Phát triển nguồn lực thông tin tại thư viện trường đại học sư phạm nghệ thuật trung ương

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
--------*--------

TRẦN THỊ TÂM

PHÁT TRIỂN NGUỒN LỰC THÔNG TIN
TẠI THƢ VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC
SƢ PHẠM NGHỆ THUẬT TRUNG ƢƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÔNG TIN - THƢ VIỆN

Hà Nội - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

--------*------

TRẦN THỊ TÂM

PHÁT TRIỂN NGUỒN LỰC THÔNG TIN
TẠI THƢ VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC
SƢ PHẠM NGHỆ THUẬT TRUNG ƢƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÔNG TIN - THƯ VIỆN

Chuyên ngành: Khoa học Thông tin - Thƣ viện
Mã số: 60 32 02 03
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Tạ Bá Hƣng

XÁC NHẬN HỌC VIÊN ĐÃ CHỈNH SỬA THEO GÓP Ý CỦA HỘI ĐỒNG

Giáo viên hướng dẫn

Chủ tịch hội đồng chấm luận văn
thạc sĩ khoa học

TS. Tạ Bá Hưng

PGS.TS. Nguyễn Thị Lan Thanh

Hà Nội - 2015


XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

PGS.TS. Nguyễn Thị Lan Thanh


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài “Phát triển nguồn lực thông tin tại Thư viện trường
Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương” là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi,
được thực hiện nghiêm túc dưới sự hướng dẫn của TS. Tạ Bá Hưng. Các số liệu và
kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Nếu có điều
gì sai sót tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm.

Hà Nội, ngày

tháng
Tác giả

Trần Thị Tâm

năm 2015


LỜI CẢM ƠN
Với nỗ lực nghiên cứu của bản thân cùng sự giúp đỡ của các thầy, cô giáo,
các đồng nghiệp, Luận văn “Phát triển nguồn lực thông tin tại Thư viện trường Đại
học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương” đã hồn thành.
Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới TS. Tạ Bá Hưng - Người đã tận tình
hướng dẫn và giúp đỡ tơi trong suốt q trình nghiên cứu và hồn thành luận văn
này.
Tơi cũng xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo Khoa Thông tin - Thư
viện, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đã tận tình giúp đỡ tơi trong
q trình học tập và nghiên cứu luận văn này.

Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn tới Ban Giám đốc, các đồng nghiệp tại Thư
viện trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương và gia đình đã tạo mọi điều
kiện thuận lợi cho tơi hồn thành khóa học cũng như q trình thực hiện Luận văn.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song luận văn không tránh khỏi những khiếm
khuyết nhất định. Tôi rất mong nhận được sự xem xét, đánh giá, đóng góp những ý
kiến quý báu của các thầy, cô giáo trong hội đồng và các đồng nghiệp.

Hà Nội, ngày tháng

năm 2015

Tác giả

Trần Thị Tâm


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 7
CHƢƠNG 1: NGUỒN LỰC THÔNG TIN VỚI VIỆC NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG
ĐÀO TẠO TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGHỆ THUẬT TRUNG ƢƠNG
......................................................................................................................... 17
1.1. Cơ sở lý luận về phát triển nguồn lực thông tin .................................. 17
1.1.1. Khái niệm nguồn lực thông tin và phát triển nguồn lực thông tin ........ 17
1.1.2. Đặc trưng của nguồn lực thông tin ........................................................ 20
1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển của nguồn lực thông tin .............. 21
1.1.4. Các tiêu chí đánh giá nguồn lực thơng tin ............................................. 24
1.1.5. Các nguyên tắc phát triển nguồn lực thông tin ...................................... 26
1.1.6. Vai trị của phát triển nguồn lực thơng tin đối với hoạt động thông tin - thư viện
......................................................................................................................... 27
1.2. Khái quát về Trƣờng Đại học Sƣ phạm Nghệ thuật Trung Ƣơng ..... 29

1.2.1. Quá trình hình thành và phát triển ......................................................... 29
1.2.2. Chức năng và nhiệm vụ ......................................................................... 29
1.2.3. Cơ cấu tổ chức ....................................................................................... 30
1.2.4. Quy mô, chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, nghiên cứu khoa học ............ 32
1.3. Khái quát về Thƣ viện Trƣờng Đại học Sƣ phạm Nghệ thuật Trung ƣơng
......................................................................................................................... 33
1.3.1. Quá trình hình thành và phát triển ......................................................... 33
1.3.2. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Thư viện.......................... 34
1.3.3. Đặc điểm người dùng tin ....................................................................... 37
1.3.4. Đặc điểm nhu cầu tin ............................................................................. 39


1.4. Vai trò và yêu cầu của phát triển nguồn lực thông tin đối với hoạt động đào tạo
và nghiên cứu khoa học tại Thƣ viện trƣờng Đại học Sƣ phạm Nghệ thuật Trung
ƣơng ................................................................................................................ 45
1.4.1. Vai trò của phát triển nguồn lực thông tin tại Thư viện trường Đại học Sư phạm
Nghệ thuật Trung ương ................................................................................... 45
1.4.2. Yêu cầu của phát triển nguồn lực thông tin tại Thư viện trường Đại học Sư phạm
Nghệ thuật Trung ương ................................................................................... 46
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGUỒN LỰC THÔNG TIN TẠI
THƢ VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGHỆ THUẬT TRUNG ƢƠNG
......................................................................................................................... 48
2.1. Đặc điểm nguồn lực thông tin tại Thƣ viện trƣờng Đại học Sƣ phạm Nghệ thuật
Trung ƣơng .................................................................................................... 48
2.1.1. Đặc điểm tài liệu theo nội dung ............................................................. 48
2.1.2. Đặc điểm tài liệu theo loại hình ............................................................. 52
2.1.3. Đặc điểm tài liệu theo ngôn ngữ ............................................................ 57
2.2. Xây dựng nguồn lực thông tin ............................................................... 59
2.2.1. Bổ sung nguồn tin .................................................................................. 59
2.2.2. Công tác thanh lý tài liệu ....................................................................... 70

2.2.3. Chia sẻ nguồn lực thông tin ................................................................... 71
2.3. Quản lý và khai thác nguồn lực thông tin ............................................ 73
2.3.1. Quản lý nguồn lực thông tin .................................................................. 73
2.3.2. Khai thác nguồn lực thông tin ............................................................... 79
2.4. Đánh giá thực trạng phát triển nguồn lực thông tin tại Thƣ viện trƣờng Đại học
Sƣ phạm Nghệ thuật Trung Ƣơng ............................................................... 87
2.4.1. Đánh giá chất lượng nguồn lực thông tin .............................................. 87
2.4.2. Nhận xét chung ...................................................................................... 93
CHƢƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NGUỒN LỰC THÔNG TIN TẠI THƢ
VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGHỆ THUẬT TRUNG ƢƠNG .. 99


3.1. Xây dựng chính sách phát triển nguồn lực thơng tin hợp lý .............. 99
3.1.1. Nội dung chính sách phát triển nguồn lực thông tin ............................. 99
3.1.2. Chú trọng bổ sung nguồn tin nội sinh ................................................... 102
3.1.3. Mở rộng phát triển nguồn tin điện tử .................................................... 104
3.1.4. Tăng cường chia sẻ nguồn lực thông tin ............................................... 106
3.2. Nâng cao hiệu quả quản lý và khai thác nguồn lực thông tin ............ 108
3.2.1. Nâng cao hiệu quả quản lý nguồn lực thông tin .................................... 108
3.2.2. Nâng cao hiệu quả khai thác nguồn lực thông tin ................................. 111
3.3. Các giải pháp khác ................................................................................. 114
3.3.1. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực .................................................... 114
3.3.2. Tăng cường cơ sở vật chất, phát triển cơ sở hạ tầng thông tin .............. 116
3.3.3. Ứng dụng Marketing vào hoạt động thông tin thư viện ........................ 119
3.3.4. Chú trọng hướng dẫn, đào tạo người dùng tin....................................... 120
KẾT LUẬN .................................................................................................... 122
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 124
PHỤ LỤC ....................................................................................................... 128

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

CNTT

Công nghệ Thông tin

ĐH

Đại học

ĐHSPNTTW

Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương

NCT

Nhu cầu tin

NCKH

Nghiên cứu khoa học

NDT

Người dùng tin

NLTT

Nguồn lực thông tin

NXB

Nhà xuất bản

SP&DVTT

Sản phẩm và dịch vụ thông tin

TT – TV

Thông tin - Thư viện


DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: Số lượng nhân lực trong toàn trường (tính đến 30/06/2015) .......... 32
Bảng 1.2: Đội ngũ cán bộ Thư viện trường ĐHSPNTTW .............................. 36
Bảng 2.1: Thống kê nội dung kho sách theo bộ môn khoa học ...................... 49
Bảng 2.2: Thống kê nội dung kho tài liệu nội sinh theo chuyên ngành .......... 51
Bảng 2.3: Thống kê loại hình tài liệu truyền thống của Thư viện ................... 53
Bảng 2.4: Nguồn lực thông tin phân chia theo ngôn ngữ ................................ 57
Bảng 2.5: Tổng hợp kinh phí bổ sung ............................................................. 60
Bảng 2.6: Thống kế tài liệu bổ sung bằng nguồn mua từ năm 2006 – 6/2015
Bảng 2.7: Thống kê tài liệu nộp lưu chiểu từ năm 2006 – 6/2015 .................. 65
Bảng 2.8: Số lượng tài liệu nhận từ các nhà tài trợ ......................................... 66
Bảng 2.9: Đánh giá chất lượng NLTT – Mức độ thỏa mãn NCT ................... 88
Bảng 2.10: Đánh giá chất lượng NLTT – Mức độ đầy đủ .............................. 89
Bảng 2.11: Đánh giá chất lượng NLTT – Khả năng tìm kiếm tài liệu ............ 90
Bảng 3.1: Quy định số lượng bản tài liệu bổ sung .......................................... 102

63

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
[1] Bộ giáo dục và đào tạo (2005), Đổi mới giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn 20062020, Đề án, Hà Nội.
[2] Bộ giáo dục và đào tạo (2007), Quyết định số 65/2007/QĐ-BGDĐT ngày 01 tháng 11
năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy định về tiêu chuẩn đánh
giá chất lượng giáo dục trường đại học, Truy cập ngày 21-5-2015, địa chỉ:
/>[3] Hà Thị Huệ (2005), Tăng cường nguồn lực Thông tin tại Thư viện trường Đại học
Bách khoa Hà Nội, Luận văn thạc sĩ Khoa học Thư viện, Trường Đại học Văn hóa Hà
Nội, Hà Nội.
[4] Lê Minh Châu (2013), Tổ chức quản lý nguồn lực thông tin tại Thư viện Khoa học
Tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ, Đại học khoa học Xã hội và Nhân
văn, Đại học Quốc gia, Hà Nội.
[5] Lê Văn Viết (2006), Phác thảo sơ bộ chính sách nguồn lực thông tin, Tập san thư
viện, (số 3), tr. 6-9.
[6] Lê Văn Viết (2006), Thư viện học- những bài viết chọn lọc, Nxb. Văn hóa thơng tin,
Hà Nội.
[7] Nghị định 99/2014/NĐ-CP quy định việc đầu tư phát triển tiềm lực và khuyến khích hoạt
động khoa học và cơng nghệ trong các cơ sở giáo dục đại học, Truy cập ngày 18-15-2015,
địa chỉ:
/>40
[8] Nguyễn Hồng Sinh, Huỳnh Thị Mỹ Phương (2013), Xây dựng nguồn tài liệu nội
sinh trong trường đại học, Tạp chí Thơng tin và Tư liệu, (số 4), tr.19
[9] Nguyễn Huy Chương, Trần Mạnh Tuấn (2008), Phát triển nguồn học liệu tại các tổ
chức nghiên cứu, đào tạo hiện nay, Thông tin & Tư liệu, (số 4), tr. 10-13.


[10] Nguyễn Hữu Hùng (2005), Thông tin: từ lý luận đến thực tiễn, Nxb Văn hóa thơng
tin, Hà Nội.

[11] Nguyễn Thị Lan Thanh (2005), Quản lý thư viện trường đại học: Những thay đổi tất
yếu khách quan, Tạp chí Giáo dục, tr. 10-12.
[12] Nguyễn Thị Phương Hồng (2012), Hiện đại hóa Trung tâm Thơng tin - Thư viện
trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương, Luận văn thạc sĩ Khoa học Thư
viện, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội.
[13] Nguyễn Thị Quỳnh Lê (2009), "Xây dựng và khai thác nguồn lực thông tin tại doanh
nghiệp truyền thông Vĩ An", Luận văn thạc sĩ Khoa học Thư viện, Trường Đại học
Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội.
[14] Nguyễn Thị Thanh Mai (2012), Phát triển nguồn lực thông tin số tại Thư viện Trung
tâm Nhiệt đới Việt – Nga, Luận văn thạc sĩ Khoa học Thư viện, Trường Đại học Văn
hóa Hà Nội, Hà Nội.
[15] Nguyễn Thị Thu Điệp (2014), Phát triển nguồn lực thông tin tại Trung tâm Thông
tin - Thư viện Trường Đại học Thương mại, Luận văn thạc sĩ Khoa học thư viện, Đại học
Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia, Hà Nội.
[16] Nguyễn Thị Thuận (2006), Tăng cường nguồn lực thông tin tại Trung tâm Thông
tin - Thư viện trường Đại học Sư phạm Hà nội, Luận văn thạc sĩ Khoa học Thư viện,
Trường Đại học Văn hóa Hà Nội, Hà Nội.
[17] Nguyễn Tiến Đức (2010), Phát triển nguồn lực thông tin phục vụ công tác đào
tạo tín chỉ tại Trung tâm Thơng tin - Thư viện Trường Đại học Lao động Xã hội , Luận
văn thạc sĩ Khoa học Thư viện, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà
Nội.
[18] Nguyễn Tiến Hiển, Kiều Văn Hốt (2005), Tổ chức và bảo quản tài liệu, Nxb Trường
Đại học Văn hóa, Hà Nội.
[19] Nguyễn Thuý Lê (2008), Tổ chức và khai thác nguồn lực thông tin tại Trung tâm
thông tin -thư viện và Nghiên cứu khoa học Văn phòng Quốc hội, Luận văn thạc sĩ khoa
học Thư viện, Trường Đại học Văn hoá Hà Nội, Hà Nội.


[20] Nguyễn Viết Nghĩa ( 2001), Một số vấn đề xung quanh việc thu thập khai thác tài
liệu “xám”. Thông tin và Tư liệu, (số 1), tr. 12-17.

[21] Nguyễn Viết Nghĩa (2002), “Phương pháp luận xây dựng chính sách phát triển
nguồn tin”,. Thông tin và Tư liệu, (số 1), tr. 12-17.
[22] Nguyễn Viết Nghĩa (2014), Tập bài giảng Phát triển và quản trị vốn tài liệu, dành
cho học viên cao học ngành Khoa học Thư viện, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn,
Đại học Quốc Gia Hà Nội.
[23] Phạm Thanh Bình (2011), Nghiên cứu phát triển và khai thác nguồn lực thông tin
của Trung tâm thông tin - thư viện trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ
Khoa học Thư viện, Đại học Văn hóa, Hà Nội.
[24] Phạm Văn Rính, Nguyễn Viết Nghĩa (2007), Phát triển vốn tài liệu trong thư viện và
cơ quan thông tin, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
[25] Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2001), Pháp lệnh thư viện,
Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
[26] Tạ Bá Hưng (1998), Tổ chức quản lý hoạt động thông tin khoa học công nghệ ở các
tỉnh/thành phố trong thời kỳ cơng nghiệp hố và hiện đại hố, Tạp chí Thơng tin & Tư
liệu, ( số 1), tr. 1-4.
[27] Thu Minh (2007), Vai trò của nguồn học liệu tại các trường đại học/học viện, Thông
tin và Tư liệu, Thông tin và Tư liệu, (số 3), tr. 19-24.
[28] Trần Thị Anh Đào (2013), Phát triển nguồn lực thông tin tại Trung tâm Thông tin
- Thư viện Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, Luận văn thạc sĩ Khoa học Thư viện,
Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội.
[29] Trần Thị Quý (2007), Hợp tác, liên kết chia sẻ thông tin - Yếu tố quan trọng đảm
bảo sự phát triển bền vững của các cơ quan thông tin & thư viện đại học, Kỷ yếu Hội
thảo khoa học, Trung tâm Thông tin - Thư viện, Đại học Quốc gia, Hà Nội.
[30] Trần Thị Quý (2012), Số hóa tài liệu – Từ nhận thức đến triển khai đào tạo tại khoa
TTTV, trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn, Hội thảo do Bộ Văn hóa, Thể thao
và Du lịch tổ chức.


[31] Trần Thị Quý (2012), Tập bài giảng Thông tin học nâng cao dành cho học viên cao
học ngành Khoa học Thư viện, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia,

Hà Nội.
[32] Trần Thị Quý, Nguyễn Thị Đào (2007), Xử lý thông tin trong hoạt động thông tin thư viện, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội.
[33] Trung tâm Công nghệ Thông tin (2006 – 2015), Báo cáo tổng kết năm học Trung
tâm Công nghệ Thông tin, Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương, Hà Nội.
[34] Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương – 45 năm (1970 – 2015) xây dựng
và trưởng thành (2015), 148 tr.
[35] Phạm Văn Rính, Nguyễn Viết Nghĩa (2007), Phát triển vốn tài liệu trong thư viện và
cơ quan thông tin, Nxb. Đại học Quốc gia, Hà Nội.
Tiếng Anh
[36] Auster, Ethel; Choo, Chun Wei (1996), Managing information for the competitive
edge, Pub. Neal-Schuman, LonDon.
[37] Clayton, Peter; Gorman, G.E (2006), Managing information resources in libraries:
Collection management in theory and practice, Pub. Library Association, LonDon.
[38] Edward, Evans G. (2007), Developing library and information centre collection,
Westport, Connecticut, America.
[39] Knoppers,V.Y (1986), Information law and information management, Information
management Review, (No 1), Pg. 63-73.
[40] Vicki L. Gregory (2006), Selecting and Managing Electronic Resources: A How-ToDo-It Manual for Librarians, Pub. Neal-Schuman, LonDon.
[41] Vignau, Barbara Susana Sanchez; Quesada, Ileana Lourdes Presno (2006),
Collection Development in a digital environment: an imperative for information
organizations in the twenty‐first century, Collection Building, Vol. 25 (Iss: 4), pg. 139144.