1 phÇn gi÷a lµ thÊu kÝnh héi tô. - §­a thÊu kÝnh l¹i gÇn dßng ch÷, nh×n qua thấu kính thấy chữ lớn hơn thì đó là thÊu kÝnh héi tô. - Khi häc sinh t×m hÕt thÊu kÝnh héi tô, - Dïng thÊu kÝnh høng ¸nh s¸ng mÆt trêi, giáo viên thông báo: Các thấu kính còn lại nếu chùm sáng hội tụ trên sàn thí đó là lµ thÊu kÝnh ph©n k× thÊu kÝnh héi tô. C2. Thấu kính phân kì có độ dày phần rìa lín h¬n phÇn gi÷a - Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u C2 2. ThÝ nghiÖm. C3. Chïm tia tíi song song cho chïm tia - Giáo viên làm thí nghiệm, yêu cầu học ló phân kì nên gọi thấu kính đó là thấu sinh quan s¸t tr¶ lêi c©u C3 kÝnh ph©n k×. - KÝ hiÖu thÊu kÝnh ph©n k×: - Gi¸o viªn giíi thiÖu vÒ tiÕt diÖn cña mét sè lo¹i thÊu kÝnh ph©n k×.. 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Hoạt động 4: Tìm hiểu về các kháI niệm trôc chÝnh, quang t©m, tiªu ®iÓm, tiªu cù cña thÊu kÝnh ph©n k×. - Y/cÇu häc sinh quan s¸t l¹i thÝ nghiÖm tr¶ lêi c©u C4.. II. Trôc chÝnh, quang t©m, tiªu ®iÓm, tiªu cù cña thÊu kÝnh ph©n k×. 1. Trôc chÝnh. C4. - Trong c¸c tia tíi vu«ng gãc víi mÆt thÊu kÝnh ph©n k×, cã mét tia cho tia lã truyÒn thẳng không bị đổi hướng, tia này trùng - Y/cầu học sinh đọc phần thông báo về với một đường thẳng được gọi là trục trôc chÝnh. chÝnh cña thÊu kÝnh ph©n k×. 2. Quang t©m - Trôc chÝnh cña thÊu kÝnh ph©n k× qua mét ®iÓm O trong thÊu kÝnh mµ mäi tia - Y/cầu học sinh đọc phần giới thiệu về sáng tới đến điểm này đều truyền thẳng, quang t©m cña thÊu kÝnh. không đổi hướng. Điểm O này gọi là quang t©m cña thÊu kÝnh. 3. Tiªu ®iÓm. - Y/cÇu häc sinh quan s¸t l¹i thÝ nghiÖm C5. NÕu kÐo dµi c¸c tia lã ë thÊu kÝnh vµ hoµn thµnh c©u C5. ph©n k× chóng sÏ gËp nhau t¹i mét ®iÓm trªn trôc chÝnh cïng phÝa víi chïm tia tíi. Có thể dùng thước thẳng để kiểm tra C6 - Y/cÇu häc sinh hoµn thµnh c©u C6 trªn h×nh vÏ. O. F. - Chïm tia tíi song song víi trôc chÝnh cña thÊu kÝnh ph©n k× cho chïm tia lã kÐo ? Tiêu điểm của thấu kính có đặc điểm gì? dài hội tụ tại một điểm F trên trục chính. Mỗi thấu kính có mấy tiêu điểm, vị trí của Điểm đó gọi là tiêu điểm của thấu kính chóng cã ®­îc ®iÓm g×? ph©n k× vµ n»m cïng phÝa víi chïm tia tíi. - Mỗi thấu kính đều có hai tiêu điểm F và F’ nằm về 2 phía của thấu kính, cách đều quang t©m.. - Y/cầu học sinh đọc phần 4. tiêu cự GV th«ng b¸o vÒ tiªu cù .. 4. Tiªu cù Khoảng cách từ quang tâm đến mỗi tiêu ®iÓm OF = OF’ = f gäi lµ tiªu cù cña thÊu kÝnh.. Hoạt động 5. Vận dụng III. VËn dông - Y/cÇu häc sinh vÏ h×nh hoµn thµnh c©u C7 C7.. S. S’ F. 18 Lop8.net. O.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> - Y/cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u hái C8.. C8. KÝnh cËn lµ thÊu kÝnh ph©n k× cã thÓ nhËn biÕt b»ng 1 trong 2 c¸ch sau: - PhÇn r×a dµy h¬n phÇn gi÷a. - §Æt thÊu kÝnh l¹i gÇn dßng ch÷ thÊy dßng ch÷ nhá h¬n khi quan s¸t trùc tiÕp. - Y/cầu học sinh trả lời câu hỏi nêu ra ở C9. Thấu kính phân kì có những đặc điểm phÇn më bµi. trái ngược với thấu kính hội tụ: - PhÇn r×a cña thÊu kÝnh ph©n k× dµy h¬n phÇn gi÷a. - GV: NhËn xÐt c©u trÈ lêi cña HS - Chïm tia tíi song song víi trôc chÝnh cho chïm tia lã ph©n k×. - §Ó thÊu kÝnh ph©n k× l¹i gÇn dßng ch÷, nh×n qua thÊu kÝnh ph©n k× thÊy dßng ch÷ nhá h¬n khi quan s¸t trùc tiÕp. 4. Cñng cè ? Nªu c¸ch nhËn biÕt thÊu kÝnh ph©n k×? ? Cho biết đặc điểm đường truuyền của 2 tia sáng đặc biệt qua TKPK? Giáo viên tóm lược một số nội dung cơ bản của bài. 5. Hướng dẫn về nhà. - Y/cÇu häc sinh vÒ nhµ häc bµi. Lµm bµi tËp trong SBT - Xem trước bài 45: ảnh của vật tạo bởi thấu kính phân kì.. 19 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Ngµy so¹n: TiÕt 49 : Bµi 45: ¶nh cña mét vËt t¹o bëi thÊu kÝnh ph©n k× Ngµy gi¶ng ...../..../..... ...../..../..... ...../..../..... Líp. sÜ sè 9A 9B 9C I. Môc tiªu: 1. Kiến thức: Nêu được ảnh của thấu kính phân kì luôn là ảnh ảo. Mô tả được những đặc ®iÓm cña ¶nh ¶o cña mét vËt t¹o bëi thÊu kÝnh ph©n k×. - Ph©n biÖt ®­îc ¶nh cña cËt t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô vµ thÊu kÝnh ph©n k×. 2. Kĩ năng: Sử dụng được 2 tia sáng đặc biệt (tia tới quang tâm và tia tới song song với trôc chÝnh) dùng ®­îc ¶nh cña mét vËt t¹o bëi thÊu kÝnh ph©n k×. 3. Thái độ: Nghiêm túc, tích cực trong học tập II. ChuÈn bÞ.Mçi nhãm häc sinh - 1 thÊu kÝnh ph©n k× cã tiªu cù kho¶ng 12 cm. 1 c©y nÕn cao kho¶ng 5cm - 1 gi¸ quang häc. 1 mµn høng ¶nh. 1 bao diªm hoÆc bËt löa. III/ Hoạt động dạy - học 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò. ? Thấu kính phân kì có đặc điểm gì khác so với thấu kính hội tụ? ? Biểu diễn đường truyền của 2 tia sáng đặc biệt đi qua thấu kính phân kì? 3. Bµi míi. GV §V§ nh­ SGK H§ cña GV H§ cña HS Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm của I. §Æc ®iÓm cña ¶nh cña mét v¹t t¹o bëi ¶nh cña mét vËt t¹o bëi thÊu kÝnh ph©n thÊu kÝnh ph©n k×. k×. - H/sinh chän dông cô ? Để quan sát đặc điểm của ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ cần những dụng cụ nào? C1. Đặt vật ở một vị trí bất kỳ trước thấu Từ đó em hãy chọn dụng cụ để có thể kÝnh ph©n k×. §Æt mµn høng ¶nh s¸t sau quan s¸t ®­îc ¶nh cña vËt qua thÊu kÝnh thÊu kÝnh, tõ tõ ®­a mµn ¶nh ra xa thÊu kÝnh ph©n k×? ph©n k× xem cã vÞ trÝ nµo thu ®­îc ¶nh trªn - Y/cÇu häc sinh bè trÝ thÝ nghiÖm nh­ mµn hay kh«ng h×nh 45.1 vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. C2. Muèn quan s¸t ¶nh cña mét vËt t¹o bëi - Y/cÇu häc sinh tr¶ lêi C1. thấu kính phân kì ta đặt mắt trên đường truyền của tia ló để quan sát. ảnh của vật tạo - Y/cÇu häc sinh th¶o luËn tr¶ lêi C2 bëi thÊu kÝnh ph©n k× lµ ¶nh ¶o cïng chiÒu vµ nhá h¬n vËt. Hoạt động 2: Dựng ảnh của một vật II. C¸ch dùng ¶nh. s¸ng AB t¹o bëi thÊu kÝnh ph©n k×. C3. - Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi C3. - Dùng ¶nh B’ cña B qua thÊu kÝnh ph©n k×. - Tõ B’ h¹ ®­êng vu«ng gãc víi trôc chÝnh c¾t trôc chÝnh t¹i A’ lµ ¶nh cña A - A’B’ lµ ¶nh cña AB t¹o bëi thÊu kÝnh ph©n -Y/cÇu häc sinh hoµn thµnh c©u C4. k×. HD: Khi dÞch AB l¹i gÇn hay ra xa th× C4. K hướng của tia khúc xạ IK có thay đổi B kh«ng B’ I - B’ lµ ¶nh cña B lµ giao ®iÓm cña nh÷ng F A’ O tia nµo? A  Nhận xét: Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo. 20 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>