Nâng cao vai trò của đoàn thanh niên trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện lương tài, tỉnh bắc ninh

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM

NGUYỄN ĐẮC CƯỜNG

NÂNG CAO VAI TRỊ CỦA ĐỒN THANH NIÊN
TRONG XÂY DỰNG NƠNG THƠN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN LƯƠNG TÀI, TỈNH BẮC NINH

Chuyên ngành:

Phá t trien nông thôn

Mã số:

60 62 01 16

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyen Thị Quỳ nh Anh

NHÀ XUẤT BẢN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP - 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn này là trung
thực và hoàn toàn chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ để thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn
và các thơng tin trích dẫn trong Luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.

Hà Nội, ngày

tháng

năm 2017

Tác giả luận văn

Nguyễn Đắc Cường

i


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, trước tiên tơi xin chân thành và tỏ lịng biết ơn sâu
sắc tới Ban Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, các thầy, cô giáo trong trường
đặc biệt là các thầy cô giáo trong khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn đã giảng dạy và
trang bị kiến thức, định hướng cho tôi trong học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến TS. Nguyễn Thị
Quỳnh Anh - người trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tơi hồn thành Luận văn này.
Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn Ban Chấp hành Tỉnh Đoàn Bắc Ninh, Cục
Thống kê tỉnh Bắc Ninh; Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Lương Tài, Ban Chấp hành
Huyện Đoàn Lương Tài và các phòng ban chức năng huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh;
Đảng ủy, HĐND, UBND và Ban Chấp hành Đồn các xã Trung Kênh, Trung Chính,
Tân Lãng, Trừng Xá huyện Lương Tài đã cung cấp số liệu thực tế và thơng tin cần thiết
để tơi hồn thành Luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp, bạn bè, cùng tồn thể gia đình đã
động viên tơi trong thời gian nghiên cứu đề tài.
Xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày

tháng

năm 2017

Tác giả luận văn

Nguyễn Đắc Cường

ii


MỤC LỤC
Lời cam đoan ..................................................................................................................... i
Lời cảm ơn ........................................................................................................................ ii
Mục lục ........................................................................................................................... iii
Danh mục chữ viết tắt...................................................................................................... vi
Danh mục bảng ............................................................................................................... vii
Danh mục biểu đồ .......................................................................................................... viii
Danh mục hình............................................................................................................... viii
Danh mục hộp ................................................................................................................ viii
Danh mục sơ đồ ............................................................................................................. viii
Trích yếu luận văn ........................................................................................................... ix
Thesis abstract ................................................................................................................. xi
Phần 1. Mở đầu ............................................................................................................... 1
1.1.

Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................................... 1

1.2.

Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................... 2

1.2.1.

Mục tiêu chung ............................................................................................................. 2

1.2.2.

Mục tiêu cụ thể ............................................................................................................. 3

1.3.

Đối tượng nghiên cứu của đề tài ............................................................................... 3

1.3.1.

Đối tượng nghiên cứu ................................................................................................. 3

1.3.2.

Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................... 3

1.4.

Câu hỏi nghiên cứu...................................................................................................... 4

1.5.

Những đóng góp mới, ý nghĩa khoa học, thực tiễn.................................................... 4

1.5.1.

Những đóng góp mới ................................................................................................... 4

1.5.2.

Ý nghĩa khoa học ......................................................................................................... 4

1.5.3.

Ý nghĩa thực tiễn .......................................................................................................... 4

Phần 2. Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài .............................................................. 5
2.1.

Cơ sở lý luận ................................................................................................................ 5

2.1.1.

Chương trình nơng thơn mới....................................................................................... 5

2.1.2.

Vai trị của Đồn thanh niên trong xây dựng nông thôn mới ................................... 6

2.1.3.

Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao vai trị của Đồn thanh niên trong xây
dựng nông thôn mới ................................................................................................... 13

iii

2.2.

Cơ sở thực tiễn........................................................................................................... 16

2.2.1.

Kinh nghiệm của Đoàn thanh niên một số địa phương tại Việt Nam.................... 16

2.2.2.

Bài học kinh nghiệm về nâng cao vai trị của Đồn thanh niên tham gia xây
dựng nông thôn mới................................................................................................... 23

2.2.3.

Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan ................................................. 24

Phần 3. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 26
3.1.

Đặc điểm địa bàn huyện lương tài ........................................................................... 26

3.1.1.

Vị trí địa lý.................................................................................................................. 26

3.1.2.

Điều kiện kinh tế - xã hội ........................................................................................... 27

3.1.3.

Giới thiệu Đoàn thanh niên huyện Lương Tài......................................................... 29

3.1.4.

Đánh giá chung........................................................................................................... 31

3.2.

Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................... 32

3.2.1.

Phương pháp tiếp cận................................................................................................. 32

3.2.2.

Phương pháp thu thập số liệu, thông tin ................................................................... 32

3.2.3.

Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu .................................................................... 35

3.2.4.

Phương pháp phân tích số liệu .................................................................................. 35

3.2.5.

Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu.................................................................................... 36

Phần 4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận .................................................................. 38
4.1.

Đánh giá kết quả xây dựng nông thôn mới tại huyện lương tài .............................. 38

4.1.1.

Công tác tuyên truyền, vận động xây dựng nông thôn mới .................................... 38

4.1.2.

Công tác lập quy hoạch, đề án xây dựng nông thôn mới ........................................ 39

4.1.3.

Xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu .............................................................................. 40

4.1.4.

Phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân ............................................. 41

4.1.5.

Phát triển giáo dục, y tế, văn hóa và bảo vệ mơi trường.......................................... 42

4.1.6.

Xây dựng hệ thống tổ chức chính trị xã hội vững mạnh và giữ gìn an ninh,
trật tự xã hội ................................................................................................................ 42

4.1.7.

Kết quả thực hiện Bộ tiêu chí Quốc gia về nơng thơn mới ..................................... 43

4.2.

Thực trạng vai trị của đồn thanh niên trong xây dựng nông thôn mới ở
huyện Lương Tài ........................................................................................................ 44

4.2.1.

Tình hình triển khai xây dựng nơng thơn mới của Đồn thanh niên huyện
Lương Tài ................................................................................................................... 44

4.2.2.

Vai trị của Đồn thanh niên trong quy hoạch xây dựng nơng thôn mới................ 46

iv


4.2.3.

Đồn thanh niên với cơng tác thơng tin, tun truyền về xây dựng nơng
thơn mới...................................................................................................................... 48

4.2.4.

Đóng góp của Đồn thanh niên trong xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội phục
vụ nơng thơn mới ....................................................................................................... 51

4.2.5.

Vai trị của Đồn thanh niên trong phát triển kinh tế và tổ chức sản xuất
phục vụ nông thôn mới .............................................................................................. 53

4.2.6.

Sự tham gia của Đồn thanh niên trong xây dựng văn hóa - xã hội - môi
trường phục vụ nông thôn mới .................................................................................. 55

4.2.7.

Vai trị của Đồn thanh niên trong việc xây dựng hệ thống chính trị ..................... 61

4.3.

Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao vai trị của đồn thanh niên trong xây
dựng nông thôn mới ................................................................................................... 64

4.3.1.

Yếu tố kiến thức chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ................................................... 65

4.3.2.

Yếu tố về cơ chế, chính sách đãi ngộ đối với cán bộ Đồn ..................................... 68

4.3.3.

Sự tạo điều kiện của các cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phương ............................ 69

4.3.4.

Công tác tuyên truyền về xây dựng nơng thơn mới................................................. 70

4.3.5.

Tính minh bạch trong thực hiện chương trình nơng thơn mới ................................ 71

4.4.

Định hướng và giải pháp nâng cao vai trị của đồn thanh niên trong xây
dựng nông thôn mới tại huyện Lương Tài................................................................ 72

4.4.1.

Đánh giá chung kết quả trong xây dựng nơng mới của Đồn thanh niên .............. 71

4.4.2.

Định hướng nâng cao vai trò của Đồn thanh niên.................................................. 72

4.4.3.

Giải pháp nâng cao vai trị của Đồn thanh niên trong xây dựng nơng
thơn mới ..................................................................................................................... 75

Phần 5. Kết luận và kiến nghị ..................................................................................... 81
5.1.

Kết luận....................................................................................................................... 81

5.2.

Kiến nghị .................................................................................................................... 82

5.2.1.

Đối với Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh................................................................................. 82

5.2.2.

Đối với ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh ................................................................... 82

5.2.3.

Đối với huyện ủy, hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân huyện Lương Tài ........... 83

Tài liệu tham khảo .......................................................................................................... 84
Phụ lục .......................................................................................................................... 86

v


DANH MỤC VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Nghĩa tiếng việt

ATGT

An toàn giao thơng

BCH

Ban chấp hành

BTV

Ban Thường vụ

CLB

Câu lạc bộ

ĐTN

Đồn thanh niên

ĐVTN

Đồn viên thanh niên

GTSX

Giá trị sản xuất

HĐND

Hội đồng nhân dân

KT

Kinh tế

LHTN

Liên hiệp thanh niên

MTQG

Mục tiêu quốc gia

NSĐP

Ngân sách địa phương

NSNN

Ngân sách nhà nước

NTM

Nông thôn mới

THPT

Trung học phổ thông

TNCS

Thanh niên cộng sản

TNTP

Thiếu niên tiền phong

TTN

Thanh thiếu nhi

UBND

Ủy ban nhân dân

VAC

Vườn ao chuồng

XH

Xã hội

vi

DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1.

Chỉ tiêu phát triển kinh tế huyện Lương Tài giai đoạn 2014 - 2016 ......... 27

Bảng 3.2.

Dân số và lao động huyện Lương Tài giai đoạn 2014 - 2016 ................... 29

Bảng 3.3.

Bảng phân bổ mẫu nghiên cứu .................................................................. 35

Bảng 4.1.

Kết quả công tác quy hoạch xây dựng nông thôn mới huyện Lương Tài ..........39

Bảng 4.2.

Vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn mới................................... 40

Bảng 4.3.

Kết quả xây dựng nông thôn mới huyện Lương Tài giai đoạn 2011 - 2016 ........ 43

Bảng 4.4.

Một số kết quả của Đồn thanh niên trong xây dựng nơng thơn mới
huyện Lương Tài giai đoạn 5 năm (từ 2012 - 2017) ................................. 45

Bảng 4.5.

Đánh giá của chính quyền địa phương và người dân đối với hoạt động
tham gia xây dựng quy hoạch nơng thơn mới của Đồn thanh niên ............. 47

Bảng 4.6.

Kết quả tổ chức các hoạt động tuyên truyền xây dựng nơng thơn mới
của Đồn thanh niên .................................................................................. 49

Bảng 4.7.

Đánh giá kết quả hoạt động về công tác tuyên truyền xây dựng nơng
thơn mới của Đồn thanh niên ................................................................... 50

Bảng 4.8.

Kết quả tham gia xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội phục vụ nơng
thơn mới của Đồn thanh niên các xã khảo sát ......................................... 51

Bảng 4.9.

Kết quả khảo sát ý kiến đánh giá đối với sự tham gia của Đoàn thanh
niên trong xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội phục vụ nông thôn mới ....... 52

Bảng 4.10. Thống kê số mơ hình thanh niên tham gia phát triển kinh tế .................... 53
Bảng 4.11. Đánh giá sự tham gia của Đoàn thanh niên trong phát triển kinh tế và
tổ chức sản xuất phục vụ nông thôn mới ................................................... 54
Bảng 4.12.

Kết quả hoạt động Đoàn thanh niên trong xây dựng văn hóa - xã hội mơi trường phục vụ nông thôn mới ........................................................... 59

Bảng 4.13. Đánh giá sự tham gia của Đoàn thanh niên trong xây dựng văn hóa xã hội - mơi trường phục vụ nơng thơn mới .............................................. 60
Bảng 4.14. Kết quả hoạt động Đồn thanh niên tham gia xây dựng hệ thống
chính trị nơng thôn, giai đoạn 2012 - 2017 ............................................... 63
Bảng 4.15. Đánh giá kết quả hoạt động Đoàn thanh niên tham gia xây dựng hệ
thống chính trị nơng thơn .......................................................................... 64

vii


DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 4.1. Tỷ lệ ý kiến đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến vai trò của Đồn thanh
niên trong xây dựng nơng thơn mới........................................................ 65
Biểu đồ 4.2. Ý kiến đánh giá về sự cần thiết phải nâng cao trình độ chun mơn, kỹ
năng nghiệp vụ cho cán bộ Đồn trong xây dựng nơng thơn mới ......... 67
Biểu đồ 4.3. Các kỹ năng cán bộ Đoàn cần nâng cao .................................................... 67

DANH MỤC HÌNH
Hình 3.1. Bản đồ hành chính huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh .................................... 26

DANH MỤC HỘP
Hộp 4.1. Ý kiến của Đoàn viên thanh niên về việc tạo điều kiện của cấp ủy, chính
quyền đối với hoạt động của Đoàn thanh niên .............................................. 70
Hộp 4.2. Ý kiến của Đoàn viên thanh niên về ảnh hưởng của tính minh bạch trong xây
dựng nơng thơn mới đối với hoạt động của Đoàn thanh niên ....................... 72

DANH MỤC SƠ ĐỒ_Toc498779989
Sơ đồ 3.1. Sơ đồ cơ cấu chức năng, nhân sự Đoàn thanh niên huyện ............................ 30

viii


TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
Tên tác giả: Nguyễn Đắc Cường
Tên luận văn: “Nâng cao vai trị của Đồn thanh niên trong xây dựng nông thôn mới
trên địa bàn huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh”
Ngành: Phát triển nông thôn

Mã số: 60 62 01 16

Tên cở sở đào tạo: Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
Mục đích nghiên cứu
Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trò của Đồn thanh niên
trong xây dựng nơng thơn mới. Đánh giá thực trạng vai trị của Đồn thanh niên trong
xây dựng nông thôn mới tại Huyện Lương Tài trong những năm qua. Phân tích các yếu
tố ảnh hưởng đến vai trị của Đồn thanh niên trong xây dựng nơng thơn mới tại địa bàn
nghiên cứu. Từ đó, đề xuất giải pháp chủ yếu để nâng cao vai trị của Đồn thanh niên
trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Lương Tài những năm tới.
Phương pháp nghiên cứu
Các phương pháp được sử dụng để thực hiện đề tài: Phương pháp tiếp cận;
Phương pháp thu thập số liệu, thông tin thứ cấp, sơ cấp; Phương pháp tổng hợp và xử lý
số liệu; Phương pháp phân tích số liệu; Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu.
Kết quả chính và kết luận
Đề tài đã góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao vai trị của
Đồn thanh niên tham gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Lương Tài.
Đoàn Thanh niên đã tham gia vào các nội dung của chương trình xây dựng nơng
thơn mới như: quy hoạch xây dựng NTM; phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội; tổ chức sản
xuất, chuyển dịch cơ cấu, phát triển kinh tế; xây dựng đời sống văn hóa, bảo vệ mơi
trường nơng thơn; đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội; nâng cao chất lượng

tổ chức cơ sở Đoàn, tham gia xây dựng hệ thống chính trị trên địa bàn.
Q trình tham gia của Đoàn Thanh niên vào xây dựng NTM chịu ảnh hưởng của
nhiều yếu tố trong đó có các yếu tố chủ yếu là: kỹ năng, trình độ chun mơn của cán
bộ Đoàn; sự tạo điều kiện của các cấp ủy Đảng, chính quyền; cơ chế, chính sách đãi ngộ
cho cán bộ Đồn; cơng tác tun truyền về xây dựng nơng thơn mới; tính minh bạch
trong thực hiện chương trình xây dựng NTM.
Trong những năm qua, các cấp bộ Đoàn huyện Lương Tài đã có nhiều đóng góp
tích cực góp phần mang lại bộ mặt nông thôn mới đầy khởi sắc. Tuy nhiên, bên cạnh đó
vẫn cịn một bộ phận những thanh niên thờ ơ, thiếu trách nhiệm, coi xây dựng nông thôn

ix


mới là việc của các cấp chính quyền địa phương. Bên cạnh đó, trong q trình xây dựng
NTM, vẫn cịn một số khó khăn hạn chế trong việc phát huy vai trị của thanh niên,
trong đó có những khó khăn chung về cơ chế, chính sách, trình độ, năng lực cán bộ
Đoàn… Trong thời gian tới cần được khắc phục để góp phần nâng cao hiệu quả vai trị
của Đồn thanh niên trong tham gia xây dựng nông thôn mới.
Đề tài đã đề xuất các giải pháp nâng cao vai trị của Đồn thanh niên tham gia
xây dựng NTM tại huyện Lương Tài trên các mặt như: Công tác thông tin, tuyên truyền;
Xây dựng hạ tầng KT-XH; Phát triển kinh tế và tổ chức sản xuất; Đảm bảo an ninh trật
tự và bảo vệ mơi trường; Giữ gìn bản sắc văn hóa và tham gia xây dựng hệ thống chính
trị. Đề tài đã đề xuất một số giải pháp nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu Chương trình
xây dựng nơng thôn mới của huyện và phát huy hiệu quả vai trị xung kích của Đồn
thanh niên trong thực hiện các nhiệm vụ được giao.

x


THESIS ABSTRACT

Master candidate: Nguyen Dac Cuong
Thesis title: Enhance the role of Communist Youth Union in the construction of new
countryside in Luong Tai district, Bac Ninh province".
Major: Rural development

Code: 60 62 01 16

Educational organization: Viet Nam National University of Agriculture (VNUA)
Research Objectives
Contribute to the systematization of theoretical and practical basis about the role
of Communist Youth Union in the construction of new countryside. To evaluate the role
of Communist Youth Union in the construction of new countryside in Luong Tai
District over the years. To analyze the factors that affect to role of Communist Youth
Union in the construction of new countryside at study sites. From there, propose major
solutions to enhance the role of Communist Youth Union in the construction of new
countryside in Luong Tai district in the coming time.
Materials and Methods
The methods were used to perform the topic: Method of approach; Method of
collection secondary, primary data information; Method of synthesis and processing
data; Method of data analysis; System of research indicator.
Main findings and conclusions
The topic has contributed the systematization of theoretical and practical basis
about the role of Communist Youth Union in the construction of new countryside in
Luong Tai district.
Communist Youth Union has involved in the content of the construction of new
countryside program such as: the construction of new countryside projet, Socioeconomic infrastructure development, organization of production, restructuring,
production development, build cultural life, environmental protection in rural areas,
nsuring political security, order and safety social, improve the quality of organization of
Communist Youth Union, participating in building the political system in the area.
Participation process of Communist Youth Union in the construction of new

countryside are influenced by many factors including the major factors: skills and
qualifications of Communist Youth Union cadres, the creation of conditions of Party
committees, government; Mechanisms and remuneration policies for Communist Youth

xi


Union cadres, propaganda about the construction of new countryside, transparency in
implementation the construction of new countryside.
Over the years, Communist Youth Union cadres in Luong Tai district have had
many positive contributions to bring the new countryside full of prosperity. However,
there are still a part of the youth who are indifferent, irresponsible, consider the
construction of new countryside as the work of the local government. Besides, during
the constructing of new countryside, there are still some constraints in promoting the
role of youth, inside there are common difficulties in mechanisms and policies,
qualification, capacity of Communist Youth Union cadres… In the coming time, it
should be overcome to contribute enhancing the role of Communist Youth Union in the
construction of new countryside.
Topics have proposed solutions to enhance the role of Communist Youth Union
in the construction of new countryside in Luong Tai district such as: Information,
propaganda, construction of socio-economic infrastructure, economic development and
production organization, ensure security and order and protect the environment,
Preserve cultural identity and participate in building the political system. The topics also
have proposed solutions to perform successfully the object of the construction of new
countryside of the district and promote the shock role of Communist Youth Union in
performing missons assigned.

xii

PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, thanh niên luôn nêu cao tinh thần
yêu nước, không ngại gian khổ, hy sinh, sẵn sàng dấn thân vì sự nghiệp xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc. Được Đảng và Bác Hồ sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện, 85
năm qua, Đoàn Thanh niên đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành, làm tốt
nhiệm vụ đoàn kết, tập hợp, giáo dục, vận động thanh niên tham gia các phong
trào cách mạng như: Xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc;
Đồng hành với thanh niên trong lập thân, lập nghiệp. Dưới ngọn cờ vinh quang
của Đảng, thanh niên thời đại Hồ Chí Minh đã khơng ngừng phấn đấu, vượt qua
mọi khó khăn, thử thách, thực hiện xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần cùng
tồn Đảng, tồn dân và toàn quân viết lên những trang sử hào hùng, giải phóng
dân tộc, thống nhất đất nước, đẩy mạnh cơng cuộc đổi mới vì mục tiêu xây dựng
một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Trong
cơng cuộc đổi mới, thực hiện cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập
quốc tế hiện nay, địi hỏi tổ chức Đồn thanh niên phải tiếp tục xây dựng củng cố
và nâng cao chất lượng, vai trò hoạt động nhằm đáp ứng những yêu cầu của thời
kỳ cách mạng mới. Với tinh thần xung kích, trách nhiệm đi đầu, Đồn Thanh
niên Cộng sản Hồ Chí Minh các cấp đã tham gia, đảm nhận nhiều cơng trình,
phần việc, tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, có ý nghĩa, đặc biệt là tham gia
tích cực vào chương trình xây dựng nông thôn mới và đã đạt được nhiều kết quả
quan trọng, góp phần vào thành cơng chung của phong trào “Cả nước chung tay
xây dựng nông thôn mới”.
Thực hiện Nghị quyết số 26/NQ-TW, ngày 05/8/2008 của Ban Chấp hành
Trung ương Đảng (khóa X) về “Nơng nghiệp, nơng dân, nơng thơn” và Chương
trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020, đồng
thời cụ thể hóa nội dung phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nơng thơn
mới”, Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã triển khai Phong trào “Tuổi
trẻ chung tay xây dựng nông thôn mới”; xây dựng Đề án “Đồn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh tham gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2013 - 2020” và

được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 324/QĐ-TTg, ngày

1


18/02/2013. Đây là đề án quan trọng, tạo cơ chế cho các cấp bộ Đoàn triển khai
các hoạt động tham gia xây dựng nông thôn mới.
Thực hiện đường lối của Đảng, trong những năm qua, phong trào xây
dựng nông thôn mới đã diễn ra sôi nổi ở khắp các huyện, thị xã trong tỉnh Bắc
Ninh, thu hút sự tham gia của cả cộng đồng, phát huy được sức mạnh của cả xã
hội, trong đó đồn viên, thanh niên là lực lượng xung kích đi đầu. Với phương
châm hành động “Mỗi thanh niên một việc tốt, mỗi cơ sở đoàn một hoạt động
thiết thực tham gia xây dựng nông thôn mới”, Đồn Thanh niên tỉnh Bắc Ninh
nói chung và Đồn thanh niên huyện Lương Tài nói riêng đã thực hiện những
cơng trình, phần việc cụ thể góp phần xây dựng nơng thôn mới ngày càng giàu
đẹp, dân chủ, công bằng, văn minh. Thanh niên đã chủ động chọn lĩnh vực tham
gia xây dựng nông thôn mới, đảm nhận các hạng mục xây dựng hạ tầng, như:
làm đường giao thông, xây dựng nhà văn hóa, điểm vui chơi của thanh thiếu
nhi, hỗ trợ chuyển giao khoa học kỹ thuật, bảo vệ môi trường, chăm sóc sức
khỏe cộng đồng… Có thể khẳng định trong những năm qua, vai trò của thanh
niên trong xây dựng nông thôn mới là hết sức quan trọng, được ghi nhận và
đánh giá cao.
Trong thời gian tới cần nâng cao hơn nữa vai trò của thanh niên trong
xây dựng nông thôn mới và thể hiện bằng những việc làm thiết thực, cụ thể. Việc
nghiên cứu để nâng cao vai trị của Đồn thanh niên trong xây dựng nơng thơn
mới và đưa ra các giải pháp phù hợp trong công tác Đoàn và phong trào thanh
niên để đáp ứng những nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của thanh niên. Nhằm
thực hiện những vấn đề nêu trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Nâng cao vai
trị của Đồn thanh niên trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện
Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh” làm nội dung luận văn nghiên cứu với mong muốn

góp phần cùng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương xây dựng huyện
Lương Tài ngày càng phát triển.
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1. Mục tiêu chung

Trên cơ sở đánh giá vai trị của Đồn thanh niên trong xây dựng nông thôn
mới tại huyện Lương Tài, đề xuất giải pháp chủ yếu để nâng cao vai trò của tổ
chức Đồn thanh niên tham gia xây dựng nơng thôn mới của huyện trong thời
gian tới.

2


1.2.2. Mục tiêu cụ thể

- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trò của Đồn
thanh niên trong xây dựng nơng thơn mới.
- Đánh giá thực trạng vai trị của Đồn thanh niên trong xây dựng nông
thôn mới tại Huyện Lương Tài trong những năm qua.
- Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến vai trị của Đồn thanh niên trong
xây dựng nơng thơn mới tại địa bàn nghiên cứu.
- Đề xuất giải pháp chủ yếu để nâng cao vai trị của Đồn thanh niên trong
xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Lương Tài những năm tới.
1.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu

Những vấn đề lý luận và thực tiễn về vai trị của Đồn thanh niên trong
xây dựng nông thôn mới tại huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh.
Đối tượng khảo sát: các cá nhân, đơn vị, cơ quan trong huyện Lương Tài
và các tổ chức có liên quan.

1.3.2. Phạm vi nghiên cứu

1.3.2.1. Phạm vi về thời gian
Nghiên cứu về vai trị của Đồn thanh niên trong việc tham gia xây dựng
nông thôn mới tại huyện Lương Tài từ năm 2012 - 2016 (trong nhiệm kỳ 2012 2017 của Đại hội Đoàn thanh niên tỉnh Bắc Ninh lần thứ XIII và Đại hội Đoàn
thanh niên huyện Lương Tài lần thứ XX).
1.3.2.2. Phạm vi về không gian
Phạm vi nghiên cứu của đề tài trên địa bàn huyện Lương Tài, tỉnh Bắc

Ninh có sự tham gia của đồn thanh niên trong việc xây dựng nông thôn mới.
1.3.2.3. Phạm vi về nội dung
Đề tài nghiên cứu các nội dung về sự tham gia của Đoàn thanh niên trên
địa bàn huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh trong việc xây dựng nông thôn mới,
cụ thể:
- Xây dựng đường giao thông nông thôn; đường điện chiếu sáng; bảo vệ
môi trường; phát triển kinh tế nông thôn và chuyển giao Khoa học kỹ thuật;
- Chăm sóc sức khỏe cộng đồng; an sinh xã hội;

3


- Tuyên truyền, phổ biến các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà
nước về xây dựng nông thôn mới; Tham gia phát triển kinh tế nông thôn;
1.4. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
- Trong xây dựng nông thôn mới tại huyện Lương Tài, Đồn thanh niên có
vai trị như thế nào?
- Đoàn thanh niên tham gia thực hiện nội dung nào trong 19 tiêu chí về xây
dựng nơng thơn mới tại huyện Lương Tài?
- Những thuận lợi, khó khăn trong việc tham gia xây dựng nơng thơn mới
của Đồn thanh niên tại huyện Lương Tài?

1.5. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI, Ý NGHĨA KHOA HỌC, THỰC TIỄN
1.5.1. Những đóng góp mới

- Kết quả nghiên cứu của đề tài đã đánh giá được thực trạng và kết quả
trong việc tham gia xây dựng nông thơn mới của Đồn thanh niên huyện
Lương Tài.
- Trên cơ sở các kết quả nghiên cứu, luận văn đã đề ra các giải pháp để
phát huy tốt vai trò của Đồn thanh niên trong việc xây dựng nơng thơn mới tại
huyện Lương Tài.
1.5.2. Ý nghĩa khoa học

- Đề tài sẽ góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trị của
Đồn thanh niên trong xây dựng nông thôn mới.
- Kết quả nghiên cứu của đề tài là cơ sở để đề ra các giải pháp góp phần
nâng cao vai trị của tổ chức Đồn thanh niên tham gia xây dựng nông thôn mới
của huyện trong thời gian tới.
1.5.3. Ý nghĩa thực tiễn

Trên cơ sở đánh giá những kết quả đạt được, những hạn chế, khó khăn và
các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động xây dựng nơng thơn mới của Đồn thanh
niên qua đó giúp tổ chức đoàn đề ra các giải pháp để nâng cao vai trị của Đồn
thanh niên trong xây dựng nơng thôn mới thời gian tới.

4


PHẦN 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
2.1.1. Chương trình nơng thơn mới

2.1.1.1. Khái niệm Chương trình nơng thơn mới
Theo Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 05/8/2008 của Hội nghị lần thứ bảy
Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X, xây dựng nơng thôn mới ở nước ta hiện
nay là tổng thể những đặc điểm, cấu trúc tạo thành một kiểu tổ chức nơng thơn
theo tiêu chí mới, đáp ứng u cầu mới đặt ra cho nông thôn trong điều kiện hiện
nay: Kiểu nơng thơn được xây dựng mới có tính tiên tiến về mọi mặt. Chương
trình xây dựng nơng thơn mới của nước ta được triển khai từ năm 2009 theo
Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16 tháng 4 năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ
về việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới. Sau hơn 6 năm triển
khai, thực hiện với sự quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân và của cả hệ thống
chính quyền các cấp, Chương trình xây dựng nơng thơn mới ở nước ta đã đạt
được nhiều kết quả, bộ mặt nông thôn ngày càng được thay đổi rõ rệt. Xây dựng
nông thôn mới ở nước ta có thể khái quát theo 5 nội dung cơ bản (Đảng cộng sản
Việt Nam, 2008).
Thứ nhất: Đó là làng, xã văn minh, sạch đẹp, hạ tầng hiện đại (Đảng cộng
sản Việt Nam, 2008).
Thứ hai: Sản xuất phải phát triển bền vững theo hướng kinh tế hàng hóa
(Đảng cộng sản Việt Nam, 2008).
Thứ ba: Đời sống vật chất và tinh thần của nông dân, nông thôn ngày càng
nâng cao (Đảng cộng sản Việt Nam, 2008).
Thứ tư: Bản sắc văn hóa dân tộc được giữ gìn (Đảng cộng sản Việt
Nam, 2008).
Thứ năm: Xã hội nông thôn an ninh tốt, quản lý dân chủ (Đảng cộng sản
Việt Nam, 2008).
2.1.1.2. Các tiêu chí đánh giá chương trình nơng thơn mới
Ngày 17/10/2016, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 1980/QĐ-TTg,
ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về nơng thơn mới giai đoạn 2016 - 2020 bao gồm
19 tiêu chí và được chia thành 5 nhóm cụ thể: nhóm tiêu chí về quy hoạch; về hạ

5

tầng kinh tế - xã hội; về kinh tế và tổ chức sản xuất; về văn hóa - xã hội - mơi
trường và về hệ thống chính trị. Theo đó, để được công nhận là xã nông thôn
mới theo Quyết định số 1980/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ thì các phải đạt
được 19 chỉ tiêu cơ bản.Trong 19 tiêu chí, nhóm Quy hoạch có 1 tiêu chí (Quy
hoạch); nhóm Hạ tầng kinh tế - xã hội có 8 tiêu chí (Giao thông; Thủy lợi; Điện;
Trường học; Cơ sở vật chất văn hóa; Cơ sở hạ tầng thương mại nơng thơn; Thơng
tin và truyền thơng; Nhà ở dân cư); nhóm Kinh tế và tổ chức sản xuất có 4 tiêu
chí (Thu nhập; Hộ nghèo; Lao động có việc làm; Tổ chức sản xuất); nhóm Văn
hóa - Xã hội - Mơi trường có 6 tiêu chí (Giáo dục và Đào tạo; Y tế; Văn hóa; Mơi
trường và an tồn thực phẩm; Hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật; Quốc
phịng và an ninh). Với mỗi tiêu chí, Quyết định quy định cụ thể chỉ tiêu chung
cũng như chỉ tiêu theo từng vùng: Trung du miền núi phía Bắc; Đồng bằng sơng
Hồng; Bắc Trung Bộ; Duyên hải Nam Trung Bộ; Tây Nguyên; Đông Nam Bộ;
Đồng bằng sông Cửu Long (Phụ lục) (Thủ tướng Chính phủ, 2016).
2.1.2. Vai trị của Đồn thanh niên trong xây dựng nông thôn mới

2.1.2.1. Các khái niệm
Khái niệm tổ chức
Tổ chức là sự tập hợp những sự vật, con người thành nhóm theo những cơ
cấu và quy luật vận động nhất định vì tính chỉnh thể, tính hướng đích trong bản
thân nhóm đó cũng như trong quan hệ của nhóm với những nhóm khác, chỉnh thế
khác (Trần Thị Minh Châu, 2016).
Khái niệm hoạt động
Theo tâm lý học Mácxit, hoạt động là quá trình con người thực hiện các
quan hệ giữa con người với thế giới tự nhiên, xã hội. Đó là q trình chuyển hóa
năng lực lao động và các phẩm chất tâm lý khác của bản thân thành sự vật, thành
thực tế và quá trình ngược lại là q trình tách những thuộc tính của sự vật, của
thực tế quay trở về với chủ thể, biến thành vốn liếng tinh thần của chủ thể. Chúng

ta có thể hiểu hoạt động là quá trình tác động qua lại giữa con người với thế giới
xung quanh để tạo ra sản phẩm về phía thế giới và sản phẩm về phía con người
(Nguyễn Xn Thức, 2007).
Khái niệm vai trị
Theo Robertsons vai trò là một tập hợp các chuẩn mực, hành vi, quyền lợi
và nghĩa vụ được gắn liền với một vị thế xã hội nhất định. Là sự kết hợp của

6


khn mẫu tác phong bên ngồi (hoạt động) và tác phong tinh thần bên trong
(suy nghĩ) (Võ Văn Việt, 2010).
* Vai trị của Đồn thanh niên vùng nơng thơn
Theo Điều lệ Đồn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh được Đại hội Đồn
tồn quốc lần thứ X thơng qua, quy định vai trị của Đồn thanh niên cụ thể như sau:
- Đối với cấp ủy Đảng địa phương: Đoàn hoạt động dưới sự lãnh đạo trực
tiếp của Đảng, là đội dự bị tin cậy của Đảng, nguồn cung cấp cán bộ theo yêu cầu
nhiệm vụ chính trị của Đảng (Trung ương Đồn TNCS Hồ Chí Minh, 2012).
- Đối với chính quyền địa phương: Đoàn là chỗ dựa vững chắc của chính
quyền địa phương trong cơng cuộc phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục,
mơi trường và đảm bảo an ninh quốc phịng tại địa phương. Đồn phối hợp với
các cơ quan nhà nước, các đoàn thể và các tổ chức xã hội chăm lo giáo dục, đào
tạo và bảo vệ thanh thiếu nhi (Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, 2012).
- Đối với các tổ chức xã hội của thanh niên và phong trào thanh niên khối
nông thôn: giữ vai trị làm nịng cốt chính trị trong việc xây dựng tổ chức và hoạt
động của các tổ chức thanh niên (Trung ương Đồn TNCS Hồ Chí Minh, 2012).
- Đối với Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh: giữ vai trò là người
phụ trách xây dựng tổ chức Đội, lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công
tác thiếu nhi; tạo điều kiện về cơ sở vật chất và tài chính cho hoạt động của Đội
(Trung ương Đồn TNCS Hồ Chí Minh, 2012).

Khái niệm về tổ chức Đồn thanh niên
Đồn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội của
Thanh niên Việt Nam do Đảng cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh
sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện. Đoàn bao gồm những thanh niên tiến tiến, tự
nguyện phấn đấu vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với
chủ nghĩa xã hội, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Được xây
dựng, rèn luyện và trưởng thành qua các thời kỳ đấu tranh cách mạng, Đồn đã
tập hợp đơng đảo thanh niên phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, cống hiến
xuất sắc cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc…(Trung ương Đồn TNCS Hồ Chí Minh, 2012).
* Chức năng cơ bản của Đồn thanh niên trong xây dựng nơng thơn mới
Một là: Tuyên truyền nâng cao nhận thức của thanh thiếu niên về xây
dựng nông thôn mới. Thông tin, tuyên truyền về chủ trương xây dựng nông thôn

7


mới, phát huy vai trị xung kích của tuổi trẻ trong việc đề xuất các ý tưởng, sáng
kiến, giải pháp xây dựng nơng thơn mới (Thủ tướng Chính phủ, 2013).
Hai là: Tham gia xây dựng hạ tầng, cảnh quan và bảo vệ môi trường nông
thôn. Thông qua việc đăng ký nhiều cơng trình, phần việc cụ thể góp phần xây
dựng hạ tầng, cảnh quan ở nơng thơn (Thủ tướng Chính phủ, 2013).
Ba là: Tham gia phát triển kinh tế trên địa bàn nông thôn thông qua việc
hỗ trợ thanh niên tham gia phát triển kinh tế (Thủ tướng Chính phủ, 2013).
Bốn là: Tham gia xây dựng đời sống văn hóa ở nơng thơn thơng qua tổ
chức cho đồn viên, thanh niên tích cực tham gia cuộc vận động “Tồn dân đồn
kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” (Thủ tướng Chính phủ, 2013).
Năm là: Xung kích giữ gìn an ninh, trật tự trên địa bàn nơng thơn, xây
dựng, củng cố tổ chức Đoàn và tham gia xây dựng Đảng, chính quyền ở nơng
thơn (Thủ tướng Chính phủ, 2013).

* Nhiệm vụ của Đoàn thanh niên trong xây dựng nông thôn mới
Một là: Xây dựng các trang chuyên mục thơng tin, chun mục về hoạt
động của đồn viên, thanh niên tham gia xây dựng nông thôn mới. Tập huấn
nâng cao năng lực đội ngũ tuyên truyền viên trẻ về xây dựng nơng thơn mới (Thủ
tướng Chính phủ, 2013).
Hai là: Tổ chức cho đoàn viên thanh niên tham gia thiết kế, thi cơng các
cơng trình hạ tầng nơng thơn như: xây dựng đường giao thông nông thôn; hệ
thống thủy lợi; xây dựng hệ thống đường điện chiếu sáng nông thôn và các cơng
trình phúc lợi. Tổ chức cho đồn viên, thanh niên tổ chức các hoạt động vệ sinh
môi trường, giữ gìn vệ sinh đường làng, ngõ xóm (Thủ tướng Chính phủ, 2013).
Ba là: Tổ chức tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật cho đoàn viên,
thanh niên; tổ chức đào tạo nghề, tư vấn, hướng nghiệp và giới thiệu việc làm
cho thanh niên; hỗ trợ các mơ hình thanh niên phát triển kinh tế (Thủ tướng
Chính phủ, 2013).
Bốn là: Tổ chức cho đoàn viên thanh niên tham gia tu sửa, làm đẹp các
cơng trình, di tích lịch sử, văn hóa của địa phương; đi đầu bài trừ các hủ tục lạc
hậu, gương mẫu thực hiện các quy ước của cộng đồng, nhất là thực hiện tiết
kiệm, văn minh trong việc cưới, việc tang; tổ chức cho đoàn viên, thanh niên khai
thác và sử dụng có hiệu quả các điểm Bưu điện văn hóa xã, Nhà văn hóa, Nhà
sinh hoạt cộng đồng (Thủ tướng Chính phủ, 2013).

8


Năm là: Phát huy vai trị xung kích, tình nguyện của thanh niên trong việc
giữ gìn an ninh, trật tự trên địa bàn nông thôn. Củng cố tổ chức cơ sở đoàn, các
cấp bộ đoàn, phát huy tinh thần chủ động, tích cực trong cơng tác tham gia xây
dựng Đảng, chính quyền (Thủ tướng Chính phủ, 2013).
Từ chức năng, nhiệm vụ của Đồn thanh niên trong xây dựng nơng thơn
mới có thể thấy đối với hoạt động xây dựng nơng thơn mới Đồn thanh niên có

những vai trị chủ yếu sau:
Vai trị trong việc thơng tin, tun truyền về chủ trương xây dựng nơng
thơn mới, phát huy vai trị xung kích của tuổi trẻ trong việc đề xuất các ý tưởng,
sáng kiến, giải pháp xây dựng nông thôn mới. Vai trò trong tham gia xây dựng hạ
tầng, cảnh quan và bảo vệ mơi trường nơng thơn, tổ chức cho đồn viên thanh
niên tham gia thiết kế, thi công các công trình hạ tầng nơng thơn.Vai trị trong
tham gia phát triển kinh tế, tổ chức các lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ
thuật cho đoàn viên, thanh niên; tổ chức đào tạo nghề, tư vấn, hướng nghiệp và
giới thiệu việc làm cho thanh niên; hỗ trợ các mơ hình thanh niên phát triển kinh
tế. Vai trò trong xây dựng đời sống văn hóa nơng thơn, tổ chức các hoạt động văn
hóa, văn nghệ, thể dục thể thao cho thanh thiếu nhi. Phối hợp khai thác và sử
dụng hiệu quả các điểm vui chơi, các nhà văn hóa, hỗ trợ các em học sinh có
hồn cảnh khó khăn. Tổ chức cho Đồn thanh niên đi đầu trong việc giữ gìn bản
sắc văn hóa dân tộc. Vai trị trong việc xung kích giữ gìn an ninh, trật tự trên địa
bàn nơng thơn, hỗ trợ thanh niên chậm tiến, thanh niên hoàn lương về nghề
nghiệp, việc làm và hòa nhập với cộng đồng. Vận động đồn viên thanh niên cam
kết khơng vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội. Vai trò trong việc xây dựng tổ
chức Đồn, Hội vững mạnh; tích cực tham gia xây dựng Đảng và chính quyền ở
nơng thơn (Thủ tướng Chính phủ, 2013).
Ngồi ra, có nhiều nội dung khơng nằm trong quyết định, Đồn thanh niên
vẫn có thể tham gia theo hình thức tình nguyện, tự nguyện như: Các hoạt động xã
hội hóa để thực hiện các hoạt động an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo, hoạt động
từ thiện…
2.1.2.2. Sự cần thiết phải nâng cao vai trò của Đồn thanh niên trong xây
dựng nơng thơn mới
Theo Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 05/8/2008 của Hội nghị lần thứ bảy
Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X, xây dựng nông thôn mới ở nước ta là

9

một trong những chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, để thực hiện được
nhiệm vụ này cần phải huy động sự vào cuộc tham gia của toàn hệ thống chính
trị, tất cả các tầng lớp nhân dân và tồn xã hội. Trong đó, sự tham gia của thanh
niên có một vai trị rất quan trọng, vì thanh niên là lực lượng to lớn của xã hội, là
lực lượng có sức khỏe, trí tuệ, sự nhiệt huyết và thực tiễn đã chứng minh điều đó,
hoạt động nào, phong trào nào, chương trình nào mà thu hút được đơng đảo
thanh niên tham gia thì đều đem lại hiệu quả tích cực. Nhận thấy rõ được tầm
quan trọng của thanh niên, ngay từ khi phát động chương trình xây dựng nơng
thơn mới, Đảng và Nhà nước ta đã chủ động giao cho tổ chức Đoàn thanh niên
đăng ký tham gia đảm nhiệm các cơng trình, phần việc thanh niên trong tham gia
xây dựng nơng thơn mới. Trung ương Đồn thanh niên đã xây dựng Đề án Đoàn
thanh niên tham gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2013 - 2020 với nhiều nội
dung thiết thực và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Qua hơn 3 năm triển
khai, tổ chức Đoàn các cấp đã phát huy được vai trị của mình trong việc xây
dựng nông thôn mới thông qua việc đảm nhiệm nhiều cơng trình ý nghĩa như:
Làm tốt cơng tác tun truyền về xây dựng nông thôn mới; tham gia xây dựng
đường giao thông nông thôn; đường điện chiếu sáng; bảo vệ mơi trường; tham
gia xây dựng hệ thống chính trị, đảm bảo an ninh trật tự nông thôn và nhiều phần
việc ý nghĩa khác, các việc làm của Đoàn thanh niên đã được các cấp, các ngành
và nhân dân ghi nhận, đánh giá cao. Tuy nhiên, việc tham gia của Đồn thanh
niên trong xây dựng nơng thơn mới vẫn cịn bộc lộ nhiều hạn chế, tính hiệu quả
trong triển khai các hoạt động xây dựng nông thôn mới ở một số địa phương
chưa cao; việc phát huy vai trò của Đồn thanh niên trong xây dựng nơng thơn
mới chưa thực sự hiệu quả. Do vậy, để chương trình xây dựng nông thôn mới đạt
hiệu quả cao trong thời gian tới, cấp ủy, chính quyền các cấp cần thiết phải phát
huy và nâng cao hơn nữa vai trò của thanh niên trong tham gia xây dựng nông
thôn mới (Đảng cộng sản Việt Nam, 2008).
2.1.2.3. Nội dung nghiên cứu vai trò của Đồn thanh niên trong xây dựng
nơng thơn mới

* Vai trị của Đồn thanh niên trong quy hoạch xây dựng nơng thôn mới
Quy hoạch xây dựng nông thôn mới bao gồm 2 nội dung chính là:
Quy hoạch sử dụng đất và hạ tầng thiết yếu cho phát triển sản xuất nông
nghiệp hàng hóa, cơng nghiệp, tiểu thủ cơng nghiệp và dịch vụ. Quy hoạch phát

10


triển hạ tầng kinh tế - xã hội - môi trường; phát triển các khu dân cư mới và
chỉnh trang các khu dân cư hiện có trên địa bàn xã (Thủ tướng Chính phủ, 2010).
Vai trị của Đồn thanh niên trong Quy hoạch nông thôn mới thể hiện qua
việc tổ chức tuyên truyền cho nhân dân về chủ trương, chính sách của Đảng, nhà
nước trong công tác quy hoạch. Vận động nhân dân ủng hộ và chấp hành các chủ
trương quy hoạch được chính quyền các cấp phê duyệt trong xây dựng nơng thơn
mới tại địa phương (Thủ tướng Chính phủ, 2013).
* Vai trị của Đồn thanh niên với sự phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội
Vai trò của Đoàn thanh niên trong phát triển kinh tế xã hội được thể hiện cụ
thể thông qua việc Phát huy vai trị xung kích, tình nguyện của thanh niên tham
gia đóng góp ngày cơng; đề xuất ý tưởng sáng tạo tham mưu cho cấp ủy, chính
quyền địa phương từ khâu thiết kế đến hình thức, cách thức triển khai xây dựng
các cơng trình, như: đường giao thơng nơng thơn, kênh, mương tưới tiêu nội
đồng, nhà văn hóa, sân vận động, khu vui chơi của trẻ em, các cơng trình đường
điện thắp sáng…(Thủ tướng Chính phủ, 2013).
* Vai trị của Đồn thanh niên với phát triển kinh tế và tổ chức sản xuất
Vai trị của Đồn thanh niên với kinh tế và tổ chức sản xuất phục vụ nông
thôn mới thể hiện thông qua:
Tổ chức chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, đặc biệt là công nghệ sinh học, công
nghệ thông tin, môi trường, chế biến nông sản, vật liệu mới cho đoàn viên, thanh
niên. Phối hợp hỗ trợ thanh niên vay vốn phát triển sản xuất kinh doanh, nâng
cao hoạt động các tổ, đội, nhóm trợ vốn giúp nhau lập nghiệp trong thanh niên,

phát huy nội lực, đẩy mạnh tiết kiệm, tích lũy trong đồn viên thanh niên, động
viên đơng đảo thanh niên nông thôn đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh. Tổ
chức các hình thức giúp đỡ các hộ thanh niên vươn lên thốt nghèo, xóa hộ đói
do thanh niên làm chủ hộ, hàng năm hỗ trợ giúp thanh niên nghèo thốt nghèo
bền vững (Thủ tướng Chính phủ, 2013).
* Vai trị của Đồn thanh niên với vấn đề Văn hóa - xã hội - mơi trường
Vai trị của Đồn thanh niên với vấn đề văn hóa - xã hội - môi trường thể
hiện qua:
Tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao trong thanh thiếu
nhi. Phối hợp, khai thác và sử dụng có hiệu quả các điểm bưu điện văn hóa xã,
nhà văn hóa, nhà sinh hoạt cộng đồng, khu vui chơi ở cơ sở. Hỗ trợ các em học

11


sinh có hồn cảnh khó khăn, có nguy cơ bỏ học. Phát triển các loại hình câu
lạc bộ gia đình trẻ, câu lạc bộ tiền hôn nhân, câu lạc bộ kỹ năng xã hội, góp
phần nâng cao đời sống tinh thần cho thanh thiếu nhi ở nông thôn. Thành lập
và duy trì các đội tuyên truyền ca khúc cách mạng ở địa phương. Tăng cường
hỗ trợ cơ sở Đoàn ở nông thôn thành lập các tổ, đội, trung tâm tư vấn pháp lý,
tư vấn kiến thức, thông tin về pháp luật, tình u, hơn nhân, gia đình, tệ nạn
xã hội và cách phịng tránh trong thanh niên nơng thơn. Tổ chức cho thanh
niên đi đầu trong giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, bài trừ các hủ
tục lạc hậu; khôi phục các làn điệu dân ca đang có nguy cơ mai một tại các địa
phương. Tổ chức các hoạt động vệ sinh mơi trường, tích cực vận động thanh
thiếu nhi tham gia trồng cây, trồng rừng, bảo vệ rừng, tích cực vệ sinh đường
làng, ngõ xóm, thu gom và xử lý rác thải. Tổ chức cho đồn viên, thanh niên
xung kích bảo vệ mơi trường nơng thôn, đảm nhận các đoạn đường thanh niên
tự quản... Hỗ trợ thanh niên chậm tiến, thanh niên hoàn lương về nghề nghiệp
việc làm và các hoạt động hòa nhập với cộng đồng. Xây dựng các đội hình với

thanh niên làm nịng cốt trong giữ gìn an ninh, trật tự trên địa bàn nơng thơn.
Vận động đồn viên, thanh niên ký cam kết không vi phạm pháp luật, tệ nạn
xã hội; thường xun nêu gương đồn viên, thanh niên có thành tích tiêu biểu
trong việc tham gia giữ gìn an ninh, trật tự, phát trên đài truyền thanh thôn, xã
(Thủ tướng Chính phủ, 2013).
* Vai trị của Đồn thanh niên với hệ thống chính trị
Vai trị của Đồn thanh niên với hệ thống chính trị được thể hiện qua các
nội dung sau:
Thường xuyên tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ năng hoạt động
cho đội ngũ bí thư chi đồn; thực hiện tốt cơng tác phát triển đồn viên mới và
quản lý đoàn viên trên địa bàn. Xây dựng các hình thức câu lạc bộ, đội nhóm để
tập hợp thanh thiếu nhi; có cơ chế quy đinh đồn viên đang học tập trong các nhà
trường, công tác tại các cơ quan về sinh hoạt và tham gia hoạt động của Đồn
trên địa bàn nơng thơn. Lựa chọn, bồi dưỡng đồn viên ưu tú để phát triển đảng.
Tích cực tuyên truyền, vận động đồn viên, thanh niên xung kích đi đầu thực
hiện nhiệm vụ chính trị ở địa phương; tham gia thực hiện tốt quy chế dân chủ ở
cơ sở và giám sát hoạt động của chính quyền trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội quốc phòng, an ninh. Tham mưu với cấp ủy, chính quyền xác định nhu cầu của
xã để tham mưu bố trí cơng tác phù hợp, nhằm phát huy cao nhất sự đóng góp

12