Tiểu thuyết trăm năm cô đơn của g marquez dưới góc nhìn phân tâm học

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------

NGUYỄN THỊ HỒNG

TIỂU THUYẾT TRĂM NĂM CƠ ĐƠN CỦA
G.MARQUEZ DƢỚI GĨC NHÌN PHÂN TÂM HỌC

LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÀNH VĂN HỌC
Chuyên ngành: Văn học nƣớc ngoài
Mã số: 60220245

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Đào Duy Hiệp

Hà Nội – 2015


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU __________________________________________________ 3
1. Lý do chọn đề tài ________________________________________3
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ________________________________4
1. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu __ Error! Bookmark not defined.
3. Phƣơng pháp nghiên cứu ___________ Error! Bookmark not defined.
4. Đóng góp của luận văn ____________ Error! Bookmark not defined.
5. Cấu trúc đề tài ___________________ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 1. MACÔNĐÔ VỚI NHỮNG GIẤC MƠ ÁM ẢNH _ Error!
Bookmark not defined.
1.1 Ucsula với nỗi sợ tội loạn luân_____ Error! Bookmark not defined.
1.1.1 Loạn luân và những giải thích cổ điển ___ Error! Bookmark not
defined.

1.1.2 Ucsula người phụ nữ luôn bị ám ảnh bởi tội loạn luân _ Error!
Bookmark not defined.
1.2. Hôsê Accađiơ Bunđya con ngƣời hai cá tính và giấc mơ về
những phát minh khoa học ___________ Error! Bookmark not defined.
1.2.1 Hơsê Accađiơ Bunđya con người hai cá tính cơ đơn trong nỗi
ám ảnh về tội lỗi trong quá khứ ______ Error! Bookmark not defined.
1.2.2 Hôsê Accađiô Buyênđya trăn trở về những phát minh khoa học
Error! Bookmark not defined.
1.3. Cuộc đời chinh chiến của Aurêlianô và những nỗi ám ảnh về
những lời tiên tri ___________________ Error! Bookmark not defined.
1.3.1 Cuộc đời chinh chiến __________ Error! Bookmark not defined.
1.3.2 Nỗi ám ảnh về những lời tiên tri Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết: __________________________ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2. NHÂN VẬT CÔ ĐƠN BỊ ÁM ẢNH TÍNH DỤC __ Error!
Bookmark not defined.
2.1. Vấn đề tình u, tính dục trong sáng tác của Gabriel Garcia
Marquez __________________________ Error! Bookmark not defined.
2.2. Yếu tố tính dục trong tác phẩm Trăm năm cô đơn ______ Error!
Bookmark not defined.
2.2.1 Macondo khơng gian mang tính dục ____ Error! Bookmark not
defined.
2.2.2. Nhân vật mang tính dục, mối quan hệ chằng chéo giữa những
người cận huyết ___________________ Error! Bookmark not defined.
2.2.3 Rêmêđiốt – người đẹp nhân vật miễn dịch với tính dục giữa thế
giới đầy dục tình ____________________ Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết: __________________________ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3. VÔ THỨC TẬP THỂ TRONG ____ Error! Bookmark not
defined.
1

TRĂM NĂM CƠ ĐƠN ________________ Error! Bookmark not defined.
3.1 Vơ thức một vấn đề khoa học ______ Error! Bookmark not defined.
3.2. Vô thức trong vấn đề sáng tạo văn chƣơng _ Error! Bookmark not
defined.
3.3 Vô thức của tập thể trong tiểu thuyết Trăm năm cô đơn ___ Error!
Bookmark not defined.
3.3.1. Những ám ảnh về thực tại khách quan của Gabriel Garcia
Marquez _________________________ Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Bi kịch trong dòng họ Buyênđya một nỗi ẩn ức vô thức Error!
Bookmark not defined.
3.3.3. Vô thức giữa cái bản ngã, bất lực dồn nén trong tình yêu
Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết: __________________________ Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN _________________________ Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ___________________________________10

2


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong lời giới thiệu đầu sách Trăm năm cô đơn, Nguyễn Trung Đức
từng viết: “Cho đến nay Trăm năm cô đơn vẫn là cuốn tiểu thuyết lớn nhất
của Gabriel Garcia Marquez, nhà văn người Côlômbia người được giải
Nobel về văn học năm 1982. Trăm năm cô đơn ra đời năm 1967 đã gây dư
luận sôi nổi trên văn đàn Mỹ Latinh và lập tức được cả thế giới hâm mộ.
Theo số liệu của tác giả đến năm 1970, Trăm năm cô đơn được in bằng
tiếng Tây Ban Nha hơn nửa triệu bản, chưa kể hai lần in ở Cuba xã hội chủ
nghĩa (một lần hai vạn bản, lần sau tám vạn bản) và mười bảy hợp đồng xin

phép tác giả được dịch tác phẩm này ra các thứ tiếng khác. Sau gần hai
mươi năm, Trăm năm cơ đơn đã có mặt khắp nơi trên hành tinh chúng ta để
đến với mọi người và mọi nhà. Rõ ràng Trăm năm cô đơn là một cuốn sách
ăn khách mặc dù tác giả của nó khơng viết với mục đích câu khách.” (8,5)
Trăm năm cơ đơn để lại nhiều ám ảnh trong lòng người đọc bởi những
trang viết đầy trăn trở của Marquez, độc giả như bị cuốn sâu vào thế giới cô
đơn của con người, với vòng luẩn quẩn và ám ảnh quanh dòng họ bảy đời
đang bị lưu đày vào cõi cô đơn, sống lay lắt vào nỗi nhớ và không thôi trốn
chạy lo sợ về tội loạn luân. Chính sự hấp dẫn của những trang viết đầy trăn
trở này tôi chọn đề tài “Tiểu thuyết Trăm năm cơ đơn của G.Marquez
dƣới góc nhìn phân tâm học”.
Qua việc nghiên cứu này, tơi muốn tìm hiểu xem những ám ảnh của
các thế hệ Buyênđya, cũng là nỗi ám ảnh sâu xa của tác giả, những giá trị
văn hóa mà tác giả và cuốn sách để lại cho chúng ta.

3


2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Đây là cuốn tiểu thuyết gây chấn động bao thế hệ người đọc, vì thế cho
đến nay tầm ảnh hưởng và sức cuốn hút của cuốn sách vẫn chưa dừng lại.
Có rất nhiều nhà nghiên cứu tham gia tìm hiểu nhiều góc cạnh của vấn đề
trong tác phẩm. Nhiều cơng trình khoa học đã để lại những dấu ấn sâu sắc
trong giới phê bình văn học. Do hạn chế về ngoại ngữ nên tôi khơng thể
tổng hợp hết tất cả những cơng trình nghiên cứu mà chỉ khảo sát những
trang viết tiêu biểu bằng tiếng Anh và tiếng Viết dưới sự hỗ trợ của đồng
nghiệp về viêc tìm tài liệu tiếng Anh.
Ở Việt Nam, việc tiếp cận tác phẩm qua nhiều bản dịch của nhiều dịch
giả, nhưng đáng chú ý nhất là bản dịch của Nguyễn Trung Đức, Nxb Văn
học, HN, 2004. Tác giả đã đưa ra những nhận định khái quát về vấn đề cốt

truyện đề tài, kết cấu và thời gian nghệ thuật, nhân vật và thông điệp ... Từ
khi tác phẩm được dịch sang tiếng Việt đã có nhiều cơng trình nghiên cứu
để lại nhiều dấu ấn sâu sắc.
Đầu tiên phải kể đến đề tài cấp bộ do PGS.TS Bửu Nam chủ nhiệm
(2002-2005): Đặc điểm khuynh hướng và sự phát triển của văn học Mỹ
Latinh nửa đầu thể kỉ XX trong phần phụ lục 3: Các tác giả và tác phẩm
tiêu biểu cho tiểu thuyết và truyện ngắn Mỹ Latinh từ những năm 60 đến
nay dành dung lượng bàn đến Marquez trong đó đã bàn luận nhiều vấn đề
từ góc độ liên văn bản (tiểu thuyết huyền thoại đã tiết chế nhiều chất liệu
dân gian của Châu Mỹ Latinh, một cách tự do và sáng tạo, vay mượn các
motif trong Thánh kinh và các huyền thoại cổ đại, sử dụng các tình tiết
trong truyền thuyết lịch sử, các sự kiện có thật), từ cấp độ kí hiệu học (mơ
hình hệ giới dưới hình thức làng Macondo); đề cập đến vấn đề thời gian
lịch sử và thời gian vòng tròn theo chu kỳ … Nhà nghiên cứu khẳng định:
cách kể chuyện của Marquez được xem như tiêu biểu cho chủ nghĩa huyền
ảo nhưng đây là một thứ chủ nghĩa hiện thực huyền ảo theo phương thức
4


hài, lướt qua một cách thản nhiên giữa hiện thực và cái kỳ diệu để làm kinh
ngạc các nhân vật ngờ nghệch trong khi đương đầu với một thế giới mà họ
không hiểu thấu. Nhưng sự hài hước này lại đi kèm với một cảm giác trắc
ẩn, xót xa mà tác giả có vẻ như chia sẻ với các số phận nhân vật. Tuy chỉ
dành một phần để bàn về tác phẩm Trăm năm cơ đơn nhưng cơng trình
nghiên cứu này đã gợi mở nhiều điều cho những người nghiên cứu về
Marquez. Đặc biệt ở khía cạnh các yếu tố huyền ảo, tính hài hước, yếu tố
thời gian, cách xây dựng cốt truyện, tuyến nhân vật … Cách đặt ngược vấn
đề: phải chăng tiểu thuyết là một ẩn dụ của sự thất bại của q trình hiện
đại hóa? khiến cho người đọc phải suy ngẫm.
Đào Thị Thu Hằng trong bài viết Yếu tố huyền ảo trong tác phẩm

Kawabata và Marquez trong cuốn Văn học so sánh – nghiên cứu và triển
vọng, Trần Đình Sử, Lã Nhâm Thìn, Lê Lưu Oanh (tuyển chọn), NXB
ĐHSP, 2005. Tác giả đã so sánh chủ nghĩa hiện thực huyền ảo trong sáng
tác của hai nhà văn nói trên và qua đó đã khám phá đặc sắc về không gian
và thời gian trong tiểu thuyết Trăm năm cô đơn.
Đỗ Xuân Hà trong bài viết Tiểu thuyết hiện thực huyền ảo: Trăm năm
cô đơn của Gabriel Garcia Marquez trong cuốn Văn học thế giới thể kỉ
XX, NXB ĐHQGHN, 2006. Trong bài viết này, Đỗ Xuân Hà thông qua
những nét tiêu biểu nhất về con người cũng như những sáng tác của
G.Marquez trong Trăm năm cô đơn trên các mặt nội dung và nghệ thuật và
chỉ ra phương pháp sáng tác trong Trăm năm cô đơn là chủ nghĩa huyền ảo
kết hợp với chủ nghĩa hiện thực tỉnh táo và các yếu tố hoang đường.
Chuyên luận Chủ nghĩa hiện thực huyền ảo và Gabriel Garcia
Marquez của Lê Huy Bắc, NXBGD Việt Nam, 2009. Đây là chuyên luận
công phu về chủ nghĩa hiện thực huyền ảo, gồm 2 phần chính: chủ nghĩa
hiện thực huyền ảo và Gabriel Garcia Marquez, ngồi ra cịn có phần phụ
lục trích đăng những bài dịch có liên quan đến chủ đề. Trong phần một,
5


người viết đã đưa ra nhiều lý giải về khái niệm như cái kì ảo, cái huyền ảo,
văn học huyền ảo, văn học hiện thực huyền ảo, nhà văn hiện thực huyền ảo.
Trong đó đáng chú ý là sự phân kì văn học huyễn ảo. Lê Huy Bắc cho rằng
lịch sử văn học huyễn ảo có thể được chia làm ba giai đoạn tương ứng với
cách thức sáng tạo và tiếp nhận văn học: giai đoạn 1 (cái huyễn tưởng):
thời trung cổ, khi con người xem những yếu tố siêu nhiên, kì quái, hoang
đường … như những cái tất nhiên, lí trí chưa phải là cơ sở để con người tin
tưởng. Giai đoạn 2 (cái kì ảo): thời cận hiện đại. Cài kì ảo xuất hiện trong
văn học với mục đích gây nên sự hoang mang cho người đọc. Đây là điều
mà văn học thời kì trước khơng mấy bận tâm. Giai đoạn 3 (cái huyền ảo)

gắn với thời hiện đại, hậu hiện đại. Cái huyền ảo xuất hiện như một sự đối
thoại trở lại, bản chất là bộc lộ sự bất tin. Chương 2 ở phần 1, tác giả khái
quát hệ thống về văn học hiện thực huyền ảo, bao gồm: nguồn gốc và lịch
sử, nguyên nhân ra đời, xác định khái niệm, đặc điểm, tiếp nhận văn học
hiện thực huyền ảo ở Việt Nam. Lê Huy Bắc cũng bổ sung thêm một số
nguyên nhân như thói quen xem cái hoang đường như cái thường nhật của
người bản địa, tìm sự an ủi trong thế giới siêu nhiên trước cuộc sống quá
khắc nghiệt. Chương 3 phần 1, Lê Huy Bắc điểm qua những tên tuổi thuộc
khuynh hướng này như F.Kafka, J.Borges, T.Morrison … Nhà nghiên cứu
quan niệm Kafka là người khai sinh ra khuynh hướng hiện thực huyền ảo
thế kỉ XX. Trong những trang tiếp theo Lê Huy Bắc giới thiệu và nhận xét
tổng quan về các nhà văn hiện thực huyền ảo. Đó là những nghiên cứu có
tính gợi mở cho những người quan tâm tìm hiểu về những nhà văn này.
Phần 2 của chuyên luận gồm 6 chương, được sắp xếp theo thứ tự:
Chương 1: Lịch sử Comonbia và hiện thực của Marquez
Chương 2: Những người thầy
Chương 3: Khát vọng trở thành người giỏi nhất thế giới
Chương 4: Tự sự nhiều điểm nhìn trong Cụ già với đôi cánh khổng lồ
6


Chương 5: Những cô gái điếm buồn của Marquez
Chương 6: Trăm năm cơ đơn
Đóng góp của phần 2 này chủ yếu tập trung ở chương 4,5,6 những
chương 1,2,3 mang tính tổng thuật nhiều hơn là nghiên cứu. Trong giới hạn
của bài viết này, chúng tơi chỉ đi sâu tìm hiểu chương 6. Trong chương này
tác giả chia làm 7 phần: 1. Câu chuyện một trăm năm, 2. Gia hệ Trăm năm
cô đơn, 3. Nhân vật, 4. Huyền thoại về cái cô đơn, 5. Macondo huyền thoại,
6. Trần thuật mê lộ - biên niên sử huyền thoại, 7. Ngọn sóng văn chương.
Trong 7 phần nêu trên thì phần 1,2,3 mang tính chất tóm tắt và giới thiệu,

có sự tương đồng với nhiều những tài liệu tham khảo trước đó. Sự dẫn nhập
này mang tính hướng dẫn ban đầu cho những ai mới tiếp xúc với văn bản,
khá bối rối với gia hệ phức hợp trong tác phẩm. 4 phần còn lại nhà nghiên
cứu đi sâu khảo sát về các huyền thoại, nghệ thuật trần thuật. Trong Huyền
thoại về cái cô đơn, Lê Huy Bắc có tiếng nói chung với những nhà nghiên
cứu trước đó, cho rằng nỗi cơ đơn là chủ đề chính trong sáng tác của
Marquez, nó vừa là nỗi cô đơn bản thể vừa là sự cảnh báo để hướng đến sự
đoàn kết để mưu cầu hạnh phúc. Trong Trăm năm cơ đơn người ta có thể
tìm thấy mn vàn cấp độ, dạng hình cơ đơn, từ Jose ln cảm thấy ám ảnh
về tội lỗi trong quá khứ, những đam mê khoa học bất tận, Arcadio cơ đơn
vì hơn nhân cận huyết, Aureliano Segundo cô đơn ngay trong sự giàu sang
bất tận của mình, Rebeca cơ đơn vì thói quen lập dị không giống ai …
Macondo huyền thoại nhấn mạnh hình tượng làng Macondo. Tính huyền
thoại thể hiện ngay trong tên gọi của ngôi nhà, sự xuất hiện và biến mất. Nó
là sự ẩn dụ về bức tranh phát triển của xã hội, thế giới loài người. Trần
thuật mê lộ - biên niên sử huyền thoại là phần mà nhà nghiên cứu dụng
công nhiều hơn cả. Mê lộ là biểu trưng cho Trăm năm cô đơn, thể hiện rõ
qua thế giới nhân vật, kết cấu, tự sự đa chủ thể, huyền thoại … Mê lộ dẫn
dụ người đọc vào thế giới huyền thoại, bị đánh đáo các nhân vật, các giá
7


trị. Nó khiến cho yếu tố hiện thực và huyền ảo đan cài vào nhau một cách
chặt chẽ, tự nhiên.
Nói đến những cơng trình nghiên cứu về Trăm năm cơ đơn, cũng phải
kể đến hệ thống các bài báo, bài nghiên cứu đăng trên tạp chí. Trước hết là
bài nghiên cứu: Nhân vật và thông điệp của Nguyễn Trung Đức in
trong phần mở đầu quyển sách Márquez Gabriel García (2004), Nguyễn
Trung Đức dịch, Trăm năm cô đơn, Nxb Văn học. Nguyễn Trung Đức đã
chỉ ra những bức thông điệp gắn với tên của nhân vật trong sáng tác

của nhà văn đạt giải Nobel 1982. Ơng xác định những vịng trịn đan lồng
trong truyện, vòng tròn cuộc đời của đại tá Aureliano, vịng trịn xoay
quanh hai con người sinh đơi, sự quẩn quanh của những số phận sự nhầm
lẫn trong cách nhìn nhận của Ursula và bao trùm lên tất cả là sự xoay vòng
của thế giới, cuộc sống. Nhà nghiên cứu khát qt bằng bức thơng điệp của
chính tác giả Trăm năm cô đơn từng tuyên bố cuốn sách mà ông để cả đời
sáng tác là cuốn sách về sự cô đơn và thông qua cái cô đơn ông kêu gọi mọi
người đoàn kết, đoàn kết để đấu tranh, đoàn kết để chiến thắng tình trạng
chậm phát triển của Mỹ Latinh, đoàn kết để “sáng tạo ra một thiên huyền
thoại khác hẳn. Một huyền thoại mới, hấp dẫn của cuộc sống, nơi không ai
bị kẻ khác định đoạt số phận mình ngay cả cái cách thức chết, nơi tình u
có lối thối và hạnh phúc là cái có khả năng thực sự, và nơi những dòng họ
bị kết án Trăm năm cơ đơn cuối cùng và mãi mãi sẽ có vận may lần thứ hai
để tái sinh trên mặt đất này”. Trong bài viết này, Nguyễn Trung Đức đã đi
sâu tìm hiểu những bức thơng điệp mà nhà văn gửi gắm trong tác phẩm,
đặc biệt là qua số phận của nhân vật. Đó là một phương thức thâm nhập sâu
để tìm hiểu tư tưởng của nhà văn. Nhưng chúng tơi cho rằng ngồi những
điều nêu trên cịn có một bức thơng điệp khác quan trọng là sự dự báo. Một
dịng họ có thể bị tuyệt diệt, vùng đất huyền thoại có thể bị nhấn chìm, lồi

8


người cũng có thể biến mất như chưa từng tồn tại nếu con người vẫn cứ xây
cất cho mình những tịa tháp cơ đơn.
Phan Tuấn Anh có bài đăng trên Tạp chí Sơng Hương 259/9-10 số ra
ngày 01/10/2010, tựa đề Hình tượng Macơnđơ trong Trăm năm cơ đơn.
Trong bài viết này tác giả đã kiến giải về hình tượng Macondo – hình
tượng xuyên suốt nhiều sáng tác quan trọng của Marquez , từ vấn đề nguồn
cội tên gọi, tần suất đến ý nghĩa biểu trưng. Người viết đưa ra nhận xét khá

táo bạo: “Có thể nhận định rằng, nếu “nỗi cô đơn” là chủ đề lớn nhất mà
Marquez dành cả cuộc đời để theo đuổi, thì hình tượng trung tâm nhất, có
tính xun suốt các tác phẩm của nhà văn người Colombia lại không phải
là một nhân vật cụ thể, mà chính là hình tượng về vùng đất Macondo.”
Bằng sự đối chiếu với những cứ liệu lịch sử, văn hóa, Tuấn Anh đã chỉ ra
mối liên hệ mật thiết giữa sự phát triển của làng Macondo với tiến trình
phát triển của Châu Mỹ Latinh. Những cứ liệu này soi sáng và chứng minh
rõ hơn ý nghĩa biểu trưng của Macondo – xã hội Mỹ Latinh thu nhỏ.
Nghiên cứu về tác phẩm này cịn có các đề tài nghiên cứu khoa học các
cấp, khóa luận, luận văn, tơi xin được điểm qua một số cơng trình: Khóa
luận tốt nghiệp Khảo sát tình u, nhục thể, nỗi cơ đơn trong hai tiểu thuyết
Trăm năm cơ đơn và Tình u thời thổ tả của Garcia Marquez của Nguyễn
Thị Tuyết Lan – ĐHSP Huế, 2005. Khóa luận tập trung vào hai vấn đề:
khảo sát tình u, nhục thể, nỗi cơ đơn trong Trăm năm cơ đơn và Tình u
thời thổ tả; những phương thức nghệ thuật thể hiện tình u, nhục thể, nỗi
cơ đơn trong tác phẩm này. Tình u, nhục thể, nỗi cơ đơn là 3 yếu tố quan
trọng, có mối quan hệ chặt chẽ với nhau trong sáng tác của nhà văn người
Comlombia này. Lí giải được mối quan hệ của 3 yếu tố này sẽ lí giải được
sự ý nghĩa của sự xuất hiện dày đặc những phen làm tình, nỗi cơ đơn tràn
ngập trong sáng tác của ơng. Cơng trình nghiên cứu trên hai tác phẩm đỉnh
cao của nhà văn biểu trưng cho nỗi cô đơn của Châu Mỹ Latinh, tìm hiểu
9


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đồn Đình Ca (1967), “Sơ lược về sự hình thành và phát triển của
nền văn học châu Mỹ La tinh”, Tạp chí văn học (số 4)
2. Lê Nguyên Cẩn (2000), “Cô đơn nghĩa là sự tiêu diệt”, Tạp chí Châu
Mỹ ngày nay (số 1)
3. Lê Nguyên Cẩn (1999) Cài kì ảo trong tác phẩm của Balzac, Nxb

Giáo dục
4.

Đỗ Đức Dục (1988, tr 59 - 65), “Từ Đơng ki sốt đến Trăm năm cơ

đơn”, Tạp chí Văn học (số tháng 2) tr 59 - 65
5. Đặng Anh Đào (2001), Đổi mới nghệ thuật tiểu thuyết phương Tây
hiện đại, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội
6.

Nguyễn Trung Đức (1995) “Hiệu quả nghệ thuật của không - thời

gian trong tiểu thuyết Trăm năm cơ đơn của G.G.Márquez”, Tạp chí Văn
học (số 1)
7.

Nguyễn Trung Đức (2002), Từ chân trời một phía đến chân trời

nhiều phía, Nxb Đà Nẵng
8. Márquez Gabriel García (2004), Nguyễn Trung Đức dịch ,Trăm năm
cơ đơn, Nxb Văn học
9. Márquez Gabriel García, Nguyễn Trung Đức dịch (2007), Truyện
ngắn tuyển chọn, Nxb Văn học
10. Márquez Gabriel García, Nguyễn Trung Đức (2004), Tình yêu thời
thổ tả, Nxb Văn học
11. Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, Nguyễn Khắc Phi (2007), Từ điển thuật
ngữ văn học, Nxb Giáo dục

10

12. Đào Duy Hiệp (2008), Phê bình văn học từ lí thuyết hiện đại, Nxb
Giáo dục
13. Phan Minh Hạc (1980), Nhập môn tâm lý học, Nxb Giáo dục
14. Nguyễn Thị Hảo (2010), Thời gian và không gian huyền thoại trong
Trăm năm cô đơn của Gabriel Garcia Marquez, luận văn thạc sĩ,
ĐHKHXH và NV Hà Nội
15. Vũ Trung Kiên (2005), Nghệ thuật tiểu thuyết Trăm năm cơ đơn của
Gabrriel García Márquez, Luận văn thạc sĩ, Đại học Sư phạm Hà Nội
16. Phương Lựu (1995), Tìm hiểu Lý luận văn học Phương Tây hiện đại,
Nxb Văn học, Hà Nội
17. Nguyễn Đức Nam (số 1 năm 1975, tr 110 – 120), Một khuynh hướng
trong tiểu thuyết hiện tiến bộ ngày nay ở Châu Mỹ Latinh: Chủ nghĩa hiện
thực huyền ảo, Tạp chí văn học
18. Nguyễn Hữu Tấn (SH289/03/13 2013), Vô thức trong văn học, Tạp
chí Sơng Hương
19. Đỗ Lai Thúy (2004), Phân tâm học và Văn hóa nghệ thuật, Nxb Văn
hóa thơng tin, Hà Nội
20. Đỗ Lai Thúy (2001), Phân tâm học và văn hóa tâm linh, Nxb Văn
hóa thơng tin, Hà Nội
21. Đỗ Lai Thúy (2003), Phân tâm học và tình yêu, Nxb Văn hóa thơng
tin, Hà Nội
22. Nguyễn Thị Thu Thuỷ (2005), Huyền thoại trong Liêu trai chí dị của
Bồ Tùng Linh, luận văn thạc sĩ, Đại học Sư Phạm Hà Nội
23. Cung Kim Tiến (2003), Từ điển triết học, Nxb Văn hóa thơng tin
24. Hồng Phê (2005), Từ điển tiếng Việt, Nxb từ điển Bách khoa
25. Trần Thị Thu Phương (2004), Các kiểu không gian đặc trưng trong
Trăm năm cô đơn của G.G.Marquez, Khóa luận tốt nghiệp ĐHSP Hà Nội
26. Nguyễn Ngọc Phú, Lịch sử tâm lý học, Nxb ĐH QGHN
11

27. Anderson, Jon Lee (30/04/2009), The power of Gabriel García
Márquez, http:// www.themodernworld.com/gabo/gabo - power.html
28. Freud Singmund (2007), Phân tâm học nhập môn, Nxb Đại học
Quốc gia Hà Nội
29. Jostein Gaarder, Nguyễn Xuân Hiến dịch (2002), Những luận thuyết
nổi tiếng thế giới - NXB Grasset - Paris, Nxb ĐHQG Hà Nội
30. Janes Regina (1991), Trăm năm cô đơn: những phương thức thâm
nhập, NXB Twayne
31. Jofer Serapio Phê bình hậu hiện đại về Trăm năm cô đơn của
Marquez, đăng trên trang web:
32. Simpson.J&Round.S (2000), Dictionary of English Folklore, Oxford
33. Todorov Tzevan, Lê Hồng Sâm, Đặng Anh Đào dịch (2008), Dẫn
luận về văn chương kỳ ảo, Nxb Đại học Sư phạm

12