Biện pháp quản lý hoạt động dạy hát xoan trong trường trung học cơ sở huyện Lâm Thao Phú Thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ THU HUYỀN

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
DẠY HÁT XOAN TRONG TRƢỜNG TRUNG HỌC
CƠ SỞ HUYỆN LÂM THAO - PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ THU HUYỀN

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
DẠY HÁT XOAN TRONG TRƢỜNG TRUNG HỌC
CƠ SỞ HUYỆN LÂM THAO - PHÚ THỌ
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã ngành: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TSKH. NGUYỄN KẾ HÀO

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,
kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai cơng bố trong bất
cứ cơng trình nào khác.
Thái Ngun, tháng 6 năm 2015
Ngƣời viết luận văn

Nguyễn Thị Thu Huyền

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

i

/>

LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tơi xin bày tổ lòng biết ơn sâu sắc đến: Ban giám
hiệu, tập thể các giáo sƣ, phó giáo sƣ, tiến sĩ, các thầy cô giáo của Trƣờng Đại
học sƣ phạm Thái Nguyên, Khoa Quản lý giáo dục, Khoa Sau đại học đã tận
tình giảng dạy, chỉ dẫn và giúp đỡ tơi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu
và làm luận văn.
Đặc biệt tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới PGS.TSKH Nguyễn Kế Hào,
thầy đã tận tâm chỉ bảo, hƣớng dẫn, giúp đỡ tơi trong q trình hình thành đề
tài, triển khai nghiên cứu và hoàn thiện luận văn tốt nghiệp này.
Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng chí cán bộ, quản lý, giáo viên đang

cơng tác tại Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở văn hoá thể thao và du lịch tỉnh Phú
Thọ, Phòng Giáo dục và đào tạo huyện Lâm Thao, CBQL, giáo viên âm nhạc
các trƣờng THCS trong huyện đã giúp đỡ, tạo điều kiện, đóng góp nhiều ý kiến
q báu trong q trình nghiên cứu thực tế để hoàn thành luận văn khoa học này.
Mặc dù bản thân tơi đã có nhiều cố gắng, xong do điều kiện thời gian và
năng lực nên không thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Rất mong đƣợc
nhận đƣợc sự cảm thơng, những ý kiến đóng góp q báu của thầy cơ giáo và
đồng nghiệp để luận văn đƣợc hồn chỉnh hơn.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

ii

/>

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ............................................................................ vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ................................................................. 3
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4
6. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................. 4
7. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HÁT
TRONG CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ..................................... 6
1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề............................................................ 6
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài .............................................................. 9
1.2.1. Dân ca và Hát Xoan ................................................................................... 9
1.2.2. Dạy hát Xoan ........................................................................................... 11
1.2.3. Quản lý hoạt động dạy hát Xoan ............................................................. 13
1.3. Những vấn đề cơ bản của quản lý hoạt động dạy Hát Xoan trong
trƣờng THCS ........................................................................................... 19
1.3.1. Đặc điểm của hoạt động dạy Hát Xoan trong trƣờng THCS .................. 19
1.3.2. Mục tiêu, yêu cầu đối với hoạt động dạy hát Xoan trong trƣờng THCS ...... 22
1.3.3. Nội dung quản lý hoạt đông dạy Hát Xoan trong các trƣờng THCS ...... 23
1.3.4. Phƣơng pháp quản lý hoạt động dạy hát Xoan trong các trƣờng THCS .... 26
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

iii

/>

1.4. Vai trò của hiệu trƣởng nhà trƣờng trong quản lý hoạt động dạy hát
Xoan cho HS ở trƣờng THCS ................................................................. 28
1.4.1. Vị trí và vai trị trách nhiệm của ngƣời hiệu trƣởng trƣờng THCS
trong sự nghiệp Giáo dục và đào tạo ....................................................... 28
1.4.2. Những yêu cầu cơ bản đối với ngƣời hiệu trƣởng trƣờng THCS
trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo ........................................................ 29
1.4.3. Vai trò của hiệu trƣởng nhà trƣờng trong quản lý hoạt động dạy hát
Xoan cho HS ở trƣờng THCS ................................................................. 30
Kết luận chƣơng 1.............................................................................................. 32
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HÁT XOAN
TRONG CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN LÂM

THAO- TỈNH PHÚ THỌ ............................................................................... 33
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, văn hóa, giáo dục của
huyện Lâm Thao - tỉnh Phú Thọ ............................................................. 33
2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ......................................................... 33
2.1.2. Truyền thống văn hố .............................................................................. 35
2.1.3. Tình hình giáo dục ................................................................................... 38
2.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học âm nhạc và dạy hát Xoan trong
các các trƣờng THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ........................... 42
2.2.1. Thực trạng quản lý nội dung chƣơng trình dạy hát ................................. 43
2.2.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giáo viên .................................... 46
2.2.3. Thực trạng quản lý hoạt động học của học sinh ...................................... 52
2.2.4. Đánh giá kết quả dạy Hát Xoan cho học sinh các trƣờng THCS
huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ............................................................... 56
2.3. Nguyên nhân của thực trạng ....................................................................... 57
2.3.1. Nguyên nhân thành công ......................................................................... 57
2.3.2. Nguyên nhân hạn chế, thiêu sót ............................................................... 58
Kết luận chƣơng 2.............................................................................................. 59
Chƣơng 3. CÁC BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG DẬY HÁT XOAN TRONG CÁC TRƢỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN LÂM THAO .................................... 60
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 60
3.1.1. Ngun tắc đảm bảo tính mục tiêu .......................................................... 60
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

iv

/>

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................. 60
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .......................................................... 60

3.2. Các biện pháp nâng cao tính hiệu hoạt động dạy hát xoan trong các
trƣờng THCS huyện ................................................................................ 60
3.2.1. Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về giáo dục
nghệ thuật và dạy hát Xoan ..................................................................... 60
3.2.2. Xây dựng kế hoạch dạy hát Xoan trong các trƣờng THCS huyện .......... 63
3.2.3. Quản lý, quy hoạch, bồi dƣỡng, tập huấn nâng cao năng lực cho
giáo viên dạy Hát Xoan ........................................................................... 67
3.2.4. Giám sát, đánh giá kết quả thực hiện hoạt động dạy Hát Xoan .............. 70
3.2.5. Tăng cƣờng cơ sở vật chất, thiết bị và đồ dùng dạy hát Xoan để
nâng cao chất lƣợng dạy hát .................................................................... 74
3.3. Mối quan hệ của các biện pháp đƣợc đề xuất............................................. 75
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp .......................... 75
3.4.1. Mục đích của khảo nghiệm...................................................................... 75
3.4.2. Nội dung và phƣơng pháp khảo nghiệm ................................................. 75
3.4.3. Đối tƣợng khảo nghiệm ........................................................................... 76
3.4.4. Kết quả khảo nghiệm về sự cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp đã đề xuất ........................................................................................ 76
Kết luận chƣơng 3.............................................................................................. 78
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 79
1. Kết luận .......................................................................................................... 79
2. Khuyến nghị................................................................................................... 80
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 83
PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

v

/>

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1. CBQL

Cán bộ quản lý

2. CSVC

Cơ sở vật chất

3. GV

Giáo viên

4. HĐND, UBND

Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân

5. HT

Hiệu trƣởng

6. HQQL

Hiệu quả quản lý

7. HS

Học sinh

8. PPDH

Phƣơng pháp dạy học

9. QL

Quản lý

10. TBDH

Thiết bị dạy học

11. THCS

Trung học cơ sở

12. UNESCO

Tổ chức văn hóa, khoa học, giáo dục của Liên
hợp quốc

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

iv

/>

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Quy mô giáo dục huyện Lâm Thao - Phú Thọ năm học 2013-2014 .. 40
Bảng 2.2. Kết quả xếp loại học lực của HS trƣờng THCS .............................. 41

Bảng 2.3. Đánh giá kết quả thực hiện các biện pháp quản lý mục tiêu, kế
hoạch dạy học môn âm nhạc và dạy Hát Xoan ............................... 44
Bảng 2.4. Các biện pháp quản lý nội dung chƣơng trình dạy học môn âm
nhạc và dạy Hát Xoan .................................................................... 45
Bảng 2.5. Thực trạng về số lƣợng giáo viên âm nhạc trong các trƣờng
THCS huyện Lâm Thao ................................................................. 46
Bảng 2.6. Kinh nghiệm dạy Hát Xoan của giáo viên âm nhạc trong các
trƣờng THCS ................................................................................... 47
Bảng 2.7. Thực trạng quản lý việc lập kế hoạch giảng dạy của giáo viên và
hồ sơ chuyên môn của giáo viên ..................................................... 50
Bảng 2.8. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học của giáo viên ..................... 51
Bảng 2.9. Kiến thức của học sinh về Hát Xoan ............................................... 52
Bảng 2.10. Thực trạng các kênh học sinh tiếp cận kiến thức về Hát Xoan ...... 52
Bảng 2.11. Số lƣợng bài Hát Xoan mà học sinh thuộc lời và có thể trình diễn
đƣợc làn điệu ................................................................................... 53
Bảng 2.12. Các kênh dạy Hát Xoan của học sinh trƣờng THCS ...................... 54
Bảng 2.13. Nguyện vọng học Hát Xoan của học sinh trƣờng THCS................ 55
Bảng 2.14. Các biện pháp quản lý hoạt động học của học sinh ........................ 55
Bảng 3.1. Bảng đánh giá sự cần thiết của các biện pháp đề xuất ................... 76
Bảng 3.2. Đánh giá tính khả thi của các biện pháp đề xuất ............................ 77

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

v

/>

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Số lƣợng bài hát Xoan giáo viên âm nhạc thuộc trong các
trƣờng THCS huyện Lâm Thao .................................................. 48

Biểu đồ 2.2. Kinh nghiệm trình diễn Hát Xoan nơi đông ngƣời của giáo
viên âm nhạc trong các trƣờng THCS......................................... 49

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

vi

/>

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hát Xoan là di sản văn hóa phi vật thể quý báu của vùng đất Tổ Phú Thọ
nói riêng và trong kho tàng di sản văn hóa dân tộc Việt Nam nói chung. Hát
Xoan là loại hình dân ca nghi lễ, phong tục, cịn gọi là hát cửa đình hay “Khúc
mơn đình”, là hình thức nghệ thuật đa yếu tố: Ca nhạc, hát, múa phục vụ nhu
cầu tín ngƣỡng của cộng đồng. Hát Xoan có bề dày lịch sử, có tổ chức nghệ
thuật chặt chẽ, khơng gian văn hóa rộng lớn và có sức lan tỏa mạnh mẽ khắp
cộng đồng. Với những giá trị văn hóa nổi bật tồn cầu, ngày 24/11/2011, tại
Hội nghị lần thứ 6 của Ủy ban liên chính phủ về Bảo tồn Di sản văn hóa phi vật
thể của UNESCO tổ chức tại Bali - Indonesia, Hồ sơ Hát Xoan - Phú Thọ của
Việt Nam đã đƣợc công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Vì thế
mà Hát Xoan Phú Thọ ngày càng đƣợc nâng tầm và vị thế văn hóa truyền thống
của dân tộc Việt Nam trên trƣờng quốc tế. Đây là niềm vinh dự và tự hào, đồng
thời cũng là trách nhiệm to lớn của ngƣời dân Phú Thọ nói riêng và của đất
nƣớc Việt Nam nói chung trƣớc di sản quý giá của cha ông để lại cho chúng ta
hôm nay.
Ngay sau khi Hát Xoan - Phú Thọ đƣợc UNESCO công nhận là Di sản
văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại cần đƣợc bảo vệ khẩn cấp, tại Lễ đón
bằng vinh danh cơng nhận di sản Hát xoan, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ đã
cơng bố Chƣơng trình hành động về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa

phi vật thể của nhân loại cần bảo vệ khẩn cấp: Hát Xoan Phú Thọ giai đoạn
2012 - 2015; Ngày 7.11.2013, Thủ tƣớng Chính phủ đã có Quyết định số
2058/QĐ-TTg phê duyệt Đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi
vật thể - Hát Xoan Phú Thọ (giai đoạn 2013 - 2020). Với mục tiêu đến năm
2015 đƣa Hát xoan Phú Thọ ra khỏi tình trạng cần bảo vệ khẩn cấp và trở thành
Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Trên cơ sở đó Sở Giáo dục và
đào tạo tỉnh Phú Thọ đã triển khai chƣơng trình giáo dục về Di sản văn hóa
1


lồng ghép trong các chƣơng trình chính khóa và ngoại khóa tại các trƣờng học
trên địa bàn tồn tỉnh; đồng thời nhấn mạnh vai trò của việc đào tạo lớp nghệ
nhân kế cận, bảo đảm 100% ngƣời có cơng bảo tồn, gìn giữ, truyền dạy Hát
xoan đƣợc tơn vinh và hƣởng chế độ đãi ngộ theo quy định; 5 di tích tại các
phƣờng xoan gốc đƣợc đầu tƣ, duy trì và phát triển; không gian diễn xƣớng
đƣợc phục hồi và mở rộng.
Việc giữ gìn, kế thừa, lƣu truyền, phổ biến, phát huy cho thế hệ mai sau
những giá trị văn hóa độc đáo mang tính xã hội, nhân văn, những phong tục, tập
quán tốt đẹp về Hát Xoan - Phú Thọ gắn với tín ngƣỡng thờ cúng Hùng Vƣơng
là nhằm nâng cao nhận thức và lòng tự hào trong cộng đồng, trách nhiệm của các
thế hệ, nhất là học sinh, sinh viên của các trƣờng học trên toàn tỉnh trong việc
bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Hát xoan. Từng bƣớc bảo tồn, phát huy giá trị
để Hát xoan trở thành sản phẩm du lịch văn hóa hóa tâm linh đặc trƣng, góp
phần thúc đẩy phát triển Kinh tế - Văn hóa - Xã hội trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.
Công tác đào tạo lớp nghệ nhân kế cận và truyền dạy Hát Xoan trong cộng đồng
đƣợc UBND tỉnh Phú thọ xác định là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu;đồng thời
góp phần tích cực vào việc thực hiện các nhiệm vụ quan trọng mà Nghị quyết
TW 5 khóa VIII của Đảng về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên
tiến đậm đà bản sắc dân tộc đã đề ra và để tiếp tục đồng hành với cuộc vận động
xây dựng "Trường học thân thiện, học sinh tích cực" do Bộ Giáo dục - Đào tạo

và Bộ Văn hóa TT& Du lịch phối hợp phát động.
Để duy trì và phát triển Di sản văn hóa phi vật thể về Hát xoan; Đảng,
Nhà nƣớc và Chính quyền các cấp ở địa phƣơng cần có những chính sách ƣu
tiên, đãi ngộ phù hợp để tạo điều kiện chăm sóc và động viên các nghệ nhân hát
Xoan; hỗ trợ cộng đồng, các phƣờng Xoan; các trƣờng học tổ chức truyền dạy,
đào tạo thế hệ trẻ để tiếp nối, duy trì và phát triển Di sản Hát xoan. Chủ động
xây dựng các chƣơng trình giáo dục thích ứng để giảng dạy Hát xoan trong các
trƣờng nghệ thuật và trƣờng phổ thông. Đƣa di sản Hát xoan vào trƣờng học

2


khơng phải chỉ là truyền dạy đơn thuần mà cịn là giáo dục, nâng cao nhận thức
về Di sản văn hóa. Xuất phát từ nhận thức nhƣ vậy, cho nên trong kế hoạch của
Tỉnh và của Ngành Giáo dục - Đào tạo Phú Thọ về việc duy trì, đào tạo, phát
triển Hát xoan đã đề ra mục đích: Nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên,
học sinh tự hào với truyền thống và Di sản Hát xoan của tỉnh Phú Thọ, từ đó
xác định trách nhiệm gìn giữ, bảo tồn Di sản và tuyên truyền sâu rộng đến cộng
đồng. Các nội dung giáo dục bảo đảm phù hợp theo chƣơng trình giáo dục
chung của Bộ GD - ĐT; đồng thời phải phù hợp với khả năng và tâm, sinh lý
từng lứa tuổi học sinh, gây hƣng phấn và thích thú cho học sinh, hát mà chơi;
chơi mà hát.
Với nhƣ̃ng lý do chủ yếu trên ; đồng thời là một ngƣời dân Đất Tổ, với
tình yêu quê hƣơng, yêu làn điệu Hát Xoan của quê hƣơng và là ngƣời cán bộ
làm cơng tác quản lý trong lĩnh vực Văn hóa - Xã hội của huyện Lâm Thao,
tỉnh Phú Thọ, tôi thấy rất đỗi vinh dự, tự hào và cũng nhận thấy là mình phải có
trách nhiệm rất cao cùng với cộng đồng trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy
giá trị của Di sản Hát xoan - một Di sản văn hóa có mối gắn kết chặt chẽ với tín
ngƣỡng thờ cúng Hùng Vƣơng của Phú Thọ cũng đã đƣợc UNETCO cơng nhận
là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

, cho nên tôi xin cho ̣n

nghiên cƣ́u đề tài : "Biện pháp quản lý hoạt động dạy Hát xoan trong các
trường THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ".
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất một số biện
pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy hát Xoan trong các trƣờng
THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy Hát Xoan và quản lý hoạt động dạy hát Xoan trong các
trƣờng THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.

3


3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động dạy Hát Xoan và quản lý hoạt động dạy hát
Xoan trong các trƣờng THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.
4. Giả thuyết khoa học
Công tác quản lý hoạt động dạy Hát Xoan trong các trƣờng THCS huyện
Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ trong thời gian qua đã đạt đƣợc những kết quả nhất
định, tuy nhiên trong quản lý cịn có những bất cập do các biện pháp chƣa phù
hợp nên chất lƣợng còn hạn chế. Nếu đề xuất đƣợc những biện pháp quản lý hoạt
động dạy hát Xoan trong các trƣờng THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ thực
sự cần thiết và có tính khả thi.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ ở lý luận về quản lý hoạt động dạy hát trong các
trƣờng THCS.

5.2. Khảo sát thực trạng quản lý dạy hát Xoan trong các trƣờng THCS
huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy hát Xoang trong
các trƣờng THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
Nhóm phƣơng pháp này nhằm thu thập các thông tin lý luận để xây dựng
cơ sở lý luận của đề tài. Thuộc nhóm phƣơng pháp nghiên cứu lý luận có các
phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:
- Phƣơng pháp phân tích - tổng hợp tài liệu.
- Phƣơng pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.
4


6.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
6.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
6.4. Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động
6.5. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia
7. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục nghiên cứu,
luận văn có 3 chƣơng:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy hát trong các trƣờng THCS.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy hát Xoan trong các trƣờng
THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.
Chương 3: Biện pháp quản lý động dạy hát Xoan trong các trƣờng THCS
huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.

5

Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HÁT
TRONG CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề
Bảo tồn các giá trị văn hoá dân tộc, văn hoá địa phƣơng là một trong
những nhiệm vụ quan trọng của trƣờng phổ thông nói chung và trƣờng trung
học cơ sở nói riêng. Thơng qua hoạt động đó giúp thế hệ trẻ hình thành và phát
triển niềm tự hào, tự tôn dân tộc, yêu nƣớc, thƣơng nịi, có ý thức đấu tranh,
xây dựng và bảo vệ quê hƣơng, đất nƣớc. Nghị quyết hội nghị lần thứ 5
BCHTW khóa VIII, các văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, XI nhiều
lần đề cập đến việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá và việc giáo dục bồi
dƣỡng con ngƣời Việt Nam về trí tuệ, đạo đức, tâm hồn, tình cảm, lối sống có
nhân cách, có bản lĩnh vững vàng ngang tầm sự nghiệp đổi mới đất nƣớc, xây
dựng nền giáo dục mới, tạo điều kiện cho các cá nhân phát triển tối đa tiềm
năng của mình.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng chỉ rõ, di sản văn hố truyền thống có
những giá trị cơ bản, độc đáo, đặc sắc. Ngƣời luôn nhắc nhở phải phát huy vốn
quý báu của dân tộc, trong kế thừa di sản phải có thái độ nghiên cứu, chọn lọc
nghiêm túc. Giáo dục không chỉ là kiến thức khoa học, kiến thức văn hố mà
cịn là xây dựng đức, trí, thể, mỹ một cách tồn diện. Ngƣời căn dặn “ngƣời địa
phƣơng nào trƣớc hết phải biết hát dân ca của địa phƣơng mình, đó là điều
thuận lợi hơn ngƣời ở địa phƣơng khác” Nhƣ vậy việc đƣa dân ca Việt Nam nói
chung hay Hát Xoan nói riêng vào trƣờng học là một việc làm cần thiết góp
phần bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hố nhằm giáo dục con ngƣời
một cách tồn diện, bồi dƣỡng tâm hồn, nhân cách, khả năng cảm thụ âm nhạc,
tình u q hƣơng, đất nƣớc.
Bản sắc văn hố dân tộc Việt Nam có “cốt lõi” và đƣợc kết tinh trong di
sản văn hoá, gồm các giá trị bền vững, những tinh hoa của cồng đồng các dân

6

tộc Việt Nam đƣợc vun đắp nên qua lịch sử hàng ngàn năm đấu tranh dựng
nƣớc và giữ nƣớc. Đó là lịng u nƣớc nồng nàn, ý chí tự cƣờng dân tộc, tinh
thần đoàn kết, ý thức cộng đồng, gắn kết cá nhân - gia đình - làng xã - Tổ quốc;
lịng nhân ái, khoan dƣng, trọng nghĩa tình, đạo lý, đức tính cần cù, sáng tạo
trong lao động, tinh tế trong ứng xử, giản dị trong lối sông. Các di sản văn hoá
chỉ đƣợc phát huy tác dụng khi nó đƣợc xâm nhập vào con ngƣời, chính vì vậy
chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: Văn hố Việt Nam là đều đáng tự hào, phải làm
sao chp văn hoá thấm dâu vào tâm lý quốc dân. Từ nhận thức di sản văn hoá là
nguồn lực đặc biệt tác động vào sự phát triển kinh tế - xã hội, trong những năm
qua đặc biệt là từ khi tiến hành công cuộc đổi mới đất nƣớc, Đảng và Nhà nƣớc
ta đã quan tâm đến việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hoá - gắn kết
với việc xây dựng môi trƣờng sinh thái nhân văn và đời sống văn hố cơng đồng.
Trên thế giới, việc nghiên cứu đƣa dân ca, âm nhạc vào giảng dạy ở các
trƣờng phổ thông ở nhiều quốc gia đã đƣợc thực hiện theo một chiến lƣợc, kế
hoạch thống nhất. Nhật Bản, Hàn Quốc, Inđônêxia, Nga đã triển khai thành công
việc dạy dân ca kết hợp với các trò chơi địa phƣơng trong trƣờng phổ thông.
Nhiều nhà giáo đã đề nghị đƣa giáo dục nghệ thuật vào trƣờng phổ
thông, cho đến những năm 90 của thế kỷ trƣớc nhất là từ khi thực hiện chƣơng
trình đổi mới sách giáo khoa năm 2002, các mơn âm nhạc, Mỹ thuật mới đƣợc
chính thức có chỗ đứng trong chƣơng trình giáo dục phổ thơng (ở bậc Tiểu học
và Trung học cơ sở). Tuy nhiên việc giảng dạy ở một số địa phƣơng cịn mang
tính hình thức, chƣa đƣợc quan tâm đúng mức. Trong chƣơng trình dạy âm
nhạc ở THCS, các nhà sƣ phạm đã đƣa dân ca vào sách giáo khoa nhƣng mức
độ còn hạn chế.
Hội thảo “Bảo tồn và phát huy dân ca trong giáo dục âm nhạc ở trường
phổ thông” ngày 29/10/2009 của trƣờng Đại học sƣ phạm nghệ thuật Trung
ƣơng đã tập trung đánh giá vai trò của dân ca trong đời sống xã hội, thực trạng
việc dạy và học dân ca trong trƣờng đào tạo giáo viên âm nhạc và trong trƣờng

7


phổ thông, đề xuất các biện pháp để nâng cao chất lƣợng giáo dục âm nhạc
trong nhà trƣờng nói chung và dân ca nói riêng.
Dự án “Hỗ trợ đưa dân ca vào trường THCS” đƣợc Bộ GD&ĐT triển
khai từ năm 2009 với các sản phẩm tuyển tập Giới thiệu dân ca Việt Nam;
hƣớng dẫn sử dụng các nhạc sản phẩm âm nhạc trong nhà trƣờng... Đây là các
tài liệu tham khảo rất quan trọng giúp cho việc dạy và học dân ca nói riêng và
giáo dục âm nhạc nói chung ở trƣờng THCS, giáo viên sẽ dùng các tài liệu để
bổ sung vào việc dạy và học cũng nhƣ tổ chức các hoạt động âm nhạc trong và
ngoài nhà trƣờng. Song, so quan tâm giới thiệu dân ca các vùng, miền chỉ đƣợc
giới thiệu 1 bài.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tƣớng Chính phủ Nguyễn Thiện
Nhân về Đề án Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ
khẩn cấp - Hát Xoan Phú Thọ, Bộ VHTTDL đã phối hợp với Ủy ban nhân dân
tỉnh Phú Thọ tổ chức hội nghị lấy ý kiến góp ý của các Bộ, ngành liên quan và
các nhà khoa hoặc về Đề án do Ủy ban nhân tỉnh Phú Thọ xây dựng đề án “Bảo
tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân
loại - Hát Xoan Phú Thọ Giai đoạn 2013-2020”.
Tiếp tục giữ gìn, lƣu truyền, phổ biến, phát huy cho thế hệ mai sau
những giá trị độc đáo mang tính xã hội, nhân văn, những phong tục, tập quán
tốt đẹp về Hát Xoan gắn với tín ngƣỡng thờ cúng Hùng Vƣơng. Nâng cao nhận
thức và lòng tự hòa trong cộng đồng, trách nhiệm của các thế hệ, nhất là của thế
hệ trẻ trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Hát Xoan. Từng bƣớc bảo
tồn phát huy giá trị hát Xoan trở thành sản phẩm du lịch văn hóa hóa tâm linh
đặc trƣng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội trên địa bàn
tỉnh Phú Thọ. Phấn đấu đến năm 2015 đƣa Hát Xoan Phú Thọ ra khỏi tình
trạng cần bảo vệ khẩn cấp và trở thành di sản văn hóa phi vật thể đại diện của

nhân loại, đào tạo đƣợc lớp nghệ nhân kế cận tại các phƣờng Xoan gốc kế tục
lớp nghệ nhân cao tuổi hiện nay trong việc truyền dạy cho lớp trẻ tại cộng

8


đồng. 100% ngƣời có cơng bảo tồn, giữ gìn và truyền dạy Hát Xoan đƣợc tôn
vinh và hƣởng chế độ đãi ngộ theo quy định.
Để triển khai đề án “Truyền dạy các bài Xoan cổ trong cộng đồng giai
đoạn 2013-2020” đƣợc thuận lợi và hiệu quả, việc dạy Hát Xoan trong các
trƣờng học đƣợc tỉnh và các địa phƣơng rất hoan nghênh và tích cực thực hiện.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Dân ca và Hát Xoan
1.2.1.1 Dân ca
Theo một số tài liệu nghiên cứu, ngƣời Đức gọi dân ca là bài ca của nhân
dân, ngƣời Pháp thì gọi dân ca là những bài ca phổ cập trong quần chúng, bài
ca mang tính nhân dân, ngƣời Ý thì gọi dân ca là bài ca mang tính sắc tộc hay
dân tộc.
Theo từ điển Tiếng Việt, khái niệm dân ca đƣợc hiểu là “Những bài hát
lƣu truyền trong dân gian, mang đặc trƣng vùng miền và không rõ tác giả”.
Sách Âm nhạc và Mỹ thuật của nhà xuất bản Giáo dục ấn hành năm 2002
cho rằng “dân ca đƣợc gọt giũa, sàng lọc qua năm tháng nên có sức sống với
thời gian”.
Nhƣ vậy, có thể hiểu dân ca là những bài hát đã đi vào kho tàng nghệ
thuật dân gian bằng cách truyền khẩu trong nhân dân, chúng đƣợc biến đổi
không phụ thuộc vào bản quyền của một tác giả nào ngay từ ban đầu. Từ khái
niệm trên dân ca có các đặc điểm chính sau:
- Là những bài hát của nhân dân (gắn kiền với đời sống, sinh hoạt, lao
động, vui buồn) của nhân dân nhƣ bài hát về lao động, bài hát về nghi lễ
phong tục…

- Là những bài hát đƣợc truyền khẩu trong dân gian có những bài đƣợc
ký âm.
- Là những bài khơng có tác giả rõ ràng. Vì qua việc truyền khẩu, truyền
lại các bài dân ca, dân nhạc, mỗi ngƣời diễn xƣớng có quyền ứng tác tự do, góp

9


phần sáng tạo của mình vào tác phẩm trong quá trình biểu diễn. Cho nên họ gần
nhƣ là đồng tác giả với ngƣời sáng tác ban đầu. Mà ngƣời sáng tác ban đầu là ai
cũng không rõ.
- Là những bài hát khơng rõ xuất xứ.
- Là những bài hát có dấu ấn địa phƣơng(địa danh, phong thổ, địa lý…).
- Có những cung bậc đặc trƣng.
- Trong dân ca, lời ca đóng vai trị chính, giai điệu ln đƣợc phát sinh từ
dấu giọng ở lời ca nên phụ thuộc vào lời ca.
- Dân ca phát triển đƣợc nhờ truyền khẩu.
1.2.1.2. Hát Xoan
Hát Xoan là di sản văn hóa phi vật thể quý báu của vùng đất Tổ Phú
Thọ nói riêng và trong kho tàng di sản văn hóa dân tộc Việt Nam nói chung.
Hát Xoan là loại hình dân ca nghi lễ, phong tục, cịn gọi là hát cửa đình hay
“Khúc mơn đình”, là hình thức nghệ thuật đa yếu tố: Ca nhạc, hát, múa phục
vụ nhu cầu tín ngƣỡng của cộng đồng. Hát Xoan có bề dày lịch sử, có tổ chức
nghệ thuật chặt chẽ, khơng gian văn hóa rộng lớn và sức lan tỏa mạnh mẽ
khắp cộng đồng.
Hát Xoan là tên gọi khác (nói chệch) của hai từ Hát Xuân hay Ca Xuân;
là lối hát dùng trong nghi lễ, phong tục, lễ hội diễn ra vào mùa xuân. Hát Xoan
là một thể loại ca nhạc lễ nghi tín ngƣỡng. Trong dân gian còn gọi lối hát này là
hát Lãi Lèn, vì bắt nguồn từ câu hát đệm chính của Xoan: “Lý len… len là… lễ
là… len hỡi là len…” và cũng chính vì vậy mà ngơi miếu ở làng Phù Đức - nơi

các phƣờng Xoan gốc đến hát đầu năm trƣớc khi đi hát ở các cửa đình khác gọi
là miếu Lãi Lèn.
Hát Xoan cũng nhƣ các loại hình dân ca khác, là một hiện tƣợng văn hóa
dân gian nói chung và âm nhạc dân gian nói riêng của ngƣời Việt ở vùng đồng
bằng và trung du Bắc bộ, có nội dung tín ngƣỡng với mục đích thờ thần, cầu
thần ban phát phù trợ cho dân làng tứ thời tiết lập, mƣa thuận gió hịa, nhà nhà
no đủ, đơng đàn dài lũ, nhân khang thịnh vƣợng, quốc thái dân an…

10


1.2.2. Dạy hát Xoan
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật phản ánh hiện thực khách quan
bằng hình tƣợng có sức biểu cảm của âm thanh. Dạy học âm nhạc là quá trình
tác động qua lại giữa giáo viên và học sinh nhằm truyền thụ hệ thống kiến thức
âm nhạc, hành thành và phát triển kỹ năng, kỹ xảo và thái độ cần thiết trong
lĩnh vực âm nhạc cho học sinh, học sinh nhận thức và lĩnh hội chúng, qua đó
thực hiện đƣợc mục đích giáo dục âm nhạc.
Giáo dục âm nhạc cho học sinh THCS là phƣơng tiện có hiệu quả nhất
để giáo dục đạo đức, thẩm mỹ, hình thành nhân cách cho học sinh, trang bị kiến
thức cơ bản, khả năng cảm thụ, hiểu biết nghệ thuật âm nhạc, phát huy sự sáng
tạo của học sinh.
Giáo viên dạy âm nhạc là ngƣời lãnh đạo, tổ chức, điều khiển hoạt động
nhận thức (học tập âm nhạc) của học sinh và giúp học sinh tìm tịi, khám phá
tiếp cận tri thức, qua đó thực hiện chức năng học của bản thân; các hoạt động
của giáo viên gồm:
-Đ ề ra mục đích, yêu cầu nhận thức việc học tập (âm nhạc) của học sinh.
- Xây dựng kế hoạch dạy học dự kiến hoạt động tƣơng ứng của học sinh
(kiến thức, kỹ năng cần đạt).
- Tổ chức các hoạt động của thầy và trị.

- Kích thích tính tự giác, tích cực, chủ động, độc lập, sáng tạo của học
sinh bằng cách tạo nên các nhu cầu, động cơ, hứng thú, khêu gợi tính tị mị,
ham hiểu biết, thích làm theo, học sinh xác định đƣợc trách nhiệm, nghĩa vụ
học tập của mình.
- Theo dõi, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học tập của học sinh,
thơng qua đó có biện pháp điều chỉnh, sửa chữa kịp thời những thiếu sót, sai
lầm của học sinh, điều chỉnh phƣơng pháp giảng dạy của chính mình.
Học sinh, dƣới sự điều khiển của giáo viên tự giác, chủ động học tập để
lĩnh hội tri thức, tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động nhận thức để thu nhận và

11


xử lý thơng tin bên ngồi thành tri thức của bản thân, làm phong phú thêm kiến
thức, kỹ năng. Các hoạt động của học sinh gồm:
- Tiếp nhận nhiệm vụ và kế hoạch học tập của giáo viên.
- Thực hiện các hoạt động học, các thao tác nhận thức trong học tập.
- Tự điều chỉnh các hoạt động nhận thức dƣới tác động kiểm tra, đánh
giá của giáo viên và tự đánh giá của học sinh.
- Phân tích kết quả hoạt động học tập dƣới sự hƣớng dẫn của giáo viên
(tự kiểm tra, đánh giá) qua đó tự điều chỉnh việc tập luyện, thực hành…
Hoạt động dạy và học âm nhạc thống nhất biện chứng với nhau. Sự nỗ
lực của giáo viên và học sinh tạo nên sự cộng hƣởng tích cực cho q trình dạy
và học, kết quả hoạt động này phụ thuộc vào hoạt động kia và ngƣợc lại:
- Giáo viên đƣa ra nhiệm vụ, yêu cầu nhận thức, đƣa học sinh vào tình
huống có vấn đề kích thích tƣ duy của học sinh, từ đó học sinh đƣa ra nhiệm vụ
học tập của chính mình.
- Học sinh ý thức đƣợc nhiệm vụ cần giải quyết, biến các nhiệm vụ
khách quan thành yêu cầu chủ quan, giải quyết nhiệm vụ dƣới sự chỉ đạo của
giáo viên ở mức độ khác nhau.

- Giáo viên thu tín hiệu ngƣợc lại từ học sinh, vừa giúp học sinh các hoạt
động học, vừa tự điều chỉnh hoạt động dạy của mình. Học sinh cũng thu tín
hiệu ngƣợc để tự phát hiện, tự đánh giá, tự điều chỉnh hoạt động của học tập.
- Giáo viên phân tích, đánh giá kết quả học tập của học sinh và của chính mình.
Vậy, dạy học âm nhạc là một quá trình dƣới sự lãnh đạo, tổ chức, điều chỉnh
của giáo viên, học sinh tự giác, tích cực, chủ động biết tự tổ chức, điều khiển hoạt
động nhận thức- học tập của mình nhằm thực hiện các nhiệm vụ dạy học.
Dạy Hát Xoan cũng là hình thức dạy học âm nhạc, tróng đó giáo viên
bám sát các đặc điểm của lối hát (diễn xướng), các kỹ thuật lấy giọng, nhả hơi,
nhịp phách, luyến láy truyền thống để xây dựng nhiệm vụ, kế hoạch bài giảng,
học sinh luyện tập, tiếp thu kiến thức, kỹ năng thực hành để thực hiện nhiệm vụ
mục tiêu đề ra.

12


Do hát Xoan tồn tại thơng qua hình thức truyền khẩu nên dạy hát Xoan
Phú Thọ bằng phƣơng pháp truyền khẩu làn (giọng) điệu từng câu, từng đoạn
và cả bài giữa giáo viên và HS theo nhịp phách. Tuy nhiên, trong xã hội hiện
đại, để bổ trợ và tăng hiệu quả cho việc dạy hát vẫn có thể sử dụng các cơng cụ
hỗ trợ nhƣ: băng đĩa hình và tiếng.
1.2.3. Quản lý hoạt động dạy hát Xoan
1.2.3.1. Quản lý
Quản lý tồn tại trong mọi xã hội, ở bất cứ lĩnh vực nào và trong bất cứ
giai đoạn phát triển nào. Lao động của con ngƣời luôn luôn là lao động tập thể,
mỗi ngƣời có một vị trí nhất định trong tập thể, nhƣng có quan hệ và có giao
tiếp với ngƣời khác, tập thể khác trong quá trình lao động. Vì vậy, cần có sự
quản lý để duy trì tính tổ chức, sự phân công lao động, các mối quan hệ giữa
những ngƣời trong một tổ chức xã hội và giữa các tổ chức xã hội trong quá
trình sản xuất vật chất, trong quá trình xã hội nhằm đạt đƣợc những mục tiêu

nhất định.
Hiện nay, quản lý theo khoa học là một yêu cầu đặt ra đối với mọi lĩnh
vực của đời sống xã hội. Đây là một hoạt động giữ vai trò hết sức quan trọng
nhƣng cũng là hoạt động rất khó khăn, phức tạp vì nó liên quan trực tiếp đến
con ngƣời, đến tổ chức.
Quản lý là một khái niệm đƣợc sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của
đời sống xã hội. Do đối tƣợng quản lý phong phú, đa dạng tùy thuộc vào từng
lĩnh vực hoạt động cụ thể, từng giai đoạn phát triển của xã hội mà có những
cách hiểu khác nhau về quản lý.
Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam: “Quản lý là chức năng và hoạt động
của hệ thống có tổ chức thuộc các giới khác nhau (sinh học, kỹ thuật, xã hội),
bảo đảm giữ gìn một cơ cấu ổn định nhất định, duy trì sự hoạt động tối ƣu và bảo
đảm thực hiện những chƣơng trình và mục tiêu của hệ thống đó” [47, tr.580].
13


Theo Từ điển Tiếng Việt: “Quản lý là trông coi và giữ gìn theo những
yêu cầu nhất định” [48, tr. 800].
Cịn theo Mary Parker Follet thì quản lý là nghệ thuật khiên công việc
đƣợc thực hiện qua ngƣời khác.
* Trong cuốn “Khoa học quản lý nhà trƣờng” Nguyễn Văn Lê và Tạ Văn
Doanh định nghĩa: “Quản lý là một hệ thống xã hội, khoa học và nghệ thuật tác
động vào hệ thống mà chủ yếu là vào những con ngƣời nhằm đạt hiệu quả tối
ƣu theo mục tiêu đề ra (KH quản trị - NXB HCM - 95).
* Đặng Vũ Hoạt và Hà Thế Ngữ lại cho rằng: Quản lý là một q trình
có định hƣớng, có mục tiêu; quản lý là một hệ thống, quá trình tác động đến hệ
thống nhằm đạt đƣợc những mục tiêu nhất định. Những mục tiêu này đặc trƣng
cho trạng thái của hệ thống và ngƣời quản lý mong muốn.
Có tác giả lại hiểu quản lý là quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng
cách vận dụng và thực hiện một cách sáng tạo các chức năng kế hoạch hóa, tổ

chức, chỉ đạo, kiểm tra.
Tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc cho rằng: “Quản lý là
tác động có định hƣớng, có chủ đích của chủ thể quản lý (ngƣời quản lý) đến
khách thể quản lý (ngƣời bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức
đó vận hành và đạt đƣợc mục đích của mình” [16, tr. 6].
Quản lý vừa là một khoa học, dựa trên cơ sở vận dụng các quy luật phát
triển (quy luật tự nhiên hay xã hội) của các đối tƣợng khác nhau, vừa là một
nghệ thuật, địi hỏi phải có sự tác động thích hợp với từng khách thể quản lý.
Theo tơi, quản lý là tổ chức, điều khiển hoạt động của một nhóm (hay
nhiều nhóm xã hội) cùng nhau thực hiện những nhiệm vụ và mục đích chung.
Quản lý giữ vai trò rất quan trọng đối với mọi hoạt động của xã hội.
1.2.3.2. Quản lý giáo dục
Giáo dục là quá trình truyền đạt và tiếp thu những kinh nghiệm lịch sử xã
hội của các thế hệ loài ngƣời về hoạt động giáo dục, giáo dục là quá trình tác

14


động của xã hội và của nhà giáo dục đến đối tƣợng giáo dục bao gồm nhiều
hành vi khác nhau.
Các nhà lý luận đã có nhiều cơng trình nghiên cứu và đƣa ra những khái
niệm về quản lý giáo dục dƣới góc độ khác nhau.
- Theo Apharaxep A. G., quản lý giáo dục nằm trong lĩnh vực văn hóa tƣ tƣởng.
- Theo Kondacop M. I., quản lý giáo dục là tập hợp tất cả các biện pháp
tổ chức kế hoạch hóa, cơng tác cán bộ... nhằm đảm bảo sự vận hành bình
thƣờng của các cơ quan trong hệ thống giáo dục, để tiếp tục mở rộng hệ thống
cả về số lƣợng cũng nhƣ chất lƣợng.
- Các tác giả Nguyễn Sinh Huy - Hà Hữu Dũng Quản lý giáo dục là tác
động của một cách có mục đích và có kế hoạch vào toàn bộ lực lƣợng giáo dục,
nhằm tổ chức và phối hợp hoạt động của chúng, sử dụng một cách đúng đắn

các nguồn lực và phƣơng tiện, thực hiện có kết quả những chỉ tiêu phát triển về
số lƣợng và chất lƣợng của sự nghiệp giáo dục theo phƣơng hƣớng của mục
tiêu giáo dục.
- Còn tác giả Nguyễn Ngọc Quang: Quản lý giáo dục thực chất là tác
động một cách khoa học đến nhà trƣờng nhằm tổ chức tối ƣu quá trình dạy học,
giáo dục thể chất theo đƣờng lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, tiến tới mục
tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái chất lƣợng mới.
- Qua đó ta thấy có nhiều quan niệm về Quản lý giáo dục dƣới góc độ
tiếp cận khác nhau, song có thể hiểu bản chất của Quản lý giáo dục là vận hành
các hoạt động điều hành, phối hợp các lực lƣợng xã hội nhằm đẩy mạnh công
tác giáo dục - đào tạo theo yêu cầu phát triển của xã hội. Quản lý giáo dục là hệ
thống những tác động có mục đích, có kế hoạch hợp quy luật của chủ thể quản
lý nhằm làm cho hệ thống giáo dục vận hành theo đƣờng lối và nguyên lý giáo
dục của Đảng, thực hiện các tính chất của nhà trƣờng XHCN Việt Nam mà tâm

15