Giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ 5-6 tuổi thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề ở trường mầm non

TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 32. 2016

GIÁO DỤC HÀNH VI GIAO TIẾP CÓ VĂN HĨA CHO TRẺ 5-6 TUỔI
THƠNG QUA TRỊ CHƠI ĐĨNG VAI THEO CHỦ ĐỀ
Ở TRƯỜNG MẦM NON
Hồ Sỹ Hùng1

TÓM TẮT
Giao tiếp là phương tiện để giúp trẻ học tập, vui chơi và tham gia vào cuộc sống xã
hội. Các hành vi giao tiế p của trẻ được hı̀nh thành chủ yế u từ sự bắ t chước và phản ánh
rấ t chân thực những điề u trẻ học được. Giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ 5-6
tuổi được thực hiện rất có hiệu quả thơng qua hoạt động vui chơi. Do đó trong bài viết này
chúng tơi tập trung đi sâu vào việc nghiên cứu để đưa ra các biện pháp giáo dục hành vi
giao tiếp có văn hóa cho trẻ 5 - 6 tuổi thơng qua trị chơi đóng vai theo chủ đề ở trường
mầm non (MN).
Từ khóa: Giao tiếp, giao tiếp có văn hóa, hành vi, trẻ 5 - 6 tuổi.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Giao tiếp là một nhu cầu của trẻ em và là phương tiện để giúp trẻ học tập, vui chơi
và tham gia vào cuộc sống xã hội. Ngay từ khi mới sinh ra, trẻ em đã bắ t đầ u giao tiế p với
những người xung quanh [6]. Đứa trẻ càng lớn, pha ̣m vi giao tiế p càng phức ta ̣p hơn. Do
vâ ̣y, viê ̣c giúp trẻ nắ m đươ ̣c các chuẩ n mực, hành vi giao tiế p có văn hóa để vâ ̣n du ̣ng vào
trong những tı̀nh huố ng giao tiế p cu ̣ thể là mô ̣t vấ n đề rấ t cầ n thiế t. Giáo dục hành vi giao
tiếp có văn hóa cho trẻ được thể hiện rất hiệu quả trong hoạt động vui chơi đặc biệt là
trong trị chơi đóng vai theo chủ đề. Trong trò chơi trẻ học cách ứng xử giao tiếp và khẳng
định cái tôi trong các quan hệ qua các vai [4]. Bên cạnh đó các chuẩn mực giao tiếp, các
phẩm chất tâm lí cá nhân cũng được hình thành.
Qua khảo sát thực trạng ở một số trường mầm non chúng tôi nhận thấy nội dung
giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ chưa được xác định cụ thể và chưa được sắp
xếp theo hệ thống, mặt khác giáo viên chưa có biện pháp giáo dục tích cực, phù hợp với
đặc điểm tâm sinh lí của trẻ. Phần đơng giáo viên mầm non vẫn có xu hướng sử dụng các
biện pháp truyền thống mang tính áp đặt trẻ đã quen sử dụng trước đây, chưa chú ý đi sâu

vào các tình huống phong phú, đa dạng của các trò chơi cho trẻ ở trường mầm non nhất là
thơng qua đóng vai. Việc tìm tịi nghiên cứu các biện pháp giáo dục hành vi giao tiếp có
văn hóa chưa được quan tâm đúng mức, dẫn đến sự lung túng của giáo viên khi tổ chức
quá trình giáo dục hành vi cho trẻ. Do đó trong bài viết này chúng tôi tập trungđề xuất một
1

Giảng viên khoa Giáo dục Mầm non, trường Đại học Hồng Đức

66


TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 32. 2016

số biện pháp giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ 5-6 tuổi thơng qua trị chơi đóng
vai theo chủ đề ở trường mầm non.
2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa là một trong những nhiệm vụ quan trọng và
có ý nghĩa to lớn trong qua trình hình thành nhân cách và phát triển toàn diện ở trẻ MN.
Để đề xuất được những biện pháp giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ thơng
qua trị chơi đóng vai theo chủ đề chúng tơi đã tiến hành nghiên cứu, đánh giá thực trạng
của vấn đề thông qua sử dụng phiếu điều tra kết hợp đàm thoại với các cán bộ quản lí,
giáo viênở một số trường mầm non trên địa bàn thành phố Thanh Hóa như Trường mầm
non Thực Hành, Đại học Hồng Đức, Trường mầm non 27-2, Trường mầm non An
Hoạch, Trường mầm non Đông Sơn và quan sát quá trình tổ chức vui chơi đặc biệt là
thơng qua trị chơi đóng vai theo chủ đề biết về những biện pháp, nội dung giáo dục hành
vi giao tiếp có văn hóa được lồng ghép trong trị chơi. Ngoài ra để biết được những biện
pháp giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ mà các giáo viên đã áp dụng chúng
tôi tiến hành khảo sát, dự giờ, phỏng vấn họ để từ đó làm căn cứ để xây dựng những
biện pháp cho phù hợp với nhu cầu, khả năng và thực tiễn sự phát triển của trẻ trong
giai đoạn hiện nay.

2.1. Trị chơi đóng vai theo chủ đề
Trị chơi đóng vai theo cheo chủ đề là một loại trị chơi mà trong đó trẻ em mơ
phỏng lại một mảng nào đó của cuộc sống người lớn trong xã hội bằng việc nhập vào
các vai để hành động giống như người lớn theo chức năng xã hội và những mối quan
hệ giữa họ [7].
2.2. Hành vi giao tiếp có văn hóa
Hành vi giao tiếp có văn hóa là những biểu hiện cụ thể bên ngồi được điều chỉnh
bởi cấu trúc tâm lý của chủ thể có ý thức chứa đựng những giá trị chuẩn mực văn hóa được
thực hiện theo quy tắc ứng xử của xã hội, thơng qua lời nói, và cử chỉ trong các mối quan
hệ hàng ngày [6].
2.3. Biện pháp giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ 5-6 tuổi qua trị
chơi đóng vai theo chủ đề
Biện pháp 1: Xác định nội dung giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa và lập kế hoạch
tổ chức hoạt động chơi theo các chủ đề.
a. Mục đích
Giúp giáo viên có cái nhìn tổng thể về nội dung giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa
cho trẻ 5-6 tuổi thơng qua trị chơi đóng vai theo chủ đề một cách thống nhất và khoa học.

67


TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 32. 2016

b. Cách tiến hành
Bước 1: Xác định nội dung giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cần đưa vào chủ
đề giáo dục.
Lựa chọn nội dung giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa đưa vào các chủ đề phù
hợp với chương trình chăm sóc giáo dục giáo dục mầm non hiện hành.
Nội dung giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa thích hợp nhất là khi đưa vào các
chủ đề mang tính xã hội như các chủ đề về trường lớp mầm non, gia đình, bản thân. Tuy

nhiên chúng ta khơng nên lồng ghép quá nhiều nội dung giáo dục hành vi giao tiếp có văn
hóa cùng một lúc vào một hoạt động.
Ví dụ: Lựa chọn và xây dựng nội dung giáo dục đưa vào các chủ đề
Hành vi giao tiếp

Các chủ đề

Hành vi chào hỏi

Trường mầm non, gia đình nghề nghiệp

Hành vi cám ơn khi nhận được sự giúp đỡ

Trường mầm non, gia đình nghề nghiệp,
bản thân

Hành vi xin lỗi khi mắc lỗi hoặc làm phiền Gia đình, nghề nghiệp, bản thân, trường
người khác
mầm non
Hành vi lễ phép

Gia đình, nghề nghiệp, quê hương đất
nước, trường tiểu học

Hành vi xưng hô thân mật với bạn

Bản thân, trường mầm non

Bước 2: Lập kế hoạch tổ chức hoạt động ở trường mầm non để hướng vào thực
hiện nội dung giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ.

Trong kế hoạch tổ chức họat động giáo viên nên đưa ra những dự kiến về nội dung
hoạt động, cũng như là dự kiến xây dựng các tình huống mở rộng nội dung trong quá trình
tổ chức các hoạt động ở trường mầm non.
Trong kế hoạch của hoạt động, đặc biệt là kế hoạch tổ chức trò chơi cần đưa ra các
dự kiến về sự chuẩn bị đồ dùng đồ chơi, triển khai bố trí khơng gian của các góc chơi phù
hợp, thuận tiện cho việc sử dụng và thực hiện nội dung chơi và đặc là phải phù hợp với trẻ,
kích thích trẻ hứng thú khi tham gia vào trị chơi.
Trong q trình tổ chức các hoạt động giáo viên quan sát để có những ghi chép các
biểu hiện của trẻ, xác định những kỹ năng, kinh nghiệm của trẻ để điều chỉnh kế hoạch
thực hiện nội dung, thực hiện các biện pháp phù hợp. Cần xây dựng một số tình huống mới
giúp trẻ luân phiên nhóm chơi để tạo điều kiện cho mọi trẻ được chơi, thực hành, luyện tập
các hành vi giao tiếp có văn hóa một cách thuận lợi.
Trong q trình lập kế hoạch, giáo viên cần lưu ý:

68


TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 32. 2016

Cần dựa vào đặc điểm của trẻ và điều kiện của trường, lớp để lựa chọn chủ đề cho
phù hợp.
Thể hiện được sự lựa chọn và cung cấp các đồ dùng học liệu ở các khu vực chơi
trong lớp.
Biện pháp 2: Tổ chức mơi trường các góc hoạt động theo hướng tích hợp
a. Mục đích
Bố trí mơi trường hoạt động, sắp xếp đồ dùng đồ chơi, đồ dùng dạy học trong lớp
theo hướng mở phù hợp với hoạt động của trẻ và phù hợp với yêu cầu giáo dục. Nhằm làm
tăng khả năng hoạt động tích cực cho trẻ, tăng cường sự giao tiếp qua lại giữa trẻ với
người lớn, giữa trẻ với nhau. Từ đó khuyến khích trẻ bộc lộ được hành vi giao tiếp có văn
hóa một cách tích cực.

b. Cách tiến hành
Tạo mơi trường vật chất phù hợp:
Để xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động phong phú và phù hợp với đặc điểm nhận
thức và khả năng chơi và tăng cường các mối quan hệ giao tiếp. Người giáo viên cần bố trí
và tổ chức môi trường cho trẻ chơi và hoạt động, giáo viên cần tính đến các yếu tố như:
Khơng gian thực tế của trường; mục đích tổ chức các hoạt động; các yếu tố an toàn của trẻ;
đảm bảo sự linh hoạt dễ thay đổi theo mục đích giáo dục cũng như theo các chủ đề.
Sau mỗi chủ đề, giáo viên tìm hiểu nhu cầu chơi và khả năng hoạt động của trẻ, mức
độ thể hiện hành vi giao tiếp có văn hóa của trẻ và thực tế điều kiện của lớp lên kế hoạch tổ
chức môi trường hoạt động.
Ở các góc hoạt động, giáo viên bố trí đồ dùng, xắp sếp đồ chơi cần có sự đa dạng
mang tính mới và xuất phát từ kinh nghiệm, kỹ năng của trẻ, để bổ sung, luân chuyển
và đổi mới tạo cho trẻ sự mới lạ, hấp dẫn kích thích trẻ hoạt động tích cực, mở rộng nội
dung chơi, các quan hệ giao tiếp của trẻ trong q trình chơi. Qua đó trẻ được thực
hành, luyện tập các hành vi giao tiếp có văn hóa và cách ứng xử trong giao tiếp một
cách thuận lợi.
Giáo viên cần lên kế hoạch để bố trí và bổ sung thêm đồ chơi một cách hợp lý, đa
dạng và mang tính mở sẽ kích thích và gợi mở để trẻ sử dụng vốn kinh nghiệm đã có vào
trò chơi và các hoạt động hàng ngày khác. Từ đó khuyến khích trẻ hoạt động với đồ vật
thay thế tạo các mối quan hệ để trẻ tích cực trao đổi với nhau, thực hiện các mối quan hệ
giao tiếp giữa các vai tham gia vào hội thoại.
Tạo môi trường tâm lý phù hợp với môi trường hoạt động:
Việc tạo nên bầu khơng khí lớp học thoải mái hào hứng khi bước vào các hoạt động
là vô cùng quan trọng. Vì vậy các phương tiện như đồ dùng, đồ chơi, tranh ảnh, trang trí
mang tính thẩm mỹ, gần gũi với trẻ sẽ tạo cho trẻ có được cảm giác được là một thành viên

69


TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 32. 2016

của lớp, đem lại lòng tự tin, phấn khởi, hứng thú, chia sẻ với bạn cùng chơi qua đó kích
thích trẻ hoạt động tích cực, khêu gợi ở trẻ nhu cầu giao tiếp với mọi người để nhận ra
những cử chỉ, hành vi đẹp.
Biện pháp 3: Tổ chức cho trẻ thực hành, luyện tập hành vi giao tiếp có văn hóa
trong q trình chơi
a. Mục đích
Tạo mơi trường giao tiếp tích cực để cho trẻ được thực hành và luyện tập các chuẩn
mực hành vi giao tiếp có văn hóa có nội dung phù hợp với các vai chơi.
b. Cách tiến hành
Tạo các tình huống cho trẻ được thực hành luyện tập:
Với trẻ 5-6 tuổi ở giai đoạn đầu của trò chơi, trẻ đã bắt đầu quan sát được những
hành động và cử chỉ cũng như chú ý đến mối quan hệ và thái độ của nhân vật. Do đó trong
trường hợp với tư cách là người bạn cùng chơi với trẻ. Giáo viên sẽ là người quan sát và
khuyến khích trẻ nhập vai và thể hiện những nội dung theo các vai mà mình đảm nhận.
Qua vai chơi, trẻ được thực hành và điều chỉnh hành vi phù hợp với các chuẩn mực qui
định. Ví dụ: có thể gợi ý trẻ đóng vai là người bán hàng, hoặc người mua hàng trong trò
chơi “Siêu thị” thể hiện các hành vi giao tiếp của người mua hàng với người bán hàng và
ngược lại; có thể đóng vai là khách du lịch trong trò chơi “Đi thăm quan lăng Bác” để
thông qua chơi và hành động của vai, trẻ được trải nghiệm, thực hành đưa ra những yêu
cầu, đề nghị của khách du lịch với hướng dẫn viên du lịch. Khi trẻ đã chơi một vai nào đó
thuần thục, cô giáo với tư cách là người bạn chơi của trẻ gợi ý trẻ chọn vai chơi khác trong
mối quan hệ giao tiếp khác nhau như: Bác sĩ biết khám bệnh bằng ống nghe, biết hỏi mẹ
của bệnh nhân về các triệu chứng, biết kê đơn và dặn dò bệnh nhân. Cơ giáo càng nhập vai
tự nhiên bao nhiêu thì càng tạo cho trẻ cảm giác tự nhiên thực hiện các yêu cầu chuẩn mực
hành vi giao tiếp có văn hóa qua vai chơi.
Để giúp trẻ có điều kiện thuận lợi để thực hành, luyện tập các hành vi trong các các
hoạt động ở trường mầm non đặc biệt là khi trẻ nhập các vai chơi trong các trò chơi đóng
vai thì giáo viên cần:
Lập kế hoạch tham quan, trong đó có nội dung để trẻ quan sát các mối quan hệ

giao tiếp giữa con người với con người như: đi tham quan, quan sát phòng khám bệnh,
cửa hàng mua bán…
Sắp xếp, bố trí các vật dụng, chỗ chơi tạo hoàn cảnh chơi cho trẻ.
Tổ chức thảo luận, bàn bạc trước khi chơi, tạo tâm thế hứng thú để trẻ bước vào trò
chơi, đưa ra hệ thống các câu hỏi đàm thoại để gợi mở về nội dung hoạt động phù hợp với
những hành vi giao tiếp ứng xử có văn hóa.
Trong khi thảo luận giáo viên cần nêu ra những yêu cầu cụ thể cho từng nhóm
chơi, vai chơi (đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu về hành vi giao tiếp có văn hóa) để trẻ có thể

70


TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 32. 2016

định hướng khi nhận nhóm chơi, vai chơi cho mình. Đối với trẻ tham gia đóng vai mới
giáo viên cần theo dõi, giúp đỡ trẻ trong quá trình nhập vai để trẻ có thể hồn thành tốt
vai chơi của mình.
Tạo các tình huống khác nhau để luyện tập hành vi và hình thành thói quen với các
hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ.
Tạo tình huống để các vai chơi trong mỗi nhóm có nhu cầu quan hệ giao tiếp với các
nhóm chơi khác một cách tự nhiên theo diễn biến của trò chơi thể hiện, bộc lộ các hành vi.
Khi trẻ đã nhập được vai, biết thực hiện theo yêu cầu của vai chơi, giáo viên nên đưa
ra các tình huống, hồn cảnh chơi mới mở rộng nội dung chơi giúp trẻ có cơ hội hành động
trong mối quan hệ khác nhau của vai chơi. Ví dụ: Tình huống mẹ chăm sóc con.
Trong q trình tổ chức cho trẻ được thực hành luyện tập các hành vi giao tiếp có
văn hóa giáo viên nên tạo ra các tình huống khác nhau trong các hoạt động ở trường mầm
non nhất là khi trẻ tham gia vào các vai chơi, nhóm chơi và trong mỗi vai chơi hay nhóm
chơi đó phải đặt ra những mối quan hệ giao tiếp giữa các đối tượng khác nhau một cách tự
nhiên, phù hợp để trẻ bộc lộ được các hành vi.
Mở rộng các chủ đề trong các hoạt động để cho trẻ có nhiều cơ hội thực hành,

luyện tập các hành vi giao tiếp có văn hóa thơng qua việc tổ chức và thực hiện chế độ
sinh hoạt hàng ngày phải được tiến hành thường xuyên và có thể lặp đi lặp lại nhiều lần
với tần suất thời gian có thể ngày càng tăng nhằm giúp trẻ lĩnh hội đầy đủ và có những
kỹ năng nhất định khi thực hiện các hành vi giao tiếp, ứng xử. Việc luyện tập này có thể
được tiến hành đưa ra các tình huống khác nhau bằng cách thay đổi các tình huống để
làm phong phú thêm cách mà cho trẻ tiến hành luyện tập. Có thể thay đổi các tình huống
như là thơng báo một vài sự kiện có liên quan đến trẻ mà sắp xảy ra; để cho trẻ được thảo
luận, bàn bạc chuẩn bị tâm thế cho việc thực hiện các công việc mà nội dung của từng
mảng hoạt động yêu cầu.
Những yêu cầu trong quá trình tổ chức và hướng dẫn trẻ thực hành luyện tập:
Khi tổ chức cho trẻ chơi, giáo viên cần đảm nhận vai trò vừa là người hướng dẫn,
đồng thời tạo chơ trẻ cảm giác giáo viên là thành viên trong hoạt động chơi cùng, cùng
chơi với trẻ. Giáo viên đặt mình vào vị trí là người trợ giúp trẻ, điều này đem lại cho cô
giáo sự đồng cảm, và đáp ứng nhu cần chơi của trẻ một cách tốt nhất.
Giáo viên phải biết lắng nghe trẻ. Việc làm này có ý nghĩa vơ cùng quan trọng khi
tiến hành cho trẻ thực hành luyện tập hành vi giao tiếp thông qua các hoạt động. Để tạo
cho trẻ cảm giác thoải mái hứng thú chơi, chơi hết mình, kích thích sự sáng tạo của trẻ,
cũng như động viên khuyến khích trẻ nói lên ý tưởng của mình, giáo viên phải biết lắng
nghe và tôn trọng trẻ. Điều này được biểu hiện ở hành vi hướng vào trẻ khi nói, chăm
chú nhìn vào mắt trẻ, nở nụ cười với trẻ, đồng thời đưa ra những lời tác động, nhận xét,
gợi ý khi cần thiết.

71


TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 32. 2016

Phải kết hợp các phương tiện giao tiếp ngơn ngữ và phi ngơn ngữ trong q trình
tổ chức cho trẻ chơi. Nếu phương tiện ngôn ngữ tác động vào ý thức thì phương tiện
ngơn ngữ tác động mạnh mẽ vào đến tình cảm của con người. Chỉ cần thay đổi nhỏ

trong ánh mắt, giọng nói…là trẻ cảm nhận được thái độ của giáo viên. Trong tổ chức
hoạt động chơi cho trẻ, giáo viên vừa là người tổ chức hướng dẫn trẻ chơi, vừa là thành
viên trong quá trình chơi. Cho nên việc sử dụng các phương tiện giao tiếp cần linh
hoạt, đa dạng, phong phú phù hợp với hồn cảnh giao tiếp cụ thể để thu hút kích thích
trẻ chơi có hiệu quả.
Tạo được ở trẻ niềm tin, biết thể hiện vai mà mình đóng trong trị chơi, tích cự chủ
động, thoải mái tự tin sẽ giúp trẻ phát triển hành vi giao tiếp có văn hóa; đây là một yếu tố
vô cùng quan trọng để trẻ hứng thú đến trị chơi và bộc lộ hết mình.
Biện pháp 4: Tổ chức cho trẻ tham gia một cách tích cực vào quá trình đánh giá và
tự đánh giá hành vi giao tiếp có văn hóa
a. Mục đích:
Củng cố biểu tượng về hành vi giao tiếp có văn hóa, kích thích trẻ tự giác, tích
cực điều chỉnh hành vi của mình cho phù hợp với những tình huống, đối tượng và hoàn
cảnh giao tiếp.
b. Cách tiến hành
Việc đánh giá được thực hiện trong suốt quá trình chơi, dựa trên cơ sở của luật chơi,
giáo viên quan sát phát hiện ra những sai lệch đưa ra những gợi ý giúp trẻ thực hiện đúng
vai chơi và điều chỉnh hành vi phù hợp với yêu cầu của chuẩn mực hành vi trong quá trình
thực hiện vai chơi. Trong quá trình thực hiện, trước khi tiến hành chơi giáo viên cần đưa ra
những yêu cầu cụ thể về vai chơi. Trên cơ sở này làm điểm tựa giúp trẻ dễ dàng so sánh,
đánh giá và tự điều chỉnh hành vi giao tiếp có văn hóa thơng qua trị chơi đóng vai cũng
như trong hoạt động hàng ngày.
Giáo viên cần tạo điều kiện cho trẻ được tham gia vào quá trình tự đánh giá và
đánh giá lẫn nhau trong nhóm bạn bè, giúp trẻ từng bước biết cách đánh giá, nhận xét
những hành vi đúng và chưa đúng của mình và của bạn. Sự đánh giá của trẻ có thể tiến
hành theo các cấp độ.
Khuyến khích trẻ tham gia đánh giá bạn: Căn cứ vào những yêu cầu cụ thể về hành
vi giao tiếp có văn hóa đã đặt ra trong các hoạt động hàng ngày, giáo viên phải khuyến
khích, gợi ý trẻ đưa ra những nhận xét, đánh giá về hành vi của bạn, giúp trẻ nhìn nhận
và đánh giá một cách khách quan những biểu hiện của hành vi giao tiếp có văn hóa của

bạn trong khi chơi.
Khuyến khích trẻ tự đánh giá bản thân bằng cách cho trẻ chỉ ra được những hành vi
giao tiếp có văn hóa của mình trong các hoạt động ở trường mầm non. Giáo viên đánh giá
kết quả hoạt động của trẻ. Để việc đánh giá này đạt chất lượng, giáo viên cần thường

72


TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 32. 2016

xuyên theo dõi, bao quát các hoạt động của trẻ, phát hiện được những biểu hiện hành vi
tích cực cũng như những biểu tượng hành vi tiêu cực. Việc đánh giá phải có sự nhất trí cao
của tập thể và kết luận đánh giá của giáo viên.
Dựa trên kết quả của quá trình đánh giá, giáo viên dự đoán khả năng và sự phát triển
của việc tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ ở trường mầm non.
Đánh giá của giáo viên một mặt xác định được những tích cực mà trẻ đạt được,
mặt khác chỉ cho trẻ thấy những hành vi chưa đúng cần khắc phục, rút kinh nghiệm cho
những lần sau.
Yêu cầu trẻ tìm ra các lỗi sai, giải thích tại sao lại như vậy và đề xuất các phương án
sửa chữa cho các lỗi đó.
Tuy nhiên trong q trình tổ chức, giáo viên cần lưu ý:
Phải tạo được khơng khí vui vẻ, thoải mái trong khi tiến hành đánh giá.
Cần bao quát hết các biểu hiện hành vi của trẻ để có những lời gợi ý phù hợp với quá
trình đánh giá và tự đánh giá.
3. KẾT LUẬN
Quá trình giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa nói chung và giáo dục hành vi văn
hóa cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi thơng qua trị chơi đóng vai theo chủ đề ở trường mầm
non phải trải qua các quá trình tác động cả về mặt nhận thức, tình cảm và hành động của
trẻ. Do đó các biện pháp nêu trên phải được thống nhất và kết hợp chặt chẽ với nhau.
Bên cạnh đó các biện pháp này phải thể hiện được các mối quan hệ giữa cô và trẻ hay

giữa trẻ với trẻ và giữa nhà trường với gia đình, phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ
5-6 tuổi. Đây là những biện pháp giáo dục nhằm tạo điều kiện cho trẻ được bộc lộ và
luyện tập những hành vi giao tiếp có văn hóa trong cuộc sống hàng ngày và đặc biệt là
trong trị chơi đóng vai theo chủ đề.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]

Đào Thanh Âm, Trinh Dân, Nguyễn Hòa, Đinh Văn Vang (2004), Giáo dục mầm non,
Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội.
Bộ Giáo dục và Đào tạo (2007), Hướng dẫn thực hiện chương trình chăm sóc giáo
dục mầm non, mẫu giáo lớn 5-6 tuổi, Nxb. Giáo dục, Hà Nội.
Phạm Vũ Dũng (1993), Văn hóa giao tiếp, Nxb. Văn hóa Thơng tin, Hà Nội.
Ngơ Cơng Hồn (1998), Giao tiếp và ứng xử sư phạm, Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội.
Hoàng Thị Phương (2003), Một số biện pháp giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa
cho trẻ 5-6 tuổi, Luận án Tiến sĩ, Viện Khoa học Giáo dục.
Nguyễn Ánh Tuyết, Nguyễn Thị Hòa, Đinh Văn Vang (2008), Tổ chức hướng dẫn
trẻ mẫu giáo chơi, Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội.

73


TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 32. 2016

THE EDUCATION OF CULTURED COMMUNICATIVE
BEHAVIORS FOR CHILDREN OF 5-6 YEARS OLD THROUGH

THEMATIC ROLEPLAY AT KINDERGARTENS
Ho Sy Hung

ABSTRACT
Communication is the need of children and a means to help children study, play and
take part in social life. Cultured communicative behaviors for children of 5-6 years old in
formed primarily from imitation and very true reflection of everything children learn. The
education of cultured communicative behaviors for children of 5-6 years old has been
done effectively through fun activities. Therefores in this article we focus on studying
deeply to bring out educational measures of cultured communicative behaviors for
children of 5-6 years old through thematic roleplay at preschools.
Keywords: Communication, cultured communication, behavior, children of 5-6
years old.

74