Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Năng lực giảng viên tại Trường Đại học Y Dược Hải Phòng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (919.89 KB, 98 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NỘI VỤ
------------/------------
----/----
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN QUANG THANH
NĂNG LỰC GIẢNG VIÊN TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
HÀ NỘI - NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NỘI VỤ
------------/------------
----/----
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN QUANG THANH
NĂNG LỰC GIẢNG VIÊN TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG
MÃ SỐ: 8 34 04 03
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:PGS.TS. NGUYỄN TUẤN HƯNG
HÀ NỘI - NĂM 2019
LỜICAMĐOAN
Tơixincamđoanrằng,sốliệuvàkếtquảnghiêncứutrongluậnvănnàylà
nghiên
cứu
và
mang
do
tơi
tính
trungthực,chínhxácvàchưađượcsửdụngđểbảovệmộthọcvịnào.
Tơixincamđoanrằng,cácthơngtintríchdẫnsửdụngtrongluậnvănđãđượcchỉrõn
guồngốc.
Tác giả luận văn
Nguyễn Quang Thanh
i
LỜI CẢM ƠN
Luận văn là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu ở nhà trường, kết
hợp với kinh nghiệm trong q trình thực tiễn cơng tác, với sự cố gắng nỗ lực
của bản thân. Tôi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành tới q thầy giáo, cơ giáo
Học viện Hành chính Quốc gia đã nhiệt tình giúp đỡ, hỗ trợ cho tôi. Đặc biệt tôi
xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến PGS.TS. Nguyễn Tuấn Hưng, là người
trực tiếp hướng dẫn khoa học.
Tôi cũng xin chân thành cám ơn đến Trường Đại học Y Dược Hải Phịng
đã tạo điều kiện, giúp đỡ tơi trong thời gian thực hiện luận văn cũng như trong
công tác.
Cuối cùng, tơi xin cảm ơn gia đình, bạn bè, người thân ln bên cạnh động
viên, khích lệ tơi trong suốt q trình học tập và hồn thành luận văn.
Hà Nội, ngày tháng năm 2019
Tác giả luận văn
Nguyễn Quang Thanh
ii
MỤC LỤC
LỜICAMĐOAN ............................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii
MỤC LỤC ...................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................. vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .............................................................. viii
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 1
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài................................................. 3
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................. 5
3.1. Mục đích ................................................................................................... 5
3.2. Nhiệm vụ ................................................................................................... 5
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................... 5
4.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................... 5
4.2. Khách thể nghiên cứu............................................................................... 5
4.3. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................. 5
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu................................................. 6
5.1. Cơ sở lý luận ............................................................................................. 6
5.2. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................... 6
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn .................................................. 8
6.1. Ý nghĩa lý luận .......................................................................................... 8
6.2. Ý nghĩa thực tiễn ...................................................................................... 8
7. Kết cấu của luận văn ................................................................................... 8
Chương 1:CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ NĂNG LỰC GIẢNG VIÊNTRƯỜNG
ĐẠI HỌC Y DƯỢC ........................................................................................ 9
1.1. Trường Đại học và giảng viên trường đại học Y Dược .......................... 9
1.1.1. Khái quát về trường Đại học................................................................. 9
1.1.2. Khái niệm giảng viên ở trường đại học Y Dược ................................ 11
1.2. Năng lực giảng viên của trường Đại học Y Dược Hải Phòng ............... 13
iii
1.2.1. Năng lực ............................................................................................... 13
1.2.2. Năng lực của giảng viên....................................................................... 14
1.2.3. Năng lực giảng viên ở trường đại học Y Dược ................................... 16
1.2.4. Các tiêu chí đánh giá năng lực giảng viên trường Đại học Y Dược .. 19
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực giảng viên ở trường đại học........ 27
1.3.1 Quan điểm, chủ trương về năng lực giảng viên: ................................. 27
1.3.2 Yếu tố tuyển dụng, bố trí và sử dụng Giảng viên ............................... 28
1.3.3. Các chính sách trong việc đào tạo bồi dưỡng..................................... 28
1.3.4. Có chính sách tạo động lực và đãi ngộ riêng đối với giảng viên trường
đại học Y Dược. ............................................................................................. 30
1.3.5. Đổi mới hồn thiện cơng tác đánh giá giảng viên trường đại học Y
Dược.
...................................................................................................... 30
1.3.6. Cơ sở vật chất: ..................................................................................... 31
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .............................................................................. 32
Chương 2:THỰC TRẠNG NĂNG LỰC GIẢNG VIÊN CỦA TRƯỜNG
ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG ............................................................... 33
2.1. Khái quát chung về Trường Đại học Y Dược Hải Phòng ..................... 33
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển .................................................... 33
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn ....................................................... 34
2.1.3. Cơ cấu tổ chức Trường Đại học Y Dược Hải Phòng ......................... 36
2.1.4. Kết quả hoạt động Đại học Y Dược Hải Phịng ................................. 37
2.1.5. Mức độ hồn thành cơng việc. ............................................................ 40
2.2. Thực trạng năng lực giảng viên Trường Đại học Y Dược Hải Phòngđánh
giá phiếu khảosát. ........................................................................................ 41
2.2.1. Thực trạng kiến thức của giảng viên Trường Đại học Y Dược Hải Phòng 41
2.2.2. Thực trạng kỹ năng của giảng viên tại Trường Đại học Y Dược Hải
Phòng
.................................................................................................................. 42
2.2.3. Thực trạng thái độ của giảng viên Trường Đại học Y Dược Hải Phòng . 44
iv
2.2.4. Thực trạng khả năng học hỏi và sáng tạo củagiảng viên tại Trường
Đại học Y Dược Hải Phòng ........................................................................... 47
2.2.5. Thực trạng năng lực giảng viên Trường Đại học Y Dược Hải Phịng
thơng qua lấy ý kiến sinh viên ...................................................................... 48
2.5. Đánh giá chung về năng lực giảng viên Trường Đại học Y Dược Hải Phòng
........................................................................................................................ 50
2.5.1.Những điểm mạnh ................................................................................ 50
2.5.2.Những hạn chế ...................................................................................... 51
2.5.3.Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế ............................................ 52
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .............................................................................. 55
Chương 3:BIỆN PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC GIẢNG VIÊN
CỦATRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG .................................... 56
3.1. Quan điểm và mục tiêu nâng cao năng lực giảng viên trường đại học Y
Dược ............................................................................................................... 56
3.1.1. Quan điểm mục tiêu nâng cao năng lực giảng viên trường đai học Y
Dược của Đảng và nhà nước ta..................................................................... 56
3.1.2. Quan điểm mục tiêu xây dựng đội ngũ giảng viên có năng lực của
Trường Đại học Y Dược Hải Phòng ............................................................. 57
3.1.3 Mục tiêu Đào tạo................................................................................... 58
3.1.4. Mục tiêu NCKH ................................................................................... 59
3.2. Nguyên tắc đề xuất các giải pháp .......................................................... 60
3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích .................................................... 60
3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ..................................................... 61
3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ........................................................ 61
3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ..................................................... 61
3.2.5. Nguyễn tắc đảm bảo tính phù hợp...................................................... 62
3.2.6. Đảm bảo tính hiệu quả ........................................................................ 62
3.2.7. Đảm bảo tính đồng bộ ......................................................................... 62
v
3.3. Các giải pháp nâng cao năng lực giảng viên của trường Đại học Y Dược
Hải Phòng ...................................................................................................... 62
3.3.1. Tăng cường nhận thức cho đội ngũ quản lý Nhà trường về vị trí, vai
trị của giảng viên trường đại học Y Dược ................................................... 63
3.3.2. Tuyển dụng, bố trí và sử dụng giảng viên trường đại học Y Dược theo
đúng yêu cầu tiêu chí vị trí việc làm ............................................................. 63
3.3.3. Có chính sách đãi ngộ và tạo động lực cho đội ngũ giảng viên trường
đại học Y Dược. ............................................................................................. 65
3.3.4. Đề cao tình thần tự học hỏi, sáng tạo trong học tập, làm việc tu
dưỡng, rèn luyện của giảng viên trường đại học Y Dược............................ 68
3.3.5. Đổi mới công tác đánh giá đội ngũ giảng viên trường đại học Y Dược
...................................................................................................... 70
3.3.6. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và điều kiện làm việc cho giảng viên
trường đại học Y Dược.................................................................................. 72
3.4 Khuyến nghị............................................................................................. 74
3.4.1 Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo ........................................................... 74
3.4.2 Đối với Bộ Y Tế..................................................................................... 75
3.4.3 Đối với trường Đại học Y Dược Hải Phòng ........................................ 75
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .............................................................................. 77
KẾT LUẬN .................................................................................................... 78
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 80
PHỤ LỤC....................................................................................................... 81
vi
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Thực trạng kiến thức của giảng viên Trường Đại học Y Dược Hải
Phòng ............................................................................................................. 41
Bảng 2.2: Thực trạng kỹ năng của giảng viên tại Trường Đại học Y Dược
Hải Phòng ...................................................................................................... 43
Bảng 2.3: Thái độ của giảng viên Trường Đại học Y Dược Hải Phòng ........... 44
Bảng 2.4: Thực trạng khả năng học hỏi và sáng tạo của giảng viên tại
Trường Đại học Y Dược Hải Phòng ............................................................. 47
Bảng 2.5. Tổng hợp kết quả lấy ý kiến sinh viên về năng lực giảng viên trong
Nhà trường ..................................................................................................... 48
vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT
Kýhiệu
Viết đầy đủ
1.
CBQL
Cán bộ quản lý
2.
NCKH
Nghiên cứu khoa học
3.
NCS
Nghiên cứu sinh
4.
CTĐT
Chương trình đào tạo
5.
UDCNTTCB
Ứng dụng công nghệ thông tin cơ bản
6.
UDCNTTNC
Ứng dụng công nghệ thông tin nâng cao
viii
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Việt Nam đang hội nhập toàn cầu với nhiều lĩnh vực mở ra nhiều cơ hội
trong giáo dục đào tạo với nền giáo dục đào tạo tiên tiến nhất của thế giới, nhiều
phương pháp giảng dạy mới, công cụ hỗ trợ hiện đại đã được Việt Nam áp dụng
trong hệ thống giáo dục nói chung và giáo dục đại học nói riêng. Tuy nhiên hiệu
quả trong giáo dục đại học vẫn đang là vấn đề còn nhiều tồn tại vướng mắc ở
các trường đại học. Việc có nhiều trường đại học mới cơng lập và nhiều trường
Đại học liên doanh liên kết với các trường Đại học nước ngoài để thu hút sinh
viên tham gia học tập đã tạo nên sự cạnh tranh về thu hút sinh viên theo học tại
các trường Đại học ở Việt Nam trong thời gian qua. Đã có nhiều trường Đại học
buộc phải dừng hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng vì khơng thu hút được
sinh viên theo học. Một trong các nguyên nhân mà trường Đại học chưa thu hút
nhiều sinh viến đó chính là năng lực của đội ngũ giảng viên trong trường.
Đểphát triển trong một mơi trường đầy thách thức như vậy, địi hỏi các trường
Đại học phải ln tìm ra những giải pháp phù hợp và một trong những giải pháp
mà các trường Đại học lựa chọn là nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên.
Trong nền kinh tế trí thức hiện nay, Giáo dục và Đào tạo phải được coi là
quan trọng hàng đầu bởi đây là nhân tố quan trọng để phát triển nguồn lực con
người, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế thông qua ứng dụng và thúc đẩy tiến bộ
công nghệ và được coi là chìa khóa của sự phát triển. Ở bất kỳ xã hội nào, công
tác giáo dục phải luôn được quan tâm hàng đầu của một quốc gia. Đặc biệt trong
giai đoạn tồn cầu hố hiện nay thì ở bất kỳ lĩnh vực nào giáo dục vẫn là lĩnh
vực lĩnh ấn tiên phong. Đảm bảo chất lượng đào tạo gắn liền với quá trình đào
tạo và phát triển nguồn nhân lực nhằm nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên
trong ngành giáo dục và đào tạo. Nâng cao năng cán bộ chính là yếu tố quan
trọng hàng đầu đối với sự phát triển kinh tế xã hội nói chung cũng như sự phát
triển của bất cứ doanh nghiệp, tổ chức nào. Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo,
1
lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực cho cả xã hội, năng lực của người giảng viên
càng cần nắm giữ vai trò then chốt.
Đối với Trường Đại học Y Dược Hải Phịng, đơn vị sự nghiệp cơng lập
đào tạo cán bộ ngành y tế cho vùng duyên hải bắc bộ, chú trọng đến phát triển
y học biển đảo, yếu tố “con người” là quyết định đến chất lượng đào tạo của
nhà trường.
Với gần 40 năm hình thành phát triển từ ban đầu là cơ sở đào tạo của
trường Đại học Y Hà Nội ở Hải Phòng, trong thời gian vừa qua, nhà trường đã
có những bước phát triển nhanh phải chóng về mở các mã ngành đào tạo và
NCKH qua đó đối diện với bài tốn về đội ngũ giảng viên tăng về số lượng
nhưng chưa đảm bảo các yếu tố nâng cao về chất lượng giảng dạy. Đặc biệt là
khi giáo dục đại học tiến tới đổi mới một cách căn bản, tồn diện và tự chủ hồn
tồn khơng phụ thuộc vào ngân sách nhà nước, đào tạo theo nhu cầu của xã hội,
doanh nghiệp nhưng yếu tố đó đã ảnh hưởng đến hoạt động đào tạo của nhà
trường cũng như năng lực của giảng viên.
Năng lực của giảng viên vơ cùng quan trọng trong q trình giảng dạy và
truyền tải kiến thức. Tuy nhiên, năng lực của giảng viên có những bất cập trong
nền giáo dục đại học Việt Nam. Giảng viên hiện nay phần lớn chỉ được đào tạo
lý thuyết, thiếu kinh nghiệm thực tế từ các cơ sở khám chữa bệnh nên không bắt
kịp với sự phát triển nền giáo dục định hướng theo ứng dụng như hiện nay.
Năng lực của giảng viên cần phải được nâng cao, nhầ trường cần xây dựng kế
hoạch đào tạo bồi dưỡng cho giảng viên để phù hợp với yêu cầu thực tế đang đòi
hỏi. Hoạt động này càng chặt chẽ sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của
nhà trường, là nơi đào tạo hàng đầu cả nước về y học có uy tín trong và ngồi
nước đặc biệt là y học biển đảo.
Để có thể tự chủ được trong thời gian tới thì vẫn cịn tồn tại một số hạn chế
cần được nghiên cứu, xem xét và nâng cao năng lực giảng viên: nâng cao kiến
thức chuyên ngành cũng như kiến thức ngoài chuyên ngành giảng dạy, các kỹ
năng cần thiết cho giảng viên, thái độ làm việc của giảng viên…khi chuyển
2
sang hoạt động theo cơ chế tự chủ... Nguyên nhân có thể do thể chế chính
sách, do năng lực quản lý, do bản thân đối tượng giảng viên vẫn chưa được
nghiên cứu sâu sắc.
Xét về năng lực vẫn chưa đáp ứng yêu cầu và sẽ gặp nhiều khó khăn khi đến
năm 2021 các trường Đại học tiến hành tự chủ hồn tồn về nhân sự, tài chính,
học thuật thêm vào đó nước ta hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới cùng
với cuộc cách mạng 4.0 mang lại cả cơ hội và thách thức đối với nhà trường.
Điều đó đặt ra yêu cầu cấp thiết trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao
đáp ứng nhu cầu đào tạo của xã hôi, doanh nghiệp và nhà tuyển dụng.
Đối với các Trường Đại học Y Dược nói chung và Trường Đại học Y
Dược Hải Phịng nói riêng thì trong giai đoạn hiện nay việc cần thiết là nâng cao
năng lực giảng viên, bởi đây là một trong các yếu tố quyết định đến sự tồn tại và
phát triển của Trường Đại học Y Dược Hải Phòng.Xuất phát từ vai trò, ý nghĩa
quan trọng của việc nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên cán bộ, tôi đã chọn
vấn đề: “Năng lực giảng viên tại Trường Đại học Y Dược Hải Phịng” làm đề
tài luận văn cao học.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Năng lực giảng viên các trường đại học là một vấn đề hết sức quan trọng,
đã có nhiều đề tài nghiên cứu, sách bão, đề tài luận văn xoay quanh vấn đề này,
một số ví dụ là:
PGS.TS Trần Kim Dung có nhiều cơng trình nghiên cứu về năng lực giảng
viên, trong bài viết: “Quản trị nguồn nhân lực trong các trường đại học” tạp chí
kinh tế số 21 năm 2016, trường Đại học Kinh tế quốc dân tác giả đã đưa ra các
lý luận chung về năng lực đội ngũ giảng viên trong các trường đại học hiện đại,
các nhân tố tác động đến năng lực giảng viên và cơ sở cho việc xây dựng và
phát triển năng lực của giảng viên tại các trường Đại học ở Việt Nam. Tác giả
cũng đưa ra các bước cần thiết trong việc nâng cao và phát triển năng lực của
các giảng viên trong các lĩnh vực. Cũng trong bài viết này tác giả cũng chỉ rõ sự
3
cần thiết phải tiến hành đầu tư phát triển cho nguồn nhân lực là đội ngũ giảng
viên trong các trường Đại học ở Việt Nam.[1]
Trong cuốn sách: “Nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên trong thời hiện
đại” của Nguyễn Minh Thảo (2015), Nhà xuất bản Trẻ, tác giả đã đưa ra nội
dung tổng quan trong việc phát triển nâng cao năng lực của đội ngũ giảng viên
của các trường Đại học ở Việt Nam: bao gồm phát triển nâng cao về trí lực và
thể lực theo chiều rộng và theo chiều sâu. Cũng trong cuốn sách này tác giả cũng
đưa ra các bước cần thiết để nâng cao năng lực của đội ngũ giảng viên trong các
trường Đại học, phân loại các hình thức đào tạo phát triển nâng cao năng lực cho
giảng viên. Trong cuốn sách này tác giả đi sâu nghiên cứu việc nâng cao năng
lực giảng viên cho các trường Đại học tại thành phố Hồ Chí Minh, bên canh đó
tác giả cũng nêu nên sự cần thiết phải phát triển năng lực giảng viên trong thời
kỳ hội nhập đổi mới với nền kinh tế phẳng. [2]
Trong nghiên cứu của Đoàn Thị Hồng (2017) “Làm thế nào nâng cao năng
lực giảng viên ở trường Đại học tại Việt Nam” trên tạp chí Kinh tế lao động số 22,
trang 5-7, tác giả đã nêu ra sự cần thiết phải nâng cao năng lực của giảng viên và
các cách thức để phát triển nguồn nhân lực trong các trường đại học. Trong nghiên
cứu này của tác giả cũng chỉ ra các nguyên nhân làm cho việc nâng cao năng lực
giảng viên tại trường Đại học chưa hiệu quảđó là chưa có sự nghiên cứu nhu cầu
của giảng viên; chưa có chiến lược phát triển đồng bộ. [3]
Luận văn thạc sĩ “Năng lực đội ngũ giảng viên của Trường Đại học bách
khoa Hà Nội” của tác giả Phạm Thị Mai (2015), Đại học bách khoa Hà Nội,
trong luận văn tác giả đã tập trung nghiên cứu, phân tích thực trạng năng lực của
đội ngũ giảng viên Viện kinh tế và phát triển của Trường Đại học bách khoa Hà
Nội. Luận văn đã đánh giá được những hạn chế còn tồn tại trong việc nâng cao
năng lực của đội ngũ giảng viên ở Trường Đại học bách khoa Hà Nội, từ đó đề
xuất giải pháp tăng cường nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên tại Trường Đại
học bách khoa Hà Nội. [4]
4
Các nghiên cứu trên hầu hết đã nghiên cứu về năng lực giảng viên của các
trường Đại học tại Việt Nam với nội dung về đào tạo, nâng cao phát triển năng
lực giảng viên, đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực
giảng viên mà tác giả nghiên cứu. Các nghiên cứu trên đều đã bàn luận về tình
hình năng lực giảng viên tại các trường Đại học, nhưng trên tại Trường Đại học
Y Dược Hải Phịng chưa có cơng trình nghiên cứu nào về năng lực giảng viên.
Do vậy, đề tài mà tôi lựa chọn không trùng lặp với các đề tài đã được nghiên
cứu và nó có ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích
Nghiên cứu khảo sát thực trạng năng lực của giảng viên của Trường Đại
học Y Dược Hải Phòng, cùng với cơ sở lý luận để đề xuất các biện pháp nâng
cao năng lực giảng viên của Nhà trường.
3.2. Nhiệm vụ
- Nghiên cứu lý luận về năng lực giảng viên trường đại học Y Dược
- Khảo sát, phân tích, đánh giá đúng thực trạng năng lực giảng viên trường đại
học Y Dược, chỉ ra ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế về năng lực
của giảng viên trường đại học Y Dược
- Đề xuất các quan điểm và những giải pháp chủ yếu nâng cao năng lực giảng
viên tại tại Trường Đại học Y Dược Hải Phòng trong giai đoạn hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Năng lực giảng viên tại Trường Đại học Y Dược Hải Phòng
4.2. Khách thể nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu của luận văn là giảng viên tại Trường Đại học Y
Dược Hải Phòng.
4.3. Phạm vi nghiên cứu
5
- Về nội dung: Luận văn nghiên cứu năng lực giảng viên tại Trường Đại
Học Y Dược Hải Phịng thơng qua các tiêu chí về kiến thức trình độ; kỹ năng
giảng dạy, khám chữa bệnh; thái độ và khả năng học hỏi sáng tạo.
Phạm vi về không gian: Luận văn nghiên cứunăng lực giảng viên tại
Trường Đại học Y Dược Hải Phòng.
Phạm vi về thời gian: Luận văn nghiên cứu số liệu trong 3 năm 2016 – 2018.
Địa bàn khảo sát được thực hiện tại Trường Đại học Y Dược Hải Phòng,
với các đối tượng khảo sát là năng lực giảng viên trường đại học Y Dược giảng
dạy ở tất cả các chương trình đào tạo hiện hành của Nhà trường.
Kích thước mẫu tính theo cơng thức: n = Σ số biến x 5 (Hair & ctg 1998).
Mơ hình tác giả nghiên cứu với 28 biến quan sát, nếu theo tiêu chuẩn 6 quan sát
cho một biến thì cỡ mẫu tối thiểu cần thiết là : n =28 x 5 =140. Để tăng tính
chính xác của mẫu nghiên cứu tác giả lấy bảng câu hỏi từ 140 phiếu phát đi điều tra.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng về xây dựng nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, về nâng cao năng lực giảng viên.
Bên cạnh đó luận văn dựa trên cơ sở lý luận về quản trị nguồn nhân lực
trong việc nâng cao năng lực của nhân lực nói chung và năng lực của giảng viên
tại trường đại học Y Dượcnói riêng.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Các phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là các phương
pháp truyền thống trong khoa học xã hội như: Phương pháp phân tích, tổng hợp,
phương pháp điều tra xã hội học, phương pháp so sánh, phương pháp thống kê,
khảo sát, đánh giá.
Bên cạnh đó, luận văn tiếp thu, kế thừa có chọn lọc kết quả nghiên cứu của
một số cơng trình liên quan đã được cơng bố.
Nội dung khảo sát gồm nội dung sau:
6
Thực trạng năng lực giảng viên lâm sàng Trường Đại học Y Dược Hải
Phịng. Nội dung này được chúng tơi thiết kết trong Phiếu thu thập ý kiến
dànhCBQL, giảng viên, sinh viên (phụ lục 1).
Cách thức tiến hành khảo sát:
Tiến hành thu thập ý kiến trực tiếp đối với CBQL, giảng viên, sinh viên
của Nhà trường.
Đánh giá kết quả khảo sát:
Cách quy ước điểm số cho bảng hỏi: Mỗi nội dung đều có các lựa chọn và
được quy ước bằng các mức điểm khác nhau:
Chuẩn cho điểm:
4 điểm
3 điểm
2 điểm
1 điểm
Tốt
Khá
TB
Dưới TB
Rất đồng ý
Đồng ý
Phân vân
Không đồng ý
Rất cần thiết
Cần thiết
Ít cần thiết
Khơng cần thiết
(Nguồn: Tác giả tổng hợp)
Cách đánh giá:
Việc xử lý kết quả các phiếu trưng cầu dựa vào phương pháp toán thống kê
định lượng kết quả nghiên cứu. Đề tài sử dụng hai phương pháp đánh giá là:
định lượng theo tỷ lệ % và phương pháp cho điểm. Cụ thể:
Chuẩn đánh giá (theo điểm):
Câu hỏi 4 mức độ trả lời, đánh giá theo các mức sau:
- Mức 1: Tốt (Hoàn toàn đạt được; Rất hiệu quả; Rất tốt; Rất ảnh hưởng):
3.26≤ ≤3.99.
- Mức 2: Khá (Về cơ bản đạt được; Khá hiệu quả; Khá tốt; Ảnh hưởng):
2.51≤ ≤3.25.
- Mức 3: Trung bình (Đạt được một phần nhỏ; Ít hiệu quả; Trung bình;
Phân vân): 1.76≤ ≤2.50
7
- Mức 4: Yếu, kém (Không đạt được; Không hiệu quả; Không tốt; Không
ảnh hưởng): 1.00≤ ≤1.75
Ý nghĩa sử dụng :
Sử dụng cơng thức tính ĐTB:
Xi: Điểm ở mức độ i.
Ki: Số người tham gia đánh giá ở mức độ Xi.
n: Số người tham gia đánh giá.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
- Luận văn có giá trị tham khảo cả về mặt lý luận và thực tiễn nhằm cải
thiện một số vấn đề còn hạn chế về năng lực giảng viên trường đại học Y Dược.
- Đề xuất các quan điểm và giải pháp chủ yếu góp phần nâng cao năng
lực của giảng viên trường đại học Y Dược.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
- Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể góp phần nâng cao nhận thức,
trách nhiệm của đảng ủy, Ban giám hiệu trong quá trình đánh giá và nâng cao
năng lực của giảng viên trường đại học Y Dược.
- Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được dùng làm tài liệu
tham khảo phục vụ cho công tác nghiên cứu, học tập ở các cơ sở hoạt động
có liên quan.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn được trình bày, ngồi phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu
tham khảo, luận văn được kết cấu thành 3 chương như sau
- Chương 1. Cơ sở khoa học về năng lực giảng viên trường đại học Y Dược
- Chương 2. Năng lực giảng viên ởTrường Đại học Y Dược Hải Phòng
- Chương 3.Quản điểm và Giải pháp nâng cao năng lực giảng viênTrường
Đại học Y Dược Hải Phòng.
8
Chương 1
CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ NĂNG LỰC GIẢNG VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC
1.1. Trường Đại học và giảng viên trường đại họcY Dược
1.1.1. Khái quát về trường Đại học
Trường đại học (tiếng Anh: college; La-tinh: collegium) là một cơ sở giáo
dục đại học hay một phần của một viện đại học hay đại học. College có nguồn
gốc từ chữ La-tinh collegium. Ở La Mã thời xa xưa, collegium là một câu lạc bộ
hay một hội, một nhóm người sống với nhau, tuân theo một tập hợp những quy
tắc chung. Trong tiếng Việt, trường có nghĩa từ nguyên là "đám đất rộng, dùng
làm nơi tụ tập đơng người," ví dụ: trường học, trường thi. [5]
Hầu hết các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam dưới các chính thể Việt Nam
Dân chủ Cộng hòa và Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam có tên là trường đại
học và theo mơ hình phân mảnh ngành học và phân mảnh cơ sở giáo dục của
Liên Xô, tức là mỗi trường đại học tồn tại độc lập và tập trung vào một chun
ngành hay một nhóm chun ngành riêng; ví dụ: Trường Đại học Kinh tế Quốc
dân, Trường Đại học Xây dựng, Trường Đại học Thủy lợi,... Trong trường đại
học thường có các khoa; trong khoa có các bộ mơn.
Việt Nam dưới hai chính thể Việt Nam Dân chủ Cộng hịa và Cộng hịa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam cịn có mơ hình trường đại học tổng hợp và trường đại
học bách khoa. Các trường đại học tổng hợp tập trung vào các ngành nhân văn
và khoa học cơ bản. Loại này gồm có Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội (nay
thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội), Trường Đại học Tổng hợp Huế (nay thuộc Đại
học Huế), và Trường Đại học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh (nay thuộc Đại
học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh). Các trường đại học bách khoa thì tập
trung vào các ngành kỹ thuật và cơng nghệ. Loại này gồm có Trường Đại học
Bách khoa Hà Nội, Trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng (nay thuộc Đại học Đà
Nẵng), và Trường Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh (nay thuộc Đại
học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh).
9
Trong phạm vi luận văn chúng tôi đồng ý với khái niệm đại học được quy
định trong Luật giáo dục Đại học của số: 08/2012/QH13: “Đại học là cơ sở giáo
dục đại học bao gồm tổ hợp các trường cao đẳng, trường đại học, viện NCKH
thành viên thuộc các lĩnh vực chuyên môn khác nhau, tổ chức theo hai cấp, để
đào tạo các trình độ của giáo dục đại học” [6]
Nhiệm vụ và quyền hạn của Trường Đại học
Nhiệm vụ và quyền hạn của trường Đại học được qui định tại Luật giáo
dục đại học số: 08/2012/QH13 ngày 01/01/2013. điều 28 và 29 của Quyết định
70/2014/QĐ-TTg ban hành ngày 10/12/2014 và [6], [7]
Điều 28. Nhiệm vụ và quyền hạn của trường cao đẳng, trường đại học,
học viện
1. Xây dựng chiến lược, kế hoạch phát triển cơ sở giáo dục đại học.
2. Triển khai hoạt động đào tạo, khoa học và công nghệ, hợp tác quốc tế,
bảo đảm chất lượng giáo dục đại học.
3. Phát triển các chương trình đào tạo theo mục tiêu xác định; bảo đảm sự
liên thông giữa các chương trình và trình độ đào tạo.
4. Tổ chức bộ máy; tuyển dụng, quản lý, xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ
giảng viên, cán bộ quản lý, viên chức, người lao động.
5. Quản lý người học; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của giảng viên,
viên chức, nhân viên, cán bộ quản lý và người học; dành kinh phí để thực hiện
chính sách xã hội đối với đối tượng được hưởng chính sách xã hội, đối tượng ở
vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó
khăn; bảo đảm mơi trường sư phạm cho hoạt động giáo dục.
6. Tự đánh giá chất lượng đào tạo và chịu sự kiểm định chất lượng giáo dục.
7. Được Nhà nước giao hoặc cho thuê đất, cơ sở vật chất; được miễn, giảm
thuế theo quy định của pháp luật.
8. Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực; xây dựng và tăng cường cơ
sở vật chất, đầu tư trang thiết bị.
10
9. Hợp tác với các tổ chức kinh tế, giáo dục, văn hóa, thể dục, thể thao, y
tế, NCKH trong nước và nước ngồi.
10. Thực hiện chế độ thơng tin, báo cáo và chịu sự kiểm tra, thanh tra của
Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ, ngành có liên quan và Ủy ban nhân dân cấp
tỉnh nơi cơ sở giáo dục đại học đặt trụ sở hoặc có tổ chức hoạt động đào tạo theo
quy định.
11. Các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
Điều 29. Nhiệm vụ và quyền hạn của đại học
1. Nhiệm vụ và quyền hạn của đại học:
a) Xây dựng chiến lược, kế hoạch phát triển đại học;
b) Quản lý, điều hành, tổ chức các hoạt động đào tạo của đại học;
c) Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực, chia sẻ tài nguyên và cơ sở
vật chất dùng chung trong đại học;
d) Thực hiện chế độ thông tin, báo cáo và chịu sự kiểm tra, thanh tra của
Bộ Giáo dục và Đào tạo, Thanh tra Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan và Ủy
ban nhân dân cấp tỉnh nơi đại học đặt trụ sở theo quy định;
đ) Được chủ động cao trong các hoạt động về đào tạo, NCKH, cơng nghệ,
tài chính, quan hệ quốc tế, tổ chức bộ máy;
e) Các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
2. Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của đại
học quốc gia và các cơ sở giáo dục đại học thành viên; Bộ trưởng Bộ Giáo dục
và Đào tạo ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của đại học vùng và các cơ
sở giáo dục đại học thành viên.
1.1.2. Khái niệm giảng viên ở trường đại học Y Dược
Giảng viên đại họcđược quy định tại Điều 54 Luật Giáo dục Đại học
năm 2012 như sau: Giảng viên trong cơ sở giáo dục đại học là người có nhân
thân rõ ràng; có phẩm chất, đạo đức tốt; có sức khỏe theo yêu cầu nghề
nghiệp; đạt trình độ về chuyên môn, nghiệp vụ quy định tại điểm e khoản 1
Điều 77 của Luật giáo dục [6].
11
Giảng viên trường đại học Y Dược là những người làm công tác giảng
dạy chuyên môn trong các cơ sở giáo dục đại học khối ngành sức khỏe (y, dược,
điều dưỡng, kỹ thuật y học,…) chứ không phải những giảng viên giảng dạy các
môn khoa học cơ bản ở trong trường.
Nhiệm vụ của giảng viênđại học Y Dược
Các nhiệm vụ cụ thể của giảng viên đại học Y Dượcđược quy định tại điều 55
Luật giáo dục Đại học 2012 và được quy định tại Nghị định 111/2017/NĐ-CP
bao gồm [6],[8]:
+ Giảng dạy theo mục tiêu, chương trình đào tạo và thực hiện đầy đủ, có
chất lượng chương trình đào tạo.
+ Nghiên cứu, phát triển ứng dụng khoa học và chuyển giao công nghệ,
bảo đảm chất lượng đào tạo.
+ Định kỳ học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận chính trị, chuyên
môn nghiệp vụ và phương pháp giảng dạy.
+ Giữ gìn phẩm chất, uy tín, danh dự của giảng viên.
+ Tôn trọng nhân cách của người học, đối xử công bằng với người học,
bảo vệcác quyền, lợi ích chính đáng của người học.
+ Tham gia quản lý và giám sát cơ sở giáo dục đại học, tham gia công tác
Đảng, đồn thể và các cơng tác khác.
+ Được ký hợp đồng thỉnh giảng và NCKH với các cơ sở giáodục đại học,
cơ sở NCKH theo quy định của pháp luật.
+ Được bổ nhiệm chức danh của giảng viên, được phong tặng danh
hiệu Nhà giáo nhân dân, Nhà giáo ưu tú và được khen thưởng theo quy định
của pháp luật.
+ Được phân công tham gia khám bệnh, chữa bệnh tại cơ sở thực hành khi
đáp ứng yêu cầu theo quy định và cơ sở thực hành có nhu cầu;
+ Được xét tặng danh hiệu thầy thuốc nhân dân, thầy thuốc ưu tú và các
hình thức thi đua, khen thưởng khác theo quy định của pháp luật về thi đua
khen thưởng.
12
+ Các nhiệm vụ và quyền khác theo quy định của pháp luật.
1.2. Năng lực giảng viên của trường Đại học Y Dược Hải Phòng
1.2.1. Năng lực
Theo Trần Trọng Thủy và Nguyễn Quang Uẩn: “Năng lực là tổng hợp
những thuộc tính độc đáo của cá nhân phù hợp với những yêu cầu đặc trưng của
một hoạt động nhất định, nhằm đảm bảo việc hồn thành có kết quả tốt trong
lĩnh vực hoạt động ấy”. [9]
Đặng Thành Hưng cho rằng “Năng lực là thuộc tính cá nhân cho phép cá
nhân thực hiện thành công hoạt động nhất định, đạt kết quả mong muốn trong
những điều kiện cụ thể”. [10]
Mặc dù có nhiều cách tiếp cận và diễn đạt khác nhau nhưng có thể thấy
các tác giả đều thống nhất rằng:
- Năng lực là một thuộc tính tâm lý phức hợp, là điểm hội tụ của nhiều
yếu tố như tri thức, kỹ năng, kĩ xảo, kinh nghiệm, sự sẵn sàng và hành động
trách nhiệm.
- Năng lực chỉ tồn tại và phát triển được thơng qua các hoạt động. Nói đến
năng lực là nói đến khả năng hồn thành một hoạt động nào đó của cá nhân.
- Năng lực biểu hiện và quan sát được trong hoạt động, nó gắn liền với
tính sáng tạo tuy có khác nhau về mức độ.
- Có nhiều năng lực khác nhau và mỗi cá nhân có năng lực khác nhau.
- Năng lực chỉ có rèn luyện mới phát triển được.
Bản chất của năng lực là khả năng của chủ thể kết hợp một cách linh hoạt,
có tổ chức hợp lý các kiến thức, kỹ năng với thái độ, giá trị, động cơ, nhằm đáp
ứng những yêu cầu phức hợp của một hoạt động, đảm bảo cho hoạt động đó đạt
kết quả tốt đẹp trong một bối cảnh (tình huống) nhất định. Biểu hiện của năng
lực là biết sử dụng các nội dung kĩ thuật trong một tình huống có ý nghĩa, chứ
khơng tiếp thu lượng tri thức rời rạc.
Năng lực được coi như một công cụ đo/đánh giá để xác định các nhân tố
hành vi phù hợp với thực hiện từng vị trí cơng việc. Q trình quản lý thực hiện
13
trở nên hiệu quả hơn khi nhân viên được đánh giá cả theo các mục tiêu (cái gì)
và hành vi thực hiện (như thế nào). Mơ hình kết hợp này giúp khơng chỉ kiểm
sốt hay đo/đánh giá nhân viên thực hiện “cái gì” của cơng việc mà cịn được
thực hiện “như thế nào” [11]
Kế thừa các quan niệm về năng lực của các nhà nghiên cứu trong và ngoài
nước, theo chúng tơi: “Năng lực là thuộc tính cá nhân được hình thành, phát
triển nhờ tố chất sẵn có và q trình học tập, rèn luyện, cho phép con người
thực hiện thành công một loại hoạt động nhất định, đạt kết quả mong muốn
trong những điều kiện cụ thể. Hai đặc trưng cơ bản của năng lực là: 1) Được
bộc lộ, thể hiện qua hoạt động; 2) Đảm bảo hoạt động hiệu quả đạt kết quả
mong muốn”.
1.2.2. Năng lực của giảng viên
Năng lực giảng viên là những phẩm chất nghề nghiệp cần có của một
giảng viên. Giảng viên khơng chỉ là một người thầy, là chuyên gia trong lĩnh
vực chuyên môn mà còn phải là người cố vấn, người hướng dẫn thực hành cho
sinh viên và đại diện trường tham gia vào thị trường lao động.
Báo cáo nghiên cứu chuẩn năng lực giảng viên giáo dục đại học định hướng
nghề nghiệp, Dự án POHE 2 đưa ra 5 tiêu chuẩn năng lực cần có của một giảng viên
đại học định hướng giáo dục nghề nghiệp như sau: (1) Năng lực chuyên môn; (2)
Năng lực dạy học; (3) Năng lực phát triển và hướng dẫn sử dụng chương trình đào
tạo; (4) Năng lực quan hệ với thế giới nghề nghiệp và năng lực phát triển nghề
nghiệp; (5) Năng lực NCKH ứng dụng. [12]
Vận dụng và phát triển các ý tưởng trên, trong tài liệu của World Bank
các tác giả đưa ra định nghĩa như sau về khái niệm năng lực: “Một năng lực
hoặc kỹ năng dạy học là khả năng huy động nhiều nguồn lực nhận thức để xử lý
một loại tình huống dạy học đặc biệt. Thay vì liên quan đến việc dạy một nội
dung hoặc kiến thức đặc biệt, các kỹ năng và năng lực dạy học gắn kết và tích
hợp các nguồn lực nhận thức phù hợp với tình huống xảy ra. Các kỹ năng và
năng lực này được tạo dựng thông qua đào tạo và thực tế hằng ngày trên lớp
14
học. Các năng lực dạy học là chung với mọi cấp học và mọi lĩnh vực của
chương trình giáo dục; chúng xuyên suốt các ngành học và môn học ở giáo dục
tiểu học, trung học và đại học”.
Với cách hiểu như vậy về năng lực, kết hợp với khung năng lực của
Martinet và cộng sự, Emesto Cuadra và Juan Manuel Moreno cùng cộng sự đã
đề xuất một bộ năng lực giảng viên gồm ba nhóm năng lực với 12 năng lực cơ
bản [dẫn theo Phạm Đỗ Nhật Tiến – 13] Cụ thể như sau :
Nhóm năng lực trong lĩnh vực nghề nghiệp:
- Hành động với tinh thần phê phán của nhà chuyên nghiệp, phân tích và lý
giải các đối tượng kiến thức hoặc đối tượng văn hoá trong khi thực thi nhiệm vụ.
- Tham dự dự án cá nhân hoặc dự án tập thể về phát triển nghề nghiệp.
- Hành động với tinh thần trách nhiệm, đạo đức trong thực thi nhiệm vụ.
Nhóm năng lực trong lĩnh vực dạy học:
- Thiết kế các tình huống dạy - học phù hợp với sinh viên và nội dung
môn học nhằm phát triển ở các em những năng lực theo yêu cầu của chương
trình giáo dục;
- Triển khai các tình huống dạy - học phù hợp với sinh viên và nội dung
môn học nhằm phát triển ở các em những năng lực theo yêu cầu của chương
trình giáo dục;
- Đánh giá tiến bộ của sinh viên trong việc học nội dung môn học và nắm
vững các năng lực theo yêu cầu;
- Lập kế hoạch, tổ chức và giám sát cách thức làm việc của lớp hoặc
tổ/nhóm nhằm tạo điều kiện cho sự học và xã hội hoá của sinh viên;
- Xử lý việc dạy cho thích ứng với tính đa dạng của sinh viên;
- Tích hợp cơng nghệ ICT vào việc chuẩn bị và triển khai các hoạt động
dạy và học, vào quản lý lớp học và phát triển nghề nghiệp;
- Truyền đạt đúng và rõ, bằng miệng cũng như bằng văn bản, trong các
bối cảnh khác nhau liên quan đến nghề dạy học.
Nhóm năng lực trong lĩnh vực trường học:
15
