Quản lý hoạt động dạy học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ở trường trung học cơ sở và trung học phổ thông tả sìn thàng huyện tủa chùa tỉnh điện biên

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN HỒNG SƠN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC NHẰM NÂNG CAO
CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
VÀ TRUNG HỌC PHỔ THƠNG TẢ SÌN THÀNG,
HUYỆN TỦA CHÙA - TỈNH ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2015
1


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN HỒNG SƠN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC NHẰM NÂNG CAO
CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
VÀ TRUNG HỌC PHỔ THƠNG TẢ SÌN THÀNG,
HUYỆN TỦA CHÙA - TỈNH ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Đặng Văn Cúc

HÀ NỘI – 2015
2


LỜI CẢM ƠN
Với lòng biết ơn sâu sắc, tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo
trường Đại học giáo dục – Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình giảng dạy và
giúp đỡ tác giả trong suốt thời gian học tập tại trường cũng như trong q trình
nghiên cứu để hồn thành luận văn này.
Tác giả xin chân thành cảm ơn lãnh đạo, chuyên viên Sở giáo dục và Đào
tạo Điện Biên cùng toàn thể cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh trường THCS
và THPT Tả Sìn Thàng đã tạo điều kiện thuận lợi, cung cấp thông tin, tham gia
trả lời phiếu khảo sát, giúp đỡ, động viên tác giả nghiên cứu để hoàn thành
luận văn.
Đặc biệt tác giả xin bày tỏ sâu sắc đến TS. Đặng Văn Cúc đã tận tình
hướng dẫn, giúp đỡ, động viên để tác giả có thể hồn thành luận văn này.
Dù đã có nhiều cố gắng song luận văn khơng thể tránh khỏi những hạn
chế, thiếu sót. Kính mong nhận được những ý kiến đóng góp của thầy, cơ giáo
và bạn bè.
Trân trọng cảm ơn !
Điện Biên ngày…tháng …năm 2015
Tác giả

Nguyễn Hồng Sơn

i


DANH MỤC VIẾT TẮT

CBQL:

Cán bộ quản lý

BGH:

Ban giám hiệu

CBGV:

Cán bộ giáo viên

HCMHS:

Hội cha mẹ học sinh

CMHS:

Cha mẹ học sinh

GD&ĐT:

Giáo dục và Đào tạo

BGD-ĐT:

Bộ giáo dục- Đào tạo

GV:

Giáo viên

GVCN:

Giáo viên chủ nhiệm

HS:

Học sinh

CSVC:

Cơ sở vật chất

GVBM:

Giáo viên bộ mơn

CNH-HĐH:

Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

CNXH:

Chủ nghĩa xã hội

KHH:

Kế hoạch hóa

KT-XH:

Kinh tế xã hội

PPDH:

Phương pháp dạy học

THCS:

Trung học cơ sở

THPT:

Trung học phổ thông

QLDH:

Quản lý dạy học

QLGD:

Quản lý giáo dục

QLNT:

Quản lý nhà trường

QTDH:

Quá trình dạy học

QTGD:

Quá trình giáo dục

XHCN:

Xã hội chủ nghĩa

BCHTƯ:

Ban chấp hành trung ương

ii


MỤC LỤC
Lời cảm ơn……… ............................................................................ …………...i
Danh mục viết tắt…........................................................... …………………….ii
Mục lục……………… ................................................... ……………………. .iii
Danh mục các bảng… ................................................... ……………………....vi
Danh mục các sơ đồ, biểu đồ…..................................................................... ...vii
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở
TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ........................................................ 6
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ...................................................................... 6
1.2. Những khái niệm cơ bản của đề tài ............................................................. 7
1.2.1. Hoạt động dạy học ..................................................................................... 7
1.2.2. Quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS và THPT ............................ 10

1.2.3. Nội dung quản lý ở trường THCS và THPT… ....................................... 18
1.2.4. Một số yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học trong nhà
trường THCS và THPT ..................................................................................... 28
1.2.5. Đặc điểm và hoạt động học của HS THCS, HS THPT ........................... 29
1.2.6. Quản lý dạy học để nâng cao chất lượng dạy học ................................... 34
Tiểu kết chương 1 .............................................................................................. 40
Chƣơng II: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở TRƢỜNG
THCS VÀ THPT TẢ SÌN THÀNG HUYỆN TỦA CHÙA, TỈNH ĐIỆN
BIÊN.................................................................................................................. 41
2.1. Vị trí địa lý và Điều kiện kinh tế - xã hội huyện Tủa Chùa tỉnh Điện Biên41
2.1.1. Lĩnh vực phát triển kinh tế, xã hội .......................................................... 42
2.1.2. Lĩnh vực văn hóa xã hội .......................................................................... 42
2.1.3. Tình hình phát triển giáo dục của huyện ............................................. …44
2.2. Quá trình hình thành và phát triển của trường THCS và THPT Tả Sìn
Thàng, huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ........................................................... 45
2.2.1. Vài nét về lịch sử ra đời và thành tích .................................................... 45
2.2.2. Cơ cấu tổ chức và đội ngũ cán bộ GV, tình hình giảng dạy ................... 47
iii


2.3.Thực trạng dạy học của nhà trường... .......................................................... 48
2.3.1. Thực trạng hoạt động dạy ....................................................................... 48
2.3.2 Thực trạng hoạt động học của học sinh .................................................... 54
2.3.3. Đánh giá tổng quát................................................................................... 58
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy ............................................................. 59
2.4.1.Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giáo viên... ................................. .59
2.4.2. Thực trạng quản lý hoạt động học của học sinh ...................................... 66
2.4.3. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất (CSVC) phục vụ hoạt động dạy học . 70
2.4.4. Quản lí mối liên hệ giữa gia đình, nhà trường và xã hội ..................... …72
2.5. Phân tích những ưu khuyết điểm……………………................................ 73

2.5.1. Những ưu điểm…………………………………………….................... 73
2.5.2. Những khuyết điểm …………...............……………… ........................ .73
2.5.3.Đánh giá chung………………… .......... ……….……………………….74
Tiểu kết chương II..................................... . ......................................................76
Chƣơng III: CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở
TRƢỜNG THCS VÀ THPT TẢ SÌN THÀNG, HUYỆN TỦA CHÙA,
TỈNH ĐIỆN BIÊN…… .......................................................................... …….77
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lý…… .....………………………77
3.1.1. Tính hệ thống…………………….......... ………………………………77
3.1.2. Tính hiệu quả……………………… . ………………………………….78
3.1.3. Tính thực tiễn ………………… .. …………………………………. …78
3.1.4. Tính bền vững…………………… ...... ………………………………..78
3.2. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS và THPT Tả
Sìn Thàng……………………… .............. …………………………………...78
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho mọi lực lượng trong nhà trường về tầm quan
trọng của HĐDH…………………………… ........... ………………………...79
3.2.2. Hoàn thiện nội dung dạy học bám sát theo chỉ đạo của Bộ và Sở .......... 82
3.2.3. Tổ chức cho giáo viên và học sinh đổi mới phương pháp giảng dạy và
học tập…………………………………… . ………………………………….85
3.2.4.Cải tiến công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học trong nhà trường91
iv


3.2.5. Tăng cường cơ sở vật chất, xây dựng phòng học bộ môn, khai thác và sử
dụng hiệu quả cơ sở vật chất, phục vụ dạy học có chất lượng…… .................. 92
3.2.6. Xây dựng môi trường thân thiện dân chủ trong nhà trường. Quan tâm
phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội………… .............……………..93
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp…………………………………… ........ 96
3.4. Khảo nghiệm về tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp ……… .... …96
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm……………………………… .......…………….96

3.4.2. Lựa chọn đối tượng và các bước khảo nghiệm… .....…………………..97
Tiểu kết chương 3……………… ........... …………………………………… .99
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................................... 100
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 104
PHỤ LỤC ....................................................................................................... 106

v


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Bảng tổng số lượng và chất lượng CBGV nhà trường.. ... ...................49
Bảng 2.2. Kết quả xếp loại sáng kiến kinh nghiệm ( SKKN).. ... .........................51
Bảng 2.3 . Kết quả khảo sát thực trạng về hoạt động của học sinh...... ................52
Bảng 2.4. Kết quả thi đỗ TNTHCS và DTNT; TNTHPT và ĐH, CĐ.. ...............53
Bảng 2.5. Bảng thống kê về số lượng học sinh THCS và THPT. .... ....................55
Bảng 2.6. Bảng thống kê về chất lượng học sinh.. .... ...........................................57
Bảng 2.7. Kết quả thực hiện chương trình.. .... .....................................................60
Bảng 2.8. Kết quả thực hiện việc lập kế hoạch của GV, công tác của GV. ..........61
Bảng 2.9. Thực trạng việc thực hiện chương trình dạy học của GV...... ..............62
Bảng 2.10. Mức độ hài lịng khi được phân cơng giảng dạy.... .... .......................64
Bảng 2.11. Kết quả khảo sát thực trạng sử dụng PPDH và Phương tiện DH. ......65

vi


DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Mối quan hệ giữa các chức năng quản lý……… …….………………14
Sơ đồ 1.2. Mối liên hệ giữa các nội dung trong quản lý hoạt động dạy học ..... … 27
Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp có quan hệ biện chứng với nhau. ..... .96
Sơ đồ 3.2. Mối quan hệ giữa các biện pháp có thể xem như cốt lõi .... ………..…96

Biểu đồ 2.1. Thực trạng mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả xếp loại của GV
tham gia Hội giảng ........................................................................................... 53
Biểu đồ 2.2. Thực trạng việc thực hiện xếp loại sáng kiến kinh nghiệm (
SKKN) ............................................................................................................... 54
Biểu đồ 2.3 . Kết quả khảo sát thực trạng về hoạt động của học sinh .............. 55
Biểu đồ 2.4. Kết quả thi đỗ TNTHCS và DTNT ; TNTHPT và Đại học, Cao
đẳng ................................................................................................................... 56
Biểu đồ 2.5.Thực trạng xếp loại học lực .......................................................... 58

vii


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đất nước ta ngày càng hội nhập sâu rộng với thế giới trên nhiều lĩnh vực.
Điều đó mang lại cho chúng ta nhiều cơ hội nhưng cũng nhiều khó khăn thách
thức.
Để tận dụng tốt những thời cơ, đẩy lùi những khó khăn thách thức ấy
chúng ta phải chuẩn bị chu đáo nguồn lực của đất nước. Một trong những
nguồn lực ấy là nguồn lực con người. Nguồn lực con người được tạo ra từ giáo
dục và đào tạo. Vì vậy chúng ta phải tạo ra được sự chuyển hóa cơ bản, tồn
diện trong sự phát triển giáo dục.
Kết luận hội nghị TW2-khóa VIII khẳng định:“Muốn tiến hành cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa thắng lợi phải phát triển mạnh mẽ GD & ĐT, phát
huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh chóng và bền
vững”.
Văn kiện đại biểu tồn quốc lần thứ XI xác định: “Đổi mới căn bản và
toàn diện giáo dục và đào tạo, GD & ĐT có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát
triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng, phát triển đất
nước, xây dựng văn hóa con người việt nam. Phát triển GD & ĐT cùng với

khoa học là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát
triển”.
Chiến lược phát triển giáo dục 2011 - 2020 với mục tiêu tổng quát đến
năm 2020: “Nền giáo dục nước ta được đổi mới căn bản và toàn diện theo
hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế chất lượng
giáo dục được nâng cao một cách toàn diện”.
Đổi mới giáo dục chất lượng và toàn diện, quản lý hoạt động dạy đã đáp
ứng được yêu cầu đổi mới, phát triển của tỉnh Điện Biên nói chung cũng như
trường THCS và THPT Tả Sìn Thàng nói riêng. Nhìn chung chất lượng giáo
dục đã có nhiều tiến bộ, tuy nhiên vẫn cịn có những mặt hạn chế, đáng quan
tâm nhất là chất lượng và hiệu quả giáo dục trong đó chất lượng dạy học “Dạy
và Học” là hai mặt của hoạt động cơ bản trong các nhà trường, do đó quản lý
1


hoạt động dạy học là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng. Thực trạng hoạt động dạy
học đang có những vấn đề, chưa đáp ứng được những mong mỏi, những yêu
cầu của xã hội. Nhiều thầy, cô giáo chưa thực sự say mê với nghề, chưa tích
cực trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy, trong bồi dưỡng chuyên môn
nghiệp vụ. Thậm chí ở một số nơi cịn xảy ra những cư xử chưa tốt của thầy,
cô với học sinh, cha mẹ học sinh…Nhiều học sinh lười học, không muốn đến
trường, bỏ học, đánh nhau…
Trong những năm qua ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Điện Biên nói
chung, trường THCS và THPT Tả Sìn Thàng nói riêng đã thu được những
thành tích đáng phấn khởi, đóng góp đáng kể cho việc phát triển văn hóa giáo
dục của địa phương cũng như góp phần làm chấn hưng văn hóa nói chung.
Cùng với những thành tích đã đạt được thì cũng cịn nhiều hạn chế. Đó là chất
lượng, hiệu quả dạy học cịn chưa cao, chưa tương xứng với tiềm năng, thế
mạnh của nhà trường. Hoạt động dạy thêm, học thêm cịn có những chỗ phải
chấn chỉnh…Một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến những điều đó

là do cơng tác quản lý giáo dục nói chung, quản lý hoạt động dạy học nói riêng
cịn có những bất cập, hạn chế. Về góc độ quản lý trong nhà trường phổ thơng
thì quản lý hoạt động dạy học là nhiệm vụ cơ bản. Những biện pháp quản lý
hoạt động dạy học đóng vai trị đặc biệt quan trọng. Nó tác động trực tiếp lên
giáo viên, học sinh và các đối tượng làm nên chất lượng giáo dục.
Thực tế, trường THCS và THPT Tả Sìn Thàng đã quan tâm tới các hoạt
động giáo dục, áp dụng nhiều biện pháp quản lý hoạt động dạy học nhằm nâng
cao chất lượng dạy và học. Tuy nhiên với những biện pháp quản lý hoạt động
dạy học thì hiệu quả, chất lượng dạy học chưa cao, chưa tương xứng với tiềm
năng, thế mạnh của nhà trường cũng như chưa đáp ứng tốt được yêu cầu của
học sinh và xã hội. Đó là do những biện pháp được áp dụng chủ yếu từ kinh
nghiệm của bản thân hoặc do người đi sau học tập kinh nghiệm của người đi
trước hoặc do học tập trao đổi lẫn nhau giữa các nhà quản lý ở các trường có
cùng điều kiện. Vì vậy việc nghiên cứu cơ sở lý luận và tìm hiểu thực trạng
công tác quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS và THPT Tả Sìn Thàng
2


nhằm xây dựng, đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp với bối cảnh hiện nay,
có tính khả thi là vấn đề cần làm ngay.
Từ những lý do trên, tôi đã chọn vấn đề “Quản lý hoạt động dạy học
nhằm nâng cao chất lƣợng giáo dục ở trƣờng THCS và THPT Tả Sìn
Thàng, huyện Tủa Chùa - tỉnh Điện Biên” làm luận văn tốt nghiệp; với
mong muốn trước hết là tìm ra những biện pháp quản lý sát với tình hình thực
tiễn của đơn vị mình để nâng cao chất lượng giáo dục tồn diện; đồng thời,
đóng góp vào cơng cuộc xóa đói, giảm nghèo và nâng cao chất lượng cuộc
sống cho con người, cho đồng bào các dân tộc trên địa bàn huyện Tủa Chùa
nói chung và xã Tả Sìn Thàng nói riêng.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn công tác quản lý hoạt động dạy

và học trong nhà trường, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học, góp
phần từng bước nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và dạy học nói riêng,
đáp ứng yêu cầu của xã hội trong bối cảnh hiện nay.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS
và THPT
3.2. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở
trường THCS và THPT Tả Sìn Thàng huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên.
3.3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS và
THPT nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong các trường THCS và
THPT.
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học ở trường THCS và THPT Tả Sìn Thàng
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS và THPT Tả Sìn Thàng, huyện
Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên.
5. Giả thiết khoa học
3


Hiện nay chất lượng dạy học của trường THCS và THPT Tả Sìn Thàng
huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên đã đạt được một số kết quả nhất định. Tuy
nhiên, do một số hạn chế nhất định như trình độ đội ngũ giáo viên chưa đồng
đều, thiếu sự yên tâm gắn bó với nhà trường, các kỹ năng sử dụng phương
pháp dạy học tích cực cịn nhiều hạn chế cũng như đội ngũ quản lý nhiều kinh
nghiệm nhưng thiếu kỹ năng quản lý do chưa được đào tạo cơ bản và một số
hạn chế của các chính sách hiện hành, đã làm hạn chế việc nâng cao chất lượng
dạy học trong các nhà trường. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt
động dạy học bao quát được các vấn đề thì sẽ nâng cao được chất lượng dạy

học nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung của trường THCS và THPT Tả
Sìn Thàng trong bối cảnh hiện nay.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
Kết hợp các nhóm nghiên cứu sau:
6.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Nhằm tổng hợp các vấn đề lý luận làm cơ sở lý luận cho vấn đề nghiên
cứu. Tìm hiểu và phân tích các quan điểm lý luận thể hiện trong các văn kiện
của Đảng, văn bản của Chính phủ, nghiên cứu trên sách, báo chí, các tài liệu
chuyên môn liên quan đến nội dung đề tài.
6.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
+ Phương pháp điều tra: Nhằm khảo sát thực trạng về giáo dục trong nhà
trường, về quản lý HĐDH ở trường THCS và THPT Tả Sìn Thàng, huyện Tủa
Chùa, tỉnh Điện Biên.
+ Phương pháp chuyên gia: Nhằm tìm hiểu thêm các nội dung được đề
cập trong đề tài nghiên cứu; các vấn đề về đời sống văn hóa của địa phương
trên địa bàn có liên quan đến việc thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu và mức
độ tin cậy của các sản phẩm nghiên cứu.
+ Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Nhằm tập hợp và phân tích các quản
lý hoạt động dạy học qua các năm học. Xin ý kiến chuyên gia
6.3. Phương pháp xử lý thông tin

4


Ngồi các phương pháp trên tác giả cịn sử dụng các phương pháp xử lý số
liệu điều tra, một số cơng thức tốn học để xử lý số liệu thu được.
7. Đóng góp mới của đề tài
7.1. Ý nghĩa lý luận
Góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học ở trường
THCS và THPT ở vùng cao.

7.2. Ý nghĩa thực tiễn
Đề xuất những biện pháp quản lý phù hợp với thực tế và có tính khả thi để
góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở trường THCS và THPT Tả Sìn
Thàng.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo,
phiếu điều tra, phụ lục, luận văn trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học ở trường phổ
thông.
Chương 2: Thực trạng hoạt động dạy học ở trường THCS và THPT Tả Sìn
Thàng, huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên
Chương 3: Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS và
THPT Tả Sìn Thàng, huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên.

5


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở TRƢỜNG PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Trong lịch sử phát triển của loài người, việc truyền bá kinh nghiệm lịch sử
của thế hệ trước cho thế hệ sau ln được diễn ra với mn hình mn vẻ, với
nhiều hình thức và cách thức khác nhau. Nhu cầu học tập của con người không
ngừng tăng lên, tỉ lệ với đời sống kinh tế. Việc học tập diễn ra với nhiều hình
thức phong phú, đa dạng. Học trong nhà trường, ngồi nhà trường, chính quy,
khơng chính quy, học trên lớp, học ở nhà, học thêm… đi kèm theo đó là việc
quản lý hoạt động dạy học.
Việc nâng cao chất lượng dạy và học nói chung trong các nhà trường phổ
thông từ lâu đã được nhiều nhà khoa học, nhiều nhà sư phạm trong và ngoài

nước quan tâm nghiên cứu.
Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII đã nêu: “GD&ĐT hiện nay phải có
một bước chuyển nhanh chóng về chất lượng và hiệu quả đào tạo, về số lượng
và qui mô đào tạo, nhất là chất lượng dạy học trong cả nhà trường nhằm nhanh
chóng đưa GD&ĐT đáp ứng yêu cầu đổi mới của đất nước”. [3; tr.41].
Ở Việt Nam, đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về lý luận quản lý giáo
dục, quản lý hoạt động dạy học. Có thể kể đến là cơng trình của các tác giả
P.GS.TS.Nguyễn Thị Mỹ Lộc, PGS.TS.Đặng Quang Bảo, Nguyễn Ngọc
Quang, Nguyễn Văn Lê,… Các cơng trình này đã đóng góp to lớn về mặt lý
luận.
Những vấn đề nghiên cứu các biện pháp quản lý hoạt động dạy học nhằm
nâng cao chất lượng dạy học trong các nhà trường nói chung, ở trường THPT
nói riêng chưa được đề cập cụ thể.
Có những bài phát biểu phỏng vấn của các nhà giáo, nhà khoa học, nhà
quản lý, cha mẹ học sinh trên các phương tiện truyền thông (ti vi, đài báo…)
trao đổi về hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học trong các nhà
trường phổ thông.
6


Một số nghiên cứu trong các luận văn Thạc sỹ quản lý giáo dục cũng đã
đề cập đến công tác quản lý chuyên môn trong các nhà trường phổ thông.
Những đề tài này đã nêu ra được cơ sở lý luận của việc quản lý chuyên môn và
đề xuất được một số biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn nhằm nâng cao
chất lượng dạy học ở một số cơ sở giáo dục áp dụng cho cơ sở đó và những
kinh nghiệm quý báu.
Tuy nhiên ở một số cơ sở giáo dục cụ thể, trong một bối cảnh cụ thể, ngồi
những điểm chung cịn mang tính đặc thù nên cần phải có những biện pháp cụ
thể, riêng và áp dụng các biện pháp một cách linh hoạt, hài hồ thì việc quản lý
hoạt động dạy học mới có thể thu được hiệu quả cao.

Ở các trường THPT trên địa bàn huyện Tủa Chùa có rất ít bài viết nghiên
cứu về quản lý hoạt động dạy học. Trong phạm vi trường THCS và THPT Tả
Sìn Thàng chưa có cơng trình nghiên cứu nào đề cập tới vấn đề lý luận và biện
pháp quản lý hoạt động nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường,
đặc biệt trong bối cảnh hiện nay. Đó là những vấn đề cịn thiếu mà tác giả
muốn đề cập đến trong luận văn này.
1.2. Những khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Hoạt động dạy học
1.2.1.1 Hoạt động dạy
Đó là hoạt động mà chủ thể là người thầy. Hoạt động dạy là hoạt động
học của người thầy.
Quan niệm kinh nghiệm chủ nghĩa cho rằng, dạy là sự truyền thụ những
kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo từ phía người thầy (người đã biết) lên người học để
giúp người học hiểu biết được những kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo đó. Đồng thời
giúp người học phát triển năng lực trí tuệ, hồn thiện phẩm chất và năng lực
khác (nhân cách).
Quan niệm khoa học, dựa trên nghiên cứu khoa h� thông ở ta.

98


Tiểu kết chƣơng 3
Kết quả khảo nghiệm cho thấy, các biện pháp quản lý HĐDH ở trường
THCS và THPT Tả Sìn Thàng trong bối cảnh hiện nay được đánh giá có mức
độ cao về tính cần thiết và tính khả thi, có thể đưa vào áp dụng để quản lý
HĐDH ở trường THCS và THPT Tả Sìn Thàng. Các biện pháp có mối liên hệ
chặt chẽ với nhau. Biện pháp này là cơ sở, tiền đề của biện pháp kia. Vì vậy,
việc sử dụng đồng bộ các biện pháp mới có được hiệu quả cao trong quản lý
HĐDH của nhà trường.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện các biện pháp trên cũng có những khó

khăn cần phải khắc phục dần. Đặc biệt, giúp CMHS phối hợp với nhà trường
làm cho HS thay đổi phương pháp học tập, tăng thời lượng tự học, giảm thời
gian học them. Ngoài mục tiêu phải thi đỗ Đại học, cao đẳng thì cũng cần phải
học tập để phát triển toàn diện, đáp ứng mục tiêu giáo dục phổ thông.
Để thực hiện tốt các biện pháp quản lý đó cần có sự quyết tâm của Ban
lãnh đạo nhà trường, được sự ủng hộ của các đoàn thể trong nhà trường, đặc
biệt là sự cố gắng của mỗi cán bộ, GV, nhân viên, HS nhà trường.

99


KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Hiện nay, yêu cầu, đòi hỏi của xã hội đối với giáo dục ngày càng cao. Đổi
mới căn bản toàn diện giáo dục là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước. Mục
tiêu của việc đổi mới đó chính là nâng cao chất lượng giáo dục đáp ứng được
yêu cầu, đòi hỏi của xã hội về mọi mặt: phẩm chất đạo đức, học vấn, kỹ năng,
năng lực…
Để góp phần nâng cao chất lượng trong các nhà trường phổ thông, nhà
quản lý giáo dục phải thực hiện tốt việc quản lý HĐDH.
Với nhận thức như vậy, đề tài tập trung nghiên cứu các vấn đề lý luận, tìm
hiểu thực trạng của HĐDH cũng như việc quản lý HĐDH của nhà trường từ đó
đề ra các biện pháp cần thiết, có tính khả thi trong q trình quản lý HĐDH ở
trường THCS và THPT Tả Sìn Thàng, huyện Tủa Chùa hiện nay.
Về lý luận: Luận văn đã nghiên cứu một cách hệ thống lý luận về HĐDH,
quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, quản lý HĐDH. Đồng thời
khẳng định việc đổi mới quản lý HĐDH đóng vai trị quan trọng đối với chất
lượng và hiệu quả của quá trình DH.
Về nghiên cứu, phân tích thực trạng HĐDH và quản lý HĐDH: Luận văn
đã mô tả khá đầy đủ các HĐDH đang diễn ra ở trường THCS và THPT Tả Sìn

Thàng cũng như cơng tác quản lý HĐDH của nhà trường.
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng của nhà trường, tác giả đã đề
xuất 6 biện pháp cụ thể nhằm quản lý HĐDH ở trường THCS và THPT Tả Sìn
Thàng trong bối cảnh hiện nay, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong
nhà trường. Đó là:
Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho mọi lực lượng trong trường về tầm
quan trọng của HĐDH
Biện pháp 2: Hoàn thiện nội dung DH bám sát theo sự chỉ đạo của Bộ và
Sở giáo dục và Đào tạo
Biện pháp 3: Tổ chức cho GV và HS đổi mới phương pháp giảng dạy và
học tập
100


Biện pháp 4: Cải tiến công tác kiểm tra đánh giá HĐDH trong nhà trường
Biện pháp 5: Tăng cường cơ sở vật chất, xây dựng phịng bộ mơn, khai
thác và sử dụng có hiệu quả CSVC, phục vụ DH có chất lượng
Biện pháp 6: Xây dựng môi trường thân thiện dân chủ trong nhà trường.
Quan tâm phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội
Những biện pháp mà luận văn đưa ra là sự vận dụng lý luận của khoa học
quản lý vào thực tế nhà trường kết hợp với xin ý kiến chuyên gia, nhà quản lý
giáo dục và những GV đang công tác giảng dạy tại trường. Qua khảo nghiệm,
các biện pháp được đánh giá có mức độ cao về tính cần thiết và tính khả thi, có
thể đưa vào áp dụng để quản lý vào thực tế nhà trường
Kết quả của nghiên cứu trong thời gian chưa nhiều, kinh nghiệm của bản
thân còn nhiều hạn chế nên khơng tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả mong
muốn nhận được sự góp ý của các thầy cơ, các chuyên gia và các bạn.
2. Khuyến nghị
2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo
Bộ Giáo dục cần nghiên cứu điều chỉnh nội chương trình sách giáo khoa

theo hướng giảm tải các kiến thức hàn lâm, tăng cường kỹ năng thực hành. Cải
tiến công tác kiểm tra đánh giá và tổ chức các cuộc thi cử. Điều chỉnh bổ sung
Thông tư quy định về dạy thêm học thêm. Quan tâm hơn nữa tới chính sách đãi
ngộ đối với nhà giáo công tác ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.
2.2. Đối với UBND tỉnh Điện Biên
Giúp nhà trường mở rộng khuôn viên trường học, tạo điều kiện về ngân
sách giúp nhà trường tăng cường CSVC, trang thiết bị phục vụ HĐDH và giáo
dục học sinh.
Xây dựng thêm nhà thi đấu đa năng, khu vui chơi của HS có được nhiều
sân chơi bãi tập lành mạnh. Đảm bảo an ninh trật tự, ổn định xã hội.
2.3. Đối với trường THCS và THPT Tả Sìn Thàng
- Đối với cán bộ quản lý
Cần có chiến lược phát triển nhà trường trong tương lai. Nhận thức đúng
về vai trò quan trọng của việc quản lý HĐDH trong nhà trường. Thông tin đầy
101


đủ, minh bạch về chủ chương phát triển nhà trường, về tuyển sinh…. Thường
xuyên tăng cường CSVC phục vụ công tác giáo dục.
Khơng ngừng học tập và nâng cao trình độ, kỹ năng quản lý mọi lĩnh vực
trong nhà trường giúp nhà trường khơng ngững phát triển, giữ gìn và phát huy
truyền thống nhà trường. Gương mẫu trong mọi lĩnh vực trước tập thể CB, GV
nhân viên và HS.
Quan tâm tới đời sống giáo viên, tạo môi trường làm việc tốt, dân chủ thực
sự trong nhà trường để GV có thể phát huy hết khả năng năng lực sáng tạo của
mình trong cơng tác, giảng dạy.
Xây dựng khối đồn kết trong cơ quan, đơn vị tạo cơ chế phối hợp tốt giữa
các tổ chức, cá nhân trong nhà trường. Động viên khích lệ để mọi người vui vẻ
hăng say làm việc.
- Đối với giáo viên: Thực hiện tốt nội quy, quy chế chun mơn, tích cực

bồi dưỡng nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ tích cực đổi mới phương
pháp giảng dạy, sử dụng hiệu quả phương tiện dạy học, đổi mới kiểm tra đánh
giá kết quả học tập của HS và là tấm gương sáng trước học sinh về đạo đức và
tinh thần học tập sáng tạo.
- Đối với học sinh và cha mẹ học sinh: Học sinh cần tích cực trong học
tập, tu dưỡng. Đổi mới phương pháp hoc tập. Lấy tự học làm trọng, tránh học
quá nhiều. Chú ý đến học tập toàn diện. Cha mẹ học sinh cần thường xuyên
liên hệ với nhà trường trong công tác giáo dục học sinh. Tham gia xã hội hóa
giáo dục, giúp nhà trường có thêm nguồn lực phục vụ cơng tác DH.
- Đối với các tổ chức đồn thể:
Chi bộ Đảng: Mỗi đảng viên cần gương mẫu trong mọi lĩnh vực cơng tác.
Chi bộ lãnh đạo tồn diện hoạt động của nhà trường.
Cơng đồn: Quan tâm tới đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, GV,
nhân viên. Thực hiện phối hợp tốt với chính quyền nhằm xây dựng khối đoàn
kết trong cơ quan
Đoàn thanh niên: Phát huy tốt vai trị của Đồn Thanh niên trong cơng tác
giáo dục thanh niên. Tích cực tổ chức các hoạt động giải trí, thể thao, văn
102


nghệ, để HS có một sân chơi trí, lành mạnh tạo khơng khí mơi trường thân
thiện trong nhà trường.
Trên đây là một số khuyến nghị rút ra từ những nghiên cứu bước đầu của
tác giả. Những khuyến nghị này đều được dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn.
Tác giả mong muốn rằng các cấp quản lý nghiên cứu vận dụng góp phần nâng
cao chất lượng dạy học trong nhà trường.

103

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đặng Quốc Bảo - Cẩm nang nâng cao năng lực và phẩm chất đội ngũ giáo
viên. NXB Lý luận Chính trị 2007.
2. Đặng Quốc Bảo - Những ý tưởng về quản lý và vận dụng vào quản lý giáo
dục - quản lý nhà trường, tài liệu dành cho lớp cao họ quản lý giáo dục.
3. Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc. Những cơ sở khoa học về
QLGD. Đại Học Quốc Gia Hà Nội - 2005.
4. Nguyễn Quốc Chí - Những quan điểm giáo dục hiện đại. HN, 2005.
5. Nguyễn Đức Chính. Giáo trình chất lượng và quản lí chất lượng. Khoa sư
phạm - DDHQGHN, 2005.
6. Nguyễn Đức Chính - Tập bài giảng: “Đánh giá trong giáo dục” tài liệu
dành cho lớp cao học quản lý giáo dục.
7. Phạm Viết Vƣợng - Giáo trình “Giáo dục học”. Nhà xuất bản đại học sư
phạm Hà Nội.
8. Nguyễn Minh Đạo - Cơ sở khoa học của quản lí - NXB chính trị Quốc gia,
Hà Nội, 1997.
9. Nguyễn Tiến Đạt - Kinh nghiệm và thành tựu phát triển Giáo dục và Đào
tạo trên thế giới, tập 1: Giáo dục và đào tạo ở các khu vực văn hóa châu Âu và
châu Á; Tập 2: giáo dục và đào tạo ở các khu vực văn hóa châu Mỹ, Châu Phi
và châu Đại dương, NXB giáo dục, Hà Nội, 2006.
10. Đảng cộng sản Việt Nam - Nghị quyết TW 2 khóa. Nxb Chính trị quốc gia
Hà Nội
11. Đảng cộng sản Việt Nam - Văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X
Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội
12. Đảng cộng sản Việt Nam - Văn kiện đại hội Đảng tồn quốc lần thứ XI.
Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội
13. Điều lệ trƣờng THPT…..
14. Trần Khánh Đức - Sự phát triển các quan điểm giáo dục – Hà Nội 2010
15. Đặng Xuân Hải - Bài giảng, Lý luận quản lý giáo dục dành cho lớp cao
học quản lý.

104


16. Nguyễn Trọng Hậu - Bài giảng, lý luận quản lý và quản lý giáo dục dành
cho lớp cao học quản lý giáo dục
17. Nguyễn Thị Phƣơng Hoa - Lý luận dạy học hiện đại, tài liệu dành cho lớp
cao học quản lý giáo dục.
18.Nguyễn Thị Mỹ Lộc. Đại cương về quản lý giáo dục học. Nxb Giáo dục
Hà Nội, 2003
19.Nguyễn Thị Mỹ Lộc. Bài giảng Tâm lý học quản lý, tài liệu dành cho lớp
cao học quản lý giáo dục.
20.Nguyễn Thị Mỹ Lộc. Bài giảng Một số vấn đề lý luận quản lý, tài liệu
dành cho lớp cao học quản lý giáo dục.
21. Phan Trọng Luận. Tự học – một chìa khóa vàng về giáo dục
22. Nguyễn Ngọc Quang. Những khái niệm cơ bản về lý luận quản lý giáo
dục, trường cán bộ QLGD-ĐT trung ương 1999.
23. Hà Nhật Thăng. Xu thế phát triển giáo dục. Hà nội 2010
24. Nguyễn Cảnh Toàn. Luận bàn về tự học. Nxb Giáo dục 1999.
25. Viện khoa học Giáo dục. Những đặc trưng của phương pháp dạy học theo
tư tưởng Giáo dục tích cực trong nhà trường phổ thông hiện nay. Hà Nội 2001

105


PHỤ LỤC
PHIẾU KHẢO SÁT Ý KIẾN DÀNH CHO CBQL, GV VÀ HS

Mẫu 1: Đánh giá thực hiện quy chế chuyên môn của giáo viên
Mức độ thực hiện theo quy định của
trường

Thực hiện
Thực hiện
Không
chưa đầy
đầy đủ
thực hiện
đủ

TT

Nội dung cần thực hiện

1
2
3
4
5
6
7

Kế hoạch dạy học
Soạn bài trước khi lên lớp
Đổi mới phương pháp giảng dạy
Thực hiện chương trình
Dự giờ, rút kinh nghiệm
Tham gia hội giảng
Bồi dưỡng nâng cao trình độ chun mơn
nghiệp vụ
Sử dụng phương tiện thiết bị dạy học
Kiểm tra đánh giá

Giờ lao động
Bồi dưỡng học sinh yếu, kém

8
9
10
11

Mẫu 2: Đánh giá của giáo viên về thực trạng hoạt động học của học sinh
TT
1
2
3
4
5

Nội dung

Tốt

Mức độ đánh giá
Bình
Khá
thường

Yếu

Ý thức học tập trung
Tự học
Học thêm

Học đều các môn
Tập trung vào các môn thi
THPT QG, ĐH

Mẫu 3 : Đánh giá về việc thưc hiện lập kế hoạch công tác của giáo viên
TT

Nội dung

Kết quả thực hiện

1

Có lập kế hoạch

2

Lập kế hoạch khơng đầy đủ, chi tiết

3

Thực hiện tốt kế hoạch đề ra

4

Thực hiện đôi khi không đúng kế hoạch

106

Mẫu 4: Đánh giá về việc thực hiện chương trình dạy học của GV
Nội dung

TT
1
2
3
4

Mức độ thực hiện
Tốt
TB
Chưa tốt
CBQL GV CBQL GV CBQL GV

Đánh giá việc thực hiện qua sổ đầu
bài
Kiểm tra việc thực hiện chương trình
qua kiểm tra vở ghi
Kiểm tra việc thực hiện chương trình
qua dự giờ đột xuất
Sử dụng kết quả thực hiện chương
trình qua việc kiểm tra đánh giá học
sinh

Mẫu 5: Đánh giá mức độ hài lịng khi được phân cơng giảng dạy
Hài lịng

Bình thƣờng

Khơng hài lòng

Mẫu 6: Đánh giá về thực trạng sử dụng PPDH và phương tiện DH
PPDH
và
PTDH

Thường
xun
GV HS

Nội dung

Đơi khi
GV

HS

Khơng
bao giờ
GV HS

Thuyết trình, vấn đáp
Phương Tích cực hóa hoạt đơng nhận thức của
pháp
HS ( lấy HS làm trung tâm)
Kết hợp các phương pháp khác nhau
Bảng phấn
Phương
tiện dạy CNTT

học
Phương tiện đặc thù bộ môn

Mẫu 7: Đánh giá của giáo viên về mức độ nghiên cứu thực hiện ghi và đánh
giá tiết học ở sổ ghi đầu bài
Nghiêm túc bám sát quy định

Có để ý nhưng chưa sát

107

Không để ý đến quy định